Podstawy Informatyki - L-5

Podstawy Informatyki
Michał Pazdanowski
30 grudnia 2006
Michał Pazdanowski
2
Praca z komputerem
Q
Oprogramowanie:
–
–
–
freeware - darmowe
shareware - tanie
commercial - kosztowne
komputer
system operacyjny
aplikacja
użytkownik
hardware
software
30 grudnia 2006
Michał Pazdanowski
Praca z komputerem
Uruchomienie komputera:
Q włączenie zasilania
Q POST (Power On Self Test) - z części ROM
Q ew. konfiguracja parametrów sprzętowych
Q uruchomienie pozostałych części systemu
(wybór konfiguracji - sterowniki)
Q uruchomienie sterowników urządzeń
Q zgłoszenie gotowości do pracy
3
30 grudnia 2006
Michał Pazdanowski
4
System Operacyjny
Podstawowe oprogramowanie nadzorujące
pracę wszystkich komponentów komputera:
obsługa dialogu z użytkownikiem,
Q nadzorowanie wymiany informacji między
elementami systemu,
Q organizacja zapisu na nośnikach,
Q zarządzanie Pamięcią Operacyjną,
Q umożliwienie uruchamiania innych programów,
Q wykrywanie i sygnalizacja błędów.
Q
30 grudnia 2006
Michał Pazdanowski
System Operacyjny
DOS (Disk Operating System)
Q Windows (3.1, 95, 98, 2000, NT, Me, XP)
Q UNIX:
Q
– XENIX
– AUIX
– LINUX
5
30 grudnia 2006
Michał Pazdanowski
System Operacyjny
Tryb pracy:
Q wsadowy:
– dla specjalistów
– trudny w obsłudze
Q
interaktywny:
– przeciętny użytkownik
– intuicyjna obsługa
6
30 grudnia 2006
Michał Pazdanowski
DOS, Windows
Q
podstawowa jednostka informacji - plik:
– dane z doświadczeń,
– kod programu w wersji źródłowej,
– program w wersji wykonywalnej,
– zdjęcie, film, nagranie dźwiękowe,
Q
zapisane na dysku:
– A, B
– C, D
– E, F
- napędy dysków elastycznych,
- napędy dysków twardych,
- CD-ROM, dyski sieciowe.
7
30 grudnia 2006
Michał Pazdanowski
8
DOS, Windows
Organizacja zapisu plików - drzewo katalogów
urządzenie
Pełna nazwa:
c:\Windows\System\Test.dat
..\Msapps\System.bak
plik
plik
adres:
absolutny
względny
ścieżka dostępu
C:
Windows
System* Win Msapps
Lang
Dbase
Games
F19 Race Chess
30 grudnia 2006
Michał Pazdanowski
9
DOS, Windows
Ścieżki dostępu
.. - katalog nadrzędny
Q.
- katalog bieżący
Q
..\ala.txt
.\ala.txt
Metaznaki
Q * - dowolny łańcuch znaków lis*
Q ? - dowolny znak
?lis?
30 grudnia 2006
Michał Pazdanowski
10
DOS, Windows
Konwencje nazewnictwa:
Q nazwa dwuczłonowa:
część zasadnicza.rozszerzenie
Q część zasadnicza - opisuje zawartość pliku
Q rozszerzenie - określa typ pliku:
.TXT
.XLS
.DOC
.BAT
.COM
.EXE
.PRN
.LPT
.CON
30 grudnia 2006
Michał Pazdanowski
11
DOS, Konsola Windows
podstawowe polecenia systemu
Q
Q
Q
Q
Q
Q
Q
Q
dir /p /w /s
mkdir
rmdir
cd
copy
xcopy
move
type
Q
Q
Q
Q
Q
Q
Q
Q
del = erase !
attrib
more
format !!!
fdisk !!!
chkdsk
scandisk
diskcopy
Q
Q
Q
Q
Q
Q
Q
Q
date
time
ver
cls
set
path
prompt
doskey
30 grudnia 2006
Michał Pazdanowski
12
DOS, Konsola Windows
składnia polecenia
copy /a ala1.txt+ala2.txt ala.txt
parametr numer 2
parametr numer 1
modyfikator
polecenie
copy /?
-
opis polecenia
30 grudnia 2006
Michał Pazdanowski
Strumienie
c:\>proj1 > dane.wy
c:\>proj1 >> dane.wy
c:\>proj2 < dane.we
c:\>proj2 < dane.we > dane.wy
Potoki
c:\>proj1 | proj2
c:\>dir /w | more
c:\>dir | find “01.03” /v | more
13
30 grudnia 2006
Michał Pazdanowski
14
DOS, Konsola Windows
pliki konfiguracyjne systemu
Q
Q
Q
Q
Q
Q
CONFIG.SYS
break=on
device=setver.exe
device=c:\dell\rtc
device=c:\ansi.sys
device=
country=048,852,
country.sys
Q
Q
Q
Q
Q
Q
Q
Q
AUTOEXEC.BAT
date
time
verify=on
prompt $p$g
path c:\dos;c:\windows
c:\
cd USER
doskey
30 grudnia 2006
Michał Pazdanowski
15
DOS, Konsola Windows
plik wsadowy
:loop
type %1.plt
mkdir %1
move %1.* %1
shift
if not “%1”==““ goto loop
początek pętli
wyświetl plik
utwórz katalog
przemieść pliki
przesuń listę
czy koniec?
30 grudnia 2006
Michał Pazdanowski
16
UNIX
cechy systemu
Q
Q
Zalety:
spójny język poleceń
duży wybór:
– narzędzi programowych
– programów usługowych
Q
Q
Q
Q
przenośność
zgodność wersji
wielozadaniowość
wielodostępność
Q
Q
Wady:
niedoskonała ochrona
zasobów
trudny w użyciu
30 grudnia 2006
Michał Pazdanowski
17
UNIX (LINUX)
pamięć procesor
dyski
KOMPUTER
terminal
terminal
terminal
wielodostępność
terminal
terminal
30 grudnia 2006
Michał Pazdanowski
Administrator
pełnia praw w systemie
Q przyznaje uprawnienia użytkownikom
Q ustala hasła i przydziela do grup
Q odpowiada za poprawną pracę komputera
Q
– tworzy strukturę katalogów
– archiwizuje zasoby
18
30 grudnia 2006
Michał Pazdanowski
Użytkownik
identyfikator (znany innym)
Q hasło
(niejawne)
Q przynależność do grupy (np. studenci)
Q
– prawa w systemie
– ograniczenia działania
19
30 grudnia 2006
Michał Pazdanowski
Rozpoczynanie/kończenie pracy
ustalenie parametrów połączenia
telnet 149.125.23.1
początek sesji
login: michal
nazwa użytkownika
password: ******** hasło użytkownika
$
znak zachęty
koniec sesji
$ ^D lub logout
przerwanie połączenia
20
30 grudnia 2006
Michał Pazdanowski
21
Pliki/katalogi
plik
Q nazwa
Q typ
Q
→
→
→
ciąg znaków
max. 14 znaków (bez []*/?-)
plik zwykły
- ciąg bajtów
plik specjalny - obsługa we/wy
katalog
- plik plików
30 grudnia 2006
Michał Pazdanowski
22
Hierarchia katalogów
/
dev
bin
lib
etc
tmp
tmp
usr
dict
man
usr1 usr2 usr3
dat1 dat2 dat3
katalog bieżący
Q katalog macierzysty
Q /usr/usr1/dat2/ala.dat
Q ~/dat2/ala.dat
Q
- ∼ lub $home
- adres absolutny
- adres względny
30 grudnia 2006
Michał Pazdanowski
23
Ścieżki dostępu
. - katalog bieżący
Q .. - katalog nadrzędny
Q ∼ - katalog macierzysty
Q
./ala.txt
../ala.txt
∼/ala.txt
Metaznaki
* - dowolny łańcuch znaków *lis*
Q ? - dowolny znak
?lis?
Q
30 grudnia 2006
Michał Pazdanowski
24
Prawa dostępu
Q
atrybuty:
– prawo odczytu
– prawo zapisu
– prawo wykonywania
Q
modyfikacje:
– właściciel pliku
– administrator
r
w
x
30 grudnia 2006
Michał Pazdanowski
Definicje
Program Proces -
plik zawierający wykonywalny kod.
wykonywany program wraz ze
środowiskiem.
Powłoka - proces przyjmujący, interpretujący i
wykonujący polecenia.
Współbieżność - podział czasu pomiędzy
procesy.
25
30 grudnia 2006
Michał Pazdanowski
26
Polecenia systemu
składnia
polecenie -modyfikatory obiekty
Q
Q
Q
Q
Q
Q
Q
mkdir
rmdir
cd
ls
cp
mv
rm
Q
Q
Q
Q
Q
Q
Q
cat
more
touch
find
grep
man
passwd
Q
Q
Q
Q
Q
Q
Q
chmod
chown
hostname
who
finger
talk
mail
Q
Q
Q
Q
Q
Q
Q
pine
mount
unmount
ps
kill
sh
csh
30 grudnia 2006
Michał Pazdanowski
27
Przykłady
%ls -la ala
katalog ala
- r-- rw- rw- 1 jozek users 2148 Jan 21 10:21 mesh.dat
- --x--x rwx 1 jozek users 23142 Apr 15 23:20 mesh.out
d --- --- rwx 3 jozek users
Jun 15 11:10 mesh
typ
wielkość
grupa
właściciel
liczba dowiązań
właściciel (u)
grupa (g)
wszyscy (o)
nazwa
czas zmiany
prawa
30 grudnia 2006
Michał Pazdanowski
28
Przykłady
%mkdir ~/dane
%cp mesh.dat dane/mesh.dat
%cd ~/dane
%cat dane.dat
%man passwd
passwd
%chown jacek mesh.dat
%chmod go+r mesh.out
%mount /dev/fd0 /usr/jan/A
%umount /dev/fd0
nowy katalog
kopiowanie pliku
zmień katalog
wyświetl zawartość
opis polecenia
zmiana właściciela
zmiana praw do pliku
dołączenie katalogu
odłączenie katalogu
30 grudnia 2006
Michał Pazdanowski
Wykonywanie w tle
%cc prog.c &
Strumienie
%proj1 > dane.wy
%proj1 >> dane.wy
%proj2 < dane.we
%proj2 < dane.we > dane.wy
29
30 grudnia 2006
Michał Pazdanowski
Potoki
%proj1 | proj2
%ls -l | more
%ls -l | grep ‘rwx’ | more
30