Dr n. med. Krzysztof Bidas - Konsultant Wojewódzki ds. nefrologii

Wydział Centrum Zdrowia Publicznego
Źródło:
http://wczp.kielce.uw.gov.pl/czp/dbamy-o-zdrowie/konsultanci-o-zdrowiu/krzysztof-bidas-konsult/8178,Dr-n-med-Krzysztof-Bi
das-Konsultant-Wojewodzki-ds-nefrologii.html
Wygenerowano: Piątek, 3 marca 2017, 20:59
Dr n. med. Krzysztof Bidas - Konsultant Wojewódzki ds.
nefrologii
Przewlekła choroba nerek: profilaktyka, diagnostyka, leczenie
Przewlekła choroba nerek ( PCHN ) dotyczy także Polaków. Choruje na nią ok,.4 mln mieszkańców Polski.
Można przypuszczać, że jest to wierzchołek góry lodowej i w rzeczywistości jest ich o wiele więcej, na PCHN
choruje co 6 Polak. W dobie postępu technicznego, urbanistycznego oraz postępu medycyny wykrywalność
zagrożeń stale rośnie, niestety brak świadomości o istnieniu choroby, bieda i ubóstwo nie przyspieszają
rozpoznania.
Definicja PCHN:
1. Uszkodzenie nerek utrzymujące się przez co najmniej 3 m-ce,
ze zmianami morfologicznymi w nerkach oraz zaburzeniami biochemicznymi
2. eGFR < 60ml/min przez co najmniej 3 m-ce, z uszkodzeniem nerek
lub bez
Głównymi czynnikami ryzyka PCHN są:
1.Cukrzyca
2.Choroby układu sercowo-naczyniowego
3. Nadciśnienie tętnicze
4. Zaburzenia genetyczne
5. Podeszły wiek
6. Zakażenie HCV i HIV
7.Choroby nowotworowe
8. Leczenie lakami nefrotoksycznymi ( uszkadzającymi nerki )
Badania kontrolne ( mocz, mocznik, kreatynina, usg. j. brzusznej, eGFR ) powinny być wykonywane w
grupie ryzyka 1 x w roku, powtarza się kiedy następuje postęp choroby.
U osób zdrowych badania kontrolne powinny być przeprowadzane min. 3 x w życiu w okresie pokwitania
(14lat), w wieku dojrzałym oraz po 65r.ż
Określenie przyczyn PCHN jest możliwe tylko w początkowym stadium choroby, wtedy to jest możliwe
wykonanie badań dodatkowych ( np. biopsja nerki ), które w zaawansowanych stadiach nie będą możliwe.
Na szczególną uwagę w rozpoznaniu należy zwrócić uwagę na ustaleniu przyczyn odwracalnych :
1. Upośledzenie ukrwienia nerek
2. Zastosowanie toksycznych leków
3. Badania diagnostyczne z użyciem środków kontrastowych ( koronarografia )
4. Utrudnienia w odpływie moczu
Progresję PCHN ocenia się na podstawie okresowego pomiaru stężenia kreatyniny w surowicy krwi i eGFR.
Do oceny eGFR służy wzór MDRD, którego głównymi składowymi są: stężenie kreatyniny oraz wiek.
Stadia przewlekłej choroby nerek:
1. eGFR
2.
3.
4.
5.
>/ 90 ml/min
eGFR
60- 89
eGFR
30 – 59
eGFR
29 – 15
Schyłkowa niewydolność nerek < 15ml/min
Oczywiście obliczanie eGFR obarczone jest dużym błędem, ale powinno służyć orientacyjnie
przyporządkowaniu chorego do danej grupy i przewidywaniu dalszego leczenia
Chory w 3- 5 stadium PCHN powinien być skierowany do nefrologa. Niezależnie od stadium do nefrologa
powinien być skierowany każdy chory z: --- nefropatia cukrzycową,
- nadciśnieniową,
- przewlekłym kłębuszkowym zapaleniem nerek,
- przewlekłym śródmiąższowym zapaleniem nerek,
- wielotorbielowatym zwyrodnieniem nerek,
- tubulopatią,
- amyloidozą,
- wadami nerek i układu moczowego,
- z białkomoczem i krwinkomoczem, wymagającym diagnostycznej biopsji nerki
Leczenie przyczynowe znacznie ogranicza uszkodzenie nerek, dlatego bardzo ważne jest leczenie choroby
podstawowej np. cukrzycy, nadciśnienia, choroby wieńcowej czy też schorzeń pierwotnych nerek np.
kłębuszkowego zapalenia nerek.
W miarę postępu przewlekłej choroby nerek chory przechodzi prze kolejne jej stadia i rozpoczyna się okres
schyłkowej niewydolności nerek ( eGFR < 15ml/min ).
Od 1 stadium PCHN powinno się edukować chorych w zakresie istoty schorzenia i poinformować o
rokowaniu. W 4 stadium PCHN należy choremu powiedzieć o metodach leczenia nerkozastępczego (
przeszczepienie nerki, hemodializie, dializie otrzewnowej ). W tym okresie powinno się dokonać wyboru
metody leczenia.
Najlepsze i najdłuższe przeżycie osiąga się tzw., przeszczepieniem wyprzedzającym tzn. przed okresem
leczenia dializami. Najlepsze rokowanie osiąga się przy przeszczepieniu nerki od spokrewnionego dawcy.
W wyborze metod leczenia hamodializami lub dializami otrzewnowymi, oprócz preferencji chorego bierze
się pod uwagę czynniki medyczne i socjalne. Jeżeli wykonanie przeszczepienia wyprzedzającego nie jest
możliwe to należy wykonać dostęp dializacyjny:
- zespolenie tętniczo-żylne ( tzw.przetoka )
- cewnik do dializ otrzewnowych.
Bezpośrednim wskazaniem do rozpoczęcia dializ jest eGFR < 15ml/min
Następstwem utraty czynności nerek jest nagromadzenie toksyn mocznicowych. Znanych jest obecnie
ok.100 toksyn, z których najważniejszymi są: kwas moczowy, mocznik i jon wodorowy (H+).
Nagromadzenie toksyn mocznicowych wiedzie do kwasicy metabolicznej, obrzęków, zaburzeń
wodno-elektrolitowych i wtórnej nadczynności przytarczyc, uszkodzenie czynności nerek prowadzi także do
niedokrwistości.
Dializa zastępuje tylko czynność wydalnicza nerek, wymaga równoczesnego leczenia dietetycznego,
hormonalnego, substytucyjnego i farmakologicznego,natomiast nie zastępuje czynności katabolicznej
nerek, zabiegi powtarzane pozwalają utrzymać odpowiednią objętość i skład płynów ustrojowych.
Zabiegi hemodializy odbywają sie przy użyciu aparatu tzw. sztucznej nerki w którym dochodzi do
oczyszczania krwi z toksyn mocznicowych.
Chorzy w programie leczenia nerkozastępczego (hemodializy), mają powtarzane zabiegi 3 x w tygodniu po
4–5h.
Zabiegi odbywają się w systemie 3 zmianowym od godziny 7.00 do 24.00. Chory dializowany ma
zapewniony bezpłatny transport, zarówno
na i po zabiegu.
W leczeniu dializami otrzewnowym, wykorzystuje się jamę brzuszną chorego.
Jama brzuszna wyścielona jest błona otrzewną i przez nią dochodzi do dializy. Zabiegi polegają na
wpuszczeniu płynu do jamy otrzewnej, w której zachodzą takie same procesy podobne jak w sztucznej
nerce. Płyn z toksynami mocznicowymi usuwa się z jamy otrzewnej.
Zabieg taki jest możliwy dzięki systemowi zestawów z płynami, który chory ma dostarczane bezpłatnie do
domu. Zmiany wykonuje się 4 x 24h, z reguły o 7.00, 12.00, 17.00 i 22.00.
Chory dializuje się otrzewnowo w domu, przyjeżdża na wizyty kontrolne co 6 tygodni.
Oczywiście rozwiązaniem problemów chorego dializowanego jest przeszczep nerki. Najlepsze rokowanie to
przeszczep od dawcy spokrewnionego ( rodzina )
Należy zaznaczyć, że nie każdy chory dializowany kwalifikuje się do przeszczepu. Po wykonaniu szeregu
badań chory zgłaszany jest do Centralnej Listy Biorców i oczekuje na przeszczep.
Chorzy z PCHN są związani z nefrologami praktycznie od 1 stadium PCHN do przeszczepienia nerki.
Drukuj
Generuj PDF
Powiadom znajomego
Wstecz