mgr Małgorzata Gorgis nauczyciel historii, wicedyrektor Gimnazjum

mgr Małgorzata Gorgis
nauczyciel historii, wicedyrektor Gimnazjum Nr 1 w Sochaczewie
KONSPEKT LEKCJI HISTORII DLA KLASY I GIMNAZJUM
Temat: Gospodarka i społeczeństwo polskie w okresie pierwszych Piastów.
I Cele ogólne:
1. Uwarunkowania geograficzne Polski w X-XII wieku
2. Struktura demograficzna
3. Charakterystyka gospodarki
4. Społeczeństwo polski w X-XII wieku
II. Cele operacyjne:
Po skończonych zajęciach uczeń potrafi:
- prawidłowo stosować pojęcia: gospodarka zerowa, odłogowa, dwupolówka,
prawo książęce, daniny, ludność służebna, osada służebna, podgrodzie
- potrafi porównać zjawiska gospodarcze Polski ze sposobem gospodarowania
w Europie Zach. w omawianym okresie.
- wymienia i wyjaśnia przyczyny słabszego rozwoju ekonomicznego Polski
- analizuje strukturę wewnętrzną społeczeństwa
- charakteryzuje poszczególne dziedziny gospodarki
- posługuje się źródłem pisanym i ikonograficznym, mapą i atlasem.
III. Metody pracy:
- praca pod kierunkiem
- burza mózgów
- rozmowa nauczająca
- praca ze źródłem historycznym, mapą, atlasem
IV. Środki dydaktyczne:
- podręczniki
- mapa
- atlasy
- teksty źródłowe
V. Czas przeznaczony na realizację tematu:
- 1 godzina lekcyjna
VI. Tok lekcji
Czynności organizacyjno-porządkowe
1. Zapoznanie uczniów z tematem zajęć i celami lekcji
2. Poinformowanie o sposobie realizacji tematu i oczekiwaniach
nauczyciela wobec pracy i umiejętności uczniów
3. Wpisanie tematu
4. Sprawdzenie frekwencji
Rekapitulacja wtórna
Prezentacja prac domowych. Zadaniem uczniów było wykonanie w grupach
mapy mentalnej ułatwiającej stopień zrozumienia i zapamiętania treści
zawartych w poprzednim temacie, które stanowią nawiązanie do nowych
zajęć. Pierwsza grupa. Pierwsza grupa prezentuje, przypomina i wyjaśnia
pojęcia, wyrażenia obrazujące strukturę i sposób organizacji feudalnego
społeczeństwa w Europie Zachodniej. Następna charakteryzuje słownictwo
związane z funkcjonowaniem i organizacją wsi. Natomiast trzecia grupa
sygnalizuje tylko pojęcia niezbędne do zrozumienia funkcjonowania miast w
okresie średniowiecza, temat ten będzie przedmiotem refleksji na
następnych zajęciach. Po krótkiej prezentacji mapy mentalne, wykonane na
dużych planszach zostają zamieszczone w klasie i służą jako pomoc
dydaktyczna do nowego tematu. W tej części lekcji aktywność pozostaje
całkowicie po stronie uczniów. Nauczyciel tylko dyskretnie kieruje ich pracą
i czuwa nad sprawnym przebiegiem procesu dydaktycznego. Po
zakończeniu prezentacji nauczyciel podsumowuje wypowiedzi uczniów,
przydziela im punkty i przechodzi do czynności związanych z realizacją
nowych treści.
VII. Realizacja nowych treści.
1. Uczniowie na polecenie nauczyciela wyszukują w atlasie informacji
dotyczących sytuacji gospodarczej Polski w X-XII wieku – stopnia
zagospodarowania terenów, osadnictwa, struktury demograficznej,
warunków klimatycznych, jakości gleb, rodzajów upraw. Następnie
wyznaczona przez nauczyciela osoba prezentuje efekt swojej pracy z
atlasem na mapie ściennej. Jeśli nie wywiąże się z zadania w sposób
wyczerpujący, nauczyciel nawiązuje rozmowę z klasą i wspólnie z
uczniami dochodzi do właściwych wniosków.
2. W oparciu o podręcznik i materiał ikonograficzny uczniowie wyszukują
informacji na temat organizacji wsi w Polsce X-XII wieku, stosowanych
narzędzi, upraw zadań, obciążeń i powinności na rzecz grup
uprzywilejowanych.
3. nauczyciel następnie zapoznaje uczniów z gospodarczą funkcją grodów
i podgrodzi, sprawdzając na bieżąco stopień zapamiętania i zrozumienia
zastosowanych w tej części zajęć, pojęć i wyrażeń.
4. Wyjaśnienie powstania podziałów wewnętrznych w społeczeństwie
polskim, kształtowania się grupy feudałów, organizacji dóbr kościelnych.
5. Uczniowie w oparciu o wypowiedź nauczyciela i tekst źródłowy
formułują wnioski na temat położenia ludności chłopskiej, przypominają
i wyjaśniają charakter obciąży mieszkańców wsi na rzecz państwa
i grupy możnych.
6. Okoliczności wykształcenia się nowej grupy rzemieślniczej.
Rekapitulacja pierwotna
Uczniowie utrwalają treści związane z funkcjonowaniem społeczeństwa
polskiego w okresie wczesnopiastowskim. Porównują z przemianami
społecznymi jakie w tym samym czasie zachodziły w Europie Zachodniej,
wyciągają właśnie wnioski, które w formie notatki zapiszą w domu.
Podsumowanie
Nauczyciel dokonuje podsumowania zajęć, podkreśla najważniejsze treści,
pyta o stopień zrozumienia poszczególnych zagadnień, nagradza oceną
najbardziej aktywnych uczniów i zaprasza ich na następne zajęcia.