docplik pdf
download 
Reklamacja Transkrypt
plik pdf
CzteryKopyta.pl Luty 2008 Str. 1 Redakcja W itam serdecznie w lutowym numerze magazynu Cztery Kopyta. Wraz z całym zespołem redakcyjnym staramy się rozwijać, jak najlepiej potrafimy. Na stronie głównej został dodany moduł „artykuły udostępnione”, rozpoczęliśmy także współpracę z różnymi portalami i sklepami jeździeckimi. W najbliższej przyszłości mamy zamiar stworzyć moduł z ogłoszeniami kupna i sprzedaży koni oraz rozpocząć realizację konkursów literackich z nagrodami – dla czytelników zapisanych na subskrypcję. Jeśli masz jakieś ciekawe pomysły, które mogą pomóc w rozwoju magazynu, to zapraszamy do współpracy. Wszystkich, którym podoba się nasze pismo, zapraszamy do zamówienia prenumeraty na stronie głównej. Zapraszam do lektury Agata Obidowicz Spis treści Współpraca Higiena układu pokarmowego Odznaki jeździeckie Koń: Matrix Sprzęt: Atesty kasków i kamizelek Przystań Ocalenie Sławni ludzie: Anky van Grunsven Naturalna praca z ziemi: gdy koń gryzie Konne Mistrzostwa Armii w II RP Lonżowanie - podstawowe informacje Recenzje: Zebra z klasą Rasy koni: Kuce szetlandzkie Jazda konna: Ręce jeźdźca Technikum Hodowli Koni: szkoła marzeń Arabski świat: Pokazy cz. 1 Artysta: Lesley Harrison CzteryKopyta.pl to darmowy e-zin poświęcony koniom. Jeżeli także interesujesz się końmi i chcesz pomóc w tworzeniu magazynu napisz do nas na adres: [email protected] Oprócz osób, które zechcą pisać artykuły poszukujemy także wszystkich tych, którzy mają pomysł na innego rodzaju pomoc. Reklama Osoby zainteresowane reklamą na łaCopyring © wszelkie prawa zastrzeżone. mach magazynu, lub na stronie interMateriał ten jest ograniczony prawami au- netowej proszę o kontakt pod adresem: torskimi i nie może być kopiowany, publi- [email protected] kowany i rozprowadzany w żadnej formie. Str. 2 CzteryKopyta.pl Luty 2008 H Higiena układu pokarmowego igiena układu pokarmowego jest jednym z najważniejszych elementów profilaktyki i pielęgnacji koni. Zwierzęta te są podatne na inwazje pasożytów żyjących w przewodzie pokarmowym, które mogą wywoływać niebezpieczne choroby. Najczęściej spotykane są zarażenia słupkowcami dużymi i małymi, glistami, tasiemcami oraz gzami końskimi. Słupkowce duże (Strongylus) są jednym z najgroźniejszych pasożytów występujących u koni. Wraz z odchodami wydalane są ich jaja, z których następnie wylęgają się larwy. Żyją one na pastwiskach i są zjadane przez konie. Zanim przekształcą się w postać dorosłą i zaczną produkować jaja (proces ten zachodzi w jelicie grubym), wędrują w naczyniach krwionośnych lub wątrobie. Zarażenie tym pasożytem może spowodować anemię, biegunkę, zapalenie błony śluzowej jelita, uszkodzenie naczyń krwionośnych krezki jelitowej oraz osłabienie organizmu. Objawy zarażenia to głównie kolka, rozwolnienie, utrata apetytu, spadek masy ciała oraz zatamowanie żył, co może doprowadzić do śmierci zwierzęcia. U słupkowców małych (Cyathostomes) cykl życiowy jest podobny do cyklu słupkowców dużych. Połknięte wraz z trawą pastwiskową larwy osiedlają się w jelicie grubym, drążąc jego ściany. Bardzo liczna inwazja tym pasożytem u źrebiąt i koni rocznych może doprowadzić nawet do śmierci. Objawy zarażenia to ostra biegunka oraz odwodnienie organizmu. Glisty (Parascaris equorum) są bardzo odporne na niesprzyjające działanie środowiska, w związku z czym poza żywicielem mogą przeżyć nawet lata. W organizmie konia atakują jelito cienkie. Na zarobaczenie tym pasożytem najbardziej podatne są zwierzęta do 2 roku życia oraz starsze niż 15 lat. Objawami zarażenia są: znaczny spadek kondycji, wzdęty brzuch, matowa sierść, kolki oraz biegunka. Larwy tasiemca (Anoplocephala perfoliata) żyjące w odchodach koni zjadane są przez roztocza (mechowce), które żyją na pastwiskach. Mechowce natomiast zjadane są przez konie. Postać dorosła tasiemca rozwija się w jelicie cienkim. Duża inwazja tym pasożytem może powodować kolkę oraz stany zapalne. CzteryKopyta.pl Luty 2008 Str. 3 CD. Higiena układu pokarmowego Giez koński (Gastrophilus) latem i wczesną wiosną składa jaja głównie na kończynach koni. Dostają się one do przewodu pokarmowego zwierzęcia w momencie, gdy to poliże bądź podrapie pyskiem nogę. W początkowym stadium larwy żyją w pysku koni, penetrując jego ściany oraz język. Po upływie ok. 3 tygodni przedostają się do żołądka, gdzie przytwierdzają się do jego błony śluzowej. Pasożyty te powodują podrażnienie żołądka oraz jego owrzodzenie. Mogą także wywołać zapalenie błony śluzowej. Innymi pasożytami są między innymi owsiki (samice żyją w jelicie grubym, a jaja składają w okolicach odbytu) oraz węgorek koński (inwazja u źrebiąt następuje po wypiciu zarażonego mleka matki). CD. Higiena układu pokarmowego Należy pamiętać, że pasożyty uodparniają na dane substancje podawane koniom podczas odrobaczania, dlatego należy je zmieniać. Podawanie wciąż tego samego środka przestaje wpływać destrukcyjnie na wszelkie inwazje pasożytnicze. Poza regularnym odrobaczaniem niezwykle ważna jest pielęgnacja pastwisk, na których są wypasane zwierzęta. W okresie letnim z padoków powinno się usuwać odchody średnio dwa razy w tygodniu, natomiast od wczesnej zimy do późnej wiosny raz. Te zabiegi spowodują znaczne obniżenie populacji niebezpiecznych robaków, jak i zwiększą powierzchnie trawiaste, co sprzyja wypasaniu. Czyste i zadbane pastwiska zmniejszają ryzyko inwazji pasożytów. Jeżeli pojawią się jakiekolwiek wątpliwości, należy skonsultować się z lekarzem weterynarii. On na pewno coś doradzi. Odpowiednia i przemyślana higiena układu pokarmowego zmniejsza ryzyko zachorowań i zwiększa komfort życia konia. Agata Obidowicz Aby zapobiec zarobaczeniom koni, należy je regularnie odrobaczać. Substancje odrobaczające spotykane są najczęściej w postaci pasty lub żelu oraz – rzadziej – granulatu. Trzeba pamiętać, że nie ma środków, które zwalczają wszystkie pasożyty, a inwazje niektórych z nich można wyeliminować tylko w konkretnych porach roku. Powszechnie stosowanych jest 5 grup związków, które prowadzą do eliminacji pasożytów. Są to: inwermektyna (zwalcza słupkowce małe i duże, owsiki, nicienie płucne, glisty oraz węgorki końskie; najlepiej stosować zimą), moksydektyna (zwalcza ok 80% słupkowców małych, postaci dorosłe oraz larwy słupkowców dużych, glisty, gzy końskie, a także owsiki; należy stosować wczesną wiosną lub na przełomie jesieni i zimy), benzymidazol (unicestwia postacie dorosłe oraz niedojrzałe słupkowców dużych i małych; należy stosować wczesną wiosną oraz jesienią), pyrantel (zabija dorosłe postacie słupkowców dużych i małych, glisty i owsiki) oraz prazikwantel (nie jest dostępny osobno; w połączeniu z iwermektyną skutecznie unicestwia populacje tasiemców, gzów końskich, a także słupkowców dużych). Przykładowe preparaty do odrobaczania koni to: Govermina – zawiera iwermektynę; Equest – zawiera moksydektynę; Pyrantel Pasta – zawiera embonian pyrantelu; Antiverm – zawiera embonian pyrantelu; Eqvalan – zawiera benzymidazol; Panacur Equine Paste – zawiera benzymidazol. Str. 4 CzteryKopyta.pl Luty 2008 CzteryKopyta.pl Luty 2008 Str. 5 K Odznaki jeźzieckie ażdy z nas wie, że będąc prawdziwym miłośnikiem koni, nie wystarczy tylko nauczyć się jeździć. Trzeba wiedzieć, jak postępować z koniem. Zrozumieć jego naturę, odczytywać sygnały, które nam przekazuje, nastrój, intencje, a co najważniejsze – znać jego potrzeby i wiedzieć, jak odpowiednio mu ich zaspokojenie zapewnić. Koń to żywa istota i nieumiejętna opieka nad nim, różne zaniedbania mogą doprowadzić do wszelakich narowów, agresji, chorób, a nawet śmierci. Koń to duże i silne zwierzę, które musi się nam podporządkować. Uznać nas za swojego przewodnika stada. Nie bać się, ale ufać. W przeciwnym razie zarówno koń, jak i jego opiekun mogą być narażeni na niebezpieczeństwo. Większość problemów przy współpracy z naszymi czterokopytnymi przyjaciółmi bierze się z niewiedzy. Dlatego w celu podniesienia kwalifikacji i ogólnej wiedzy o koniach i jeździectwie 01.01.2004 został wprowadzony przez PZJ (Polski Związek Jeździecki) system Odznak Jeździeckich. Docelowo ma on usprawnić szkolenie w klubach i sekcjach. Dzięki niemu ma być zapewniona poprawa bezpieczeństwa oraz uświadomienie ludziom, na czym polega prawidłowe i zgodne z zasadami wiedzy użytkowanie konia. Egzaminy mogą odbywać się tylko w certyfikowanym ośrodku jeździeckim w obecności Komisji Egzaminacyjnej. Należy do niej Przewodniczący – członek Centralnej Komisji Egzaminacyjnej PZJ – oraz dwóch członków Wojewódzkiej Komisji Egzaminacyjnej System odznak jest trzystopniowy. Pierwsza jest Brązowa Odznaka. Od dnia 01.01.2007 jej posiadanie jest konieczne przy pierwszej rejestracji zawodnika w PZJ lub WZJ (Wojewódzki Związek Jeździecki) w celu otrzymania licencji wstępnej. Natomiast od dnia 01.06.2006 jest wymagana także przy przyjęciu na podstawowy kurs sędziowski. Egzamin składa się z dwóch części: praktyki i teorii. Część praktyczna obejmuje siodłanie i kiełznanie konia oraz podstawowe dopasowanie sprzętu, wiązanie i prowadzenie konia w ręce, prawidłowe podejście do konia oraz odczytywanie jego reakcji i intencji. Należy również wykonać na czworoboku wg określonego programu w prawidłowym dosiadzie i przy odpowiednim użyciu pomocy trzy chody: stęp, kłus, galop. Potem przychodzi pora na parkur. Do pokonania są 4 przeszkody do 70 cm, w tym jedna to cavaletti z kopertą, pokonywane z kłusa. Dla kuców przeszkody są obniżone do 60 cm. Na koniec należy pokazać galop na odcinku 200 metrów w półsiadzie i zatrzymać się przed zaznaczoną linią. Przejście powinno odbywać się Str. 6 CzteryKopyta.pl Luty 2008 CD. Odznaki jeździeckie przez kłus. Podczas czworoboku wymagane jest kiełznanie wędzidłowe, dopuszczalne jest posiadanie bata oraz wodzy pomocniczych, np. wytoku, wypinaczy. Nie wolno natomiast mieć ostróg. Przy skokach upadek z konia lub drugie nieposłuszeństwo powodują eliminację. Część teoretyczna obejmuje tematy takie jak: - zachowanie konia; - prawidłowe zachowanie się przy koniu i podstawy pielęgnacji; - podstawy żywienia i technika żywienia; - podstawy zdrowia konia; - podstawy eksterieru, maści i odmiany; - podstawy teorii jazdy konnej; - dosiad i jego rodzaje; - rodzaje pomocy; - podstawowe figury na ujeżdżalni; - zasady zachowania na ujeżdżalni; - sprzęt jeździecki i strój do jazdy. Procedura zdawania jest identyczna jak w przypadku Srebrnej Odznaki, dlatego tam szerzej opiszę to zagadnienie. Niezaliczony egzamin lub jego część mogą być zdawane nawet w najbliższym możliwym terminie. Oprócz odznaki otrzymuje się po pewnym czasie legitymację ze swoim zdjęciem, w której są zapisane miejsce, data i rodzaj zdobytej odznaki. Zarówno podczas egzaminu na Brązową, Srebrną, jak i Złotą Odznakę uczestnik nie może przystąpić do próby skokowej, jeżeli nie zaliczył części ujeżdżeniowej. Natomiast do części teoretycznej są dopuszczone wszystkie osoby biorące udział w egzaminie, nawet jeśli nie zaliczyły części ujeżdżeniowej bądź skokowej. Kandydat uzyskuje Odznakę wtedy, gdy zaliczy wszystkie części obowiązujące na danym stopniu. Srebrna Odznaka Jeździecka – aby móc przystąpić do egzaminu, kandydat musi posiadać Brązową Odznakę, od której zdobycia minęło co najmniej sześć miesięcy. Egzamin składa się z trzech części: ujeżdżeniowej, skokowej i teoretycznej. Część ujeżdzeniowa polega na wykonaniu czworoboku klasy P (program P-4 z oceną co najmniej 5,0). W trakcie przejazdu jeździec musi mieć założone ostrogi. Natomiast zabronione jest używanie jakichkolwiek wodzy pomocniczych. Podczas części skokowej do pokonania jest parkur składający się z 6 przeszkód, w tym z jedCzteryKopyta.pl Luty 2008 Str. 7 CD. Odznaki jeździeckie nej kombinacji podwójnej. Wysokość przeszkód dla dużych koni wynosi 90 cm, natomiast dla kuców jest obniżona do 75 cm. Eliminację powoduje pierwszy upadek z konia lub drugie nieposłuszeństwo. O zaliczeniu bądź jego braku decyduje dwóch członków Wojewódzkiej Komisji Egzaminacyjnej. Podczas części teoretycznej należy odpowiedzieć na co najmniej połowę zadanych pytań. Pytania pochodzą, tak jak w przypadku Brązowej, jak i Złotej Odznaki, z zestawu, który można pobrać na stronie PZJ. Wszystkich na Srebrną Odznakę jest 272 (a na Brązową Odznakę 392), natomiast podczas egzaminu zadawanych jest tylko kilka. Tematy obowiązujące to: - rozszerzone wiadomości z pielęgnacji, zdrowia, żywienia koni; - rozszerzone wiadomości z teorii jazdy konnej; - opis pomocy stosowanych podczas przejść między chodami; - figury na ujeżdżalni; - podstawy teorii skoków przez przeszkody; - zasady jazdy w terenie; - pierwsza pomoc. W przypadku niezaliczenia egzaminu można próbować ponownie na terenie WZJ po upływie co najmniej trzech miesięcy. Natomiast gdy niezaliczona są jedna lub dwie części, można je zdawać również po upływie trzech miesięcy, ale nie później niż po roku. Srebrna Odznaka jest potrzebna od 1 stycznia 2007 (po spełnieniu wymogów określonej dyscypliny jeździeckiej), aby móc otrzymać III licencję zawodnika. CD. Odznaki jeździeckie retyczna. Pytania dotyczą znajomości rozdziałów 1–10, 15 i 16 z „Akademii Jeździeckiej – część 1”, po jednym pytaniu z każdego rozdziału. Na tym kończy się egzamin oraz całe trzystopniowe „szkolenie”. Myślę, że taki egzamin oprócz korzyści, jakie się otrzymuje (możliwość startów w zawodach, przystąpienia na kurs czy do egzaminu na III klasę sportową), może przynieść również dużo satysfakcji, oraz pożytku. Jest dobrym egzaminem dla nas samych, abyśmy mogli zobaczyć, na jakim poziomie są nasze umiejętności, co powinniśmy jeszcze dopracować oraz jak stoimy z naszą wiedzą o koniach. Można się dowiedzieć też wielu nowych, ciekawych i przydatnych rzeczy. Sądzę, że warto jest spróbować swoich sił. W końcu nic nie tracimy, a możemy coś zyskać. Zatem do dzieła! Magdalena Kasprzyk Ostatnim celem jest Złota Odznaka. Jest konieczna przy przyjęciu na egzamin wstępny na kurs instruktorów sportu Polskiego Związku Jeździeckiego dla tych kandydatów, którzy przed dniem 01.01.2007 nie byli zarejestrowani jako zawodnicy w PZJ lub WZJ. Aby jeździec mógł przystąpić do „walki o złoto”, musi minąć pół roku od zaliczenia egzaminu na „srebro”. Tak jak w przypadku srebrnej odznaki, mamy tu trzy części: ujeżdżeniową, skokową i teorię. Ujeżdżeniowa polega na zaprezentowaniu elementów z programu P: stęp swobodny, stęp pośredni, kłus roboczy, kłus pośredni, galop roboczy, kontrgalop, ustępowanie od łydki z głową do ściany w stępie i w kłusie. Jeździec w czasie 15 minut prezentuje wyżej wymienione elementy, a w tym czasie komisja ocenia jego dosiad, poprawność użycia pomocy oraz czy wszystko odbywa się zgodnie z teorią jazdy konnej. Potem egzaminator prosi o wykonanie kilku ćwiczeń, które również pochodzą z programu klasy P. Po zaliczeniu tej części udajemy się na parkur. Tam czekają już na nas przeszkody o wysokości do 90 cm i szerokości 1 m (dla pony przeszkody obniżone o 10 cm). Sposób ułożenia parkuru jest taki sam, jak dla instruktorów sportu. Pierwszy upadek eliminuje, tak samo jak drugie nieposłuszeństwo. Oceniana jest równowaga, tempo, prawidłowe najazdy, prawidłowe odbicie, dosiad, użycie pomocy oraz sposób pokonywania poszczególnych przeszkód. I teraz pozostaje już tylko część teo- Str. 8 CzteryKopyta.pl Luty 2008 CzteryKopyta.pl Luty 2008 Str. 9 Matrix M atrix (Montana x Gravent) to kasztanowaty wałach, poznający smak jeździectwa. Urodził się w marcu 2003 r. U nas w stajni gości od wiosny 2007 r. Od razu spodobał mi się – jego wzrok, ciekawskie spojrzenie, piękna maść, a do tego białe odmiany. Od razu poczułam do niego wielką sympatię. Ale wiadomo – poznałam jego wygląd, a nie charakter, o jego wnętrzu nic nie wiedziałam. Spędzałam z nim coraz więcej czasu. Ten czas przeznaczyłam na jego pielęgnację, uczenie podstawowych rzeczy – m.in podawania nóg, aby wyczyścić kopyta. W lecie zaczęło się przyzwyczajanie do siodła i ogłowia, lonżowanie, a po jakimś czasie akceptowanie ciężaru jeźdźca (teraz ja na nim jeżdżę, ale na początku także inne osoby siadały na jego grzbiet). Jeżdżąc na nim, spędzając z nim dużo więcej czasu, powoli odkrywałam jego charakter. Nie zawsze szło po mojej myśli... Niekiedy po jeździe myślałam sobie : „Nie... Ja już na niego nie wsiądę!”. Takie myśli szybko mijały, gdy docierało do mnie, że jest to młody koń, jeszcze czeka go dużo pracy – to mnie motywowało. Chociaż postępów nie było widać, nie poddawałam się. Od wakacji poznałam go i jego zachowania bliżej. Odkryłam, że jest to koń, który chce się dużo nauczyć, ma predyspozycje skokowe, jest bardzo ciekawski. We wrześniu braliśmy udział w Długodystansowych Rajdach Konnych – 20 km. To były jego pierwsze zawody, pierwszy raz widział tyle koni pod siodłem, pierwszy teren tylko z jednym towarzyszem, pierwszy raz był prowadzącym. Zajęliśmy przed ostatnie miejsce (koń, jak i jeździec byli nieprzygotowani) – ale nie o miejsce mi chodziło. Byłam z niego bardzo zadowolona. W wielu sytuacjach zaufał mi, ja jemu także. Str. 10 CzteryKopyta.pl Luty 2008 CD. Matrix W październiku miałam najpoważniejszy z dotychczasowych upadków z konia. Tak nieszczęśliwie spadłam z Matrixa, że stłukłam biodro i bardzo mocno obiłam kręgosłup (kręgi). Reakcja rodziców: „Nie możesz jeździć na tym dzikusie! Dopiero wiosną możesz na niego wsiąść, gdy będzie do końca ujeżdżony!”. Po dwóch tygodniach z wielką radością usiadłam na rudym grzbiecie – jak widać, nie wytrzymałabym do wiosny. Wiadomo, trochę się bałam (po takim upadku), ale zaufanie zwyciężyło. Od tego momentu byłam pewna, że trzeba z nim pracować, aby dojść do celu... Celem jest zgranie się z jeźdźcem, zaufanie sobie nawzajem w 100%. Dopiero teraz na dobre zacznie się praca – praca z koniem (to nie tylko jazda i doskonalenie umiejętności, lecz odkrywanie tego, co znajduje się w środku). Od lata zrobiliśmy postępy. Może i małe, ale cieszące :). Każdy krok do przodu jest bardzo ważny. Ten cały czas, który spędziłam z nim, nie jest czasem zmarnowanym. Żadnej chwili spędzonej z Matrixem nie zamieniłabym na inną! Mam nadzieję, że jeszcze więcej czasu razem spędzimy i będziemy tworzyć zgraną parę. Czuję, że w jakimś stopniu jest on częścią mojego życia. Dagmara L. CzteryKopyta.pl Luty 2008 Str. 11 Atesty kasków i kamizelek B CD. Atesty kasków i kamizelek ezpieczeństwo jeźdźca zapewniają między innymi kask i kamizelka ochronna. Zarówno kaski, jak i kamizelki powinny spełniać pewne minimalne normy bezpieczeństwa, nazywane standardami czy też atestami. Nie wszystkie produkty na rynku spełniają te standardy. W skrócie opiszę te wymogi, które powinny spełniać kaski i kamizelki ochronne. PAS 015:1994–- brytyjski standard. Starszy od europejskiego, lecz wprowadzający bardziej rygorystyczne normy dotyczące ochrony głowy. Dopuszczony do używania w sporcie jeździeckim. Kask czy toczek? PAS 015:1998 – brytyjski standard, który znosi różnice między poprzednim standardem a normą europejską. Wprowadza również testy stabilności mocowania kasku. Jeszcze całkiem niedawno na ujeżdżalniach i arenach sportowych całej Polski królowały eleganckie toczki z gumką, którą zakładało się pod brodę (choć na ogół się jej nie zakładało). Takie toczki może wyglądały elegancko (czasem jeszcze można panie w podobnych toczkach spotkać w mieście), ale absolutnie nie spełniały zadania ochrony głowy. Najczęściej przy upadku spadały z głowy, zanim głowa dotknęła ziemi, często też przesuwały się na czoło i niżej – i przy upadku powodowały złamanie nosa. Jeśli już siedziały na głowie w czasie upadku, to przy uderzeniu uginały się tak mocno, że śrubka mocująca ozdobny koreczek na czubku wbijała się w głowę. Inne normy, które zapewniają bezpieczeństwo: ASTMF 1163-95 – amerykański standard; ASTM Snell E95 (SEI) – amerykański; SNZ 3838 1998 – Australia/Nowa Zelandia. Decydując się na zakup kasku, należy się kierować przede wszystkim zgodnością z normami, gdyż one gwarantują ochronę przy upadku. Ważną sprawą jest dopasowanie kasku. Na nic będą wszelkie normy bezpieczeństwa czy tytanowe wkładki, jeśli kask będzie za mały lub za duży. Każdy producent określa dokładnie, w jaki sposób należy kask dopasować, żeby spełniał swoją funkcję ochronną. Po każdym poważniejszym uderzeniu należy kask wymienić na nowy. Wewnątrz skorupy mogą pod wpływem uderzenia powstać naprężenia czy mikrouszkodzenia i kask taki nie będzie już chronić w sposób wystarczający. Obecnie stosuje się w jeździectwie, zarówno rekreacyjnym, jak i sportowym, kaski ochronne. Niewiele już jest stajni, w których na półkach można spotkać stare toczki. Jakie zatem warunki powinien spełniać kask jeździecki, żeby w miarę bezpiecznie można było w nim się czuć? Przede wszystkim powinien spełniać normy bezpieczeństwa, które w chwili obecnej są następujące: EN 1384:1997 (w zależności od kraju mogą to być również oznaczenia: DIN EN 1384:1997, PN EN 1384:1997, BS EN 1384:1997) – jest to norma europejska, którą musi spełniać kask, by został dopuszczony do użytku w sporcie jeździeckim (również w Polsce). Warto wspomnieć, że w tej normie zakazano używania ochraniacza podbródka. Kask musi mieć trzy- lub czteropunktowe mocowanie. Str. 12 CzteryKopyta.pl Luty 2008 Kask z atestem PAS 015 1998 i BS EN 1384:1997. Kamizelka ochronna Kamizelka ochronna Kamizelka ochronna ma za zadanie chronić żebra i kręgosłup oraz ogólnie tułów przed stłuczeniami. Materiały, z których produkowane są kamizelki, są wciąż udoskonalane, a ich krój się również zmienia, tak aby jak najlepiej chronić CzteryKopyta.pl Luty 2008 Str. 13 CD. Atesty kasków i kamizelek jeźdźca w czasie upadku. Kamizelki są obowiązkowe tylko w WKKW (w próbie terenowej i do juniora włącznie w próbie skoków). W pozostałych konkurencjach jeździeckich nie ma wymogu zakładania kamizelek ochronnych. Polski Związek Jeździecki zaleca stosowanie kamizelek. Moim zdaniem dla wszystkich zawodników do juniora włącznie w konkursach WKKW i skoków stosowanie kamizelek powinno być obowiązkowe. Jakie normy powinna zatem spełniać kamizelka? Obowiązującą normą jest norma europejska EN 13158:2000, często określana również jako BETA 2000. Organizacja BETA określa trzy poziomy bezpieczeństwa kamizelek ochronnych: Przystań Ocalenie Kochani! Serdecznie dziękujemy wszystkim Państwu za okazane serce dla Sylvia, który okazał sie Sylvią!!! Mamy więc klaczkę!!! Dzięki Państwa wspaniałej i bardzo szybkiej reakcji zdążyliśmy jej uratować życie – jednak to połowa sukcesu, jej stan jest bardzo poważny. Co będzie dalej, to się okaże po dokładnych badaniach, a potem leczeniu… Śpieszymy jednak powiadomić Państwa, że jest już przewieziona do kliniki. Dziękujemy jeszcze raz z całego serca za pieniądze przekazane na jej ratowanie, za zainteresowanie jej losem, bo pisaliśmy dokładnie, jak sytuacja wygląda. Dziękujemy za telefony, e-maile, SMS-y wyrażające Wasze zrozumienie, serce i chęć pomocy. W tej chwili uratowaliśmy jej życie – ale musimy o nie dalej walczyć. Pozostańcie z nami! Przystań Ocalenie http://www.przystanocalenie.pl - poziom 1 – oznaczony kolorem czarnym – najniższy poziom ochrony, tylko dla licencjonowanych dżokejów; - poziom 2 – oznaczony kolorem brązowym – średni poziom ochrony, do stosowania w sytuacjach niskiego ryzyka; - poziom 3 – oznaczony kolorem fioletowym – normalny poziom ochrony, dopuszczony w sporcie jeździeckim. Również kamizelka, aby spełniała określone wymogi norm, musi być dobrze dopasowana. Producenci podają sposoby dopasowania kamizelek i sposób pomiaru ciała, aby dobrać odpowiedni rozmiar. Olaf Maron www.blogkonie.pl Sylvia Str. 14 CzteryKopyta.pl Luty 2008 CzteryKopyta.pl Luty 2008 Str. 15 P Anky van Grunsven ragnę Wam przedstawić bliżej sylwetkę pewnej bardzo znanej dresażystki holenderskiej. Na swoim koncie ma liczne sukcesy i honory. Największym z nich jest chyba dwukrotne złoto olimpijskie – w 2000 i 2004 r. Anky van Grunsven (bo właśnie o niej będzie ten artykuł) tak naprawdę nazywa się Theodora Elisabeth Gerarda van Grunsven i urodziła się w Erp drugiego stycznia 1968 r. Dlaczego właśnie o niej postanowiłam napisać? Osobiście niewiele mam wspólnego z dresażem. Interesuję się skokami i w tej dyscyplinie startuję w zawodach. Jednak jakiś czas temu natknęłam się na kilka filmów z przejazdów Anky. Najbardziej podobały mi się te z konkursów Free Style. Od tego czasu spędziłam wiele wieczorów, podziwiając piękne, rytmiczne, fascynujące wręcz przejazdy Grunsven. Wcześniej zupełnie nie interesowałam się ujeżdzeniem, uważałam je za trochę nudne. Jednak dzięki Anky poznałam piękne strony tej dyscypliny olimpijskiej. Odkryłam czar, którą mistrz czworoboków potrafi zasiać swymi przejazdami. Niewielkie, prawie niewidoczne sygnały – i koń czyni cuda! Gdy ogląda się przejazdy Anky van Grunsven, odnosi się wrażenie, że konie pod nią nie chodzą, ale tańczą! Do tego odpowiednia muzyka... Efekt po prostu fenomenalny. Wracając do bohaterki artykułu – obecnie Anky mieszka w swoim rodzinnym mieście, gdzie ma własną stajnię z krytą ujeżdżalnią, solarium dla koni i wieloma innymi „gadżetami”, które w Holandii są standardem. Amazonka nie tylko jeździ zawodowo, ale z końmi łączy też całe swoje życie. Przyjemność sprawiają jej nie tylko jazda i zawody, ale również opieka nad końmi. Czuje do nich sentyment. Do dzisiaj na pastwiskach koło jej domu przechadza się jej pierwszy koń, Prisco, którego wyprosiła u swojego ojca, mając 12 lat. Jej trenerem jest jej mąż Sjef Janssen. Sama natomiast trenuje innego holenderskiego mistrza, Edwarda Gala. W 2003 r. Anky Str. 16 CzteryKopyta.pl Luty 2008 CD. Anky van Grunsven założyła Stado Ogierów Dresażowych Anky van Grunsven. Posiada laboratorium z nowoczesnym sprzętem, aby jej ogiery mogły na miejscu oddawać nasienie. Jest właścicielką czterech reproduktorów: IPS Painted Black, TCN Partout, IPS Krak C i Redford. Stworzyła również własną kolekcję akcesoriów jeździeckich Anky Technical Clothes – głównie odzieży, ale można też znaleźć tam kilka derek. Oprócz tego wydaje jeszcze płyty instruktażowe na DVD, zarówno dla początkujących, jak i tych bardziej zaawansowanych dresażystów. Ale wróćmy do czasów, kiedy wszystko się zaczęło... Anky zaczęła swoją przygodę z końmi, mając 6 lat. Jej nauczycielem jeździectwa w tamtych czasach był jej własny ojciec. Kiedy skończyła 15 lat, jej treningami zajął się Jo Willems. Początki jej kariery na wałachu Prisco nie były łatwe. Ale w końcu oboje nauczyli się ze sobą współpracować i zaowocowało to Mistrzostwem Europy w kategorii Młodych Jeźdźców i Mistrzostwem Holandii w klasie Grand Prix. Ze swoim gniadym kucem pojechała również na pierwsze swoje Igrzyska Olimpijskie, mając zaledwie 20 lat. Zajęła 26 miejsce. Po skończeniu szkoły postanowiła przejść na zawodowstwo i wkrótce zrezygnowała ze swojej dotychczasowej pracy w sklepie ojca. Później kariera Anky zaczęła się coraz bardziej rozwijać. Trenowała m.in. z Pietem Oothoutem, Jeanem Bemehuansem, Henkiem van Bergenem. Już w roku 1992 odniosła znaczący sukces na Olimpiadzie w Barcelonie – 4 miejsce. Gdybym jednak miała rozpisywać się w ten sposób o jej kolejnych sukcesach, zajęłoby mi to kilka stron. Dlatego uznałam, że bardziej przejrzyście i czytelnie będzie je pogrupować i wypisać wraz z datą, osiągnięciem i imieniem konia, który jej w tym pomógł. Igrzyska Olimpijskie: * 1988 – Seul: 26 miejsce indywidualnie i 5 drużynowo (Prisco); * 1992 – Barcelona: 4 indywidualnie i srebrno drużynowo (Gestion Bonfire); * 1996 – Atlanta: srebrno indywidualnie i srebro drużynowo (Gestion Bonfire); * 2000 – Sydney: złoto indywidualnie i srebrno drużynowo (Gestion Bonfire); * 2004 – Ateny: złoty medal indywidualnie i 4 m. drużynowo (Gestion Salinero). Mistrzostwa Świata: * 1990: 23 miejsce indywidualnie (Prisco); * 1994: złoty medal indywidualnie i srebrny medal drużynowo (Gestion Bonfire); * 1998: srebrny medal indywidualnie, srebrny medal drużynowo (Gestion Bonfire); CzteryKopyta.pl Luty 2008 Str. 17 CD. Anky van Grunsven CD. Anky van Grunsven * 2002: 11 miejsce indywidualnie i 5 drużynowo (Gestion Crack C). * 2000: 1 miejsce (Gestion Bonfire); * 2002: 3 miejsce (Gestion Idool); * 2003: 1 miejsce (Gestion Salinero); * 2004: 2 miejsce (Gestion Krack C); * 2005: 1 miejsce (Keltec Salinero); * 2006: 3 miejsce (IPS Krack C). Mistrzostwa Świata Młodych Koni: * 1999: srebrny medal (Ictenos); * 2003: Srebrny medal (Painted Black). Finał Pucharu Świata: * 1989: 17 (Prisco); * 1990: 9 (Prisco); * 1993: 9 (Gestion Cocktail); * 1995: 1 (Gestion Bonfire); * 1996: 1 (Gestion Bonfire); * 1997: 1 (Gestion Bonfire); * 1998: 2 (Gestion Bonfire); * 1999: 1 (Gestion Bonfire); * 2000: 1 (Gestion Bonfire); * 2004: 1 (Gestion Salinero); * 2005: 1 (Keltec Salinero); * 2006: 1 (Keltec Salinero). KNHS Indoor Championships: * 2006: 1 miejsce (IPS Krack C). Mistrzostwa Holandii – Mała Runda: * 1995: 1 miejsce (TCN Partout); * 1996: 1 miejsce (Gere); * 1997: 1 miejsce (Gestion Idool); * 1999: 1 miejsce (Gestion Joker); * 2001: 1 miejsce (Gestion Crack C); * 2002: 2 miejsce (Gestion Salinero); * 2005: 1 miejsce (IPS Painted Black). Anky i Keltec Salinero Mistrzostwa Europy: Anky i Gestion Bonfire * 1989: 22 indywidualnie i 5 miejsce drużynowo (Prisco); * 1991: 5 indywidualnie i brązowy medal drużynowo (Gestion Bonfire); * 1995: srebrny medal indywidualnie i srebrny medal drużynowo (Bonfire); * 1997: srebrny medal indywidualnie i srebrny med. drużynowo (Gestion Bonfire); * 1999: złoty medal indywidualnie i srebrny medal drużynowo (Gestion Bonfire); * 2005: złoty medal indywidualnie i srebrny medal drużynowo (Keltec Salinero). Mistrzostwa Holandii: * 1990: 1 miejsce (Prisco); * 1991: 1 miejsce (Gestion Bonfire); * 1992: 1 miejsce (Gestion Bonfire); * 1993: 1 miejsce (Gestion Bonfire); * 1994: 1 miejsce (Gestion Bonfire); * 1995: 1 miejsce (Gestion Bonfire); * 1996: 1 miejsce (Gestion Bonfire); * 1997: 1 miejsce (Gestion Bonfire); * 1998: 1 miejsce (Gestion Bonfire); Str. 18 CzteryKopyta.pl Luty 2008 Jak widać, osiągnięcia Anky są liczne – zarówno w jej rodzimej Holandii i Europie, jak i na świecie. Startowała i wygrywała na różnych koniach. Tytuły honorowe: * 1993: Jeździec Roku; * 1994: Sportowiec Roku; * 1994: Jeździec Roku; * 1995: Jeździec Roku; * 1996: Jeździec Roku; * 2000: Jeździec Stulecia; * 2001: Jeździec Roku; * 2004: Jeździec Roku. Moim zdaniem na szczególną uwagę zasługuje niegdyś jej czołowy koń sportowy, Gestion Bonfire. Na swoim koncie, jak widać, ma mnóstwo zwycięstw oraz mistrzostwo olimpijskie. Bonifire to wałach oldenburski, mający 172 cm w kłębie. Gniady mistrz czworoboków urodził się w 21 marca 1983 r. Jego ojcem jest hanower Welt As, natomiast matką klaczka po Praefectusie (xx). Hodowca gniadego mistrza, Karl-Bernd Westerholt, przepowiadał mu karierę czołowego ogiera. Niestety, gdy koń podrósł, nie został uznany i hodowca wystawił go na aukcji za 11 tys. DM. Przypuszczam, że nie uznano go ze względu na za mało obszerny kłus. Zwierzę określić można jako nigdy niechorującego konia o silnym charakterze. Wkrótce po aukcji trafił, już po kastracji, do Grunsven, która nadała mu imię Bonfire. Później wspinali się razem coraz wyżej i wyżej. Kariera wnuka Praefectusa skończyła się w 2000 r. Wtedy to w Sydney pomógł Anky zdobyć swoje pierwsze Mistrzostwo Olimpijskie. Było to spektakularne CzteryKopyta.pl Luty 2008 Str. 19 CD. Anky van Grunsven i godne przejście na emeryturę – w pełni zasłużoną. Dziś już 24letni mistrz przechadza się po pastwiskach wraz z Prisco. Drugim koniem, któremu chcę poświęcić kilka zdań, jest skarogniady wałach hanowerski. Ma on już mnóstwo osiągnięć, m.in. pozwolił swojej właścicielce obronić złoto olimpijskie w Atenach. Jednak Grunsven uważa, że to dopiero początek i że z czasem ten wałach stanie się jej najlepszym koniem. Mowa tutaj o Kaltecu Salinero, trzynastoletnim wałachu po Salieri i Lungau. Muszę w tym miejscu zaznaczyć, że pierwotnie nazywał się on Gestion Salinero, a dopiero później – ze względu na sponsora – zostało zmienione jego imię. Tak więc osiągnięcia tego konia są wyżej zapisane pod dwoma różnymi imionami. Magdalena Kasprzyk CzteryKopyta.pl Luty 2008 P ostanowiłam zmienić taktykę i zamiast kolejno opisywać zadania, ćwiczenia „naturalne” – opisać często spotykane sytuacje, popełniane błędy, które mogą być tragiczne w skutkach, a tak naprawdę w 100% my sami je sprowokowaliśmy. Widok gryzących, podszczypujących koni niestety jest widokiem częstym. Zwykle słyszy się tylko, że „ten koń jest złośliwy, trzeba na niego uważać”. Gdy pytamy, co mamy zrobić, usłyszymy w wielu przypadkach: „Jak cię ugryzie, kopnij go lub uderz w pysk”. I wydaje się to normalne – bo przecież tyle osób tak robi... A czy ktokolwiek z posiadaczy takiego „złośliwego” konia lub też osób obcujących z nim zadał sobie kiedyś pytanie, dlaczego koń zachowuje się tak, a nie inaczej? Jak to bywa w świecie tak zróżnicowanych istot jak konie – przyczyn może być bardzo dużo. Reasumując – nie wiem, czy na świecie jest jeszcze ktoś taki, kto może pochwalić się tyloma osiągnięciami co Anky. Holendrzy ją kochają (i mają za co)! Jest również podziwiana na całym świecie i istnieją jej liczne fankluby. Wielu chciałoby ją naśladować i niejeden nawet nie śmie marzyć o takiej karierze, jaką zrobiła. Anky van Grunsven z pewnością na długo zapisze się na kartach historii jeździectwa. Str. 20 Naturalna praca z ziemi: gdy koń gryzie Częsta przyczyną jest brak poszanowania dla naszej strefy osobistej. Koń nie powinien bez naszej zgody i wyraźnego zaproszenia w nią ingerować. Jeśli tak robi, trzeba mu dać do zrozumienia, że to nie jest OK. Ale nie ukaraniem poprzez uderzenie w pysk! Po pierwsze, jeśli chcemy, aby koń nas szanował musimy mu to przekazać nie tylko w momencie, gdy jawnie demonstruje, że ma nas gdzieś, czyli gryzie, ale także w momencie, gdy popełnia mniejszej wagi „zbrodnie”. Pierwsze oznaki braku szacunku są zwykle mało zauważalne, może to być delikatne popychanie pyskiem, wchodzenie na nas podczas prowadzenia, lekkie napieranie... Nietrudno jest takie zachowanie przeoczyć. Niektórzy takie zachowanie tłumaczą nieraz sympatią konia! Bo on tak słodko trąca mnie pyskiem... Tak słodko wyjmuje smakołyk z kieszeni... A gdy zaczyna gryźć, już nie jest słodko. Dlaczego? To jest to samo, tylko intensywniejJ. Tak więc jeśli chcemy, aby koń nas szanował, egzekwujmy to. Wspomniałam, że karanie poprzez uderzenie jest złe. To, że wymagamy i jesteśmy konsekwentni, nie oznacza, ze wolno nam konia uderzyć. Taka kara jest spóźniona – koń gryzie i w tym momencie nic złego/niewygodnego go nie spotyka. Ale spotyka, gdy zabiera głowę, podnosi ją – więc będzie chciał tego uniknąć. Istnieje bardzo CzteryKopyta.pl Luty 2008 Str. 21 CD. Naturalna praca z ziemi: gdy koń gryzie duże prawdopodobieństwo, że koń zacznie być jeszcze bardziej agresywny albo zacznie się bać. W takim razie – jak oduczyć konia gryzienia? Zadając mu niewygodę w odpowiednim czasie. Czyli dokładnie w momencie, gdy nas dotyka. Do tego służą tzw. bloki – czyli gdy wiemy, że koń zaraz może nas ugryźć, uważnie go obserwujemy, musimy wychwycić ten moment, wtedy nastawiamy łokieć (lub np. nogę, czasem nawet pięść), tak aby koń sam się na niego nadział. Pamiętam, że gdy po raz pierwszy zastosowałam tę metoda na naprawdę „złośliwie” gryzącym koniu koleżanki, bardzo się on zdziwił. Kulił uszy, kłapał zębami dalej, ale nie zbliżał się już do mnie na tyle, aby istniało ryzyko ugryzienia. Dlaczego to skutkuje, a zwykła kara nie? Wyjaśnię na przykładzie pastucha elektrycznego. Gdy koń go dotyka – automatycznie czuje niewygodę, jest ona na tyle silna, ze koń już nie dotyka zwykle pastucha drugi raz, jeśli to robi, będzie tak samo – to więc nieopłacalne, nie warto. Koń trzyma więc nos i całe ciało (!) w pewnej bezpiecznej odległości. A co byłoby, gdyby działanie pastucha było odczuwalne już po zabraniu z niego ryjka? Czy koń skojarzyłby nieprzyjemny bodziec z pastuchem? Wątpię. Wspomniałam już o koniu koleżanki, który po zastosowaniu opisanej metody „zdziwił” się. Ale jakiś czas później wrócił do nawyków – dlaczego? Otóż nie wystarczy raz konia oduczyć, ciągle trzeba prostować jego zachowanie. Oczywiście im łagodniej, tym lepiej. Koń jest w stanie zapamiętać, że delikatne działanie kantarem może nawoływać do np. cofnięcia się. To wycofuje konia z naszej strefy. Bardzo ważna jest też kwestia karmienia z ręki, konie w ten sposób kojarzą nas z jedzeniem, wchodzą w nasza strefę, a w skrajnych przypadkach penetrują kieszenie. Nie trzeba długo czekać na początki gryzienia. A gdyby tak przestać karmić z ręki, a wrzucać smakołyki do żłobu? Smakują tak samo! Niektóre konie w „cudowny” sposób przestają gryźć już w kilka dni po odstawieniu smakołyków! Ma to miejscy zwykle wtedy, gdy raczej jest to podgryzanie, nic agresywnego, raczej rodzaj zaczepki. Wspomniałam o tym, że przyczyn gryzienia jest wiele. Koń może gryźć dla zabawy. Wtedy zwykle przybiera to postać podskubywania, delikatnej zaczepki. Karanie jest wtedy błędne. Należy przyjąć zaproszenie konia do zabawy, ale bawić się Str. 22 CzteryKopyta.pl Luty 2008 CD. Naturalna praca z ziemi: gdy koń gryzie na naszych zasadach. Czyli zamiast skubania – pobawimy się w cofanie lub energiczne masowanie głowy (np. pyska lub czoła). Jeżeli jesteśmy pewni reakcji konia, możemy z nim się poganiać, możemy zacząć klaskać, skakać... To doskonały sposób, aby stać się dla konia nie tylko przywódcą stada, ale i kumplem! Niestety, nawet w przypadku bardzo młodych (i tym samym skorych do zabawy) koni zbyt często uważa się gryzienie za jednoznaczny narów. I karze się konia za wrodzoną chęć do zabawy. Inną przyczyną gryzienia może być niepokój odczuwany przez konia. Często zdarza się to np. przy siodłaniu koni rekreacyjnych – one wiedzą, że siodło i – co za tym idzie – jeździec raczej nie dostarczają przyjemnych odczuć. Dlatego konie w takich sytuacjach gryzą. Wtedy konie te przywiązuje się krócej, czasem na dwóch uwiązach, żeby ograniczyć możliwość ruchu głową, a efekt jest taki, że zaczynają kombinować dalej – i np. kopać, wierzgać... Lub czują się bezradne i mogą nawet popaść w depresję! Odsyłam do poprzedniego artykułu na temat odczulania, siodłanie również można potraktować jako temat do odczulania i metodą przybliżania i oddalania rozwiązać problem. Pod warunkiem, że przyczyna nie leży np. w zdrowiu zwierzęcia, bólach kręgosłupa itp. lub w źle dobranym siodle (a to bardzo prawdopodobne w przypadku koni rekreacyjnych). Nie tylko przy siodłaniu widać taką reakcję – może ją spowodować np. dotykanie brzucha, widok ogłowia.. Przyczyna zwykle jest taka sama (wykluczam problemy ze sprzętem i zdrowotne) – brak zaufania do nas i do naszych zamiarów! I tutaj też zwykle pomaga odczulanie i jednoczesne pracowanie nad respektem. Bardzo ważne jest, aby pracować nad nimi jednocześnie – jeśli będzie w koniu za mało zaufania, a za dużo respektu, to będzie się nas bał, jeśli zaś odwrotnie – będzie nami pomiatał. Trzeba umiejętnie wypośrodkować, proporcje wyznacza już temperament i charakter konia. CzteryKopyta.pl Luty 2008 Str. 23 CD. Naturalna praca z ziemi: gdy koń gryzie Niektórzy nieświadomie sami uczą konia gryzienia. Przykładowo: wchodzę do boksu konia, ten delikatnie mnie podszczypuje, a ja wystraszona cofam się, koń szybko nauczy się, że aby pozbyć się człowieka, trzeba... ugryźć. Technika oduczania gryzienia jest taka sama, jak w pierwszym przypadku, tyle że nie kontrolujemy tylko reakcji konia, ale przede wszystkim swoje – nie możemy ustępować, bo wtedy koń przejmuje naszą funkcję. Podsumowując... Przyczyn gryzienia jest wiele, wymieniłam te najczęściej spotykane. Bardzo prawdopodobne jest, że jeśli posiadasz gryzącego konia lub z takim obcujesz na co dzień – znajdziesz tu rozwiązanie. Ale niemożliwe jest uwzględnienie w takim teoretyzowaniu wszystkich koni, wszystkich problemów i ich przyczyn. Prawdziwą odpowiedź możesz znaleźć tylko Ty – mam nadzieję, że po przeczytaniu tego tekstu będzie Ci łatwiej spojrzeć krytycznie na swoje zachowanie, swoją ignorancję. Obwinianie konia i tłumaczenie typu „bo on jest złośliwy” nie zmieni Waszej sytuacji. Tak samo traktowanie gryzienia zawsze tak samo. Najpierw należy zadać pytanie, dlaczego koń gryzie, a gdy na nie odpowiemy – rozwiązanie staje się znacznie prostsze. Jeśli w dalszym ciągu twierdzisz, że to wszystko wina konia, a Ty robisz wszystko w 100% poprawnie... Wypuść konia wolno. Zobaczysz, że problemów mieć nie będzie. Agnieszka Litwa Str. 24 CzteryKopyta.pl Luty 2008 Konne Mistrzostwa Armii w II RP N ie będzie pewnie zaskoczeniem, jeśli napiszę, że sport jeździecki odgrywał w kawalerii II RP bardzo istotną rolę. Najlepszy dowód na to dało chyba poprzednie opowiadanie. Czytając o sukcesach Jaśka i Pikadora pod ich wspaniałym jeźdźcem, majorem Adamem Królikiewiczem, mieliście okazję dowiedzieć się co nieco o sukcesach polskich koni i zawodników na arenach Europy i świata. Znamienne dla tamtych czasów było, iż ogromna większość zawodników odnoszących sukcesy w międzynarodowych zawodach pochodziła z wojska – z kawalerii czy artylerii konnej. Również w kawalerii sport jeździecki traktowano z należytą powagą i przykładano do niego wielka wagę. Efektem tego były rozgrywane co roku konne mistrzostwa wojska polskiego, znane szerzej pod nieoficjalną nazwą Militari. Organizowane co roku stanowiły trudną próbę zarówno dla jeźdźca, jak i konia. Militari bowiem to nie tylko konkurencje czysto jeździeckie, ale i próby władania bronią białą oraz strzelecką, a nadto próby wytrzymałości konia. Korzeni Militari szukać należy w początkach lat dwudziestych ubiegłego wieku. Inicjatorem wprowadzenia tych zawodów do kawaleryjskiego kalendarza na stałe był por. Tadeusz Daszewski. Ten oficer 3 Pułku Ułanów pełnił w owym czasie funkcję kierownika sportu konnego w Ministerstwie Spraw Wojskowych. W październiku 1922 roku zorganizował w swoim majątku Nowa Wieś pod Warszawą zawody pułkowe pod nazwą Championat Pułku w Terenie, które stały się pierwowzorem dla rozgrywanych w późniejszych latach Konnych Mistrzostw Wojska Polskiego, Konnych Mistrzostw Wojska czy też Konnych Mistrzostw Armii, jak je na przemian zwano. W zaproponowanej przez por. Daszewskiego formule championat rozgrywano w ciągu dwóch dni, z czego jednego dnia rozgrywano bieg na dystansie 55 km, który należało pokonać w ciągu 3 godzin. W dniu następnym odbywał się bieg terenowy z przeszkodami na dystansie 6 000 m. Zawody zostały przyjęte zarówno przez uczestników, jak i obserwatorów z entuzjazmem. Por. Daszewski zdobył pozytywne recenzje za organizację i program, uzyskując jednocześnie poparcie Ministerstwa Spraw Wojskowych. Aprobata dla tak zorganizowanej konkurencji otworzyła drogę do organizacji w roku następnym ogólnoarmijnych zawodów, które wkrótce miały awansować do rangi najważniejszych zawodów w Wojsku Polskim. Militari były imprezą dwustopniową i obowiązkową. Nadmienić należy, iż prawo startu, które jednocześnie było obowiązkiem, przysługiwało jedynie oficerom, dla których był to sprawdzian kawaleryjskiego wyszkolenia, a dla koni poważna próba wytrzymałości i dzielności. Regulamin rozgrywania zawodów, począwszy od roku 1923 aż po rok 1939, wielokrotnie zmieniano, trudno więc przytoczyć jeden uniwersalny dla wszystkich zawodów szablon. Próbując jednakże przełożyć Militari na CzteryKopyta.pl Luty 2008 Str. 25 CD. Konne Mistrzostwa w Armii II RP cywilne zawody jeździeckie, najłatwiej porównać je do wszechstronnego konkursu konia wierzchowego, wzbogaconego o próby władania bronią białą i strzelania z pistoletu. Konkurencje władania bronią białą składały się z poszczególnych prób, w czasie których sprawdzano umiejętności w zakresie posługiwania się szablą i lancą. Typowo jeździeckie konkurencje zaczynały się od ujeżdżenia na czworoboku, poprzez bieg terenowy, steeple chase, na crossie kończąc. Zawodnicy startowali na przepisowo stroczonych siodłach służbowych, w umundurowaniu polowym, z bronią. Ostatniego dnia zawodów odbywał się konkurs skoków przez przeszkody, który jechano na siodłach sportowych i bez broni. Nagrody czekały zarówno na najlepszą ekipę, jak i jeźdźców indywidualnych. Militari były zawodami licznie obsadzanymi przez zawodników. Międzywojenna Rzeczpospolita szczyciła się 40 pułkami kawalerii (27 pułków ułanów, 10 pułków strzelców konnych, 3 pułki szwoleżerów) oraz 11 dywizjonami artylerii konnej. Nadto swoje ekipy wystawiały jednostki kawalerii Korpusu Ochrony Pogranicza oraz Centrum Wyszkolenia Kawalerii. Dlatego też, jak wspomniałem wcześniej, na szczeblu pułku, a następnie brygady odbywały się eliminacje, które wyłaniały trzyosobową reprezentację na zawody ogólnokrajowe. W samych finałach udział brało ponad 50 jeźdźców, rekordowa ich liczba startowała w roku 1934 – aż 86. Początkowo, przez 6 pierwszych lat, Militari odbywały się w Warszawie. Następnie przyjęto zasadę, iż w kolejnych latach organizować będę je poszczególne brygady kawalerii. I tak w 1929 r. zawody rozgrywano w Poznaniu, w 1930 ponownie w Warszawie, a w latach kolejnych w Wilnie, Krakowie, Baranowiczach, Hrubieszowie, Suwałkach, Łucku, Białymstoku, Lwowie, aż po rok 1939, gdy odbyły się – na miesiąc przed wybuchem II wojny światowej – w Bydgoszczy. Rzadko zdarzało się, aby w Militari brali udział wyżsi rangą oficerowie, wyjątkiem był gen. Władysław Anders, który startował w mi- Str. 26 CzteryKopyta.pl Luty 2008 CD. Konne Mistrzostwa Armii w II RP strzostwach kilkukrotnie (1932, 1934, 1935, 1937), jako jeździec indywidualny, w barwach 15 Pułku Ułanów Poznańskich, którym dowodził w czasie wojny polskobolszewickiej. Czas przejść do konkretów… Ciekawi Was pewnie, jak dokładnie wyglądał przebieg Militari, w jaki sposób rozgrywano poszczególne konkurencje. Jak wspomniałem, w ciągu 17 lat rozgrywania Konnych Mistrzostw Wojska Polskiego, ich regulaminy zmieniały się wielokrotnie. Nie sposób szczegółowo przytoczyć tu wszystkich, dla zobrazowania czytelnikom przebiegu i organizacji zawodów posłużę się zatem przykładem regulaminu z pierwszych mistrzostw. W 1923 roku rozgrywane konkurencje wyglądały następująco : Zawody odbyły się w Warszawie na Mokotowskim Placu Wyścigowym. Udział w nich obowiązek miały wziąć wszystkie pułki jazdy, Centralna Szkoła Kawalerii (tak wtedy nazywało się Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu), wszystkie dywizjony artylerii konnej, wszystkie pułki artylerii polowej, zarówno lekkiej, jak i ciężkiej, Obóz Konny Artylerii oraz wszystkie dywizjony wojsk taborowych. W tym miejscu pewnie nasuwa się pytanie: skoro Militari zwano Konne Mistrzostwa Wojska Polskiego, to co na nich robić mieli artylerzyści? Uświadomić tedy należy czytelnikom, iż w okresie międzywojennym polska armia posiadała znikomą ilość jednostek zmotoryzowanych, a podstawową siłę transportowo-pociągową stanowiły konie. Artyleria konna tym zaś różniła się od zwykłej, że wchodziła w skład brygad kawalerii. We wszystkich jednostkach artylerii jednakże armaty były ciągnięte przez konie. To tłumaczy zatem obecność artylerzystów na Militari. Wracając zaś do przebiegu samych zawodów – tych, którzy startują we współczesnych zawodach lub choćby interesują się nimi, zaciekawi pewnie, jak wyglądało rozgrywanie poszczególnych konkurencji w latach 20. i 30. ubiegłego wieku. Do mistrzostw w 1923 r. dopuszczono ekipy składające się z 3 oficerów i 3 koni. Konie musiały mieć ukończony co najmniej 6 rok życia i stanowić własność armii lub prywatną jeźdźca. Zmiana jeźdźca lub koni w trakcie trwania zawodów była niedopuszczalna. Jak już wcześniej wspominałem, w Militari brały ekipy tych pułków, które zwyciężyły eliminacje na szczeblu brygady (w 1923 r. na szczeblu korpusu). W skład tychże ekip wchodzili zaś oficerowie, którzy wywalczyli prawo startu podczas eliminacji wewnątrzpułkowych. Pierwszą z prób było ujeżdżenie konia na czworoboku mającym ok. 100 m długości i 40 m szerokości, przy czym jego oznaczenie było nieco inne niż stosowane obecnie. Ćwiczenia w stępie przewidziano następujące: „Wjazd w galopie na środkową linię A C, frontem do jury. Zatrzymanie się. Ukłon. Nieruchomość absolutna. Ruszyć stępem zebranym na prawą rękę na przestrzeni ½ długości czworoboku; po CzteryKopyta.pl Luty 2008 Str. 27 CD. Konne Mistrzostwa Armii w II RP CD. Konne Mistrzostwa Armii w II RP ustawione w serpentynę, w odległości co 25 m, 4 łozy i stożek gliny o wysokości 50 cm, ustawiony za drugą łozą na postumencie wysokości średniego wzrostu człowieka. Władanie lancą polegało zaś na zdjęciu 4 pierścieni o średnicy 10 cm, zawieszonych na stojakach ustawionych w odległości 50 m jeden od drugiego. Strzelanie z broni palnej polegało zaś na oddaniu dwóch po sobie następujących strzałów do manekina o wysokości średniego wzrostu człowieka, a następnie trafieniu do dwóch tarcz. Wszystkie próby wykonywano oczywiście w galopie. Konkurs hippiczny polegał na pokonaniu 12 przeszkód o średniej wysokości ok. 110 cm, ustawionych na dystansie ok. 1 000 m. Maksymalne tempo przejazdu ustalono na 450 m na minutę. Karane było wyłamanie, odmowa, wyjazd poza obwód wyznaczonego terenu, upadek – zarówno samego konia, konia z jeźdźcem, jak i samego jeźdźca – przewrócenie przeszkody czy też pomylenie trasy przebiegu. Próba, w której oceniania była wytrzymałość konia, składała się z biegu dystansowego na dystansie 50–70 km, z kontrolą na przewidzianych po drodze punktach, oraz biegu przełajowego na dystansie 5 km, w trakcie którego należało pokonać szereg naturalnych przeszkód i nierówności terenu. Start do biegu przełajowego rozpoczynał się po upływie 5 godzin od czasu przybycia pierwszego jeźdźca w biegu dystansowym. Konkurs szabli Fot. Łukasza Kaczora Stowarzyszenie 7 DAK dojściu do wjazdu (A) zwrócić w prawo, idąc w kierunku jury (linia A C) i prawie zaraz potem pod działaniem prawej łydki zrobić ciąg w lewo. Dochodząc na 10 m od jury, zrobić ½ obrotu w prawo, zwrócić się frontem do wjazdu A i zatrzymać się. Ponownie ruszyć w tym samym kierunku (A), robiąc ciąg w prawo, pod działaniem lewej łydki. Po dojściu do punktu A iść śladem czworoboku na lewo”. Celowo przytoczyłem oryginalną treść regulaminu, by przywołać jego oryginalny język, a czytelnikom dać możliwość skonfrontowania go z dzisiejszymi regulaminami zawodów. Następne ćwiczenia odbywały się w kłusie, zarówno anglezowanym, jak i ćwiczebnym, oraz w galopie. Cały program ujeżdżenia należało wykonać w 15 minut. Następną próbą było władanie bronią. Dzieliła się ona na władanie szablą, lancą oraz strzelanie z broni palnej. Jadąc zatem w galopie, należało kolejno ściąć szablą Str. 28 CzteryKopyta.pl Luty 2008 Kolejna próba to steeple chase, w trakcie którego należało przebyć grupami po 3 jeźdźców dystans 3 200 m z 8 przeszkodami nie wyższymi niż 1 m i nie szerszymi niż 2,50 m. Po każdej próbie, w razie zaistnienia potrzeby, jednakże zawsze po próbie wytrzymałości konia, następował jego przegląd. Trzyosobowa komisja, w składzie której był lekarz weterynarii, oceniała stan koni, pozbawiając prawa udziału w dalszej części zawodów te, których stan wzbudzał obawy. Okolicznościami dyskwalifikującymi było np. okulawienie, choroba itp. Od decyzji takiej nie było żadnego odwołania, służyła ona bowiem wyeliminowaniu ryzyka poważnego kontuzjowania koni. Wspomniane próby odbywały się na przestrzeni czterech dni, w następującej kolejności: dzień I – ujeżdżenie, władanie bronią; dzień II – konkurs hippiczny; dzień III – próba wytrzymałości konia: bieg dystansowy i bieg na przełaj; dzień IV – steeple chase. Startowano w mundurze polowym, z pistoletem, stroczoną szablą, płaszczem i kocem oraz pustymi sakwami. W trakcie konkursu hippicznego oraz steeple chase rynsztunek był dowolny. W trakcie rozgrywania Militari w ciągu 17 lat w próbach tych stosowano siodła sportowe. CzteryKopyta.pl Luty 2008 Str. 29 CD. Konne Mistrzostwa Armii w II RP Pierwsze Zawody Konne o Mistrzostwo Wojska Polskiego wygrała ekipa oficerów z 16 Pułku Ułanów Wielkopolskich z Bydgoszczy. Jak wspomniałem wcześniej, regulaminy Militari przechodziły z roku na rok ewolucję. Zmieniano punktację i zasady rozgrywania poszczególnych konkurencji, ich liczba jednakże nie ulegała większym zmianom. Pojawiały się modyfikację, zgodnie z którymi w trakcie próby wytrzymałości konia na trasie przejazdu odbywały się próby władania bronią białą i palną, zmieniano dopuszczalną wagę siodła itp. Na przestrzeni lat trwała również ożywiona dyskusja na temat zasad rozgrywania Militari. Pojawiały się różnorodne propozycje – od liberalizacji zasad po ich zaostrzenie. Trzeba bowiem zdać sobie sprawę z celu, jaki przyświecał tym zawodom. Udział w nich był obowiązkowy, wymuszał zatem na wszystkich oficerach nieustanne doskonalenie się, zarówno w jeździe konnej, jak i władaniu bronią, jak również mozolną, codzienną pracę z koniem. Należyte wypełnianie obowiązków przez oficera było sprawą honorową, a tym, którzy wiedzą, co oznaczał w tamtych czasach honor, nie trzeba więcej tłumaczyć. Przygotowanie do corocznych zawodów miało zatem w sobie element mobilizacyjny, podnoszący wartość bojową korpusu oficerskiego. Udział w Militari był również okazją do przeglądu posiadanych przez pułki koni i selekcji tych najwartościowszych. Cel, jakiemu służyło rozgrywanie Militari, dobitnie wyrażony został w „Instrukcji organizacji zawodów konnych o Mistrzostwo Wojska” z 1938 r.: „Zawody konne o Mistrzostwo Wojska mają na celu: a) podniesienie i utrzymanie na wysokim poziomie sprawności jeździeckiej wśród oficerów broni jezdnych; b) zachęcenie oficerów do przygotowania swoich koni służbowych i własnych do dużych wysiłków, potrzebnych w warunkach bojowych, oraz podniesienie stanu ich ujeżdżenia; c) wypróbowanie jakości koni dostarczanych przez hodowców”. Różne były poglądy na organizację mistrzostw. Pojawiały się postulaty, by zbliżyć warunki ich rozgrywania maksymalnie do warunków bojowych. Służyć temu miało między innymi wyeliminowanie możliwości powtarzania poszczególnych ćwiczeń, jako że – jak skądinąd słusznie podnoszono – ułan w trakcie szarży, nie trafiwszy szablą we wroga, nie zawraca i nie poprawia trafienia, lecz jechać musi dalej. Str. 30 CzteryKopyta.pl Luty 2008 CD. Konne Mistrzostwa Armii w II RP Wspomniane dyskusje toczono namiętnie na łamach wychodzących w tamtych czasach periodyków, w tym „Przeglądu kawaleryjskiego”. Regularnie głos zabierał w nich wspominany już przez mnie uprzednio mjr Adam Królikiewicz – jako niekwestionowany autorytet w tej dziedzinie. Wyobraźni czytelników pozostawiam ilość pracy i wysiłku, jakie należało włożyć w przygotowanie zarówno siebie, jak i konia do startu w Militari. Koń taki bowiem musiał być niezwykle wytrzymały, by pokonać próbę terenową, doskonale skakać, być posłusznym w trakcie ujeżdżenia i władania bronią białą i palną. Jeździec zaś cechować się winien doskonałą kondycją i wyszkoleniem jeździecko-bojowym, być doskonałym strategiem, by należycie dobrać tempo pokonywania prób terenowych do możliwości konia i swoich. Nadto winien posiadać nienagannie stroczone siodło i cały rząd w nienagannym stanie, kiełznanie nie powinno budzić wątpliwości. Tak więc Militari stanowiło próbę dla jeźdźca i konia, zahaczającą o każdą sferę kawaleryjskiego wyszkolenia. Nie dziwi zatem, że wielu zawodników prób tych nie kończyło. Spośród istniejących w II Rzeczpospolitej pułków kawalerii palmę pierwszeństwa w 17-letniej historii rozgrywania Militari dzierży 15 Pułk Ułanów Poznańskich, który trzykrotnie sięgnął po tytuł mistrza armii, noszący zaś jego barwy oficerowie zdobyli mistrzostwo armii czterokrotnie. Kolejne miejsca zajmowali 16 Pułk Ułanów Wielkopolskich, 3 Pułk Strzelców Konnych i 25 Pułk Ułanów Wielkopolskich. Artykułowi temu daleko do wyczerpania tematu Konnych Mistrzostw Wojska Polskiego. Nie taki był jednakże jego cel. Nie sposób bowiem przytoczyć wszystkich regulaminów z 17 lat, jak również relacji z poszczególnych zawodów. Tym z Was, których temat bardziej zainteresuje, polecam opracowanie niekwestionowanego autorytetu w dziedzinie historii kawalerii, pana Lesława Kukawskiego, pt. „Konne Mistrzostwa Wojska Polskiego w II Rzeczpospolitej”, z którego i ja korzystałem, przygotowując to opracowanie. Zadaniem, jakie postawiłem sobie, było raczej pokazanie czytelnikom, jak wyglądał sport jeździecki w przedwojennej armii na najwyższym poziomie, z jakimi trudami musieli mierzyć się koń i jeździec. Tym z Was, którzy chcieliby zobaczyć na żywo namiastkę tego, co było kiedyś, polecam kibicowanie współczesnym ułanom z istniejących stowarzyszeń kawalerii ochotniczej, startującym w rozgrywanych obecnie Militari. Najbliższe takie zawody odbędą się w rocznicę święta pułkowego 15 Pułku Ułanów Poznańskich (23 kwietnia) na hipodromie Wola w Poznaniu. Piotr Dobrowolski CzteryKopyta.pl Luty 2008 Str. 31 L Lonżowanie - podstawowe informacje onżowanie jest jedną z najczęściej stosowanych metod pracy z ziemi. Może być bardzo wartościowe, jeśli jest dobrze wykonane. Nieprawidłowe lonżowanie, podobnie jak niewłaściwa jazda, może koniowi bardziej zaszkodzić niż pomóc. Postaram się opisać w tym artykule najczęściej stosowane metody lonżowania oraz błędy, których powinno się unikać. Na czym i jak lonżować konia? Jest to jedno z najważniejszych pytań. Konia można lonżować na wiele sposobów, takich jak: * Lonżowanie na ogłowiu – karabińczyk można przypiąć do wędzidła w następujące sposoby: do wewnętrznego kółka wędzidłowego, do zewnętrznego kółka wędzidłowego przez potylicę i wewnętrzne kółko wędzidłowe oraz przez wewnętrzne kółko wędzidłowe do zewnętrznego kółka. Z tych trzech wymienionych przykładów najlepszym i najmniej szkodliwym dla konia jest sposób pierwszy, gdyż w najmniejszym stopniu wytrąca konia z równowagi, a zarazem umożliwia łagodny kontakt między ręką lonżującego a pyskiem konia. Istnieją jeszcze sposoby przypinania lonży do nachrapnika i pasa do lonżowania, ale są to już bardziej zaawansowane techniki szkoleniowe. W żadnym jednak wypadku nie powinno się używać tzw. łącznika, gdyż może on powodować wbijanie się wędzidła w Kawecan podniebienie oraz uwieranie zewnętrznej wargi konia. * Lonżowanie na kantarze – karabińczyk przypina się do kółka, gdzie zwykle zapinamy uwiąz. Praca z koniem na kantarze wymaga więcej doświadczenia od lonżującego. Koń może się wyrywać lub mocno wychodzić na zewnątrz, a szarpanie się z nim może wyrządzić zarówno nam, jak i jemu krzywdę. * Lonżowanie na kawecanie – kawecan to portugalska odmiana kantara. Jest to wzmacniany metalem pasek umocowany nad chrapami i wyposażony w trzy pierścienie, na których zaczepia się lonżę. Najczęściej jest ona mocowana na najwyższym pierścieniu. Zakłada się go zwykle na ogłowie. To połączenie sprawia, że równowaga konia jest mało zaburzona, gdyż nie „wiesza” się on na wędzidle, a lonża nie ma bezpośredniego kontaktu z jego pyskiem. Str. 32 CzteryKopyta.pl Luty 2008 CD. Lonżowanie - podstawowe informacje Podczas pracy na lonży bardzo ważna jest odpowiednia ochrona nóg konia – w tym celu stosujemy owijki, strychulce bądź ochraniacze. Podczas lonżowania można korzystać z kilku pomocy: * Głos – umiejętne użycie głosu pomoże nam w znaczny sposób panować nad lonżowanym koniem. Ważne jest, aby głos podczas wydawania komendy był odpowiednio natężony i intonowany. * Bat – powinniśmy wiedzieć, że lonżowanie bez bata to strata czasu, podobnie jak jazda konna bez aktywizujących pomocy. Powoduje on chęć poruszania się konia na przód. Należy używać go umiejętnie, tak zwane „strzelanie z bata” tylko rozprasza uwagę konia, a nawet może doprowadzić do spłoszenia się zwierzęcia. Ze względów bezpieczeństwa podczas pracy z koniem nie należy kłaść bata na ziemi. Przed pracą z koniem należy odpowiednio zwinąć i trzymać lonżę, jej zaplątanie się wokół nogi czy palców może być fatalne w skutkach, gdy koń mocniej szarpnie lub się spłoszy. Podczas lonżowania należy pamiętać, aby często zmieniać kierunek, co pozwoli na równomierne obciążenie obu stron ciała konia. Praca na lonży powinna trwać do godziny, a jeśli stosujesz do tego dodatkowe patenty, należy na początku i na końcu pracy pozwolić koniowi rozluźnić się bez nich. Lonżowanie nie powinno być także bezcelowym ganianiem konia w kółko. Należy stawiać sobie jakieś cele podczas wykonywania tej czynności. Aby praca na lonży nie była dla konia nudna i monotonna, można, a nawet powinno się wprowadzić kilka ćwiczeń, które można stosować na przemian lub pojedynczo. * Zmiana chodów (stęp, kłus, galop) – zmian należy dokonywać w taki sposób, aby zachowana została swoboda przejść, koń powinien utrzymywać równy takt danego chodu. * Zmniejszenie i powiększanie obwodu koła. * Zmiana położenia miejsca koła. * Zmiany tempa w ramach danego chodu – chodzi tu o wyciągnięcie bądź spowolnienie danego chodu, najczęściej używamy tego ćwiĆwiczenie na drągach czenia przy stępie i kłusie. CzteryKopyta.pl Luty 2008 Str. 33 CD. Lonżowanie - podstawowe informacje * Ćwiczenia na drągach – ustawienie kliku drągów – zwykle 3–5 – z zachowaniem odpowiedniego odstępu miedzy nimi, w taki sposób, aby koń przechodząc przez nie, nie trącił żadnego kopytem. Pracę na lonży stosuje się głównie w celu przyzwyczajenia młodego konia do siodła/uprzęży, nauki jazdy dla początkujących, szkolenia konia bez obciążania go ciężarem jeźdźca (głównie młode konie), rozładowania energii konia, który długo nie chodził, przygotowania konia do skoków, szkolenia konia wierzchowego i zaprzęgowego. Najbardziej wskazane, w szczególności dla młodych koni, które nie mają jeszcze dobrze wyrobionej równowagi, jest lonżowanie przy użyciu dwóch lonż. Dzięki zewnętrznej lonży można lepiej oddziaływać na konia, a dzięki temu pracować nad odpowiednim wyginaniem się konia oraz zebraniem. Praca z koniem na podwójnej lonży wymaga od lonżującego teoretycznej wiedzy na temat podstaw szkolenia konia oraz umiejętności zastosowania tej wiedzy w praktyce. Wymaga to znacznie więcej umiejętności i doświadczenia trenera, ale jest dużo korzystniejsze dla konia. Monika Piech Zebra z klasą „Zebra z klasą” Tytuł oryginalny: „Racing Stripes” Reżyseria: Frederik Du Chau Scenariusz: Kirk De Micco, Michael Samonek, David Schmidt, Frederik Du Chau Jest ciemna burzowa noc. Ekipa cyrku w pośpiechu ładuje wszystkie rzeczy i zwierzęta do samochodów. Odjeżdżają. Nikt nie zdaje sobie sprawy, że zapomniano o jednym – o małej zebrze, która została w kartonowym pudełku przykrytym kocem... Źrebak ma szczęście, przypadkiem znajduje go Nolan Walsh, znany niegdyś hodowca i trener koni wyścigowych. Razem ze swoją córką Channing postanawia zatrzymać małą zebrę – nadają jej imię Pasio. Źrebak dorasta na farmie w Kansas, położonej nieopodal toru wyścigowego dla koni. Pasio widząc na sąsiednich wybiegach konie sportowe, żyje w przekonaniu, że także jest koniem wyścigowym. Kiedy dowiaduje się, że jest zebrą, przeżywa duży zawód. Jednak mimo kpin i wyśmiewania przez inne konie postanawia za wszelką cenę przełamać stereotyp i także biegać w wyścigach, a nawet je wygrywać. Z pomocą nastoletniej Channing oraz przyjaciół – kucyka Tadzika i kozy Frani oraz innych zwierząt ze stajni – marzenie staje się coraz bardziej realne. Zebra z klasą to wzruszająca opowieść, pokazująca, że mimo przeciwności losu można spełnić swoje marzenia. Że ciężka praca i włożone w nią serce mogą nieraz znaczyć więcej niż talent. Czy małej zebrze uda się udowodnić wszystkim, że niesłusznie ją ocenili? Przekonajcie się sami. Młody koń uczony pracy na dwóch lonżach przy zastosowaniu pasa do lonżowania. Str. 34 CzteryKopyta.pl Luty 2008 Monika Piech CzteryKopyta.pl Luty 2008 Str. 35 J Kuce Szetlandzkie CD. Kuce Szetlandzkie eśli wziąć pod uwagę jego masę, to przy niewielkim wzroście kuc szetlandzki jest najsilniejszym koniem świata. Jego siła sprawiła, że mieszkańcy Wysp Szetlandzkich przez wiele tysięcy lat wykorzystywali go do pracy. Dziś najchętniej używany jest do pokazów, zaprzęgów, jako kucyk dla dzieci lub po prostu maskotka. Kuc szetlandzki jest najmniejszym przedstawicielem kuców brytyjskich. Jego malutki wzrost nie wynika jednak z mroźnego klimatu jego rodzinnych stron – Wysp Szetlandzkich. Koń ten nie osiąga on wyższego wzrostu nawet gdy jest hodowany w cieplejszym klimacie. Najprawdopodobniej rasa ta powstała ze skarłowaciałych odmian koni Exmoor, które zostały przywiezione na Wyspy Brytyjskie przez pierwszych ludzi. Oddzielone od reszty świata na mroźnych wyspach przez 2000 lat, kuce szetlandzkie w ogóle się nie zmieniły – aż do momentu, kiedy zostały w XIX wieku sprowadzone na stały ląd. Służyły one osadnikom głównie do dźwigania torfu na opał. Kuc szetlandzki jest bardzo silnym zwierzęciem jucznym, dlatego też szybko zdano sobie sprawę z dużej użyteczności tego konika w górnictwie. Duża eksploatacja tej rasy i hodowanie koni „na ilość” spowodowało znaczne pogorszenie się rasy. Wtedy w 1870 roku markiz Londonderry utworzył stadniny w Bressay i Noss, gdzie dzięki selektywnemu krzyżowaniu został ustalony dobry typ dla kuca szetlandzkiego. Większość najlepszych kuców tej rasy to potomkowie stadnin Londonderry’ego, głównie ogiera Jacka. Str. 36 CzteryKopyta.pl Luty 2008 Głowa kuców szetlandzkich jest szeroka na wysokości czoła, z prostym profilem. Grzbiet i lędźwie są krótkie, zad silny. Kończyny są mocne i dobrze osadzone. Szetlandy mają obfitą grzywę i ogon. Ich niezwykłą cechą jest sierść – w lecie jedwabiście gładka, w zimie gruba, dwuwarstwowa. Maść tych koni jest zwykle kara, występują jednak osobniki o maści gniadej, kasztanowatej, myszatej lub srokatej. Wysokość tych koników rzadko przekracza 107 cm w kłębie. Nie ma innej współczesnej rasy, która by się tymi cechami wyróżniała – kuce szetlandzkie są jedyne w swoim rodzaju. Monika Piech CzteryKopyta.pl Luty 2008 Str. 37 S Ręce jeźdźca poro początkujących, jak i średnio zaawansowanych jeźdźców ma problem z odpowiednim ułożeniem rąk w czasie jazdy i zgraniem ich ruchów z ruchami konia. W tym artykule postaram się opisać pracę rąk podczas jazdy konnej w trzech podstawowych chodach. Najważniejszą rzeczą, jaką powinien uświadomić sobie jeździec, jest fakt, że jego ręce są połączone poprzez wodze bezpośrednio z pyskiem konia, który odczuwa każdy ruch wędzidła. Pysk konia jest delikatny, dlatego z wodzy należy korzystać tak, żeby nie wyrządzić mu krzywdy. Podczas jazdy na wprost oraz w pozycji „stój” obie dłonie powinny być trzymane na tej samej wysokości, kilka centymetrów nad kłębem. Główną zasadą w prawidłowym trzymaniu wodzy jest fakt, iż linia łącząca wędzidło, biegnąca przez twoje dłonie aż do przedramienia, powinna być linią prostą. Taki układ jest bez wątpienia najbardziej komfortowy dla konia. Jeźdźcowi natomiast umożliwia stały, miękki, pewny i elastyczny kontakt z pyskiem konia. We wszystkich chodach jeździec powinien utrzymywać taki sam konCzerwona kreska pokazuje prawidłowe ustawienie takt. W momencie jego utarrąk. Linia wędzidło - nadgarstek - łokieć jest prosta. ty koń przestaje reagować na Kontakt z pyskiem jest prawidłowy, a zarazem wywszelkie sygnały zadawane godny dla konia. Głowa i szyja są poprawnie ustainnymi pomocami (łydka, wione. bacik), idzie rozwleczony i ospały. Utrzymanie miękkiego kontaktu i odpowiednia praca łydkami sprawia, że koń chętnie, swobodnie, aktywnie i energicznie idzie na przód, a jego tylne nogi podstawione są pod tułów. We wszystkich chodach niezwykle ważne jest podążanie za ruchami głowy i szyi konia. Jest to możliwe tylko wówczas, gdy ręce są prawidłowo ustawione, a ramio- Str. 38 CzteryKopyta.pl Luty 2008 CD. Ręce jeźdźca na i dłonie – elastyczne i rozluźnione. Musimy zatem pamiętać o zachowywaniu linii prostej od wędzidła do łokci. W momencie, w którym pozwalasz koniowi na całkowite opuszczenie głowy i szyi, np. podczas odpoczynku, także musisz zachować linię prostą, gdyż tylko taka postawa pozwoli na maksymalne odprężenie. W tym wypadku opuść ręce trochę w dół i wyciągnij do przodu. Jeśli koń idzie dobrze zganaszowany (we Linia prosta została załamana poprzez nieprawidło- wszystkich trzech chodach), we ustawienie nadgarstka (dłoń ustawiona w dół). a głowę ma wysoko ustaNa skutek tego błędu kontakt z pyskiem konia osłabł wioną – aby zachować linię i stał się dla niego niewygodny, można także zauwa- prostą, należy unieść ręce żyć odstawienie zadu (koń nie będzie podstawiał tyl- nieco wyżej nad kłąb. Załamanie tej linii w każdym nych nóg pod tułów). przypadku, a szczególnie podczas przejść z szybszego do wolniejszego chodu, powoduje utratę równowagi konia, gorszy i zdecydowanie mniej komfortowy kontakt z pyskiem, usztywnienie, w niektórych przypadkach rzucanie głową i szyją oraz odmowę wykonania polecenia. Podczas przechodzenia z wolniejszego chodu do szybszego należy minimalnie wysunąć ręce do przodu. Powoduje to lekkie rozluźnienie kontaktu z pyskiem i zachęca konia do przyspieszenia. Utrzymanie właściwego kontaktu w kłusie jest znacznie trudniejsze niż w pozostałych chodach. Aby nauczyć się podążania za ruchami głowy konia w tym chodzie, trzeba umieć dobrze trzymać równowagę w siodle i nie traktować wodzy jako asekuracji. Zdecydowanie łatwiej jest utrzymać prawidłową linię w kłusie ćwiczebnym. W czasie, gdy koń lekko wyciąga głowę do przodu, nasze ręce muszą podążać za tym ruchem, wysuwając się do przodu. Kiedy koń cofa głowę, ręce muszą przesunąć się minimalnie do tyłu. Ruchy te wymagają niezwykłej dokładności i precyzji, a dla przypadkowego obserwatora są praktycznie niedostrzegalne. W kłusie anglezowanym ręce muszą podążać za koniem tak samo jak w wysiadywanym i pozostawać na swoim miejscu, mimo że cała sylwetka jeźdźca podnosi się z siodła w CzteryKopyta.pl Luty 2008 Str. 39 CD. Ręce jeźdźca rytm chodu konia. Aby to osiągnąć, musisz mieć rozluźnione i elastyczne ramiona. W przeciwnym przypadku bardzo trudno jest się tego nauczyć. Początkowo naukę prawidłowego użycia wodzy można prowadzić na lonży. Wtedy można skupić się wyłącznie na ruchach konia i naszych rąk. Dopiero gdy poczujemy się pewnie, możemy zacząć dołączać do tego inne elementy, takie jak np. praca nóg czy samego dosiadu. Podążanie za koniem w galopie jest łatwiejsze niż w kłusie, ponieważ prawidłowo idący koń porusza głową i szyją bardzo płynnie i bez pośpiechu, ruchy te są łatwe do wyczucia, co bezsprzecznie ułatwia jeźdźcowi odpowiednie ustawienie rąk. Podczas ruchu po okręgu (wolta, półwolta lub wyjeżdżanie narożnika) ustawienie rąk trochę się zmienia. Ręka zewnętrzna jest ustawiona troszkę wyżej, a wodza przysunięta jest do szyi konia (jest zamknięta). Prawidłowe ułożenie rąk podczas wy- Ręka wewnętrzna natomiast znajduje się konywania zakrętu. Lewa ręka jeźdź- troszkę niżej, a wodza jest odsunięta od ca znajduje się niżej oraz jest otwarta szyi (otwarta). Mimo takiego ustawienia (wodza wewnętrzna odstawiona od cały czas należy pamiętać o zachowaniu linii prostej. Prawidłowe wygięcie jeździec szyi konia - zachęca co wygięcia). Prawa ręka jeźdźca jest wyżej oraz uzyskuje w momencie, gdy bez zmieniania ogranicza konia od zewnątrz, jest za- postawy własnego ciała może zobaczyć mknięta (wodza zewnętrzna przylega wewnętrzne oko i nozdrze konia. Kiedy koń wykręca samą głowę bez wygięcia do szyi konia). szyi, koniecznie wzmocnij kontakt na zewnętrznej wodzy. Natomiast gdy koń prawidłowo wygina szyję, ale jego ciało jest wyprostowane, należy wzmocnić działanie łydek. W kolejnym numerze ukaże się artykuł opisujący działanie łydek współgrające z działaniem ręki. Przybliżę również trochę tematykę pracy nad zebraniem i wyciąganiem chodów. Agata Obidowicz Str. 40 CzteryKopyta.pl Luty 2008 Technikum Hodowli Koni: szkoła marzeń W moim życiu konie zajmowały i zajmują szczególne miejsce. Właśnie z nimi związałam przyszłość i karierę zawodową. Często też zadawałam sobie pytanie, do jakiej szkoły średniej muszę złożyć podanie, aby zrealizować odległe marzenia i nadzieje związane z końmi. Gdy jako 14-latka zbierałam pismo dla gimnazjalistów, natknęłam się na artykuł o tajemniczym tytule „THK”. Wczytując się głębiej, poznałam rozwinięcie tego skrótu – technikum hodowli koni – i od razu wiedziałam, że właśnie do tej szkoły chcę iść. Reakcja moich rodziców była pozytywna. Zostawili mi wolny wybór. Od tej pory moim celem było dobrze napisać egzamin gimnazjalny i uzyskać jak najlepsze świadectwo końcowe w gimnazjum. Wbrew moim obawom, do szkoły tego typu nie było trudno się dostać. Moje kształcenie w zawodzie rozpoczęłam w Piasecznie, gdzie uczyłam się przez pół roku. Po tym okresie z powodów osobistych musiałam szkołę zmienić. Decyzja zapadła szybko – moje dokumenty powędrowały do Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Ustawicznego w Wolborzu. Usłyszałam od kogoś: „W tej szkole można osiągać duże sukcesy”. Pierwsze wrażenie było pozytywne. Były pałac biskupi otoczony pięknym zabytkowym parkiem, dwa oddzielne internaty dla dziewcząt i chłopców. Początki były trudne – nowa klasa, nowa szkoła. Musiałam nadrobić zaległości z języka niemieckiego, którego nie uczą w Piasecznie. W pierwszej klasie niewiele miałam styczności z końmi. Musiałam jedynie wyjeździć 7 godzin jazdy konnej. Z przedmiotów zawodowych miałam podstawy produkcji zwierzęcej i podstawy produkcji roślinnej. Trochę byłam rozczarowana, bo to przecież miało być technikum hodowli koni, a nie bydła. Z czasem jednak przedmioty stawały się coraz bardziej „końskie”. W drugiej klasie rozpoczęłam zajęcia praktyczne, które odbywały się i nadal odbywają raz w tygodniu, w czwartek. Zajęcia podzielono na trzy działy: podstawy produkcji zwierzęcej, podstawy produkcji roślinnej oraz WGD, czyli tzw. gospodarstwo domowe. Chłopcy zamiast WGD mieli mechanizację rolnictwa. Drugi rok nauki w tej szkole zapewnił mi także miesięczne praktyki zawodowe w wybranej przeze mnie stajni. Jednocześnie druga klasa to najtrudniejszy okres nauki w THK, bowiem do podstawowych przedmiotów, takich jak chemia, fizyka, biologia itd., dochodzą liczne przedmioty zawodowe. W moim przypadku była to ekonomika rolnictwa i polityka rolna, mechanizacja rolnictwa oraz przepisy ruchu drogowego (w CzteryKopyta.pl Luty 2008 Str. 41 CD. Technikum Hodowli Koni: szkoła marzeń drugim semestrze). Szkoła daje mi również możliwość przejścia kursu na prawo jazdy kategorii B oraz innych. Obecnie jestem już w przedostatniej klasie szkoły. Mój plan lekcji wypełniają w większości przedmioty zawodowe. Technologie produkcji pasz, technologie produkcji zwierzęcej, hodowla i użytkowanie koni, agroturystyka, podstawy biurowości, podstawy przedsiębiorczości. Nauka w tej szkole to nie wszystko. Jako uczniowie „końskiej” szkoły posiadamy własne święto. Co roku na przełomie października i listopada wdziewamy galowe stroje i ruszamy w pogoń za lisem. Tzw. hubertus – święto jeźdźców i myśliwych – to dzień wolny od nauki, w którym całe technikum hodowli koni zbiera się w szkolnym parku i świętuje. Są pokazy ujeżdżenia, skoków i powożenia, gorąca grochówka i bigos, no i najważniejsza część święta – pogoń za lisem. Dla ambitnych i bardziej zaawansowanych jeźdźców szkoła organizuje egzaminy na powszechną odznakę jeździecką. To właśnie u nas w szkole uczennica jako druga w Polsce zdobyła Złotą Odznakę Jeździecką. Przede mną jeszcze długa droga do pokonania, wciąż trenuję do egzaminu na brązową odznakę jeździecką, który odbędzie się na wiosnę. Dla mnie szkoła w Wolborzu to przebyte wzloty i upadki. Tutaj na szkolnym koniu skoczyłam po raz pierwszy przeszkodę o wysokości 80 cm, poznałam ludzi, których będę pamiętać do końca mojego życia. Można by jeszcze wiele rzeczy opowiedzieć o Technikum Hodowli Koni w Wolborzu (lecz wyłącznie pozytywnych). To właśnie takie szkoły pozwalają spełniać marzenia, które dla niektórych wydają się nierealne. Gwarantują wykształcenie, zaplecze socjalne i odpowiednie warunki do nauki zawodu. Wiem, że dzięki Technikum Hodowli Koni będę mogła w przyszłości powiedzieć, że była to moja szkoła marzeń. Karolina Motyl K Arabski Świat: pokazy cz. 1 onie arabskie mogą być prezentowane przez swoich właścicieli na licznych pokazach i czempionatach. W Polsce organizowanych jest sporo imprez tego typu, a są to między innymi Czempionat Polski (organizowany przez stadninę w Janowie Podlaskim), Wiosenny Czempionat Młodzieżowy (organizowany w SO Białka) i Jesienny Pokaz Koni Arabskich Czystej Krwi (organizowany w SK Janów Podlaski). W konkursach mogą brać udział wyłącznie konie czystej krwi arabskiej, zarejestrowane w Polskiej Księdze Stadnej Koni Arabskich Czystej Krwi (PASB), posiadające aktualne szczepienia, udokumentowane w paszporcie. Pokazywane są na ringu, w ręku, w pozycji stojącej, stępie i kłusie, w kilku klasach. Najczęściej są to: * klacze roczne; * klacze dwuletnie; * klacze 4–6-letnie; * klacze 7–10-letnie; * klacze 11-letnie i starsze; * ogiery roczne; * ogiery 4–8-letnie; * ogiery 9-letnie i starsze. Jeżeli w klasach znajduje się dużo koni, mogą być one podzielone dodatkowo na grupy (A, B). Konie oceniane są przez trzech sędziów, którzy nie mogą się porozumiewać między sobą podczas przyzna- Klacz arabska w tradycyjnej tranzelce szytej „na wania punktów. Skala ocen okrągło”. jest dwudziestostopniowa, a punkty przyznawane są za typ, głowę i szyję, kłodę, nogi oraz ruch. Na ocenę ostateczną składa się średnia punktów przyznanych przez trzech sędziów. W przypadku jednakowej oceny – o wyższym miejscu decyduje większa liczba punktów przyznanych za typ. Jeśli te oceny także są jednakowe, decydująca będzie ocena za ruch. W przypadku identycznej punktacji za ruch, decyzję podejmuję sędzia rozjemczy lub rezerwowy. W pierwszym etapie wybierane są konie najładniejsze w danej grupie/klasie. Te, które zajęły pierwsze i drugie miejsce, automatycznie kwalifikują się do Czempionatu, w którym muszą wziąć udział. Nieobecność musi być usprawiedliwiona przez lekarza weterynarii. W innym przypadku powoduje dyskwalifikację oraz zawiesze- Str. 40 CzteryKopyta.pl Luty 2008 CzteryKopyta.pl Luty 2008 Str. 41 CD. Arabski Świat: pokazy cz. 1 nie konia w uczestnictwie w pokazach na okres roku od daty jego ogłoszenia. Osoba pokazująca konia musi być schludnie ubrana, może używać ubioru obowiązującego w jej kraju. Ubiory nie mogą posiadać elementów informujących o pochodzeniu prezentowanego konia. Może posiadać bacik prezenterski, na końcu którego moKlacz arabska w tranzelce w stylu orientalnym gą znajdywać się kolorowe frę(ze zdobieniami). dzelki służące do przykuwania uwagi konia. Nie wolno mu jednak stosować tego bata do bicia konia lub nadmiernego straszenia go. Tego typu postępowanie jest karalne – zarówno podczas przebiegu pokazu, jak i na terenie pokazu, w stajniach oraz na ringu przygotowawczym. Ogiery do lat trzech oraz klacze pokazywane są na zwykłych tranzelkach (prezenterkach). Ogiery powyżej trzeciego roku życia muszą mieć założone specjalne tranzelki wędzidłowe. Prezenterki wykonane są najczęściej ze skóry szytej „na okrągło”, mogą posiadać dodatkowe zdobienia, ale przede wszystkim muszą być wygodne dla konia oraz bezpieczne. W kolejnym artykule opiszę szczegółowo przygotowanie konia do pokazu oraz przebieg prezentacji na ringu. Agata Obidowicz Str. 42 CzteryKopyta.pl Luty 2008 Ogier arabski w tranzelce wędzidłowej. Arabski świat Arabskie aktualności Dnia 12.01.2008 stadnina koni arabskich w Janowie Podlaskim po raz kolejny wzięła udział w Wielkiej Orkiestrze Świątecznej Pomocy. W tym roku na rzecz WOŚP stadnina przekazała na aukcję ,,Weekend rodzinny w Stadninie Koni Janów Podlaski”. W ofercie weekendu znajduje się wiele atrakcji. Jest to między innymi zwiedzanie stadniny z przewodnikiem, który w ciekawy sposób przedstawi jej historię, oglądanie słynnych koni, przejażdżki bryczką, przejażdżki w siodle oraz możliwość pomocy przy koniach. Cały dochód z aukcji został przeznaczony na WOŚP, która tym razem zbierała pieniądze na pomoc dzieciom ze schorzeniami laryngologicznymi. Dnia 17.01.2008 janowska klacz Pianissima (Gazal Al Shaqab x Pianosa / Eukaliptus) na Festiwalu Konia Arabskiego w stadninie Al Khalediah wygrała klasę klaczy 4–6letnich. Pianissima uzyskała maksymalne oceny za typ oraz głowę i szyję od wszystkich czterech sędziów. Za ruch otrzymała cztery 19. Za kłodę i nogi także otrzymała bardzo wysoka notę. CzteryKopyta.pl Luty 2008 Str. 43 CD. Arabski Świat Dnia 18.01.2008 klacz Pianissima (Gazal Al Shaqab x Pianosa / Eukaliptus) z Janowa Podlaskiego została Czempionką Klaczy Starszych na Festiwalu Konia Arabskiego w stadninie Al Khalediah w Arabii Saudyjskiej. Pianissima przez dwa lata przebywała w USA pod opieką Grega Galluna. Niebawem wróci do Janowa. Tego samego dnia Esparto (Ekstern x Ekspozycja / Eukaliptus) ze stadniny koni arabskich w Michałowie podczas Festiwalu Konia Arabskiego w stadninie Al Khalediah wygrał klasę oraz zdobył tytuł Czempiona Ogierów. Obecnie ogier ten jest dzierżawiony przez Ajman Stud i trenuje pod czujnym okiem Franka Sponle. D Lesley Harrison zieciństwo Lesley Harrison (Sacramento, California) zostało ukształtowane przez zwierzęta i sztukę. „Urodziłam się, kochając zwierzęta”, stwierdza Lesly. „Wydaje się, że mam to we krwi”. Pamięta ciągle rozwijającą się menażerię – począwszy od kotów, a skończywszy na kurczętach. Zwierzęta zaczęła rysować, będąc w drugiej klasie. „Zostałam wezwana do gabinetu dyrektora więcej niż raz, gdyż ciągle rysowałam konie, zamiast zwracać uwagę na to, co mówi nauczyciel” – śmieje się. „W 1975 roku wzięłam do ręki kawałek pastelu i okazało się to natychmiastową miłością. Próbowałam wcześniej używać innych środków, ale nic mnie tak nie wciągnęło”. Do 1983 roku sprzedała tyle obrazów, że mogła zrezygnować z regularnej pracy. Rozmawiając o pracach, które zabierała do galerii, Lesley opowiada: „Kiedy tylko pokazywałam moje obrazy w galerii, pierwsza sprawa, o którą pytali, to środek artystyczny, którym malowałam. Mówiłam, że to pastele, a oni stwierdzali, ze nie są zainteresowani. W końcu powiedziałam, że pracuję, używając farb olejnych i pasteli (co było prawdą!). I poprosili, abym przyniosła obrazy olejne – zamiast tych wykonanych pastelami. Wzięłam zarówno te wykonane farbami olejnymi, jak i pastelami”. Lesley pracuje na lokacją i doborem dodatków do sesji, jednocześnie konsultując się z fotografami. Taka sytuacja pozwala jej stworzyć obrazy, które są w pełni świeże, a jednocześnie emanujące siłą. Mimo że pastele są niezwykle trudne – jeśli chodzi o wypracowanie techniki – Lesley otrzymała już wyrazy uznania i nagrody za swoje techniczne umiejętności w tej dziedzinie. Ostatnio, gdy rozpoczynała swój trzeci rok sukcesów, Stowarzyszenie Str. 44 CzteryKopyta.pl Luty 2008 CzteryKopyta.pl Luty 2008 Str. 45 CD. Lesley Harrison CD. Lesley Harrison Pasteli – Society of the West Coast – wyraziło szczególne uznanie dla Lesley za jej wkład w szerzenie pasteli jako środka artystycznego. Lesley mieszka w kraju ze swoim mężem (rzeźbiarzem Johnem Kellerem), ośmioma kotami, dwoma końmi i dwiema kozami. Prace Lesley są bardzo chodliwe w kręgach poważnych kolekcjonerów sztuki. Różnorodne upominki zawierające motywy twórczości Lesley są rozpowszechnione na całym świecie. Kontakt z Lesley i Johnem: 1-800-404-9454. Lesley zajmuje się malarstwem profesjonalnie od 32 lat. Połączyła swoją miłość do zwierząt i malarstwa, a uczucie to znalazło ujście w niezwykłych dziełach sztuki. Zrozumienie zwierząt, które maluje, i silna dominacja materiału, którego używa, pozwoliły jej uchwycić ducha każdego zwierzęcia, a tym samym przekazać każdemu odbiorcy indywidualizm, grację i siłę tych istot. Swoje doświadczenie podsumowuje: „Jestem błogosławiona… Błogosławiona w tym sensie, że ludzie chcą kupować to, co kocham malować. Czasami ludzie stoją przed moim obrazami i płaczą. Zatem jaki jest lepszy dar, który może otrzymać artysta? Jestem przekonana, że obrazy, które pochodzą z serca, potrafią dotrzeć do serc innych. To jest prawie tak, jakbym była kimś w rodzaju medium, które potrafi zobrazować każdą zwierzęca indywidualność z jej charakterystyczną osobowością. Nie ma znaczenia, czy jest to kot, wilk, koń – maluję te, które wywierają na mnie najsilniejsze wrażenie, mając nadzieję, że będę w stanie przekazać to odbiorcom”. Str. 46 CzteryKopyta.pl Luty 2008 Po 25 latach na krajowej arenie artystycznej reklamy, gdzie rywalizacja była chlebem powszednim, mąż Lesley, John Keller, powrócił do miejsca, od którego zaczynał – rzeźbienia w glinie i tworzenia odlewów w brązie. Renesansowe piękno człowieczej formy stało się siłą napędowa, która stanęła za niezwykłą, emblematyczną twórczością Johna. Najnowsza kolekcja spotkała się ze szczególnym uznaniem ze strony American Ballet Theater za wyrazistą kreację, anatomiczną precyzję i przemawiające do widza emocje. Przebudzenie (powyżej, z prawej) reprezentuje silnego hiszpańskiego ogiera, który wyłania się z granitu, przybierając wyrazisty kształt, a tym samym obrazując wolę walki o swoją wolność – jakby czerpał swoją siłę i piękno ze skały, z której się wyłania, a w której był tak długo więziony. Ze swoimi „sztandarowymi” rzeźbami, które wystawia w kampusie Kent State University, The Monterey Conference Center oraz prywatnych kolekcjach, stanowi część klasycznego odrodzenia, przez co jest rozpoznawany jako współczesny rzeźbiarz o znaczącym wpływie i możliwościach. Z języka angielskiego przełożyła Anna Kuzio http://www.harrison-keller.com CzteryKopyta.pl Luty 2008 Str. 47 Już w następnym numerze Konie fryzyjskie - czarne perły Całe czarne jak węgiel, z bujną, falowaną, długą grzywą i ogonem, pełne energii i gracji… Nazwane zostały Czarnymi Perłami. Konie fryzyjskie są jedną z najbardziej znanych ras koni na świecie. Od ponad 100 lat hodowane są w Holandii utrzymując czystość rasy, a obecnie można je spotkać w każdym zakątku świata. […] Szczepienie koni - ważna profilaktyka Regularne szczepienie konia pozwala zapobiec jego zachorowaniom na różne, nieraz niebezpieczne dla życia choroby oraz dodatkowo otwiera furtkę do startów w zawodach. Bez aktualnych szczepień koń nie może brać udziału w żadnych oficjalnych konkurencjach. Profilaktyka ta powinna być wykonywana regularnie, gdyż tylko wtedy najlepiej chroni zwierze przed zachorowaniem. […] Projekt stajni - -0dstawowe dane Zanim wybierzemy projekt stajni, powinniśmy ustalić jakim typem hodowli koni chcemy się zajmować. Stajnia dla koni zimnokrwistych musi spełniać zupełnie inne wymogi niż stajnia dla koni sportowych czy kuców. Nie chodzi tutaj jedynie o rozmiar boksów, ale także o temperaturę, wentylację czy dobór dodatkowych pomieszczeń. […] www.czterykopyta.pl
