Albania - kwiecień 2011 r

Albania: Przegląd wiadomości gospodarczych (21 – 27 kwietnia)
Poniżej cotygodniowy przegląd wiadomości gospodarczych na podstawie albańskich serwisów
informacyjnych:
27 kwietnia 2011
Bank Centralny zdecydował o pozostawieniu głównej stopy procentowej na niezmienionym poziomie
5,25%. Albania znajduje się na ścieżce wzrostu gospodarczego, a presja inflacyjna jest pod kontrolą,
powiedział dziennikarzom prezes banku, Ardian Fullani dodając, że głównym celem banku jest
obniżenie długu publicznego. (TV Klan)
Deficyt handlowy w marcu 2011 r. wzrósł o 47,2% m/m i 10,2% r/r i wyniósł 26 miliardów ALL,
wynika z danych Albańskiego Instytutu Statystycznego INSTAT, poinformował dziennik Panorama.
Wartość eksportu wyniosła 16,9 miliardów ALL, o 15,4% mniej m/m i 16,5% więcej r/r. Największy
spadek zanotował eksport surowców energetycznych i energii elektrycznej, podczas gdywzrósł eksport
produktów chemicznych i plastiku, oraz maszyn i części zamiennych. Import sięgnął 42,9 miliardów
ALL notując wzrost o 13,9% m/m i 12,6% r/r. Udział handlu z Unią Europejską, głownie z Włochami i
Grecją, stanowi 66,5% wymiany handlowej kraju. (Panorama)
W Tiranie otwarto dwudniowe Targi Pracy 2011 z udziałem 21 krajowych i zagranicznych
przedsiębiorstw oferujących ok. 100 miejsc pracy w róznych sektorach. Targi zorganizowała
Amerykańska Izba Handlowa w Albanii, a podczas ceremonii otwarcia obecny był Wiceminister Pracy
Albanii oraz reprezentacja USAID. (TV Klan)
26 kwietnia 2011
Albański lek (ALL) wciąż traci w stosunku do euro, które w poniedziałek, 25 kwietnia, warte było
141,42 ALL, wobec 138,70 ALL na początku stycznia, informuje ALSAT. Lek osłabiał się od lipca 2010,
kiedy w najmocniejszym momencie za euro płacono 134,86 ALL. (ALSAT)
Wartość rynku ubezpieczeń wzrosła w pierwszym kwartale o 7,7% r/r, wynika z danych Albańskiego
Nadzoru Finansowego, jak donosi dziennik Panorama. Przychody sektora ubezpieczeń wyniosły 2,2
milarda ALL w pierwszym kwartale. Składki z ubezpieczeń na życie stanowią 12,04% ogółu.
(Panorama)
Nieautoryzowane użycie danych osobowych pozostaje problemem, powiedziała szefowa Komisji ds.
Ochrony Danych Osobowych Flora Cabej, jak donosi TV Scan. Dane osobowe powinny być
przechowywane w bezpiecznych bazach, a jakiekolwiek wycieli są nielegalne i karalne, dodała. (Violeta
Shqalski, TV Scan)
25 kwietnia 2011
Parlament większością 73 głosów rządzącej koalicji odrzucił prezydenckie veto do zmian w ustawie
akcyzowej argumentując, że wbrew ocenie Prezydenta, ustawa nie narusza Umowy o Stabilizacji i
Stowarzyszeniu z Unią Europejską. (TV Klan)
23 kwietnia 2011
Deficyt budżetowy po pierwszych trzech miesiącach 2011 r. sięgnął 11,6 miliarda leków, informuje
dziennik Panorama. Rosnąca dziura między wpływami a wydatkami pańśtwa jest wynikiem znacznego
wzrostu inwestycji publicznych w pierwszym kwartale br. (Panorama)
22 kwietnia 2011
Albania planuje ponownie wprowadzić progresywne opodatkowanie dla przedsiębiorstw, którego
podstawą dla największych firm ma być obrót, wynika z projektu przygotowywanego przez
Ministerstwo Finansów, informuje Top Channel. W ten sposób Albania zrezygnowałaby z
wprowadzonego cztery lata temu podatku liniowego. (Top Channel)
21 kwietnia 2011
Albański przemysł, dzięki poprawie sytuacji finansowej, z optymizmem patrzy w przyszłość i zamierza
zwiększyć inwestycje w technologię, odnowę lub wymianę maszyn i urządzeń, wynika z danych Banku
Albanii. Podczas gdy przemysł obserwuje wzrost popytu, przedsiębiorcy z sektora usług odnotowali
poprawę sytuacji finansowej pod koniec 2010 r. We wszystkich sektorach wzrosło wykorzystanie
zdolności wytwórczych nadal pozostając jednak poniżej długookresowej średniej, nawet w sektorze
budownictwa. Przedsiębiorstwa przemysłowe oczekują poprawy koniunktury, wzrostu popytu i
eksportu na swoje produkty. Ok. 21,7% przedsiębiorstw zadeklarowało plany inwestycji w maszyny i
technologie, a nieco mniej w zwiększenie mocy wytwórczych, wynika z danych Banku Albanii. Poziom
wykorzystania zdolności wytwórczych wzrósł w pierwszym kwartale br. o 2 punkty procentowe do
poziomu 70,7%. Ok. 85,6% przedsiębiorstw przemysłowych uważa, że aktualny poziom mocy
wytwórczych jest wystarczający biorąc pod uwagę zamówienia, które zanotowały nieznaczny wzrost.
W drugim kwartale 2011 r. przedsiębiorstwa z sektora usług spodziewają się poprawy sytuacji
gospodarczej kraju, są jednak bardziej pesymistyczne w odniesieniu do własnych biznesów.
Wskaźnik koniunktury w sektorze budownictwa w pierwszym kwartale 2011 r. wzrósł o 3,4 punkty
procentowe. To drugi z rzędu kwartał poprawy, po wzroście o 9,4 pp w czwartym kwartale 2010 r.
Oczekiwania odnośnie do drugiego kwartału są bardziej pozytywne niż ocena kwartału pierwszego,
jednak niższe od oczekiwań z końća 2010 r., co stawia pod znakiem zapytania ciągłość pozytywnego
trendu w kolejnym kwartale. (Metropol)
Albania zajęła 87 miejsce z wynikiem 3,6 punktu w rankingu krajów według wykorzystania technologii
komunikacyjnych, wynika z Global Information Technology Report 2010-2011 opublikowanym przez
World Economic Forum. W poprzednim raporcie Albania zajęła 95 miejsce z Networked Readiness
Index równym 3,3 punktu. (weforum.org)
Red. MJK
Albańskie filmy nagrodzone na festiwalu w Paryżu
19. kwietnia 2011, Tirana
Dwa filmy z Albanii, „Kroniki prowincji” i „Pierwszy dzień szkoły” otrzymały nagrody, a kosowska
produkcja „Osły graniczne” – wyróżnienie, na zakończonym 17 kwietnia paryskim Festiwalu Filmowym
Europu Środkowo-Wschodniej.
Film „Kroniki prowincji” wyreżyserowany przez Artana Minarolli, według scenariusza Ylljeta Aliçki,
zdobył główną nagrodę za najlepszy scenariusz. Film jest opowieścią o prowincjonalnym miasteczku,
w którym po upadku komunizmu i narzuconego ateizmu ponownie rozbudza się życie religijne
społeczności katolickiej i muzułmańskiej.
Drugim nagrodzonym filmem jest krótkometrażowy „Pierwszy dzień szkoły” (Dita e parë e shkollës) w
reżyserii Dionisa Papadhimitriego.
Wyróżnienie natomiast otrzymał film z Kosowa pod tytułem „Osły graniczne” (Gomarët e kufirit), który
opowiada o sytuacji w strefie granicznej między byłą Jugosławią i Albanią w 1968 r., gdzie przy źródle
wody spotykają się mieszkańcy z obu stron granicy, pod nadzorem oddziałów granicznych obu krajów.
Na festiwalu prezentowane były filmy z Rumunii, Bułgarii, Chorwacji, Słowenii, Grecji, Turcji,
Macedonii, Czarnogóry, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Albanii i Kosowa. W konkursie startowało 12
filmów pełnometrażowych i 24 krótkometrażowych.
Lista nagrodzonych filmów i twórców:
Najlepszy film: “Pirano Pirano”, Słowenia
Nagroda specjalna: “Eastern plays”, Bułgaria
Najlepsza reżyseria: “Abandoned” – Adis Bakrac, Bośnia i Hercegowina
Najlepszy scenariusz: “Albanian Chronicles” - Ylljet Aliçka, Albania
Najlepsza rola żeńska: „The Crossing” - Sezin Akbasogullari, Turcja
Najlepsza rola męska: “Piran Pirano” – Mustafa Nadarevic, Słowenia
Najlepsza muzyka: „The Crossing” - Selim Demirdelen, Turcja
Najlepszy film dokumentalny: “Listening to Istanbul”, reż. Veysel Cihan Hizar, Turcja
Najlepszy film animowany: “Black, white… and color”, reż. Sergio Balesi, Rumunia
Najlepszy film krótkometrażowy: “First day of classes”, reż. Dionis Papadhimitri, Albania
Wyróżnienie jury: “Donkeys of the borders”, Kosowo
Mjk, na podst. Balkanweb.com, SEEaParis.com
ČEZ: Problemy z egzekwowaniem należności
19. kwietnia 2011, Tirana
Trzy lata, które upłynęły od zakupu pionu dystrybucji Albańskiego Przedsiębiorstwa Energetycznego
(KESH) przez czeski , nie wystarczyły na rozwiązanie problemów z egzekwowaniem należności za
prąd, powiedział prezes ČEZ Albania Alesh Konrad.
„Mimo wykorzystania wszystkich dostępnych środków [...] począwszy od odłączenia prądu do pozwów
sądowych wobec dłużników, skuteczność pozostaje niska,” powiedział Konrad na konferencji
prasowej.
„Zadłużenie całkowite od 1 stycznia 2007 r. sięgnęło 32 miliardów leków, z czego 5 miliardów leków
przypada na zaległości instytucji publicznych, budżetowych i pozabudżetowych,” podkreślił.
Zadłużenie rodzin dot. zaległości w opłatach za prąd na koniec 2006 r. wyniosło ok. 38 miliarda leków,
wynika z oficjalnych danych.
Podczas konferencji poinformowano również, że teraz konsumenci mogą skontrolować swoje faktury
za prąd również za pośrednictwem internetu.
Mjk, na podst. top-channel.tv
Wybory przeszkodą w cięciu długu publicznego
15 kwietnia 2011 r., Tirana
Na początku tego roku, w okresie przedwyborczym, Albania odstąpiła od zeszłorocznego programu
stopniowego obniżania długu publicznego do 54% PKB w roku 2013, a przewidywany w nowej
strategii
dług
na
poziomie
57%
PKB
stanowi
zagrożenie
dla
kraju,
oceniają
instytucje
międzynarodowe.
Pod koniec 2009 r., kiedy wysokie wydatki i kampania wyborcza doprowadziły do wzrostu długu
publicznego Albanii blisko ryzykownej granicy 60% PKB, rząd, pod presją MFW, zobowiązał się do
obniżenia długu w kolejnych latach. W tym czasie komitet planowania strategicznego przyjął
średnioterminowy program budżetowy, według którego dług miał spaść do 54% PKB w roku 2013.
Plan ten wydawał się kompromisem między rządem i MFW, którego eksperci pierwotnie żądali obniżki
długu do poziomu 50% PKB.
Jednak na początku tego roku ten sam komitet po kierownictwem premiera przyjął kolejny plan, który
odwołał wcześniejsze zapowiedzi rządu. Według dokumentu, dług publiczny Albanii w relacji do PKB
na koniec roku 2013, czyli w roku wyborów parlamentarnych, ponownie wyniesie 57%. MFW, Bank
Światowy i agencje ratingowe ostrzegają, że taki poziom długu stanowi niebezpieczeństwo dla kraju.
Z każdych 100 leków w budżecie rząd płaci 13 leków odsetek i obsługę długu, wynika z danych
Ministerstwa Finansów. Poziom ten jest zbliżony do tego w sąsiedniej Grecji, której groziło
bankructwo.
Jednak odsetki nie są jedynym ryzykiem związanym z długiem Albanii. Kolejnym jest sam charakter
długu.
Od początku roku 2008 rząd zaciągnął bowiem 970 milionów pożyczek zagranicznych, z czego
większość to kredyty handlowe. Jak wynika z oficjalnych danych, aktualnie zadłużenie zagraniczne
stanowi 40% całkowitego długu, stąd teraz dług publiczny nie zależy jedynie od wydatków
budżetowych, lecz również od kursu walutowego. Tak więc w przypadku utraty wartości albańskiego
leka, dług będzie rósł.
Jak pokazują doświadczenia ostatnich dwóch lat, obniżanie długu publicznego do łatwych nie należy,
przynajmniej bez determinacji rządu.
Mjk, na podst. Top-channel.tv
Albania: Przegląd wiadomości gospodarczych (6 – 13 kwietnia)
13 kwietnia 2011
Wzrost gospodarczy Albanii w 2011 r. wyniesie 3,4% wynika prognoz rocznego raportu MFW. To
dużo niżej niż przewidywane przez albański rząd 5,5% wzrostu PKB, pisze dziennik Panorama. W 2012
r. MFW przewiduje wzrost w tempie 3,6% r/r, i 4,5% w kolejnym roku. (balkans.com, Panorama)
12 kwietnia 2011
Albańskie banki powinny zwiększyć kredytowanie lokalnej gospodarki, gdyż wsparcie dla małych i
średnich przedsiębiorstw, biorąc pod uwagę ich wkład w wzrost gospodarczy, jest korzystne dla
samych banków, powiedział prezes Banku Albanii Ardian Fullani podczas dorocznej Konferencji Grupy
Nadzorców Bankowych Europy Środkowej i Wschodniej, jak donosi Top Channel. Banki powinny też
podjąć działania w związku ze złymi kredytami, dodał Fullani. (Top Channel)
10 kwietnia 2011
Wartość rezerw złota Albanii na koniec 2010 r. wyniosła ok. 15,1 mld ALL, o prawie 5 mld ALL więcej
niż w roku 2009 dzięki wzrostowi światowych cen tego kruszcu, poinformował dziennik Shekulli
powołując się na dane Banku Albanii. Dzisiejsze rezerwy mogą sfinansować 4,5 miesiąca importu,
podał Shekulli. (Emirjon Senja, Shekulli)
8 kwietnia 2011
Inflacja w marcu wyniosłą 4,3% r/r, o 0,1 pp mniej niż w lutym, poinformował Albański Instytut
Statystyczny. Mimo spadku ceny pozostają wysokie ze względu na drogie paliwo. (Ledion Veshi,
balkans.com)
Albańskie banki będą musiały zwiększyć przejrzystość ustalania prowizji i odsetek w celu lepszej
ochrony klientów, wynika ze zmian w regulacjach przyjętych przez radę nadzorczą Banku Albanii,
poinformował BA w piątek. (Ledion Veshi, balkans.com)
Kanadyjska spółka Bankers Petroleum Ltd zanotowała wzrost produkcji ropy naftowej z pola
naftowego Patos-Marinza o 44% r/r w pierwszym kwartale 2011 r. do 11 894 baryłek/dzień z 8 282
baryłek/dzień w tym samym okresie roku 2010, a aktualne tempo produkcji przekracza 13 500
baryłek/dzień, poinformowała spółka. Przeciętna cena ropy w pierwszym kwartale br. Wyniosła 68,06
USD za baryłkę, podczas gdy kontrakty terminowe Nymex light crude futures CLc1 w tym okresie
przekroczyły poziom 100 USD za baryłkę. Na zamknięciu sesji giełdowej na Toronto Stock Exchange w
środę, 6 kwietnia, cena akcji spółki wynosiła 8,36 CAD. Bankers Petroleum wydobywa ropę of
czerwca 2004 r., zgodnie z porozumieniem zawartym z państwowym Albpetrol Sh.A. (Reuters,
Balkans.com)
Szkody spowodowane przez grudniową powódź w północnoalbańskim regionie Szkodry wyniosły 30
milionów dolarów, w czego 20 milionów to szkody wyrządzone budynkom mieszkalnym, a pozostałe
10 milionów dolarów – w rolnictwie, poinformował Top Channel. (Top Channel)
Wartość leasingu wzrosła w 2010 r. o 28% r/r i osiągnęła 32 mln euro, poinformował TV Scan.
Leasing to stosunkowo nowy produkt na albańskim rynku, aktualnie oferowany przez pięć spółek.
Leasing jest najczęściej wykorzystywany do finansowania zakupu samochodów, jednak coraz częściej
również maszyn i wyposażenia. (Ersuin Shehu, TV Scan)
7 kwietnia 2011
Albański system bankowy dobrze poradził sobie z kryzysem finansowym i prawidłowo kontynuuje
działalność w okresie po kryzysie dzięki właściwym działaniom banku centralnego, w tym dzięki
obniżkom stóp procentowych od 2009 r. oraz przyjęciu ustawy o ubezpieczeniu depozytów, powiedział
Prezes Banku Albanii Adrian Fullani podczas regionalnego seminarium „Prawne Aspekty Bankowości
Centralnej” w Tiranie, jak poinformował dziennik Panorama. (Panorama)
Parlamentarna Komisja Gospodarki i Finansów przyjęła project ustawy o amnestii podatkowej, bez
głosów posłów opozycji. W dyskusji posłowie opozycji wyrazili sprzeciw wobec amnestii argumentując,
że ustawę przygotowano w rekordowym tempie, i nie była ona częścią planu prac parlamentu,
poinformowała TV Klan. (Ledion Veshi, balkans.com)
6 kwietnia 2011
Albania planuje wprowadzenie nowych rozwiązań mających polepszyć ściągalność podatków według
propozycji zaprezentowanych we wtorek przez Ministerstwo Finansów Albanii, poinformowała TV Klan.
Według projektu ustawy przedsiębiorstwa, który nie zarejestrują swojej działalności, będą ryzykowały
konfiskatę towaru i likwidację. Projekt przewiduje również zaostrzenie kar w przypadku braku
rejestracji pracowników, niepłacenia podatków lub wystawiania faktur lub paragonów podatkowych.
(Ledion Veshi, balkans.com)
Albania odnotowała wzrost wartości portfela kredytowego do 496 miliardów leków w lutym 2011 r. z
490 miliardów leków w styczniu, wynika z wstępnych danych Albańskiego Związku Bankowego, podaje
dziennik Metropol. Największy wzrost zanotowano dla kredytów dla przedsiębiorstw, które sięgnęły
347 miliardów leków w lutym wobec 341 miliardów w styczniu, podczas gdy wartość kredytów
indywidualnych wzrosła jedynie nieznacznie, do 148,7 miliarda leków w lutym z 148,3 miliarda leków
w styczniu br. (Metropol)
Mjk, na podst. Metropol, Balkans.com, Panorama, TV Scan, Top Channel, Reuters, Shekulli.
Napięta sytuacja polityczna na początku kampanii wyborczej
8. kwietnia 2011, Tirana
Wzajemne oskarżenia polityków i ostrzeżenia Zachodu i organizacji międzynarodowych towarzyszą
oficjalnej inauguracji kampanii przed wyborami lokalnymi 8 maja.
Wykorzystywanie policji do celów politycznych, nieprawidłowości w Centralnej Komisji Wyborczej i
przetasowania między lokalnymi listami wyborców – oto niektóre z oskarżeń opozycyjnej Partii
Socjalistycznej wobec rządzących Demokratów formułowanych na 30 dni przed dniem głosowania.
Rząd odrzuca zarzuty jako atak wyprzedzający i usprawiedliwienie dla przyszłego kontestowania
rezultatów głosowania przez opozycję.
Raport opublikowany w czwartek przez Koalicję Krajowych Obserwatorów (Koalicioni i Vëzhguesve
Vendorë), która obserwuje przebieg przygotowań do wyborów, kampanii wyborczej i samych wyborów
8 maja, przedstawił ponury obraz sytuacji politycznej naznaczonej brakiem woli do porozumienia
między partiami. W dokumencie wyliczono szereg naruszeń Kodeksu Wyborczego zarówno ze strony
opozycji, jak i kolacji, jeszcze przed oficjalnym rozpoczęciem kampanii wyborczej.
„W tej bardzo napiętej sytuacji [obie partie] dopuściły się szeregu naruszeń terminów i zasad
przewidzianych w Kodeksie Wyborczym,” napisano w raporcie. „W ostatnim czasie, kiedy kampania de
facto już się rozpoczęła, klimat polityczny, oprócz ciągnącego się kryzysu politycznego i wydarzeń z 21
lutego, jest obciążony również przez ostrą retorykę, która dalej komplikuje sytuację i zwiększa
niepewność.”
W raporcie wyliczono przynajmniej cztery incydenty z użyciem broni palnej z udziałem kandydatów lub
przedstawicieli administracji, w wyniku których przynajmniej dwie osoby zostały ranne.
Podczas gdy główne partie polityczne pozostają w klinczu wzajemnych oskarżeń, przedstawiciele Unii
Europejskiej ostrzegają, że w przypadku gdyby wybory nie spełniły standardów międzynarodowych,
Albanii groziłyby zahamowaniem integracji tego kraju ze strukturami europejskimi.
Mjk, na podst. www.balkaninsight.com
Otwarcie Uniwersytetu Muzułmańskiego w Tiranie
7. kwietnia 2011, Tirana
W Tiranie otwarto Uniwersytet Muzułmański, pierwszą muzułmańską uczelnię wyższą w kraju.
Przywódca Wspólnoty Muzułmańskiej Albanii, Hadżi Selim Muca, przypomniał w mowie inauguracyjnej,
że islam nie jest religią przemocy i zniszczenia, lecz religią mądrości.
„Pierwsze przykazanie Świętego Koranu brzmi »czytaj«,” powiedział Hadżi Muca. „Dziś zrobiliśmy
ważny krok dla młodzieży, która powinna czytać i studiować.”
Przedstawiciel fundacji Sema, jednego ze współpracowników Wspólnoty Muzułmańskiej przy budowie
uniwersytetu, wyraził oczekiwanie, że ta szkoła przysłuży się dobru ludzkości.
„Wierzę, że w tej szkole będą [studiowali] architekci przyszłości,” powiedział. „Przemoc nie istnieje,
jedynie dialog trwa.”
Premier Sali Berisha, obecny na inauguracji, zaapelował do wszystkich Albańczyków o zjednoczenie
dla przyspieszenia rozwoju kraju.
Mjk, na podst. www.top-channel.tv
OBWE „pod presją” żeby pozytywnie ocenić albańskie wybory
6. kwietnia 2011, Tirana
Misja obserwatorów wyborów lokalnych OBWE
otrzymała zalecenia od dwóch zachodnich
ambasadorów aby złagodzić raport z obserwacji wyborów 8 maja co miałoby przyczynić się do
zachowania stabilności kraju, powiedział serwisowi BalkanInsight jeden z członków misji.
„Nie chcą, żebyśmy napisali, co widzimy,” powiedział jeden z pracowników Biura ds. Instytucji
Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE (OSCE-ODIHR) dodając, że zalecenia te nie będą
realizowane.
Rozpoczęta 29 marca br. Misja składa się z 15 międzynarodowych ekspertów przebywających w
Tiranie i 24 obserwatorów długoterminowych w całym kraju.
Dodatkowo ODIHR zgłosiło zapotrzebowanie na 400 obserwatorów krótkoterminowych, którzy mieliby
monitorować przebieg wyborów w dniu głosowania i proces liczenia głosów. Misją kieruje Jonathan
Stonestreet, który zarządzał kilkoma misjami obserwacyjnymi ODIHR w ostatnich latach.
Anonimowy rozmówca BalkanInsight powiedział, że dyplomaci w Tiranie uważają, że „raport ODIHR z
wyborów [parlamentarnych – przyp. Mjk] z lipca 2009 r. był zbyt negatywny,” co dało Socjalistom
powody do kwestionowania rezultatu głosowania i wprowadziło kraj w wielomiesięczny kryzys
polityczny.
Mjk, na podst. www.balkaninsight.com, zdjęcie: www.osce.org
Albania: Narasta przedwybrocze napięcie
Autor: Besar Likmeta
BalkanInsight, 4 kwietnia 2011 r.
Postrzelenie dwóch urzędników w ostatnim tygodniu doprowadziło do dalszego zaognienia napiętej
sytuacji politycznej przed wyborami lokalnymi 8 maja.
W ostatnim incydencie zwierzchnik albańskiego inspektoratu budowlanego, Ardit Kaja, został ranny
przed siedzibą gminy przy Placu Skenderbega w centrum Tirany w poniedziałek rano. Samochód Kaji
został ostrzelany przez motocyklistę uzbrojonego w pistolet z tłumikiem, donoszą lokalne media. Kaja
był główną postacią niedzielnej konfrontacji z działaczami koalicjanta rządowego, Socjalistycznego
Ruchu dla Integracji (LSI), o flagi partyjne w centrum miasta.
Do strzelaniny odniósł się w poniedziałek lider opozycji i mer Tirany Edi Rama.
„Ranny został funkcjonariusz publiczny, stał się ofiarą przemocy partii, która za ukradzione
Albańczykom pieniądze zaśmieciła nasze miasto,” powiedział Rama.
LSI odpowiedziała oświadczeniem, w którym wyraziła niepokój strzelaniną, i zaapelowała do Ramy o
złagodzenie retoryki.
„LSI potępia to przestępstwo i apeluje do instytucji prawa o jak najszybsze śledztwo,” powiedziała
zastępca przewodniczącego LSI w Tiranie, Blerina Kazaferi.
„Apelujemy do mera o zachowanie spokoju i poczekanie na wyniki dochodzenia, a nie działanie jakby
był zarówno policjantem, jak i prokuratorem,” dodała.
Postrzelenie Kaji było ostatnim z serii incydentów w ostatnim tygodniu, wśród których znalazła się
również co najmniej jedna inna strzelanina.
W sobotę postrzelony został bowiem Kandydat Ligi Demochrześcijańskiej (LDK) w gminie Balldre na
północy Albanii. Strzały oddano również w kierunki kandydata Partii Demokratycznej (PD), a
strzelanina
miała
też
rzekomo
miejsce
między
dwoma
kandydatami
w
regionie
Debry.
Niepotwierdzonym motywem miały być spory polityczne.
Mimo że brak jest dowodów, żeby do ofiar celowano ze względu na zajmowane przez nie stanowiska
publiczne lub partyjne, wydarzenia przyczyniają się do dalszego zaostrzenia klimatu politycznego
między koalicją i opozycją przed wyborami lokalnymi 8 maja.
Odnosząc się do ostatnich incydentów, Prezydent Bamir Topi zaapelował do partii politycznych o
cywilizowane zachowanie w nadchodzącej kampanii, której początek przypada w najbliższy piątek.
„Chciałbym zaapelować do wszystkich do rozpoczęcia zbliżającej się kampanii w sposób cywilizowany
jak to się dzieje w krajach Unii Europejskiej, do której członkostwa aspirujemy,” powiedział Topi.
Tłum. i red. Mjk
Przegląd wiadomości gospodarczych (29 marca – 5 kwietnia)
5. kwietnia 2011 r., Tirana
Parlamentarna Komisja Gospodarki zatwierdziła projekt ustawy o ratyfikacji porozumienia o
współpracy wojskowo-finansowej między rządem Republiki Albanii i rządem Republiki Turcji. Umowa
ma wzmocnić współpracę wojskową między dwoma krajami i pomóc w restrukturyzacji albańskiej
armii. (Ledion Veshi, balkans.com)
4 kwietnia 2011
Pięć zachodniobałkańskich krajów aspirujących do członkostwa w Unii Europejskiej, w tym Albania,
będą przedstawiały projekty planów budżetowych do zatwierdzenia Komisji Europejskiej, w zamian za
możliwość otrzymania gwarancji finansowych przy ubieganiu się o kredyty, powiedział w poniedziałek
wice-premier Serbii Božidar Đelić. (Misha Savic, Bloomberg)
3 kwietnia 2011
W marcu 2011 r. Albania zebrała rekordową kwotę 15,1 miliarda leków wpływów podatkowych,
podaje dziennik Standard. Wzrosła również wartość zwrotów VAT-u przedsiębiorstwom, która w marcu
wyniosła 1,6 miliarda leków, co stanowi 23%-owy wzrost rok do roku, poinformował Dyrektor
Głównego Urzędu Podatkowego Gazmir Spahia dodając, że przez dwa pierwsze miesiące roku w
Albanii powstało 3200 nowych firm. (Teuta Shamku, Gazeta Standard)
1 kwietnia 2011
Wzrost gospodarczy Albanii wyniósł 3,9% r/r w 2010 r., podał Instytut Statystyczny Albanii w
czwartek. W ostatnim kwartale PKB powiększyło się o 5,4% r/r. (Ledion Veshi, balkans.com)
Ponad połowa, dokładniej 55% depozytów finansowych w Albanii należy do 4% ludności, podała
Albańska Agencja Ubezpieczenia Depozytów. Całkowita wartość depozytów na koniec 2010 r. wyniosła
ok. 7,8 miliarda USD, wynika z danych Banku Albanii. (Ledion Veshi, balkans.com)
Bank Światowy zalecił ostrożność w sprawie amnestii fiskalnej, wyrażając jednocześnie poparcie dla
tego projektu. Albańskim firmom powinno się uświadomić, że w przyszłości nie będzie dalszych
amnestii, a rząd powinien zachować ostrożność w umarzaniu wierzytelności, żeby nie wysłać sygnału o
słabości Albanii jako państwa w stosunku do swoich obywateli, powiedziała albańska przedstawiciel
Banku Światowego Kseniva Lvovsky cytowana przez dziennik Shqip. (Ard Kola, Gazeta Shqip)
31 marca 2011
Około 30 tysięcy małych firm jest prowadzonych przez kobiety, podczas gdy liczba średnich i dużych
przedsiębiorstw kierowanych przez kobiety nadal pozostaje nieznaczna, poinformował Minister Pracy,
Spraw Społecznych i Równych Szans, Spiro Ksera. Podczas dwudniowych targów w Tiranie
zaprezentowane zostały produkty i usługi firm zarządzanych przez kobiety, w celu promocji albańskich
businesswomen jako kobiet sukcesu. (Ledion Veshi, balkans.com)
Bank Światowy zwiększył wartość programu pomocy dla Albanii na lata 2011-2014 do 300 milionów
USD z wcześniejszych 275 milionów USD, podały w środę lokalne media. Dodatkowa kwota zostanie
przekazana na poprawę zabezpieczeń i sprawności tam elektrowni wodnych po powodziach, jakie
nawiedziły kraj w 2010 r. (Ledion Veshi, balkans.com)
29 kwietnia 2011
Liczba bezrobotnych na koniec 2010 r. wyniosła 143 tysiące, podał Instytut Statystyczny Albanii.
Liczba ta wzrosła od 2001 r. o 37 tysięcy. Istotnym problemem pozostaje bezrobocie długoterminowe,
które dotyczy dwóch trzecich bezrobotnych. (Ledion Veshi, balkans.com)
Mjk, na podst. Balkans.com, Gazeta Shqip, Bloomberg, Gazeta Standard
S&P: Kryzys polityczny szkodzi gospodarce
4. kwietnia 2011 r., Tirana
Przedłużający się kryzys polityczny w Albanii stanowi główne ryzyko dla gospodarki kraju, oceniła
agencja ratingowa Standard&Poor's.
W ostatnim raporcie dotyczącym albańskiej gospodarki przekazanym Ministerstwu Finansów S&P
oceniła, że skrajne zaostrzenie klimatu politycznego istotnie zaszkodziło zdolności rządu do
przeprowadzenia skutecznych reform.
Według ekspertów, taka sytuacja, oprócz poważnego ryzyka dla postępów kraju w integracji z Unią
Europejską, stanowi również zagrożenie dla rozwoju gospodarczego i stabilności finansów publicznych.
S&P utrzymało rating B+ i stabilną perspektywę dla albańskiej gospodarki, jednak – jak napisano w
raporcie – wysoki poziom długu publicznego zaciążyć na ratingu, jeśli rząd odstąpi od realizacji
aktualnych programów związanych z długiem.
Pozytywnym czynnikiem, w ocenie S&P, jest z kolei relatywnie wysoka stopa wzrostu gospodarczego
w porównaniu z innymi krajami regionu. Eksperci zaznaczyli jednak, że budżet nie powinien być
obciążany dodatkowymi wydatkami, jak obiecane podwyżki emerytur.
Innym czynnikiem ryzyka są wysokie wydatki rządowe w przeddzień wyborów, napisano w raporcie.
W związku z powyższym, S&P zaleca przyjęcie reguły wydatkowej, która ograniczałaby swobodę rządu
w odstępstwach od planów fiskalnych.
Mjk, na podst. www.top-channel.tv
Uroczystości w 2. rocznicę przystąpienia do NATO
4. kwietnia 2011 r., Tirana
W drugą rocznicę przystąpienia do Paktu Północnoatlantyckiego Prezydent Albanii Bamir Topi i Premier
Sali Berisha podkreślili rolę USA w integracji z NATO, oraz przypomnieli korzyści i zobowiązania, jakie
wiążą się z członkostwem w Pakcie.
Podczas przeglądu wojska w Zallher, Prezydent Republiki, i równocześnie najwyższy zwierzchnik sił
zbrojnych, docenił znaczenie reform armii przeprowadzonych przez rząd.
„Aktualny status Albanii w NATO jest skutkiem głębokich reform politycznych i wojskowych,”
powiedział Topi.
Premier, który bez wątpienia podzielał zdanie prezydenta, w swoim przemówieniu przypomniał o
poparciu zachodnich sojuszników, szczególnie USA, dla Albanii.
„Członkostwo w NATO było bez wątpienia rezultatem silnego poparcia lidera Paktu, i innych państw
członkowskich,” powiedział Berisha.
W kontekście nadchodzących wyborów lokalnych Prezydent przypomniał również zobowiązania, jakie
wiążą się z członkostwem w sojuszu, w tym zobowiązania polityczne.
„Abyśmy w kampanii zachowali obywatelską postawę, która towarzyszy polityce w krajach
europejskich, żeby te wybory przebiegły z korzyścią dla obywateli,” zaapelował Topi.
Premier dał wyraz optymizmowi w tej sprawie mówiąc, że „Albańczycy [...] przeprowadzą wybory
według najlepszych standardów NATO.”
W ostatnich czasach rzadko się zdarzało, żeby Prezydent i Premier mieli podobne zdania w
jakiejkolwiek kwestii politycznej.
Mjk, www.top-channel.tv
Zmarł światowy lider Bektaszytów Dede Reshat Bardhi
2. kwietnia 2011 r., Tirana
Po długiej chorobie w wieku 76 lat zmarł Hadżi Dede Reshat Bardhi, światowy przywódca
Bektaszytów, synkretycznego bractwa muzułmańskiego. Pamięć zmarłego uczcili przedstawiciele
najwyższych władz państwowych, przywódca Autokefalicznej Cerkwi Prawosławnej Albanii, oraz
przedstawiciele organizacji międzynarodowych w Albanii.
Hadżi Dede Reshat Bardhi urodził się 4 marca 1935 we wsi Lusëm, w pobliżu Kukës w
północnej Albanii. W 1954r. został mianowany derwiszem przez ówczesnego światowego przywódcę,
Dede Ahmet Ahmataj. Lata 1958-1967 Dede Reshat Bardhi spędził w internowaniu, a później przez 23
lata pracował w przedsiębiorstwie rolnym „Gjergj Dimitrov” w Tiranie. W 1991 r. Bardhi obył
pielgrzymkę do Mekki, dzięki czemu uzyskał tytuł Hodża. W tym samym roku, dzięki pomocy Matki
Teresy, ponownie otworzył Światowe Centrum Bektaszyzmu (Kryegjyshata Botërore Bektashiane) w
Tiranie.
Na światowego przywódcę Bektaszytów (Kryegjysh Botëror) został wybrany na szóstym
kongresie Bektaszytów, 20 lipca 1993 r. Przez ostatnie lata, dzięki pracy Dede Reshatiego, w Albanii
utworzono lub odtworzono ok. 120 obiektów kultu, jako dowód odrodzenia wiary bektaszyckiej w
Albanii. Dede Reshat Bardhi został uhonorowany szeregiem odznaczeń, w tym Honorowego Obywatela
okręgów Berat, Kukës, Kruji, Bulqizë, Martanesh, a w dniu 70 urodzin, w marcu 2007 r., został
odznaczony Złotym Orderem Naima Frashëri przez ówczesnego Prezydenta Albanii, Alfreda Moisiu.
Bektaszyci to tarikat (bractwo) muzułmański, którego synkretyczna doktryna zawiera elementy
chrześcijaństwa, judaizmu, zoroastryzmu, oraz wpływy lokalnych wierzeń i przesądów z Anatolii i
Bałkanów. Bractwo zostało założone w XIII w. w Anatolii przez Hadżi Bektasza Rumiego. W Imperium
Osmańskim odgrywało dużą rolę, w tym polityczną, gdyż związane było z korpusem Janczarów. Po
serii powstań Janczarów, Bektaszyci zostali wypędzeni z Anatolii na początku XIX w., a bektaszyzm w
Turcji został zdelegalizowany przez Kemala Mustafę Atatürka w 1925 r., w konsekwencji czego
przywództwo Bektaszytów przeniosło się do Tirany. Współcześnie szacuje się, że bektaszyzm wyznaje
ok. 20% ludności Albanii, głównie na południu kraju.
Mjk, na podst. www.top-channel.tv
Szkodra: Wspomnienie ofiar protestów antykomunistycznych 1991 r.
2. kwietnia 2011 r., Szkodra
Przedstawiciele najwyższych władz, w tym Prezydent Bamir Topi, Premier Sali Berisha, oraz
mieszkańcy Szkodry uczcili pamięć ofiar protestów antykomunistycznych 2 kwietnia 1991 r.
Po złożeniu wieńców z kwiatami na pomniku bohaterów 2 kwietnia w Szkodrze, premier Berisha złożył
hołd czterem młodym działaczom anty-komunistycznym, Arbenowi Broci, Besnikowi Ceka, Bujarowi
Bishanaku i Nazmi Kryeziu, uznając ich wkład w przemiany demokratyczne w Albanii, które
doprowadziły kraj do członkostwa w NATO, umożliwiły obywatelom wolne podróżowanie po Europie, i
stworzyły system, w którym – jak powiedział premier - respektowany jest głos obywateli.
„W dwudziestą rocznicę demonstracji antykomunistycznej z 2 kwietnia [1991 r. – przyp. Mjk] w
Szkodrze składamy hołd czterem bohaterom demokracji, zdradziecko zabitych podczas tego protestu,”
powiedział Prezydent Bamir Topi. „Są oni niekwestionowaną częścią oporu antykomunistycznego,
ducha Szkodry, który nie akceptował kompromisu w kwestii wyczekiwanej demokracji, lecz również
ducha Albanii, która przez wieki prowadziła pełną poświęcenia walkę o wolność.”
Prezydent podkreślił, że w 20 lat od tej demonstracji, której głównymi uczestnikami byli studenci i
gimnazjaliści z Szkodry, droga budowania demokracji w Albanii jest nadal pełna wyzwań.
Mjk, na podst. www.top-channel.tv, absnews.al
Countryman: Od wyborów zależy integracja
1. kwietnia 2011 r., Tirana
W ramach międzynarodowej sztafety dyplomatycznej przedwyborczą Tiranę przedstawiciel Sekretarz
Stanu USA Thomas Countryman, który ponownie podkreślił znaczenie prawidłowości wyborów
lokalnych 8 maja dla perspektywy integracji Albanii z Unią Europejską.
„Jak przypomniał podczas wizyty Komisarz Fuele, przyszłość Albanii jest w Unii Europejskiej, i mam
nadzieję, że wszyscy Albańczycy pamiętają, że to największa sprawa i wyzwanie, większe nawet niż
majowe wybory,” powiedział Countryman. „Powodzenie tych wyborów może przyspieszyć, a jego brak
– opóźnić proces integracji z UE; oczywistym jest, że chcielibyśmy być świadkiem przyspieszenia,
[gdyż] Albańczycy na to zasługują.”
Countryman podkreślił też znaczenie dwóch konkretnych kwestii związanych z wyborami:
respektowania niezależności Centralnej Komisji Wyborczej (KQZ) i konieczność wypracowania
mechanizmu rozwiązywania nieporozumień związanych z przebiegiem wyborów.
„Podczas spotkania z Ristanim [przewodniczący KQZ – przyp. Mjk] podkreśliłem, że po pierwsze,
wszystkie decyzje Komisji powinny być zgodne z prawem, bezstronne i przejrzyste; po drugie, że
oczekujemy, że wszyscy członkowie Komisji będą spełniać swój obowiązek polegający na
uczestnictwie w pracach Komisji,” powiedział Countryman. „Ludzie powinni naciskać i oczekiwać od
partii dostrzeżenia konieczności jasnego mechanizmu rozwiązywania jakichkolwiek nieporozumień
związanych z wyborami.”
Odpowiadając na pytania dziennikarzy, Countryman rozwinął wątek tego mechanizmu, którego istotą
miałaby być wola dialogu między partiami.
„Obie strony [PS i PD – przyp. Mjk] deklarują wiarę w przejrzystość przed, podczas, i po wyborach, i ja
też w to wierzę, [jednak] tym, na co nadal nie ma zgody, to konkretne procedury,” oświadczył
Countryman. „Nie jestem pewien, czy nazwać ten dialog politycznych, czy technicznym, [...] ale dialog
jest potrzebny pilnie.”
Countryman docenił zeszłotygodniowe spotkania między posłami PD i PS, podkreślając jednak
konieczność konkretnych, a nie pozornych rozwiązań i porozumienia.
„Było kilka budzących nadzieję sygnałów w tym tygodniu, [...] to jednak nie wystarczy, i wydaje mi
się, że Albańczycy widzą różnicę między spotkaniami organizowanymi żeby zadowolić Brukselę i
Waszyngton, i spotkanie, podczas którego mówiłoby się poważnie o problemach i przygotowaniach,”
powiedział dyplomata.
Countryman podkreślił także rolę wolnych, ale także odpowiedzialnych mediów.
„Wolność mediów idzie w parze z odpowiedzialnością mediów, [i] niedopuszczalne są próby
jakiegokolwiek rządu aby wpływać lub kontrolować media w celu osiągnięcia korzyści,” powiedział
Countryman. „Równocześnie także media mają zobowiązanie wobec Albańczyków – żeby unikać
retoryki politycznej, która podnosi temperaturę, a nie służy wzrostowi przejrzystości.”
Mjk, na post. www.top-channel.tv
Premier wyklucza przedterminowe wybory w przypadku przegranej PD
1. kwietnia 2011 r., Tirana
Przedterminowe wybory parlamentarne nie zostaną rozpisane w przypadku gdyby rządząca Partia
Demokratyczna przegrała wybory lokalne 8 maja, zapowiedział premier Sali Berisha.
„Nie będzie przedterminowych wyborów,” powiedział Berisha w wywiadzie telewizyjnym dla uważanej
za sprzyjającą PD stacji TV Klan, w odpowiedzi na reakcję rządu na ewentualną przegraną w
nadchodzących wyborach samorządowych.
Spytany o to, jak rozumie zwycięstwo wyborcze, Berisha po chwili wahania powiedział „wolne i
wiarygodne głosowanie.” Naciskany przez dziennikarzy dodał, że za wgraną PD będzie uważała
zwycięstwo w większości gmin niezależnie od ich wielkości.
Tradycyjnie w Albanii zwycięstwo zależy od wygranej w dużych miastach, w tym w Tiranie, podczas
gdy rezultat w małych gminach ma dużo mniejsze znaczenie.
Majowe głosowanie uważane jest przez wielu obserwatorów za swoiste referendum oceniające pracę
rządu i działalność opozycji, która od miesięcy apeluje o przedterminowe wybory. Protesty opozycji
nasiliły się w styczniu po publikacji nagrania wideo dokumentującego propozycję korupcyjną na
poziomie ministerialnym.
W opinii lokalnych i międzynarodowych obserwatorów, a także przedstawicieli UE, OBWE i USA,
wybory 8 maja postrzegane są jako test dla demokratycznych kompetencji państwa, które pozostaje w
kryzysie politycznym co najmniej od wyborów parlamentarnych z lipca 2009 r., których rezultat, na
korzyść PD, jest kwestionowany przez opozycję jako wynik fałszerstw wyborczych.
Mjk, na podst. www.balkaninsight.com