Table of contents - Frontex

Sprawozdanie ogólne za 2012 r.
Europejska Agencja Zarządzania
Współpracą Operacyjną
na Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskich Unii Europejskiej
Rondo ONZ 1
00-124 Warszawa, Polska
[email protected]
www.frontex.europa.eu
Nr katalogowy TT-AE-13-001-EN-N
ISBN 978-92-95033-75-7
ISSN 2314-940X
DOI 10.2819/32341
Spis treści
Przedmowa przewodniczącego zarządu
Przedmowa dyrektora wykonawczego
1. Wprowadzenie
1.1. Ogólne informacje o Fronteksie
1.2. Cel sprawozdania
2. Rozwój wydarzeń
2.1. Sytuacja na granicach zewnętrznych UE w 2012 r.
2.2. Sytuacja na płaszczyźnie politycznej
2.3. Sytuacja na poziomie Agencji
3. Podsumowanie kwestii budżetowych i związanych z personelem w 2012 r.
3.1. Rozwój budżetu
3.2. Wykorzystanie środków przeniesionych z 2011 r. na 2012 r.
3.3. Zasoby ludzkie
4. Osiągnięcia sieci Unii Europejskiej ds. fałszowania dokumentów (EDF)
5. Załączniki
Załącznik A. Wykaz członków zarządu
Załącznik B. Wykaz decyzji zarządu podjętych w 2012 r.
Załącznik C. Wykaz wspólnych działań operacyjnych w 2012 r.
Załącznik D. Analiza porównawcza wspólnych działań operacyjnych w 2012 r.
Załącznik E. Wykaz głównych projektów badawczo-rozwojowych w 2012 r.
Załącznik F. Sprawozdanie z postępu prac w dziedzinie praw podstawowych
za 2012 r.
Załącznik G. Sprawozdanie roczne na temat dostępu do dokumentów
Załącznik H. Środki w 2012 r.
Załącznik I. Podział pracowników według jednostek – stan na dzień 31 grudnia
2012 r.
Załącznik J. Podział personelu zatrudnionego na czas określony – stan na
dzień 31 grudnia 2012 r.
Załącznik K. Skróty stosowane w niniejszym sprawozdaniu ogólnym
4
4
4
4
5
5
5
6
8
15
15
15
15
16
19
19
21
21
23
25
26
29
30
30
31
31
Przedmowa przewodniczącego zarządu
Rok 2012 przyniósł Agencji i państwom członkowskim wyzwania o charakterze zarówno operacyjnym, jak i administracyjnym. Na sytuację na
granicach zewnętrznych UE w znacznym stopniu wpłynęło wzmocnienie zarządzania grecko-turecką granicą lądową, co przyczyniło się do istotnego
zmniejszenia liczby przypadków nielegalnego przekroczenia granicy. Równocześnie zarząd i Agencja wdrażały liczne nowe przepisy zmienionego
rozporządzenia ustanawiającego Frontex przy braku jakichkolwiek dodatkowych środków na ten cel.
Debata w sprawie Schengen wykazała, jak istotne znaczenie ma ochrona granic zewnętrznych UE dla zapewnienia swobody przemieszczania się w
Europie. Chociaż państwa członkowskie ponoszą bezpośrednią odpowiedzialność za ochronę granic zewnętrznych, Frontex przyjmuje coraz
ważniejszą rolę w tej dziedzinie.
Powszechne zainteresowanie działalnością Agencji i państw członkowskich rośnie, na co z zadowoleniem reagowały Agencja i zarząd. Już pod
swoim nowym logo Frontex udzielił licznym mediom europejskim, organizacjom pozarządowym i zainteresowanym obywatelom informacji na temat
prowadzonej działalności, poszczególnych operacji i tendencji migracyjnych, jak również odpowiedział na konstruktywną krytykę. Dążymy do
zagwarantowania jak największej przejrzystości działalności Agencji oraz do nagłaśniania działań i osiągnięć Agencji i państw członkowskich w
ramach jej mandatu.
Utworzenie Forum Konsultacyjnego ds. Praw Podstawowych, jak również powołanie doświadczonego i niezależnego urzędnika ds. praw
podstawowych, to dodatkowe działania na rzecz opracowania strategii Agencji w zakresie praw podstawowych. Agencja oferuje liczne szkolenia i
seminaria, a także podstawowe dokumenty na temat normalizacji, w celu harmonizacji wspólnej kultury zarządzania granicami wśród państw
członkowskich przy równoczesnym wysokim poziomie poszanowania praw człowieka i praw podstawowych, czego Europa wymaga w ramach
wspólnoty wartości.
W tym miejscu pragnę wyrazić szczególną wdzięczność wobec państw członkowskich: poprzez elastyczne wsparcie i solidarność w formie służb
operacyjnych, wyposażenia technicznego i wiedzy fachowej, nawet w czasach, gdy państwa te dysponowały niewielkimi zasobami, pomogły w
zagwarantowaniu sukcesu i nieustających postępów w zakresie wspólnego i zintegrowanego zarządzania granicami.
Pragnę również podziękować członkom zarządu za aktywny i konstruktywny wkład w precyzyjnie ukierunkowany rozwój Agencji.
Na koniec pragnę podziękować dyrektorowi wykonawczemu, zastępcy dyrektora wykonawczego i pozostałym pracownikom Agencji, których
wyjątkowe i zorientowane na usługi wsparcie i wiedza sprawiły, że Frontex, a tym samym ogólne zarządzanie granicami zewnętrznymi UE, stały się
filarem europejskiej przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości.
Ralf Göbel
Przewodniczący zarządu
Przedmowa dyrektora wykonawczego
Rok 2012 do pewnego stopnia stanowił punkt zwrotny dla Fronteksu. Po sześciu latach zrównoważonego wzrostu budżetowego Agencja wkroczyła w
fazę, którą obecnie można określić jako okres konsolidacji. O ile poprzedni rok będzie pamiętany jako rok „arabskiej wiosny” i wyzwań o charakterze
operacyjnym, jakie wydarzenia te oznaczały dla Fronteksu, to rok 2012 cechowały nowe ograniczenia budżetowe oraz bardzo realne problemy z tym
związane. Bardziej surowe otoczenie finansowe wiązało się jednak również z nowymi rolami i obowiązkami. Mogę z dumą zakomunikować, że
Frontex nie tylko sprostał swoim nowym obowiązkom, ale wręcz przekroczył ich zakres, tym samym osiągając lepsze efekty przy mniejszych
zasobach.
Zasadnicza faza wdrażania przepisów zmienionego rozporządzenia ustanawiającego Frontex, które weszło w życie pod koniec 2011 r., nastąpiła w
2012 r. Utworzenie Forum Konsultacyjnego ds. Praw Podstawowych, powołanie urzędnika ds. praw podstawowych oraz odnowione zobowiązania z
tym związane stanowiły być może najbardziej widoczne zmiany w Agencji na poziomie strukturalnym. Był to również istotny krok we wdrażaniu
strategii Fronteksu w zakresie praw podstawowych. Wymagało to jednak znacznego dostosowania i dostrojenia w obrębie samej Agencji. Umożliwiło
to nie tylko kontynuację operacji, ale również poprawę efektywności w 2012 r. pomimo zerowego wzrostu zasobów ludzkich i finansowych. Z
konieczności dokonano bezprecedensowego przemieszczenia pracowników i ustalenia priorytetów działań.
Pomimo trudnych okoliczności Agencja zdołała zapewnić państwom członkowskim i innym zainteresowanym stronom wyższą jakość swojej
działalności podstawowej. Równocześnie Frontex kolejny raz udowodnił, że jest w stanie odpowiednio reagować na zmieniającą się sytuację na
granicach zewnętrznych UE. W tym obszarze obecność służb operacyjnych Fronteksu pozostała znacząca, w szczególności na południowych
granicach lądowych i granicach morskich, a coraz częściej w kontekście operacji wielozadaniowych, w ramach których poprzeczka została
podniesiona jeszcze wyżej, jeżeli chodzi o wykrywanie przestępczości transgranicznej, w szczególności przemytu narkotyków i innych towarów.
W przyszłości opracowanie programu EUROSUR będzie postrzegane jako jedno z kluczowych osiągnięć w 2012 r. Realizacja tego innowacyjnego
projektu ma rozpocząć się w 2013 r. Zrewolucjonizuje on kontrolę graniczną w Europie, po raz pierwszy nadając wymiar ogólnoeuropejski znajomości
aktualnego obrazu sytuacji na granicach kontynentu w czasie rzeczywistym. To ważne narzędzie umożliwi wymianę informacji i współpracę pomiędzy
organami straży granicznej państw członkowskich, zwiększając wartość dodaną ich łącznego potencjału reagowania na wydarzenia na bieżąco oraz
planowania z wyprzedzeniem przy większej pewności. Umożliwi również opracowanie bardziej strategicznych ram efektywnej koordynacji i alokacji
przyszłych zasobów.
Ilkka Laitinen
Dyrektor wykonawczy
1. Wprowadzenie
1.1. Ogólne informacje o Fronteksie
Misja
Frontex wspiera, koordynuje i rozwija zarządzanie granicami europejskimi zgodnie z Kartą praw podstawowych Unii Europejskiej.
Agencja wspiera państwa członkowskie* w osiągnięciu efektywnej kontroli granicznej na wysokim i jednolitym poziomie.
* Termin „państwo członkowskie” obejmuje państwa członkowskie Unii Europejskiej oraz państwa stowarzyszone w ramach Schengen
Frontex koordynuje środki operacyjne i unijne, aby wspólnie reagować na wyjątkowe sytuacje na granicach zewnętrznych.
Frontex buduje potencjał na szczeblu państw członkowskich i na szczeblu europejskim jako połączone instrumenty, które służą radzeniu sobie z
wyzwaniami związanymi z przepływami migracyjnymi oraz z poważną zorganizowaną przestępczością i terroryzmem na granicach zewnętrznych.
Europejska Agencja Zarządzania Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskich Unii Europejskiej została ustanowiona
na mocy rozporządzenia Rady (WE) nr 2007/2004**.
** Rozporządzenie Rady (WE) nr 2007/2004 z dnia 26 października 2004 r. ustanawiające Europejską Agencję Zarządzania Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych
Granicach Państw Członkowskich Unii Europejskiej, zmienione rozporządzeniem (WE) nr 863/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. oraz
rozporządzeniem (WE) nr 1168/2011 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 października 2011 r.
Wizja
Frontex jest niezawodną europejską agencją do spraw granic, wzmacniającą europejską przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości
poprzez wspieranie państw członkowskich w wypełnianiu ich obowiązków.
Frontex realizuje koncepcję zintegrowanego zarządzania granicami i promuje europejską kulturę straży granicznej w oparciu o pełne poszanowanie
praw podstawowych UE.
Profesjonalizm pracowników Agencji oraz zdolności operacyjne i administracyjne sprawiają, że Frontex zwiększa wartość dodaną Unii Europejskiej.
Frontex wspiera, koordynuje i rozwija zarządzanie granicami europejskimi zgodnie z Kartą praw podstawowych Unii Europejskiej.
Wartości
Ukierunkowanie na pracę zespołową możliwą dzięki otwartej komunikacji powoduje, że pracownicy Fronteksu wyznają wspólne wartości korporacyjne
i żyją zgodnie z nimi. W efekcie wykonują swoje zadania w sposób wysoce profesjonalny. Humanitaryzm łączy działalność Agencji z promowaniem i
poszanowaniem praw podstawowych jako bezwarunkowego i integralnego elementu skutecznego zintegrowanego zarządzania granicami, co
sprawia, że Frontex cieszy się powszechnym zaufaniem.
1.2. Cel sprawozdania
Sprawozdanie ogólne Fronteksu za 2012 r. traktuje program prac na 2012 r. jako punkt odniesienia, ale jego zadaniem nie jest odniesienie się do
każdego kolejnego celu zawartego w tym programie. Sprawozdanie da czytelnikowi szeroki obraz działań przeprowadzonych w 2012 r. i dodatkowo
wyszczególni działania operacyjne oraz sukcesy. Informacje te zostały następnie wzbogacone o ogólne informacje finansowe i załączniki zawierające
wykazy różnych rodzajów działań, analizy porównawcze wspólnych operacji, a także szczegóły dotyczące zasobów budżetowych i ludzkich. Niektóre
informacje są powtarzane w różnych rozdziałach dla zapewnienia kontekstu.
Sprawozdanie ogólne za 2012 r., poza zwykłymi częściami, obejmuje następujące nowe elementy:

nowy rozdział poświęcony europejskiemu systemowi nadzorowania granic (EUROSUR),

sprawozdanie na temat publicznego dostępu do dokumentów za 2012 r.,

podrozdział na temat ochrony danych,

wykaz decyzji zarządu podjętych w 2012 r.,

sprawozdanie z postępu prac w dziedzinie praw podstawowych za 2012 r.
2. Rozwój wydarzeń
2.1. Sytuacja na granicach zewnętrznych UE w 2012 r.
Liczba wykrytych przypadków nielegalnego przekroczenia zewnętrznych granic UE w 2012 r. gwałtownie spadła do niemal 72 500, tj. wyniosła o
połowę mniej niż w 2011 r. Po raz pierwszy od rozpoczęcia przez Frontex systematycznego gromadzenia danych w 2008 r. liczba przypadków
wykrytych w ciągu roku spadła poniżej 100 000. Spadek ten spowodowany był przede wszystkim nasiloną ochroną grecko-tureckiej granicy lądowej w
drugiej połowie 2012 r.
W ciągu ostatnich czterech lat wykryto znaczną liczbę migrantów nielegalnie przekraczających granicę pomiędzy Turcją a Grecją, na szlaku
biegnącym we wschodnim rejonie Morza Śródziemnego. Sytuacja uległa dramatycznej zmianie w sierpniu 2012 r., kiedy greckie organy dokonały
mobilizacji bezprecedensowych zasobów na granicy lądowej z Turcją, w tym rozlokowały 1800 dodatkowych policjantów. Liczba wykrytych
przypadków nielegalnego przekroczenia granic gwałtownie spadła z około 2 000 w pierwszym tygodniu sierpnia do poziomu poniżej 10 tygodniowo w
październiku 2012 r.
Wzmożone kontrole wzdłuż grecko-tureckiej granicy lądowej spowodowały umiarkowany wzrost liczby wykrytych przypadków nielegalnego
przekroczenia granic w regionie Morza Egejskiego oraz na granicy lądowej pomiędzy Bułgarią a Turcją, jednak działania podejmowane równocześnie
w Turcji i Bułgarii przyczyniły się do ograniczenia przesunięcia punktów przekraczania granicy. Według doniesień, wielu migrantów czeka w Stambule
na zakończenie operacji greckich, a zatem ryzyko ponownego wzrostu liczby wykrytych przypadków nielegalnego przekroczenia granic na szlaku
biegnącym we wschodnim rejonie Morza Śródziemnego nadal istnieje. Na poziomie UE od września 2012 r. odnotowano niewielki wzrost liczby
wykrytych przypadków posługiwania się przez pasażerów sfałszowanymi dokumentami przy wylotach ze Stambułu, co wskazuje na to, że migranci
pozostający w Turcji uciekają się do bardziej zaawansowanych metod w celu przedostania się na terytorium UE.
Wielu migrantów przekraczających nielegalnie granicę Grecji kontynuuje przemieszczanie się w kierunku innych państw członkowskich UE,
wykorzystując szlak lądowy przez Bałkany Zachodnie, drogę morską do Włoch lub drogę powietrzną do innych państw członkowskich strefy
Schengen. W przeciwieństwie do sytuacji na grecko-tureckiej granicy lądowej liczba wykrytych przypadków nielegalnego przekroczenia granic na
szlaku prowadzącym przez Bałkany Zachodnie nie uległa zmniejszeniu.
Nieoczekiwany znaczny wzrost liczby wykrytych przypadków w 2011 r. w środkowym obszarze basenu Morza Śródziemnego po wybuchu „arabskiej
wiosny” i związanym z tym masowym opuszczaniem terytorium Tunezji i Libii przez migrantów uległ zmniejszeniu pod koniec roku. W ciągu całego
2012 r. liczba wykrytych przypadków jednak stopniowo rosła, by pod koniec roku przekroczyć 15 000. W ostatnim kwartale 2012 r. liczba wykrytych
przypadków na szlaku środkowego obszaru basenu Morza Śródziemnego była największa w porównaniu z pozostałymi szlakami. Większość
migrantów pochodziła z państw Afryki Subsaharyjskiej i opuszczała terytorium Libii.
W zachodnim obszarze basenu Morza Śródziemnego pomiędzy Afryką Północną a Hiszpanią liczba wykrytych przypadków nielegalnego
przekroczenia granicy spadła o niemal jedną czwartą w porównaniu z 2011 r., jednak nadal plasuje się powyżej poziomów odnotowanych w
poprzednich latach. Większość migrantów na tym szlaku to obywatele Algierii i państw Afryki Subsaharyjskiej, opuszczający Maroko i Algierię.
W 2012 r. grupą narodowościową, w której odnotowano najwięcej wykrytych przypadków nielegalnego przekroczenia granicy na poziomie UE, byli
Afgańczycy, jednak ich liczba istotnie spadła w porównaniu z 2011 r. W istocie większość Afgańczyków nielegalnie przekraczających granicę UE
docierała do granicy przez Turcję i była zatrzymywana w efekcie wzmożonej ochrony granic na szlaku biegnącym we wschodnim rejonie Morza
Śródziemnego.
Inną wyróżniającą się grupą są Syryjczycy, w przypadku których liczba wykrytych przypadków nielegalnego przekroczenia granicy znacznie wzrosła
w porównaniu z 2011 r. Wielu Syryjczyków wnioskowało o udzielenie azylu w UE, uciekając przed utrzymującym się konfliktem w ojczyźnie.
Po sporze dyplomatycznym pomiędzy UE a Białorusią w marcu 2012 r. organy białoruskie najwyraźniej złagodziły ochronę granic, w efekcie czego
liczba wykrytych przypadków nielegalnego przekroczenia granicy litewskiej i polskiej wzrosła. W porównaniu z 2011 r. liczba wykrytych przypadków
wzrosła o około 60% wzdłuż wschodniej granicy lądowej, osiągając niemal 1 700 przypadków, jednak stanowi to zaledwie około 2% wszystkich
wykrytych przypadków w UE.
Znacznie wzrosła też liczna odmów wjazdu na polskich granicach lądowych z Białorusią (ze względu na zwiększoną liczbę odmów wjazdu dla
Gruzinów, która w październiku osiągnęła szczytową wartość) i z Ukrainą. Wzrosty te równoważył jednak spadek odmów wjazdu wydanych w innych
częściach granicy, dzięki czemu na poziomie UE ogólna liczba odmów wjazdu pozostała na stabilnym poziomie w porównaniu z 2011 r. (–3%,
115 000 odmów wjazdu).
Liczba wykrytych przypadków osób przebywających nielegalnie na terytorium UE, która w 2012 r. wyniosła około 350 000, od 2008 r. wykazywała
stałą, ale nieco spadkową tendencję. Najwięcej migrantów wykryto na terytorium UE, a nie na granicach, dlatego przyjmuje się, że były to osoby
długoterminowo nadmiernie przedłużające pobyt, ponieważ nie podejmowały działań związanych z wyjazdem. Drugim najczęstszym miejscem
wykrywania migrantów były punkty wylotów w przypadku granic powietrznych oraz punkty wyjazdu w przypadku granic lądowych, gdy przebywający
nielegalnie na terytorium UE migranci próbowali opuścić UE. Najwięcej zgłoszeń o wykryciu przebywających nielegalnie migrantów napłynęło z
Niemiec, Szwecji, Grecji, Francji i Hiszpanii, przy czym liczba wykrytych przypadków w Niemczech i w Szwecji od początku 2011 r. wykazywała stałą
tendencję rosnącą. Większość wykrytych migrantów przebywających nielegalnie na terytorium UE pochodziła z Afganistanu lub Maroka.
Pomimo wzrostu o 10% w 2012 r. w porównaniu z 2011 r. liczba przypadków wykrycia pośredników nielegalnej migracji od 2008 r. stopniowo
spadała, w 2012 r. wynosząc około 7 700. Ten długoterminowy spadek może częściowo wynikać z ogólnej zmiany podejścia na rzecz nadużywania
legalnych kanałów i fałszowania dokumentów w celu uwiarygodnienia legalnego wjazdu na terytorium UE, w efekcie czego pośrednicy mogą działać
zdalnie i niezauważalnie, zamiast towarzyszyć migrantom w czynnościach wysokiego ryzyka, takich jak nielegalne przekraczanie zielonej (lądowej)
granicy.
W 2012 r. odnotowano około 8 000 przypadków wykrycia migrantów korzystających ze sfałszowanych dokumentów w celu nielegalnego wjazdu na
terytorium UE lub strefy Schengen, co stanowiło najwyższy wynik od rozpoczęcia systematycznego gromadzenia danych w 2009 r. Wzrost ten
wynikał z dwóch czynników: po pierwsze, w ramach projektu dotyczącego fałszowania dokumentów w Unii Europejskiej (EDF) państwa członkowskie
stopniowo zwiększały zakres, precyzję i skuteczność protokołów sprawozdawczych; po drugie, znacznie wzrosła liczba przypadków wykrycia
fałszywych stempli przekroczenia granicy, wykorzystywanych przez obywateli Albanii (którzy od 2011 r. nie potrzebują wizy do wjazdu na terytorium
UE) w celu fałszowania historii podróży i przedłużania pobytu. Fałszowanie dokumentów najczęściej dotyczy migrantów z Albanii, Maroka, Syrii,
Ukrainy, Nigerii, Pakistanu i Iranu, przy czym największy wzrost odnotowano w przypadku migrantów z Syrii, którzy obecnie znajdują się na drugim
miejscu w UE pod względem fałszerstw dokumentów.
Wstępne dane dotyczące wniosków o udzielenie azylu wskazują na ogólny wzrost liczby wniosków o około 7% w porównaniu z ubiegłym rokiem.
Chociaż największą grupą narodowościową pośród wnioskodawców wciąż są Afgańczycy, znaczna część wzrostu w porównaniu z ubiegłym rokiem
spowodowana była rosnącą liczbą wniosków składanych przez obywateli Syrii i Serbii. Syryjczycy wyróżniali się pośród innych osób ubiegających się
o azyl – zwykle młodych, samotnych mężczyzn – ponieważ w efekcie ucieczki z rejonów walk w Syrii podróżowali całymi rodzinami. Liczba wniosków
o udzielenie azylu złożonych w UE przez obywateli państw Bałkanów Zachodnich, przede wszystkim Serbów, w 2012 r. nie uległa zmianie. W efekcie
po wdrożeniu umowy w sprawie liberalizacji reżimu wizowego z pięcioma państwami Bałkanów Zachodnich, która weszła w życie pod koniec 2009 r.,
obecnie w UE trwa dyskusja na temat ewentualnego ponownego wprowadzenia reżimu wizowego.
W 2012 r. około 150 000 obywateli państw trzecich zostało efektywnie odesłanych do tych państw, co wskazywało na stałą tendencję w tym zakresie.
Liczba ta nie obejmuje przypadków powrotów między poszczególnymi państwami członkowskimi. W 2011 r. Wielka Brytania była państwem
członkowskim, w którym odnotowano największą liczbę przypadków powrotów migrantów. Największą liczbę przypadków powrotów migrantów jednej
narodowości odnotowała jednak Grecja: ponad 7 000 albańskich migrantów nielegalnie przebywających na terytorium Grecji zostało odesłanych do
Albanii.
2.2. Sytuacja na płaszczyźnie politycznej
Głównym zadaniem Agencji w 2012 r. pozostawało przede wszystkim wdrożenie mandatu Fronteksu zmienionego wskutek wejścia w życie w grudniu
2011 r. zmienionego rozporządzenia ustanawiającego Frontex. Przyszły rozwój Agencji kształtowany był jednak również podczas negocjacji
dotyczących rozporządzenia w sprawie EUROSUR, które ma zapewnić ramy prawne dla europejskiego systemu nadzorowania granic. W 2012 r.
wysiłki negocjacyjne przybliżyły podmioty uczestniczące w procesie legislacyjnym do osiągnięcia porozumienia co do tekstu prawnego, który w 2013
r. powinien zostać opracowany na potrzeby formalnego przyjęcia.
W ramach rozwoju polityki UE w dziedzinie zarządzania granicami w 2012 r. osiągnięto znaczne postępy w dyskusjach na temat technicznych zmian
kodeksu granicznego Schengen, które Komisja zaproponowała w 2011 r. We wrześniu Trybunał Sprawiedliwości stwierdził nieważność decyzji Rady
(UE) 252/2010 uzupełniającej kodeks graniczny Schengen w odniesieniu do ochrony granic morskich w kontekście współpracy operacyjnej
koordynowanej przez Frontex, co doprowadzi do złożenia przez Komisję Europejską nowego wniosku w 2013 r. Trybunał orzekł jednak, że skutki tej
decyzji pozostają w mocy do czasu przyjęcia nowej decyzji Rady. Dlatego Frontex i państwa członkowskie stosują przepisy tej decyzji w wspólnych
operacjach morskich koordynowanych przez Frontex.
Kolejnym bardzo ważnym krokiem wpływającym na funkcjonowanie strefy Schengen było pomyślne zakończenie testów SIS II, co powinno
doprowadzić do rozpoczęcia funkcjonowania tego nowego systemu informacyjnego na początku 2013 r. Jeszcze wcześniej, przed końcem 2012 r.,
rozpoczęła działalność również nowa Europejska Agencja ds. Zarządzania Operacyjnego Wielkoskalowymi Systemami Informatycznymi w
Przestrzeni Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości (eu-LISA).
W zmienionym greckim planie działania w dziedzinie azylu i imigracji z 2012 r. uwzględniono postępy pod względem wsparcia udzielonego Grecji
przez agencje UE (EASO i Frontex) w zakresie zarządzania kwestiami migracji i azylu. Ważnym politycznym zdarzeniem w tej dziedzinie było
porozumienie osiągnięte na posiedzeniu Rady ds. WSiSW w kwietniu 2012 r. w sprawie „Działania UE w sprawie presji migracyjnej − reakcja
strategiczna”. Jest to plan działania na rzecz zwiększenia spójności działań UE w zakresie ograniczania zjawiska nielegalnej migracji i
kompleksowego zajmowania się tym zjawiskiem. Ponadto poczyniono istotne postępy w odniesieniu do niektórych najważniejszych instrumentów
pakietu ustanawiającego wspólny europejski system azylowy (np. rozporządzenia Dublin), czemu towarzyszyło przyspieszenie tempa działania nowo
utworzonego EASO.
Ustanowiony w 2011 r. cykl polityki UE w zakresie zwalczania przestępczości zorganizowanej po raz pierwszy należycie wdrożono w praktyce w 2012
r. poprzez realizację operacyjnych planów działania dotyczących różnych priorytetów strategicznych określonych przez Radę. Realizacją tą kierowały
państwa członkowskie UE przy wsparciu ze strony unijnych agencji WSiSW zgodnie z wytycznymi strategicznymi Stałego Komitetu Współpracy
Operacyjnej w zakresie Bezpieczeństwa Wewnętrznego (COSI) przy Radzie UE.
Jednym ze strategicznych priorytetów w tej dziedzinie jest walka z handlem ludźmi. W czerwcu Komisja Europejska przyjęła komunikat pt. „Strategia
UE na rzecz wyeliminowania handlu ludźmi na lata 2012-2016”, a następnie w październiku Rada przyjęła konkluzje w tej sprawie. Przystąpiono do
realizacji tej strategii, przy czym główną rolę powierzono unijnemu koordynatorowi ds. zwalczania handlu ludźmi.
W 2012 r. na wymiar zewnętrzny WSiSW miał wpływ ciągły dialog na temat migracji, mobilności i bezpieczeństwa z państwami południowego
regionu Morza Śródziemnego (tj. Tunezją i Marokiem) oraz Jordanią. Frontex aktywnie rozwijał kontakty z właściwymi organami tych państw i w
stosownych przypadkach dążył do rozpoczęcia formalnych negocjacji mających na celu przyjęcie porozumień roboczych.
Zewnętrzny wymiar WSiSW kształtowały również toczące się negocjacje z Turcją w sprawie umowy o readmisji, a także umowy o ułatwieniach
wizowych z priorytetowymi państwami trzecimi oraz dalsze wdrażanie wizowego systemu informacyjnego (VIS) w nowych regionach (na Bliskim
Wschodzie i w regionie Zatoki Perskiej).
W tym kontekście w wyniku długiego i złożonego procesu negocjacji Frontex podpisał protokół ustaleń z Ministerstwem Spraw Zagranicznych
Republiki Turcji, umożliwiający ustanowienie formalnych, elastycznych ram, które pozwoliłyby na rozwój współpracy operacyjnej z właściwymi
władzami tureckimi. Wdrażanie tego protokołu ustaleń rozpoczęło się już w dziedzinie analizy ryzyka. W międzyczasie władze greckie i tureckie
utworzyły operacyjne punkty kontaktowe na wspólnych granicach lądowych i morskich oraz organizowały regularne posiedzenia, w których udział
biorą także przedstawiciele Biura Operacyjnego Fronteksu (FOO).
Rozbudowując swoją sieć partnerskich państw trzecich, w 2012 r. Frontex zawarł porozumienia robocze z Urzędem Imigracyjnym Nigerii i Radą
Bezpieczeństwa Narodowego Armenii. Porozumienie robocze z organem ds. zarządzania granicami Azerbejdżanu zostało parafowane i przyjęte
przez zarząd Fronteksu z zamiarem podpisania. Agencja nawiązała bezpośrednie kontakty z właściwymi organami Zjednoczonych Emiratów
Arabskich, Tajlandii i Hongkongu, gdzie znajdują się ważne porty lotnicze z bezpośrednimi połączeniami do Europy. Zamiarem Agencji było zbadanie
konkretnych dróg współpracy w dziedzinie zarządzania granicami powietrznymi.
W ramach porozumień roboczych podpisanych do tej pory z organami państw trzecich w dalszym stopniu poszerzono współpracę operacyjną w
kwestiach związanych z zarządzaniem granicami, co ma na celu utworzenie wzajemnie korzystnych i trwałych partnerstw. Wymierne rezultaty
osiągnięto w szczególności pod względem wymiany informacji, szkolenia i wspólnych działań operacyjnych.
Jeżeli chodzi o współpracę z innymi agencjami UE w 2012 r., Frontex przewodniczył grupie kontaktowej unijnych agencji WSiSW, która ma na celu
wzmacnianie współpracy wielostronnej i omawianie tematów stanowiących przedmiot wspólnego zainteresowania, takich jak: planowanie
strategiczne, stosunki zewnętrzne, ochrona danych i handel ludźmi. W tych ramach Frontex zorganizował kilka posiedzeń koordynacyjnych,
konferencję ekspertów poświęconą ochronie danych i coroczne posiedzenie szefów agencji WSiSW* z udziałem przedstawicieli DG do Spraw
Wewnętrznych, DG ds. Sprawiedliwości, Sekretariatu Rady, prezydencji cypryjskiej i przyszłej prezydencji irlandzkiej. Aby zrealizować te działania,
Frontex zaktualizował i zaprezentował – w ramach COSI – kartę wyników unijnych agencji WSiSW, w której uwzględniono takie aspekty współpracy,
jak: wdrożenie instrumentów finansowych i przepisów, narzędzia i szkolenie w dziedzinie praw podstawowych, poszerzenia wiedzy i informowanie o
działalności agencji oraz wspólne szkolenia dla krajowych organów ścigania.
* CEPOL, EASO, Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn, EMCDDA, EUROJUST, EUROPOL, Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej, eu-LISA
Szczególnie w dziedzinie handlu ludźmi Frontex poczynił znaczne postępy we wdrażaniu wspólnego oświadczenia, które Agencja przywołała w 2011
r. z okazji Europejskiego Dnia Przeciwdziałania Handlowi Ludźmi. W następstwie tego wspólnego oświadczenia Komisja Europejska przygotowała we
współpracy z agencjami WSiSW wspólne sprawozdanie, w którym wyszczególniono działania agencji WSiSW. Frontex po raz pierwszy
zaprezentował to sprawozdanie w Brukseli podczas Europejskiego Dnia Przeciwdziałania Handlowi Ludźmi w 2012 r., a później w trakcie posiedzenia
COSI. Frontex aktywnie uczestniczył w operacyjnym planie działania przeciwko handlowi ludźmi oraz we współpracy ze wszystkimi agencjami
WSiSW, w szczególności z Europolem, CEPOL-em i Eurojustem, opracował kilka produktów w dziedzinie budowania potencjału oraz wywiadu i
badań. Frontex powołał również swojego koordynatora ds. zwalczania handlu ludźmi, który regularnie spotyka się z przedstawicielami innych agencji
oraz z unijnym koordynatorem ds. zwalczania handlu ludźmi”, aby omawiać postępy i koordynować działania służące realizacji „Strategii UE na rzecz
wyeliminowania handlu ludźmi na lata 2012-2016” oraz wspólnego oświadczenia.
Zdjęcie: Podpisanie porozumienia roboczego między Urzędem Imigracyjnym Nigerii a Fronteksem, 19 stycznia 2012 r.
Jeżeli chodzi o współpracę dwustronną, Frontex w dalszym stopniu rozwijał współpracę z różnymi agencjami i organizacjami międzynarodowymi,
koncentrując się zarówno na zwalczaniu przestępczości zorganizowanej, jak i na migracji i azylu. W ostatnim kwartale 2012 r. podpisano
porozumienie robocze z Europejskim Urzędem Wsparcia w dziedzinie Azylu (EASO). Współpraca z EASO będzie skupiona między innymi na
ocenach, reagowaniu operacyjnym, opracowywaniu metod lepszej identyfikacji osób potrzebujących ochrony międzynarodowej w kontekście
mieszanych przepływów migracyjnych, wymianie informacji o profilach i składzie rezerwy ekspertów, wymianie najlepszych praktyk w zakresie
funkcjonowania rezerwy ekspertów oraz metodyki gromadzenia i wymiany danych.
Agencja podpisała również porozumienie robocze z Biurem Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości (UNODC), w którym
przewidziano współpracę w zakresie analizy ryzyka, budowania potencjału, szkoleń i wymiany informacji. UNODC specjalizuje się w globalnym
zwalczaniu niedozwolonych środków odurzających i międzynarodowej przestępczości zorganizowanej.
Jeśli chodzi o Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF), poczyniono pierwsze kroki w kierunku współpracy operacyjnej, w
szczególności w zakresie analizy ryzyka i wymiany danych na temat przestępczości transgranicznej i ceł. Jeżeli chodzi o Organizację
Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO), Frontex uczestniczył w jej działaniach i wniósł wkład w opracowanie różnych podręczników.
Oficjalne partnerstwo z ICAO ma szczególne znaczenie strategiczne, ponieważ we wrześniu 2011 r. UE podpisała z ICAO memorandum o
współpracy. W kontekście EUROSUR omawiane są dwie umowy o gwarantowanym poziomie usług – z Europejską Agencją Bezpieczeństwa
Morskiego (EMSA) i z Centrum Satelitarnym Unii Europejskiej (EUSC).
Zdjęcie: Podpisanie porozumienia roboczego między EASO a Fronteksem, 27 września 2012 r.
Ponadto Frontex wniósł wkład w działania przygotowawcze podejmowane i koordynowane przez Europejską Służbę Działań Zewnętrznych (Dyrekcja
ds. Zarządzania Kryzysowego i Planowania), mające na celu zainicjowanie cywilnej misji do Libii w dziedzinie wspólnej polityki bezpieczeństwa i
obrony w odniesieniu do bezpieczeństwa granic. W tym kontekście Agencja uczestniczyła w misji informacyjnej prowadzonej przez ESDZ w
Trypolisie. Celem tej misji było określenie ewentualnych działań, które należy przeprowadzić w Libii, aby pomóc władzom lokalnym w utworzeniu
efektywnego systemu zarządzania granicami.
Frontex kontynuował współpracę z innymi międzynarodowymi i unijnymi partnerami (np. z Agencją Praw Podstawowych Unii Europejskiej i UNHCR)
w odniesieniu do budowania potencjału w dziedzinie kontroli granicznej i aspektów praw podstawowych związanych z tą kontrolą.
Na szerzej zakrojonym poziomie polityki zewnętrznej UE Frontex był mocno zaangażowany w kluczowe inicjatywy europejskie związane z migracją i
zarządzaniem granicami oraz w dialog polityczny, takie jak: partnerstwo na rzecz mobilności, Partnerstwo Wschodnie, tworzenie partnerstw w
dziedzinie migracji, oraz w inne projekty realizowane z państwami trzecimi, np. USA, Rosją i krajami Bałkanów Zachodnich. W 2012 r. Agencja
udzieliła wsparcia na rzecz unijnych programów regionalnych, projektów i misji w państwach trzecich (partnerstwa eurośródziemnomorskiego
(EUROMED), misji pomocy granicznej Unii Europejskiej (EUBAM), misji Unii Europejskiej w zakresie praworządności (EULEX), Współpracy Służb
Granicznych Państw Regionu Morza Bałtyckiego (BSRBCC), forum współpracy straży granicznej i straży przybrzeżnej (BSCF)), a także wsparła
państwa członkowskie uczestniczące w inicjatywach na rzecz współpracy z państwami trzecimi.
2.3. Sytuacja na poziomie Agencji
Mandat i zadania Fronteksu zostały zmienione w drodze rozporządzenia (UE) 1168/2011, które weszło w życie dnia 12 grudnia 2011 r. W roku 2012
Agencja podjęła wiele kroków administracyjnych i operacyjnych, aby wdrożyć przepisy tego rozporządzenia. Z perspektywy operacyjnej
najważniejsze zmiany były następujące:

utworzenie europejskich zespołów straży granicznej (EBGT) oraz wprowadzenie pojęcia zaproszonego funkcjonariusza
oddelegowanego,

utworzenie rezerw wyposażenia technicznego (TEP) obejmujących ogólną minimalną ilość zasobów przekazanych przez państwa
członkowskie na potrzeby wspólnych operacji,

udzielanie pomocy na potrzeby rozwoju i funkcjonowania europejskiego systemu nadzorowania granic (EUROSUR),

zwiększanie wartości prawnej planów operacyjnych i wprowadzenie funkcji urzędnika koordynującego na potrzeby wspólnych operacji,

wprowadzenie aktualizowanego na bieżąco planu operacyjnego w zakresie powrotów,

zapewnienie możliwości rozlokowania oficerów łącznikowych Fronteksu w państwach trzecich oraz realizowania w tych państwach
projektów pomocy technicznej,

ustanowienie Forum Konsultacyjnego,

powołanie urzędnika ds. praw podstawowych.
Na poziomie zarządu (zob. załącznik B) i dyrektora wykonawczego utworzono i przyjęto wiele nowych koncepcji i procedur w celu wprowadzenia w
życie przepisów zmienionego rozporządzenia ustanawiającego Frontex. Na dzień 31 grudnia 2012 r. istniało kilka przepisów rozporządzenia, nad
którymi nadal pracowano, ponieważ wymagały one kompleksowego podejścia, analizy lub współpracy z Forum Konsultacyjnym, które rozpoczęło
pracę dopiero pod koniec roku.
2.3.1 Operacje
Biuro Operacyjne Fronteksu
Zarząd Fronteksu przedłużył czas trwania projektu pilotażowego „Frontex Operational Office” (Biuro Operacyjne Fronteksu), realizowanego w
Pireusie, w Grecji, do dnia 31 grudnia 2013 r. Zarząd odnotował poczynione postępy, zwrócił uwagę na osiągnięcia Biura Operacyjnego Fronteksu i
zdecydował się na kontynuację tego zdecentralizowanego wsparcia udzielanego państwom członkowskim we wschodniej i środkowej części rejonu
Morza Śródziemnego, w szczególności Grecji.
Opłacalność
Uwzględniając strategiczny cel Fronteksu dotyczący zwiększenia opłacalności, Agencja opracowała strategiczne wytyczne dotyczące zwrotu kosztów
udziału we wspólnych operacjach koordynowanych przez Frontex.
Wytyczne te dotyczą między innymi monitorowania potencjalnego pokrywania się różnych unijnych instrumentów finansowania, kwalifikowalnych
kosztów wspólnych operacji Fronteksu, a także znaczenia celów operacyjnych i efektywności podejmowania decyzji co do poziomu zwrotu kosztów.
Podstawową zasadą przyjętą podczas tworzenia tego dokumentu była zasada solidarności operacyjnej między Fronteksem a państwami
członkowskimi.
Uzgodnione wytyczne dostarczą wszystkim partnerom wskazówek co do najefektywniejszego sposobu wykorzystania środków finansowych, a tym
samym zagwarantują, że koordynacja działań operacyjnych będzie kontynuowana w sposób bardziej racjonalny, co przyniesie korzyści wszystkim
partnerom i podatnikom unijnym.
Europejskie zespoły straży granicznej i wyposażenie techniczne
Rezerwy byłych wspólnych zespołów wsparcia Fronteksu (zespołów FJST) i zespołów szybkiej interwencji na granicy (RABIT) połączono w jedną
rezerwę zespołów europejskiej straży granicznej (EBGT), która z jednej strony zawiera operacyjne zasoby ludzkie udostępniane przez państwa
członkowskie na potrzeby rozlokowania dla celów wspólnych operacji i projektów pilotażowych, w tym szybkich interwencji, a z drugiej strony
obejmuje zaproszonych funkcjonariuszy oddelegowanych (SGO), których do tej rezerwy wnosi Frontex.
W 2012 r. utworzono rezerwę zespołów europejskiej straży granicznej zgodnie z przepisami zmienionego rozporządzenia ustanawiającego Frontex.
W myśl tych przepisów tylko funkcjonariusze wyznaczeni przez swoje państwa członkowskie jako część rezerwy mogą być rozlokowani na potrzeby
działań koordynowanych przez Frontex. Ponieważ zarząd Fronteksu musiał najpierw przyjąć profile i ogólną liczebność rezerwy, zadaniem Fronteksu
było opracowanie zbioru profili we współpracy ze wszystkimi zainteresowanymi podmiotami wewnętrznymi i zewnętrznymi. Ogółem określono 13
profili stosownie do potrzeb operacyjnych Agencji i oszacowano, że niezbędna ogólna liczba członków rezerwy wynosi 1850. Frontex rozpoczął
opracowywanie metodyki tworzenia rezerwy zespołów europejskiej straży granicznej i korzystania z tej rezerwy, uwzględniając przy tym w należyty
sposób wymogi wewnętrznych i zewnętrznych zainteresowanych stron. Następnie państwa członkowskie poproszono o wybranie ekspertów zgodnie
ze wspomnianymi 13 profilami i powołanie ich do rezerwy zespołów europejskiej straży granicznej za pośrednictwem systemu Opera –
kompleksowego systemu baz danych wykorzystywanego jako platforma do zarządzania połączonymi zasobami (zasobami ludzkimi i wyposażeniem
technicznym), opracowanego przez Agencję w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi. Frontex przydzieli do rezerwy zespołów europejskiej
straży granicznej zaproszonych funkcjonariuszy oddelegowanych. Będą oni oddelegowani do Fronteksu na maksymalnie sześć miesięcy na potrzeby
rozlokowania dla celów wspólnych operacji w charakterze zaproszonych funkcjonariuszy. Nie można ich rozlokować w siedzibie Fronteksu, jego
biurach operacyjnych ani w ich rodzimych państwach członkowskich.
Ustanowienie mechanizmu zaproszonych funkcjonariuszy oddelegowanych odgrywa kluczową rolę w ogólnym procesie tworzenia rezerwy zespołów
europejskiej straży granicznej. W 2012 r. stanowiło to wspólne wysiłki podejmowane na różnych poziomach Fronteksu w ścisłej współpracy z
państwami członkowskimi, aby ustalić pełny scenariusz w odniesieniu do ewentualnych możliwości maksymalizacji elastyczności i efektywności
operacyjnej. Równolegle z pracami nad koncepcyjnym elementem mechanizmu zaproszonych funkcjonariuszy oddelegowanych zrealizowano etap
pilotażowy mający na celu sprawdzenie i określenia wszystkich funkcjonalności. Podczas etapu pilotażowego wybrano 13 pilotażowych zaproszonych
funkcjonariuszy oddelegowanych na potrzeby wspólnych operacji koordynowanych na granicach lądowych i morskich. Wnioski z etapu pilotażowego
zostały wzięte pod uwagę przy opracowywaniu zasad dotyczących zaproszonych funkcjonariuszy oddelegowanych, które zarząd zatwierdził w
listopadzie 2012 r. Pierwsze oficjalne zaproszenie do oddelegowania zaproszonych funkcjonariuszy w 2013 r. zostało wysłane do wszystkich państw
członkowskich w grudniu 2012 r.
Od 2013 r. tylko funkcjonariuszy wchodzących w skład rezerwy będzie można rozlokować na potrzeby działań koordynowanych przez Frontex.
Utworzenie rezerwy zespołów europejskiej straży granicznej stanowi kamień węgielny w procesie wdrażania zmienionego rozporządzenia
ustanawiającego Frontex.
Na potrzeby utworzenia rezerwy wyposażenia technicznego określono silne podstawy – wszystkie dane z byłego scentralizowanego rejestru
wyposażenia technicznego (CRATE) zrewidowano i przekształcono dla celów tej rezerwy za pośrednictwem bazy danych OPERA.
We wrześniu 2012 r. zarząd podjął decyzję w sprawie minimalnych ilości wyposażenia technicznego ogółem (OMNTE), które mają być w pełni
finansowane i wykorzystywane dla celów operacji w 2013 r. Ilości te można postrzegać jako ilości środków, które zapewniają efektywne unijne
wsparcie na rzecz zarządzania granicami przez państwa członkowskie, jednak ogólny mechanizm planowania pozostaje elastyczny, aby umożliwić
reagowanie na wyjątkowe sytuacje i potrzeby wykraczające poza te, które pierwotnie przewidziano. Aby Frontex mógł rozwijać własne zasoby
techniczne, w 2013 r. zostanie rozpoczęty projekt pilotażowy dotyczący leasingu wyposażenia, które będzie wykorzystane w operacjach.
Analiza ryzyka
W dziedzinie analizy ryzyka oraz w celu dalszego zwiększania zdolności analitycznych Fronteksu wprowadzono na stałe kompleksowo
zaktualizowany wspólny zintegrowany model analizy ryzyka (CIRAM 2.0), który został opracowany przez Frontex we współpracy z ekspertami
analitycznymi z państw członkowskich. Dzięki temu posunięciu, obejmującemu również tłumaczenie kluczowych elementów modelu na wybrane
języki UE i opracowanie wersji cyfrowej, Frontex usprawnił pracę unijnej społeczności analityków zajmujących się granicami w ramach sieci analiz
ryzyka Fronteksu (FRAN) i zmodernizował jeden z fundamentów skutecznego zarządzania granicami w przyszłości.
Frontex rozpoczął również opracowywanie koncepcji na potrzeby przetwarzania danych osobowych oraz przepisów dotyczących ochrony takich
danych podczas przetwarzania do celów analitycznych, w tym przekazywania do Europolu.
W 2012 r. Agencja poszerzyła współpracę zarówno z państwami członkowskimi – poprzez utworzenie nowej sieci i związaną z tym wymianę
informacji na temat fałszowania dokumentów w Unii Europejskiej – jak i z państwami trzecimi, w szczególności w ramach Wspólnoty Wywiadowczej
Afryka-Frontex (AFIC), utworzonej wraz z krajami Afryki Zachodniej. W 2012 r. wydano również pierwsze wspólne sprawozdanie AFIC. Ponadto w
następstwie podpisania protokołu ustaleń z Turcją położono podwaliny pod nasiloną współpracę z tureckimi służbami granicznymi, co nastąpiło dzięki
szeregowi spotkań i warsztatom technicznym na temat definicji i szablonów używanych w sieciach analiz ryzyka Fronteksu.
W sytuacji ograniczeń budżetowych, które miały wpływ na działania operacyjne, zwłaszcza na granicach powietrznych, rola polegająca na
gromadzeniu danych wywiadowczych i ich analizowaniu miała decydujące znaczenie dla umożliwienia odpowiednich reakcji operacyjnych. Mając to
na uwadze, poszerzono cotygodniowe gromadzenie danych operacyjnych z unijnych portów lotniczych (tzw. PULSAR). Obecnie szacuje się, że
proces ten obejmuje do 90% wszystkich danych dotyczących nielegalnej migracji na granicach powietrznych. Cotygodniowe raporty PULSAR,
rozprowadzane wśród lotnisk uczestniczących w tej inicjatywie, są uważane za źródło najaktualniejszych informacji na temat sytuacji na
zewnętrznych granicach powietrznych. Raporty te umożliwiają Fronteksowi wykrycie nagłych zmian we wzorcach migracji, które wymagają działania
na poziomie UE koordynowanego przez Frontex.
Działania operacyjne
W zakresie operacji morskich w roku 2012 doszło do spadków w porównaniu z 2011 r. – operacje obejmowały o 5% mniej dni operacyjnych, ich
budżet zredukowano o 48% oraz przepracowano w ich ramach o 23% mniej osobodni. Pomimo tych ograniczeń operacje poszukiwawczo-ratownicze
należały do kluczowych działań prowadzonych przy rozlokowaniu środków w zakresie kontroli granicznej. W ramach tych operacji uratowano 5575
migrantów.
Granice grecko-turecka i bułgarsko-turecka pozostawały głównym punktem wspólnych operacji na granicach lądowych. Liczba rozlokowanych
ekspertów była znacznie niższa (o 24% niższa niż w 2011 r.), głównie ze względu na masowe rozlokowanie greckich funkcjonariuszy na granicy
lądowej w ramach operacji „Aspida” (tarcza).
W przypadku wspólnych operacji na granicach powietrznych Fronteksowi udało się zwiększyć liczbę dni operacyjnych o 13,3% w porównaniu z 2011
r. pomimo budżetu mniejszego o 17% w stosunku do roku 2011.
Rozwój sytuacji migracyjnej na południowych i południowo-wschodnich granicach zewnętrznych UE okazał się niezwykłym wyzwaniem pod
względem elastyczności operacyjnej i zdolności koordynacji. Zmiany tras, skład grup migrantów i zwiększenie przepływów do lata 2012 r. wymagały
przeprowadzenia dostosowanej do tych warunków analizy ryzyka oraz zmian w rozlokowaniu ekspertów i zasobów, które wdrożono za pomocą
wkładów organów państw członkowskich wykazujących wysoki poziom elastyczności.
Sytuacja ta była szczególnie widoczna na granicach między Grecją, Bułgarią i Turcją, gdzie odnotowano istotne zmiany w stosunku do poprzednich
lat. Ponadto kryzys w Syrii stanowił wyzwanie pod względem dostarczania informacji o sytuacji i prawdopodobnym rozwoju wydarzeń na poziomie
strategicznym i operacyjnym. Istniało zapotrzebowanie na doradztwo w zakresie odpowiedniej reakcji operacyjnej i gotowości na ewentualne
mieszane przepływy migracyjne charakteryzujące się większą liczbą osób potrzebujących ochrony międzynarodowej. Jednocześnie realizacja
greckich operacji „Aspida” (tarcza) i „Xenios Zeus”, mająca miejsce od początku sierpnia 2012 r., dodatkowo wymagała elastycznej reakcji
operacyjnej na sąsiednich odcinkach granic, na przykład na granicy między Bułgarią a Turcja, jak również na granicy morskiej między Grecją a
Turcją, gdzie odnotowano natychmiastowe przesunięcie punktów przekraczania granicy.
Ujmując rzecz bardziej obrazowo, w drugiej połowie 2012 r. podjęto następujące środki. Tymczasowe rozlokowanie 1 881 dodatkowych
funkcjonariuszy policji greckiej i wyposażenia technicznego w prefekturze Evros wzmocniło kontrolę graniczną na obszarze przeprowadzania
wspólnej operacji „Poseidon Land 2012”. Nasilone działania w zakresie ochrony grecko-tureckiej granicy lądowej i jej patrolowania, prowadzone od
pierwszego tygodnia sierpnia 2012 r., doprowadziły do drastycznego spadku liczby zatrzymanych migrantów – do poziomu prawie nieistotnego.
Zaczęła jednak rosnąć liczba wykrytych przypadków nielegalnego przekroczenia greckiej granicy morskiej z Turcją oraz granicy lądowej między
Bułgarią a Turcją, co wskazuje na niewielkie oddalenie się punktów przekraczania granicy od grecko-tureckiej granicy lądowej.
Ten wpływ na przepływy migracyjne pozwolił na ograniczenie rozlokowania zasobów z państw członkowskich UE/państw stowarzyszonych w ramach
Schengen na grecko-tureckiej granicy lądowej po wrześniu 2012 r. Wymagał także przemieszczenia ekspertów i wyposażenia technicznego do
sąsiadujących obszarów przygranicznych, zwłaszcza na wyspy greckie i na bułgarsko-turecką granicę lądową.
Równolegle latem 2012 r. odnotowano znaczny wzrost przepływów migracyjnych z Turcji bezpośrednio do Włoch kontynentalnych, również w postaci
wtórnych przepływów z Grecji do tego regionu. Podsumowując, ta nieoczekiwana większa potrzeba reakcji operacyjnej na kilku obszarach nie mogła
w praktyce zostać zaspokojona w ramach regularnego budżetu Fronteksu. W sierpniu 2012 r. Agencja złożyła zatem wniosek o zwolnienie 4,5 mln
EUR z rezerwy budżetowej, tj. 50% rezerwy, którą władze budżetowe utworzyły w celu reagowania na takie wyjątkowe potrzeby operacyjne. Unijne
władze budżetowe ostatecznie zatwierdziły to zwolnienie i kwotę pochodzącą z rezerwy efektywnie wykorzystano do pilnego wzmocnienia wspólnych
operacji na odcinkach granic morskich i lądowych.
Masowe imprezy sportowe – Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2012
W 2012 r. Agencja mogła dodać nowy element do swojej listy wspólnych operacji organizowanych w trakcie masowych imprez sportowych: Zimowych
Igrzysk Olimpijskich 2006 w Włoszech, Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej 2006 w Niemczech, Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej 2008 w Austrii i
Szwajcarii i wreszcie Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej 2012 w Polsce i na Ukrainie.
Już od początku 2011 r. Frontex brał udział w planowaniu wzmocnionych środków kontroli granicznej w związku z tą masową imprezą sportową.
Wspólne operacje pod egidą „Eurocup 2012” zaplanowano i przeprowadzono, aby wspierać państwo członkowskie będące gospodarzem tego
wydarzenia, Polskę, na granicy lądowej i koordynować rozlokowanie ukraińskich obserwatorów na kilku lotniskach państw członkowskich w celu
zdobycia doświadczenia w zakresie zarządzania granicami zgodnie z dorobkiem Schengen. Ponadto wielu funkcjonariuszy straży granicznej, w tym
ekspertów w dziedzinie dokumentów, rozlokowano w ukraińskich portach lotniczych w celu ułatwienia sprawnego przeprowadzania odpraw
granicznych i monitorowania przepływu kibiców piłkarskich z UE. Głównym celem wspólnej operacji „Eurocup 2012” było wzmocnienie środków
bezpieczeństwa granic w związku z meczami piłki nożnej.
W celu racjonalizacji rozlokowania zasobów ludzkich zgodnie z potrzebami operacyjnymi na granicach powietrznych Frontex wprowadził niemal
całkowicie elastyczną koncepcję rozlokowania – tzw. mechanizm „Flexi Force”. W praktyce podczas tej wspólnej operacji rozlokowanie i
przemieszczanie funkcjonariuszy między portami lotniczymi było oparte na dziennych wynikach meczów i dostosowane do przepływu kibiców.
Od początku czerwca Frontex rozlokował na granicy polsko-ukraińskiej 130 funkcjonariuszy z 23 państw członkowskich UE, aby zapewnić pomoc w
zakresie odpraw granicznych i ochrony granic. Jednocześnie straż graniczna z kilku państw członkowskich i państw trzecich pracowała w kluczowych
portach lotniczych w Polsce i na Ukrainie, a także na innych dużych lotniskach w UE.
Działania operacyjne oceniono jako bardzo skuteczne, ponieważ nie doszło do większych incydentów związanych z migracją, i ogólnie rzecz biorąc,
przepływy podróżnych w związku z UEFA Euro 2012 były zarządzane sprawnie. Warto zauważyć, że wymiana dobrych praktyk w zakresie kontroli
granicznej, w tym w odniesieniu do specjalnych środków stosowanych podczas masowych imprez sportowych, opracowanych przez Frontex przy
użyciu podręcznika opracowanego w ramach projektu pilotażowego „Argonauts”, zapewniła wartość dodaną i zacieśnienie współpracy ze służbami
granicznymi Ukrainy.
2.3.2 EUROSUR
W lutym 2008 r. Komisja Europejska rozpoczęła inicjatywę EUROSUR. Priorytet polityczny przyznany EUROSUR został następnie potwierdzony przy
kilku okazjach, w szczególności w programie sztokholmskim, w komunikacie Komisji w sprawie strategii bezpieczeństwa wewnętrznego oraz w
konkluzjach Rady Europejskiej z dni 23-24 czerwca 2011 r.
Ideą EUROSUR jest ustanowienie mechanizmu wymiany informacji i współpracy, umożliwiającego organom państw członkowskich, które prowadzą
działania w zakresie ochrony granic, i Fronteksowi współpracę na poziomie taktycznym, operacyjnym i strategicznym. Celem EUROSUR jest:

zwiększenie bezpieczeństwa wewnętrznego UE poprzez zapobieganie przestępczości transgranicznej,

zmniejszenie liczby niewykrytych nielegalnych migrantów wjeżdżających do strefy Schengen,

znaczne ograniczenie niedopuszczalnej liczby ofiar śmiertelnych wśród migrantów na morzu.
EUROSUR ma zapewniać państwom członkowskim ramy operacyjne i techniczne, które zwiększą ich wiedzę na temat sytuacji i poprawią zdolność
reagowania krajowych organów kontrolujących granice zewnętrzne państw członkowskich UE. EUROSUR powinien również ułatwiać współpracę
między krajowymi organami ścigania w poszczególnych państwach członkowskich i między nimi (np. straży granicznej, policji, służby celnej, straży
przybrzeżnej) dla celów bezpieczeństwa wewnętrznego.
Celem programu Fronteksu dotyczącego EUROSUR jest przygotowanie Agencji i państw członkowskich na wejście w życie rozporządzenia
ustanawiającego EUROSUR, wspierając tym samym również tworzenie prawodawstwa. Prace nad EUROSUR prowadzone są w bardzo ścisłej
współpracy z Komisją Europejską i państwami członkowskimi, a zwłaszcza z krajowymi ośrodkami koordynacji.
Ramy techniczne EUROSUR obejmują następujące kluczowe elementy:

krajowy ośrodek koordynacji, tworzony przez każde państwo członkowskie, koordynujący przez 24 godziny na dobę 7 dni w tygodni u
działania wszystkich organów krajowych wykonujących zadania w zakresie ochrony granic zewnętrznych i wymieniających informacje z
innymi krajowymi ośrodkami koordynacji i Fronteksem. Ośrodki te stanowią centralny element EUROSUR,

Frontex zapewnia krajowym ośrodkom koordynacji takie usługi, jak europejski obraz sytuacji (ESP) oraz wspólny obraz wywiadowczy
sytuacji na przedpolu granicy (CPIP)*,

Frontex zapewnia krajowym ośrodkom koordynacji usługi na potrzeby wspólnego stosowania narzędzi ochrony granic na szczeblu UE,

sieć EUROSUR, obejmująca węzły w krajowych ośrodkach koordynacji i we Fronteksie, zapewnia narzędzia komunikacji i umożliwia
wymianę danych pomiędzy krajowymi ośrodkami koordynacji a Fronteksem,

Frontex przyczynia się do budowania zdolności państw członkowskich pod względem właściwego reagowania operacyjnego stosownie do
obrazu sytuacji i jego wpływ na bezpieczeństwo granic.
* Na tym etapie prac nad rozporządzeniem ustanawiającym EUROSUR europejski obraz sytuacji oraz wspólny obraz wywiadowczy sytuacji na przedpolu granicy można
zdefiniować jako informacje i analizy, które są istotne dla wykrywania nielegalnego przekraczania granic i zwalczania przestępczości transgranicznej na zewnętrznych
granicach UE; informacje te mogą obejmować dane dostarczone przez państwa członkowskie, Frontex, oficerów łącznikowych, organizacje europejskie i międzynarodowe,
partnerskie państwa trzecie itp.
Sieć EUROSUR
Sieć EUROSUR jest wykorzystywana od grudnia 2011 r. Od marca 2012 r. sieć ta była używana do wymiany informacji operacyjnych. W 2012 r. sieć
ta została rozszerzona z początkowych sześciu państw (Hiszpania, Francja, Włochy, Słowacja, Polska i Finlandia) do 18 (Portugalia, Hiszpania,
Francja, Włochy, Malta, Słowenia, Grecja, Cypr, Bułgaria, Rumunia, Węgry, Słowacja, Polska, Litwa, Łotwa, Estonia, Finlandia i Norwegia).
We wszystkich tych krajach utworzono krajowe ośrodki koordynacji zgodnie z projektem rozporządzenia. Sieć ta z natury działa przez całą dobę.
Tworzące tę sieć węzły rozmieszczone w krajowych ośrodkach koordynacji są wyposażone w zestaw narzędzi, które dają użytkownikom możliwość
wykorzystywania udostępnionych informacji. W 2012 r. wydano pięć aktualizacji pakietu aplikacji na potrzeby obsługi sieci. W 2013 r. narzędzia
analityczne będą dalej rozwijane. Technologie i rozwiązania, które mają zostać wdrożone, zapewnią użytkownikom narzędzia pozwalające na
efektywne wykorzystywanie dostępnych informacji oraz generowanie treści analitycznych do celów strategicznych lub operacyjnych.
To, że w drugim półroczu 2012 r. liczba węzłów w sieci wzrosła trzykrotnie, a liczba przypadków nielegalnej migracji i powiązanych przestępstw
transgranicznych oraz wymienionych dokumentów podwoiła się w stosunku do pierwszego półrocza, można uważać za dwa dobre mierniki sukcesu
sieci EUROSUR.
Europejski obraz sytuacji oraz wspólny obraz wywiadowczy sytuacji na przedpolu granicy
Podczas gdy krajowe ośrodki koordynacji w państwach członkowskich wprowadzają dane dotyczące incydentów, do których dochodzi poza
wspólnymi operacjami, Frontex wprowadza informacje na temat incydentów i inne dane w zakresie nielegalnej migracji i przestępczości
transgranicznej w obszarach operacyjnych, na których prowadzone są wspólne operacje. Wcześniej zadanie to wykonywano ręcznie na bieżąco, lecz
od lutego 2013 r. będzie się ono odbywać za pośrednictwem półautomatycznego łącza danych z aplikacji raportowania o wspólnych działaniach
(JORA), która została opracowana przez Frontex w 2012 r. Frontex wprowadza również do poziomu „operacje” europejskiego obrazu sytuacji
sprawozdania sytuacyjne, obszary operacyjne oraz plany operacyjne. W 2012 r. Frontex wprowadził do systemu EUROSUR ponad 4 500 pozycji.
Jednocześnie Frontex pracował nad poszerzeniem zakresu ukierunkowanych usług dla państw członkowskich, świadczonych aktywnie i na żądanie
za pośrednictwem EUROSUR. Dotyczy to systemu pozycjonowania Fronteksu (FPS), który pokazuje pozycję takich zasobów, jak samoloty i statki,
oraz kompatybilnego obrazu operacyjnego Fronteksu (FCOI), który umożliwia przesyłanie nagrań wideo z zasobów operacyjnych oraz wielu innych
danych, takich jak: obrazy satelitarne, dane z systemu automatycznej identyfikacji, prognozy pogody i aktualne warunki pogodowe, wykryte anomalie i
dane środowiskowe.
Odbywa się to zgodnie z przyjętą przez Frontex zasadą „jednego punktu wejścia i wyjścia”, w którym to punkcie odbywa się synteza potrzebnych
danych, aby umożliwić państwom członkowskim żądanie i otrzymywanie prawdziwych, pełnowymiarowych usług informacyjnych dostosowanych do
ich specyficznych potrzeb.
Do poziomu „analizy” wprowadzane jest coraz więcej danych. W 2012 r. Frontex wygenerował i udostępnił w sumie 270 produktów różnego typu:
notatki informacyjne, obserwacje dotyczące regionu, szlaki, opisy szlaków, analizy w zakresie przemytu nielegalnych imigrantów, charakterystykę
migrantów, kluczowe zmiany i mapy wskaźników ryzyka.
Wspólne narzędzia ochrony granic
W 2012 r. znaczna część prac Fronteksu dotyczących wspólnych narzędzi ochrony granic skupiona była na zawarciu umów o gwarantowanym
poziomie usług z Europejską Agencją Bezpieczeństwa Morskiego (EMSA) i Centrum Satelitarnym Unii Europejskiej (EUSC) w odniesieniu do
systemów zgłaszania statków oraz obrazów satelitarnych, a także rozwijaniu koncepcji operacji, którą opracowano w 2011 r. ze szczególnym
naciskiem na wykrywanie niewielkich statków.
Ponadto Frontex zaczął budować zdolności techniczne w zakresie przesyłania danych z narzędzi ochrony granic poprzez połączenie usług i dalszego
udostępniania połączonych usług, dostosowanych do indywidualnych potrzeb, w systemie EUROSUR, jak również rozpoczął prace nad procedurami
umożliwiającymi państwom członkowskim jak najefektywniejsze korzystanie z wyżej wspomnianych udoskonaleń.
Poziomy wpływu i reagowanie
Zgodnie z przepisami projektu rozporządzenia ważną częścią EUROSUR jest łączenie informacji na temat ochrony granic z reagowaniem
operacyjnym. Na podstawie analizy ryzyka przygotowanej przez Agencję oraz w porozumieniu z danym państwem członkowskim Agencja przypisuje
poziomy wpływu każdemu odcinkowi zewnętrznych granic lądowych i morskich państw członkowskich lub zmienia te poziomy. Agencja przedstawia
wizualizację poziomów wpływu przypisanych granicom zewnętrznym w europejskim obrazie sytuacji.
Opracowywanie poziomów wpływu rozpoczęto w grupie użytkowników poziomu „analizy” (Analysis Layer Users Group, ALUG). Pierwsza wersja
poziomów wpływu opracowanych w 2012 r. będzie testowana od drugiego kwartału 2013 r. i wprowadzana po wejściu przedmiotowych przepisów w
życie. Metodyka przypisywania poziomów wpływu – w tym przestępczości transgranicznej – będzie jednak w dalszym stopniu rozwijana w
nadchodzących latach. W 2013 r. opracowane i przetestowane zostaną także procedury reagowania na wnioski państw członkowskich.
2.3.3 Budowanie potencjału
Frontex jest powiernikiem najlepszych praktyk w zakresie zarządzania granicami. Jednym z jego głównych celów jest wzmacnianie potencjału państw
członkowskich pod względem zarządzania granicami za pośrednictwem wszelkich dostępnych narzędzi – operacyjnych, szkoleniowych i
badawczych. Pomoc udzielana państwom członkowskim przez Agencję może przybierać różne formy, np. wspólnych modeli analizy ryzyka,
programów szkoleń, opracowywania ram wymiany informacji i projektów budowania potencjału dostosowanych do potrzeb, takich jak „Attica”, który to
projekt skupiony był na budowaniu potencjału w dziedzinie szkolenia (zob. załącznik D).
Szkolenia
W 2012 r. Agencja w dalszym ciągu skutecznie wykonywała swój mandat w odniesieniu do szkolenia pomimo ograniczenia budżetu o około 20% w
porównaniu z 2011 r. Jak stwierdzono w programie prac na rok 2012, intensywność niektórych działań szkoleniowych w 2012 r. została zmniejszona
w celu dostosowania się do ograniczeń budżetowych i wyzwań wynikających ze zmienionego rozporządzenia ustanawiającego Frontex (związanych
z opracowaniem i prowadzeniem szkoleń dotyczących europejskich zespołów straży granicznej).
W 2012 r. w ramach trzech programów obejmujących 19 projektów Frontex zorganizował 207 działań szkoleniowych z udziałem 2 980 osób.
Zainteresowane strony przeznaczyły na działania szkoleniowe w sumie około 13 300 osobodni, natomiast w roku 2011 analogiczna liczba osobodni
wynosiła 12 900.
W ramach działań edukacyjnych w zakresie rozwoju zawodowego funkcjonariuszy straży granicznej Frontex ukończył opracowywanie ram kwalifikacji
sektorowych dla straży granicznej. Ramy te są pierwszym tego typu instrumentem w UE. Są to nadrzędne ramy kształcenia i szkolenia straży
granicznej, przy czym szczególny nacisk położono na uwzględnienie praw podstawowych. Ramy kwalifikacji sektorowych są zgodne ze standardami
w dziedzinie kształcenia określonymi na poziomie UE w procesach kopenhaskim i bolońskim (zob. rozdział 4).
Na podstawie odpowiednich standardów ram kwalifikacji sektorowych w dalszym stopniu rozwinięto program wspólnych studiów (Joint Degree Study
Programme, JDSP). Wraz z ośmioma partnerami, będącymi instytucjami szkolnictwa wyższego, Frontex utworzy konsorcjum mające na celu
realizowanie europejskich wspólnych studiów magisterskich w dziedzinie strategicznego zarządzania granicami. Na potrzeby uznawania programu
wspólnych studiów utworzony zostanie europejski panel wspólnego uznawania, co umożliwi wszystkim partnerom wspólne nadawanie stopnia
magistra. Program nauczania opracowywany jest przez grupę ekspertów z ponad 20 państw członkowskich oraz kilku organizacji partnerskich, takich
jak: EASO, OBWE, UNHCR i ODIHR.
Program sztokholmski daje Fronteksowi i CEPOL-owi mandat do opracowania i wdrożenia europejskiego programu szkoleniowego (European
Training Scheme, ETS). W 2012 r. Agencja była aktywnie zaangażowana w rozwój tego programu i jego czterech aspektów*, aby zapewnić
zharmonizowane podejście w ramach tego procesu. Frontex będzie nadal gwarantował dalsze opracowywanie i wdrażanie europejskiego programu
szkoleniowego zgodnie z duchem programu sztokholmskiego.
* Europejski program szkoleniowy: (I) ma jasno określać podstawowe kompetencje dla wszystkich funkcjonariuszy organów ścigania zajmujących się sprawami
transgranicznymi oraz szczególne kompetencje w odniesieniu do wyraźnie zdefiniowanych grup docelowych, (II) ma stać się europejskim elementem edukacji ogólnej i
specjalistycznej, którą powinni zdobyć funkcjonariusze organów ścigania mogący podejmować działania w sprawach transgranicznych, (III) zapewniać szkolenia, które
uzupełniają istniejące kształcenie w zakresie egzekwowania prawa lub są z nim zintegrowane, zarówno na poziomie krajowym, jak i unijnym, oraz (IV) służyć poprawie
wiedzy, umiejętności i wartości.
W maju 2012 r. zaktualizowany wspólny podstawowy program szkoleń w zakresie podstawowego szkolenia funkcjonariuszy straży granicznej został
opublikowany na potrzeby wdrożenia go na poziomie krajowym. W zaktualizowanej wersji uwzględniono zmiany wynikające z traktatu lizbońskiego i
programu sztokholmskiego oraz poddano ją przeglądowi pod kątem włączenia do niej zasad dotyczących praw podstawowych. Frontex przeprowadził
cały proces aktualizacji i kierował nim wraz z ekspertami z państw członkowskich i państw stowarzyszonych w ramach Schengen, jak również z
ekspertami z agencji i organizacji pozarządowych mającymi doświadczenie w odpowiednich dziedzinach.
W 2012 r. zaprojektowano także ścieżkę rozwoju zawodowego w odniesieniu do Grup Bojowych Unii Europejskiej pracujących z psami oraz
zatwierdzono i opublikowano wspólny podstawowy program szkoleń dla instruktorów takich grup. Program ten ma na celu utworzenie wspólnego
systemu certyfikacji w oparciu o standardy szkolenia, dzięki któremu we wspólnych operacjach koordynowanych przez Frontex powinny uczestniczyć
zespoły pracujące z psami osiągające wysokie wyniki.
Nowym elementem wprowadzonym w zmienionym rozporządzeniu ustanawiającym Frontex jest mechanizm europejskich zespołów straży granicznej.
Aby sprostać nowym wymogom, Frontex ocenił treść i metodykę szkolenia zespołów szybkiej interwencji na granicy oraz opracował nową koncepcję
szkolenia członków europejskich zespołów straży granicznej, dążąc do zapewnienia powodzenia wspólnych operacji koordynowanych przez Frontex.
Działania szkoleniowe dotyczące europejskich zespołów straży granicznej rozpoczęły się w 2012 r. i będą kontynuowane w roku 2013 (zob. rozdział
4).
Prace nad podręcznikiem dotyczącym podstawowych praw przeznaczonym dla osób prowadzących szkolenie dla funkcjonariuszy straży granicznej
na pierwszej i drugiej linii weszły w etap końcowy. Opracowany zestaw zawiera podręcznik i pakiet narzędzi dla osób prowadzących szkolenie.
Wprowadzanie tego podręcznika rozpocznie się, jak tylko ukończone zostanie jego tłumaczenie. Będzie ono zgodne z zasadą „szkolenia osób
prowadzących szkolenie”, aby wszystkim odpowiednim funkcjonariuszom straży granicznej przekazać takie same treści w ich ojczystym języku.
Od 2012 r. wsparcie dla funkcjonariuszy eskorty rozmieszczonych podczas wspólnych lotów powrotnych będzie ułatwione dzięki specjalnemu
programowi szkoleń opracowanemu z udziałem ekspertów państw członkowskich w tej dziedzinie. Podczas gromadzenia wspólnych standardów
skupiono się przede wszystkim na zagwarantowaniu indywidualnych praw osób powracających, wzmocnieniu bezpieczeństwa lotów powrotnych oraz
harmonizacji kompetencji funkcjonariuszy, którzy zajmują się powrotami, w poszczególnych państwach członkowskich.
W ramach dalszego szkolenia i specjalizacji straży granicznej Frontex rozpoczął opracowywanie zaawansowanego narzędzia szkoleniowego na
potrzeby wykrywania skradzionych pojazdów (ADESVET). ADESVET to nowoczesne narzędzie szkoleniowe, które może być wykorzystywane
również w terenie. Oferuje pełny zakres informacji teoretycznych – od obrazu sytuacji, sposobu działania i ogólnych informacji na temat rejestracji
pojazdów, w tym dokumentów, po szczegółowe informacje na temat poszczególnych pojazdów (zob. rozdział 4).
Frontex rozpoczął tworzenie komponentów e-learningu na potrzeby realizacji działań szkoleniowych. Pozwoli to na bardziej nowoczesne i opłacalne
wdrażanie elementów szkolenia opracowanych przez Frontex. Ostatecznie funkcjonariusze straży granicznej będą mogli uczestniczyć w wykładach i
korzystać z narzędzi szkoleniowych za pośrednictwem Internetu przed kursem, w jego trakcie, po nim lub w niektórych przypadkach nawet zamiast
fizycznego udziału w takim szkoleniu. Poczyniono dalsze wysiłki w celu opracowania narzędzia e-learningu dotyczącego kodeksu granicznego
Schengen. Pozwoli ono straży granicznej na ćwiczenie odprawy granicznej w kontekście symulacji w środowisku wirtualnym.
W dziedzinie szkolenia w 2012 r. doszło także do opracowania narzędzia szkoleniowego służącego nauce języka angielskiego na poziomie średnio
zaawansowanym, które przeznaczone jest dla funkcjonariuszy straży granicznej na lotniskach, oraz opublikowano podręcznik dla osób prowadzących
szkolenie trenerów w zakresie zapobiegania handlowi ludźmi (opracowany w 2011 r.). Podręcznik ten został przetłumaczony na 14 języków
narodowych.
Badania
W 2012 r. Frontex nadal odgrywał główną rolę w europejskich badaniach nad bezpieczeństwem, ściśle współpracując z Komisją Europejską, a także
z przedstawicielami środowiska naukowego i technologicznego.
Frontex w dalszym ciągu monitorował badania istotne dla kontroli i ochrony zewnętrznych granic oraz wnosił w nie wkład. Podstawą jego działań
badawczo-rozwojowych było badanie potencjału oferowanego przez nowe technologie w dziedzinie zarządzania granicami w kontekście osiągnięcia
dwojakiego celu, który polega na poprawie bezpieczeństwa i ułatwieniu podróży.
W ramach dwóch programów realizowanych przez Agencję – dotyczących odprawy granicznej oraz ochrony granic – wdrożono kilka projektów,
czego efektem było między innymi dziewięć sprawozdań i opracowań.
Program odprawy granicznej posłużył aktywnemu pokierowaniu procesem harmonizacji i tworzenia standardów, zarówno operacyjnych, jak i
technicznych, w zakresie odprawy granicznej.
W 2012 r. pod kierownictwem Fronteksu grupa robocza ds. automatycznej kontroli granicznej opracowała „Wytyczne dotyczące najlepszych praktyk
operacyjnych w dziedzinie automatycznej kontroli granicznej” oraz „Wytyczne dotyczące najlepszych praktyk technicznych w dziedzinie
automatycznej kontroli granicznej”. Te dwa dokumenty stanowią kompendium wytycznych co do najlepszych praktyk w dziedzinie projektowania,
wdrażania i eksploatacji systemów automatycznej kontroli granicznej. Są adresowane do różnych grup eksperckich (kierowników projektów,
techników, operatorów itp.).
Ponadto Frontex i Komisja Europejska współorganizowały pierwszą światową konferencję na temat automatycznej kontroli granicznej pt. „Border
Crossing as Easy as ABC” (przekraczanie granic łatwe jak ABC). Wydarzenie to odbyło się w Warszawie w październiku 2012 r. Celem tej konferencji
było zapewnienie platformy na potrzeby rozpoczęcia międzynarodowego dialogu na temat zagadnień związanych z automatyczną kontrolą graniczną
wśród wszystkich zainteresowanych stron oraz rozwijanie dyskusji dotyczącej kompleksowych rozwiązań w tym zakresie (zob. rozdział 4).
Kierowana przez Frontex grupa robocza ds. danych pasażera przekazywanych przed podróżą pracowała nad pakietem startowym dotyczącym takich
danych, który ma ułatwić wprowadzanie systemów danych pasażera przekazywanych przed podróżą. Udostępniono już dwa produkty: „Analizę
kosztów i korzyści na potrzeby wspierania procesu decyzyjnego” oraz „Wytyczne dotyczące korzystania z Funduszu Granic Zewnętrznych na
potrzeby wspierania procesu decyzyjnego”. W wymiarze instytucjonalnym udzielono ukierunkowanego wsparcia państwom członkowskim i państwom
trzecim, które zwróciły się do Fronteksu z prośbą o pomoc – zarówno techniczną, jak i operacyjną – w kwestiach dotyczących danych pasażera
przekazywanych przed podróżą. W podobny sposób Frontex wniósł wkład w badanie dotyczące wdrożenia dyrektywy w sprawie danych pasażera
przekazywanych przed podróżą, które to badanie zamówiła Komisja Europejska.
Wreszcie rozwinięto koncepcję granicy wirtualnej na potrzeby kształtowania odprawy granicznej w przyszłości. Koncepcja ta jest gotowa do
przeprowadzenia jej wzajemnej oceny i walidacji. Głównym celem wirtualnej granicy jest umożliwienie ułatwiania podróżnym odbywania podróży na
zasadzie „end-to-end” na podstawie oceny ryzyka poprzez: (1) sprawdzanie tożsamości podróżnych na wczesnym etapie i w sposób niezawodny, (2)
przeprowadzanie odprawy z wyprzedzeniem oraz (3) zapewnianie ułatwień podczas podróży. Wirtualna granica odnosi się do szeroko zakrojonego
podejścia do zarządzania, które daje różnym zainteresowanym stronom szereg usług ułatwiających podróż, świadczenia w zakresie zabezpieczenia
oraz oszczędność.
W ramach projektu „ID CHECK” Frontex ułatwił wymianę informacji między Agencją, państwami członkowskimi UE i Departamentem Bezpieczeństwa
Wewnętrznego Stanów Zjednoczonych na temat wykorzystywania danych biometrycznych na granicach. Osiągnięto to poprzez wspólne
zorganizowanie specjalistycznych warsztatów w Warszawie i Waszyngtonie.
Ponadto wraz z brytyjską krajową jednostką ds. fałszowania dokumentów Frontex zorganizował ćwiczenia z weryfikacji dokumentów. Podczas tych
ćwiczeń sprawdzono skuteczność 26 ekspertów w dziedzinie dokumentów w porównaniu z 10 zautomatyzowanymi systemami kontroli dokumentów
pod względem szybkiej identyfikacji autentycznych lub fałszywych „prawdziwych” dokumentów.
Inne ćwiczenia symulacyjne przeprowadzono, aby zrozumieć sposób podejmowania decyzji przez straż graniczną na pierwszej linii odprawy
granicznej oraz sposób oceniania wiarygodności przez maszynę, a także dowiedzieć się, czy straż graniczna może podejmować lepsze decyzje przy
użyciu maszyny. W ramach tych ćwiczeń sprawdzono umiejętności ekspertów straży granicznej z 14 państw członkowskich strefy Schengen w
przeprowadzaniu odpraw wyrywkowych, na pierwszej linii oraz na drugiej linii w porównaniu z aplikacją AVATAR (Automated Virtual Agent for Truth
Assessments in Real time), która służy do zautomatyzowanego oceniania wiarygodności informacji w czasie rzeczywistym i została opracowana na
Uniwersytecie Arizony. Rezultatem tych ćwiczeń było opracowanie sprawozdania technicznego na temat symulacji w ocenie ryzyka związanego z
pasażerami w ramach wspólnej operacji „Champions League 2012”.
W kontekście projektu „Research & Development Forum” Frontex nadal wspierał działania grupy roboczej składającej się z ekspertów z państw
członkowskich mających zewnętrzne granice lądowe, mając na uwadze osiągnięcie dwojakiego celu: 1) opracowanie wykazu praktyk w zakresie
odprawy granicznej na lądowych przejściach granicznych oraz 2) określenie, jeżeli to możliwe, szeregu „dobrych praktyk” wdrożonych w państwach
członkowskich w odniesieniu do niektórych aspektów procesu odprawy granicznej. Wyniki tego badania zostały przedstawione w sprawozdaniu na
temat „Dobrych praktyk w zakresie odprawy granicznej na lądowych przejściach granicznych w UE” (zostanie ono opublikowane w pierwszym
kwartale 2013 r.).
W ramach projektu dotyczącego wizowego systemu informacyjnego (VIS) za pośrednictwem grupy roboczej państw członkowskich uczestniczących
w tym projekcie z powodzeniem opracowano dokument pt. „Dobre praktyki w zakresie praktycznego wdrażania wizowego systemu informacyjnego na
granicach”.
Drugi program, tj. program ochrony granicy, skoncentrowany był na ciągłym opracowywaniu systemowych rozwiązań w powietrzu i na lądzie na
potrzeby ochrony granic.
W ramach projektu „ALL EYES 2012” osiągnięto założone w nim cele polegające na przekazywaniu państwom członkowskim informacji na temat
nowych postępów technologicznych w dziedzinie teledetekcji i wykrywania, a także na ułatwianiu wdrożenia (na próbę) nowych technologii w
dziedzinie ochrony granic w państwach członkowskich oraz w kontekście wspólnych operacji organizowanych przez Frontex. Cel polegający na
zapewnieniu użytkownikom końcowym i sektorowi przemysłu możliwości wymiany poglądów, doświadczeń i potrzeb osiągnięto poprzez
zorganizowanie konferencji i warsztatów, np. warsztatów dotyczących ochrony granic za pomocą zdalnie sterowanych statków powietrznych (RPAS),
które to warsztaty zorganizowano we współpracy z Główną Dyrekcją Policji Granicznej w Bułgarii.
W 2012 r. sektor przemysłu po raz pierwszy zaprezentował technologie w zakresie ochrony granic lądowych w środowisku operacyjnym wspólnej
operacji Fronteksu. Miało to miejsce podczas warsztatów dotyczących ochrony zielonej granicy i związanych z nimi działań demonstracyjnych w
Aleksandropolis, w Grecji. Zaprezentowane technologie obejmowały systemy powietrzne z przekazywaniem obrazu wideo na żywo, czujniki
naziemne niewymagające nadzoru (unattended ground sensor, UGS) (sejsmiczne, magnetyczne, pasywne czujniki podczerwieni, ciśnieniowe itp.),
czujniki ruchu, rozwiązania w zakresie nadzoru (składające się z czujników naziemnych niewymagających nadzoru oraz kamer monitorujących lub
radarów w połączeniu z takimi kamerami), przenośne wieże nadzorcze oraz różne nowe technologie zasilania czujników umieszczonych w odległych
miejscach. Systemy te zaprezentowano w warunkach dziennych i nocnych.
W wyniku tego samego projektu opracowano „Badanie dotyczące wdrażania zdalnie sterowanych statków powietrznych (RPAS) na potrzeby ochrony
granic europejskich”. Badanie to dostarcza technicznych, operacyjnych i rynkowych informacji na temat różnych kategorii zdalnie sterowanych
statków powietrznych, jak również analizę efektywności i opłacalności korzystania z takich statków.
Kolejny projekt realizowany w ramach programu ochrony granic, „Intelligence and Communication”, dotyczy badania rozwiązań służących
usprawnieniu procesów gromadzenia, rozpowszechniania i udostępniania informacji związanych z bezpieczeństwem granic w państwach
członkowskich. W 2012 r. Frontex opracował ramy pozyskiwania w czasie rzeczywistym informacji na temat zdarzeń. Umożliwiają one pozyskiwanie z
mediów internetowych usystematyzowanych informacji w ośmiu głównych językach na temat wielu różnych zdarzeń związanych z bezpieczeństwem
granic. Informacje te są następnie wprowadzane do pilotażowej sieci wymiany informacji EUROSUR w celu przeanalizowania tych informacji i
wprowadzenia do systemu informacji pozyskanych ze źródeł jawnych na temat incydentów związanych z granicami.
Fronteksowi udało się również opracować pierwszą wersję BorderTechNet, internetowej platformy udostępniania, wymiany i rozpowszechniania
informacji w dziedzinie badań i rozwoju w odniesieniu do bezpieczeństwa granic. Platforma ta została opracowana wyłącznie za pomocą otwartego
oprogramowania, aby utrzymać dużą opłacalność tego działania.
2.3.4 Administracja
Służby administracyjne Agencji w dalszym ciągu elastycznie i sprawnie wspierały podstawową działalność Fronteksu. Dział zasobów ludzkich
zapewnił przestrzeganie wymogów w zakresie obsadzania stanowisk w 2012 r. zgodnie z ograniczeniami wynikającymi z polityki „zerowego wzrostu”.
Jednostka Finansowa zapewniła odpowiednie środki finansowe dla programów, projektów i usług. Administracja Fronteksu udzielała pomocy i
wsparcia w codziennym funkcjonowaniu Agencji w siedzibie głównej w Warszawie, biurze łącznikowym w Brukseli i w Biurze Operacyjnym Fronteksu
w Pireusie, w Grecji.
Ponadto w 2012 r. pomyślnie ukończono procedurę przetargową dotyczącą nowych pomieszczeń siedziby Fronteksu, zainicjowaną w 2011 r. W
połowie grudnia 2012 r. dyrektor wykonawczy Fronteksu podpisał umowę najmu ze zwycięskim oferentem dotyczącą zapewnienia powierzchni
biurowej na potrzeby nowych pomieszczeń. Nowe obiekty mają być gotowe do końca 2014 r. Agencja rozpocznie działalność w nowej lokalizacji od
stycznia 2015 r.
2.3.5 Przejrzystość i dostęp do informacji
Tożsamość wizualna Fronteksu
W marcu 2012 r. Frontex przyjął nowe logo, które jest łatwiejsze do odczytania i tańsze w reprodukowaniu. Widnieją na nim połączone mosty w
różnych kolorach, reprezentujące – zgodnie z uzasadnieniem starego logo – trzy różne granice (powietrzną, lądową i morską), przy czym nazwa
Agencji napisana jest nową czcionką. Logo opatrzone jest flagą Unii Europejskiej, aby podkreślić, że Frontex jest agencją UE.
Zaproszenie do opracowania nowego logo było skutkiem rozpoczęcia w 2010 r. procesu zmiany rozporządzenia ustanawiającego Frontex.
Przewidziano wówczas, że po wejściu w życie nowego rozporządzenia Frontex obierze nowy kierunek działania. Stało się oczywiste, że nowa
wizualna prezentacja Fronteksu była potrzebne nie tylko do lepszego odzwierciedlenia, czym jest ta agencja i w jaki sposób działa, ale także do
ujednolicenia komunikacji ze strony Fronteksu poprzez projekcję obrazu, który jest natychmiast rozpoznawany.
Podawanie informacji do wiadomości publicznej
W 2012 r. dziennikarze, obywatele i organizacje społeczeństwa obywatelskiego regularnie kontaktowali się z Fronteksem, szukając informacji o jego
działaniach, konkretnych operacjach i tendencjach migracyjnych.
Agencja udzielała informacji, organizowała wywiady i ułatwiała mediom odwiedzanie obszarów operacyjnych – z możliwości tej skorzystało ponad 100
redakcji w Europie i poza nią. Podobnie jak w poprzednich latach, największe zainteresowanie budziły wydarzenia na granicy grecko-tureckiej. W
związku z tym działania Fronteksu i informacje o migracji zaczerpnięte z publikacji Fronteksu były relacjonowane w szeregu mediów w całej Europie.
W 2012 r. istniało duże zapotrzebowanie na informacje o działaniach Fronteksu, nie tylko ze strony mediów i obywateli, lecz również wśród coraz
większej liczby naukowców i studentów. Agencja odpowiedziała na ponad 200 wniosków o udzielenie informacji i zorganizowała około 30 spotkań z
naukowcami indywidualnymi i grupami studentów. Wiele instytucji akademickich, takich jak akademie straży granicznej i policji, uwzględniało w swoim
programie nauczania wizyty studyjne we Fronteksie.
„Border Post”, adresowany do praktyków miesięcznik na temat kontroli granicznej i aktualnych kwestii związanych z migracją, nadal zyskiwał nowych
czytelników wśród społeczności funkcjonariuszy straży granicznej w Europie i na całym świecie.
W 2012 r. Frontex zmodyfikował swoją stronę internetową, dzięki czemu jest bardziej przyjazna dla użytkownika i kompleksowa. Nowa strona zawiera
obecnie również treści audiowizualne – krótkie filmy i różne zdjęcia ilustrujące działalność Fronteksu są regularnie na niej zamieszczane. W nowym
filmie wideo pt. „Fair play at the border” przedstawiono współpracę europejskiej straży granicznej podczas Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej 2012.
Doroczne wydarzenie z okazji Europejskiego Dnia Straży Granicznych (ED4BG) odbyło się w maju i przyciągnęło ponad 600 funkcjonariuszy straży
granicznych z UE i krajów stowarzyszonych w ramach Schengen.
Dostęp do dokumentów Fronteksu w 2012 r.
W 2012 r. Frontex otrzymał szesnaście wniosków o dostęp do dokumentów na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1049/2001.
Jedenaście wniosków dotyczyło porozumień roboczych Fronteksu z państwami trzecimi i organizacjami międzynarodowymi, dwa – materiałów
szkoleniowych Fronteksu, jeden – planów operacji Fronteksu, jeden – stosunków Fronteksu z branżą oraz jeden – dostępu do podręcznika Fronteksu
na temat analizy ryzyka.
Profil wnioskodawców był zróżnicowany – od studentów po naukowców i organizacje pozarządowe.
Pełnego dostępu do żądanych dokumentów udzielono jedenastu wnioskującym, czterem udzielono dostępu częściowego, a jeden wniosek
rozpatrzono odmownie.
Powodem odmowy była ochrona interesu publicznego w odniesieniu do bezpieczeństwa publicznego, co przewidziane jest w art. 4 ust. 1 lit. a)
rozporządzenia (WE) nr 1049/2001.
Nie złożono żadnego wniosku ponownego ani nie wniesiono skargi do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich.
Udostępnianie informacji jest bardzo ważne dla Fronteksu. Jednym z celów Agencji jest dostarczanie wszystkim zainteresowanym stronom, w tym
opinii publicznej, rzetelnych informacji na temat swojej działalności w zakresie zarządzania granicami (zob. załącznik G).
2.3.6 Ochrona danych
Frontex przywiązuje szczególną wagę do kwestii ochrony danych. Inspektor ochrony danych Fronteksu zapewnia stały nadzór nad przetwarzaniem
danych w Agencji, gwarantując jego zgodność z europejskimi ramami ochrony danych. Skutkiem rosnącej wiedzy Fronteksu na temat ochrony
danych było wzmocnienie stanowiska inspektora ochrony danych poprzez utworzenie stanowiska zastępcy inspektora ochrony danych. Zastępca ten
został mianowany przez dyrektora wykonawczego we wrześniu 2012 r.
Inspektor ochrony danych nadal aktywnie uczestniczył w koordynacji codziennych operacji przetwarzania danych we Fronteksie, przywiązując
najwyższą wagę do kwestii związanych z personelem oraz do przetwarzania danych w związku z podstawową działalnością Agencji. Inspektor
ochrony danych wspierał wewnętrznych administratorów danych we Fronteksie w przygotowywaniu powiadomień dotyczących ochrony danych,
zarówno poprzez indywidualne konsultacje, jak i opracowanie podręcznika dla administratorów danych zawierającego wytyczne i praktyczne
procedury służące zapewnieniu wysokich standardów przetwarzania danych. Inspektor ochrony danych uczestniczył w organizowaniu konferencji
ekspertów w dziedzinie ochrony danych z unijnych agencji działających w obszarze sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. Konferencja ta odbyła się
w siedzibie Fronteksu we wrześniu 2012 r.
Frontex utrzymywał współpracę z Europejskim Inspektorem Ochrony Danych (EIOD) w zakresie wdrażania sugestii i opinii wydanych przez EIOD, w
szczególności w odniesieniu do wcześniejszych powiadomień dotyczących kontroli wstępnej. Biorąc pod uwagę zalecenia EIOD, inspektor ochrony
danych w dalszym stopniu doskonalił wewnętrzne przepisy, zasady i procedury odnoszące się do przetwarzania danych, aby osiągnąć wyższy
poziom zgodności z unijnymi ramami ochrony danych w UE, w szczególności z rozporządzeniem (WE) nr 45/2001.
2.3.7 Prawa podstawowe
Poszanowanie i propagowanie praw podstawowych we wszystkich działaniach Fronteksu pozostaje dla Agencji bardzo ważną kwestią. Dlatego
Frontex aktywnie realizował strategię w zakresie praw podstawowych i wdrażał przepisy zmienionego rozporządzenia ustanawiającego Frontex. W
rozporządzeniu tym przewidziano ustanowienie Forum Konsultacyjnego wspierającego dyrektora wykonawczego i zarząd w kwestiach związanych z
prawami podstawowymi. We wrześniu 2012 r. w drodze otwartego zaproszenia do wyrażenia zainteresowania 6 wyspecjalizowanych organizacji
(organizacji międzynarodowych i agencji UE) i 9 organizacji społeczeństwa obywatelskiego utworzyło Forum Konsultacyjne. Zgodnie ze
wspomnianym rozporządzeniem zarząd miał powołać niezależnego urzędnika ds. praw podstawowych (podlegającego bezpośrednio zarządowi i
Forum Konsultacyjnemu), aby przyczyniał się do mechanizmu monitorowania praw podstawowych.
W ramach działań operacyjnych również doszło do zmian. Miały one postać wzmocnienia aspektu praw podstawowych w szablonie planu operacji i
przyjęcia standardowej procedury operacyjnej w celu zapewnienia poszanowania praw podstawowych w działaniach Fronteksu (wspólnych
operacjach i projektach pilotażowych). Oprócz kodeksu postępowania Fronteksu, który dotyczy wszystkich osób uczestniczących w działaniach
Fronteksu, opracowano nowy kodeks postępowania dotyczący wspólnych operacji i przedłożono go Forum Konsultacyjnemu do zaopiniowania.
W dziedzinie szkolenia w 2012 r. opracowano pełną paletę nowych instrumentów i podręczników szkoleniowych. Rozpoczęto od aktualizacji
wspólnego podstawowego programu szkoleń, a następnie zajęto się opracowywaniem podręcznika na temat szkolenia w zakresie praw
podstawowych, podręcznika dla osób prowadzących szkolenie w zakresie zwalczania handlu ludźmi adresowane do straży granicznej oraz szkoleń w
zakresie praw podstawowych adresowanych do europejskich zespołów straży granicznej i pracowników Fronteksu.
Rok 2012 charakteryzował się w szczególności rozpoczęciem zorganizowanej, oficjalnej współpracy z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego
działającymi w dziedzinie migracji i praw podstawowych. Obecnie Agencja ma pełny pakiet narzędzi służących uwzględnianiu problematyki praw
podstawowych i zapewnianiu poszanowania tych praw. W roku 2013 i w latach kolejnych narzędzia te będą dalej rozwijane, udoskonalane i
zmieniane (zob. załącznik F).
2.3.8 Etyka i uczciwość
W 2012 r. Agencja przyjęła kodeks postępowania pracowników Fronteksu, który stanowi połączenie kilku istniejących kodeksów w jeden
kompleksowy zbiór zasad i przepisów regulujących postępowanie personelu Fronteksu. Kodeks ten odzwierciedla wszystkie przepisy Europejskiego
kodeksu dobrej praktyki administracyjnej, opracowanego przez Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich.
Kodeks postępowania pracowników Fronteksu pomaga personelowi Agencji w zrozumieniu i wdrażaniu zasad służby cywilnej. Dostarcza czytelnikom
informacji na temat sposobów postępowania z zapytaniami i wykonywania obowiązków w sposób niezależny i bezstronny. W kodeksie uwzględniono
również kwestię konfliktów interesów, włączając do niego postanowienia uzupełniające inne wewnętrzne przepisy i wytyczne w tej sprawie. Zawiera
on także wytyczne dotyczące spełniania ustawowych obowiązków w odniesieniu do prezentów i ofert o charakterze towarzyskim.
Kodeks ten uzupełniony jest kodeksem postępowania Fronteksu dotyczącym wszystkich osób uczestniczących w działaniach Fronteksu.
W ramach dodatkowego działania Agencja zorganizowała obowiązkowe szkolenie dla wszystkich pracowników w zakresie etyki i uczciwości, aby
zwiększyć świadomość tych zagadnień i odświeżyć savoir-faire w odniesieniu do etyki i konfliktów interesów.
3. Podsumowanie kwestii budżetowych i związanych z personelem w 2012 r.
3.1. Rozwój budżetu
Rok 2012 można opisać jako rok zerowego wzrostu pod względem zasobów finansowych i ludzkich (budżet początkowy wynosił 85 mln EUR) na
działania określone w programie prac Fronteksu na rok 2012. Rok ten przyniósł wiele wyzwań, jeżeli chodzi o ciągłe prowadzenie działań,
szczególnie w kontekście zmienionego rozporządzenia ustanawiającego Frontex.
Zarząd Fronteksu przyjął w dniu 19 marca 2012 r. budżet korygujący na 2012 r. N1 na potrzeby dodatkowych wymogów kadrowych (osiem stanowisk
dla personelu zatrudnionego na czas określony) w celu realizacji dodatkowych zadań oczekiwanych od Agencji w wyniku zmienionego
rozporządzenia ustanawiającego Frontex, lecz na zasadzie neutralności budżetowej. Ten budżet korygujący na 2012 r. N1 nie doszedł do skutku,
dlatego Komisja Europejska uwzględniła pewne stanowiska, o które wnioskowano, w budżecie Fronteksu na rok 2013.
Zarząd przyjął w dniu 31 października 2012 r. drugi budżet korygujący (budżet na 2012 r. N2) z dodatkową kwotą 4,6 mln EUR, o którą wnioskowano.
Władza budżetowa przyjęła ten budżet korygujący w listopadzie 2012 r. Zatem ostateczny budżet na rok 2012 wyniósł 89,6 mln EUR. Ten budżet
korygujący był oparty na częściowym uwolnieniu kwoty 9 mln EUR z funduszu rezerwowego utworzonego przez władzę budżetową przy
przyjmowaniu budżetu Fronteksu na rok 2012. Było to związane z następującymi warunkami: „[ś]rodki umieszczone w rezerwie lub ich część zostaną
uwolnione, jeśli Agencja będzie musiała zapewnić kontynuację działań na Morzu Śródziemnym oraz na granicy między Turcją a Grecją”.
Porównując ostateczne budżety na ostatnie pięć lat, można zauważyć, że wysokość budżetu stale rosła do 2011 r. W 2011 r. dodatkowe środki w
wysokości 31,8 mln EUR przeznaczono na reagowanie na kryzys w Afryce Północnej. W 2012 r. przydzielone środki budżetowe były wyższe od
początkowego budżetu z 2011 r. przed korektą.
Uzgodnione podejście i wysiłki podejmowane przez Agencję doprowadziły do rozdysponowania 99% środków do dnia 31 grudnia 2012 r., przy czym
75% tych środków wykorzystano na płatności. Wykorzystanie środków na płatności jako odsetek regularnego budżetu wzrosło o 9 punktów
procentowych w porównaniu z 2011 r. Oznacza to lepsze wykonanie budżetu Agencji z lat ubiegłych. Ostateczne faktyczne wykorzystanie budżetu
będzie wyższe, ponieważ Frontex ma możliwość dokonania płatności poprzez środki w ramach przeniesienia salda do dnia 31 grudnia 2013 r.
Rysunek 1: Rozwój budżetu
3.1.1. Budżet ogólny
Rysunek 2: Ostateczny podział budżetu
Na powyższym wykresie podział budżetu na rok 2012 odzwierciedla znaczenie przywiązywane do działań operacyjnych: wskaźnik podziału między
tytuły operacyjne i administracyjne wynosi 67:33.
3.1.2. Budżet operacyjny
Rysunek 3: Podział budżetu operacyjnego
Z budżetu operacyjnego na rok 2012, który wynosił 59,8 mln EUR, 80% dostępnych środków rozdysponowano na potrzeby wspólnych operacji (na
granicach lądowych, morskich i powietrznych oraz w odniesieniu do współpracy w zakresie powrotów), jak przedstawiono na wykresie poniżej. Ten
rozdział środków opiera się na programach prac Fronteksu – wieloletnim i rocznym – przyjętych przez zarząd Fronteksu.
3.2. Wykorzystanie środków przeniesionych z 2011 r. na 2012 r.
Po zakończeniu roku budżetowego 2012 Frontex potwierdził całkowite wykorzystanie środków na płatności uzyskanych w 2011 r. Z całkowitej kwoty
przeniesionej z 2011 r. na 2012 r. 31,7 mln EUR wypłacono w 2012 r., podczas gdy 7,1 mln EUR trzeba było anulować; główny powód anulowania
jest związany z faktem, że beneficjenci dotacji wnioskowali o niższe kwoty niż oszacowano na początku działania operacyjnego. Niemniej jednak
całkowite wykorzystanie środków budżetowych udostępnionych Fronteksowi w 2011 r. wyniosło 93%.
3.3. Zasoby ludzkie
Rok 2012 przyniósł wiele wyzwań dla obszaru zasobów ludzkich Fronteksu, jednak ze wszystkimi poradzono sobie efektywnie i skutecznie. Sektor
zasobów ludzkich przyczynił się do zarządzania personelem w trzech głównych obszarach: rekrutacji i selekcji, rozwoju personelu oraz szkolenia i
zarządzania personelem. Ponadto ukończono normalizację opisów stanowisk pracy w całej Agencji. Ukończono również drugie coroczne badanie
personelu, które wykazało znacznie lepszy wskaźnik odpowiedzi.
Całkowita
liczba
pracowników
w dniu 31
grudnia 2011 r.
Personel
zatrudniony na
czas określony
Plan
zatrudnienia
na 2011 r.
Nowe
stanowiska w
2012 r.
obsadzone
w 2012 r.
Stanowiska
nieobsadzone
w 2012 r.
(Zastępstwa)
obsadzone
w 2012 r.
Całkowita
liczba
Plan zatrudnienia
pracowników
na 2012 r.
w dniu 31
grudnia 2012 r.
141
143
0
13
9
137
143
Personel
kontraktowy
85
88
0
10
9
84
87
Oddelegowani
eksperci krajowi
78
83
0
14
19
82
83
304
314
0
37
37
303
313
Ogółem
Rysunek 4: Dane liczbowe dotyczące rekrutacji w 2012 r.
3.3.1 Rekrutacja
Otrzymano łącznie 1812 podań o pracę na wolnych stanowiskach – pracowników zatrudnionych na czas określony, pracowników kontraktowych i
oddelegowanych ekspertów krajowych. Przeprowadzono 32 procedury rekrutacji (zatrudniono 37 osób), przy czym kolejne 16 zainicjowanych
procedur ma zakończyć się w 2013 r. Przeprowadzono 114 rozmów kwalifikacyjnych. Całkowita liczba pracowników na koniec 2012 r. wynosiła 303
spośród całkowitej zatwierdzonej liczby wynoszącej 313.
Podział pracowników według jednostek Fronteksu i liczby pracowników zatrudnionych na czas określony przedstawiono w załącznikach I i J.
3.3.2 Rozwój i szkolenie personelu
W okresie sprawozdawczym 290 pracowników uczestniczyło w 76 szkoleniach (21 ogólnych i 55 specyficznych). Dodatkowo zrealizowano 20 kursów
językowych i 8 sesji szkoleniowych z zakresu etyki.
Przygotowywany jest protokół ustaleń pomiędzy Fronteksem a DG ds. Informatyki (Komisja Europejska), która poszerzy możliwości szkolenia
pracowników Fronteksu. Ma on zostać podpisany na początku 2013 r.
Wprowadzoną w 2010 r. ocenę pracowników w trybie online udoskonalono na podstawie informacji zwrotnych uzyskanych od pracowników.
Przeprowadzono postępowanie w sprawie zmiany zaszeregowania, wskutek czego 5 pracowników awansowało.
W 2012 r. przyjęto 26 stażystów, wybierając kandydatów z puli 300 osób. Stażyści ci wnieśli znaczny wkład w obszary, do których zostali przypisani.
Politykę przedłużania kontraktów zmodyfikowano i znormalizowano, aby uwzględnić doświadczenia zdobyte w tej dziedzinie podczas procesu w 2011
r.
3.3.3 Zarządzanie personelem
Wykorzystanie budżetu przeznaczonego na tytuł 1 (wydatki związane z personelem) osiągnęło 99% wykonania, przy czym wszystkich płatności
dokonano w sposób terminowy i prawidłowy.
Baza danych dotyczących zasobów ludzkich oraz aplikacje służące do zarządzania urlopami były dalej udoskonalane, zapewniając większą
efektywność tego sektora.
Na podstawie zwiększonego zapotrzebowania w obszarach działalności Fronteksu podpisano umowę z przedsiębiorstwem zewnętrznym dotyczącą
krótkoterminowego świadczenia tymczasowych usług w zakresie zasobów ludzkich. Jak dotąd efektem tego była rekrutacja ośmiu „tymczasowych”
pracowników zewnętrznych.
4. Osiągnięcia sieci Unii Europejskiej ds. fałszowania dokumentów (EDF)
Członkowie społeczności straży granicznej w UE uznają fałszowanie dokumentów za istotne z kilku powodów. Po pierwsze fałszowanie dokumentów
umożliwia migrantom w sytuacjach nielegalnych lub bezprawnych wkraczanie na terytorium państwa członkowskiego i potencjalnie również
swobodne przemieszczanie się w strefie Schengen. Po drugie osoby przyjmujące fałszywą tożsamość i działające na czarnych rynkach poważnie
wpływają na bezpieczeństwo wewnętrzne i zagrażają międzynarodowych dochodzeniom, a także krajowym systemom zabezpieczenia społecznego
oraz zdolności państw do efektywnego zarządzania swoimi legalnymi społecznościami i chronienia ich. W końcu fałszowanie dokumentów przynosi
zyski i stopniowo wymaga bliższego i silniejszego powiązania ze zorganizowanymi grupami przestępczymi, ponieważ nowoczesne dokumenty
wymagają stosowania bardziej wykwalifikowanych i kosztowniejszych technik, aby zapewnić fałszywe dokumenty wysokiej jakości.
Niemniej jednak do niedawna państwa członkowskie nie prowadziły regularnej ani skonsolidowanej wymiany informacji na ten temat, a tym samym
brakowało ogólnej analizy tendencji w dziedzinie fałszowania dokumentów na poziomie UE. Aby zaspokoić ten deficyt informacji oraz opierając się na
sukcesie dostosowanej analizy ryzyka w zakresie fałszowania dokumentów z 2010 r., na początku 2012 r. utworzono sieć analizy ryzyka związanego
z fałszerstwem dokumentów w Unii Europejskiej (EDF-RAN), aby służyła jako platforma wymiany informacji pomiędzy państwami członkowskimi.
Pod nadzorem Fronteksu w 2012 r. przedstawiciele około 28 państw członkowskich/państw stowarzyszonych w ramach Schengen spotykali się i
wymieniali informacje przy trzech oddzielnych okazjach, w tym w trakcie wydarzenia związanego z prezydencją, którego gospodarzem były władze
cypryjskie. W ramach tej sieci również opracowano i realizowano szczegółowy złożony program comiesięcznej wymiany danych obejmujących
wszystkie wykryte fałszerstwa dokumentów na granicach zewnętrznych oraz w odniesieniu do lotów międzynarodowych. Ta wymiana danych opierała
się na ścisłych definicjach i wytycznych, pod którymi podpisały się wszystkie państwa członkowskie/państwa stowarzyszone w ramach Schengen. W
maju 2012 r. jednostka analizy ryzyka wykorzystała te dane do opracowania pierwszej rocznej analizy ryzyka związanego z fałszerstwem
dokumentów w Unii Europejskiej (EDF-ARA), która znacznie zwiększyła wiedzę na temat sytuacji w odniesieniu do zakresu i charakteru fałszowania
dokumentów wykorzystywanych do nielegalnego wjazdu na teren UE/państw stowarzyszonych w ramach Schengen.
Zbiór danych PULSAR zapewnia wartość dodaną w odniesieniu do wiedzy na temat sytuacji
Biorąc pod uwagę ograniczoną liczbę działań operacyjnych na zewnętrznych granicach powietrznych w 2012 r., wymiana informacji niezależnie od
działalności operacyjnej nabrała znaczenia. PULSAR jest mechanizmem cotygodniowego gromadzenia danych dotyczących szeregu parametrów
nielegalnej migracji uzyskiwanych z ponad 110 portów lotniczych w UE i w niektórych państwach trzecich. Dane te są gromadzone i analizowane w
cotygodniowych sprawozdaniach rozpowszechnianych wśród wszystkich zaangażowanych państw. Takie sprawozdania obecnie zapewniają
najbardziej aktualny dostępny obraz sytuacji na zewnętrznych granicach powietrznych Unii Europejskiej.
Zgromadzone dane pozwalają dopasować zjawiska w dziedzinie nielegalnej migracji zarówno do szlaków, jak i linii lotniczych, umożliwiając
państwom członkowskim i Fronteksowi skupienie działań operacyjnych na określonych lotach, co do których stwierdzono, że stanowią ryzyko.
W 2012 r. usprawniono korzystanie z oprogramowania narzędzi analizy, aby zapewnić wyraźniejszy i dokładniejszy obraz. Co ważniejsze, zapewniło
to system ostrzegania o tendencjach, który umożliwia szybkie przekazywanie państwom członkowskim informacji dotyczących nowych zjawisk
zidentyfikowanych w portach lotniczych w UE.
System pozycjonowania Fronteksu
System pozycjonowania Fronteksu (FPS) jest pojedynczym, zintegrowanym, działającym w czasie rzeczywistym automatycznym systemem
śledzenia zasobów rozlokowanych w ramach wspólnych operacji koordynowanych przez Frontex oraz wyświetlającym pozycję tych zasobów w
czasie rzeczywistym. Oblicza on też koszty bieżące związane z tymi zasobami, a tym samym zapewnia zautomatyzowane procedury uwzględniania
danych finansowych w ramach wspólnych operacji i sprawozdawczości w odniesieniu do tych danych. Stanie się również narzędziem
wspomagającym poziom „operacje” EUROSUR poprzez dostarczanie informacji na temat zasobów rozlokowanych w ramach wspólnych operacji.
W tym celu wszystkie zasoby rozmieszczone w ramach wspólnych operacji muszą być wyposażone w przenośny przekaźnik GPS/satelitarny.
Informacje dotyczące zasobów (czas, pozycja, prędkość, kurs, wysokość, rodzaj) wysyłane poprzez przenośne wyposażenie są odbierane w
międzynarodowym/krajowym ośrodku koordynacji lub w innym miejscu zdefiniowanym w planie operacji i wyświetlane na ekranie przenośnego
modułu operacyjnego w czasie rzeczywistym lub zbliżonym do rzeczywistego. W ten sposób można zwiększać wiedzę o zasobach i zapewniać
osobom odpowiedzialnym aktualne, dokładne i kompletne informacje, na których mogą opierać swoje codzienne decyzje, ułatwiając tym samym cykl
operacyjny wspólnych operacji. W stosownych przypadkach przyczynia się to także do efektywniejszego angażowania tych zasobów w działania
poszukiwawczo-ratownicze.
Oprogramowanie systemu umożliwia automatyczne obliczanie kosztów związanych z zasobami, a tym samym ułatwia zarządzanie finansowe
wspólnymi operacjami.
Zakres pierwszego etapu projektu pilotażowego obejmował utworzenie prototypu systemu śledzenia wraz z modułem finansowym, aby ułatwić
operacyjne i finansowe zarządzanie wspólnymi operacjami koordynowanymi przez Frontex. Cel ten osiągnięto.
Zakres drugiego etapu projektu pilotażowego obejmuje dalsze prace nad już istniejącym prototypem systemu pozycjonowania Fronteksu, aby
zweryfikować jego pełną zdolność operacyjną oraz stosowność do celów wspólnych operacji Fronteksu i innych działań.
Kompatybilny obraz operacyjny Fronteksu
Podstawową ideą stojącą za kompatybilnym obrazem operacyjnym Fronteksu (FCOI) jest wdrożenie bezpiecznej transmisji do ośrodków koordynacji
w czasie rzeczywistym obrazu operacyjnego pochodzącego z zasobów technicznych rozlokowanych w ramach wspólnych operacji Fronteksu.
Zapewni to pełniejszy obraz sytuacji na potrzeby podejmowania decyzji, planowania rozmieszczenia personelu i zdolności reagowania, a tym samym
zredukuje liczbę przypadków utraty życia na morzu i liczbę niewykrytych nielegalnych imigrantów wjeżdżających do UE.
Głównym celem tego projektu pilotażowego jest zbadanie, a następnie opracowanie platformy, która może zebrane wszystkie dane zgromadzone
przez rozlokowane zasoby i przesłać je w czasie rzeczywistym do ośrodków koordynacji na szczeblu regionalnym lub krajowym.
Na etapie pilotażowym w 2012 r. kompatybilny obraz operacyjny Fronteksu wdrożono w celu sprawdzenia jego pełnej zdolności operacyjnej i
stosowności do wspólnych operacji Fronteksu. Jednocześnie nadal badane są możliwości ułatwienia wymiany informacji operacyjnych i
wywiadowczych dotyczących incydentów wraz z przekazywaniem do EUROSUR obrazu operacyjnego w czasie rzeczywistym, europejskiego obrazu
sytuacji lub krajowego obraz sytuacji. Podejmowane będą intensywne wysiłki w tym kierunku.
Wybrane państwa członkowskie uczestniczące w koordynowanych przez Frontex wspólnych operacjach udzieliły własnego wyposażenia
technicznego, co pozwoliło na bezpieczną transmisję obrazu operacyjnego z rozlokowanej jednostki do odbiornika naziemnego, a następnie do
ośrodka koordynacji za pośrednictwem sprzętu do zabezpieczania danych zapewnionego przez Frontex.
Szkolenie członków europejskich zespołów straży granicznej: szkolenie wstępne i profilowe europejskich zespołów straży
granicznej
Pojęcie europejskich zespołów straży granicznej wprowadzono w zmienionym rozporządzeniu ustanawiającym Frontex. Europejskie zespoły straży
granicznej poprawią jakość wspólnych operacji, a wszyscy zaproszeni funkcjonariusze rozlokowani w ramach wspólnych operacji staną się członkami
tej rezerwy. Aby zapewnić funkcjonariuszom możliwość odpowiedniego szkolenia, Frontex opracował wstępne szkolenie dla wszystkich
funkcjonariuszy, a także specjalistyczne szkolenie dla niektórych z 13 profili należących do rezerwy europejskich zespołów straży granicznej (zob.
rysunek 5: Profile zespołów europejskiej straży granicznej – str. 41).
Wstępne szkolenie europejskich zespołów straży granicznej
Celem wstępnego szkolenia europejskich zespołów straży granicznej jest zapewnienie stałego wysokiego standardu wiedzy i umiejętności, jaki jest
wymagany od europejskich funkcjonariuszy straży granicznej do skutecznego wykonywania obowiązków w charakterze członków europejskich
zespołów straży granicznej.
Szkolenie to polega na zapewnieniu funkcjonariuszom szkolenia w zakresie stosownego prawa unijnego i międzynarodowego, w tym praw
podstawowych oraz dostępu do ochrony międzynarodowej, a także wytycznych dla celów identyfikacji osób potrzebujących ochron i kierowania ich do
odpowiednich placówek. Zgodnie z rozporządzeniem muszą oni posiadać tę wiedzę przed rozpoczęciem udziału w działaniach operacyjnych.
Ponadto wstępne szkolenie przygotowuje funkcjonariuszy do praktycznego zaangażowania we wspólne operacje.
Szkolenie jest zróżnicowane i wymagające, obejmuje szeroki zakres tematów – od praw podstawowych i handlu ludźmi po plan operacji, gotowość do
rozlokowania, kodeks postępowania Fronteksu i świadomość ryzyka. To wstępne szkolenie europejskich zespołów straży granicznej jest otwarte dla
wszystkich ich członków niezależnie od ich profilu specjalizacji.
Opracowywanie szkolenia rozpoczęło się w listopadzie 2011 r., a pod koniec maja 2012 r. odbyło się pierwsze szkolenie pilotażowe. W ciągu
kolejnych sześciu miesięcy 259 członków rezerwy europejskich zespołów straży granicznej przeszkolono i wyposażono w wiedzę niezbędną do
wykonywania obowiązków w ramach wspólnych operacji na granicach w Europie.
Szkolenie profilowe członków europejskich zespołów straży granicznej
Poza wstępnym szkoleniem europejskich zespołów straży granicznej Frontex zapewnia szkolenie profilowe w odniesieniu do wybranych profili
członków tych zespołów. Ten rodzaj szkolenia ma zaspokoić określone potrzeby operacyjne i dostosować aktualnie dostępne umiejętności do
wymogów w zakresie kompetencji. Szkolenie profilowe obejmuje kompletny zakres wiedzy specjalistycznej, ułatwia stosowanie najlepszych praktyk w
odniesieniu do zdefiniowanych kompetencji zawodowych, a także może inspirować do wdrożenia określonych profili na poziomie krajowym.
Od 2011 r. Frontex zorganizował następujące specjalistyczne kursy szkoleniowe: eksperci w dziedzinie przesłuchań (przeszkolono 55 ekspertów z 19
państw); eksperci w dziedzinie kontroli (przeszkolono 78 ekspertów z 24 państw); eksperci w dziedzinie wywiadów działający na drugiej linii
(przeszkolono 47 ekspertów z 19 państw).
Od 2012 r. wszystkie trzy obszary szkolenia traktowane są jako specjalistyczne szkolenia profilowe dla członków europejskich zespołów straży
granicznej. Aby ułatwić szybkie, pełne i opłacalne przygotowanie ekspertów, po każdym wymienionym szkoleniu profilowym odbywa się sesja
utrwalająca dla członków europejskich zespołów straży granicznej.
Ramy kwalifikacji sektorowych dla straży granicznej
W ubiegłym roku Frontex razem z grupą 40 ekspertów w zakresie szkoleń i operacji z państw członkowskim i państw stowarzyszonych w ramach
Schengen opracował ramy kwalifikacji sektorowych dla straży granicznej – pierwsze tego typu ramy w obszarze egzekwowania prawa w UE.
Celem było stworzenie ram, które ułatwiłyby krajową integrację wspólnych standardów szkoleniowych Fronteksu i promowałyby najlepsze europejskie
praktyki w zakresie projektowania i rozwijania szkoleń zgodnie z zasadami bolońskimi i kopenhaskimi.
Ramy kwalifikacji sektorowych stanowią europejskie ramy referencyjne dla wszystkich wymogów dotyczących kształcenia i standardów zawodowych
straży granicznych. Ramy kwalifikacji sektorowych obejmują wszystkie poziomy kwalifikacji uzyskiwanych przez straż graniczną w ramach kształcenia
zawodowego i akademickiego, a także szkolenia. Aby zmniejszyć przepaść pomiędzy uczeniem się a praktyką, twórcy ram kwalifikacji sektorowych
stworzyli mapę wszystkich znanych zadań straży granicznej, co zagwarantuje, że wszystkie szkolenia opracowane w przyszłości i oparte na ramach
kwalifikacji sektorowych będą miały znaczenie operacyjne.
Ramy sektorowe są jednym z głównych narzędzi wprowadzonych w ramach procesu bolońskiego, aby osiągnąć harmonizację i mobilność uczenia
się w obrębie różnych sektorów zawodowych. Ramy kwalifikacji sektorowych wyraźnie określają zakres standardów szkoleniowych, edukacyjnych i
zawodowych straży granicznej niezależnie od pozostałych obowiązków organizacyjnych. Tworzą możliwość akredytowania i walidacji wszystkich
kursów szkoleniowych, a także przewidują certyfikaty szkoleń, które mogą być uznawane przez wszystkie państwa europejskie i krajowe systemy
edukacji.
Wszystkie opracowywane lub zmieniane produkty szkoleniowe Fronteksu (np. programy szkoleń, kursy, podręczniki) będą dostosowane do ram
kwalifikacji sektorowych.
Automatyczna kontrola graniczna
Frontex i Komisja Europejska współorganizowały pierwszą światową konferencję na temat automatycznej kontroli granicznej pt. „Border Crossing as
Easy as ABC” (przekraczanie granic łatwe jak ABC). Wydarzenie to odbyło się w Warszawie w dniach 25-26 października. To dwudniowe wydarzenie
zgromadziło ponad 200 przedstawicieli państw członkowskich, agencji, państw trzecich, 10 organizacji międzynarodowych i organów
normalizacyjnych, 21 dostawców technologii oraz 11 placówek badawczych, którzy zebrali się, aby omówić operacyjne i praktyczne wyzwania i
ryzyko związane ze stosowaniem automatycznej kontroli, potrzebę globalnej interoperacyjności i wynikające z niej korzyści oraz sposoby, w jakie
można ją uzyskać i promować. Prelegenci przybyli z tak dalekich krajów, jak Australia, Kanada, Hongkong, Nowa Zelandia, Rosja, Arabia Saudyjska i
Stany Zjednoczone, aby wymienić swoje doświadczenia i praktyki w celu znalezienia wspólnych rozwiązań i możliwości osiągnięcia postępów.
Światowa konferencja na temat automatycznej kontroli granicznej była pierwszą inicjatywą na skalę światową mającą ułatwić dyskusję nad potrzebą
harmonizacji i interoperacyjności rozwiązań w zakresie automatycznej kontroli granicznej na całym świecie. Kilka tematów wyróżniało się jako
wspólne tematy konferencji. Pod względem harmonizacji, normalizacji i interoperacyjności potrzeba utworzenia jednego globalnego organu była
wyrażana jednogłośnie. W obszarze wymiany najlepszych praktyk i praktycznej współpracy Frontex uznano za jedyny organ pełniący funkcję takiego
forum i kierującego harmonizacją z perspektywy użytkownika. Zachęcono Frontex do dalszego odgrywania tej roli i do działania na tym polu.
Konferencja otrzymała znakomite recenzje i informacje zwrotne od uczestników, którzy wyrazili zainteresowanie kolejnym takim wydarzeniem oraz
przekształceniem go w wydarzenie coroczne. W rezultacie Frontex planuje zorganizować następną światową konferencję poświęconą automatycznej
kontroli granicznej. Ma ona odbyć się w listopadzie 2013 r.
ADESVET: Zaawansowane szkolenie w zakresie wykrywania skradzionych pojazdów
Co roku w UE kradzionych jest ponad 1,2 mln pojazdów silnikowych. Znaczna część tych pojazdów jest kradziona przez zorganizowane grupy
przestępcze i po modyfikacji transportowana za granicę.
Aby promować zwalczanie tej formy przestępczości zorganizowanej, Frontex rozpoczął opracowywanie zaawansowanego narzędzia szkoleniowego
na potrzeby wykrywania skradzionych pojazdów (ADESVET). ADESVET to nowoczesne narzędzie szkoleniowe, które może być również
wykorzystywane w operacjach. Oferuje pełny zakres informacji teoretycznych – od obrazu sytuacji, sposobu działania i ogólnych informacji na temat
rejestracji pojazdów, w tym dokumentów, po szczegółowe informacje na temat poszczególnych pojazdów.
Narzędzie szkoleniowe opracowano poprzez szerokie zaangażowanie ekspertów krajowych w ramach warsztatów strategicznych, posiedzeń grupy
ekspertów oraz badań terenowych. ADESVET zapewnia funkcjonariuszom straży granicznej łatwo dostępne szczegółowe informacje potrzebne do
identyfikacji skradzionych pojazdów. Narzędzie to wspiera spójność praktyk edukacyjnych poprzez dostosowanie kształcenia osoby prowadzącej
szkolenie, materiału instruktażowego i praktyk w zakresie oceny.
Program zaawansowanego szkolenia w zakresie wykrywania skradzionych pojazdów ma charakter ogólny i można go adaptować do różnych
kontekstów krajowych w celu uwzględnienia określonych problemów lokalnych. Nowe narzędzie szkoleniowe oferuje funkcjonariuszom straży
granicznej nowe sposoby uczenia się (e-learning) poprzez interaktywne menu, materiały audio i wideo oraz trójwymiarowe obrazy pojazdów. System
obsługuje sekwencyjne i hierarchiczne powiązania pomiędzy modułami i sekcjami, a także jest wspomagany i aktualizowany poprzez Internet. W
porównaniu z tradycyjnymi podręcznikami i prezentacjami PowerPoint ADESVET zapewnia wiele dodatkowych możliwości przeglądania materiałów
szkoleniowych.
Narzędzie opracowane zostało przede wszystkich do celów szkoleniowych, ale może również być stosowane niezależnie w operacjach w terenie oraz
jako materiał referencyjny przez ekspertów krajowych. Celowo utworzono je w formacie ogólnym i z podziałem na moduły, aby ułatwić tłumaczenie i
dostosowywanie do kontekstu lokalnego i krajowego. Proces wdrożenia obejmuje kontekstualizację, tłumaczenie, walidację i szkolenie użytkowników
końcowych.
Zdjęcie: Inauguracyjne posiedzenie Forum Konsultacyjnego w siedzibie Fronteksu, październik 2012 r.
Ustanowienie Forum Konsultacyjnego ds. Praw Podstawowych
Podczas gdy sześć wyspecjalizowanych organizacji (organizacji międzynarodowych i agencji UE) zaproszono bezpośrednio na mocy decyzji zarządu
z dnia 23 maja, w lipcu specjalnie utworzony w tym celu komitet redakcyjny wybrał dodatkowych dziewięć organizacji społeczeństwa obywatelskiego
w drodze otwartego zaproszenia do wyrażenia zainteresowania, które opublikowano w maju. Komitet ustalił również listę rezerwową i rejestr
organizacji, które mogą być powoływane ad hoc w charakterze ekspertów podczas omawiania określonych punktów porządku obrad.
Istotne było ograniczenie liczby członków Forum Konsultacyjnego, aby jego prace były bardziej efektywne. W związku z tym proces wyboru sprzyjał
organizacjom społeczeństwa obywatelskiego działającym w skali europejskiej lub międzynarodowej, które same mogłyby reprezentować więcej niż
jedną organizację (organizacje parasolowe). Członkami Forum Konsultacyjnego ds. Praw Podstawowych Fronteksu są następujące organizacje:















Biuro Amnesty International ds. Instytucji Europejskich,
Caritas Europa,
Komitet Kościołów na rzecz Migrantów w Europie,
Rada Europy,
Europejski Urząd Wsparcia w dziedzinie Azylu,
Europejska Rada ds. Uchodźców i Wypędzonych,
Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej,
Międzynarodowa Komisja Katolicka ds. Migracji,
Międzynarodowa Komisja Prawników,
Międzynarodowa Organizacja ds. Migracji,
Jezuicka Służba Uchodźcom,
Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE,
Platforma Międzynarodowej Współpracy na rzecz Migrantów bez Dokumentów,
Biuro Czerwonego Krzyża w Unii Europejskiej,
Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców.
Metody pracy Forum Konsultacyjnego i sposoby przekazywania informacji temu forum zostały omówione z członkami forum na wstępnym
posiedzeniu, które odbyło się w dniu 5 września 2012 r. Po przedstawieniu uwag przez członków forum zarząd Fronteksu przyjął te metody pracy i
sposoby przekazywania informacji w dniu 27 września 2012 r.
Forum Konsultacyjne oficjalnie rozpoczęło działalność po posiedzeniu inauguracyjnym, które odbyło się w Warszawie w dniu 16 października 2012 r.
Rysunek 5: Profile zespołów europejskiej straży granicznej
Ekspert w dziedzinie przesłuchań
Funkcjonariusz przesłuchujący osobę, która nielegalnie przekroczyła granicę zewnętrzną lub podjęła próbę nielegalnego przekroczenia tej granicy, dążący do pozyskania
informacji w celu zwiększenia wiedzy operacyjnej lub dla celów analitycznych.
Ekspert w dziedzinie kontroli
Funkcjonariusz przesłuchujący osobę bez dokumentów, która nielegalnie przekroczyła granicę zewnętrzną lub podjęła próbę nielegalnego przekroczenia tej granicy, przyjmujący
założenia co do najbardziej prawdopodobnego obywatelstwa tej osoby.
Ekspert w dziedzinie wywiadów działający na drugiej linii
Funkcjonariusz przesłuchujący obywateli państw trzecich na drugiej linii przejścia granicznego w ramach kontroli wjazdu lub wyjazdu, który w trakcie tego działania gromadzi
również informacje dla celów wywiadowczych.
Funkcjonariusz wsparcia Fronteksu (FSO) ds. rozlokowania i logistyki
Funkcjonariusz wspierający Frontex w rozlokowaniu zasobów operacyjnych i zarządzaniu nimi (ekspertami lub środkami technicznymi) w ramach szybkich interwencji lub
wspólnych operacji prowadzonych w siedzibie lub na obszarze operacyjnym.
Funkcjonariusz działający na drugiej linii w porcie lotniczym
Funkcjonariusz przeprowadzający odprawę graniczną na drugiej linii w portach lotniczych, który ma doświadczenie w kontroli granicznej na zewnętrznych granicach
powietrznych.
Funkcjonariusz działający na pierwszej linii
Funkcjonariusz mający doświadczenie w przeprowadzaniu odprawy granicznej na pierwszej linii na przejściach granicznych lub kontroli na miejscu na terytorium państwa
członkowskiego, aby dopilnować, że osoby, w tym ich środki transportu oraz przedmioty znajdujące się w ich posiadaniu, mają prawo wjazdu na terytorium lub jego opuszczenia.
Ekspert ds. dokumentacji na poziomie zaawansowanym
Funkcjonariusz, który ma doświadczenie w prowadzeniu dokładnych badań wszelkiego rodzaju dokumentów związanych z przekraczaniem granic i który zapewnia wsparcia
funkcjonariuszom działającym na pierwszej linii.
Funkcjonariusz ochrony granic
Funkcjonariusz, który wypełnia obowiązki związane z ochroną granic na granicach zewnętrznych lub na terytorium państwa członkowskiego w celu zapobiegania nielegalnemu
przekraczaniu granic i przeciwdziałania przestępczości transgranicznej oraz w celu podejmowania właściwych środków.
Funkcjonariusz wsparcia Fronteksu w Centrum Sytuacyjnym Fronteksu
Funkcjonariusz mający umiejętności umożliwiające wspieranie funkcjonariusza pełniącego dyżur w Centrum Sytuacyjnym Fronteksu w wykonywaniu następujących obowiązków:
(i) przetwarzaniu informacji operacyjnych i opracowywaniu sprawozdań operacyjnych
(ii) wykorzystywaniu narzędzi ochrony dostępnych w ramach EUROSUR, koordynowaniu wewnętrznych i zewnętrznych zainteresowanych stron, zarządzaniu korzystaniem z
tych narzędzi i przetwarzaniu uzyskanych informacji.
Funkcjonariusz wsparcia Fronteksu
Funkcjonariusz wspomagający Frontex w wykonywaniu jej obowiązków, rozlokowywany w miejscu działań operacyjnych, skąd można najskuteczniej udzielać wsparcia, aby
zapewnić skuteczną realizację działań operacyjnych.
Funkcjonariusz mobilnej jednostki operacyjnej
Funkcjonariusz wspierający organy krajowe przyjmującego państwa członkowskiego w gromadzeniu informacji dotyczących zatrzymań nielegalnych imigrantów w celu
identyfikacji osób podejrzanych o udział w ułatwianiu nielegalnej migracji, handlu ludźmi i innej transgranicznej działalności przestępczej.
Funkcjonariusz ds. wykrywania skradzionych pojazdów
Funkcjonariusz mający doświadczenie w dokładnej weryfikacji pojazdów i ich dokumentacji, aby ustalić, czy zostały one skradzione.
Terenowy koordynator prasy
Funkcjonariusz ułatwiający pracę dziennikarzy zajmujących się koordynowanymi przez Frontex operacjami na miejscu i współpracujący z biurem prasowym Fronteksu.
Terenowy koordynator prasy będzie potrzebny w operacjach, które przyciągają dużą uwagę mediów, takich jak szybkie interwencje.
5. Załączniki
Załącznik A. Wykaz członków zarządu
Państwo
Imię i nazwisko
Stanowisko/Ranga
Instytucja
Austria
Robert Strondl
Przewodniczący zarządu Fronteksu do 25
kwietnia 2012 r., generał dywizji,
przewodniczący Departamentu „Sprawy
Operacyjne”
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych
Peter Muyshondt
zastąpiony przez
Nadinspektor
Dyrekcja Policji Administracyjnej i Operacji,
Policja Federalna
Tony’ego Mutona
od 1 maja 2012 r.
Nadinspektor
Dyrekcja Policji Administracyjnej i Operacji,
Policja Federalna
Bułgaria
Zaharin Penov
Starszy komisarz, dyrektor
Główna Dyrekcja „Policji Granicznej”
Nadinspektor
Policja Cypru
Cypr
Emilios Lambrou
zastąpiony przez
Glykeriosa Leontiou
Nadinspektor A
Policja Cypru
Belgia
Państwo
Imię i nazwisko
Stanowisko/Ranga
Instytucja
Vladislav Husák
zastąpiony przez
Pułkownik, dyrektor
Dyrekcja Policji ds. Cudzoziemców
Milana Majera
od 17 sierpnia 2012 r.
Pułkownik, dyrektor
Dyrekcja Policji ds. Cudzoziemców
Ole Andersen
zastąpiony przez
Zastępca komendanta krajowego
Duńska Policja Krajowa
Richarda dsterlunda la Cour
od 14 listopada 2012 r.
Nadinspektor
Duńska Policja Krajowa
Estonia
Tõnu Hunt
Zastępca dyrektora generalnego,
pułkownik Straży Granicznej
Zarząd Policji i Straży Granicznej
Finlandia
Jaakko Kaukanen
Szef fińskiej Straży Granicznej, generał broni Fińska Straż Graniczna
Francja
François Lucas
Dyrektor ds. imigracji
Ministerstwo Imigracji, Integracji, Tożsamości Narodowej
i Solidarnego Rozwoju
Niemcy
Ralf Göbel
Przewodniczący zarządu Fronteksu od 26
kwietnia 2012 r., zastępca dyrektora
generalnego
Federalne Ministerstwo Spraw Wewnętrznych,
dyrektor generalny
ds. Policji Federalnej
Vasileios Kousoutis
zastąpiony przez
Generał brygady
Komenda Główna Policji Greckiej/Wydział ds.
Cudzoziemców
Eliasa Papaspiropoulosa
od 14 września 2012 r.
Generał brygady
Komenda Główna Policji Greckiej/Wydział ds.
Cudzoziemców
Węgry
József Hatala
Główny komisarz
kwatery głównej policji krajowej, generał
broni
Węgierska Policja Krajowa
Włochy
Salvatore Guglielmino
Dyrektor Policji Granicznej
i Służb ds. Cudzoziemców
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych
Łotwa
Normunds Garbars
Pułkownik, szef
Państwowej Straży Granicznej
Straż Graniczna
Litwa
Vainius Butinas
Komendant
Państwowej Służby Straży Granicznej
Państwowa Służba Straży Granicznej, Ministerstwo Spraw
Wewnętrznych
Luksemburg
Pascal Schumacher
Doradca ds. wymiaru sprawiedliwości i spraw Stałe przedstawicielstwo Wielkiego Księstwa Luksemburga
wewnętrznych
przy Unii Europejskiej
Malta
Neville Xuereb
Nadinspektor
Policja maltańska, Oddział Specjalny
Dick Van Putten
zastąpiony przez
Generał broni
Royal Marechausse
J.A.J Hansa Leijtensa
od 1 lutego 2012 r.
Generał brygady
Royal Marechausse
Leszek Elas
zastąpiony przez
Generał brygady, Komendant Główny Straży
Polska Straż Graniczna
Granicznej
Dominika Tracza
od 22 maja 2012 r.
Generał, Komendant Główny
Straży Granicznej
Polska Straż Graniczna
Portugalia
Manuel Jarmela Palos
Zastępca przewodniczącego zarządu
Fronteksu do 14 lutego 2012 r., krajowy
dyrektor ds. Migracji i Służby Granicznej
Służba ds. Cudzoziemców i Granic
Rumunia
Ioan Buda
Inspektor generalny
Inspektorat Generalny rumuńskiej Policji Granicznej
Słowacja
tudovut Biro
Dyrektor Urzędu ds. Policji Granicznej i
Cudzoziemców
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych
Republiki Słowackiej
Słowenia
Marko Gaŝperlin
Przewodniczący zarządu Fronteksu od 15
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych,
kwietnia 2012 r., starszy nadinspektor policji,
Generalna Dyrekcja Policji
zastępca dyrektora
Juan Enrique Taborda Alvarez
zastąpiony przez
Generalny komisarz
ds. cudzoziemców i granic
Policja Krajowa
Emilia Baosa Arrabala
od 13 stycznia 2012 r.
Generalny komisarz
ds. cudzoziemców i granic
Policja Krajowa
Klas Friberg
Komisarz Szwedzkiej
Policji Kryminalnej
Szwedzka Policja Kryminalna
Stefano Manservisi
Dyrektor generalny DG do Spraw
Wewnętrznych
Komisja Europejska
Belinda Pyke
Dyrektor ds. Migracji i Granic, DG do Spraw
Wewnętrznych
Komisja Europejska
John O’Driscoll
Dyrektor Urzędu,
nadinspektor
Krajowy Urząd Imigracyjny
Tom Dowdall
zastąpiony przez
Dyrektor
Straż Graniczna
Jacqueline Luetchford
od 25 października 2012 r.
Dyrektor
Straż Graniczna
Islandia
Sigrídur Björk Gudjónsdóttir
Komisarz Okręgu Sądowego
Policja okręgu Sudurnes
Lichtenstein
Mario Büchel
Komisarz Wydziału
Policja Krajowa
od 2 kwietnia 2012 r.
Czechy
Dania
Grecja
Holandia
Polska
Hiszpania
Szwecja
Komisja
Europejska
Irlandia
Wielka Brytania
Państwo
Imię i nazwisko
Stanowisko/Ranga
Instytucja
Bezpieczeństwa i Ruchu Drogowego
Norwegia
Stein Ulrich
Starszy doradca krajowego komisarza policji
Dyrekcja Policji Krajowej
– stosunki międzynarodowe
Szwajcaria
Héribert Wider
Kierownik Działu ds. Działań
Szwajcarska Straż Graniczna
Załącznik B. Wykaz decyzji zarządu podjętych w 2012 r.
22
23
Decyzja zarządu w sprawie przeniesienia środków z budżetu na rok 2011 do budżetu na rok 2012
Decyzja zarządu w sprawie przyjęcia rocznego wniosku Irlandii na rok 2012
Decyzja zarządu w sprawie przyjęcia rocznego wniosku Wielkiej Brytanii na rok 2012
Decyzja zarządu w sprawie przyjęcia poprawki nr 1 do programu prac na rok 2012 i budżetu na rok 2013
Decyzja zarządu w sprawie przyjęcia wstępnego programu prac Fronteksu na rok 2013
Decyzja zarządu w sprawie przyjęcia projektu przychodów i wydatków na rok 2013
Decyzja zarządu w sprawie przyjęcia projektu pilotażowego „Biuro Operacyjne Fronteksu”
Decyzja zarządu w sprawie przyjęcia sprawozdania ogólnego za rok 2011
Decyzja zarządu w sprawie ustanowienia komitetu redakcyjnego na potrzeby przygotowania analizy i oceny zarządu w odniesieniu do rocznej oceny
ryzyka na rok 2011
Decyzja zarządu w sprawie przyjęcia strategii Fronteksu i planu wieloletniego na lata 2013-2016
Decyzja zarządu w sprawie ustalenia profili i łącznej liczby funkcjonariuszy straży granicznej, którzy mają być dostępni na potrzeby europejskich
zespołów straży granicznej
Decyzja zarządu w sprawie ustanowienia i składu Forum Konsultacyjnego Fronteksu
Decyzja zarządu w sprawie utworzenia i modernizacji stanowiska kierownika jednostki
Decyzja zarządu w sprawie protokołu ustaleń z Turcją
Decyzja zarządu w sprawie przyjęcia analizy i oceny sprawozdania urzędnika zatwierdzającego na temat poprzedniego roku budżetowego (roczne
sprawozdanie z działalności za rok 2011)
Decyzja zarządu w sprawie przyjęcia opinii zarządu dotyczącej ostatecznego sprawozdania finansowego za rok 2011
Decyzja zarządu w sprawie powołania urzędnika ds. praw podstawowych
Decyzja zarządu w sprawie metod pracy Forum Konsultacyjnego Fronteksu i sposobów przekazywania informacji Forum Konsultacyjnemu Fronteksu
Decyzja zarządu ustanawiające procedury podejmowania przez dyrektora wykonawczego decyzji związanych z zadaniami operacyjnymi Agencji
Decyzja zarządu ustanawiająca zasady dotyczące wyposażenia technicznego, które ma być wprowadzone na potrzeby skoordynowanych działań
operacyjnych Fronteksu w 2013 r.
Decyzja zarządu w sprawie przyjęcia treści aktualizowanego na bieżąco planu operacyjnego w zakresie wspólnych działań dotyczących powrotów i
sposobu działania przewidzianego w tym planie operacyjnym
Decyzja zarządu w sprawie przyjęcia planu terminów posiedzeń zarządu w 2013 r.
Decyzja zarządu w sprawie przyjęcia procedury dyscyplinarnej Fronteksu
24
Decyzja zarządu w sprawie przyjęcia poprawki nr 2 do programu prac na rok 2012 i budżetu na rok 2012
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
25
26
27
28
Decyzja zarządu ustanawiająca zasady dotyczące delegowania ekspertów krajowych mających zadania i uprawnienia funkcjonariuszy zaproszonych
do Fronteksu
Decyzja zarządu w sprawie zasad dotyczących kosztów członków europejskich zespołów straży granicznej
Decyzja zarządu w sprawie przyjęcia porozumienia roboczego z Azerbejdżanem
Decyzja zarządu w sprawie przyjęcia programu prac Fronteksu na rok 2013 i budżetu na rok 2013
8 lutego 2012 r.
16 marca 2012 r.
16 marca 2012 r.
19 marca 2012 r.
19 marca 2012 r.
19 marca 2012 r.
20 marca 2012 r.
20 marca 2012 r.
20 marca 2012 r.
16 kwietnia 2012 r.
23 maja 2012 r.
23 maja 2012 r.
23 maja 2012 r.
23 maja 2012 r.
25 czerwca 2012 r.
28 czerwca 2012 r.
26 września 2012 r.
26 września 2012 r.
26 września 2012 r.
27 września 2012 r.
27 września 2012 r.
27 września 2012 r.
27 września 2012 r.
31 października 2012
r.
28 listopada 2012 r.
28 listopada 2012 r.
28 listopada 2012 r.
21 grudnia 2012 r.
Załącznik C. Wykaz wspólnych działań operacyjnych w 2012 r.
Granice powietrzne
Nazwa
projektu
Obszar prowadzenia działań operacyjnych
Czas
trwania
Zaangażowane państwa członkowskie i państwa trzecie
PP „Flexi Force” moduł operacyjny
„Hubble”
Przyjmujące państwa członkowskie: Belgia, Bułgaria, Finlandia, Francja,
Niemcy, Węgry, Włochy, Holandia, Norwegia, Polska, Portugalia,
Rumunia, Słowenia, Hiszpania, Szwecja
42 dni
Austria, Belgia, Bułgaria, Szwajcaria, Czechy, Niemcy, Dania, Estonia,
Finlandia, Francja, Węgry, Włochy, Litwa, Norwegia, Polska, Portugalia,
Rumunia, Słowacja, Słowenia, Hiszpania, Szwecja, Holandia, Wielka
Brytania
PP „Flexi Force” moduł operacyjny
„Visa Integrity”
Przyjmujące państwa członkowskie: Belgia, Czechy, Francja, Niemcy,
Włochy, Holandia, Portugalia, Rumunia, Hiszpania
28 dni
Belgia, Szwajcaria, Czechy, Niemcy, Dania, Finlandia, Francja, Węgry,
Włochy, Litwa, Portugalia, Rumunia, Słowenia, Hiszpania, Holandia
Państwa trzecie: Albania, FYROM, Serbia, Chorwacja, Czarnogóra
PP „Flexi Force” moduł operacyjny
„Eurocup”
Przyjmujące państwa członkowskie/państwa trzecie: Czechy, Włochy,
Holandia, Polska, Portugalia, Hiszpania, Szwecja, Ukraina
29 dni
Francja, Niemcy, Irlandia, Czechy, Włochy, Holandia, Polska, Portugalia,
Hiszpania, Szwecja
Państwa trzecie: Chorwacja, Rosja, Ukraina
Wspólna operacja
„Focal Points Air”
Przyjmujące państwa członkowskie/państwa trzecie: Albania, Austria,
Belgia, Bośnia, Bułgaria, Cypr, Czechy, Finlandia, Francja, FYROM,
Niemcy, Grecja, Węgry, Włochy, Łotwa, Mołdawia, Holandia, Norwegia,
Polska, Portugalia, Rumunia, Serbia, Hiszpania, Szwajcaria, Ukraina
357 dni
Austria, Belgia, Bułgaria, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia,
Francja, Niemcy, Grecja, Węgry, Islandia, Włochy, Łotwa, Litwa,
Luksemburg, Malta, Holandia, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja,
Hiszpania, Szwajcaria
Państwa trzecie: Chorwacja, Mołdawia, Ukraina
Granice lądowe
Nazwa projektu
Obszar prowadzenia działań operacyjnych
Czas
trwania
Wspólna operacja „Poseidon
2011 Land” - przedłużenie
Południowo-wschodnie zewnętrzne granice lądowe
UE (Grecja, Bułgaria)
88 dni
(w 2012
r.)
Wspólna operacja „Poseidon
2012 Land”
Południowo-wschodnie zewnętrzne granice lądowe
UE (Grecja, Bułgaria)
279 dni
(w 2012
r.)
Wspólna operacja „Focal Points
2012 Land” (w tym przedłużenie
wspólnej operacji „Focal Points
2011 Land”)
Projekt „Coordination Points
2012”
Wspólna operacja „Eurocup
Wyznaczone przejścia graniczne i obszar zielonej
granicy. Przyjmujące państwa członkowskie:
Bułgaria, Estonia, Finlandia, Grecja, Węgry, Łotwa,
Litwa, Norwegia, Polska, Rumunia, Słowacja,
Słowenia
Wyznaczone przejścia graniczne na granicach z
Chorwacją, Mołdawią i Ukrainą
Polska i Ukraina, Czechy, Niemcy, Włochy,
Zaangażowane państwa członkowskie i państwa trzecie
Grecja (państwo przyjmujące), Bułgaria (państwo pochodzenia i
przyjmujące), Austria, Belgia, Szwajcaria, Cypr, Czechy, Dania, Estonia,
Finlandia, Francja, Niemcy, Węgry, Włochy, Litwa, Łotwa, Malta, Holandia,
Norwegia, Polska, Rumunia, Portugalia, Słowacja, Słowenia, Wielka
Brytania, Luksemburg;
Grecja (państwo przyjmujące), Bułgaria (państwo pochodzenia i
przyjmujące), Austria, Belgia, Szwajcaria, Czechy, Dania, Estonia,
Finlandia, Francja, Niemcy, Węgry, Łotwa, Litwa, Malta, Holandia,
Norwegia, Polska, Rumunia, Portugalia, Słowacja, Hiszpania, Słowenia,
Wielka Brytania;
365 dni
(operacja
stała)
Austria, Belgia, Bułgaria, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja,
Niemcy, Grecja, Węgry, Włochy, Łotwa, Litwa, Holandia, Norwegia, Polska,
Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Hiszpania, Szwecja, Szwajcaria;
Państwa trzecie: Albania, Chorwacja, Mołdawia, Ukraina
36 dni
Austria, Estonia, Węgry, Włochy, Polska, Rumunia, Słowenia;
Państwa trzecie: Chorwacja, Mołdawia, Ukraina
Austria, Bułgaria, Belgia, Czechy, Dania, Estonia, Francja, Finlandia,
29 dni
Czas
trwania
Nazwa projektu
Obszar prowadzenia działań operacyjnych
2012”
Portugalia, Hiszpania, Holandia
Wspólna operacja „Jupiter 2012”
Finlandia, Estonia, Łotwa, Litwa, Polska, Słowacja,
Węgry, Rumunia
23 dni
Wspólna operacja „Neptune
2012”
Słowenia
23 dni
Zaangażowane państwa członkowskie i państwa trzecie
Niemcy, Grecja, Węgry, Irlandia, Włochy, Łotwa, Litwa, Portugalia,
Holandia, Polska, Rumunia, Słowenia, Słowacja, Hiszpania, Szwecja,
Szwajcaria;
Państwa trzecie: Ukraina, Chorwacja, Rosja
Austria, Bułgaria, Czechy, Estonia, Finlandia, Francja, Niemcy, Węgry,
Łotwa, Litwa, Luksemburg, Holandia, Polska, Portugalia, Rumunia,
Słowenia, Słowacja, Hiszpania;
Państwa trzecie: Ukraina
Austria, Bułgaria, Czechy, Francja, Węgry, Holandia, Polska, Rumunia,
Słowacja, Hiszpania, Szwajcaria
Państwa trzecie: Bośnia i Hercegowina, Chorwacja, Czarnogóra, Serbia
Granice morskie
Nazwa
projektu
Obszar prowadzenia działań Czas
operacyjnych
trwania
Wspólna operacja „EPN
Środkowy obszar basenu Morza
Hermes 2011” Śródziemnego
przedłużenie
Wspólna operacja „EPN
Środkowy obszar basenu Morza
Aeneas 2011” Śródziemnego
przedłużenie
Wspólna operacja
Wschodni obszar basenu Morza
„Poseidon Sea 2011” Śródziemnego
przedłużenie
Wspólna operacja „Focal
Points Sea 2011” Cypr
przedłużenie
Wspólna operacja
„Poseidon Sea 2012”
Wschodni obszar basenu Morza
Śródziemnego
91 dni
Włochy (państwo przyjmujące), Finlandia, Francja, Portugalia, Rumunia
91 dni
Włochy (państwo przyjmujące), Islandia, Polska, Rumunia, Grecja, Portugalia, Hiszpania
91 dni
Grecja (państwo przyjmujące)
67 dni
Cypr (państwo przyjmujące), Holandia
275 dni
Grecja (państwo przyjmujące), Austria, Niemcy, Dania, Hiszpania, Gruzja, Chorwacja, Francja, Węgry,
Włochy, Litwa, Łotwa, Luksemburg, Malta, Holandia, Norwegia, Polska, Portugalia, Rumunia, Szwecja,
Ukraina, Wielka Brytania
Przejścia graniczne w 4 państwach
Wspólna operacja
członkowskich: Rumunii, Bułgarii, 219 dni
„Focal Points Sea 2012”
Hiszpanii i Litwie
Wspólna operacja
Wyspy Kanaryjskie i zachodnie
168 dni
„EPN Hera 2012”
wybrzeża Afryki
Wspólna operacja
Zachodni obszar basenu Morza
169 dni
„EPN Indalo 2012”
Śródziemnego
Wspólna operacja
„EPN Minerva 2012”
Zachodni obszar basenu Morza
Śródziemnego (porty morskie)
Wspólna operacja
„EPN Aeneas 2012”
Wspólna operacja
„EPN Hermes 2012”
Środkowy obszar basenu Morza
Śródziemnego
Środkowy obszar basenu Morza
Śródziemnego
Zaangażowane państwa członkowskie i państwa trzecie
55 dni
167 dni
183 dni
Belgia, Bułgaria, Estonia, Łotwa, Litwa, Norwegia, Rumunia, Hiszpania
Hiszpania (państwo przyjmujące), Islandia, Luksemburg
Hiszpania (państwo przyjmujące), Belgia, Francja, Islandia, Włochy, Łotwa, Luksemburg, Malta, Portugalia,
Rumunia, Słowacja
Hiszpania (państwo przyjmujące), Albania, Austria, Belgia, Bułgaria, Czechy, Estonia, Finlandia, Francja,
Gruzja, Grecja, Włochy, Litwa, Czarnogóra, Holandia, Norwegia, Portugalia, Rumunia, Słowenia, Słowacja,
Szwecja, Szwajcaria, Ukraina
Włochy (państwo przyjmujące), Albania, Austria, Niemcy, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Islandia,
Luksemburg, Portugalia, Rumunia, Hiszpania, Wielka Brytania
Włochy (państwo przyjmujące), Austria, Francja, Finlandia, Gruzja, Islandia, Litwa, Polska, Portugalia,
Rumunia, Hiszpania, Szwajcaria, Wielka Brytania
Powroty
Państwo
Miejsce przeznaczenia organizujące
działanie
Uczestniczące państwa (z których odsyłane są osoby powracające)
Ogółem
liczba osób
powracający
ch
Gruzja i Armenia
Austria
Austria, Bułgaria, Francja, Szwecja, Węgry
25
Kosowo
Niemcy
Niemcy, Austria, Szwecja, Norwegia, Węgry
50
Kolumbia i Ekwador
Hiszpania
Hiszpania, Francja, Włochy
99
Nigeria
Włochy
Włochy, Niemcy, Norwegia, Irlandia, Hiszpania
35
Serbia
Niemcy
Niemcy, Szwecja
71
Gruzja i Ukraina
Hiszpania
Hiszpania, Włochy, Szwecja, Francja, Niemcy, Austria, Węgry
48
Nigeria
Austria
Austria, Hiszpania, Malta, Niemcy, Francja, Irlandia, Holandia, Norwegia
56
Serbia
Niemcy
Niemcy, Szwecja, Francja
77
Gruzja i Armenia
Austria
Austria, Niemcy, Francja, Szwajcaria, Węgry
25
Uzbekistan
Szwecja
Szwecja, Finlandia
6
Serbia
Niemcy
Niemcy, Szwecja, Belgia, Włochy
92
Nigeria
Holandia
Holandia, Irlandia, Hiszpania, Luksemburg, Francja
33
Nigeria
Włochy
Włochy, Niemcy, Szwecja, Austria
46
Kosowo
Niemcy
Niemcy, Austria, Węgry, Rumunia
72
Gruzja i Ukraina
Hiszpania
Hiszpania, Irlandia, Austria, Niemcy, Francja
44
Nigeria
Włochy
Włochy, Malta
33
Serbia
Niemcy
Niemcy, Szwecja, Francja
100
Nigeria
Austria
Austria, Niemcy, Rumunia, Malta
28
Nigeria
Norwegia
Norwegia, Niemcy, Szwecja, Hiszpania, Finlandia, Holandia, Grecja
30
Armenia i Gruzja
Austria
Austria, Francja, Niemcy, Włochy, Rumunia, Węgry
34
Kolumbia i Ekwador
Hiszpania
Hiszpania, Portugalia
103
Nigeria i Ghana
Austria
Austria, Szwecja, Irlandia, Francja, Malta
47
Kosowo
Niemcy
Niemcy, Austria, Szwecja, Francja
68
Państwo
Miejsce przeznaczenia organizujące
działanie
Uczestniczące państwa (z których odsyłane są osoby powracające)
Ogółem
liczba osób
powracający
ch
Nigeria
Włochy
Włochy, Francja, Niemcy, Grecja, Norwegia, Polska
46
Gruzja i Ukraina
Hiszpania
Hiszpania, Austria, Norwegia, Francja, Niemcy, Portugalia, Irlandia
43
Serbia
Niemcy
Niemcy, Szwecja, Luksemburg, Francja
72
Nigeria
Austria
Austria, Polska, Malta, Węgry, Czechy, Hiszpania, Francja, Irlandia,
Norwegia, Finlandia, Niemcy
54
Kosowo
Niemcy
Niemcy, Szwecja, Austria, Norwegia, Węgry
58
Nigeria
Włochy
Włochy, Francja
33
Gambia
Niemcy
Niemcy, Wielka Brytania, Finlandia, Szwecja
0 (*)
Gruzja
Austria
Austria, Irlandia, Szwajcaria, Niemcy, Włochy, Szwecja, Hiszpania, Francja
41
Nigeria
Holandia
Holandia, Niemcy, Norwegia, Szwecja, Francja, Hiszpania, Grecja, Portugalia
42
Ekwador i Kolumbia
Hiszpania
Hiszpania, Holandia
107
Pakistan
Hiszpania
Hiszpania, Irlandia, Polska, Belgia, Francja, Szwecja, Grecja
59
Serbia
Niemcy
Niemcy, Luksemburg, Szwecja
87
Kosowo
Niemcy
Niemcy, Austria, Szwecja, Norwegia, Węgry
72
Serbia
Szwecja
Szwecja, Niemcy
79
Nigeria
Austria
Austria, Grecja, Niemcy, Norwegia, Bułgaria, Francja, Rumunia, Holandia
50
Armenia i Gruzja
Austria
Austria, Szwajcaria, Francja, Polska, Hiszpania, Niemcy
45
* Wspólny lot do Gambii został odwołany w ostatniej chwili z powodu braku pozwolenia na lądowanie.
Załącznik D. Analiza porównawcza wspólnych działań operacyjnych w 2012 r.
Działania na granicach morskich
W 2012 r. przeprowadzono siedem wspólnych działań morskich i zrealizowano siedem projektów pilotażowych dostosowanych do potrzeb. Ich celem
było ułatwienie interoperacyjności i elastycznego reagowania na zjawiska nielegalnej migracji i przestępczości transgranicznej, jak również ułatwienie
koordynowania krajowych patroli na uprzednio określonych obszarach europejskiej sieci patroli (EPN).
Liczba dni operacyjnych w ramach działań morskich w 2012 r. nieco zmalała - o 5% w porównaniu z rokiem 2011 (1941 w 2012 r./2 060 w 2011 r.).
Ogólnie rzecz biorąc, przy dokonywaniu porównań należy wziąć pod uwagę fakt, że rok 2011 upłynął pod znakiem kryzysu migracyjnego wywołanego
przez rewolucje w Afryce Północnej i wymagał zastosowania wzmocnionego pakietu działań operacyjnych w zakresie reagowania.
Liczba uczestniczących państw członkowskich UE/państw stowarzyszonych w ramach Schengen we wspólnych działaniach morskich pozostała
niemal taka sama jak w 2011 r. (28 w 2012 r./27 w 2011 r.). W 2012 r. w działaniach morskich wzięło też udział pięć państw trzecich (trzy w 2011 r.).
Jeżeli chodzi o finansowanie działań operacyjnych, budżet na rok 2012 znacznie zmniejszono - o 48%, tj. do kwoty 24 965 000 EUR (2011 r.: 48 322
500 EUR). Różnicę w wysokości budżetu trzeba rozpatrywać w świetle budżetu korygującego przyjętego w 2011 r. w celu sprostania konieczności
podjęcia działań operacyjnych w zakresie reagowania na masowy napływ migrantów spowodowany niestabilną sytuacją w Afryce Północnej.
Budżet przeznaczony na dofinansowanie dodatkowych działań uczestniczących państw członkowskich znacznie wzrósł, do 63% (2011 r.: 50%).
W związku z niższym budżetem i zmniejszeniem presji migracyjnej skala wdrożonych środków technicznych została ograniczona w porównaniu z
rokiem poprzednim (32 694 godziny patrolowe w 2012 r./44065 w 2011 r.).
Rozlokowano mniejszą liczbę ekspertów (324/530), którzy przepracowali o 23% mniej osobodni (17196/22590). W 2012 r. średni okres rozlokowania
jednego eksperta wynosił 39 dni (43 dni w 2011 r.). Ponadto podczas wspólnych operacji morskich rozlokowano 1295 członków załogi (2011 r.:
1644), którzy przepracowali 40 255 osobodni (2011 r.: 63 571).
W 2012 r. w trakcie wspólnych operacji morskich zatrzymano ogółem 18 064 migrantów (ok. 49 migrantów dziennie), co stanowi znaczny spadek w
porównaniu z 2011 r. (60 605 migrantów (ok. 168 migrantów dziennie)). Trzeba jednak podkreślić, że wysoka liczba nielegalnych migrantów w 2011 r.
była wynikiem wyjątkowej presji migracyjnej, zwłaszcza w środkowej i zachodniej części rejonu Morza Śródziemnego. Ponadto podczas wspólnych
operacji morskich zatrzymano 258 osób podejrzanych o pośrednictwo w przestępstwach (2011 r.: 327).
Oprócz tego znaczne nasilenie przepływów migracyjnych odnotowano w ramach wspólnej operacji „EPN-Indalo” (wzrost ogólnej liczby migrantów o
95% oraz wzrost liczby nieletnich i kobiet o 300%, przy czym większość kobiet była w zaawansowanej ciąży).
Jeśli chodzi o wspólną operację „Poseidon 2012 Sea”, przesunięcie przepływów migracyjnych z grecko-tureckiej granicy lądowej na granice morskie,
do jakiego doszło w sierpniu 2012 r., miało istotny wpływ na liczbę nielegalnych migrantów w trzecim i czwartym kwartale 2012 r.
Ratowanie osób w niebezpieczeństwie na morzu było jednym z kluczowych elementów uwydatnianych w trakcie wspólnych operacji morskich. Na
przykład w ramach wspólnej operacji „EPN-Hermes” uratowano łącznie 3 391 migrantów w 46 przypadkach działań poszukiwawczo-ratowniczych.
We wszystkich operacjach morskich w 2012 r. miało miejsce 169 przypadków działań poszukiwawczo-ratowniczych oraz uratowano 5 757 migrantów
znajdujących się w niebezpieczeństwie. Oznacza to, że środki koordynowane przez Frontex wykorzystano w ratowaniu średnio około 16 osób
dziennie.
W trakcie wspólnych operacji morskich wykryto pewne inne rodzaje przestępczości transgranicznej. Ponadto zatrzymano 382 osoby podejrzane o
przemyt narkotyków. Skonfiskowano ponad 46 ton narkotyków o wartości 72,6 mln EUR. Przeważającą część stanowił haszysz: prawie 44 ton
narkotyku o wartości 68 mln EUR. Były też mniejsze ilości marihuany, heroiny i kokainy: łącznie 2 tony o wartości niemal 5 mln EUR. Większość
narkotyków skonfiskowano w zachodnim obszarze Morza Śródziemnego.
Poza tym w ramach wspólnych operacji „Poseidon Sea”, „EPN-Indalo”, „EPN-Minerva” i „Focal Points Sea” wykryto 38 przypadków przemytu
papierosów/tytoniu. Przechwycone 2,4 mln paczek papierosów miało wartość 5,6 mln EUR.
Działania na granicach lądowych
W 2012 r. intensywność działań na zewnętrznych granicach lądowych pozostawała na mniej więcej tym samym poziomie co w 2011 r.;
przeprowadzono siedem wspólnych operacji - tyle samo co w 2011 r.
Głównym punktem działań były grecko-tureckie i bułgarsko-tureckie granice lądowe, na których nieprzerwanie przez cały rok realizowano
przedłużenie wspólnej operacji „Poseidon Land 2011” oraz wspólną operację „Poseidon Land 2012”. Operacje te były skoncentrowane na
specjalistycznym nadzorze zielonej ochrony i działaniach w zakresie przesłuchiwania, natomiast w ramach wspólnej operacji „Focal Points 2012
Land” uwzględniono kontrole graniczne i wykrywanie nielegalnego przekraczania granicy na odpowiednich przejściach granicznych. Doprowadziło to
do lepszego planowania rozlokowania i koordynacji działań, a także lepszego wykorzystania zasobów państw członkowskich.
Masowe rozlokowanie dodatkowych greckich policjantów wzdłuż grecko-tureckiej granicy lądowej w ramach operacji „Aspida” (tarcza) w praktyce
rozpoczęło się w dniu sierpnia 2012 r. Towarzyszyło temu szeroko zakrojone wykorzystywanie obozów jako tymczasowych aresztów w celu
wydalenia. Władze tureckie wykorzystały również dodatkowe wyposażenie techniczne i siłę roboczą do sprawdzania terenu po tureckiej stronie
granicy.
Z tego powodu odnotowano tymczasowe ograniczenie planowanego wkładu państw członkowskich na działania w zakresie rozlokowania w okresie
od października do grudnia 2012 r. Pod tym względem należy podkreślić elastyczne podejście i gotowość państw członkowskich pochodzenia (tych,
które wnosiły wkład w postaci funkcjonariuszy/środków). Jedną część zasobów, których rozlokowanie zawieszono, przeniesiono do wspólnej operacji
„Poseidon Sea”, a reszta pozostawała w gotowości do natychmiastowego wzmocnienia wspólnej operacji „Poseidon Land 2012” po zakończeniu
operacji „Aspida” lub ostatecznego osłabienia jej efektu odstraszającego.
Liczba przyjmujących państw członkowskich/państw stowarzyszonych w ramach Schengen wzrosła z 11 w 2011 r. do 12 w 2012 r., natomiast liczba
uczestniczących państw członkowskich/państw stowarzyszonych w ramach Schengen nieznacznie zmalała (27 w 2012 r.; 28 w 2011 r.).
Jednocześnie liczba dni operacyjnych (849) pozostała na tym samym poziomie (843 w 2011 r.) z powodu odwołania drugiego etapu wspólnych
operacji „Jupiter 2012” i „Neptune 2012”.
Łączna liczba rozlokowanych ekspertów znacznie spadła (do 1 303 w 2012 r. z 1704 w 2011 r.). Spadek ten wynikał z częściowego ograniczenia
poziomu rozlokowania w ramach wspólnej operacji „Poseidon Land 2012” w drugim semestrze.
W odniesieniu do wdrażania działań w 2012 r. miał miejsce nieznaczny wzrost budżetu przeznaczonego na ten cel (10 420 000 EUR w 2012
r./10 188 000 EUR w 2011 r.).
Wieloletni program dotyczący punktów kontaktowych na lata 2010-2013 służył jako platforma dla celów dalszego rozwoju współpracy z państwami
trzecimi (rozmieszczania obserwatorów na potrzeby gromadzenia doświadczeń i najlepszych praktyk). Ponadto w ramach tego programu wspierano
realizację innych regionalnych operacji w tych samych obszarach prowadzenia działań operacyjnych i umożliwiono wzmacnianie odcinków granic
dotkniętych problemem nielegalnej migracji.
Zainteresowanie państw trzecich udziałem we wspólnych operacjach na zewnętrznych granicach lądowych pozostaje wysokie – udział taki wzięło
osiem państw (dziewięć w 2011 r.). Ponadto państwa trzecie wyraziły chęć udziału w projekcie „Coordination Points 2012” jako państwa przyjmujące.
Działania na granicach powietrznych
Działalność operacyjna na zewnętrznych granicach powietrznych UE została zintensyfikowana, gdyż liczba dni operacyjnych w ramach wspólnych
operacji na granicach powietrznych wzrosła o 13% w porównaniu z 2011 r. (2012 r.: 3654/2011 r.: 3226).
Liczba rozlokowanych funkcjonariuszy (298/319) była o 6,6% niższa, ale okres rozlokowania, szczególnie w przypadku osób zaangażowanych we
wspólną operację „Focal Points”, uległ wydłużeniu. Liczba uczestniczących państw członkowskich/państw stowarzyszonych w ramach Schengen
pozostała bardzo wysoka (29/30), a udział we wspólnych operacjach wzięło dodatkowe 9 państw trzecich.
W skali całego roku budżet przeznaczony na sektor granic powietrznych zmalał do 2 450 000 EUR (2011 r. = 2 870 000 EUR), aby pokryć koszty
działalności, w tym te związane z reagowaniem na przepływy migracyjne z Syrii.
Współpraca z Interpolem została jeszcze bardziej wzmocniona podczas wspólnej operacji „Focal Points Air” poprzez rozlokowanie dwóch
funkcjonariuszy Interpolu znających język arabski i „zestaw podróżny SLTD” (dotyczący skradzionych i zagubionych dokumentów podróży) w celu
przeprowadzenia skoordynowanego działania operacyjnego w porcie lotniczym w Bukareszcie.
W ramach wieloletniego programu Pulsar wspólne operacje na granicach powietrznych i kilka projektów pilotażowych zbiera się w zorganizowany,
dynamiczny i elastyczny sposób z punktu widzenia opartego na analizie ryzyka. Jednym z nowych utworzonych elementów był projekt pilotażowy
„Flexi Force”. Jego głównym celem było wdrożenie zalecanych środków, co pozwalałoby na szybkie przyjęcie/zmianę różnych modułów operacyjnych
według zmieniających się wskaźników opartych na wywiadzie, zwiększając synergię systemu wywiadu/reagowania.
Mechanizm Flexi Force został zaprojektowany w celu umożliwienia rozpoczęcia wspólnego działania w ciągu 10 dni roboczych, aby skutecznie
wywrzeć wpływ na siatki nielegalnej imigracji i przestępcze, pozostawiając „otwarte drzwi” w odniesieniu do jeszcze szybszego rozlokowania i
przemieszczania personelu (w trakcie realizacji wspólnej operacji „Eurocup 2012 Air” odnotowano rekordowe tempo - mniej niż jeden dzień) na
potrzeby zwiększenia skuteczności kontroli granicznych w portach lotniczych Unii Europejskiej. Mechanizm ten wzmocnił również współpracę
operacyjną z państwami trzecimi, agencjami UE i organizacjami międzynarodowymi.
Podczas projektu pilotażowego Flexi Force w dniach 18 kwietnia - 4 lipca 2012 r. realizowano trzy moduły operacyjne w portach lotniczych w różnych
państwach członkowskich i na Ukrainie:
1.
moduł „Hubble” – skupiający się na wszystkich nielegalnych przepływach migracyjnych z węzłów lotniczych państw trzecich
wysokiego ryzyka,
2.
moduł „Visa Integrity” – skupiający się na problemach związanych z wizami,
3.
moduł wspólnej operacji „Eurocup 2012 Air” – wspierający polskie i ukraińskie organy straży granicznej na lotniskach we wzmacnianiu
środków bezpieczeństwa granic podczas mistrzostw w piłce nożnej EURO 2012).
Udział we wdrażaniu „Flexi Force” wzięły 24 państwa członkowskie oraz 7 państw spoza UE. Rozlokowano lub przemieszczono 107 funkcjonariuszy i
odnotowano 1 020 incydentów.
Podczas wspólnej operacji „Focal Points Air 2012” poziom udziału państw członkowskich i państw stowarzyszonych w ramach Schengen osiągnął
189 rozlokowanych ekspertów w różnych portach lotniczych w Unii Europejskiej i poza nią. Przyczyniło się to do poprawy zintegrowanego
zarządzania granicami oraz do zwiększenia koordynacji operacyjnej na granicach zewnętrznych Unii Europejskiej poprzez ustanowienie stałego
systemu punktów kontaktowych. Mołdawia i Ukraina, a także kraje Bałkanów Zachodnich (w oparciu o ścisłą współpracę z Regionalnym Centrum
Regionalnej Inicjatywy na rzecz Uchodźców, Azylu i Migracji (MARRI)), również dołączyły do wspólnej operacji „Focal Points Air”, przyjmując
funkcjonariuszy unijnych w charakterze obserwatorów na głównych portach lotniczych oraz rozlokowując swoich funkcjonariuszy na lotniskach w UE,
aby rozszerzyć wymianę informacji, doświadczeń i najlepszych praktyk.
Działania związane z powrotami
W 2012 r. osiągnięto stabilny poziom wspólnych działań dotyczących powrotów. Liczba osób powracających nieznacznie wzrosła - do 2 110 (2011 r.:
2 059).
Wspólne działania dotyczące powrotów są w zasadzie prowadzone zgodnie z ideą dzielenia się istniejącymi zdolnościami i są oparte na gotowości
państw członkowskich do organizowania takich działań. W 2012 r. Norwegia po raz pierwszy pełniła funkcję państwa organizującego działanie, a
mianowicie wspólne działanie dotyczące powrotów do Nigerii.
W 2012 r. sieć bezpośrednich punktów kontaktowych w zakresie powrotów zaprezentowała swoje zalety, wnosząc wartość dodaną pod względem
szybkiej komunikacji w odniesieniu do wspólnych działań dotyczących powrotów oraz wymiany informacji związanych z powrotem. Co więcej, sieć ta
była wykorzystywana na potrzeby zapytań kierowanych przez państwa członkowskie w odniesieniu do różnych tematów związanych z powrotami.
Frontex opracował nowy, przejrzysty instrument na potrzeby lepszego planowania i realizacji wspólnych działań dotyczących powrotów,
„aktualizowany na bieżąco plan operacyjny”, aby zapewnić państwom członkowskim niezbędne wsparcie operacyjne i uporządkować ich potrzeby w
zakresie pomocy. Plan ten został przyjęty przez zarząd.
W 2012 r. poszerzono współpracę z władzami państw trzecich w celu propagowania wiedzy na temat wspólnych działań dotyczących powrotów oraz
przyjmowania tych działań.
Projekt „Attica” realizowany był w 2012 r. w sposób ciągły. Uczestniczyło w nim do 15 państw członkowskich/państw stowarzyszonych w ramach
Schengen oraz tłumacze ustni rozlokowani z IND (Holandia). Głównym celem projektu było wspieranie Grecji w budowaniu jej potencjału w zakresie
działań dotyczących powrotów, na przykład poprzez zapewnienie pomocy w organizacji krajowych lotów powrotnych, szkoleniu eskorty, uzyskiwaniu
dokumentów podróży oraz tworzeniu rezerwy wyszkolonych ekspertów w dziedzinie przeprowadzania wywiadów w celu określania obywatelstwa
wykrytych nielegalnych migrantów (kontrola). Przez cały rok 2012 greccy koordynatorzy kontroli odgrywali wiodącą rolę w planowaniu i realizacji
działań kontrolnych na grecko-tureckich granicach lądowych. Ze względu na małą liczbę zatrzymanych nielegalnych migrantów i zwiększony potencjał
wyszkolonych greckich ekspertów w dziedzinie kontroli zmniejszono liczbę rozlokowanych ekspertów w tej dziedzinie z państw członkowskich.
Ponadto we współpracy z delegacjami państw trzecich udzielono Malcie pomocy w przeprowadzaniu identyfikacji i uzyskiwaniu dokumentów podróży
dla osób ubiegających się o azyl, których wniosek został odrzucony.
Załącznik E. Wykaz głównych projektów badawczo-rozwojowych w 2012 r.
Program odprawy granicznej
Projekt „ID check” (kontrola dokumentów tożsamości – częściowa kontynuacja projektu „Dognose 2011”)
Projekt ten skoncentrowany był na technologii i metodach wykrywania oszustw dotyczących dokumentów i tożsamości oraz innych oszustw na
przejściach granicznych. Celem było pomaganie straży granicznej na pierwszej linii w podejmowaniu świadomych decyzji w odniesieniu do
stosowania kryteriów wjazdu określonych w kodeksie granicznym Schengen: w weryfikacji autentyczności dokumentów, weryfikacji tożsamości
posiadacza dokumentu i celu podróży oraz w ocenie indywidualnego poziomu ryzyka dotyczącego dotąd nieznanych zagrożeń potencjalnych.
Projekt „Advance Information” (dane pasażera przekazywane przed podróżą)
Projekt „Advance Information” miał na celu wspomaganie likwidowania luki w rozmieszczeniu systemów API (systemów danych pasażera
przekazywanych przed podróżą) w UE poprzez dostarczanie rozwiązań głównych problemów zidentyfikowanych w trakcie badania
przeprowadzonego w 2011 r. poprzez:
 opracowanie zestawu startowego API dla państw członkowskich, które obecnie nie posiadają takiego systemu,

wspieranie osób odpowiedzialnych za podejmowanie decyzji w kształtowaniu polityki w dziedzinie API.
Projekt „Automated Border Crossing Systems (ABC) and Biometrics” (systemy automatycznej kontroli granicznej i dane
biometryczne)
Był to drugi etap projektu (operacyjne i techniczne wytyczne dotyczące najlepszych praktyk opracowano w 2011 r.), którego celem jest dalszy rozwój
tych dokumentów w różnych dziedzinach, w których albo państwa członkowskie już wdrażają lub będą wdrażać rozwiązania (np. automatyczną
kontrolę graniczną obywateli państw trzecich), albo Komisja Europejska złoży wnioski ustawodawcze (np. w związku z programem rejestrowania
podróżnych).
Wizowy system informacyjny (VIS)
Wizowy system informacyjny został wdrożony w straży granicznej w październiku 2011 r. Projekt polegał na zgromadzeniu krajowych kierowników
projektu VIS i funkcjonariuszy straży granicznej odpowiedzialnych za wdrożenie systemu, aby mogli oni uzgodnić główne wyzwania,
określić/opracować wytyczne dotyczące najlepszych praktyk w zakresie wdrażania i praktycznego wykorzystania VIS w kontekście operacyjnym oraz
ocenić potrzeby pod względem szkolenia.
Projekt „Research and Development
(R&D) Forum” (forum badawczo-rozwojowe)
Projekt „R&D Forum” zapewnia państwom członkowskim platformę na potrzeby omawiania istniejących luk. Głównym jego celem jest określenie
obszarów, w których opracowanie najlepszych praktyk i wytycznych lub dostarczenie lepszych informacji mogłoby zlikwidować lub przyczynić się do
zlikwidowania istniejących braków. Zidentyfikowano dwa kluczowe obszary: praktyki na granicach lądowych i znane niewiadome.
Program ochrony granic
Projekt „All Eyes”; nadzór powietrzny, lądowy i morski – czujniki i platformy
Projekt ten stanowił kontynuację projektów „Remote Sensing and Detection Technology” (technologie teledetekcji i wykrywania, projekty te
realizowano w latach 2010 i 2011). Obejmował bieżące prace nad czujnikami, platformami, syntezą danych i zintegrowanymi rozwiązaniami
systemowymi w zakresie ochrony granic.
Głównym celem było określenie bardziej opłacalnych i skuteczniejszych pod względem operacyjnym rozwiązań na potrzeby powietrznego
nadzorowania granic, w szczególności bezpilotowych statków powietrznych (Unmanned Aircraft System, UAS) i pojazdów opcjonalnie pilotowanych
(Optional Piloted Vehicle, OPV), które mogłyby być wykorzystywane w przyszłości (o ile pozwolą na to przepisy) we wspólnych operacjach (morskich i
lądowych) Fronteksu. Zorganizowano praktyczne testy w terenie oraz oceniono najnowsze i najskuteczniejsze technologie w zakresie nadzorowania
granic lądowych.
Projekt „Intelligence and Communication” (dane wywiadowcze i komunikacja)
W 2012 r. położono nacisk przede wszystkim na dalszy rozwój zdolności państw członkowskich lub Fronteksu w zakresie pozyskiwania informacji i
zarządzania nimi. Przewidziane działania zostały specjalnie dostosowane do dalszego rozwoju EUROSUR i tworzenia BorderTechNet, platformy
wymiany informacji na temat badań i technologii związanych z bezpieczeństwem granic.
Załącznik F. Sprawozdanie z postępu prac w dziedzinie praw podstawowych za
2012 r.
Wprowadzenie
W dniu 25 listopada 2010 r. zarząd Fronteksu postanowił utworzyć komitet redakcyjny, aby zapewniał pracownikom w siedzibie techniczne doradztwo
i wiedzę na potrzeby opracowania strategii funkcjonalnej Fronteksu w zakresie praw podstawowych. Komitet ten składał się z wyznaczonych
ekspertów z państw członkowskich, wyspecjalizowanych organizacji i agencji*. Ich praca doprowadziła do zatwierdzenia przez zarząd strategii
Fronteksu w zakresie praw podstawowych, co miało miejsce w marcu 2011 r.
* Austria, Belgia, Finlandia, Niemcy, Holandia, Portugalia, Hiszpania; Komisja Europejska, EASO, Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej, IOM i UNHCR.
Głównym narzędziem wdrażania tej strategii był plan działania, który opracowano w późniejszym terminie. W planie tym określono szereg już
realizowanych działań, które zostały dostosowane lub zmienione, aby uwzględnić cele strategii Fronteksu w zakresie praw podstawowych oraz
odpowiednie nowe przepisy zawarte w zmianach do rozporządzenia ustanawiającego Frontex**, z których część pochodziła z wcześniej
zatwierdzonej strategii (np. utworzenie Forum Konsultacyjnego).
** Rozporządzenie (UE) nr 1168/2011 z dnia 25 października 2011 r. (Dz.U. L 304 z 22.11.2011, s. 1).
Zarówno strategia Fronteksu w zakresie praw podstawowych, jak i plan działania (odpowiednio punkt 37 i działanie 18) zawierają odniesienie do
sprawozdania z postępu prac w dziedzinie praw podstawowych, którego celem jest śledzenie postępów w zakresie praw podstawowych.
Sprawozdanie to ma być przedstawione zarządowi i przyjęte przez niego, po czym podane do wiadomości publicznej. Jako że plan działania przyjęto
w listopadzie 2011 r., niniejsze pierwsze roczne sprawozdanie z postępu prac obejmuje okres od stycznia do grudnia 2012 r.
Niniejsze sprawozdanie podzielono na pięć głównych części:
1.
działania służące wdrażaniu zmienionego mandatu prawnego, a mianowicie art. 26a rozporządzenia ustanawiającego Frontex;
2.
działania w dziedzinach operacyjnych;
3.
działania w dziedzinie budowania potencjału;
4.
działania związane ze współpracą z państwami trzecimi;
5.
inne działania
Na podstawie tego sprawozdania zarząd ma przeanalizować strategię Fronteksu w zakresie praw podstawowych po konsultacji z For um
Konsultacyjnym i urzędnikiem ds. praw podstawowych.
I. Wdrożenie art. 26a: ustanowienie Forum Konsultacyjnego i powołanie urzędnika ds. praw
podstawowych
Forum Konsultacyjne i urzędnik ds. praw podstawowych to dwa główne narzędzia Agencji w odniesieniu do uwzględniania problematyki praw
podstawowych i zapewniania poszanowania tych praw we wszystkich jej działaniach. Chociaż narzędzia te różnią się pod względem roli i funkcji,
odgrywają one główną rolę we wdrażaniu tych przepisów rozporządzenia ustanawiającego Frontex, które związane są z prawami podstawowymi,
oraz w osiąganiu celów strategii Fronteksu w zakresie praw podstawowych.
a) Utworzenie Forum Konsultacyjnego
Zadaniem Forum Konsultacyjnego jest wspomaganie dyrektora wykonawczego i zarządu w kwestiach związanych z prawami podstawowymi oraz
przedstawianie opinii na temat dalszego rozwoju i wdrażania strategii Fronteksu w zakresie praw podstawowych, kodeksu postępowania i wspólnych
podstawowych programów szkoleń.
W dniu 8 lutego 2012 r. zarząd Fronteksu postanowił utworzyć komitet redakcyjny na potrzeby przygotowania stosownych decyzji w sprawie
ustanowienia Forum Konsultacyjnego. Komitet ten składał się z przedstawicieli kilku członków zarządu* oraz EASO, Agencji Praw Podstawowych Unii
Europejskiej i UNHCR, przy czym te ostatnie podmioty miały być zaproszone jako członkowie Forum Konsultacyjnego zgodnie ze zmienionym
rozporządzeniem ustanawiającym Frontex.
* Austria, Francja, Niemcy, Włochy, Holandia, Hiszpania i Komisja Europejska
Prace komitetu redakcyjnego skupione były w szczególności na określeniu organizacji, które należy zaprosić do zostania członkiem Forum
Konsultacyjnego, określeniu kryteriów i procedury wyboru organizacji społeczeństwa obywatelskiego zainteresowanych udziałem oraz ustaleniu
metod pracy Forum Konsultacyjnego i sposobów przekazywania informacji temu forum.
Skład Forum Konsultacyjnego oparto na założeniu, że powinien to być skuteczny i sprawny organ wspomagający zarząd Fronteksu i dyrektora
wykonawczego oraz zapewniający im zorganizowane doradztwo w kwestii praw podstawowych, a także oferujący strategiczne zalecenia i zasoby
informacji na temat tego, w jaki sposób Frontex może strukturalnie poprawić poziom poszanowania praw podstawowych w swoich różnych
działaniach.
Podczas gdy sześć wyspecjalizowanych organizacji (organizacji międzynarodowych i agencji UE) zaproszono bezpośrednio na mocy decyzji zarządu
z dnia 23 maja, w lipcu komitet redakcyjny wybrał dodatkowych dziewięć organizacji społeczeństwa obywatelskiego w drodze otwartego zaproszenia
do wyrażenia zainteresowania, które opublikowano w maju. Komitet redakcyjny ustalił również listę rezerwową i rejestr organizacji, które mogą być
powoływane w charakterze ekspertów podczas omawiania określonych punktów porządku obrad.
Wybór organizacji społeczeństwa obywatelskiego był oparty na kryteriach kwalifikowalności i kryteriach wyboru, które szczegółowo opisano w
dokumentacji wniosku i odpowiedniej decyzji zarządu. Istotne było ograniczenie liczby członków Forum Konsultacyjnego, aby jego prace były bardziej
efektywne. W związku z tym komitet redakcyjny opowiedział się za wyborem europejskich/działających w skali międzynarodowej organizacji
społeczeństwa obywatelskiego, które same mogłyby reprezentować więcej niż jedną organizację (organizacje parasolowe).
W rezultacie – oraz zgodnie z decyzjami zarządu z dnia 23 maja i 27 września 2012 r. - członkami Forum Konsultacyjnego Fronteksu zostały
następujące organizacje:

Biuro Amnesty International ds. Instytucji Europejskich,

Caritas Europa,

Komitet Kościołów na rzecz Migrantów w Europie,

Rada Europy,

Europejski Urząd Wsparcia w dziedzinie Azylu,

Europejska Rada ds. Uchodźców i Wypędzonych,

Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej,

Międzynarodowa Komisja Katolicka ds. Migracji,

Międzynarodowa Komisja Prawników,

Międzynarodowa Organizacja ds. Migracji,

Jezuicka Służba Uchodźcom,

Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE,

Platforma Międzynarodowej Współpracy na rzecz Migrantów bez Dokumentów,

Biuro Czerwonego Krzyża w Unii Europejskiej,

Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców.
Metody pracy Forum Konsultacyjnego i sposoby przekazywania informacji temu forum zostały omówione z członkami forum na wstępnym
posiedzeniu, które odbyło się w dniu 5 września 2012 r. Po przedstawieniu uwag przez członków forum zarząd Fronteksu przyjął te metody pracy i
sposoby przekazywania informacji w dniu 27 września 2012 r.
Forum Konsultacyjne oficjalnie rozpoczęło pracę po posiedzeniu inauguracyjnym, które odbyło się w dniu 16 października 2012 r. w Warszawie.
Uczestniczyli w nim przedstawiciele Komisji Europejskiej (DG ds. Sprawiedliwości) i Parlamentu Europejskiego. Podczas posiedzenia Forum
Konsultacyjne przystąpiło do wyborów przewodniczącego i wiceprzewodniczącego (odpowiednio Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej i
JRS).
b) Powołanie urzędnika ds. praw podstawowych
Zgodnie z art. 26a ust. 3 rozporządzenia ustanawiającego Frontex zarząd miał powołać urzędnika ds. praw podstawowych, aby przyczyniał się do
mechanizmu monitorowania praw podstawowych we wszystkich działaniach Fronteksu.
Stanowisko urzędnika ds. praw podstawowych jest niezależnym stanowiskiem we Fronteksie, podlegającym bezpośrednio zarządowi. Zadaniem
urzędnika ds. praw podstawowych jest również regularne składanie sprawozdań Forum Konsultacyjnemu, jak również dyrektorowi wykonawczemu
Fronteksu jako jego organowi powołującemu.
Wyżej wspomniany komitet redakcyjny przygotował także odpowiednie dokumenty na potrzeby powołania urzędnika ds. praw podstawowych. Komitet
redakcyjny skoncentrował się w szczególności na wyjaśnieniu zadań urzędnika ds. praw podstawowych zgodnie z rozporządzeniem ustanawiającym
Frontex oraz na kryteriach kwalifikowalności i wyboru dla celów procedury rekrutacji, w tym niektórych szczegółach procedury selekcji. W skład
komisji selekcyjnej utworzonej na potrzeby rekrutacji wchodziło dwóch obserwatorów z zarządu Fronteksu oraz jeden pełnoprawny członek Agencji
Praw Podstawowych Unii Europejskiej i pracownicy Fronteksu.
Komisja selekcyjna zarekomendowała trzy odpowiednie podania, które zostały przedstawione na posiedzeniu zarządu w dniu 26 września. Zarząd
powołał preferowanego kandydata na stanowisko urzędnika ds. praw podstawowych, a dwóch pozostałych umieścił na liście rezerwowej.
W rezultacie dyrektor wykonawczy mianował na to stanowisko wyznaczoną kandydatkę, Inmaculadę Arnaez, która objęła to stanowisko w dniu 17
grudnia 2012 r.
II. Działania
Jako że działania operacyjne koordynowane przez Frontex przyciągnęły więcej uwagi w odniesieniu do praw podstawowych, zarówno w strategii, jak i
w rozporządzeniu ustanawiającym Frontex położono większy nacisk na tę część prac Fronteksu.
a) Wspólne operacje
1. Prawa podstawowe w planach operacji
W marcu 2011 r. zarząd przyjął kodeks postępowania Fronteksu, który dotyczy wszystkich osób uczestniczących w działaniach Fronteksu i zawiera
postanowienia na temat przestrzegania praw podstawowych i dostępu do ochrony międzynarodowej. Kodeks ten stanowi integralną część
standardowego planu operacji.
Ponadto w 2012 r. w standardowym planie operacji wzmocniono sformułowanie odnoszące się do tej dziedziny i wprowadzono punkt dotyczący
„Praw podstawowych w działaniach Fronteksu”, w którym określono „Obowiązki Fronteksu” i „Obowiązki wszystkich osób zaangażowanych w
działania Fronteksu” w odniesieniu do praw podstawowych.
Ponadto w lipcu opracowano standardowy plan odprawy/przesłuchania, zawierający m.in. punkt na temat praw podstawowych. Plan te również jest
załączony do planu operacji.
Załączony do planu operacji proces składania „Sprawozdania z poważnego incydentu” (Serious Incident Report, SIR) dostosowano do ustalonych
obowiązków sprawozdawczych dotyczących domniemanych naruszeń praw podstawowych i odpowiednio zmieniono katalog SIR.
2. Przyjęcie standardowej procedury operacyjnej (Standard Operating Procedure, SOP) w celu zapewnienia poszanowania praw podstawowych w
działaniach Fronteksu we wspólnych operacjach i projektach pilotażowych.
Standardową procedurę operacyjną w odniesieniu do domniemanych naruszeń praw podstawowych opracowano w celu stworzenia mechanizmu
zgłaszania ewentualnych naruszeń praw podstawowych w działaniach operacyjnych i zapewnienia odpowiedniej reakcji Fronteksu na obowiązek
określony w art. 3 rozporządzenia ustanawiającego Frontex.
Po zebraniu faktów przez jednostki operacyjne, ocenie prawnej przeprowadzonej przez Dział Prawny Fronteksu oraz ocenie przeprowadzonej przez
urzędnika ds. praw podstawowych ostatnim etapem standardowej procedury operacyjnej jest – w przypadku poważnych lub ciągłych naruszeń praw
człowieka – wydanie zalecenia skierowanego do dyrektora wykonawczego, żeby zawiesić lub zakończyć wspólną operację.
Standardową procedurę operacyjną przyjęto w lipcu 2012 r. Jej pierwszy przegląd przewidziany jest na pierwszą połowę 2013 r. po otrzymaniu
informacji zwrotnych na temat praktycznego wdrażania oraz opinii urzędnika ds. praw podstawowych.
3. Wspólne działania dotyczące powrotów
W 2012 r. opracowano projekt kodeksu postępowania w zakresie wspólnych działań dotyczących powrotów, obejmujący aspekt monitorowania
powrotów przymusowych, a w styczniu 2013 r. przedłożono go Forum Konsultacyjnemu w celu uzyskania jego wstępnych uwag. Po zaprezentowaniu
tego projektu ekspertom państw członkowskich w dziedzinie powrotów przewiduje się, że jego przyjęcie przez zarząd Fronteksu nastąpi w pierwszej
połowie 2013 r.
4. Udział organizacji partnerskich w działaniach operacyjnych
Od 2011 r. agencje UE i organizacje międzynarodowe, takie jak: Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej, Międzynarodowa Organizacja ds.
Migracji (IOM) i Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR), uczestniczyły w odprawach poprzedzających rozlokowanie
wspólnych operacji organizowanych przez Frontex ( np. wspólnej operacji „EPN Minerva” i projektu pilotażowego „Vega”).
Program prac Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej na lata 2010-2011 obejmował projekt na temat sytuacji w dziedzinie praw
podstawowych i traktowania obywateli państw trzecich na zewnętrznych granicach UE. W celu dostarczenia Agencji Praw Podstawowych Unii
Europejskiej wiedzy i możliwości, aby porozmawiać z funkcjonariuszami odpowiedzialnymi za operacje, pracownicy tej agencji później obserwowali
koordynowane przez Frontex patrole morskie w ramach wspólnych operacji „Poseidon Sea” i „EPN Indalo”. Wyniki przeprowadzonych przez nich
wywiadów zostaną przełożone na badanie na temat traktowania nielegalnych migrantów przybywających na europejskie granice.
b) Analiza ryzyka
Dane gromadzono i analizowano, biorąc pod uwagę takie aspekty praw podstawowych, jak: wnioski o udzielenie azylu (dane UNHCR), handel ludźmi
oraz sytuacja w krajach pochodzenia. Wydano zaktualizowany podręcznik na temat profili ofiar handlu ludźmi.
W 2012 r., podczas szkolenia w zakresie przesłuchań przed rozpoczęciem wspólnych operacji, rozlokowani eksperci w dziedzinie przesłuchań
otrzymali instrukcje na temat sposobu postępowania z osobami ubiegającymi się o ochronę międzynarodową oraz ze szczególnie wrażliwymi
osobami lub grupami, które potrzebują ochrony lub szczególnej opieki. Ponadto zaproszeni funkcjonariusze biorący udział we wspólnych operacjach
regularnie otrzymują najnowsze wyniki analiz wspomagające ich pracę.
Zorganizowano regularne spotkania z urzędnikiem łącznikowym UNHCR przy Fronteksie, które miały na celu wymianę poglądów na temat wyników
analiz i aspektów praw podstawowych, które należy uwzględnić, a także zaplanowanie dalszych wspólnych działań w razie potrzeby.
III. Budowanie potencjału
Chociaż w ramach działań na rzecz budowania potencjału, w szczególności w zakresie szkoleń, opracowano wiele produktów, w tym specjalistyczne
sekcje dotyczące praw podstawowych, wszyscy najważniejsi partnerzy, tacy jak: Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej, UNHCR, IOM i inne
organizacje, zaangażowani byli w te działania w sposób zorganizowany i aktywny.
a) Aktualizacja wspólnych podstawowych programów szkoleń
Wspólne podstawowe programy szkoleń na rok 2012 wzbogacono o kilka nowych tematów dotyczących praw podstawowych. Nowe treści wdrożono
w państwach członkowskich/państwach stowarzyszonych w ramach Schengen i dziewięciu krajach partnerskich.
b) Opracowanie podręcznika na temat szkolenia w zakresie praw podstawowych
Podręcznik na temat praw podstawowych dla osób prowadzących szkolenie adresowane do straży granicznej opracowano w 2012 r., a w 2013 r.
zostanie on ukończony i opublikowany. Podręcznik ten zostanie przetłumaczony na języki narodowe, a jego wprowadzenie przewidziane jest na rok
2013.
Podczas opracowywania tego podręcznika regularnie zasięgano opinii niektórych agencji UE i organizacji (Agencji Praw Podstawowych Unii
Europejskiej, EASO, IOM, ODIHR, OHCHR i UNHCR).
c) Ukończenie podręcznika dla osób prowadzących szkolenie w zakresie zwalczania handlu ludźmi adresowane do straży
granicznej
W 2012 r. podręcznik dla osób prowadzących szkolenie w zakresie zwalczania handlu ludźmi został ukończony i opublikowany. Przetłumaczono go
na 14 języków UE. 25 osób prowadzących szkolenie w poszczególnych krajach przeszło szkolenie i otrzymało certyfikat na potrzeby realizacji szkoleń
krajowych w 15 państwach członkowskich.
W 2012 r. opracowano również podręcznik na temat profili ofiar handlu ludźmi. Powstał on we współpracy z odpowiednimi organizacjami
międzynarodowymi, takimi jak: UNODC, UNHCR i IOM.
d) Szkolenie w zakresie praw podstawowych dla europejskich zespołów straży granicznej
W 2012 r. zaktualizowano profile rezerwy ekspertów, aby uwzględnić kryteria kwalifikowalności w odniesieniu do szkolenia w zakresie praw
podstawowych i dostępu do ochrony międzynarodowej.
Ponadto opracowano element szkolenia dla europejskich zespołów straży granicznej, który obejmuje zajęcia na temat poszanowania i stosowania
praw podstawowych w praktyce, a także służące poszerzaniu wiedzy na temat potencjalnych ofiar przemytu ludzi lub handlu ludźmi.
e) Szkolenie w zakresie praw podstawowych dla personelu Fronteksu
Szkolenie w zakresie praw podstawowych dla personelu Fronteksu opracowano we współpracy z Agencją Praw Podstawowych Unii Europejskiej i
UNHCR. Po zakończeniu procedury przetargowej podjęto decyzję o udzieleniu zamówienia. Przewiduje się, że pilotażowa sesja szkoleniowa
odbędzie się w kwietniu.
f) Badania dotyczące etyki i kontroli granicznej oraz działań antykorupcyjnych w zakresie kontroli granicznej
Badania te opublikowano odpowiednio w latach 2010 i 2012.
IV. Stosunki zewnętrzne z państwami trzecimi
Do wszystkich porozumień roboczych lub protokołów ustaleń, które Frontex formalnie zawarł (z Nigerią, Armenią i Turcją) lub parafował (z
Azerbejdżanem) w 2012 r. po wejściu w życie rozporządzenia ustanawiającego Frontex, wprowadzono specjalną klauzulę dotyczącą zasady
poszanowania praw podstawowych.
Rola Fronteksu w odniesieniu do poszanowania i promowania praw podstawowych została należycie podkreślona w rozmowach i spotkaniach z
przedstawicielami partnerskich państw trzecich, które miały miejsce w 2012 r. w ramach współpracy zewnętrznej Fronteksu.
Agencja stale zasięgała opinii DG do Spraw Wewnętrznych i Komisji Europejskiej, aby zagwarantować pełną zgodność działań Fronteksu w zakresie
współpracy z organami państw trzecich z polityką zewnętrzną UE, w tym w odniesieniu do poszanowania praw podstawowych.
Promowanie i poszanowanie praw podstawowych zostanie należycie uwzględnione w przyszłym udziale Fronteksu w opracowywaniu i realizacji
projektów pomocy technicznej w państwach trzecich.
V. Kwestie horyzontalne
a) Ochrona danych osobowych
Frontex rozwija swój potencjał przetwarzania danych osobowych w celach operacyjnych zgodnie ze swoim zmienionym mandatem prawnym. W
październiku 2012 r. zorganizowano warsztaty z innymi agencjami i partnerami WSiSW, takimi jak EIOD oraz wspólne organy nadzorcze Europolu i
Eurojustu. Celem tych warsztatów była wymiana najlepszych praktyk i doświadczeń na potrzeby prawidłowego wdrażania standardów ochrony
danych.
b) Handel ludźmi
Frontex aktywnie uczestniczy w inicjatywach i projektach skupiających się na tym zagadnieniu. Wniósł również wkład w wysiłki wszystkich agencji
WSiSW zmierzające do działania w sposób bardziej spójny oraz do przyjęcia w kontekście zwalczania handlu ludźmi podejścia polegającego na
kierowaniu się dobrem ofiary.
Frontex regularnie uczestniczy w konferencjach, seminariach i warsztatach z udziałem różnych organizacji społeczeństwa obywatelskiego, podczas
których szczególny nacisk kładzie się na kontrolę graniczną i ochronę praw podstawowych.
Wnioski
Jak można stwierdzić na podstawie niniejszego sprawozdania, Frontex już od jakiegoś czasu uczestniczył w realizacji działań z zakresu praw
podstawowych i wiele działań wynikających ze wspomnianej strategii lub rozporządzenia było już w toku przed wejściem tych instrumentów w życie.
Ponadto teraz, gdy w pakiecie narzędzi Fronteksu istnieją główne narzędzia służące uwzględnianiu problematyki praw podstawowych i zapewnianiu
poszanowania tych praw, nastąpi dalsze rozwijanie, udoskonalanie lub zmienianie wielu działań.
Rok 2012 charakteryzował się w szczególności rozpoczęciem zorganizowanej, oficjalnej współpracy z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego
działającymi w dziedzinie migracji i praw podstawowych.
Planuje się, że następne sprawozdanie z postępu prac, tj. za rok 2013, zostanie opracowane w związku z pierwszym rocznym sprawozdaniem z
działalności Forum Konsultacyjnego i regularnymi działaniami sprawozdawczymi urzędnika ds. praw podstawowych.
Załącznik G. Sprawozdanie roczne na temat dostępu do dokumentów
Wprowadzenie
Niniejsze sprawozdanie, sporządzone zgodnie z art. 17 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1049/2001, obejmuje okres od dnia 1 stycznia do dnia 31
grudnia 2012 r. i opiera się na danych statystycznych, które są przedstawione w załączniku poniżej.
Rozporządzenie (WE) nr 1049/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 2001 r. w sprawie publicznego dostępu do dokumentów
Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji zawiera zalecenie, żeby wszystkie agencje utworzone przez instytucje stosowały zasady określone w tym
rozporządzeniu.
Zgodnie z art. 28 rozporządzenia Rady (WE) nr 2007/2004 z dnia 26 października 2004 r. ustanawiającego Europejską Agencję Zarządzania
Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskich Unii Europejskiej Frontex podlega rozporządzeniu (WE) nr 1049/2001
podczas przetwarzania wniosków o dostęp do dokumentów znajdujących się w posiadaniu tej organizacji.
W dniu 21 września 2006 r. zarządu Fronteksu przyjął praktyczne ustalenia w zakresie stosowania rozporządzenia (WE) nr 1049/2001.
Frontex otrzymuje wnioski o dokumenty poprzez „formularz kontaktowy” na stronie internetowej Fronteksu lub bezpośrednio przez wiadomości e-mail
przesyłane na skrzynkę pocztową sektora ds. informacji i przejrzystości.
Sektor ds. informacji i przejrzystości, który przetwarza wszystkie wnioski, zasięga opinii odpowiednich ekspertów we Fronteksie i przygotowuje projekt
odpowiedzi, który następnie weryfikuje Dział Prawny. Po weryfikacji przez Dział Prawny odpowiedź przesyłana jest osobie wnioskującej o dostęp do
dokumentów.
Dostęp do dokumentów Fronteksu w 2012 r.
W 2012 r. Frontex otrzymał szesnaście wniosków o dostęp do dokumentów na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1049/2001.
Jedenaście wniosków dotyczyło porozumień roboczych Fronteksu z państwami trzecimi i organizacjami międzynarodowymi, dwa – materiałów
szkoleniowych Fronteksu, jeden – planów operacji Fronteksu, jeden – stosunków Fronteksu z branżą oraz jeden – dostępu do podręcznika Fronteksu
na temat analizy ryzyka.
Profil wnioskodawców był zróżnicowany – od studentów po naukowców i organizacje pozarządowe.
Pełnego dostępu do żądanych dokumentów udzielono jedenastu wnioskującym, czterem udzielono dostępu częściowego, a jeden wniosek
rozpatrzono odmownie.
Powodem odmowy była ochrona interesu publicznego w odniesieniu do bezpieczeństwa publicznego, co przewidziane jest w art. 4 ust. 1 lit. a)
rozporządzenia (WE) nr 1049/2001.
Nie złożono żadnego wniosku ponownego ani nie wniesiono skargi do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich.
Udostępnianie informacji jest bardzo ważne dla Fronteksu. Jednym z celów Agencji jest dostarczanie wszystkim zainteresowanym stronom, w tym
opinii publicznej, rzetelnych informacji na temat swojej działalności w zakresie zarządzania granicami.
Rysunek 5: Dane statystyczne dotyczące stosowania rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 w 2012 r.
Wstępne wnioski:
16
Otrzymane wstępne wnioski
Wyniki:
11
Udzielono dostępu
4
Udzielono częściowego dostępu
1
Odmówiono dostępu
Wnioski ponowne:
(–)
Otrzymane wnioski ponowne
Odmowa na podstawie wyjątku:
1
art. 4 ust. 1 lit. a) Ochrona interesu publicznego w odniesieniu do bezpieczeństwa publicznego, kwestii obronnych i wojskowych, stosunków międzynarodowych, finansowej,
monetarnej czy ekonomicznej polityki Wspólnoty lub państwa członkowskiego
Załącznik H. Środki w 2012 r.
Pozycja budżetu
(kwoty w 1000 EUR)
Początko
wy
budżet
na 2012
r.
Zmieniony
budżet na
2012 r. nr
15
Zmieniony
budżet na Przesunięcie
2012 r. nr środków
2
Dostępne środki Zobowiązania
(A)
(B)
(C)
(E)
(D)
Do przeniesienia
Płatności
Niewykorzystane środki
(C2)1
1
(F)
(F)/(E)
(G)
(G)/(E) (H)
(C8)3
Ogółem
(I)
(J)=(H)+(I)
(J)/(E)
(K)
2
Tytuł 1
Personel
20 550
0
0
239
1%
20 789
20 630
99%
20 422
98%
0
208
208
1%
159
1%
Tytuł 2
Inne wydatki
administracyjne
10 077
0
0
-1 008
-10%
9 069
8 887
98%
6 864
76%
0
2 023
2 023
22%
182
2%
Tytuł 3
Działania operacyjne
54 333
0
4 618
769
1%
59 720
59 039
99%
40 106
67%
497
19 029
19 526
33%
184
0%
84 960
0
4 618
0
89 578
88 556
99%
67 392
75%
497
21 260
21 757
24%
525
1%
Suma całkowita stałego budżetu
Podział środków w ramach tytułu 3
30
Działania
42 493
0
4 500
948
2%
47 941
47 941
100%
32 568
68%
0
15 450
15 450
32%
0
0%
3000
Granice lądowe
5 000
0
800
4 733
95%
10 533
10 533
100%
7 284
69%
0
3 254
3 254
31%
0
0%
3010
Granice morskie
25 050
0
3 700
-3 785
-15%
24 965
24 965
100%
16 707
67%
0
8 321
8 321
33%
0
0%
3020
Granice powietrzne
2 200
0
0
250
11%
2 450
2 450
100%
2 013
82%
0
437
437
18%
0
0%
3050
Współpraca
10 243
dotycząca powrotów
0
0
-250
-2%
9 993
9 993
100%
6 564
66%
0
3 438
3 438
34%
0
0%
310
Analiza ryzyka
1 400
0
0
-175
-13%
1 225
1 220
100%
629
51%
0
591
591
48%
5
0%
311
Centrum Sytuacyjne
1 050
Fronteksu
0
0
555
53%
1 605
1 225
76%
726
45%
379
499
878
55%
1
0%
320
Szkolenie
4 000
0
0
425
11%
4 425
4 425
100%
2 711
61%
0
1 732
1 732
39%
0
0%
330
Badania i rozwój
1 032
0
0
48
5%
1 080
804
74%
609
56%
118
196
314
29%
158
15%
331
Program EUROSUR 1 308
0
0
942
72%
2 250
2 250
100%
1 972
88%
0
278
278
12%
0
0%
340
Połączone zasoby
0
0
-408
-41%
592
589
99%
353
60%
0
236
236
40%
3
1%
341
Rozlokowanie RABIT 0
0
0
250
0%
250
250
100%
241
96%
0
9
9
4%
0
0%
350
Różne działania
operacyjne
0
118
-158
-105%
110
110
100%
104
95%
0
6
6
5%
0
0%
351
Operacyjne projekty
1 500
informatyczne
0
0
-1 465
-98%
35
18
51%
0
0%
0
18
18
51%
17
49%
352
Europejski Dzień
Straży Granicznych
0
0
-193
-48%
207
207
100%
193
93%
0
14
14
7%
0
0%
1 000
150
400
1 (E) = (A) + (B) + (C) + (D)
2 Nieautomatyczne (C2)
3 Automatyczne (C8)
4 (K) = (E) – (F) – (H)
5 Wniosek o personel, zasada neutralności budżetowej
Załącznik I. Podział pracowników według jednostek – stan na dzień 31 grudnia
2012 r.
Jednostka
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Person
el
Person Person zatrud
el
el
niony
pomoc kontrak na
niczy 1 towy
czas
określo
ny
Person
el
Oddeleg Person zatrud
owani
el
niony
eksperci kontrak na
krajowi towy
czas
określo
ny
Person
el
Oddeleg Person zatrud
owani
el
niony
eksperci kontrak na
krajowi towy
czas
określo
ny
Person
el
Oddeleg Person zatrud
owani
el
niony
eksperci kontrak na
krajowi towy
czas
określo
ny
Person
el
Oddeleg Person zatrud
owani
el
niony
eksperci kontrak na
krajowi towy
czas
określo
ny
Jednostka ds.
Wspólnych
0
Działań
1
8
33
7
12
32
10
19
33
11
23
35
Służby
administracyjn 3
e2
7
10
0
20
18
0
26
20
0
33
25
0
Person
el
Oddeleg Person zatrud
owani
el
niony
eksperci kontrak na
krajowi towy
czas
określo
ny
Oddeleg
owani
eksperci
krajowi
11
23
35
11
23
34
Usługi w
zakresie
zasobów
ludzkich
26
11
0
28
10
0
Technologie
informacyjnokomunikacyjn
e
6
17
0
6
16
0
Analiza ryzyka 1
1
5
12
2
13
17
3
12
14
6
17
18
8
17
18
8
17
203
Wsparcie
dyrekcji
0
2
6
3
3
8
3
3
10
5
6
14
4
6
14
5
6
15
5
Finanse i
zamówienia
publiczne
1
3
7
0
3
9
0
5
9
0
6
13
0
7
10
0
5
11
0
Szkolenia
0
1
2
6
2
4
5
2
5
4
3
8
7
3
9
7
3
8
7
Centrum
Sytuacyjne
Fronteksu
0
0
1
0
3
1
2
4
6
3
5
11
3
9
11
4
8
11
7
Połączone
zasoby
0
0
2
3
0
2
3
1
2
4
1
5
5
1
5
5
1
5
4
Badania i
rozwój
0
1
2
4
1
1
3
1
7
2
1
12
2
1
12
1
1
11
2
Kwestie
prawne
0
1
1
0
1
2
2
1
3
0
1
3
1
1
3
1
1
2
1
Audyt
wewnętrzny/z
0
arządzanie
jakością
0
1
0
2
1
0
1
2
0
3
2
0
3
2
0
3
2
0
Dyrekcja
0
0
2
0
0
5
0
3
5
1
3
6
1
3
7
2
3
6
2
Ogółem
5
17
47
61
44
76
67
60
100
66
79
139
76
85
141
78
84
137
82
Załącznik J. Podział personelu zatrudnionego na czas określony – stan na
dzień 31 grudnia 2012 r.
Grupa
funkcyjna i
grupa
zaszeregowani
a
AD 15
AD 13
AD 11
AD 9
AD 7
AD 5
Łącznie AD
AST 10
AST 8
AST 6
AST 4
AST 2
Łącznie AST
OGÓŁEM
2011
Zatwierdzone w ramach budżetu UE
2012
Obsadzone od 31/12/2011 r.
Zatwierdzone w ramach budżetu UE
Obsadzone od 31/12/2012 r.
Stanowiska stałe
Stanowiska czasowe
Stanowiska stałe
Stanowiska czasowe
Stanowiska stałe
Stanowiska czasowe
Stanowiska stałe
Stanowiska czasowe
-
1
6
12
18
3
2
87
8
14
5
56
143
-
1
3
10
4
1
2
86
6
11
4
55
141
-
1
3
9
1
2
3
87
5
10
5
56
143
-
1
4
8
6
2
1
83
6
14
4
54
137
Załącznik K. Skróty stosowane w niniejszym sprawozdaniu ogólnym
ABC
ADESVET
AFIC
AI
ALUG
AP
API
AVATAR
BCP
BSCF
BSRBCC
CA
CCC
CEAS
CEPOL
CF
Automatyczna kontrola graniczna
Zaawansowane narzędzie szkoleniowe na potrzeby wykrywania skradzionych pojazdów
Wspólnota Wywiadowcza Afryka-Frontex
Dane przekazywane przed podróżą
Grupa użytkowników poziomu „analizy”
Plan działania
Dane pasażera przekazywane przed podróżą
Zautomatyzowana aplikacja do oceniania wiarygodności informacji w czasie rzeczywistym
Przejście graniczne
Forum współpracy straży granicznej/straży przybrzeżnej
Współpraca Służb Granicznych Państw Regionu Morza Bałtyckiego
Personel kontraktowy
Wspólny podstawowy program szkoleń
Wspólny europejski system azylowy
Europejskie Kolegium Policyjne
Forum Konsultacyjne ds. Praw Podstawowych Fronteksu
CIRAM
COSI
CPIP
CRATE
DC
DCP
DG
DPO
EASO
EBGT
ED4BG
EDF ARA
Wspólny zintegrowany model analizy ryzyka
Stały Komitet Współpracy Operacyjnej w zakresie Bezpieczeństwa Wewnętrznego
Wspólny obraz wywiadowczy sytuacji na przedpolu granicy
Scentralizowany rejestr wyposażenia technicznego
Komitet redakcyjny
Bezpośredni punkt kontaktowy
Dyrekcja Generalna
Inspektor ochrony danych
Europejski Urząd Wsparcia w dziedzinie Azylu
Europejskie zespoły straży granicznej
Europejski Dzień Straży Granicznych
Roczna analiza ryzyka związanego z fałszerstwem dokumentów w Unii Europejskiej
EDF RAN
Sieć analizy ryzyka związanego z fałszerstwem dokumentów w Unii Europejskiej
EIOD
ESDZ
EMSA
EPN
ESP
ETS
EUBAM
EULEX
EUROMED
eu-LISA
Europejski Inspektor Ochrony Danych
Europejska Służba Działań Zewnętrznych
Europejska Agencja Bezpieczeństwa Morskiego
Europejska sieć patroli
Europejski obraz sytuacji
Europejski program szkoleniowy
Misja graniczna UE dla Mołdawii i Ukrainy
Misja Unii Europejskiej w zakresie praworządności
Partnerstwo eurośródziemnomorskie
Europejska Agencja ds. Zarządzania Operacyjnego Wielkoskalowymi Systemami
Informatycznymi w Przestrzeni Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości
Eurojust
Zespół ds. Współpracy Sądowej w Unii Europejskiej
EUROSUR Europejski system nadzorowania granic
EUSC
Centrum Satelitarne Unii Europejskiej
FCOI
Kompatybilny obraz operacyjny Fronteksu
FJST
Wspólne zespoły wsparcia Fronteksu
FOO
Biuro Operacyjne Fronteksu
FPS
System pozycjonowania Fronteksu
FRA
Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej
FRAN
Sieć analiz ryzyka Fronteksu
FRO
Urzędnik ds. praw podstawowych
FRS
Strategia w zakresie praw podstawowych
FSC
Centrum Sytuacyjne Fronteksu
FSO
Funkcjonariusz wsparcia Fronteksu
HQ
Siedziba
HR
Zasoby ludzkie
ICAO
Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego
ICC
Międzynarodowe centrum koordynacyjne
ICT
Technologie informacyjno-komunikacyjne
IOM
Międzynarodowa Organizacja ds. Migracji
JDSP
Program wspólnych studiów
WSiSW
Wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne
JO
Wspólna operacja
JORA
Aplikacja raportowania o wspólnych działaniach
JRO
Wspólne działanie dotyczące powrotów
JRS
Jezuicka Służba Uchodźcom
MARRI
Regionalna Inicjatywa na rzecz Uchodźców, Azylu i Migracji
MB
Zarząd
MEP
Poseł do Parlamentu Europejskiego
MoC
Memorandum o współpracy
MoU
Protokół ustaleń
MS
Państwo członkowskie
NCC
Krajowy ośrodek koordynacji
NGO
Organizacja pozarządowa
ODIHR
Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE
OHCHR
Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka
OLAF
Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych
OMNTE
Minimalna ilość wyposażenia technicznego ogółem
OPLAN
Plan operacji
OPV
Pojazd opcjonalnie pilotowany
OBWE
Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie
PP
Program Pulsar
R&D
Badania i rozwój
RABIT
Zespoły szybkiej interwencji na granicy
RPAS
Zdalnie sterowane statki powietrzne
SAC
Państwo stowarzyszone w ramach Schengen
SAR
Działania poszukiwawczo-ratownicze
SGO
Zaproszony funkcjonariusz oddelegowany
SIR
Sprawozdanie z poważnego incydentu
SIS
System informacyjny Schengen
SNE
Oddelegowany ekspert krajowy
SOP
Standardowa procedura operacyjna
SQF
Ramy kwalifikacji sektorowych dla straży granicznej
TA
Personel zatrudniony na czas określony
TC
Państwo trzecie
TEP
Rezerwa wyposażenia technicznego
THB
Handel ludźmi
UAV
Bezpilotowy statek powietrzny
UGS
Czujnik naziemny niewymagający nadzoru
UNHCR
Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców
UNODC
Biuro Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości
VFA
Umowa o ułatwieniach wizowych
VIS
Wizowy system informacyjny
WG
Grupa robocza
WM
Metody pracy i sposoby przekazywania informacji