Kary za wykroczenia przeciw prawom pracownika

RACHUNKOWOŚĆ
BUDŻETOWA
ŚCIĄGA KADROWEGO
Kary za wykroczenia
przeciw prawom pracownika
Szczególna sytuacja prawna pracownika stawia po stronie pracodawcy szereg obowiązków. Część
z tych obowiązków ustawodawca wyróżnił, uznając, że ich niedopełnienie stanowi wykroczenie przeciw
prawom pracownika, a tym samym pociąga za sobą odpowiedzialność karną pracodawcy lub osoby
działającej w jego imieniu. Kara grzywny za popełnione wykroczenie wynosi od 20 zł do 5000 zł, chyba
że przepisy innych ustaw określają ją w innej wysokości (art. 24 ustawy z 20 maja 1970 r. – Kodeks
wykroczeń). W tabeli prezentujemy wykaz i wysokość kar za wykroczenia przeciw prawom pracownika
z uwzględnieniem regulacji przewidzianych w poszczególnych ustawach.
Tabela. Katalog kar za wykroczenia przeciwko prawom pracownika
Ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy
(j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 1053) – dalej: k.p.
Przepis
1
Wykroczenie
Kara i jej wysokość
2
3
art. 281
1) zawarcie umowy cywilnoprawnej w warunkach, w których zgodnie z art. 22 § 1 k.p. powingrzywna
na być zawarta umowa o pracę,
od 1000 zł do 30 000 zł
2) niezawiadomienie właściwego okręgowego inspektora pracy, w formie pisemnej lub elektronicznej, o zawarciu umowy o pracę, o której mowa w art. 251 § 4 pkt 4 k.p., wraz
ze wskazaniem przyczyn zawarcia takiej umowy, w terminie 5 dni roboczych od dnia jej
zawarcia,
3) niepotwierdzenie na piśmie zawartej z pracownikiem umowy o pracę przed dopuszczeniem
go do pracy,
4) wypowiedzenie lub rozwiązanie z pracownikiem stosunku pracy bez wypowiedzenia z rażącym naruszeniem przepisów prawa pracy,
5) stosowanie wobec pracowników innych kar niż przewidziane w przepisach prawa pracy
o odpowiedzialności porządkowej pracowników,
6) naruszenie przepisów o czasie pracy, uprawnieniach pracowników związanych z rodzicielstwem i zatrudnianiu młodocianych,
7) nieprowadzenie dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akt osobowych pracowników,
8) pozostawienie dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akt osobowych pracowników w warunkach grożących uszkodzeniem lub zniszczeniem;
art. 282
1) niewypłacenie w ustalonym terminie wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia
grzywna
przysługującego pracownikowi albo uprawnionemu do tego świadczenia członkowi rodziny od 1000 zł do 30 000 zł
pracownika,
2) bezpodstawne obniżenie wysokości wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia,
3) dokonywanie bezpodstawnych potrąceń z wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia,
4) nieudzielenie przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego
5) bezpodstawne obniżenie wymiaru urlopu wypoczynkowego przysługującego pracownikowi,
6) niewydanie pracownikowi świadectwa pracy,
7) niewykonanie podlegającego wykonaniu orzeczenia sądu pracy lub ugody zawartej przed
komisją pojednawczą lub sądem pracy;
RACHUNKOWOŚĆ BUDŻETOWA nr 18/2016
RB-18-2016_kartonik.indd 1
9/5/2016 11:52:04 AM
1
art. 283
2
3
1) nieprzestrzeganie przepisów lub zasad bhp;
grzywna
2) niezapewnienie, aby budowa lub przebudowa obiektu budowlanego albo jego części, od 1000 zł do 30 000 zł
w których przewiduje się pomieszczenia pracy, była wykonywana na podstawie projektów
uwzględniających wymagania bhp;
3) wyposażenie stanowisk pracy w maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie spełniają
wymagań dotyczących oceny zgodności;
4) dostarczenie pracownikom środków ochrony indywidualnej, które nie spełniają wymagań
dotyczących oceny zgodności;
5) stosowanie:
●● materiałów i procesów technologicznych bez uprzedniego ustalenia stopnia ich szkodliwości dla zdrowia pracowników i bez podjęcia odpowiednich środków profilaktycznych,
●● substancji chemicznych i ich mieszanin nieoznakowanych w sposób widoczny i umożliwiający ich identyfikację,
●● substancji niebezpiecznych, mieszanin niebezpiecznych, substancji stwarzających
zagrożenie lub mieszanin stwarzających zagrożenie, nieposiadających kart charakterystyki, a także opakowań zabezpieczających przed ich szkodliwym działaniem, pożarem
lub wybuchem;
6) niezawiadomienie właściwego inspektora pracy, prokuratora lub innego właściwego organu
o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku,
który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za
wypadek przy pracy, niezgłoszenie choroby zawodowej lub podejrzenia o taką chorobę, nieujawnienie wypadku przy pracy lub choroby zawodowej albo przedstawienie niezgodnych
z prawdą informacji, dowodów lub dokumentów dotyczących takich wypadków i chorób;
7) niewykonanie w wyznaczonym terminie podlegającego wykonaniu nakazu organu Państwowej Inspekcji Pracy;
8) utrudnianie działalności organu Państwowej Inspekcji Pracy, w szczególności uniemożliwienie prowadzenia wizytacji zakładu pracy lub nieudzielenie informacji niezbędnych do
wykonania jej zadań;
9) dopuszczenie – bez zezwolenia właściwego inspektora pracy – do wykonywania pracy lub
innych zajęć zarobkowych przez dziecko do ukończenia przez nie 16 roku życia;
Ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
(j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 645; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 868)
Przepis
Wykroczenie
Kara i jej wysokość
1
2
3
art. 120 ust. 1
powierzenie cudzoziemcowi nielegalnego wykonywania pracy
art. 120 ust. 3 i 5 1) wprowadzenie cudzoziemca w błąd, wyzyskanie błędu, wykorzystanie zależności służbowej lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, aby doprowadzić go do nielegalnego wykonywania pracy,
2) wprowadzenie w błąd, wyzyskanie błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania w celu doprowadzenia innej osoby do powierzenia cudzoziemcowi
nielegalnego wykonywania pracy;
grzywna
od 3000 zł do 5000 zł
grzywna
od 20 zł do 10 000 zł
art. 120 ust. 4
żądanie od cudzoziemca korzyści majątkowej w zamian za podjęcie działań zmierzających do
uzyskania zezwolenia na pracę lub innego dokumentu uprawniającego do wykonywania pracy
grzywna
od 3000 zł do 5000 zł
art. 120 ust. 6
niedopełnienie obowiązku niezwłocznego (najpóźniej w ciągu 7 dni) poinformowania wojewody
wydającego zezwolenie o tym, że:
1) cudzoziemiec rozpoczął pracę o innym charakterze lub na innym stanowisku niż określone
w zezwoleniu na pracę,
2) nastąpiła zmiana siedziby lub miejsca zamieszkania, nazwy lub formy prawnej podmiotu
powierzającego cudzoziemcowi wykonywanie pracy lub przejęcie zakładu pracy lub jego
części przez innego pracodawcę,
3) nastąpiło przejście zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę,
4) zmieniła się osoba reprezentująca pracodawcę,
grzywna
od 100 zł do 5000 zł
RACHUNKOWOŚĆ BUDŻETOWA nr 18/2016
RB-18-2016_kartonik.indd 2
9/5/2016 11:52:04 AM
1
2
3
5) cudzoziemiec nie podjął pracy w okresie 3 miesięcy od początkowej daty ważności zezwolenia na pracę,
6) cudzoziemiec przerwał pracę na okres przekraczający 3 miesiące,
7) cudzoziemiec zakończył pracę wcześniej niż 3 miesiące przed upływem okresu ważności
zezwolenia na pracę;
art. 122
1) nieopłacanie składek na Fundusz Pracy lub nieopłacenie ich w przewidzianym przepisami
terminie,
2) niezgłoszenie wymaganych danych lub zgłoszenie nieprawdziwych danych mających
wpływ na wymiar składek na Fundusz Pracy,
3) udzielenie w tym zakresie nieprawdziwych wyjaśnień lub odmowa ich udzielenia;
grzywna
od 3000 zł do 5000 zł
art. 123
odmówienie kandydatowi zatrudnienia na wolnym miejscu zatrudnienia lub miejscu przygotowania zawodowego ze względu na: płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość,
przekonania polityczne, pochodzenie etniczne, wyznanie lub orientację seksualną
grzywna
od 3000 zł do 5000 zł
Ustawa z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych
(j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 800) – dalej: ustawa o ZFŚS
Przepis
Wykroczenie
Kara i jej wysokość
1
2
3
art. 12a ust. 1
niewykonanie przepisów ustawy o ZFŚS lub podejmowanie działań niezgodnych z przepisami
ustawy o ZFŚS, np.:
1) nieutworzenie funduszu, w sytuacji gdy pracodawca jest do tego zobowiązany,
2) niedokonywanie odpisów na fundusz,
3) nieterminowe przekazywanie środków na rachunek funduszu,
4) niezgodne z przepisami wydatkowanie środków funduszu;
grzywna
od 20 zł do 5000 zł
Ustawa z 24 czerwca 1983 r. o społecznej inspekcji pracy
(j.t. Dz.U. z 2015 r. poz. 567) – dalej: ustawa o społecznej inspekcji pracy
Przepis
Wykroczenie
Kara i jej wysokość
1
2
3
art. 22
1) naruszenie przepisów ustawy o społecznej inspekcji pracy,
2) uniemożliwianie działalności społecznego inspektora pracy,
3) niewykonanie zalecenia zakładowego społecznego inspektora pracy;
grzywna
od 20 zł do 2500 zł
Ustawa z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych
(j.t. Dz.U. z 2015 r. poz. 295; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 1240) – dalej: ustawa o rozwiązywaniu sporów zbiorowych
Przepis
Wykroczenie
Kara i jej wysokość
1
2
3
1) przeszkadzanie we wszczęciu lub w prowadzeniu w sposób zgodny z prawem sporu zbio- 1)grzywna
rowego,
od 20 zł do 5000 zł;
2) niedopełnienie obowiązków określonych w ustawie o rozwiązywaniu sporów zbiorowych; 2)kara ograniczenia wolności
art. 26
Ustawa z 9 lipca 2003 r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych
(Dz.U. z 2016 r. poz. 360)
Przepis
Wykroczenie
Kara i jej wysokość
1
2
3
art. 27
1) niezapewnienie pracownikowi tymczasowemu bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy tymczasowej;
grzywna
od 20 zł do 5000 zł
RACHUNKOWOŚĆ BUDŻETOWA nr 18/2016
RB-18-2016_kartonik.indd 3
9/5/2016 11:52:05 AM
1
2
3
2) niewyposażenie stanowiska pracy pracownika tymczasowego w maszyny i inne urządzenia techniczne, które spełniają wymagania dotyczące oceny zgodności;
3) niewypełnianie uzgodnionych na piśmie z agencją pracy tymczasowej obowiązków pracodawcy, w tym:
●● niedostarczenie pracownikowi tymczasowemu odzieży i obuwia roboczego oraz
środków ochrony indywidualnej,
●● niezapewnienie pracownikowi tymczasowemu napojów i posiłków profilaktycznych,
●● niezapewnienie przeszkolenia pracownika tymczasowego w zakresie bhp przed
dopuszczeniem go do pracy oraz szkolenia okresowego,
●● niezapewnienie ustalenia w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyn wypadku
przy pracy, któremu uległ pracownik tymczasowy,
●● nieinformowanie pracownika tymczasowego o ryzyku zawodowym, które wiąże
się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami,
●● niewypełnienie innych obowiązków uzgodnionych z agencją pracy tymczasowej, związanych z wykonywaniem pracy tymczasowej przez pracownika tymczasowego;
Ustawa z 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników
i przeprowadzaniu z nimi konsultacji
(Dz.U. Nr 79, poz. 550; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 97, poz. 805)
Przepis
Wykroczenie
Kara i jej wysokość
1
2
3
uniemożliwienie utworzenia rady pracowników,
1) grzywna od 20 zł
niepodanie informacji o osiągnięciu wielkości zatrudnienia co najmniej 50 pracowników,
do 5000 zł;
niezorganizowanie wyborów rady pracowników,
2) kara ograniczeutrudnianie zorganizowania wyborów rady pracowników,
nia wolności
nieinformowanie rady pracowników w sprawach określonych w ustawie o informowaniu
pracowników,
6) nieprzeprowadzanie z radą pracowników konsultacji w sprawach określonych w ustawie
o informowaniu pracowników,
7) utrudnienie przeprowadzenia konsultacji w sprawach określonych w ustawie o informowaniu pracowników,
8) dyskryminowanie członka rady pracowników w związku z wykonywaniem przez niego
czynności związanych z informowaniem i przeprowadzaniem konsultacji;
art. 19 ust. 1
1)
2)
3)
4)
5)
Ustawa z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę
(j.t. Dz.U. z 2015 r. poz. 295; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 1265)
Przepis
Wykroczenie
Kara i jej wysokość
1
2
3
art. 8e – data
obowiązywania:
od 1 stycznia
2017 r.
wypłacenie przyjmującemu zlecenie lub świadczącemu usługi wynagrodzenia za każdą godzinę
grzywna
wykonania zlecenia lub świadczenia usług w wysokości niższej niż obowiązująca wysokość mini- od 1000 zł do 30 000 zł
malnej stawki godzinowej
Anna Dryja
główny specjalista ds. kadr w wojewódzkiej placówce doskonalenia nauczycieli,
specjalista w zakresie prawa pracy i prawa oświatowego
W „Rachunkowości Budżetowej” nr 19/2016 – ŚCIĄGA KSIĘGOWEGO
pt. Centra Usług Wspólnych – harmonogram prac
RACHUNKOWOŚĆ BUDŻETOWA nr 18/2016
RB-18-2016_kartonik.indd 4
9/5/2016 11:52:05 AM