(Uwłaszczenie naukowców)

Kraków, 06.03.2014
Uwłaszczenie naukowców
i inne zmiany w ustawie
Prawo o szkolnictwie wyższym
mające na celu wsparcie komercjalizacji B+R
Michał Żukowski
radca prawny
Kierownik Działu Prawnego
Narodowego Centrum Badań i Rozwoju
Uwłaszczenie naukowców - obecny stan prawny
prawa do wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego
stworzonego przez naukowca w ramach jego obowiązków pracowniczych
przypadają zatrudniającej go jednostce naukowej (art. 11 ust. 3
ustawy Prawo własności przemysłowej), chyba że umowa stanowi inaczej;
majątkowe prawa autorskie do stworzonego przez naukowca utworu lub
programu komputerowego przypadają pracodawcy, chyba że ustawa lub
umowa stanowią inaczej;
pierwszeństwo w publikacji utworu naukowego przysługuje zatrudniającej
naukowca jednostce naukowej;
w/w zasady mogą zostać uregulowane w odmienny sposób w umowie
o pracę lub wewnętrznych regulaminach np. przyznając te prawa
wyłącznie pracownikowi lub przyznając te prawa pracownikowi w sytuacji
nieskorzystania z nich przez uczelnię w określonym terminie;
Uwłaszczenie naukowców – stan prawny po nowelizacji
przyznanie
pracownikowi
uczelni
publicznej,
studentowi
oraz
doktorantowi studiów doktoranckich, praw własności intelektualnej
do wyników badań naukowych lub prac rozwojowych;
w przypadku komercjalizacji przez pracownika, studenta lub doktoranta
wyników badań naukowych lub prac rozwojowych, uczelni przysługuje
25% uzyskanych dochodów, a w przypadku udzielenia przez uczelnię
wsparcia w zakresie komercjalizacji – 30% uzyskanych dochodów;
przyznanie uczelni prawa pierwokupu w przypadku komercjalizacji
polegającej na sprzedaży praw własności intelektualnej, a w przypadku
komercjalizacji w inny sposób – prawo pierwszeństwa;
możliwość korzystania przez uczelnię, bez odrębnego wynagrodzenia, z
wyników badań naukowych lub prac rozwojowych w celach
dydaktycznych lub w celu prowadzenia badań naukowych;
Inne zmiany w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym
wprowadzenie do ustawy definicji komercjalizacji pośredniej (realizowanej
przez spółkę celową) i bezpośredniej (realizowanej przez CTT);
decyzja o sposobie prowadzenia komercjalizacji bezpośredniej będzie należała
do rektora, który będzie mógł powierzyć spółce celowej w drodze umowy
zarządzanie prawami własności przemysłowej w zakresie komercjalizacji
bezpośredniej;
w celu komercjalizacji pośredniej uczelnia będzie mogła utworzyć wyłącznie
jednoosobową spółkę kapitałową („spółkę celową”);
na pokrycie kapitału zakładowego spółki celowej, uczelnia będzie mogła
wnieść w całości albo w części wkład niepieniężny (aport) w postaci praw
własności intelektualnej;
spółkę celową będzie tworzyć rektor za zgodą senatu uczelni, a w
przypadku uczelni niepublicznej organ wskazany w statucie;
spółki celowe mogą być tworzone przez kilka uczelni publicznych albo kilka
uczelni niepublicznych;
senat (lub inny organ określony w statucie) uchwala regulamin zarządzania
prawami autorskimi i prawami pokrewnymi oraz prawami własności
przemysłowej oraz zasad komercjalizacji wyników B+R;
Uwłaszczenie naukowców - wyłączenia
nowelizacja ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, wprowadzająca
„uwłaszczenie naukowców” nie będzie miała zastosowania do badań
prowadzonych:
na potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa lub porządku
publicznego;
na
podstawie
umowy
uczelni
ze
stroną
finansującą
lub
współfinansującą te badania lub prace, przewidującej zobowiązanie do
przeniesienia praw własności intelektualnej na rzecz tej strony;
w ramach umowy uczelni z podmiotem mającym siedzibę poza
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, o ile umowa ta nie stanowi
inaczej;
Zakładane skutki uwłaszczenia naukowców
pobudzenie innowacji, współpracy
nauki z biznesem oraz
transferu do gospodarki technologii wypracowanej przez
państwowe jednostki badawcze
naukowiec stanie się równorzędnym partnerem biznesowym dla
przedsiębiorców zainteresowanych komercyjnym zastosowaniem
wyników jego pracy naukowej lub twórczej;
zwiększenie ilości komercyjnie wykorzystywanych patentów oraz
zachęcenie naukowców do bardziej aktywnego zaangażowania się
w proces komercjalizacji;
zwiększenie motywacji pracowników naukowych do podejmowania
działań komercjalizacyjnych;
Uwłaszczenie naukowców – Szwecja i Włochy
w Szwecji obowiązuje od 1997 r. a we Włoszech od 2001 r.; wcześniej
wiele krajów z liderów innowacyjności: Finlandia, Norwegia, Austria,
Niemcy, Dania oraz University of Cambridge;
naukowcy otrzymują wsparcie z finansowanych przez rząd fundacji,
wspierających transfer technologii oraz uczelnianych firm działających na
zasadzie wolontariatu;
w przypadku patentowania wynalazków naukowiec czerpie wszelkie
korzyści płynące w patentu, lecz ponosi również koszty z nim związane;
oprócz profitów związanych z karierą i wynagrodzeniem naukowcy mają
możliwość uzyskania bonusu związanego z realizacją trzeciej misji
uczelnianej (transferu wiedzy);
Szwecja - 1 miejsce w unijnym rankingu innowacyjności w 2013 r.;
Wysokie pozycje krajów z pośrednim mechanizmem professor’s privilege
Dziękuję za uwagę
Zapraszam na www.ncbr.gov.pl
Narodowe Centrum Badań i Rozwoju
ul. Nowogrodzka 47a,
00-695 Warszawa
tel: +48 22 39 07 401