NR 2. - Szkoła podstawowa w Budzowie
Transkrypt
NR 2. - Szkoła podstawowa w Budzowie
Gazetka uczniowska Szkoły Podstawowej w Budzowie Byle do piątku! styczeń/luty 2014, nr2/2013/2014 ŚWIĘTA - ZWYCZAJE - OBYCZAJE Co roku 31 grudnia obchodzimy sylwestra. Jest to huczne święto, kiedy żegnamy stary rok i witamy nowy. Czekamy, aż wybije północ i zacznie się Nowy Rok. O północy puszczamy fajerwerki, zimne ognie. Zwyczaj ten pojawił się na przełomie XIX i XX wieku. Na początku obchodzono go tylko w bogatszych warstwach społeczeństwa, jednak powoli przedostawał się do życia uboższych ludzi. Sylwester obchodzony jest w każdym kraju. We wszystkich częściach świata święto to odbywa się o różnych porach. Sylwester można spędzać na różne sposoby: urządzić zabawę w domu, iść do przyjaciół, pójść na zabawę do restauracji, hotelu, postać na rynku a może spędzić go na mieście? Pamiętajmy, że Sylwester obchodzimy tylko raz w roku, więc spędźmy go jak najlepiej! Karnawał to czas zabaw, balów, maskarad i pochodów. Najczęściej okres ten zaczyna się od święta Trzech Króli do wtorku przed Środą Popielcową. W tym czasie chodzimy na zabawy karnawałowe. Najsłynniejsze parady karnawałowe odbywają się w Rio de Janeiro, Wenecji, na Wyspach Kanaryjskich i w Niemczech. Największe pochody karnawałowe odbywają się w Rio de Janeiro w Ameryce Południowej. Na karnawał w Wenecji zakłada się maski a w Rio de Janeiro przechodzą rozmaite wielkie figury z ludźmi na nich lub bez. 2 Na zabawy karnawałowe przebieramy się w najrozmaitsze stroje np.: w Indianina, wróżkę, księżniczkę, super bohatera, Chińczyka, Japonkę i wiele, wiele innych. W czasie zabawy tańczymy, bawimy się i jemy. Zwyczaj ten w każdym kraju obchodzimy inaczej. ŚWIĘTA - ZWYCZAJE - OBYCZAJE Tłusty czwartek (inaczej zapusty) to ostatni czwartek przed wielkim postem. Ten dzień rozpoczyna ostatni tydzień karnawału. W ten najsłodszy dla nas dzień objadamy się pączkami i faworkami (chrustem). W starożytności był to dzień, kiedy świętowano odejście zimy i przyjście wiosny. Jedzono wtedy tłuste potrawy, szczególnie mięso oraz piło się wino. Zagryzkę stanowiły pączki przygotowywane z ciasta chlebowego i nadziewane słoniną. W ten sposób Rzymianie raz w roku obchodzili tzw. tłusty dzień. W Polsce około XVI wieku pojawił się zwyczaj jedzenia pączków w wersji słodkiej. Wyglądały trochę inaczej niż obecnie- w środku miały ukryty orzeszek lub migdał. Ten, kto trafi na taki szczęśliwy pączek, miał cieszyć się dostatkiem i powodzeniem. Dzień jedzenia pączków i faworków przypada w każdym roku w inny dzień, ponieważ zależy to od daty Wielkanocy. Tłusty czwartek jak sama nazwa wskazuje powinien być tłusty. Pamiętacie?! My w tym roku tłusty czwartek obchodziliśmy poza szkołą, ponieważ były ferie. Ale pączki na nas czekały po powrocie – objadaliśmy się nimi podczas zabawy karnawałowo-walentynkowej. Dziękujemy Radzie Rodziców za ten słodki i tłusty poczęstunek! Walentynki - coroczne święto zakochanych przypadające 14 lutego. Nazwa pochodzi od św. Walentego, którego wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest również tego dnia. Do Polski obchody walentynkowe trafiły w latach 90. XX wieku z kultury francuskiej i krajów anglosaskich, a także wraz z kultem świętego Walentego z Bawarii i Tyrolu. Święto to konkuruje o miano tzw. święta zakochanych z rodzimym świętem słowiańskim zwanym potocznie nocą kupały lub sobótką, obchodzonym w nocy z dnia 21 na 22 czerwca. Stałym niemalże elementem walentynek jest wzajemne wręczanie sobie walentynkowych ozdobnych karteczek. Czerwone, najczęściej w kształcie serca, opatrzone walentynkowym wierszykiem, a często i miłosnym wyznaniem. Ze świętem łączy się również zwyczaj obdarowywania partnera walentynkowymi upominkami w postaci kwiatów, słodyczy, pluszowych maskotek jak również bardziej osobistych elementów garderoby. 3 ŚWIĘTA – ZWYCZAJE - OBYCZAJE DZIEŃ BABCI I DZIADKA Pomysł powstania święta w Polsce pojawił się w tygodniku "Kobieta i Życie" w 1964 roku. Już rok później święto to zaczął popularyzować "Express Poznański". W roku 1966 również "Express Wieczorny" ogłosił dzień 21 stycznia "dniem babci". Później powstała również tradycja obchodzenia Dnia Dziadka. SAMORZĄD UCZNIOWSKI Samorząd uczniowski a prawo To już było: - akcja „I Ty możesz zostać św. Mikołajem” Zebrane dary - prezenty przekazaliśmy dzieciom z domu dziecka w Piławie Górnej oraz zwierzętom ze schroniska w Dzierżoniowie, - akcja „Góra grosza” – zebraliśmy 196,40 zł, które przekazane zostały do fundacji organizującej akcję, - dyskoteka karnawałowo-walentynkowa. W każdej szkole w Polsce działa samorząd, tworzony przez wszystkich uczniów szkoły – to wymóg art. 55 ustawy o systemie oświaty, która określa zasady funkcjonowania szkół. Zgodnie z tym artykułem jako samorząd możecie: - sami uchwalać regulamin samorządu uczniowskiego (musi być zgodny ze statutem szkoły). Określa on zasady wyboru i działania organów samorządu, - organizować życie szkolne i działalność kulturalną, oświatową, sportową oraz rozrywkową, - wybierać opiekuna samorządu, - redagować i wydawać gazetkę szkolną, - uzyskiwać informacje o programach nauczania, - korzystać z prawa do jawnej i umotywowanej oceny postępów w nauce i zachowaniu, - przedstawiać opinie i wnioski dyrekcji i radzie pedagogicznej we wszystkich sprawach szkoły, także dotyczących zmian w statucie szkoły. Poza Ustawą o systemie oświaty, prawa uczniów regulowane są także przez akty prawne wobec niej nadrzędne – Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej i Konwencję o Prawach Dziecka. Wynika z nich wiele innych praw – m.in. prawo do informacji, swobody myśli i przekonań, swobodnego zrzeszania się i wiele innych. Przysługują one uczniom zawsze – nawet, gdy nie są wprost wpisane do statutu szkoły czy regulaminu SU. Obecnie: 1.W związku z nadchodzącym “Dniem Ziemi 2014” zapraszamy do aktywnego uczestnictwa w II edycji ogólnopolskiej akcji ekologicznej pod hasłem „Oddaj zużyty telefon komórkowy – odbierz nowy aparat fotograficzny”. Przypominamy, że zużyte, uszkodzone telefony komórkowe zawierają metale ciężkie takie jak ołów oraz kadm i są zagrożeniem dla naszego środowiska naturalnego, szczególnie wody i gleby. Samorząd Uczniowski naszej szkoły włącza się do ogólnopolskiej akcji ekologicznej, w której zebrane zużyte lub uszkodzone telefony zostaną przekazane do profesjonalnego recyklingu. Do 09.05.2014r. przeprowadzimy zbiórkę zużytych, starych telefonów komórkowych bez baterii. Stan techniczny telefonów nie ma żadnego znaczenia. Telefon nie musi być sprawny i może być uszkodzony. 2. Weźcie udział w akcji „Wodę pij – zdrowo żyj!” Zachęcamy do udziału w tych akcjach!!! 4 SPORT TO ZDROWIE!!! SPORT TO JEST TO, CO POWINIEN ZNAĆ KAŻDY Sportowe Wieści Dział dla fanów sportu i nie tylko 5 SPORT TO ZDROWIE!!! SPORT TO JEST TO, CO POWINIEN ZNAĆ KAŻDY Osiągnięcia Piłka Ręczna: II miejsce w powiatowych półfinałach mini piłce ręcznej w kategorii dziewcząt II miejsce w powiatowych półfinałach mini piłce ręcznej w kategorii chłopców Siatkówka: II miejsce w powiatowych półfinałach siatkówki w kategorii dziewcząt z 5 klasy II miejsce w powiatowych półfinałach siatkówki w kategorii dziewcząt z 6 klasy I miejsce w powiatowych półfinałach siatkówki w kategorii chłopców z 5 klasy I miejsce w powiatowych półfinałach siatkówki w kategorii chłopców z 6 klasy III miejsce w powiatowych finałach piłki siatkowej w kategorii chłopców z 6 klasy I miejsce w powiatowych finałach piłki siatkowej w kategorii chłopców z 5 klasy Pływanie: I miejsce w pływaniu w kategorii chłopców (rocznik 2005-06) - Piotr Palac II miejsce w pływaniu w kategorii dziewcząt (rocznik 2004-05) - Julia Maciuszek I miejsce w pływaniu w kategorii chłopców (rocznik 2004-05) - Maciej Panońko ŁAMIGŁÓWKI Wskaż właściwą odpowiedź: Jaki był pierwszy zawodowy klub Cristiano Ronaldo? a) Real Madryt b)Sporting Club De Portugal c)Manchester United Ile milionów kosztował Gareth Bale? a) Ok.20 milionów b) Ok. 90 milionów c) Ok.150 milionów Z jakiego kraju pochodzi Ángel Di María a)Portugalii b)Brazylii c) Argentyny d)Włoch (Sprawdź siebie. Odpowiedzi do pytań znajdują się na końcu działu sportowego) Ulubiony sport naszych nauczycieli Zobaczcie wyniki sondażu Jaki sport lubią nasi nauczyciele (uprawiad lub oglądad)? Ulubiony Sport Żużel Piłka Nożna Lekkoatletyka Siatkówka Narciarstwo 6 SPORT TO ZDROWIE!!! SPORT TO JEST TO, CO POWINIEN ZNAĆ KAŻDY Ciekawostki o… Realu Madryt Real Madrid Club de Fútbol – hiszpański klub sportowy powstały w 1902 roku. Słynie głównie z sukcesów istniejącej od chwili założenia drużyny piłkarskiej, która trzydzieści dwa razy zdobyła mistrzostwo Hiszpanii, dziewięć razy Puchar Europy/Ligę Mistrzów, a także wiele innych trofeów, w tym przyznany w 2000 roku przez FIFA tytuł najlepszego klubu w XX wieku. Od 1947 roku drużyna ta rozgrywa domowe spotkania na stadionie Santiago Bernabéu, nazwanym na cześć byłego prezesa ,za czasów którego klub zdobył najwięcej trofeów. Real Madryt odegrał ważną rolę w historii hiszpańskiej i światowej piłki nożnej – to z inicjatywy jego działaczy powstał Puchar Króla. Klub reprezentował również Hiszpański Związek Piłki Nożnej, stając się jednym ze współzałożycieli FIFA w 1904 roku. W 1928 roku znalazł się w pierwszym zestawie drużyn tworzących Primera División, zaś w 1955 roku stał się jedną z drużyn biorących udział w pierwszej edycji Pucharu Europy, którą następnie wygrał, broniąc następnie to trofeum cztery razy z rzędu. ODPOWIADAMY NA LISTY Wychowanek ząbkowickiego Orła, a obecnie piłkarz Udinese Calcio, Piotr Zieliński otrzymał od selekcjonera reprezentacji Polski Waldemara Fornalika powołanie na mecz towarzyski z Liechtensteinem i pojedynek z Mołdawią w ramach eliminacji do Mistrzostw Świata 2014. 19-letni Zieliński to jedyny debiutant w kadrze stworzonej z piłkarzy z lig zagranicznych. W poprzednim numerze zamieściliśmy list uczniów do Piotra Zielioskiego – piłkarza reprezentacji Polski pochodzącego z Ząbkowic Śląskich. Pisaliśmy w nim m.in.: „Chcielibyśmy przeprowadzid z Panem wywiad, chcemy poznad Paoską technikę i sztuczki piłkarskie. Jesteśmy zaciekawieni, jak doszedł Pan do takiego sukcesu. Prosimy o spotkanie z uczniami naszej szkoły.” W odpowiedzi na list otrzymaliśmy informację ustną, przekazaną przez Panią Anię Zielioską, że Pan Piotr chętnie odwiedzi nas pod koniec roku szkolnego. Odpowiedzi do łamigłówki 1.b 2. b 3.c 7 WYDARZENIA KULTURALNE XIX Konkurs Recytatorski „Pegazik” „Ponad wszystkie wasze uroki Ty ! Poezjo i Ty, Wymowo Jeden - wiecznie będzie wysoki: Odpowiednie dać rzeczy – słowo” C.K. Norwid Wyłonieni finaliści etapu gminnego Jest 14 lutego 2014r. Z czym kojarzy się ta data? Oczywiście z walentynkami! Ale dzisiaj w naszej szkole to nie tylko walentynki, to również dzieo „uczty duchowej”, jaką przygotowali uczniowie szkół z naszej gminy. Pytacie, co to za uczta? To spotkanie z „żywym słowem”, które tworzy niezwykłe obrazy, a dzieje się to dzięki interpretacji głosowej tekstów - poezji i prozy - recytacji, które tworzą specyficzny nastrój, pobudzają wyobraźnię. W jednej z klas gromadzą się uczestnicy gminnych eliminacji XIX Konkursu Recytatorskiego „Pegazik”, w których biorą udział uczniowie Szkoły Podstawowej w Grodziszczu oraz Szkoły Podstawowej w Budzowie z filią w Przedborowej. Nasza szkołę reprezentują: Kinga Czyżewska, Amelia Niżniowska, Seweryn Waliczek, Szymon Oleksy (Budzów) oraz uczennice ze szkoły w Przedborowej. Wśród uczniów i ich opiekunów zasiadło również szanowne jury w składzie: przewodniczący - Pani Aldona Błojda – nauczycielka języka polskiego Publicznego Gimnazjum w Budzowie, Pani Anna Leszczyoska – dyrektor Biblioteki Publicznej w Stoszowicach oraz Pan Wójt Gminy Stoszowice – Marek Janikowski. Przed rozpoczęciem recytacji przez uczniów rozbrzmiewają piękne słowa „Hymnu o miłości” w wykonaniu Krzysztofa Kolbergera, które wprawiają wszystkich w wyjątkową atmosferę dzisiejszego dnia (jak widad nieprzypadkowo połączonego z konkursem). Za chwilę będą kolejno wychodzid na scenę recytatorzy, ale jeszcze przedtem głos zabiera Pani Dyrektor – życząc uczestnikom powodzenia w zmaganiach słownych. Uczestnicy kolejno deklamują teksty takich autorów jak: Jan Brzechwa, Jury w tym czasie ocenia uczestników pod kątem doboru tekstu i jego pamięciowego opanowania, interpretacji tekstu, kultury słowa, ogólnego wyrazu artystycznego. Ma twardy orzech do zgryzienia, bo poziom jest wysoki i bardzo wyrównany – tak komentuje po występach ocenę przewodnicząca jury. Zatem przerwa na rozstrzygnięcie konkursu i wyłonienie finalistów, którzy będą reprezentowali gminę w eliminacjach powiatowych. Uczestnicy wraz z opiekunami schodzą na małe „co nieco” – słodki poczęstunek, a jury pracuje. Konkurs jest rozstrzygnięty! Trzy pierwsze miejsca należą do uczennic naszej szkoły z filii w Przedborowej. Komisja przyznała jedno wyróżnienie – Amelii Niżniowskiej – uczennicy szkoły w Budzowie. Zwycięzcy przyjmują dyplomy, nagrody i słowa uznania, które płyną też do pozostałych uczestników konkursu. Gratulujemy zwycięzcom oraz pozostałym kolegom i koleżankom, którzy podjęli się tego pięknego, ale niełatwego zadania, jakim jest sztuka recytacji. Nie zniechęcajcie się i nie rezygnujcie z udziału w takich konkursach. Pamiętajcie, że recytacja, to jeden z niezwykle ważnych elementów kształtowania pozytywnych uczud w stosunku do ojczystego języka i budzenia zainteresowania kulturą. Poprawne wysławianie się odgrywa także dużą rolę w codziennym obcowaniu z innymi ludźmi. „Sposób mówienia- świadczy o człowieku”. 8 WYDARZENIA KULTURALNE Wiersze znanych i mniej znanych autorów, wiersze poważne, humorystyczne, wesołe, które recytowali nasi koledzy i koleżanki Stary Doktor Mówili Stary Doktor, Bo był naprawdę stary I do czytania zwykł Zakładać okulary. Mówili - Stary Doktor, Co ma młodzieńcze siły, Bo chce, by dzieci znów Uśmiechu się uczyły. Mówili - Stary Doktor, On nie wie, co samotność, A kiedy przyszło iść już w drogę bezpowrotną Zielony przez nie widział świat. O dziecka oddech lżejszy. W Doktora rękę ufnie kładł Swą dłoń król Maciuś Pierwszy. Wsłuchany w serc bijących stuk I kropli deszczu nokturn Nie raz się z łóżka swego zwlókł I czuwał Stary Doktor. na czele sierot swoich szedł, najmłodsze wziął na rękę i słychać było jego szept, że trzeba iść bez lęku. Za oknem dudnił głucho Podkuty strachem krok, A Stary Doktor mówił Wpatrzony cicho w mrok: Nie trzeba płakać, mówił, Choć ciężko jest nam dziś. Należy mieć nadzieję Zieloną, tak jak liść. Aaa, świat większy jest niż łza. Wkrótce świt Lepszego dnia, aaa. Aaa, za oknem noc i mgła. Wkrótce świt Lepszego dnia. Aaa, świat większy jest niż łza. Wkrótce świt Lepszego dnia, aaa. Aaa, za oknem noc i mgła. Wkrótce świt Lepszego dnia. Na jego rękach dziecko zbudziło się ze snu, a Stary Doktor Korczak tłumaczył cicho mu: Aaa, świat większy jest niż łza. Wkrótce świt Lepszego dnia, aaa. Aaa, za oknem noc i mgła. Wkrótce świt Lepszego dnia. Aaa Jonasz Kofta Wiersz ten – niezwykle trudny - pięknie recytował Szymon Oleksy. Jest to wiersz o Januszu Korczaku, polsko-żydowskim lekarzu i pedagogu, który po odzyskaniu niepodległości przez Polskę zorganizował zakład opiekuńczy dla dzieci i sierot z ubogich przedmieść Warszawy, dla dzieci działaczy robotniczych aresztowanych, więzionych i prześladowanych. Jonasz Kofta - (1942-1988), pisarz, satyryk; współzałożyciel kabaretów Hybrydy (1962) i Pod Egidą (1968), od 1968 współpracownik Pol. Radia i Telewizji, współtwórca m.in. cyklicznych radiowych audycji satyr. Ilustrowany tygodnik rozrywki; autor popularnych tekstów piosenek, utrzymanych zwykle w lirycznonostalgicznej tonacji (m.in. Kwiat jednej nocy 1969 I nagroda na Festiwalu Piosenki Pol. w Opolu, Pamiętajcie o ogrodach), często we własnym wykonaniu; satyry, wiersze (Na wszystkich dworcach świata 1989), utwory dram. (Wojna chłopska, wyst. 1979), libretta musicali. Królewna Obudziła się królewna smutna, obudziła się królewna niewyspana z samego rana. ... Płakała... płakała... i ubierać się w koronę nie chciała Poszła na wieżę, na wysoką, w dal spogląda... Stoją cicho dworzanie, zważają, czego zażąda! Zeszła z wieży na dziedziniec. A bardzo blada. Rozkazała stangretowi: Niechaj konie zakłada do złocistej karety. O rety! I usiadła sama jedna w karecie. I obwozić się kazała po świecie. Jadą, jadą dzień cały, 9 WYDARZENIA KULTURALNE Do mnie jedziesz? Najmilsza! A pewnie! rok, dwieście, aż przywieźli ją, gdzie trzeba, nareszcie. Stangret konie wyprzęga z karety, rycerz wierność przysięga królewnie. O rety! Wyszedł rycerz naprzeciw królewnie: Ewa Szelburg-Zarembina Wiersz o królewnie –jak prawdziwa królewna – recytowała Kinga Czyżewska. Ewa Szelburg-Zarembina – powieściopisarka, poetka, dramaturg, eseistka, najbardziej znana z twórczości dla dzieci i młodzieży. Pierwszy Kanclerz Kapituły Orderu Uśmiechu, funkcję tę pełniła w latach 1968–1976. Miss stonoga Raz stonoga, miss piękności, do kuzynki swej szła w gości. Wdziała wizytową suknię, włosy uczesała w pukle, pociągnęła rzęsy tuszem, skroń przykryła kapeluszem... Jeszcze pantofelków sto i gotowe. – Ho, ho, ho! – rzekła, stając na wprost lustra. – Ta figura... I te usta! To spojrzenie, styl, ta gracja... Och... po prostu rewelacja! A tymczasem u kuzynki już bawiło pół rodzinki. Pili kawę z cynamonem, jedli kluski z makaronem, wyjadali prosto z beczki podkwaszone ogóreczki. Ten wywijał obertasa, tamten po mebelkach hasał... śmiechu było co niemiara! Nagle ktoś zawołał: – Zaraz!... Zaraz, zaraz, gdzie stonoga? Gdzie kuzynka nasza droga? – Obiecała przyjść o piątej! – Lecz czy przyjdzie? – Raczej wątpię... – Przecież była zaproszona! – Może ma pod górkę do nas?... – Zegar bije jedenastą... – Już nie przyjdzie... – Podam ciasto. Każdy zjadł faworków tuzin (mniam!… marzenie… niebo w buzi!), kilka pączków, torcik słodki, a na deser dwie szarlotki. Wreszcie, syci i weseli, do swych domów polecieli. A stonoga? Ona wciąż przed lustrem stoi, nos pudruje, miny stroi: – Och... wyglądam wprost przepięknie! Ach... kuzynka z żalu pęknie! Ciotki będą mi zazdrościć... Oczaruję wszystkich gości!... Agnieszka Frączek Wiersz – niczym miss (nie stonoga) – prezentowała Amelka Niżniowska. Agnieszka Frączek jest doktorem habilitowanym językoznawstwa, germanistką i leksykografem. Wykłada na Uniwersytecie Warszawskim. Z pasją bada zabytkowe, 300letnie słowniki polskie i niemieckie, nie stroni także od leksykografii współczesnej. Mieszka w Warszawie z mężem Michałem, córką Weroniką i labradorką Daszeńką, a od niedawna także ze stadem kotów: Zakrętką, Kolesiem, Franciszką (zwaną Fisią) i Asem. Rady dla recytatorów: 1. Trzeba wiedzieć, co się mówi – musisz rozumieć tekst. 2. Tekst należy opracować pod względem dykcji - piękne, wyraziste mówienie zależy od: dobrego oddychania unikania przesadnej wymowy samogłoski „ę” właściwego otwierania ust podczas wymowy poszczególnych głosek 10 WYDARZENIA KULTURALNE starannej wymowy trudnych zbitek spółgłoskowych w wyrazach poprawnego akcentowania sylab w wyrazach i właściwej intonacji różnych typów zdań właściwego tempa mowy odpowiedniego rytmu mówienia frazami, a nie pojedynczymi słowami zwracania uwagi na znaki interpunkcyjne 3. Trzeba się odpowiednio zaprezentować – postawa, kontakt wzrokowy, wyraz twarzy: nie patrz w podłogę, nie patrz w dal najlepiej patrzeć w jeden punkt pomiędzy głowami widzów, a w trakcie recytacji zmieniać kierunek spojrzenia. 4. Koniecznie należy pozbyć się tremy – zanim zaczniesz mówić, skoncentruj się! Pamiętajcie, że recytacja to dobra zabawa. Bawcie się, te dwiczenia Wam w tym pomogą: a) zabawy z głoskami Dzwonił deszcz o deseczki i deszczułki. Trzech Czechów szło ze Szczebrzeszyna do Szczecina. Chrząszcz brzmi w trzcinie, świerszcz strzyka za ścianą. Grzebień zęby szczerzy, a szczotka się jeży. Czesz się Jerzy jak należy. wymawianie głosek „a,o,e,u,i,y” staccato, potem legato wymawianie w/w głosek coraz głośniej, a potem coraz ciszej wymawianie w/w głosek z różnymi spółgłoskami , np. ma, mo, me, mu, mi, my cha, cha, cha, cha, cha op,op,op,op,op fe,fe,fe,fe,fe rak,rak,rak,rak,rak naśladowanie głosów ptaków i zwierząt naśladowanie odgłosów maszyn, pojazdów i urządzeń c) ćwiczenia oddechowe nadmuchiwanie balonów puszczanie baniek mydlanych dmuchanie piłki, żeby się toczyła dmuchanie piórka, aby utrzymało się w powietrzu Podczas mówienia nieodzowne jest stosowanie oddechu przeponowego, w którym klatka piersiowa, rozszerzając się na boki, maksymalnie zwiększa pojemność płuc b) powtarzanie lingwołamek językowych Moja miła mamo. Mam małą maskotkę. Król Karol kupił królowej Karolinie korale koloru koralowego. Sasza suszy szare spodnie. Nie każda prosta krzywej sprosta. Podawała baba babie przez piec malowane grabie. Ranek świta i króla już świt wita. Siedzi kura na koszyku liczy jaja do szyku: jedno jajo, drugie jajo, trzecie jajo,. Ene due like falce torba borba ósme smake deus deus korba deus baks. Przeleciały trzy pstre przepiórzyce przez trzy pstre kamienice. Ziarno do ziarnka a zbierze się miarka. Cząk czaka raka taka czik tak czaka taka cząk czaka raka taka czik tak czak. d) ćwiczenia narządów artykulacyjnych nadymanie policzków zataczanie językiem kółka po dziąsłach przy zamkniętych ustach sztuczny uśmiech chi,chi,chi,chi naśladowanie odgłosu podkówek „kląskanie” Powodzenia!!! Uwaga! Rozwiąż quiz skojarzeniowy ze strony 27 i dowiedz się, jaki wiersz recytował Seweryn Waliczek. Rozwiązanie (tytuł wiersza oraz jego autora) prześlij na Frontera do sali SU. 11 Z EKOLOGIĄ ZA PAN BRAT WSPÓLNIE DBAMY O NASZĄ PLANETĘ Jak segregować śmieci? Gdzie wrzucać odpady? W który pojemnik, wrzucać jakie śmieci. Czego nie wolno wrzucać do pojemnika? Gdzie wrzucać resztki jedzenia? Masz problem z segregacją odpadów? To jest proste! Tego można się nauczyć! Odpady nadające się do ponownego przetworzenia są odpowiednio oznakowane. Zwracajmy, więc uwagę na znaki i symbole umieszczane na opakowaniach: 12 Z EKOLOGIĄ ZA PAN BRAT WSPÓLNIE DBAMY O NASZĄ PLANETĘ SEGREGACJA ŚMIECI W naszej gminie segregujemy odpady wrzucając je do pojemników (worków) w 3 kolorach: niebieskiego, żółtego i białego. Tu wrzucamy: Tu wrzucamy opróżnione: Tu wrzucamy: • gazety i czasopisma • katalogi i prospekty • papier szkolny i biurowy • książki w miękkich okładkach lub z usuniętymi twardymi okładkami • torebki papierowe • papier pakowy • pudełka kartonowe i tekturowe • tekturę oraz metalowe • puszki po napojach • puszki po konserwach • drobny złom żelazny i metale kolorowe • kapsle • butelki po napojach (zaleca się zgniecenie) • butelki po płynach do mycia • plastikowe zakrętki • plastikowe torebki, worki, reklamówki • plastikowe koszyczki po owocach • butelki i słoiki szklane po napojach i żywności • butelki po napojach alkoholowych • szklane opakowania po kosmetykach Tu nie wrzucamy: Tu nie wrzucamy: • butelek i pojemników z zawartością • butelek i pojemników po olejach (spożywczych, chłodniczych, silnikowych) • opakowań po lekach • butelek po płynach chłodniczych • pojemników po wyrobach garmażeryjnych • zabawek • sprzętu AGD • styropianu • szkła okiennego • opakowań szklanych po lekach i chemikaliach • potłuczonych luster Tu nie wrzucamy: • zabrudzonego i tłustego papieru • papieru z folią i okuciami metalowymi lub dodatkami z tworzywa sztucznego Jak widać tylko kolor żółty został skojarzony w jednym przypadku z odpadami. Sondaż wskazał na to, że nie kojarzymy jeszcze tych kolorów z odpadami – z ich segregacją. Zapytaliśmy też, te osoby o to, czy segregują śmieci? Tylko 28% zapytanych osób segreguje śmieci, a aż 72 % nie! Stąd też, póki co, brak skojarzeń tych kolorów z kolorami pojemników na odpady. Miejmy nadzieję, że w niedługim czasie się to zmieni. Z sonadżu wynika też, że wśród odpadów, z którymi mamy do czynienia najwięcej jest plastiku – tak wskazało aż 70% respondentów, a w następnie papieru – 25% oraz odpadów organicznych – 5%. Przeprowadziliśmy wśród kolegów i koleżanek, pracowników, rodziców, sąsiadów sondę, z której chcieliśmy się dowiedzieć, czy te trzy kolory kojarzą się już nam z odpadami (bo przecież wrzucamy je do pojemników w tych właśnie kolorach). Z czym kojarzy się Pani/Panu kolor ? - niebieski: z niebem, z lodem, z zimnem, z marzeniami, - żółty: z samochodem sąsiada, z workiem na plastik, ze słonecznikami, z piaskiem, z latem , ze słońcem, zazdrością, plażą. - biały: z komunią świętą, z młodością , z weselem, z czystością, śniegiem, zimą. Pamiętajmy! Każdego odpadu można pozbyć się w sposób naturalny, bez kolizji ze środowiskiem naturalnym i naszym zdrowiem. Nie musimy palić śmieci! 13 Z EKOLOGIĄ ZA PAN BRAT WSPÓLNIE DBAMY O NASZĄ PLANETĘ Uwaga! Konkurs! Zrób coś dla dzieci i nie pal śmieci! Dlatego nasza gmina rozpoczęła kampanię informacyjną przypominającą o zakazie palenia śmieci w piecach domowych, do której się włączamy! Prace plastyczne – informacja znajduje się na tablicach ogłoszeń w szkole. Ze względu na zbyt niską temperaturę, piece domowe nie są przystosowane do spalania odpadów komunalnych, dlatego do atmosfery wydostają się nieoczyszczone, szkodliwe substancje chemiczne, które są przyczyną wielu chorób m.in. nowotworowych i związanych z obniżeniem odporności. Substancje wydzielane przy spalaniu odpadów, takie jak np. dwutlenek siarki, powodują trudności w oddychaniu, są częstą przyczyną zaczadzenia i prowadzą do powstawania nowotworów. Tlenek azotu powoduje choroby płuc, które zazwyczaj kończą się śmiercią. Na toksyczne związki narażone są przede wszystkim dzieci! PAMIĘTAJ ! W piecu domowym nie wolno palid śmieci. Szczególnie niebezpieczne dla zdrowia jest spalanie odpadów z tworzyw sztucznych np. butelek typu PET, worków foliowych, a także opakowao po sokach, mleku, odpadów z gumy, lakierowanego drewna, mebli, płyt meblowych i odpadów powstałych w wyniku ich obróbki. W piecu domowym możesz spalad tylko: węgiel, koks, drewno, trociny, wióry pod warunkiem, że nie są zanieczyszczone impregnatami i powłokami ochronnymi, odpady z kory i korka, papier i tekturę, karton. DOBRZE WIEDZIEĆ!!! Palenie śmieci ma również negatywny wpływ na stan przewodów kominowych, powodując odkładanie się tzw. „mokrej sadzy” w kominach. To z kolei może byd powodem zapalenia się instalacji i pożaru Twojego domu. UWAGA ! W przypadku stwierdzenia termicznego przekształcania odpadów w instalacji do tego nie przeznaczonej podejmowane są sankcje karne wynikające z art. 191 ustawy o odpadach. Kara może wynieśd nawet 5.000 zł. O tym wszystkim powinni wiedzieć też rodzice, dziadkowie, sąsiedzi. Przekażmy te informacje 14 Z EKOLOGIĄ ZA PAN BRAT WYWIAD Z PANEM WÓJTEM Uczymy się w szkole pasywnej, pierwszej takiej szkole w Polsce, której właścicielem jest Gmina Stoszowice. Zapytaliśmy więc Pana Wójta – Marka Janikowskiego - skąd i dlaczego pomysł na taki budynek? węgla. Ilość wytwarzania dwutlenku węgla przy masowej produkcji prądu w stosunku do jednego kilowata jest niewspółmiernie mała w stosunku do tej, którą spalamy w piecu węglowym w domu. Tak, aby wytworzyć jeden kilowat ciepła w domu musimy narzucić dużo węgla, on paląc się w dużo niższej temperaturze wytwarza dużo więcej zanieczyszczeń do środowiska, de facto, nie mając pieca nie spalając gazu, oleju bądź brykietu nie emitujemy dodatkowych spalin do środowiska. Dzień dobry. - Dzień dobry. Skąd pomysł na szkołę pasywną? - Pomysł zrodził się podczas wyjazdu studyjnego, na którym byliśmy w Niemczech. Tam oglądaliśmy tego typu budynki, przedstawiono nam koszty funkcjonowania takiego budynku, wady, zalety i koszty jego utrzymania. Po prostu osoby, które użytkowały takie budynki przekonały mnie, aby podobne budować u nas. Podróże kształcą . Jak działa budynek pasywny? Często widzimy nowych gości oglądających naszą szkołę – zapewne interesują się rozwiązaniami technologicznymi i sposobem jej funkcjonowania, dlaczego to zainteresowanie, skąd wiedzą o naszej szkole? - Najprościej porównać budynek pasywny do dobrego termosu (podobnie tłumaczono nam w Niemczech). Jeżeli do takiego termosu wlejemy herbatę, to po dwunastu godzinach dalej będzie gorąca. Jeżeli wlejemy herbatę do termosu słabszej jakości, to po dwóch godzinach będzie zimna. Podobnie działa budynek pasywny. Zatrzymuje ciepło, w środku ma grube, szczelne ściany. Natomiast urządzenia wentylacyjne zawracają ciepło w powietrzu z powrotem do budynku. W tradycyjnym budynku mamy wentylację grawitacyjną. Podgrzane powietrze z budynku wylatuje przez komin i już nie wraca. Tutaj powietrze wylatuje, ale ciepło wraca z powrotem do rekuperatora. - O szkole dowiedzieli się zapewne z różnych komunikatów prasowych bądź z Internetu. Natomiast zainteresowanie jest stąd, że powstała dyrektywa, która mówi, że po 2018 roku wszystkie budynki muszą być o prawie zerowym zużyciu energii, a budynek pasywny jest takim budynkiem. Co to oznacza? Oznacza to, że dzisiaj, tudzież za chwilę, za rok, za dwa jakiś samorządowiec lub burmistrz, wójt, ktokolwiek, nawet pan Kowalski chciałby wybudować budynek - po 2018 roku będzie musiał go wykonać na zasadzie takiej technologii jak nasz. Przyjeżdżają oglądać, patrzeć co wyszło, co nie wyszło, na co zwrócić uwagę, co ewentualnie poprawić. Po prostu chcą uczyć się na błędach. Bo nikt nie jest idealny. To proces, który się rozwija i zawsze jakieś rzeczy można poprawić. Prawo przymusza nas do tego, aby w przyszłości wszystkie budynki były pasywne, dodatkowo jest to dobre dla ekologii. Jakie są oszczędności, które wynikają z utrzymania takiego budynku w porównaniu z innymi? - Dla przykładu - w Budzowie mamy dwie szkoły: gimnazjum i szkołę podstawową, są one jednej wielkości, generalnie jeżeli chodzi o metry kwadratowe. Za sam prąd, komputery itp. musimy wydać około 15 tys. zł, a do tego w gimnazjum trzeba opłacić palacza, kupić opał i ogrzewać budynek. A w podstawówce 15 tys. zł wystarcza nam na wszystkie urządzenia. O tyle jest to tańsze. Taka szkoła jest tańsza od 20 do 24 tys. zł rocznie. Jak widać jest Pan miłośnikiem ekologii, jakie inne działania podejmuje Pan w gminie? Jakie są korzyści dla środowiska z takiego budynku? - Właśnie skończyłem spotkanie z dyrektorami szkół i przedszkoli i namawiam ich do tego, aby w tym roku na terenie naszej gminy rozpowszechniać akcję na szeroką skalę pt. ,,Palisz śmieci - trujesz dzieci’’. Jest to olbrzymi problem. Ludzie spalają w piecach plastiki, opony itp. Więc wydaje mi się, że to jest - Najprościej przelicza się je na oszczędności dwutlenku węgla. Oczywiście dwutlenek węgla wytwarza się teraz w każdym procesie, bo prąd który mamy dostarczany do budynku pochodzi z elektrowni węglowej i ta elektrownia też wytwarza dwutlenek 15 Z EKOLOGIĄ ZA PAN BRAT ważne działanie, które podejmujemy w tym roku. Ze względu na ekologię też, ale przede wszystkim ze względu na nasze zdrowie. lub sadzenie drzewek są ważne i trzeba to robić, to jest nadzieja, że w przyszłości będzie lepiej. Więc jeżeli Wy się przekonacie, to przekonają się również Wasi rodzice. A segregacja śmieci? - W Europie Zachodniej coraz częściej spala się śmieci w centralnych ciepłowniach, które produkują ciepło i prąd, śmieci są normalnym paliwem, bo to jest tak - jeżeli spalamy ten sam śmieć w naszym kotle w którym jest około 400°C, to wszystkie zanieczyszczenia, rakotwórcze dioksyny i inne toksyny dostają się do powietrza, którym oddychamy. Natomiast jeżeli wrzucimy śmieci do pieca, w którym jest ponad 1000°C, to w takiej temperaturze spala się wszystko, a z komina nie wylatuje nic szkodliwego. Jest to po prostu czyste spalanie. Nie wiedzieć dlaczego w Polsce powstała tylko jedna taka spalarnia w Poznaniu. Jeżeli chodzi o samą segregację, to ma ona sens tylko w tych miejscach, w których te surowce mogą być rzeczywiście odzyskane i ponownie przetwarzane np. plastik, papier, metal itp. Czy w związku z tym tematem jeszcze jakiś apel do dorosłych? - Moim apelem na ten rok jest to, aby spróbować zminimalizować spalanie śmieci w domach. Dziękujemy za poświęcony czas. Do widzenia. - Do widzenia. *** Przypominamy, że nasza szkoła przystąpiła w roku szkolnym 2012/2013 do projektu „Ekoszkoła”, którego celem jest promowanie zachowao ekologicznych i proekologicznych. Uzyskaliśmy certyfikat „Centrum Aktywności Ekologicznej”. W bieżącym roku szkolnym staramy się o uzyskanie certyfikatu „Zielona Flaga”. Tematy przewodnie na ten rok to: - zdrowa żywnośd, - woda (do picia, do mycia, do życia). W kolejnych numerach gazetki będziemy omawiad zagadnienia związane z tymi tematami. Czy mieszkańcy chętnie się do tego zabierają? - Mieszkańców, jak ostatnio zauważyłem, w znacznym stopniu zachęca się ceną. Cena śmieci segregowanych ostatnio spadła w naszej gminie – wynosi tylko 10 zł, więc więcej osób zaczyna segregować, choć na dzisiaj jest to tylko 1/3 mieszkańców (to nie jest tak źle, jak na początek). Natomiast bez względu na to czy ktoś segreguje czy nie, to musimy pamiętać, że jest dużo niebezpiecznych odpadów, m.in. są to baterie i sprzęt elektroniczny, które musimy oddawać do osobnych punktów segregacji – według mnie jest to najważniejszy element systemu segregacji. Wszystkie śmieci komunalne mogą dziś nasi mieszkańcy przywozić na teren Wodociągów Srebrnogórskich, tam można je nieodpłatnie zostawiać, naprawdę nie ma potrzeby wyrzucać ich do przydrożnych rowów. SŁOWNICZEK POJĘĆ EKOLOGICZNYCH atmosfera (gr. atmos para, sphaira kula) — powłoka gazowa otaczająca ciało niebieskie; atmosfera Ziemi, zwana powietrzem, do wysokości ok. 70 km składa się z mieszaniny gazów, głównie azotu (ok. 78 %) i tlenu (ok. 21%); przyciąganie ziemskie utrzymuje ją wokół planety; ciśnienie i gęstość powietrza maleje wraz ze wzrostem wysokości; przyjęty jest podziała atmosfery Ziemi według rozkładu temperatury w zależności od wysokości na: troposferę, stratosferę, mezosferę, jonosferę i termosferę; w obrębie stratosfery znajduje się warstwa ozonowa (ozonosfera), działająca jak tarcza ochronna, zabezpieczająca Ziemię przed szkodliwym promieniowaniem nadfioletowym Słońca; zob. biosfera, hydrosfera, litosfera antropopresja (gr. antropos człowiek, łac. pressio nacisk) — całokształt oddziaływań człowieka na środowisko przyrodnicze, wywołujących w nim pochodne zmiany mikroklimatu, zanieczyszczenia powietrza i wód, przekształcenia gleb oraz zubożenie flory (łac. Flora rzymska bogini kwiatów i wiosny) — wszystkie gatunki roślin występujące w danym środowisku i fauny ((łac. Fauna rzymska bogini pól i lasów) — wszystkie gatunki zwierząt występujących w danym środowisku Czy chciałby Pan coś od siebie dodać na temat zachowań ekologicznych? ekosystem (gr. oikos dom, środowisko, systema układ) — podstawowa jednostka organizacji przyrody, wyodrębniona w jeden funkcjonalny system, łącząca w całość zespół organizmów żywych (biocenozę) oraz nieożywione środowisko fizyczne (biotop), w którym organizmy żyją i współdziałają; podstawę funkcjonowania każdego ekosystemu tworzy obieg materii i przepływ energii przez charakterystyczne, określone łańcuchy pokarmowe; ze względu na charakter biotopu ekosystemy dzieli się na wodne (np. morze, jezioro), lądowe (np. las liściasty) oraz wodnolądowe (np. namorzyna); ekosystemy wodne zajmują największą część powierzchni Ziemi - Chciałbym dodać, że jedynym i najlepszym nauczycielem dorosłych są dzieci i to Wy poprzez swoje nawyki, poprzez to, czego się nauczycie, możecie sto razy lepiej wpłynąć na dorosłych niż jakakolwiek kampania promocyjna. Jeżeli Wy się przekonacie, że postawy ekologiczne i zachowania proekologiczne typu: segregacja, nie palenie śmieci 16 GOŚCIE, GOŚCIE Ecik Krecik segreguje smieci! - OJ,OJ,OJ!!! Relacja z przedstawienia edukacyjnego w wykonaniu grupy teatralnej z Krakowa. Aktorzy w wesoły i ciekawy sposób zaprezentowali problematykę segregowania odpadów i dbania o otaczające nas środowisko . Była to wartościowa lekcja ekologii zarówno dla najmłodszych, jak i tych nieco starszych uczniów… 13 marca 2014r. W szkole odbywa się przedstawienie pt. ,, Ecik Krecik segreguje śmieci”. Na środku sali rekreacyjnej panowie, którzy przyjechali rozkładają scenę, na której ukazany jest las. Obok niej porozrzucane są śmieci: gazety, puszki, papierki, butelki … Na salę wchodzą dzieci z klas I-III, do których adresowany jest spektakl. Rozpoczyna się przedstawienie. Zaczyna grad muzyka, po chwili słychad kroki dużego zwierzaka - na scenę wchodzi Krecik. Kiedy stworek kooczy mówid i schodzi ze sceny, pojawia się lis, który wchodząc poślizguje się na skórce od banana. Potem znów pojawia się Krecik i rozpoczyna rozmowę z lisem. Następnie rudy zwierz włącza muzykę, a dzieci zaczynają klaskad. Zwierzaki wygłupiają się na scenie, a dzieciaki śmieją się głośno. Bohaterowie przypominają sobie, że istnieje coś takiego jak segregacja śmieci. Lis przynosi pojemniki w kilku kolorach. Potem wrzucają po jednym śmieciu do każdego pojemnika, aby pokazad dzieciom, co wrzucad do pojemników. Kiedy kooczą, Krecik włącza muzykę z piosenką, dzieci znów zaczynają klaskad, a gdy znają już tekst, zaczynają też śpiewad. Następnie Krecik żegna się z dziedmi i schodzi ze sceny , muzyka z powrotem zaczyna grad, a dzieci klaskad. Lis żongluje piłeczkami, a potem taoczy z miotełką. Kiedy lis kooczy swój występ nad sceną pojawia się ptak z czerwonym nosem, okazuje się, że to nauczyciel lisa. Zaczynają rozmawiad o EKOSYSTEMIE. Niespodziewanie do ptaka dzwoni telefon, odbiera, po rozmowie profesor mówi, że musi iśd na spotkanie związane z EKOLOGIĄ. Zza sceny znów wychodzi Krecik, zaczyna rozmawiad z Lisem na temat palenia śmieci w piecach. Gdy kooczą rozmowę, zaczynają zadawad dzieciom pytania związane właśnie z EKOLOGIĄ. Do odpowiedzi na pierwsze pytanie wybrany zostaje uczeo klasy I - Marcel, na drugie zaś pytanie prawidłowo odpowiada Dawid - uczeo klasy II. Po zadaniu wszystkich pytao Krecik zaprasza na scenę grupę dzieci, a one zaczynają wrzucad śmieci do pojemników . Dzieciaki szybko uporały się z tym kłopotem. Przedstawienie kooczy się, zwierzaki żegnają się z dziedmi, a na sali rozlegają się wielkie brawa. Goście - aktorzy - krótkim spektaklem zasygnalizowali nam problem dotyczący konieczności segregowania odpadów. Przypomnieli, w jaki sposób radzid sobie z nimi. 17 PISZEMY LISTY Moje miejsce na Ziemi Poprosiliśmy uczniów klasy V, aby wypowiedzieli się na temat stanu środowiska naturalnego w ich najbliższym otoczeniu. Oto przykłady wypowiedzi: W moim najbliższym otoczeniu środowisko naturalne jest zanieczyszczone. Nie wszyscy mieszkaocy mojej gminy segregują śmieci, wielu ludzi wywozi je do lasu lub pali w piecu, co jest bardzo szkodliwe dla natury. Wokół mojej miejscowości jest dużo lasów, lecz ludzie wycinają je. Rolnicy wypalają trawę, co jest bardzo niebezpieczne dla środowiska, bo zabijają pożyteczne zwierzęta. Mieszkam niedaleko drogi, która łączy ważne miasta. Przejeżdża tamtędy wiele samochodów, które bardzo zanieczyszczają otoczenie. Moim zdaniem należy karad ludzi, którzy wywożą swoje śmieci do lasów lub na łąki. Powinniśmy sadzid nowe drzewa, aby lasy nadal istniały. Gmina powinna zachęcad ludzi do segregacji odpadów. Należy też zabronid rolnikom wypalad trawę. Uczennica klasy V Środowisko naturalne w Srebrnej Górze jest częściowo zanieczyszczone. Jego zniszczenie powoduje wyrzucanie odpadów komunalnych na pola, łąki , obrzeża lasów a, także do rzek i stawów. Takie miejsca nazywamy dzikimi wysypiskami. W chwili obecnej Srebrna Góra rozwija się dzięki turystyce. Corocznie kilkadziesiąt tysięcy przyjezdnych odwiedza tę miejscowośd. Zwiedzający oglądając otoczenie mogą natknąd się na nieczystości. W tej sytuacji możemy czud się zawstydzeni tym widokiem. Dlatego musimy zacząd troszczyd się o wizerunek tego miejsca. Uczeo klasy V PISZEMY LISTY Śmieci – palący problem! Budzów, 12.02.2014r. Drodzy Mieszkaocy Gminy Stoszowice! Chcielibyśmy zwrócid uwagę na zagrożenia wynikające z nieodpowiednich sposobów pozbywania się śmieci z naszego otoczenia oraz skutki zanieczyszczenia środowiska. Od pewnego czasu częśd mieszkaoców segreguje odpady, wykorzystując do tego odpowiednie pojemniki (worki), lecz są i tacy, którzy niektórych odpadów pozbywają się paląc je w piecach. Niejednokrotnie mamy okazję widzied i czud „efekty”, jakie temu zjawisku towarzyszą. Nie jest to ani ładny widok, ani przyjemny zapach. Ale, gdyby to miało byd tylko to, to nie byłby to jeszcze „palący problem”. Zjawisko to niesie za sobą wiele groźnych skutków. Jesteśmy młodymi ludźmi, ale wiemy już, że toksyczne działanie zanieczyszczeo polega na powolnym, ale skutecznym uszkadzaniu wewnętrznych narządów – wątroby, płuc, nerek, rdzenia kręgowego lub kory mózgowej i jest odpowiedzialne za częste występowanie nowotworów. Spalając 1 kg pianki poliuretanowej (występuje ona np. w odzieży i obuwiu) wytwarza się 50 litrów cyjanowodoru, który w połączeniu z wodą tworzy jedną z najsilniejszych trucizn – kwas pruski. Kominy domów znajdują się na niewielkiej wysokości, co uniemożliwia wyniesienie zanieczyszczeo na duże odległości i ich rozproszenie przez wiatr. Skutkiem tego jest wzrost zanieczyszczeo powietrza w najbliższym otoczeniu. Według danych z raportu komisji europejskiej co roku na choroby wywołane złym stanem powietrza umiera 28000 Polaków. Ten, kto spala odpady truje siebie i najbliższe otoczenie! Pamiętajmy, że jesteśmy mieszkaocami nie tylko tej gminy, Polski, ale Ziemi. Żyjmy więc tak, aby nasza Matka-Ziemia była dla Nas przyjazna. Uczniowie klasy V 18 ŻYJMY ZDROWO WODA DAJE ŻYCIE! Woda życiodajna substancja - bezbarwna, bezwonna, pozbawiona smaku i kalorii jest niezbędna do życia wszystkim organizmom na ziemi. Bez niej nie przetrwałby żaden człowiek, żadne zwierzę, żadna roślina. Potrzebuje jej i słoń, i bakteria; nie można jej niczym zastąpić. Aby być zdrowym, każdy z przeszło pięciu miliardów ludzi musi codziennie przyjąć w posiłkach i napojach około dwóch i pół litra wody. Gdyby jej nie było, nie istniałoby życie. Brak wody uniemożliwia uprawę ziemi i hodowlę zwierząt. Bez wody nie ma żywności, a bez żywności nie ma życia Znaczenie biologiczne wody Woda jest powszechnym rozpuszczalnikiem związków ustrojowych i niezbędnym uzupełnieniem pokarmu wszystkich znanych dotąd organizmów. Uczestniczy w przebiegu większości reakcji metabolicznych, stanowi środek transportu wewnątrzustrojowego: np. produktów przemiany materii, substancji odżywczych, hormonów, enzymów. Reguluje temperaturę i uczestniczy w reakcjach hydrolizy. Stanowi płynne środowisko niezbędne do usuwania końcowych produktów przemiany materii. Woda stanowi średnio 60% masy dorosłego człowieka, w przypadku noworodka ok. 15% więcej. Znaczenie kulturowe wody W kulturowej symbolice woda jest jednym z żywiołów (czterech w kulturze europejskiej, lub pięciu w tradycji chińskiej) i przeciwstawiana jest ogniowi, powietrzu i ziemi (w Europie) lub ogniowi, metalowi , drewnu i ziemi (w Chinach). . Woda jest jednym z żywiołów Symbolizuje życie, płodność i oczyszczenie (choć bywa także ukazywana jako siła zła, zwłaszcza w przeciwstawieniu wody czystej i brudnej). Woda jest częstym elementem mitów kosmogonicznych. Bywa też uważana za medium ułatwiające przejście z jednego świata do drugiego (w starożytnej Grecji Charon przewoził łodzią duszę zmarłego do Hadesu, gdzie pijąc wodę ze źródła Lete zapominała o minionej egzystencji). W wielu religiach zanurzenie w wodzie symbolizuje oczyszczenie i odrodzenie (por. chrzest). RODZAJE WODY Woda surowa - woda opadowa np. deszczówka - woda powierzchniowa np. rzeka - woda podskórna - woda gruntowa - woda głębinowa - woda Źródlana - woda słona np. morska - woda słodka - woda zaburtowa Woda użytkowa (zasoby wodne) - woda wodociągowa - woda pitna - woda przemysłowa - woda destylowana - woda podwójnie destylowana (woda redestylowana) Ścieki - ścieki komunalne - ścieki przemysłowe - ścieki rolnicze ZANIECZYSZCZENIA WODY - ścieki Zanieczyszczenia komunalne Są to ścieki miejskie- mieszanina odpadów z gospodarstw domowych, fekaliów, odpadów ze szpitali, łaźni, pralni i zakładów przemysłowych. Znaczną ich część stanowią występujące w postaci zawiesiny lub rozpuszczone związki organiczne, głównie białka, tłuszcze i węglowodany. Zawierają one także detergenty, chorobotwórcze drobnoustroje, które są źródłem takich chorób, jak tyfus, cholera, dur brzuszny, choroba Heinego Mediny. Jeszcze jednym ważnym składnikiem ścieków są metale ciężkie(ołów, rtęć).Substancje te, jeśli przenikną do organizmów zwierzęcych, w tym organizmu ludzkiego, powodują uszkodzenia wątroby, naczyń krwionośnych, serca, układu Zanieczyszczenia przemysłowe Powstają między innymi przy wydobywaniu surowców, w trakcie chłodzenia urządzeń, filtracji, destylacji i podczas wielu innych czynności wykonywanych w różnorakiej produkcji. Ich skład jest bardzo zróżnicowany i zależny od rodzaju produkcji, np. ścieki z garbarni zawierają związki wapnia, chromu, siarczki, chlorki, związki azotu, a także tłuszcze i inne związki organiczne. Są one szkodliwe dla organizmów żywych, gdyż działają na nie, niszcząc wątrobę, przewód pokarmowy i układ krążenia. Zanieczyszczenia rolnicze Składają się na nie środki ochrony roślin, które mają na celu niszczenie szkodliwych organizmów, niszcząc również organizmy pożyteczne. Duże znaczenie mają także nawozy sztuczne, tylko częściowo wykorzystywane przez rośliny. Ich nadmiar spływa z wodami deszczowymi i gruntowymi do zbiorników wodnych, powodując gromadzenie się środków odżywczych tylko dla pewnych gatunków roślin, co w efekcie prowadzi do zakłócenia równowagi ekologicznej. DBAJMY WSZYSCY O WODĘ! 19 ŻYJMY ZDROWO Trzymaj formę! Czy wiesz, co jesz? Witaminy są związkami organicznymi, których organizm ludzki nie potrafi sam wytworzyd. Powinniśmy więc dbad o to by nasze pożywienie zawierało witaminy, ponieważ już niewielkie niedobory witamin mogą prowadzid do różnego rodzaju zaburzeo. Witaminy nie są źródłem energii ani składnikami tkanek, jednak są niezbędne dla wzrostu i rozwoju organizmu oraz prawidłowego przebiegu procesów metabolicznych. Ich działanie biologiczne jest widoczne już przy bardzo małych stężeniach. Ciekawostki: Ludzie z niedoborem witaminy B1 często padają ofiarą komarów i innych owadów. Przyczyną jest niższy poziom substancji odstraszających owady w skórze. Ponadto witamina ta przyspiesza gojenie się ran i wykazuje działanie uśmierzające ból (występuje w nasionach zbóż i produktach pełnoziarnistych, otrębach, grubych kaszach, płatkach śniadaniowych, drożdżach, chudej wieprzowinie, większości jarzyn, mleku, orzechach) U osób, których głównymi składnikami diety są potrawy gotowane, żywnośd puszkowana, frytki, białe pieczywo, pizza, makaron, ponadto spożywają dużo cukru i słodyczy może wystąpid niedobór witaminy B5 (występuje w ziarnie zbóż, pestkach słonecznika, kiełkach pszenicy, mięsie, pstrągu, śledziu, makreli, drożdżach, żółtku jaja, zielonych warzywach, orzechach włoskich, mleku, krabach, serze Camembert) W związku z dużym obciążeniem oczu, osoby których praca wiąże się z długim siedzeniem przed monitorem komputera potrzebują więcej witaminy A (występuje w wątrobie, tranie z rybiej wątroby, żółtku jaja, mleku, maśle, margarynach, w czerwonych i żółtych owocach oraz warzywach (marchewce, dyni, morelach, brzoskwiniach), ciemno zielonych częściach warzyw (szpinak, brokuły, jarmuż, sałata) Człowiek musi pobierad witaminę C z pokarmu, natomiast zwierzęta są w stanie wytwarzad ją same. (występuje w owocach dzikiej róży, czarnej i czerwonej porzeczce, czerwonej i zielonej papryce, brukselce, czarnym bzie, kalafiorze, truskawkach, szpinaku, kiwi, pomaraoczach, cytrynach, malinach, grejpfrutach, pomidorach, ziemniakach, kapuście, cebuli, brokułach, kalarepie, szparagach, poziomkach, wątrobie, jeżynach) Proponujemy: Sałatka z brokułów i kalarepki Składniki: - pół brokuła - kalarepka - cukinia - 2 marchewki - 5 dag żółtego sera Sos: - 4 łyżki majonezu - łyżeczka soku z cytryny - 12 dag jogurtu naturalnego - sól, pieprz Sposób przygotowania: Warzywa zblanszowad (robimy to w taki sposób, że wkładamy obrane warzywa na kilka minut do wrzącej wody, następnie studzimy je szybko w zimnej wodzie), brokuł podzielid na różyczki, pozostałe warzywa pokroid, ser utrzed na tarce. Wymieszad wszystkie składniki i polad sosem. Smacznego! 20 ŻYJMY ZDROWO Naucz się pomagać Jak radzić sobie w sytuacji konieczności udzielenia pomocy osobie rannej, poszkodowanej, nawet znajdującej się w stanie zagrożenia życia? Tego dowiedzieliśmy się od uczniów klasy II i III Uczniowie klasy II przygotowali pokaz udzielania pierwszej pomocy w ramach akcji Wielkiej orkiestry świątecznej pomocy – „Ratujemy i uczymy ratować”. Przypominamy najważniejsze zasady i kolejne czynności w sytuacji konieczności podejmowania akcji ratunkowej: I. Spokój i opanowanie IV. Wzywanie pomocy Ważne jest byś działał sprawnie, zachowując spokój i opanowanie. Jest to najważniejsza rzecz, która musisz zrobić. II. Bezpieczeństwo Zanim zaczniesz działać, musisz zadbać nie tylko o osobę, której pomagasz, ale także o siebie. Pamiętaj, że nie pomożesz nikomu, jeśli Tobie się oś stanie. A więc rozejrzyj się wokół i zobacz, czy nic Ci nie grozi. Kiedy będziesz pewny – zacznij pomagać. 1. Zadzwoń pod numer 112 lub 999. 2.Przedstaw się. 3. Powiedz, gdzie się znajdujesz (podaj miasto, ulicę, charakterystyczne punkty), ilu jest poszkodowanych; podaj numer telefonu, z którego dzwonisz. 4. Poczekaj, aż dyspozytor potwierdzi zgłoszenie – nigdy nie rozłączaj się pierwszy! III. Sprawdzanie przytomności V. Sprawdzanie oddechu Podejdź do osoby i głośno zapytaj, co się stało, czy Cie słyszy. Jeśli odpowie, znaczy, że jest przytomna, a więc zapytaj, czy potrzebuje pomocy. Jeśli jednak nic nie odpowie, postępuj następująco: Pomogą Ci w tym zmysły: wzrok, słuch i dotyk. 1. Połóż jedna rękę na czole osoby poszkodowanej, drugą na brodzie i delikatnie odchyl głowę do tyłu. 2. Przybliż swój policzek i ucho do ust i nosa osoby – staraj się wyczuć lub usłyszeć jej oddech – zaobserwuj, czy 1. Sprawdź, czy się porusza. 2. Potrząśnij za ramiona i ponownie zapytaj, czy Cię słyszy? Jeśli nadal nie odpowie – wezwij pomoc. 21 ŻYJMY ZDROWO w trakcie jej wdechu klatka piersiowa delikatnie się unosi. W trakcie wykonywania powyższych czynności licz powoli do 10 – tyle powinno trwać sprawdzanie czy osoba oddycha. delikatnie wdmuchnij powietrze w jej usta – podczas tej czynności ma unosić się jej klatka piersiowa.Odsuń głowę od twarzy osoby poszkodowanej i zobacz, czy klatka piersiowa zaczyna opadać. Jeśli dobrze wykonałeś oddech ratowniczy, wykonaj go jeszcze raz! VI. Pozycja boczna Jeżeli wyczujesz oddech, ułóż osobę pozycji bocznej: VIII. Uciskanie klatki piersiowej w 1. Rozepnij osobie poszkodowanej grube ubrania, które uniemożliwiają wykonywanie ucisków. 2. Wyznacz za pomocą linii pionowej i poziomej środek klatki piersiowej. 3. Ułóż nasadę jednej swojej dłoni w środkowej części klatki piersiowej osoby, pomiędzy brodawkami sutkowymi. 4. Dołóż do niej drugą rękę w taki sposób, by uciskać mostek poszkodowanego nie opierając dłoni na jego żebrach. 5. Wyprostuj łokcie i nachyl się nad nią tak, aby Twoje ręce były wyprostowane. 6. Uciskaj 30 razy – rób to mocno i energicznie. 1. Uklęknij przy niej. 2. Rękę jej, która jest bliżej Ciebie, połóż wzdłuż jej głowy. 3. Zegnij jej w kolanie nogę. 4. Ugnij drugą rękę w łokciu i przyciągnij dłoń do jej twarzy. 5. Trzymając jedną rękę na kolanie, a drugą na łokciu, pociągnij osobę do siebie i obróć. 6. Głowa osoby powinna spoczywać na wyprostowanej ręce. IX.Powtarzanie oddechów ratowniczych i ucisków klatki piersiowej VII. Oddechy ratownicze Jeśli podczas wykonywanie wcześniejszych czynności ratowniczych okaże się, że osoba poszkodowana nie oddycha, należy podjąć następującą akcję: Ponownie wykonaj 2 wdechy ratownicze i 30 uciśnięć klatki piersiowej. Resuscytację wykonuj do czasu, gdy przyjedzie karetka pogotowia. 1. Odchyl głowę osoby, tak jak przy sprawdzaniu oddechu. – połóż jedną rękę na czole, drugą na brodzie i delikatnie odchyl głowę do tyłu. 2. Dwoma palcami zatkaj jej nos. 3. Weź głęboki oddech i obejmij swoimi ustami usta osoby, której pomagasz i Każdy może nauczyć się podstawowych zasad udzielania pierwszej pomocy, gdyż nawet skomplikowanie brzmiąca resuscytacja, to w rzeczywistości kilka prostych czynności. Zapamiętaj je! 22 W UCZNIOWSKIM ZESZYCIE Nasza twórczość literacka Podróż na Jowisza Witajcie! Jak wiecie, bardzo lubię podróżować na inne planety. Ostatnio opisywałam Wam podróż na Marsa, a dzisiaj opowiem Wam o bardzo niezwykłej podróży na Jowisza. Więc, pewnego dnia wracając od koleżanki, znalazłam na ziemi bilet na rakietę, która leciała na Jowisza. Strasznie się ucieszyłam, bo nie musiałam wydawać następnej fortuny na jego zakup, bo wiedziałam, że muszę kupić sobie drukarkę, która wydrukuje wszystko, co tylko będę chciała - jedzenie, picie, zeszyt, długopis itd. Taka maszyna kosztuje 356 000 zł., a ponieważ dlot na inną planetę był już za 17 dni, musiałam wziąć kredyt, aby ją zakupić. Zaczęłam się powoli pakować, bo już nie mogłam się doczekać tej wspaniałej wyprawy. Gdy naszedł dzień odlotu, poszłam do przyjaciółki, aby się z nią pożegnać, a potem odwiedziłam całą moją rodzinę. Wróciłam do domu, wzięłam walizki i ruszyłam na pole, z którego miałam ruszyć. Czekała już tam na mnie rakieta i stał człowiek, który miał ją odpalić. Szybko wzięłam bagaże, wsadziłam je na pokład i wsiadłam do niej zamykając za sobą drzwi. Mężczyzna, który stał na zewnątrz odpalił mój pojazd…i…..odleciałam. Lot na Jowisza trwał 13 godzin 17 minut i 36 sekund. Na widok tej planety oniemiałam z zachwytu - domy były w kształcie grzybów o srebrzystych kolorach, ziemia pokryta była jakby srebrnym brokatem. Ludzie wyglądali prawie tak jak Ci, którzy mieszkają na Ziemi, tyle tylko, że ubierali się w białe ubrania i mówili w dziwnym języku. Postanowiłam również nauczyć się języka, którym mówiono na Jowiszu, więc w tym celu poszłam do księgarni ,, Srebrzysta książka’’, aby zakupić podręcznik do nauki nowego języka. Wracając, spotkałam pewną dziewczynę, która była w podobnym wieku do mnie. Podeszła i zapytała czy jestem z tej planety, bo jakoś inaczej wyglądam, ja szybko otworzyłam słownik i odpowiedziałam jej na to pytanie, a potem zaczęłyśmy rozmawiać i rozmawiać, aż w końcu zaprosiła mnie do siebie. Kiedy weszłam do jej domu, byłam zachwycona miała tam basen ze srebrzystą wodą, ściany były lśniące jak lustro, a podłoga mieniła się szczerozłoto. Usiadłyśmy przy stoliku w salonie i opowiadałyśmy sobie o planetach, na których mieszkamy. Rozmawiałyśmy do późnego wieczoru, a potem Kajli zaproponowała, abym u niej zamieszkała – zgodziłam się. Mieszkałyśmy razem przez 28 dni, ale niestety nadszedł koniec pobytu i musiałam wracać na Ziemię. Zaprosiłam nowo poznaną koleżankę na swoją planetę, pożegnałam się z nią, wsiadłam do rakiety i odleciałam. Droga powrotna na Ziemię trwała 14 godzin 16 minut i 26 sekund. Gdy wylądowałam na polu –lądowisku - czekała cała moja rodzina i przyjaciele. Kiedy wyszłam z rakiety, wszyscy rzucili się na mnie, przytulali, pytali jak było. Byłam za nimi bardzo stęskniona. Właśnie tak minęła mi moja kolejna podróż na inną planetę, która ogólnie trwała miesiąc. Martyna Rogalska Kl. V (ciąg dalszy nastąpi) 23 W UCZNIOWSKIM ZESZYCIE Nasza twórczość literacka Do napisania tych tekstów – niezwykłych przepisów zainspirowała uczniów klasy IV książka Jana Brzechwy pt.”Akademia Pana Kleksa”. Pizza – specjalność pana Kleksa Składniki: - 2 worki motyli - 1 litr różnokolorowej farby - 20 g piegów - 2 op. szkiełek - 2 kg księżycowego sera - 2 opakowania zapałek - 1/2 kg drożdży z domku Jasia i Małgosi Przybory: - 2 urany - nożyczki fryzjera - magiczna łyżka - powiększająca pompka (opcjonalnie) Sposób przygotowania: Wsyp do urana drożdże, wymieszaj je z serem księżycowym. Odczekaj 1 godz., aż ciasto urośnie. Jeżeli będzie za małe powiększ powiększająca pompką. Do drugiego urana wsyp motyle, dodaj do tego zapałki i szkiełka. Połóż na to magiczną łyżkę i odczekaj pół godziny. Gdy ciasto będzie gotowe wymieszaj farby z piegami i polej tym po pizzy. Można doprawić wg uznania. Następnie przetnij nożyczkami fryzjera na kawałki. Smacznego! Motyle w czekoladzie Składniki: - 3 różnokolorowe motyle - 10 kamyków - 3 gąbki - 1 para brudnych skarpet - 4 puste skorupki (obojętnie z czego) - 6 ślimaków - żółty płyn Przybory: - 2 garnki - patelnia - miska - mikser - talerz - łyżka Sposób przygotowania: Motyle wyłożyć na patelnię i usmażyć na zółtym płynie. Do piekarnika nagrzanego do200 korali włożyć kamyki, pozostawić na 5 minut. Do miski włożyć gąbki i wymieszać mikserem z brudnymi skarpetkami. W drugim garnku ugotować skorupki wraz ze ślimakami. Wszystkie składniki oprócz motyli wymieszać dokładnie łyżką. Mieszać do momentu uzyskania konsystencji gęstej czekolady. Motyle wyłożyć na talerzu i polać czekoladą. Smacznego! 24 W UCZNIOWSKIM ZESZYCIE Nasza twórczość literacka Do napisania tych tekstów – niezwykłych przepisów zainspirowała uczniów klasy IV książka Jana Brzechwy pt.”Akademia Pana Kleksa”. Motyle w sosie Składniki: - pięć motyli - pół kilograma kamyków - pół szklanki czerwonej farby - sól, pieprz Przybory: - tłuczek do kamyków - duży garnek - łyżka - sosjerka Kamyki w cieście Składniki: - kolorowe kamyczki - sztuczne barwniki - kilka gałązek mięty - cynamon - kolorowe szkiełka - 3 liście pokrzywy - 3 duże czarne motyle - oko Trolla Przybory: - jeż do mielenia - łyżka z patyka - kaczka do ubijania - miska z gliny - talerz - włosy spod pachy Sposób przygotowania: Do garnka wsyp motyle, wlej czerwoną farbę i postaw na ogniu. Gotuj przez 20 minut. Tłuczkiem potłucz kamyki, gdy będą miękkie, posyp je solą i pieprzem, wsyp do garnka. Gotuj wszystko jeszcze przez 15 min. I gotowe. Teraz wszystko przelej do sosjerki. Smacznego! Sposób przygotowania: Do miski z gliny wsypać miętę, dodać szczyptę cynamonu i kolorowe szkiełka, wymieszać. Dodać 2 listki pokrzywy i motyle. Wszystko zmielić jeżem, dodać 5 włosów spod pachy. Wszystkie składniki ubić kaczką i włożyć do piekarnika nagrzanego do 180 motyli. Piec przez 1 godzinę. Po upieczeniu wyjąć i wyłożyć na talerz. Posypać kamyczkami, a na środku położyć oko Trolla. Smacznego! 25 W UCZNIOWSKIM ZESZYCIE Nasza twórczość literacka Do napisania tych tekstów – niezwykłych przepisów zainspirowała uczniów klasy IV książka Jana Brzechwy pt.”Akademia Pana Kleksa”. Sposób przygotowania: Kaczkę wyskubać, a następnie pokroić na małe kawałki. Sok jabłkowy wlać do miski i zagotować. Dodać kamyki. Szkiełka pokroić na drobne kawałki, wsypać do soku. Następnie dodać do niego makaron i wymieszać. Gotować 1 godzinę. Po tym czasie rosół jest gotowy. Samcznego! Rosół z kaczki Składniki: - kaczka - makaron - kamyki - pomarańczowe szkiełka - sok jabłkowy Przybory: - nóż - garnek - miska - łyżka Akademia pana Kleksa – książka dla dzieci napisana przez Jana Brzechwę i wydana w 1946 roku. Jest to historia dwunastoletniego, niesfornego rudego Adasia Niezgódki, który zostaje umieszczony w tytułowej akademii wraz z dwudziestoma czterema innymi chłopcami – wszyscy o imionach zaczynających się na literę A. Opiekuje się nimi pan Kleks z pomocą Mateusza – uczonego szpaka, który wymawia jedynie końcówki wyrazów. Kontynuacją fantastycznych opowieści Jana Brzechwy o panu Kleksie są: Podróże Pana Kleksa oraz Tryumf Pana Kleksa. Zachęcamy do czytania! Jan Brzechwa, właściwie Jan Wiktor Lesman (pseud. Szer-Szeń, Inspicjent Brzeszczot, (ur. 15 sierpnia 1898 w Żmerynce, zm. 2 lipca 1966 w Warszawie) – polski poeta pochodzenia żydowskiego, autor wielu znanych bajek i wierszy dla dzieci, satyrycznychtekstów dla dorosłych, a także tłumacz literatury rosyjskiej. Był wnukiem warszawskiego księgarza i wydawcy Bernarda Lesmana, a przy tym kuzynem (po stronie ojca) poety Bolesława Leśmiana, który wymyślił pseudonim artystyczny Lesmana: Brzechwa (nawiązanie do części strzały. Uwaga! Głosowanie! Zachęcamy do oddawania głosów na najciekawszy Waszym zdaniem przepis na niezwykłą potrawę. Głosowanie odbywa się od dzisiaj do 15 kwietnia 2014r. na Fronterze w sali samorządu uczniowskiego. Po zakończeniu głosowania ujawnimy autorów tych tekstów. Autorzy przepisu, który otrzyma najwięcej głosów zostaną nagrodzeni. Nie próbujcie przygotowywać tych dań, niech podpowiada Wam tylko Wasza wyobraźnia i poczucie humoru. Ponadto zachęcamy do pisania własnych tekstów – przesyłajcie je do redakcji (Fronter – sala SU). 26 Spis treści Wywiady Święta, zwyczaje, obyczaje 2-4 Z Panem Wójtem Gminy Stoszowice Sylwester, karnawał, Dzieo Babci i dziadka Piszemy listy Goście, Goście Moje miejsce na Ziemi 17 Ecik Krecik segreguje śmieci - relacja Śmieci – palący problem z przedstawienia Żyjmy zdrowo Wydarzenia kulturalne 15-16 8-11 18 19-22 Woda daje życie Pegazik – relacja z konkursu Czy wiesz, co jesz? Sport to zdrowie 5-7 Naucz się pomagad! (dział dla fanów sportu i nie tylko) Samorząd uczniowski Osiągnięcia, łamigłówki, ciekawostki Samorząd uczniowski a prawo Z ekologią za pan brat Aktualności 12-16 Segregujemy śmieci W uczniowskim zeszycie Palisz śmieci – trujesz dzieci! Nasza twórczośd literacka 4 23-26 Uwaga! Konkurs! W poprzednim numerze ogłosiliśmy konkurs plastyczny i literacki pt.,,Witamy Nowy Rok”. Do redakcji trafiły trzy prace plastyczne, które są zamieszczone w bieżącym numerze gazety w wersji elektronicznej. Są to prace: Seweryna Waliczka – kl. IV, Pauliny Alenkuć – kl. V i Wiktorii Dragulskiej – kl. V, którzy są zwycięzcami konkursu. Uczniowie Ci proszeni są o zgłoszenie się po odbiór obiecanej nagrody do pani Anety Tyniów. Uwaga! Quiz skojarzeniowy! W dziele Wydarzenia kulturalne zamieściliśmy wiersze recytowane przez uczestników konkursu recytatorskiego „Pegazik”. Nie zamieściliśmy jednego wiersza – jeśli chcecie wiedzied jaki nosi tytuł i kto jest jego autorem, rozwiążcie poniższy quiz skojarzeniowy. Pomogą Wam w tym zbiory wierszy antologie - znajdujące się w bibliotece szkolnej, w których znajdziecie rozwiązanie zagadki. Rozwiązanie quizu – tytuł wiersza, autora oraz tytuł zbioru, w którym jest on zamieszczony prześlijcie na Frontera do sali samorządu uczniowskiego. Spośród nadesłanych poprawnych odpowiedzi w drodze losowania wyłonimy zwycięzców, którzy zostaną nagrodzeni. łóżko - głowa Informujemy, że wszystkie numery gazetki „Byle do piątku!” można przeczytać w wersji elektronicznej na stronie internetowej szkoły: www.spbudzow.pl Zachęcamy do współpracy w przygotowywaniu kolejnych numerów gazety! Kontakt z redakcją – informacja na odwrocie 27 BYLE DO PIĄTKU Już piątek i… !!!! Wydawca: Kółko redaktorskie Szkoły Podstawowej w Budzowie z filią w Przedborowej ul. H. Pobożnego 1, 57-214 Budzów. Redaktor naczelny: Martyna Rogalska Zastępca naczelnego: Dawid Szypuła Zespół redaktorski: Julia Czubaj, Katarzyna Kubacka, Wanessa Pałac, Weronika Gumiężny, Karol Strojny, Szymon Oleksy Współpraca: Michał Komar – Gacki oraz Anna Skorupska, Daria Pitner, Pani Jolanta Kubicka-Maculewicz , Wojciech Gil, Korekta:Aneta Otyniów Wersja elektroniczna: www.spbudzow.pl