docDomy pomocy społecznej - Warmińsko
download 
Reklamacja Transkrypt
Domy pomocy społecznej - Warmińsko
OCENA STANU I EFEKTYWNOŚCI POMOCY SPOŁECZNEJ W WOJEWÓDZTWIE WARMIŃSKO-MAZURSKIM W 2009 ROKU WARMIŃSKO-MAZURSKI URZĄD WOJEWÓDZKI WYDZIAŁ POLITYKI SPOŁECZNEJ Olsztyn 2010 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku I. WSTĘP ............................................................................................................................ 4 II. WYDATKI BUDŻETU PAŃSTWA NA REALIZACJĘ ZADAŃ Z ZAKRESU POMOCY SPOŁECZNEJ ORAZ ŚWIADCZEŃ RODZINNYCH I ZALICZEK ALIMENTACYJNYCH .....................................................................................................6 III. REALIZACJA ZADAŃ Z ZAKRESU POMOCY SPOŁECZNEJ PRZEZ JEDNOSTKI SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W 2009 ROKU.............................. 7 3.1. Realizacja zadań z zakresu pomocy społecznej przez powiaty .............................. 10 3.1.1. Prowadzenie domów pomocy społecznej............................................................................ 13 3.1.2. Placówki opiekuńczo-wychowawczych i ośrodki adopcyjno-opiekuńcze....................... 32 3.1.3. Świadczenia dla rodzin zastępczych ...................................................................................... 40 3.1.4. Pomoc mająca na celu usamodzielnienie i integrację ze środowiskiem ........................... 48 3.1.5. Pomoc dla cudzoziemców ...................................................................................................... 52 3.2. Realizacja zadań z zakresu pomocy społecznej przez gminy ................................. 53 3.2.1. Realizacja świadczeń pomocy społecznej............................................................................. 55 Realizacja zasiłków stałych.................................................................................................................. 56 Realizacja zasiłków okresowych ........................................................................................................... 57 Realizacja zasiłków celowych ................................................................................................................ 58 3.2.3. Działalność ośrodków pomocy społecznej ......................................................................... 60 3.2.4. Realizacja usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych.......................... 61 Realizacja usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych .................................................... 61 Realizacja specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi .......................... 63 3.2.5. Usuwanie skutków klęsk żywiołowych................................................................................. 64 3.3. Środowiskowe domy samopomocy – bieżące funkcjonowanie. ............................. 64 Rozwój sieci oparcia społecznego dla osób z zaburzeniami psychicznymi ................. 64 3.4. Realizacja zadań określanych przez ministra właściwego ds. zabezpieczenia społecznego w zakresie utrzymania i rozwoju systemu informatycznego .................... 73 IV. FINANSOWANIE DZIAŁAŃ „TRZECIEGO SEKTORA” REALIZUJĄCEGO NA TERENIE WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO ZADANIA NA RZECZ INTEGRACJI SPOŁECZNEJ I PRZECIWDZIAŁANIA WYKLUCZENIU SPOŁECZNEMU ............................................................................................................ 75 V. REALIZACJA PROGRAMÓW RZĄDOWYCH ........................................................ 77 5.1. Realizacja programu „Powrót osób bezdomnych do społeczności” ...................... 77 5.2. Realizacja Programu „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” ............................ 86 2 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 5.3. Realizacja Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie ............ 88 5.3.1. Funkcjonowanie specjalistycznych ośrodków wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie. ................................................................................................................................ 92 5.3.2. Realizacja programów korekcyjno-edukacyjnych dla sprawców przemocy w rodzinie. ................................................................................................................................ 95 5.3.3. Inne zadania związane z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie. ................................. 96 VI. NADZÓR NAD REALIZACJĄ ZADAŃ POMOCY SPOŁECZNEJ ...................... 96 6.1. Kontrole .................................................................................................................... 96 6.2. Nieprawidłowości .................................................................................................... 97 6.3. Skargi i wnioski w sprawach z zakresu pomocy społecznej ................................ 102 6.4. Rekomendacje dla kadry kierowniczej jednostek organizacyjnych pomocy społecznej ..................................................................................................................... 103 VII. REALIZACJA PRZEZ GMINY ŚWIADCZEŃ RODZINNYCH ORAZ ZALICZEK ALIMENTACYJNYCH............................................................................. 105 7.1. Realizacja świadczeń rodzinnych .......................................................................... 105 7.1.1. Zasiłki rodzinne .....................................................................................................................109 7.1.2. Dodatki do zasiłków rodzinnych ........................................................................................112 Dodatek z tytułu urodzenia dziecka...................................................................................................112 Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego ......................112 Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka ...........................................................................113 Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej .......................................................113 Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego ..............................................114 Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania .......................114 Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego .....................................................................................115 7.1.3. Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia dziecka ........................................................115 7.1.4. Świadczenia opiekuńcze .......................................................................................................116 Zasiłek pielęgnacyjny ..........................................................................................................................116 Świadczenie pielęgnacyjne ....................................................................................................................116 7.2. Realizacja funduszu alimentacyjnego ....................................................................117 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 3 I. WSTĘP Celem pomocy społecznej jest umożliwienie przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych tym, którzy nie są w stanie sami ich pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Jej celem jest wsparcie finansowe, ale również pomoc w formie opieki nad osobami, które nie mogą funkcjonować samodzielnie, a także świadczenie usług oraz pracy socjalnej, sprzyjającej społecznej reintegracji podopiecznych. Wspiera ich w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka. Zadaniem pomocy społecznej jest także zapobieganie trudnym sytuacjom życiowym przez podejmowanie działań zmierzających do usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem. Pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej (minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, wojewodowie) i samorządowej (marszałkowie województw, starostowie na poziomie powiatów oraz wójtowie, burmistrzowie (prezydenci miast) na poziomie gmin). Realizując zadania pomocy społecznej współpracują oni, na zasadzie partnerstwa, z organizacjami społecznymi i pozarządowymi, Kościołem Katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi. Prawo do świadczeń z pomocy społecznej przysługuje: osobom posiadającym obywatelstwo polskie, mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, cudzoziemcom mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, posiadającym zezwolenie na osiedlenie się, zgodę na pobyt tolerowany lub status uchodźcy nadany w Rzeczypospolitej Polskiej, obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którzy uzyskali zezwolenie na pobyt. Osoba lub rodzina, ubiegająca się o pomoc społeczną, może zgłosić się do ośrodka pomocy społecznej w miejscu zamieszkania (ośrodki znajdują się w każdej gminie). Decyzje o przyznaniu lub odmowie przyznania pomocy wymagają uprzednio przeprowadzenia przez pracownika socjalnego rodzinnego wywiadu środowiskowego. Decyzje w sprawach świadczeń pomocy społecznej wydawane są w formie pisemnej. Od każdej decyzji służy prawo odwołania. Prawo do świadczeń przysługuje osobom i rodzinom, których posiadane dochody nie przekraczają kryteriów dochodowych ustalonych w oparciu o próg interwencji socjalnej. W roku 2009 kwoty te wynosiły: - dla osoby samotnie gospodarującej - kwota 477 zł, - dla osoby w rodzinie – kwota 351 zł. 4 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku Rada gminy, w drodze uchwały, może podwyższyć kwoty uprawniające do zasiłków okresowego i celowego. Pomoc społeczna polega w szczególności na: przyznawaniu i wypłacaniu przewidzianych ustawą świadczeń, pracy socjalnej, prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej, analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej, rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy. Główne cele pomocy społecznej to: wsparcie osób i rodzin w przezwyciężeniu trudnej sytuacji życiowej, doprowadzenie - w miarę możliwości - do ich życiowego usamodzielniania i umożliwienie im życia w warunkach odpowiadających godności człowieka, zapewnienie dochodu na poziomie interwencji socjalnej – dla osób nieposiadających dochodu lub o niskich dochodach, w wieku poprodukcyjnym i osobom niepełnosprawnym, zapewnienie dochodu do wysokości poziomu interwencji socjalnej osobom i rodzinom o niskich dochodach, które wymagają okresowego wsparcia, zapewnienie profesjonalnej pomocy rodzinom dotkniętym skutkami patologii społecznej, w tym przemocą w rodzinie, integracja ze środowiskiem osób wykluczonych społecznie, stworzenie sieci usług socjalnych adekwatnych do potrzeb w tym zakresie. Niniejsze opracowanie zawiera omówienie zadań realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, ze szczególnym uwzględnieniem zadań finansowanych dotacją celową z budżetu państwa. Obok szczegółowych informacji dotyczących realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej, w opracowaniu przedstawiono także dane dotyczące realizacji w 2009 roku Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy Rodzinie, a także informacje dotyczące realizacji przez gminy świadczeń rodzinnych i funduszu alimentacyjnego. Przy sporządzaniu informacji wykorzystane zostały sprawozdania roczne MPiPS-R oraz DPS-R za 2009 rok sporządzane przez jednostki samorządu terytorialnego w Statystycznej Aplikacji Centralnej oraz wewnętrzne opracowania Wydziału Polityki Społecznej Urzędu Wojewódzkiego. Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 5 II. WYDATKI BUDŻETU PAŃSTWA NA REALIZACJĘ ZADAŃ Z ZAKRESU POMOCY SPOŁECZNEJ ORAZ ŚWIADCZEŃ RODZINNYCH I ZALICZEK ALIMENTACYJNYCH Wyszczególnienie Wydatki w ramach dotacji w 2009 roku, w tym w złotych Prowadzenie domów pomocy społecznej Bieżąca działalność i standaryzacja placówek opiekuńczo-wychowawczych 683.608,49zł Realizacja programu "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" 39.919.808,01zł Realizacja specjalistycznych usług opiekuńczych 2.928.232,86zł Usuwanie skutków klęsk żywiołowych Funkcjonowanie i rozwój środowiskowych domów samopomocy 302.580,90zł 22.875.647,42zł Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie 1.542.862,70zł Wsparcie organizacji pozarządowych 1.446.468,60zł Programy romskie Realizacja przez gminy świadczeń rodzinnych i zaliczek alimentacyjnych 6 51.201.648,33zł 100.248,62zł 430.198.230,94zł Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku III. REALIZACJA ZADAŃ Z ZAKRESU POMOCY SPOŁECZNEJ PRZEZ JEDNOSTKI SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W 2009 ROKU W województwie warmińsko-mazurskim zamieszkuje 1.463,5 tys. osób. W 2009 roku pomocą społeczną objęto 95.891 rodzin tj. 270.497 osób w rodzinach. W ramach tej liczby osób pomoc wyłącznie w postaci pracy socjalnej otrzymało 16.600 rodzin (41.374 osób). Oznacza to, że blisko 15,9% mieszkańców naszego województwa korzysta z szeroko rozumianej pomocy społecznej. Struktura rodzin i osób w rodzinach korzystających z pomocy społecznej przedstawia się następująco: Wyszczególnienie Świadczenia przyznane w ramach zadań zleconych i zadań własnych (bez względu na ich rodzaj, formę, liczbę oraz źródło finansowania) Świadczenia przyznane w ramach zadań zleconych bez względu na ich rodzaj, formę i liczbę Świadczenia przyznane w ramach zadań własnych bez względu na ich rodzaj, formę i liczbę Pomoc udzielana w postaci pracy socjalnej w tym: wyłącznie w postaci pracy socjalnej Liczba rodzin Liczba osób w rodzinach 80.376 232.103 11.725 19.873 76.191 225.124 77.084 211.937 16.600 41.374 Typy rodzin objętych pomocą społeczną w 2009 przedstawiają się następująco: Wyszczególnienie Liczba rodzin Rodziny ogółem, z tego: o liczbie osób 1 2 3 4 5 6 i więcej 95.891 32.208 15.710 15.902 15.342 9.315 7.414 Liczba osób w rodzinach 270.497 32.208 31.420 47.706 61.368 46.575 51.220 Najmniej liczną grupę stanowią rodziny 6 (i więcej) osobowe, najliczniejszą – osoby samotne. Wśród 95.891 rodzin – 43.854 stanowiły rodziny z dziećmi, 15.440 rodziny niepełne oraz 18.605 - rodziny emerytów i rencistów. Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 7 Strukturę rodzin objętych pomocą społeczną w 2009 roku przedstawia poniższy wykres: 8% 10% 34% 16% 16% o liczbie osób 1 o liczbie osób 4 o liczbie osób 2 o liczbie osób 5 16% o liczbie osób 3 o liczbie osób 6 i więcej Wśród świadczeniobiorców pomocy społecznej najliczniejszą grupę stanowiły rodziny znajdujące się w trudnej sytuacji życiowej z powodu bezrobocia i ubóstwa. Strukturę powodów przyznania pomocy społecznej w 2009 roku przedstawia poniższe zestawienie. Liczba osób Powód trudnej sytuacji życiowej Liczba rodzin w rodzinach Ubóstwo 37.451 109.325 Sieroctwo 79 209 Bezdomność 1.303 1.527 Potrzeba ochrony macierzyństwa, w tym: 6.998 34.263 3.797 22.303 Bezrobocie 42.185 133.780 Niepełnosprawność 23.126 53.868 Długotrwała lub ciężka choroba 18.400 42.805 Bezradność w sprawach opiekuńczowychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego ogółem, w tym: 14.323 56.368 Rodziny niepełne 9.980 31.530 Rodziny wielodzietne 4.306 25.472 930 3.033 0 0 4.972 17.240 211 324 1.110 1.594 Wielodzietność Przemoc w rodzinie Potrzeba ochrony w związku z handlem ludźmi Alkoholizm Narkomania Trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego 8 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku Brak umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze 137 280 Trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy Zdarzenie losowe 36 99 338 997 Sytuacja kryzysowa 561 1.648 Klęska żywiołowa lub ekologiczna 143 377 Ponieważ ubóstwo nie występuje jako samodzielna przyczyna przyznania świadczeń z pomocy społecznej należy uznać, że najczęstszym powodem przyznania pomocy było: Udział procentowy Liczba osób Powód trudnej sytuacji życiowej w ogólnej liczbie w rodzinach przyznanych świadczeń Bezrobocie 133.780 49,46% Bezradność w sprawach opiekuńczowychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego ogółem, w tym: 56.368 20,84% Niepełnosprawność 53.868 19,91% Długotrwała lub ciężka choroba 42.805 15,82% W odniesieniu do liczby mieszkańców poszczególnych gmin z tytułu bezrobocia świadczenia z pomocy społecznej, najczęściej były przyznawane w gminach: Miasto/Gmina % Gmina Kętrzyn Gmina Górowo Iławeckie Gmina Barciany 30,41% 29,52% 27,52% Natomiast najrzadziej świadczenia dla osób bezrobotnych wypłacane były w gminie Dywity -2,40%, oraz w mieście Olsztyn - 2,88%. Z tytułu bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego najwięcej świadczeń uzyskali mieszkańcy w: Miasto / Gmina Gmina Szczytno Gmina Kozłowo Gmina Grunwald % 15,34% 12,39% 11,82% Jednocześnie w gminach Miłki, Grodziczno i Wydminy z tytułu bezradności pomoc przyznano zaledwie 0,08% mieszkańców. Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 9 Niepełnosprawność, była przyczyną przyznania świadczeń dla ponad 10% mieszkańców w następujących gminach: Miasto / Gmina Gmina Młynary Gmina Górowo Iławeckie Gmina Janowiec Kościelny % 11,73% 11,71% 10,49% W pozostałych gminach z tytułu niepełnosprawności świadczenia przyznane zostały mniej niż 10% mieszkańców. W przypadku długotrwałej choroby najwięcej mieszkańców otrzymało pomoc z tego tytułu w gminach Janowiec Kościelny - 15,18% oraz w Młynary - 15,02%. 3.1. Realizacja zadań z zakresu pomocy społecznej przez powiaty Do zadań własnych powiatu, zgodnie z art. 19 ustawy o pomocy społecznej, należą: opracowanie i realizacja powiatowej strategii rozwiązywania problemów społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, wspierania osób niepełnosprawnych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka - po konsultacji z właściwymi terytorialnie gminami; prowadzenie specjalistycznego poradnictwa; organizowanie opieki w rodzinach zastępczych, udzielanie pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania umieszczonych w nich dzieci oraz wypłacanie wynagrodzenia z tytułu pozostawania w gotowości przyjęcia dziecka albo świadczonej opieki i wychowania niespokrewnionym z dzieckiem zawodowym rodzinom zastępczym; zapewnienie opieki i wychowania dzieciom całkowicie lub częściowo pozbawionym opieki rodziców, w szczególności przez organizowanie i prowadzenie ośrodków adopcyjno-opiekuńczych, placówek opiekuńczowychowawczych, dla dzieci i młodzieży, w tym placówek wsparcia dziennego o zasięgu ponadgminnym, oraz tworzenie i wdrażanie programów pomocy dziecku i rodzinie; pokrywanie kosztów utrzymania dzieci z terenu powiatu, umieszczonych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych i w rodzinach zastępczych, również na terenie innego powiatu; przyznawanie pomocy pieniężnej na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki osobom opuszczającym placówki opiekuńczo-wychowawcze typu rodzinnego i socjalizacyjnego, domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, rodziny zastępcze oraz schroniska dla nieletnich, zakłady poprawcze, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze lub młodzieżowe ośrodki wychowawcze; 10 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku pomoc w integracji ze środowiskiem osób mających trudności w przystosowaniu się do życia, młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze typu rodzinnego i socjalizacyjnego, domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, rodziny zastępcze oraz schroniska dla nieletnich, zakłady poprawcze, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze lub młodzieżowe ośrodki wychowawcze, mających braki w przystosowaniu się; pomoc osobom mającym trudności w integracji ze środowiskiem, które otrzymały status uchodźcy; pomoc osobom mającym trudności w przystosowaniu się do życia po zwolnieniu z zakładu karnego; prowadzenie i rozwój infrastruktury domów pomocy społecznej o zasięgu ponadgminnym oraz umieszczanie w nich skierowanych osób; prowadzenie mieszkań chronionych dla osób z terenu więcej niż jednej gminy oraz powiatowych ośrodków wsparcia, w tym domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, z wyłączeniem środowiskowych domów samopomocy i innych ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi; prowadzenie ośrodków interwencji kryzysowej; udzielanie informacji o prawach i uprawnieniach; szkolenie i doskonalenie zawodowe kadr pomocy społecznej z terenu powiatu; doradztwo metodyczne dla kierowników i pracowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej z terenu powiatu; podejmowanie innych działań wynikających z rozeznanych potrzeb, w tym tworzenie i realizacja programów osłonowych; sporządzanie sprawozdawczości oraz przekazywanie jej właściwemu wojewodzie, również w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu informatycznego; sporządzanie bilansu potrzeb powiatu w zakresie pomocy społecznej; utworzenie i utrzymywanie powiatowego centrum pomocy rodzinie, w tym zapewnienie środków na wynagrodzenia pracowników. Zadania z zakresu administracji rządowej realizowane przez powiat (art. 20 ustawy o pomocy społecznej) obejmują: pomoc uchodźcom w zakresie indywidualnego programu integracji oraz opłacanie za te osoby składek na ubezpieczenie zdrowotne określonych w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia; prowadzenie i rozwój infrastruktury ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi; realizację zadań wynikających z rządowych programów pomocy społecznej, mających na celu ochronę poziomu życia osób, rodzin i grup społecznych oraz rozwój specjalistycznego wsparcia. Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 11 Zadania pomocy społecznej w powiatach wykonują jednostki organizacyjne – powiatowe centra pomocy rodzinie. Zadania powiatowych centrów pomocy rodzinie na terenie miast na prawach powiatów wykonują ośrodki pomocy społecznej. W województwie warmińsko-mazurskim funkcjonuje 19 Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie oraz 2 Miejskie Ośrodki Pomocy Rodzinie w Olsztynie i Elblągu, realizujące zadania powiatu z zakresu pomocy społecznej. Wg stanu na 31 grudnia 2009 roku zatrudnieniem w PCPR kształtowało się następująco: Wyszczególnienie Ogółem liczba osób zatrudnionych w powiatowych centrach pomocy rodzinie, z tego: Dyrektor, zastępca dyrektora Kierownik, zastępca kierownika Liczba osób 258 16 3 Kierownik działu 11 Pracownicy socjalni ogółem 66 – starszy specjalista pracy socjalnej 12 – specjalista pracy socjalnej 5 – starszy pracownik socjalny 3 – pracownik socjalny 46 Główny specjalista 3 Starszy specjalista pracy z rodziną 2 Specjalista pracy z rodziną 4 Aspirant pracy socjalnej 4 Konsultant 2 Radca prawny 1 Pozostali pracownicy 146 Kwalifikacje niezbędne do pełnienia funkcji kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie określa art. 122 ustawy o pomocy społecznej. Zgodnie z nim, osoba zatrudniona na takim stanowisku powinna posiadać przynajmniej trzyletni staż pracy w pomocy społecznej oraz specjalizację z organizacji pomocy społecznej. Na dzień 31 grudnia 2009 roku, spośród 19 kierowników PCPR tylko jeden nie spełniał wymaganych ustawą kwalifikacji w związku z brakiem wspomnianej specjalizacji, jednak był w trakcie realizacji. 12 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 3.1.1. Prowadzenie domów pomocy społecznej Prowadzenie i rozwój infrastruktury domów pomocy społecznej o zasięgu ponadgminnym oraz umieszczanie w nich skierowanych osób jest zadaniem własnym powiatu. Do prowadzenie domu pomocy społecznej, po uzyskaniu zezwolenia wojewody, uprawnione są następujące „jednostki‖: jednostki samorządu terytorialnego, Kościół Katolicki, inne kościoły, związki wyznaniowe oraz organizacje społeczne, fundacje i stowarzyszenia, inne osoby prawne, osoby fizyczne. W 2009 roku w województwie warmińsko-mazurskim funkcjonowało 41 domów pomocy społecznej, z tego 28 prowadzonych przez samorządy powiatowe oraz 13 przez podmioty niepubliczne. Wszystkie posiadały odpowiednie zezwolenia oraz były wpisane do rejestru Wojewody Warmińsko-Mazurskiego. Dane rejestrowe podawane są do wiadomości publicznej w Biuletynie Informacji Publicznej Warmińsko-Mazurskiego Urzędu Wojewódzkiego. Według stanu na dzień 31 grudnia 2009 r. 35 dps-ów spełniało wymagany standard usług i posiadało stałe zezwolenie. Pozostałe, tj. 6 funkcjonowało na podstawie zezwolenia warunkowego i realizowało program naprawczy. Lp Nazwa Domu Pomocy Społecznej (adres) Typ domu Podmiot prowadzący Rodzaj wydanego zezwolenia 1 Dom Pomocy Społecznej ul. Boh. Monte Casino 4 11-200 Bartoszyce dla osób przewlekle somatycznie chorych Powiat Bartoszycki Zezwolenie na czas nieokreślony 2. Dom Pomocy Społecznej ul. 9 Maja 7 11-330 Bisztynek dla dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie / kobiety / Powiat Bartoszycki Zezwolenie warunkowe 3 Dom Pomocy Społecznej Szczurkowo 11-205 Wodukajmy dla osób w podeszłym wieku / kobiety / Powiat Bartoszycki Zezwolenie warunkowe 4 Dom Pomocy Społecznej ul.Królewiecka 35 14-500 Braniewo dla osób przewlekle psychicznie chorych Powiat Braniewski Zezwolenie na czas nieokreślony 5 Dom Pomocy Społecznej 13-124 Uzdowo 18/19 dla osób przewlekle psychicznie chorych Powiat Działdowski Zezwolenie na czas nieokreślony Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 13 6 Dom Pomocy Społecznej ul. Toruńska 17 82-300 Elbląg dla osób przewlekle somatycznie chorych w podeszłym wieku 7 Dom Pomocy Społecznej ul. Bema 8 82-300 Elbląg dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie / dziewczęta / 8 Dom Pomocy Społecznej ul. Kasprzaka 10 82-300 Elbląg dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie Zgromadzenie Sióstr Św. Jadwigi Prowincja Katowicka w Katowicach Zezwolenie na czas nieokreślony 9 Dom Pomocy Społecznej ul. Pułaskiego 1c 82-300 Elbląg dla osób dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie Elbląg Miasto na prawach powiatu Zezwolenie na czas nieokreślony 10 Dom Pomocy Społecznej ul. Szpitalna 2 82-300 Tolkmicko dla osób przewlekle somatycznie chorych Powiat Elbląski Zezwolenie na czas nieokreślony 11 Dom Pomocy Społecznej Rangóry 82-300 Elbląg dla osób przewlekle somatycznie chorych / kobiety / Powiat Elbląski Zezwolenie na czas nieokreślony 12 Dom Pomocy Społecznej Władysławowo 82-300 Elbląg dla osób przewlekle somatycznie chorych / mężczyźni / Powiat Elbląski Zezwolenie na czas nieokreślony 13 Dom Pomocy Społecznej „Tęczowy Dom‖ ul. Kilińskiego 2 19-300 Ełk dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie / chłopcy / Zgromadzenie Sióstr Benedyktynek Misjonarek z/s w Otwocku Zezwolenie na czas nieokreślony 14 Dom Pomocy Społecznej 19-301 Nowa Wieś Ełcka dla osób przewlekle psychicznie chorych Powiat Ełcki 15 Dom Pomocy Społecznej ul. Warszawska 31 11-500 Giżycko dla osób w podeszłym wieku Powiat Giżycki Zezwolenie na czas nieokreślony Zezwolenie na czas nieokreślony 16 Dom Pomocy Społecznej ul. Grunwaldzka 11 14-260 Lubawa Filia : Ul. Dąbrowskiego 15B 14-200 Iława dla dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie / mężczyźni / Powiat Iławski 14 Elbląg miasto na prawach powiatu Zezwolenie warunkowe Zgromadzenie Sióstr Zezwolenie na Franciszkanek Rodziny czas Maryi nieokreślony z/s w Warszawie Zezwolenie na czas nieokreślony dla osób przewlekle somatycznie chorych Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 17 Dom Pomocy Społecznej ul. Iławska 42 14-240 Susz dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie z oddziałem dla dorosłych Powiat Iławski Zezwolenie warunkowe 18 Dom Pomocy Społecznej ul. Wileńska 16 11-400 Kętrzyn dla osób przewlekle somatycznie chorych Powiat Kętrzyński Zezwolenie na czas nieokreślony 19 Dom Pomocy Społecznej ul. Młodkowskiego 19 11-700 Mrągowo dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie Powiat Mrągowski Zezwolenie na czas nieokreślony 20 Dom Pomocy Społecznej EDO „Arka‖ Pl. Kościelny 51 11-730 Mikołajki 21 Dom Pomocy Społecznej 13-104 Napiwoda 58a dla osób w podeszłym wieku Parafia EwangelickoAugsburska w Mikołajkach Zezwolenie na czas nieokreślony dla dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie Polskie Stowarzyszenie Na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowo Koło w Nidzicy Zezwolenie na czas nieokreślony 22 Dom Pomocy Społecznej 13-124 Grodziczno dla osób w podeszłym wieku Powiat Nowomiejski 23 Dom Pomocy Społecznej ul. Witosa 8 19-240 Kowale Oleckie dla osób w podeszłym wieku Powiat Olecki Zezwolenie na czas nieokreślony Zezwolenie na czas nieokreślony 24 Dom Pomocy Społecznej „Kombatant‖ ul. Fałata 23 10-211 Olsztyn 25 Dom Pomocy Społecznej Hostel-Dom Rodzinny „Zielone Wzgórze‖ ul. Traktorowa 35 10-810 Olsztyn dla osób przewlekle somatycznie chorych Olsztyn miasto na prawach powiatu Zezwolenie na czas nieokreślony dla dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie Polskie Stowarzyszenie Na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Olsztynie Zezwolenie na czas nieokreślony 26 Dom Pomocy Społecznej ul. Paukszty 57 10-685 Olsztyn dla osób niepełnosprawnych fizycznie / niewidomych i niedowidzących / Ośrodek MieszkalnoRehabilitacyjny w Olsztynie Polskiego Związku Niewidomych Zezwolenie na czas nieokreślony 27 Dom Pomocy Społecznej ul. Bałtycka 37A 10 – 144 Olsztyn dla osób przewlekle somatycznie chorych Olsztyn miasto na prawach powiatu Zezwolenie na czas nieokreślony Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 15 28 Dom Pomocy Społecznej Ul. Kraszewskiego 17 11-010 Barczewo 29 Dom Pomocy Społecznej Grazymy 11-036 Gietrzwałd dla osób przewlekle somatycznie chorych Powiat Olsztyński dla dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie / mężczyźni / dla dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie / kobiety / Powiat Olsztyński Powiat Olsztyński Zezwolenie na czas nieokreślony 31 Dom Pomocy Społecznej ul. Lipowa 9 11-042 Jonkowo dla osób przewlekle somatycznie chorych i w podeszłym wieku Powiat Olsztyński Zezwolenie na czas nieokreślony 32 Dom Pomocy Społecznej „Zacisze‖ ul. Park 5 11-015 Olsztynek dla osób przewlekle psychicznie chorych Powiat Olsztyński Zezwolenie na czas nieokreślony 33 Dom Pomocy Społecznej ul. Łużycka 73 11-040 Dobre Miasto przewlekle somatycznie chorych i w podeszłym wieku Powiat Olsztyński Zezwolenie na czas nieokreślony 34 Dom Pomocy Społecznej "Michała Archanioła" ul. Gdańska 14 14-106 Szyldak dla osób przewlekle psychicznie chorych 35 Dom Pomocy Społecznej Molza 18 14-105 Łukta dla osób w podeszłym wieku Stowarzyszenie Organizatorów i Menadżerów Pomocy Społecznej i Ochrony Zdrowia Region Warmińsko-Mazurski Zezwolenie warunkowe 36 Dom Pomocy Społecznej – Ewangelicki Dom Opieki „BETEZDA‖ 12-210 Ukta ul. Mrągowska 31 dla osób przewlekle psychicznie chorych Parafia EwangelickoAugsburska Św. Trójcy w Mikołajkach Zezwolenie na czas nieokreślony 37 Dom Pomocy Społecznej ul. Wielbarska 2 12-100 Szczytno Filia: ul. Sienkiewicza 3 Spychowo dla osób przewlekle psychicznie chorych Powiat Szczycieński Zezwolenie na czas nieokreślony 30 Dom Pomocy Społecznej ul. Kajki 49 11-320 Jeziorany 16 Zezwolenie na czas nieokreślony Zezwolenie na czas nieokreślony Fundacja Polskich Zezwolenie Kawalerów Maltańskich na czas - Pomoc Maltańska nieokreślony dla osób przewlekle psychicznie chorych Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 38 Dom Pomocy Społecznej ul. 11 Listopada 12 11-600 Węgorzewo dla dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie / mężczyźni / Powiat Węgorzewski Zezwolenie warunkowe 39 Dom Pomocy Społecznej ul. Hozjusza 19 11-041 Olsztyn dla osób w podeszłym wieku Fundacja „Laurentius‖ z siedzibą w Olsztynie Zezwolenie na czas nieokreślony 40 Dom Pomocy Społecznej ul. Źródlana 2 11-510 Wydminy dla osób w podeszłym wieku Parafia RzymskoZezwolenie Katolicka p.w. Chrystusa na czas Zbawiciela w nieokreślony Wydminach 41 Dom Pomocy Społecznej ―JAŚKI‖ Olecko Kolonia 4 19-400 Olecko dla osób przewlekle psychicznie chorych Stowarzyszenie Pomocy Zezwolenie Społecznej i Ochrony na czas Zdrowia im. św. Łukasza nieokreślony w Jaśkach k/Olecka Łącznie, w 2009 roku, wszystkie 41 domów dysponowało 3.535 miejscami, zgodnie z poniższym zestawieniem: z tego domy Ogółem Typy domów samorządów powiatowych liczba liczba liczba domów miejsc domów podmiotów niepublicznych liczba miejsc liczba domów liczba miejsc OGÓŁEM , w tym: 41 3 535 28 2 927 13 607 1) osób w podeszłym wieku 2) osób przewlekle somatycznie chorych 3) osób przewlekle psychicznie chorych 4) dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie 5) dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie 6) osób niepełnosprawnych fizycznie 7) osób w podeszłym wieku oraz osób przewlekle somatycznie chorych 8 411 4 257 4 154 8 597 8 597 0 0 8 974 5 835 3 139 6 669 4 625 2 44 6 467 3 262 3 205 1 65 0 0 1 65 4 352 4 351 0 0 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 17 Wg stanu na 31 grudnia 2009 r., na 3.535 dostępnych miejsc, w domach pomocy społecznej przebywało 3.426 pensjonariuszy. z tego domy samorządów podmiotów powiatowych niepublicznych Liczba Liczba Liczba osób Liczba osób Liczba osób przebyw miejsc przebyw miejsc przebyw ających ających ających Ogółem Typy domów Liczba miejsc OGÓŁEM (1+2+3+4+5+6+7), z tego dla: 1) osób w podeszłym wieku 2) osób przewlekle somatycznie chorych 3) osób przewlekle psychicznie chorych 4) dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie 5) dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie 6) osób niepełnosprawnych fizycznie 7) osób w podeszłym wieku oraz osób przewlekle somatycznie chorych 3 535 411 3 426 386 2 928 257 2 855 253 607 154 571 133 597 596 597 596 0 0 974 969 835 831 139 138 669 641 625 603 44 38 467 459 262 261 205 198 65 64 0 0 65 64 352 311 352 311 0 0 Struktura wieku mieszkańców przebywających w 2009 roku w domach pomocy społecznej przedstawiała się następująco: Wyszczególnienie Liczba mieszkańców % 3.426 100,00 Do 18 lat 117 3,42 Od 19 do 40 lat 560 16,35 Od 41 do 60 lat 1.116 32,57 Od 61 do 74 lat 726 21,19 Powyżej 74 lat 907 26,47 Ogółem, z tego w wieku 18 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku Domy pomocy społecznej zobowiązane są świadczyć usługi na poziomie obowiązującego standardu wynikającego z rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 19 października 2005 r. w sprawie domów pomocy społecznej (Dz. U. Nr 217, poz. 1837). Zakres i forma opieki świadczonej w placówkach powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb osób w nich przebywających. Zgodnie ze wspomnianym rozporządzeniem każdy z domów, niezależnie od typu, świadczy następujące usługi: w zakresie potrzeb bytowych zapewniając miejsce zamieszkania, wyżywienie, odzież i obuwie, utrzymanie czystości, opiekuńcze polegające na udzielaniu pomocy w wykonywaniu podstawowych czynności życiowych, pielęgnacji, niezbędnej pomocy w załatwianiu spraw osobistych, wspomagające polegające na: umożliwieniu mieszkańcom DPS udziału w terapii zajęciowej, podnoszeniu sprawności fizycznej oraz aktywizowaniu mieszkańców domu, umożliwieniu zaspokojenia potrzeb religijnych i kulturalnych, zapewnieniu warunków do rozwoju samorządności mieszkańców, stymulowaniu nawiązywania, utrzymywania i rozwijania kontaktu z rodziną i społecznością lokalną, działaniu zmierzającym do usamodzielnienia mieszkańca domu, w miarę jego możliwości udzielenie pomocy usamodzielniającemu się mieszkańcowi domu w podjęciu pracy, szczególnie mającej charakter terapeutyczny, w przypadku osób spełniających warunki takiego usamodzielnienia, zapewnieniu bezpiecznego przechowywania środków pieniężnych i przedmiotów wartościowych należących do mieszkańców placówki, finansowaniu mieszkańcowi domu pomocy społecznej, nieposiadającemu własnego dochodu, wydatków na niezbędne przedmioty osobistego użytku, w kwocie nie przekraczającej wartości 30% zasiłku stałego z pomocy społecznej, zapewnieniu przestrzegania praw mieszkańców domu oraz dostępności do tych prawach dla mieszkańców domu, sprawnym wnoszeniu oraz załatwianiu skarg i wniosków mieszkańców domu. Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 19 Poniższe zestawienie zawiera informację na temat pomocy, jakiej wymagali, w 2009 roku, pensjonariusze domów pomocy społecznej( według poszczególnych typów), w zakresie wykonywania podstawowych codziennych czynności oraz rodzaju ich schorzeń i dysfunkcji. DPS-y Osoby w Przewlekle Ogółem Niepełnosprawni Psychicznie podeszłym somatycznie liczba Intelektualnie Chorzy wieku chorzy osób Pomoc w zakresie samoobsługi - ilość osób Karmienie 372 56 190 248 866 higiena osobista 894 217 677 559 2347 Ubieranie 797 178 554 483 2012 przemieszczanie się 355 162 235 348 1100 467 175 173 471 1286 141 101 77 232 551 75 62 103 124 364 schorzenia neurologiczne 407 113 338 381 1239 schorzenia psychiczne. 117 51 630 191 989 upośledzenia umysłowe 1057 23 120 51 1251 schorzenia onkologiczne 8 22 118 53 201 choroby układu krwionośnego, krążenia 170 253 253 606 1282 choroby układu oddechowego 75 54 139 173 441 choroby układu pokarmowego 195 62 152 282 691 choroby metaboliczne 69 63 90 243 465 diety żywieniowe 350 158 361 388 1257 poruszających się na wózkach inwalidzkich 88 63 88 202 441 nietrzymający moczu 454 171 275 433 1333 zanieczyszczający się 470 97 225 392 1184 leżący 114 57 96 271 538 Rodzaj schorzenia / dysfunkcji - ilość osób uszkodzenia i choroby narządu ruchu łącznie z reumatycznymi i dystrofiami mięśniowymi uszkodzenia i choroby narządu wzroku uszkodzenia i choroby narządu słuchu 20 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku W przypadku domów dla osób z zaburzeniami psychicznymi, zgodnie z art. 1-4 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 3 listopada 1995 roku, w sprawie zasad organizowania i zakresu rehabilitacji leczniczej w domach pomocy społecznej (Dz. U. z dnia 25 listopada 1995r. Nr 132, poz. 132, poz. 653) domy pomocy społecznej mają obowiązek zapewnić swoim podopiecznym: a) badania lekarskie i specjalistyczną diagnozę w zakresie rehabilitacji, b) świadczenia terapeutyczne, zwłaszcza w formie fizykoterapii i ćwiczeń ruchowych, c) świadczenia psychologiczne, w tym terapię psychologiczną, d) zaopatrzenie w leki niezbędne na potrzeby rehabilitacji, e) zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne i w sprzęt rehabilitacyjny. Poziom zaspokojenia potrzeb w zakresie rehabilitacji leczniczej był badany w 2009 roku w stosunku do dzieci i młodzieży do ukończenia 18 roku życia, przebywających w domach pomocy społecznej dla niepełnosprawnych intelektualnie. Poniższe zestawienie przedstawia stan zabezpieczenia potrzeb w formach określonych powyżej w punktach a, b, c, d. Świadczeń Badań lekarskich terapeutycznych, Świadczeń i specjalistycznej zwłaszcza psychologicznyc diagnozy w formie h w tym z terapii w zakresie fizykoterapii psychologicznej rehabilitacji. i ćwiczeń ruchowych. Zaopatrzenia w leki niezbędne na potrzeby rehabilitacji. 2. Dom Pomocy Społecznej dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnych Intelektualnie, ul. Kilińskiego 2, 19 – 300 Ełk (chłopcy) 39 39 39 100% 39 39 30 30 39 39 100% 20 100% 20 0% 24 0 0 5 5 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 100% 24 100% 35 100% 1. Dom Pomocy Społecznej dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnych Intelektualnie, ul. Młodkowskiego 17, 11-700 Mrągowo 100% Ile osób potrzebowało Ile osób skorzystało % zaspokojonych potrzeb Ile osób potrzebowało Ile osób skorzystało % zaspokojonych potrzeb Ile osób potrzebowało Ile osób skorzystało % zaspokojonych potrzeb Ile osób potrzebowało Ile osób skorzystało % zaspokojonych potrzeb Lp Dom pomocy społecznej Liczba osób ogółem W tym liczba osób, które skorzystały z: 21 Razem: 73 69 69 0 72 72 100% 100% 0 0 2 2 10 10 100% 0% 73 4 0 100% 86 4 0 3 100% 4 0 3 0% 4 3 3 0% 6 3 3 100% 3 3 100% 3 100% 100% 3 3 100% 3 100% 5. 3 100% 4. 3 100% 3. Dom Pomocy Społecznej dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnych Intelektualnie, ul. Bema 8, 82-300 Elbląg (dziewczęta) Dom Pomocy Społecznej dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnych Intelektualnie, ul. Kasprzaka 10, 82-300 Elbląg Dom Pomocy Społecznej dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnych Intelektualnie, ul. Iławska 42, 82-540 Susz Jak wynika z powyższego zestawienia wszystkie potrzeby były zaspokojone w 100%. Podobnie było w przypadku zaspokojenia potrzeb związanych z zaopatrzeniem w sprzęt, przedmioty i środki niezbędny do prowadzenia rehabilitacji: 22 0 1 1 12 12 100% 100% 100% 100% poza dps % zaspokojonych potrzeb Ile osób potrzebowało Ile osób skorzystało % zaspokojonych potrzeb Ile osób potrzebowało Ile osób skorzystało % zaspokojonych potrzeb Ile osób potrzebowało Ile osób skorzystało % zaspokojonych potrzeb 20 20 20 w dps 35 ogółem Ile osób potrzebowało Dom Pomocy Społecznej dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnych Intelektualnie, ul. Młodkowskiego 17, 1. 11-700 Mrągowo Liczba osób ogółem Lp Dom pomocy społecznej Rehabilitacja lecznicza Dofinansowanie Zaopatrzenie Zaopatrzenie na zakup w przedmioty w środki Ile osób sprzętu ortopedyczne pomocnicze skorzystało rehabilitacyjnego 26 26 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 6 4 4 4 0 120 66 66 63 7 0 0 0 0 Razem: 4 4 100% 100% 0% 3 100% 0 3 0 0 0 0% 0 100% 0 0 0% 37 37 100% 0 0 6 6 30 30 100% 0 0 0% 37 0 5 0% 3 5 0% 0 18 18 100% 3 100% 100% 3 3 100% 3 3 100% 5. 4 100% 4. 39 39 39 0% 3. 39 100% 2. Dom Pomocy Społecznej dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnych Intelektualnie, ul. Kilińskiego 2, 19 – 300 Ełk (chłopcy) Dom Pomocy Społecznej dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnych Intelektualnie, ul. Bema 8, 82-300 Elbląg (dziewczęta) Dom Pomocy Społecznej dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnych Intelektualnie, ul. Kasprzaka 10, 82-300 Elbląg Dom Pomocy Społecznej dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnych Intelektualnie, ul. Iławska 42, 82-540 Susz 77 77 Domy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie zabezpieczają dodatkowo potrzeby edukacyjne zapewniając: - pobieranie nauki, - uczestnictwo w zajęciach rewalidacyjno-wychowawczych, - uczenie i wychowywanie przez doświadczenie życiowe. Kolejne zestawienie przedstawia stan realizacji obowiązku szkolnego przez dzieci i młodzież przebywające w domach pomocy społecznej województwa warmińskomazurskiego. Nie stwierdzono nieprawidłowości w tym obszarze działalności domów pomocy społecznej. W roku szkolnym 2008/2009 liczba dzieci i młodzieży do 18 roku życia, którzy powinni realizować obowiązek wyniosła 148. Wszyscy obowiązek ten realizowali. Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 23 Lp. 1. 2. 3. 4. 5. Dom pomocy społecznej Dom Pomocy Społecznej dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnych Intelektualnie, ul. Kilińskiego 2,19 – 300 Ełk Dom dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnych Intelektualnie, ul. Młodkowskiego 17, 11-700 Mrągowo Dom Pomocy Społecznej dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnych Intelektualnie, ul. Bema 8, 82-300 Elbląg Dom Pomocy Społecznej dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnych Intelektualnie, ul. Kasprzaka 10, 82-300 Elbląg Dom Pomocy Społecznej dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnych Intelektualnie, ul. Iławska 42,82-540 Susz RAZEM Liczba osób, które powinny być objęte obowiązkiem szkolnym Liczba osób, które nie realizują obowiązku szkolnego 35 0 63 0 7 0 37 0 6 0 148 0 W roku 2009 po raz pierwszy w dps umieszczono 353 osoby. Wśród tych osób 83 umieszczono wg starych przepisów (tj. na mocy decyzji wydanej przed 1 stycznia 2004r), a 351 wg nowych. Na umieszczenie w domu pomocy społecznej (wg stanu na dzień 31 grudnia 2009r.) oczekiwało 535 osób. Największa liczba osób została umieszczona, jak i oczekiwała na umieszczenie w domach pomocy społecznej przeznaczonych dla osób przewlekle somatycznie chorych. Liczba osób umieszczonych w dps-ach 353 Liczba osób oczekujących na umieszczenie 535 1) osób starych 114 89 2) osób przewlekle somatycznie chorych 134 202 3) osób przewlekle psychicznie chorych 51 182 4) dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie 27 26 5) dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie 16 7 6) osób niepełnosprawnych fizycznie 11 29 Typy domów OGÓŁEM (1+2+3+4+5+6), z tego dla: 24 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku W 2009 roku miesięczny koszt utrzymania, opublikowany zgodnie z art. 60 ust 2 pkt. 1 i 2 ustawy o pomocy społecznej przedstawiał się następująco: Lp Wyszczególnienie Typ DPS Koszt zgodnie z obwieszczeniem Bartoszyce 1 Bartoszyce przewlekle somatycznie chorzy 2 267,00 zł Bisztynek dorośli niepełnosprawni intelektualnie 2 357,00 zł osoby w podeszłym wieku 1 720,00 zł Szczurkowo 2 Braniewo osoby przewlekle psychicznie chore 2 481,00 zł 3 Działdowo osoby przewlekle psychicznie chore 2 375,00 zł Elbląg 4 Tolkmicko przewlekle somatycznie chorzy 2 168,00 zł Rangóry przewlekle somatycznie chorzy 2 454,00 zł Władysławowo przewlekle somatycznie chorzy 2 147,00 zł m. Elbląg DPS ul. Toruńska 5 przewlekle somatycznie chorzy 2 130,00 zł DPS ul. Bema 8 dzieci niepełnosprawne intelektualnie 2 430,00 zł DPS ul. Pułaskiego dorośli niepełnosprawni intelektualnie 2 458,00 zł DPS ul. Kasprzaka dzieci niepełnosprawne intelektualnie 2 389,00 zł Ełk 6 Ełk Nowa Wieś 7 8 Giżycko Wydminy Gołdap dzieci niepełnosprawne intelektualnie 2 838,00 zł osoby przewlekle psychicznie chore 2 463,14 zł osoby w podeszłym wieku osoby w podeszłym wieku oraz przewlekle somatycznie chorzy — 2 103,09 zł 2.300,00 zł — Iława 9 Lubawa Susz 10 Kętrzyn 11 Lidzbark Warm. somat. chorzy + dorośli niep. intelektualnie dzieci niepełnosprawne intelektualnie + dorośli przewlekle somatycznie chorzy — 2 470,00 zł 2 463,00 zł 2 409,00 zł — Mrągowo 12 13 Mrągowo dzieci niepełnosprawne intelektualnie 2 959,60 zł Mikołajki osoby w podeszłym wieku 2 650,00 zł dorośli niepełnosprawni intelektualnie 2 444,12 zł Nidzica Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 25 14 Nowe Miasto Lubawskie osoby w podeszłym wieku 2 140,00 zł Olecko 15 Kowale Oleckie "Jaśki" osoby w podeszłym wieku 2 745,00 zł osoby przewlekle psychicznie chore 2 487,00 zł Olsztyn 16 Barczewo przewlekle somatycznie chorzy 2 514,00 zł Grazymy dorośli niepełnosprawni intelektualnie 2 627,00 zł Jeziorany dorośli niepełnosprawni intelektualnie 2 619,00 zł Jonkowo przewlekle somatycznie chorzy 2 616,00 zł Dobre Miasto Olsztynek 2 577,00 zł osoby przewlekle psychicznie chore 2 314,00 zł m. Olsztyn 17 DPS Kombatant przewlekle somatycznie chorzy 3 153,00 zł DPS Bałtycka przewlekle somatycznie chorzy 2 760,00 zł osoby niepełnosprawne fizycznie 3 046,00 zł DPS ul. Traktorowa dorośli niepełnosprawni intelektualnie 2 357,00 zł DPS LAURENTIUS dla osób w podeszłym wieku 3 060,00 zł DPS ul. Paukszty Ostróda 18 Szyldak osoby przewlekle psychicznie chore 2 175,00 zł Molza osoby w podeszłym wieku 2 683,00 zł 19 Pisz osoby przewlekle psychicznie chore 2 501,00 zł 20 Szczytno osoby przewlekle psychicznie chore 2 544,63 zł 21 Węgorzewo dorośli niepełnosprawni intelektualnie 1 970,78 zł Średni koszt utrzymania w domach pomocy społecznej 2 476,63 zł Pobyt w domu pomocy społecznej dla mieszkańców umieszczonych na podstawie decyzji wydanej po 1 stycznia 2004r. jest odpłatny do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania w dps. Obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności: mieszkaniec w domu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka (nie więcej jednak niż 70% jego dochodów), małżonek, zstępni przed wstępnymi, gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej. 26 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku W przypadku, gdy mieszkaniec domu ponosi pełną odpłatność małżonek (zstępni, wstępni) oraz gmina nie mają obowiązku wnoszenia opłat. Wśród 1.119 osób przebywających w dps na podstawie decyzji wydanej po 1 stycznia 2004 r. 25 osoby opłacały pobyt bez dopłaty gminy, 1.094 – z dopłatą gminy. Wyszczególnienie Ogółem liczba osób przebywających w dps wg stanu na 31.XII.2009r. a umieszczonych na podstawie decyzji wydanej po 1 stycznia 2004r., z tego: Ogółem liczba osób Z tego w domach Samorządów Podmiotów powiatowych niepublicznych 1.119 897 222 25 21 4 - mieszkańca 7 6 1 - członków rodziny 2 0 2 16 15 1 1.094 876 218 893 724 169 12 6 6 149 135 14 40 11 29 Wnoszących opłatę za pobyt bez dopłaty gminy, w tym opłata wnoszona przez: - mieszkańca i członków rodziny Wnoszący opłatę za pobyt z dopłatą gminy, w tym opłata wnoszona przez - mieszkańca - członków rodziny - mieszkańców i członków rodziny - pełna odpłatność gminy [ Spośród wszystkich osób przebywających w DPS na tzw. „nowych zasadach‖ 949 opłaca go głównie z emerytury, renty lub renty socjalnej, 114 – z zasiłku stałego, 2 – z innych źródeł. W przypadku osób umieszczonych w domach pomocy społecznej na tzw. „starych zasadach‖, tj. na podstawie decyzji wydanych przed 1 stycznia 2004 r. – 2.307 osób wg stanu na 31 grudnia 2009r. ich pobyt był dofinansowany ze środków Wojewody Warmińsko-Mazurskiego. Z tych osób 2.251 osób opłacało pobyt, natomiast 56 było zwolnionych z odpłatności. Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 27 Wyszczególnienie Ogółem liczba osób Z tego w domach Samorządów Podmiotów powiatowych niepublicznych Ogółem liczba osób przebywających w dps wg stanu na 31.XII.2009 r. a umieszczonych na podstawie decyzji wydanej przed 1 stycznia 2004r., z tego: 2.307 1.958 349 Opłacających pobyt, w tym głownie z : 2.251 1936 315 - emerytury, renty, renty socjalnej 2.029 1.739 290 207 195 12 5 2 3 10 0 10 56 22 34 Opłacający pobyt w pełnej wysokości 6 5 1 Nieposiadający żadnych własnych dochodów 0 0 0 - zasiłku stałego - przez członków rodziny - innych źródeł Zwolnieni z odpłatności Ogółem na bieżące funkcjonowanie domy pomocy społecznej w 2009 roku dysponowały środkami w łącznej wysokości 99.050.003,21zł, z tego: 51.201.648,33zł z dotacji z budżetu Wojewody, 10.022.211,76zł ze środków własnych powiatu i innych, np.: z PFRON, 37.826.143,12zł z dochodów osiągniętych z tytułu odpłatności mieszkańców przekazanych do DPS. Z powyższych środków powiaty wydatkowały kwotę 98.734.441,66zł na: bieżące wydatki rzeczowe bez remontów i doposażenia – 28.688.982,85 z tego: środki żywności – 9.324.810,58zł, leki i środki pomocnicze – 1.203.659,71zł, opłaty i podatki, energia elektryczna, gaz woda, ścieki i śmieci – 8.422.916,38zł, pozostałe wydatki – 9.737.596,18zł, wydatki związane z zatrudnieniem – 65.816.362,55zł pozostałe wydatki – 4.229.096,26zł z tego: remonty – 3.567.161,77zł wyposażenie – 661.934,49zł. 28 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku Strukturę wydatków związanych z bieżącym funkcjonowaniem domów pomocy społecznej przedstawia poniższy wykres. 67% 4% 1% 9% 8% 1% 10% Środki żywności opłaty, podatki, itp. wydatki związane z zatrudnieniem wyposażenie leki i środki pomocnicze pozostałe wydatki bieżące remonty Wydatki związane z zatrudnieniem w domach pomocy społecznej funkcjonujących na terenie naszego województwa w roku 2009 wyniosły 65.816.362,55zł. Stanowi to 66,66 % ogółu wydatków w DPS w roku 2009. W ramach tych środków wg stanu na 31 grudnia 2009r. w dps-ach zatrudnionych było 2.308 osób, z tego 2.242 na podstawie umowy o pracę i 66 wg innych form, co ilustruje poniższe zestawienie. Z tego w domach: Wyszczególnienie Ogółem Samorządów Podmiotów powiatowych niepublicznych Ogółem zatrudnieni (1+2), z tego: 2.308 1.838 470 1) na podstawie umowy o pracę (a+b) 2.242 1.808 434 a) w pełnym wymiarze czasu pracy 2.067 1.706 361 175 102 73 66 30 36 a) w niepełnym wymiarze czasu pracy 2) wg innych form Na 2.242 osób zatrudnionych na podstawie umowę o pracę największą grupę (52,85 %) stanowią pracownicy działalności opiekuńczo-terapeutycznej. Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 29 Strukturę zatrudnienia w domach pomocy społecznej wg działów przedstawia poniższe zestawienie. Z tego w domach: Ogółem Samorządów Podmiotów powiatowych niepublicznych Pracownicy Liczba Liczba Liczba Liczba Liczba Liczba osób etatów osób etatów osób etatów Ogółem zatrudnieni 2.242 2.149,85 1.808 1.752,09 434 394,76 (1+2+3+4+5), z tego: 1) kierujący jednostkami 50 47,00 34 33,50 16 13,50 organizacyjnymi 2) działalności opiekuńczo1.194 1.158,23 964 943,80 230 214,43 terapeutycznej 3) działalności medyczno317 293,63 265 247,13 52 46,50 rehabilitacyjnej 4) działalności 192 172,28 157 146,08 35 26,20 administracyjnej 5) gospodarczy i obsługi 489 475,71 388 381,58 101 94,13 Spośród 41 osób kierujących domami pomocy społecznej, tylko jedna osoba nie spełnia ustawowych wymogów kwalifikacyjnych. Domy, które mają zezwolenie warunkowe zgodnie z art. 152 ustawy o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 roku (Dz. U. z 2008r. Nr 115, poz. 728 z późn. zm.), powinny do 31 grudnia 2010 roku zakończyć programy naprawcze i uzyskać stałe zezwolenie, aby móc kontynuować swoją działalność. Był to jeden priorytetów podczas ubiegania się o środki z rezerwy celowej budżetu państwa uruchamianej na dofinansowanie działalności DPS-ów. Środki na wydatki inwestycyjne w wysokości 835.000zł wydatkowany była przez 3 domy pomocy społecznej: powiat bartoszycki - Dom Pomocy Społecznej w Szczurkowie – 5.000 zł na doposażenie kuchni powiat ostródzki - Dom Pomocy Społecznej w Molzie – 130.000 zł na: dokończenie budowy łącznika między budynkiem głównym i budynkiem, w którym znajduje się sala rehabilitacyjna oraz terapeutyczna; doposażenie nowych pokoi mieszkalnych Oddanie do użytku budynku łącznika umożliwiło bezpośrednią komunikację między budynkami mieszkalnymi, a budynkiem mieszczącym salę terapeutyczną i rehabilitacyjną, zwiększa swobodę dostępu do pomieszczeń szczególnie osobom niepełnosprawnym. 30 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku W wyniku realizacji zadania uzyskano trzy dodatkowe pokoje dwuosobowe z łazienkami przystosowanymi do potrzeb osób niepełnosprawnych. Pokoje zostały doposażone w niezbędny sprzęt. powiat węgorzewski Dom Pomocy Społecznej w Węgorzewie – 700.000 zł na: dobudowanie na szczytach budynku nr 6 klatek schodowych z dźwigami osobowo – towarowymi; wyodrębnienie na poziomie kondygnacji 1. pomieszczeń dla pensjonariuszy; pomieszczeń administracyjnych, socjalnych, opieki medycznej, zajęć ruchowych oraz węzłów sanitarnych dostosowanych dla osób na wózkach inwalidzkich; wyodrębnienie na poziomie kondygnacji 2. pomieszczeń dla pensjonariuszy, pomieszczenia socjalnego, wydawania posiłków, dziennego pobytu, gospodarczego oraz węzłów sanitarnych dostosowanych dla osób na wózkach inwalidzkich; wyodrębnienie na poziomie kondygnacji 3. pomieszczeń dla pensjonariuszy, pomieszczenia socjalnego, gospodarczego oraz węzłów sanitarnych dostosowanych dla osób na wózkach inwalidzkich; Poza domami pomocy społecznej, całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym i w podeszłym wieku, zapewniają placówki prowadzone w ramach działalności gospodarczej i statutowej, przez podmioty działalności gospodarczej, Kościół Katolicki, inne kościoły, związki wyznaniowe, organizacje społeczne, fundacje i stowarzyszenia. Placówki nie mają statusu jednostki organizacyjnej pomocy społecznej, ale uzupełniają system w obszarze opieki całodobowej. Tego rodzaju działalność może być prowadzona wyłącznie po uzyskaniu zezwolenia wojewody. Na terenie województwa warmińsko-mazurskiego w roku 2009r. funkcjonowało 6 placówek opieki całodobowej posiadających łącznie 187 miejsc, w tym: – w podregionie elbląskim 2 placówki o łącznej liczbie miejsc 23, – w podregionie ełckim nie ma placówek, – w podregionie olsztyńskim 4 placówki o łącznej liczbie miejsc 164. Dwie placówki prowadzone są w ramach działalności statutowej, a trzy w ramach działalności gospodarczej. Wszystkie placówki posiadają zezwolenia na czas nieokreślony wydane przez Wojewodę Warmińsko-Mazurskiego i są wpisane do rejestru placówek, który jest udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej Warmińsko-Mazurskiego Urzędu Wojewódzkiego. Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 31 3.1.2. Placówki opiekuńczo-wychowawczych i ośrodki adopcyjno-opiekuńcze W całodobowych placówkach opiekuńczo-wychowawczych umieszczane są dzieci pozbawione częściowo lub całkowicie opieki rodzicielskiej. Placówki opiekuńczo-wychowawcze dzieli się na placówki następującego typu: interwencyjne, socjalizacyjne, rodzinne, wielofunkcyjne Zapewnienie opieki dzieciom w tych placówkach oraz pokrywanie kosztów ich utrzymania jest zadaniem własnym powiatu. Zadaniem placówek opiekuńczowychowawczych jest przygotowanie dzieci do samodzielnego życia. Zadania poszczególnych typów placówek opiekuńczo-wychowawczych przedstawiają się następująco: Typ placówki Zadania Interwencyjna 1. Zadaniem placówki interwencyjnej jest zapewnienie dziecku: a) doraźnej opieki na czas trwania sytuacji kryzysowej; b) dostępu do kształcenia dostosowanego do jego wieku i możliwości rozwojowych; c) opieki i wychowania do czasu powrotu do rodziny naturalnej lub umieszczenia w rodzinie adopcyjnej albo zastępczej, placówce opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego albo socjalizacyjnego; d) dostępu do pomocy psychologiczno-pedagogicznej odpowiedniej do zaburzeń i odchyleń rozwojowych lub specyficznych trudności w nauce. 2. Placówka interwencyjna przyjmuje dzieci w sytuacjach wymagających natychmiastowego rozpoczęcia sprawowania opieki i wychowania. 3. Do placówki interwencyjnej są przyjmowane dzieci od 11. roku życia na podstawie rozstrzygnięcia sądu w sprawach opiekuńczych, niezależnie od miejsca zamieszkania. W wyjątkowych przypadkach do placówki interwencyjnej mogą być przyjmowane dzieci młodsze. 4. Placówka interwencyjna może specjalizować się w opiece nad niemowlętami przygotowywanymi do adopcji. 5. Placówka interwencyjna sporządza diagnozę psychologicznopedagogiczną dziecka i diagnozę jego sytuacji rodzinnej oraz ustala wskazania do dalszej pracy z dzieckiem. 6. Pobyt dziecka w placówce interwencyjnej nie może trwać dłużej niż 3 miesiące. W przypadku, gdy postępowanie sądowe w sprawie uregulowania sytuacji prawnej dziecka jest w toku, pobyt w placówce interwencyjnej może być przedłużony, nie dłużej jednak niż o 3 miesiące. 32 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku Rodzinna Zadania placówki rodzinnej: 1. Tworzy jedną, wielodzietną rodzinę dla dzieci, którym nie znaleziono rodziny zastępczej lub przysposabiającej; 2. Wychowuje dzieci w różnym wieku, w tym dorastające i usamodzielniające się; 3. Umożliwia wspólne wychowanie i opiekę licznemu rodzeństwu; 4. Zapewnia dzieciom kształcenie, wyrównywanie opóźnień rozwojowych i szkolnych; 5. Ustala zasady kontaktów dziecka z rodzicami w porozumieniu z sądem, centrum pomocy i ośrodkiem adopcyjno-opiekuńczym. 6. Współpracuje z ośrodkiem adopcyjno-opiekuńczym i centrum pomocy w celu sprawowania lepszej opieki nad dzieckiem i jego wychowania. Socjalizacyjna Zadania placówki socjalizacyjnej: 1. Zapewnia dziecku opiekę całodobową i wychowanie oraz zaspokaja jego niezbędne potrzeby; 2. Zapewnia zajęcia wychowawcze, korekcyjne, kompensacyjne, logopedyczne, terapeutyczne, rekompensujące brak wychowania w rodzinie przygotowujące do życia społecznego, a dzieciom niepełnosprawnym - odpowiednią rehabilitację i zajęcia specjalistyczne; 3. Zapewnia dzieciom kształcenie, wyrównywanie opóźnień rozwojowych i szkolnych; 4. Podejmuje działania w celu powrotu dziecka do rodziny naturalnej, znalezienia rodziny przysposabiającej lub umieszczenia w rodzinnych formach opieki zastępczej; 5. Pracuje z rodziną dziecka; 6. Organizuje dla swoich wychowanków odpowiednie formy opieki w środowisku, grupy usamodzielniające oraz kontakt z rodzinami zaprzyjaźnionymi; Wielofunkcyjna Zadania placówki wielofunkcyjnej: 1. Zapewnia dziecku dzienną i całodobową opiekę oraz wychowanie, realizując zadania przewidziane dla placówki opiekuńczowychowawczej wsparcia dziennego, typu interwencyjnego i socjalizacyjnego, a także łączy dzienne i całodobowe działania terapeutyczne, interwencyjne i socjalizacyjne skierowane na dziecko i rodzinę dziecka. 2. Pracuje z rodziną dziecka w celu usprawnienia jej umiejętności opiekuńczo-wychowawczych. Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 33 Na terenie województwa warmińsko-mazurskiego zgodnie ze stanem na dzień 31 grudnia 2009 roku funkcjonowało łącznie 65 placówek opiekuńczo-wychowawczych i ośrodków adopcyjno-opiekuńczych, w tym: – 15 typu socjalizacyjnego; – 2 typu interwencyjnego; – 10 typu wielofunkcyjnego; – 10 typu rodzinnego; – 21 wsparcia dziennego ( 4 specjalistyczne i 17 opiekuńczych) – 7 ośrodków adopcyjno-opiekuńczych. Placówki opiekuńczo-wychowawcze i ośrodki adopcyjno-opiekuńcze w większości są jednostkami publicznymi, jednak 17 prowadzonych jest na zlecenie powiatu, w tym: – 5 typu socjalizacyjnego; – 4 typu wielofunkcyjnego; – 1 typu rodzinnego; – 4 wsparcia dziennego (1 specjalistyczna i 3 opiekuńcze) Wyszczególnienie Placówki opiekuńczowychowawcze, w tym: 1. Placówki wsparcia dziennego: Podmiot prowadzący powiat Liczba Liczba Liczba placówek miejsc osób Inny podmiot prowadzący Liczba Liczba placówek miejsc Liczba osób 43 1.381 1.608 84 389 405 15 532 504 2 70 60 - opiekuńcze 3 160 196 1 30 30 - specjalistyczne 1 12 12 0 0 0 2. Placówki interwencyjne 2 49 48 0 0 0 3. Placówki rodzinne 7 49 48 0 0 0 4. Placówki socjalizacyjne 10 388 442 4 143 155 5. Placówki wielofunkcyjne 8 333 452 77 114 109 Spośród funkcjonujących w 2009 roku ośrodków adopcyjno-opiekuńczych 3 prowadzone były na zlecenie powiatu. W trakcie 2009 roku ośrodki adopcyjno – opiekuńcze woj. warmińsko-mazurskiego prowadziły 193 procedury adopcyjne, a według stanu na dzień 31 grudnia 2009 roku - 99 adopcji zostało zakończonych. Liczba prowadzonych Liczba zakończonych Lp. Ośrodki adopcyjno-opiekuńcze procedur adopcyjnych adopcji 1 ośrodki publiczne 120 38 2 ośrodki niepubliczne Ogółem ośrodki (publiczne i niepubliczne) 34 73 61 193 99 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku Świadczone usługi oraz opieka i wychowanie obowiązujące w placówkach opiekuńczo-wychowawczych powinny być zgodne ze standardami określonymi w Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie placówek opiekuńczowychowawczych z dnia 19 października 2007 r. (Dz. U. Nr 201, poz.1455). Zgodnie z tymi standardami dzieciom w placówce opiekuńczo-wychowawczej (typu interwencyjnego, socjalizacyjnego i rodzinnego bez względu na ilość przebywających w nich dzieci), zapewnia się: 1. wyżywienie dostosowane do ich potrzeb rozwojowych; 2. dostęp do opieki zdrowotnej; 3. dostęp do zajęć wychowawczych, kompensacyjnych, terapeutycznych i rewalidacyjnych; 4. wyposażenie w: a. odzież, obuwie, bieliznę i inne przedmioty osobistego użytku, stosownie do wieku i indywidualnych potrzeb, b. zabawki odpowiednie do wieku rozwojowego, c. środki higieny osobistej; 5. zaopatrzenie w: a. leki, b. podręczniki i przybory szkolne; 6. kwotę pieniężną do własnego dysponowania przez dzieci od 5 roku życia, 7. dostęp przez całą dobę do podstawowych produktów żywnościowych oraz napojów; 8. dostęp do nauki, która w zależności od typu placówki opiekuńczo-wychowawczej odbywa się: a. w szkołach poza placówką opiekuńczo-wychowawczą, b. na terenie placówki opiekuńczo-wychowawczej, c. w systemie nauczania indywidualnego; 9. pomoc w nauce, w szczególności przy odrabianiu zadań domowych, oraz w miarę potrzeby przez udział w zajęciach wyrównawczych; 10. uczestnictwo, w miarę możliwości, w zajęciach pozalekcyjnych i rekreacyjnosportowych; 11. opłatę za pobyt w bursie lub internacie, jeżeli dziecko uczy się poza miejscowością, w której znajduje się placówka opiekuńczo-wychowawcza; 12. pokrycie kosztów przejazdu do i z miejsca uzasadnionego pobytu poza placówką opiekuńczo-wychowawczą. Liczba dzieci jednocześnie przebywających w placówce opiekuńczowychowawczej: nie powinna przekraczać 30 dla placówek socjalizacyjnych i interwencyjnych może wynosić od 4 do 8 w placówkach rodzinnych (w szczególnie uzasadnionych przypadkach może być mniejsza lub większa). Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 35 W zakresie usług bytowych każda placówka opiekuńczo-wychowawcza, niezależnie od typu i liczby dzieci, powinna znajdować się w budynku, który posiada: 1. pokoje mieszkalne 1-5-osobowe, właściwie oświetlone, o powierzchni zapewniającej przechowywanie rzeczy osobistych i swobodne korzystanie z wyposażenia, na które składają się, co najmniej dla każdego dziecka: łóżko lub tapczan, szafka i lampka nocna, szafa lub miejsce w szafie na przechowywanie rzeczy osobistych, odzieży i obuwia dostosowanych do pory roku, zabawki; 2. kuchnię. Dodatkowo w placówkach socjalizacyjnych i interwencyjnych przeznaczonych dla więcej niż 14 dzieci powinny znajdować się: łazienki z miejscem do prania i suszenia rzeczy osobistych i toalety, w ilości umożliwiającej korzystanie z nich w sposób zapewniający intymność i zgodność z zasadami higieny; pomieszczenia do wypoczynku wyposażone w stoliki i krzesła, telewizor, gry, zabawki, książki (nie mniej niż jedno pomieszczenie na 10 dzieci); miejsce do cichej nauki; jadalnię dla wszystkich dzieci; aneksy kuchenne przeznaczone do zajęć kulinarnych i przyrządzania śniadań i kolacji (nie mniej niż jeden aneks kuchenny na 10 dzieci); odpowiednio wyposażone pomieszczenia do zajęć terapeutycznych i sportowych; pokój do spotkań z osobami odwiedzającymi; pokój gościnny; gabinet pielęgniarski; pokój dla dzieci chorych; pomieszczenie do prania i suszenia. Według stanu na dzień 31 grudnia 2009 r. 22 placówki spełniały wymagane standardy funkcjonowały na podstawie zezwolenia na czas nieokreślony: 1) Dom Św. Faustyny - "Pomocna Dłoń" w Ełku, 2) Dom Rodzinny w Ełku ul. Grajewska, 3) Dom Rodzinny w Ełku ul. M.Dąbrowskiej, 4) Dom Rodzinny w Starych Juchach, 5) Katolicki Ośrodek Wsparcia dla Dzieci i Młodzieży w Braniewie, 6) Powiatowy Dom Dziecka w Reszlu, 7) Rodzinny Dom Dziecka w Nidzicy, 8) Dom św. Faustyny "Nie Lękajcie Się" w Gołdapi, 9) Zespół Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych, Edukacyjnych 36 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku i Diagnostycznych w Olsztynie – Pogotowie Opiekuńcze, 10) Zespół Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych, Edukacyjnych i Diagnostycznych w Olsztynie – Dom dla Dzieci „W Parku‖, 11) Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej – Ośrodek Wsparcia i Opieki nad Dzieckiem i Rodziną w Olsztynie, 12) Rodzinny Dom Dziecka Nr 3 w Olsztynie, 13) Placówka Rodzinna w Zelkach, 14) Rodzinny Dom Dziecka w Grabinku, 15) Wielofunkcyjna Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza w Bartoszycach, 16) Rodzinny Dom Dziecka w Żydowie, 17) Dom dla Dzieci „Nad Jeziorem‖ w Olsztynku, 18) Dom dla Dzieci im. Michała Lengowskiego w Gryźlinach, 19) Dom dla Dzieci „Keja‖ w Biskupcu, 20) Rodzinny Dom Dziecka Nr 2 w Olsztynie, 21) Rodzinny Dom Dziecka w Lidzbarku Warmińskim, 22) Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza „Mario‖ w Lidzbarku, Na podstawie zezwolenia warunkowego funkcjonowało 13 placówek niespełniających wszystkich wymaganych standardów: 1) Dom im. J. Korczaka w Olecku, 2) Powiatowy Dom Dziecka „Słoneczne Wzgórze‖ we Fromborku, 3) Dom dla Dzieci w Pasymiu, 4) Zespół Placówek Opiekuńczo - Wychowawczych w Szczytnie, 5) Dom Dziecka „Orle Gniazdo‖ w Marwicy, 6) Domy dla Dzieci Towarzystwa „Nasz Dom‖ w Mrągowie, 7) Placówka Wielofunkcyjna Dom dla Dzieci i Młodzieży „Promyk‖ w Morągu, 8) Dom dla Dzieci im. Sybiraków w Szymonowie, 9) Dom dla Dzieci w Stawigudzie, 10) Ośrodek Wsparcia dla Dzieci i Młodzieży w Elblągu – Pogotowie Opiekuńcze, 11) Ośrodek Wsparcia dla Dzieci i Młodzieży w Elblągu – Dom Dziecka, 12) Placówka Opiekuńczo- Wychowawcza „Mój Dom‖ w Ornecie, 13) Dom Dziecka w Pacółtowie, Stan zaawansowania w/w placówek na dzień 31 grudnia 2009 roku w dochodzeniu do standardów przedstawiał się następująco: a) z 5 placówek, które nie spełniały standardu dotyczącego liczby dzieci, jaka może jednocześnie przebywać w placówce - 4 placówki osiągnęły ten standard (na podstawie § 30 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczowychowawczych), b) z 5 placówek, które nie spełniały standardu dotyczącego warunków mieszkalnych 1 placówka osiągnęła ten standard, w 4 pozostałych trwały zaawansowane prace Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 37 remontowo-adaptacyjne (na podstawie § 27 ust. 3 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych), c) z 11 placówek, które nie spełniały standardu dotyczącego liczby wykwalifikowanych pracowników pedagogicznych – 10 placówek było na etapie zatrudniania pracowników w wymiarze niezbędnym do zapewnienia wychowankom bezpieczeństwa i indywidualnej opieki (na podstawie § 30 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych). Ponadto w przypadku dwóch placówek , tj. Domu Dziecka im. J. Korczaka w Olsztynie oraz Domu św. Faustyny- Wielkie Serce w Giżycku postępowanie w sprawie wydania zezwolenia zawieszone zostało w 2008 roku na wniosek organów prowadzących te jednostki (w jednym przypadku z uwagi na konieczność przeprowadzenia kosztownych inwestycji związanych ze spełnieniem wymogów przeciwpożarowych, zaleconych przez Państwową Straż Pożarną, w drugim natomiast, z uwagi na zmianę koncepcji docelowej restrukturyzacji placówki ). Taki stan utrzymywał się do końca 2009 r. W placówkach opiekuńczo-wychowawczych oraz ośrodkach adopcyjnoopiekuńczych zatrudnionych było 731 osób, z tego 116 na podstawie ustawy karta nauczyciela. W wyniku dokonania w 2009 roku oceny zgodności kwalifikacji kadry kierowniczej w placówkach opiekuńczo-wychowawczych i ośrodkach adopcyjnoopiekuńczych z obowiązującymi przepisami ustawy o pomocy społecznej, rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych oraz rozporządzenia sprawie podmiotów uprawnionych do zakładania i prowadzenia niepublicznych ośrodków adopcyjno-opiekuńczych oraz stażu pracy i kwalifikacji wymaganych od osób zatrudnionych w publicznych i niepublicznych ośrodkach adopcyjno-opiekuńczych, ustalono, co następuje: z 27 osób będących dyrektorami całodobowych placówki opiekuńczowychowawcze typu socjalizacyjnego, interwencyjnego i wielofunkcyjnego 23 osoby miały pełne kwalifikacje do zajmowania tych stanowisk, 4 osoby były w trakcie studiów podyplomowych z organizacji pomocy społecznej, w tym jedna dodatkowo nie miała wymaganego 3-letniego stażu pracy w pomocy społecznej, wszyscy dyrektorzy placówek typu rodzinnego posiadają kwalifikacje wymagane obowiązującymi przepisami, z 23 osób będących kierownikami placówek wsparcia dziennego, 1 osoba nie posiadała kwalifikacji wymaganych obowiązującymi przepisami, ponadto w przypadku 2 placówek prowadzonych przez TPD w Olsztynie nadzór nie posiadał wiadomości na temat funkcjonowania tychże placówek, TPD w 2009 roku nie otrzymało dotacji z budżetu Miasta Olsztyn na realizację zadań z zakresu pomocy społecznej pn. prowadzenie świetlic / ognisk środowiskowych, dyrektorzy z 6 ośrodków adopcyjno-opiekuńczych posiadali kwalifikacje wymagane obowiązującymi przepisami. W przypadku jednego ośrodka nie rozstrzygnięto konkursu na dyrektora. 38 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku W 2009 roku z dotacji na funkcjonowanie placówek opiekuńczo-wychowawczych przekazane zostały środki w wysokości 593.238zł, z czego w ramach działalności bieżącej 248.818 zł, natomiast 344.420 zł na sfinansowanie wydatków inwestycyjnych. W ramach wydatków bieżących w wysokości 248.818 zł środki dla placówek opiekuńczo-wychowawczych w 2009 roku przekazywane były na realizację dwóch zadań: 1. wypłatę dodatków w wysokości 250 zł miesięcznie na pracownika socjalnego zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy, realizującego pracę socjalną w środowisku – 30.808zł 2. standaryzację placówek opiekuńczo wychowawczych – 224.476 zł. W ramach dotacji na dodatki dla pracowników socjalnych, dofinansowano działalność 8 powiatów na terenie, których działają placówki opiekuńczo - wychowawcze, które otrzymały dotację z przeznaczeniem na dodatki dla 10 pracowników socjalnych zatrudnionych w ramach 8,5 etatów. Pozostała kwota 224.476 zł przeznaczona była na realizację programów naprawczych w niżej wymienionych placówkach opiekuńczo – wychowawczych: 26.976 zł – w Zespole Placówek Opiekuńczo – Wychowawczych Ośrodek Wsparcia dla Dzieci i Młodzieży – Środki przeznaczono na remont budynku Domu Dziecka przy ul. Chrobrego w Elblągu. Jednym z głównych zadań był remont pomieszczeń grupy dziewcząt, w tym przede wszystkim malowanie pomieszczeń, sufitów, parapetów, drzwi, futryn, szpachlowanie, wymiana listew przypodłogowych, punktów elektrycznych zewnętrznych. Powyższe środki były wydatkowane zgodnie programem naprawczym. 8.000zł – w Placówce Rodzinnej w Zelkach – W placówce odnowiono okna, przebudowano łazienki, wymieniono pokrycie dachu na przybudówce, docieplono ściany szczytowe i wymianę rowerów oraz zakup telewizora. Prace remontowe wykonywane były przy współpracy mieszkańców i podnoszą standard życia w placówce oraz przybliżają placówkę do osiągnięcia standardów, zgodnie z programem naprawczym. 10.000zł - w Powiatowym Domu Dziecka we Fromborku - Środki przeznaczono na remont ciągu komunikacyjnego, tj.: wymieniono okna, wymieniono grzejniki, pomalowano ściany i sufity, położono lamperię, wymieniono glazurę i odnowiono klatkę schodową. Dzięki funduszom z dotacji placówka przybliżyła się do osiągnięcia standardów i podniósł się standard życia wychowanków. 19.500zł – w Domu Dziecka w Szymanowie – Przyznane środki zostały wykorzystane na remont łazienki i korytarza na I piętrze budynku głównego, wymieniono instalacje hydrauliczną i grzewczą, zakupiono urządzenia sanitarne, ułożono nową glazurę i terakotę. Na korytarzach wymieniono podłogę oraz odnowiono ściany. Wymieniono schody na klatce schodowej w grupie chłopców oraz instalację elektryczną w budynku głównym. Zadanie ujęte zostało w planie naprawczym placówki. Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 39 100.000zł – w Domu Dziecka „Orle Gniazdo‖ w Marwicy – Środki wydatkowano na dwa projekty wynikające z programu naprawczego placówki. Pierwszy „Remont i modernizacja pomieszczeń domu dziecka z przeznaczeniem na mieszkanie wychowanków grup gimnazjalnych‖, drugi projekt to „Remont i modernizacja pomieszczeń domu dziecka z przeznaczeniem na mieszkanie wychowanków grupy młodszej‖. W ramach projektów dokonano remontów pomieszczeń oraz zakupiono niezbędne doposażenie pokoi oraz kuchni. 10.000zł – w Domu Dziecka w Pasymiu - Zakupiono doposażenie, meble, pościel i koce oraz materiały edukacyjne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania placówki. Zadanie ujęte zostało w planie naprawczym placówki 5.000zł - w Domu Dziecka w Pacółtowie - Przyznane środki zostały wykorzystane na przebudowę pomieszczeń suszarni i adaptację na pomieszczenia do zajęć sportowych, remont schodów prowadzących do sali zajęć sportowych, zakup sprzętu sportowego: orbitreki, wioseł, atlasu, stopera, rowerka. Oddanie do użytku pomieszczenia do zajęć sportowych pozwoliło na dostosowanie placówki do obowiązujących standardów świadczonych usług. Zadanie ujęte zostało w planie naprawczym placówki. 39.000zl – w Domu dla Dzieci Towarzystwa Nasz Dom w Mrągowie – Środki wydatkowano na wykonanie remontu mieszkania przy ul. Warszawskiej 53, odnowiono podłogi w domu przy ul. Spacerowej 3A, doposażono placówkę nowe meble. Zadania były zgodne z programem naprawczym i przybliżyło placówkę do osiągnięcia standardów. 6.000zł - Dom Dziecka w Olecku wydatkował na zakup mebli, sprzętu AGD, sprzętu RTV, zabawek, oraz brakujący sprzęt tj.: suszarki do włosów, wiadra, mopy, suszarki do bielizny. Placówka została doposażona w brakujący sprzęt gospodarstwa domowego, meble, zabawki, itp., przez co mogła zrealizować założenia programu naprawczego. 3.1.3. Świadczenia dla rodzin zastępczych Organizowanie opieki w rodzinach zastępczych, udzielanie pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania umieszczonych w nich dzieci oraz wypłacanie wynagrodzenia z tytułu pozostawania w gotowości przyjęcia dziecka albo świadczonej opieki i wychowania niespokrewnionym z dzieckiem zawodowym rodzinom zastępczym jest zadaniem własnym powiatu. Opiekę i wychowanie w rodzinie zastępczej zapewnia się dziecku pozbawionemu częściowo lub całkowicie opieki rodzicielskiej lub dziecku niedostosowanemu społecznie. Rodzina zastępcza zapewnia dziecku warunki rozwoju i wychowania odpowiedniego do jego stanu zdrowia i poziomu rozwoju, w tym: odpowiednie warunki bytowe, możliwości rozwoju fizycznego, psychicznego i społecznego, 40 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku możliwości zaspokojenia indywidualnych potrzeb dziecka, możliwość własnej edukacji i rozwoju zainteresowań, odpowiednie warunki do wypoczynku i organizacji czasu wolnego. Rodziny zastępcze dzielą się na: 1. spokrewnione z dzieckiem 2. niespokrewnione z dzieckiem 3. zawodowe niespokrewnione z dzieckiem: a) wielodzietne (w których w tym samych czasie umieszczonych jest nie mniej niż troje i nie więcej niż sześcioro dzieci, za wyjątkiem liczniejszego rodzeństwa), b) specjalistyczne (w których umieszcza się w tym samy czasie nie więcej niż troje dzieci niedostosowanych społecznie albo z różnymi dysfunkcjami lub problemami zdrowotnymi wymagającymi szczególnej opieki i pielęgnacji), c) o charakterze pogotowia rodzinnego (w której umieszcza się nie więcej niż 3 dzieci na pobyt okresowy do czasu unormowania sytuacji życiowej dziecka, nie dłużej jednak niż na 12 miesięcy) Ponadto w 2009 roku na świadczenia dla rodzin zastępczych powiaty wydatkowały kwotę w wysokości 31.342.889 zł. W ramach tych środków pomocą objętych zostały 2.454 rodziny zastępcze, a w nich 3.731 osób. Wyszczególnienie Kwota świadczeń Liczba dzieci Liczba rodzin umieszczonych w rodzinie zastępczej rodziny zastępcze ogółem, w tym: 31.342.889 zł 2.454 3.731 - rodziny zastępcze spokrewnione z dzieckiem, 20.183.919 zł 2.103 2.790 - rodziny niespokrewnione z dzieckiem 39.86.911 zł 247 416 - rodziny zawodowe niespokrewnione z dzieckiem, 7.172.058 zł 112 544 W ramach zawodowych rodzin niespokrewnionych z dzieckiem objętych świadczeniami z pomocy społecznej zdecydowaną większość stanowiły rodziny wielodzietne - 77 rodzin (w nich 373 dzieci), następnie rodziny o charakterze pogotowia rodzinnego – 31 (w nich 171 dzieci) oraz rodziny specjalistyczne – 4 (w nich 7 dzieci). Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 41 Z powyższych środków na świadczenia dla zawodowych rodzin zastępczych przeznaczono środki w łącznej wysokości 7.172.058zł, w tym: Wyszczególnienie Kwota świadczeń Ogółem wydatki na świadczenia dla zawodowych rodzin zastępczych Pomoc pieniężna na częściowe pokrycie kosztów utrzymania umieszczonego dziecka Jednorazowa pomoc na pokrycie wydatków z potrzebami dziecka przyjmowanego do rodziny związanych 7.172.058 zł 3.976.156 zł 195.434 zł Jednorazowa pomoc losowa 1.646 zł Okresowa pomoc losowa 1.600 zł Wynagrodzenie osoby za pełnienie zadań pogotowia rodzinnego Wynagrodzenie osoby pozostającej w gotowości pełnienia zadań pogotowia rodzinnego 2.970.779 zł 26.443 zł Zgodnie z danymi zebranymi z powiatowych centrów pomocy rodzinie na temat przyczyn umieszczenia dzieci w pieczy zastępczej, liczba dzieci w 2009 roku w poszczególnych typach opieki przedstawiała się następująco: – w rodzinach zastępczych spokrewnionych – 366 dzieci; – w rodzinach zastępczych niespokrewnionych, w tym w zawodowych rodzinach zastępczych – 218 dzieci; – w placówkach opiekuńczo-wychowawczych – 405 dzieci. W 2009 roku w całodobowych placówkach opiekuńczo-wychowawczych oraz rodzinach zastępczych, przebywało 274 dzieci, tzw. eurosierot, których choć jedno z rodziców przebywało poza granicami kraju, w tym 233 dzieci w 167 rodzinach zastępczych oraz 41 dzieci w 17 placówkach opiekuńczo-wychowawczych. Ponadto w 2009 roku na terenie województwa warmińsko-mazurskiego, w powiecie kętrzyńskim przebywało dziecko pochodzenia rumuńskiego, zamieszkujące na terenie powiatu kętrzyńskiego. Zgodnie z art. 20 ust.1 pkt 5 ustawy o pomocy społecznej jednym z zadań z zakresu administracji rządowej realizowanych przez powiat jest finansowanie pobytu całodobowych placówkach opiekuńczo-wychowawczych oraz rodzinach zastępczych dzieciom cudzoziemców. Na sfinansowanie wydatków związanych z utrzymaniem tego dziecka przeznaczone zostały środki w wysokości 17.788zł, które wykorzystane zostały na częściowe pokrycie kosztów utrzymania tego dziecka, między innymi na zakup podręczników, ubrań i leków. 42 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku Liczba dzieci umieszczona w pieczy zastępczej w 2009 r. ze względu na główną przyczynę/sekwencję zjawisk wywołującą umieszczenie skutek inne/brak wiedzy o przyczynie uzależnienia (alkoholizm, narkomania, itp.) ubóstwo bezrobocie inne/brak wiedzy o przyczynie ubóstwo bezrobocie przemoc inne/brak wiedzy o przyczynie ubóstwo bezrobocie inne/brak wiedzy o przyczynie uzależnienia (alkoholizm, narkomania, itp.) niepełnosprawność inne/brak wiedzy o przyczynie bezradność w sprawach opiekuńczowychowawczych bezrobocie przemoc w rodzinie nieodpowiednie warunki lokalowe uzależnienia (alkoholizm, narkomania, itp.) główna przyczyna (sekwencja zjawisk) wywołująca umieszczenia dzieci w 2009r. w: ubóstwo choroba (w tym psychiczna) / niepełnosprawność 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 rodzinach zastępczych spokrewnionych 24 1 1 13 2 1 0 9 1 4 30 0 1 0 166 13 100 rodzinach zastępczych niespokrewnionych (w tym zawodowych rodzinach zastępczych) 32 0 1 19 0 0 9 11 2 2 8 0 0 1 85 11 37 placówkach opiekuńczowychowawczych (rodzinne domy dziecka, placówki socjalizacyjne, placówki interwencyjne, placówki wielofunkcyjne) 44 3 6 28 1 1 9 0 0 1 19 14 13 1 180 12 73 przyczyna/ zjawisko towarzyszące Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku Rok 2009 został ustanowiony przez Sejm Rzeczpospolitej Polskiej Rokiem Rodzinnej Opieki Zastępczej. Rodzinną pieczę zastępcza uznano za najlepszy sposób pomocy dzieciom okresowo pozbawionym opieki własnej rodziny. W związku z powyższym, Minister Pracy i Polityki Społecznej ogłosił otwarty konkurs ofert na finansowe wspieranie programów z zakresu opieki nad dzieckiem i rodziną – głównie działań na rzecz rozwoju pieczy zastępczej w samorządach lokalnych. Za priorytetowe zostały uznane programy, które miały na celu: 1. promocję i edukację w zakresie tworzenia rodzinnych form pieczy zastępczej, 2. tworzenie niespokrewnionych z dzieckiem rodzin zastępczych, zawodowych niespokrewnionych z dzieckiem rodzin zastępczych oraz rodzinnych domów dziecka, 3. tworzenie infrastruktury niezbędnej dla dobrego funkcjonowania rodzinnej pieczy zastępczej, w tym rodzin zastępczych (dostęp do specjalistów rożnych dziedzin oraz do różnych form wsparcia rodzin zastępczych) oraz tworzenie jednostek specjalistycznego poradnictwa dla rodzin naturalnych, zastępczych oraz adopcyjnych, 4. wspieranie istniejących niespokrewnionych rodzin zastępczych i zawodowych niespokrewnionych z dzieckiem rodzin zastępczych oraz rodzinnych domów dziecka poprzez m.in. doskonalenia umiejętności opiekuńczo-wychowawczych. Postępowanie konkursowe odbywało się z uwzględnieniem przepisów zawartych w art. 23-35 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz. U. z 2008r. nr 115, poz. 728 z późn. zm.). O dotacje mogły ubiegać się jednostki samorządu terytorialnego szczebla gminnego i powiatowego. Przy ocenie programów opracowanych i zgłaszanych przez jednostki samorządu terytorialnego szczególnie promowane były programy budowania lokalnego systemu opieki nad dzieckiem i rodziną, realizowane we współpracy z organizacjami pozarządowymi w oparciu o partnerstwo lokalne (na zasadach określonych w ustawie o pożytku publicznym i wolontariacie). Do Wydziału Polityki Społecznej tutejszego Urzędu oraz w delegaturach Urzędu w Ełku i Elblągu wpłynęły łącznie 43 oferty na realizację tego programu. Pozytywnie zostało zaopiniowanych 41 programów i tyleż otrzymało dotacje na łączą kwotę 1.148.665 zł Programy z zakresu opieki nad rodziną i dzieckiem, które wpłynęły do Wydziału Polityki Społecznej Warmińsko-Mazurskiego Urzędu Wojewódzkiego w Olsztynie, delegatury Urzędu w Elblągu i Ełku przedstawia tabla. 44 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku L.p. 1 2 Wnioskodawca Gmina Miasto Elbląg Gmina Miasto Elbląg Realizator Zespół Placówek OpiekuńczoWychowawczych o nazwie Ośrodek Wsparcia dla Dzieci i Młodzieży w Elblągu Dom Dziecka w Elblągu Nazwa zadania Kwota przyznana „Dla rodziny – powrót dziecka pod opiekę rodziców naturalnych‖ 30.900 Ośrodek Adopcyjno„System wsparcia rodzin zastępczych Opiekuńczy Stowarzyszenie warunkiem sukcesów wychowawczych Zastępczego Rodzicielstwa w pracy z przyjętymi dziećmi‖ w Elblągu „Lokalny system wsparcia społecznego w zakresie tworzenia infrastruktury niezbędnej MOPS w Elblągu dla dobrego funkcjonowania rodzinnej pieczy zastępczej oraz pracy z rodziną dysfunkcyjną‖ 11.800 3 Gmina Miasto Elbląg 4 Powiat Bartoszycki 5 Powiat Braniewski PCPR w Braniewie „Moja rodzina – utworzenie rodzinnego domu dziecka‖ 6 Powiat Braniewski PCPR w Braniewie „Szkolenie rozwijające i utrwalające nabyte umiejętności opiekuńczo-wychowawcze nad dziećmi z zaburzeniami FAS i ADHD umieszczonymi w niespokrewnionych z dzieckiem rodzinach zastępczych‖ 7 Powiat Braniewski PCPR w Braniewie „Mój nowy dom – tworzenie nowych rodzin zastępczych niespokrewnionych‖ 13.900 8 Powiat Elbląski PCPR w Elblągu „Promocja i edukacja w zakresie tworzenia rodzinnych form pieczy zastępczej – I ty możesz stworzyć dziecku prawdziwą rodzinę‖ 12.800 PCPR w Elblągu „Tworzenie infrastruktury niezbędnej dla dobrego funkcjonowania rodzin zastępczych (dostęp do specjalistów z różnych dziedzin oraz różnych form wsparcia rodzin zastępczych) oraz tworzenie jednostek specjalistycznego poradnictwa dla rodzin naturalnych, zastępczych oraz adopcyjnych‖ 8.400 9 10 11 Powiat Elbląski Powiat Iławski Powiat Iławski PCPR w Bartoszycach PCPR w Iławie PCPR w Iławie PCPR w Lidzbarku 12 Powiat Lidzbarski Warmińskim z siedzibą w Ornecie 70.000 „Rodzina ponad wszystko – wspieranie i promocja rodzin zastępczych‖ 23.200 180.500 8.500 „Pedagog i trener rodziny jako specjalistyczne poradnictwo dla rodzin przeżywających trudności wychowawcze oraz młodzieży zagrożonej wykluczeniem społecznym‖ „Szkolenie rodzin zastępczych funkcjonujących na terenie Powiatu Iławskiego jako wsparcie w zakresie doskonalenia umiejętności opiekuńczowychowawczych‖ „Lepsze funkcjonowanie dzięki świadomości społeczeństwa‖ Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 14.700 28.500 17.895 45 „Tworzenie niespokrewnionych z dzieckiem rodzin zastępczych zawodowych oraz wsparcie istniejących niespokrewnionych rodzin zastępczych w Powiecie Nowomiejskim‖ 12.000 14 Powiat Ostródzki PCPR w Ostródzie „Twoje problemy naszym wyzwaniem – PCPR wspiera rodziny zastępcze‖ 9.040 15 Powiat Ostródzki PCPR w Ostródzie „Wszystkie dzieci nasze są‖ 11.200 16 Powiat Kętrzyński PCPR w Kętrzynie ,, Rozwój sieci poradnictwa i wsparcia rodzin zastępczych w powiecie kętrzyńskim'' 33.200 17 Powiat Kętrzyński PCPR w Kętrzynie ,,Promocja i edukacja w zakresie tworzenia rodzinnych form pieczy zastępczej w powiecie kętrzyńskim pt. ,,Rodzina Czasem Jest Zastępcza'' 17.900 Powiat 13 Nowomiejski 18 Powiat Nidzicki Powiat 19 Szczycieński PCPR w Nowym Mieście Lubawskim PCPR w Nidzicy PCPR w Szczytnie ,,Promocja i wsparcie zastępczego rodzicielstwa'' ,,Promocja i rozwój rodzin zastępczych oraz wspieranie dzieci, młodzieży, rodziców opiekunów rodzin zastępczych i rodzin niewydolnych wychowawczo'' 15.700 26.100 20 Powiat Mrągowski PCPR w Mrągowie ,,Szansa na miłość-w zastępstwie niezastąpieni-działania promocyjnoedukacyjne na rzecz pozyskiwania kandydatów na opiekunów zastępczych, tworzenie niespokrewnionych rodzin zastępczych, objecie specjalistycznym poradnictwem i wsparciem rodziny zastępcze i naturalne, praca z rodzina naturalna dzieci umieszczonych w opiece zastępczej'' 21 Powiat Olsztyński PCPR w Olsztynie ,,Zintegrowany system pomocy rodzinom Powiatu Olsztyńskiego, w tym:1)Działania rozszerzające i wzmacniające dotychczasowy system w zakresie opieki zastępczej nad dzieckiem i rodziną.2)Dalszy rozwój niespokrewnionych z dzieckiem zawodowych rodzin zastępczych.'' 186.300 MOPS w Olsztynie ,,Koło ratunkowe''- pomoc psychologiczna w ramach umocnienia środowiskowych form wsparcia rodzin zastępczych. 7.200 MOPS w Olsztynie ,,Rodzina''- integracja dzieci i młodzieży z rodzin zastępczych 11.100 Powiat Węgorzewski PCPR w Węgorzewie „Pomóżmy stworzyć dom‖- działania promocyjne i edukacyjne zmierzające do powstania nowych niespokrewnionych rodzin zastępczych 10.800 Powiat Węgorzewski PCPR w Węgorzewie „Zanim będzie za późno‖ - poradnictwo specjalistyczne dla rodzin naturalnych, zastępczych i adopcyjnych 41.000 Urząd Miasta 22 Olsztyn Urząd Miasta 23 Olsztyn 24 25 46 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 30.800 26 Powiat Giżycki PCPR w Giżycku Powiatowy Punkt Konsultacyjny w Giżycku jako wsparcie rodzin w sytuacjach kryzysu 27 Powiat Giżycki O-AO w Giżycku Rozwój niespokrewnionych z dzieckiem zawodowych rodzin zastępczych 28 Powiat Piski PCPR w Piszu „Wspieramy rodziny‖- rozwój infrastruktury wspierającej funkcjonowanie rodzinnej opieki zastępczej oraz rodzin naturalnych 29 Powiat Piski PCPR w Piszu „Dobra mama, dobry tata‖- warsztaty umiejętności wychowawczych i opiekuńczych dla niespokrewnionych 30 Powiat Piski PCPR w Piszu 31 Powiat Piski PCPR w Piszu 32 Powiat Ełcki PCPR w Ełku 16.200 8.800 25.880 4.300 „Dobra rodzina‖ - szkolenie wspierające rodziny zastępcze Kampania na rzecz rodzicielstwa zastępczego „Podaruj im dom‖ Program stworzenia zintegrowanego systemu pomocy dzieciom i rodzinom zastępczym 15.900 19.050 33.900 33 Powiat Gołdapski PCPR w Gołdapi Szkolenie i doposażenie niespokrewnionych z dzieckiem zawodowych wielodzietnych rodzin zastępczych 12.500 34 Powiat Olecki PCPR w Olecku Prowadzenie interdyscyplinarnego zespołu działającego na rzecz pomocy dziecku i rodzinie w powiecie oleckim 15.200 35 Powiat Olecki PCPR w Olecku Prowadzenie grupy wsparcia dla rodzin zastępczych w powiecie oleckim 8.500 Pozyskiwanie kandydatów, tworzenie niespokrewnionych 21.600 z dzieckiem i zawodowych niespokrewnionych z dzieckiem rodzin zastępczych w powiecie Tworzenie oleckim i prowadzenie grupy wsparcia dla rodzin naturalnych dzieci stwarzających 9.500 problemy wychowawcze oraz wychowanków placówek 0 Utworzenie Świetlicy Wsparcia Dziennego zaopiniowano „Tęcza‖ 36 Powiat Olecki PCPR w Olecku 37 Powiat Olecki PCPR w Olecku 38 Powiat Olecki PCPR w Olecku 39 Powiat Olecki PCPR w Olecku Utworzenie i prowadzenie grupy terapeutyczno- edukacyjnej dla dzieci z rodzin zastępczych w powiecie oleckim 40 Gmina Pisz M-GOPS w Piszu „Wymarzone dzieciństwo‖ 41 Gmina Pisz M-GOPS w Piszu 42 Gmina Pisz M-GOPS w Piszu Punkt Specjalistycznego poradnictwa rodzinnego „Moja Rodzina – Mój Świat‖ – warsztaty gospodarstwa domowego 43 Gmina Pisz M-GOPS w Piszu negatywnie 6.100 0 zaopiniowano pozytywnie Ministerstwo 21.300 odrzuciło 31.600 64.900 Pedagog domowy – przyjaciel rodziny 2009 r. RAZEM Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 1.148.665 47 W ramach świadczeń dla rodzin zastępczych przyznawane są: pomoc na częściowe pokrycie dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej, ustalana w wysokości 40% podstawy pomniejszonej o kwotę odpowiadającą 50% dochodu dziecka, nie mniej niż 10% podstawy. W przypadku rodzin zastępczych niespokrewnionych z dzieckiem kwota ta jest zwiększona o 10% podstawy. jednorazowa pomoc na pokrycie wydatków związanych z potrzebami dziecka przyjmowanego do rodziny ustalana w wysokości 150% podstawy, pomoc udzielana w przypadkach, gdy na skutek zdarzenia losowego dziecko umieszczone w rodzinie zastępczej wymaga dodatkowego wsparcia, obejmująca: jednorazowe świadczenie pieniężne w wysokości do 50% podstawy albo okresowe świadczenie pieniężne w wysokości do 50% podstawy wypłacane przez okres trwania bezpośrednich skutków tego zdarzenia, pomoc w formie rzeczowej o wartości do 50% podstawy. Wynagrodzenie z tytułu świadczonej opieki i wychowania przyznawane rodzinom zastępczym zawodowym niespokrewnionym z dzieckiem (wielodzietnym i specjalistycznym), Wynagrodzenie z tytułu pozostawania w gotowości przyjęcia dziecka lub z tytułu świadczonej opieki i wychowania przyznawane rodzinom zastępczym zawodowym niespokrewnionym z dzieckiem o charakterze pogotowia rodzinnego. 3.1.4. Pomoc mająca na celu usamodzielnienie i integrację ze środowiskiem Osobom, które osiągnęły pełnoletniość w rodzinie zastępczej oraz osobom pełnoletnim opuszczającym placówkę opiekuńczo-wychowawczą typu rodzinnego i socjalizacyjnego, dom pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży oraz schronisko dla nieletnich, zakład poprawczy, specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy, specjalny ośrodek wychowawczy, młodzieżowy ośrodek socjoterapii zapewniający całodobową opiekę i młodzieżowy ośrodek wychowawczy, przysługuje pomoc mająca na celu jej życiowe usamodzielnienie i integrację ze środowiskiem przez pracę socjalną oraz pomoc. Ma ona przede wszystkim formę: pieniężną na usamodzielnienie, pieniężną na kontynuowanie nauki, w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym, w uzyskaniu zatrudnienia, na zagospodarowanie - w formie rzeczowej. 48 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku Niewątpliwie proces wprowadzania wychowanka w samodzielne, dojrzałe życie jest procesem bardzo ważnym i w zależności od indywidualnej sytuacji może trwać nawet kilka lat. Zadanie to wynika z art. 88 ustawy o pomocy społecznej i jest realizowane przez powiaty jako zadanie własne z zakresu pomocy społecznej. Powiaty finansują jego realizację w całości ze środków własnych. Podstawą ustalenia wysokości pomocy pieniężnej jest kwota zwana „podstawą‖. W roku 2009 wynosiła ona 1.647 zł. Wysokość pomocy pieniężnej na usamodzielnienie określa szczegółowo rozporządzenie ministra polityki społecznej z dnia 23 grudnia 2004r. w sprawie udzielania pomocy na usamodzielnienie, kontynuowanie nauki oraz zagospodarowanie (Dz. U. z 2005 r. Nr 6 poz. 45 z późn. zm.). Zgodnie z nim wysokość pomocy pieniężnej na usamodzielnienie dla osoby opuszczającej placówkę opiekuńczo – wychowawczą typu socjalizacyjnego, rodzinnego lub dom pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, zależna jest od okresy przebywania w poszczególnych typach placówek i ustala się ją w kwocie odpowiadającej: 1) 400% podstawy – w przypadku, gdy osoba usamodzielniana przebywała w domu pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie przez okres powyżej trzech lat; 2) 400% podstawy - w przypadku, gdy osoba usamodzielniana opuszcza dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży; 3) 200% podstawy - w przypadku, gdy osoba usamodzielniana przebywała w placówce opiekuńczo – wychowawczej typu socjalizacyjnego, rodzinnego lub w domu pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie przez okres od dwóch do trzech lat; 4) 100% podstawy - w przypadku, gdy osoba usamodzielniana przebywała w placówce opiekuńczo– wychowawczej typu socjalizacyjnego, rodzinnego lub w domu pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie przez okres od roku do dwóch lat. Wysokość pomocy pieniężnej na usamodzielnienie dla osoby usamodzielnianej z rodziny zastępczej lub opuszczającej młodzieżowy ośrodek wychowawczy, zakład poprawczy, schronisko dla nieletnich, specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy ustala się w kwocie odpowiadającej: 1) 300% podstawy - w przypadku, gdy osoba usamodzielniana przebywała w rodzinie zastępczej, młodzieżowym ośrodku wychowawczym, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, zakładzie poprawczym lub schronisku dla nieletnich przez okres powyżej trzech lat; Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 49 2) 200% podstawy - w przypadku, gdy osoba usamodzielniana przebywała w rodzinie zastępczej, młodzieżowym ośrodku wychowawczym, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, zakładzie poprawczym lub schronisku dla nieletnich przez okres od dwóch do trzech lat; 3) 100% podstawy - w przypadku, gdy osoba usamodzielniana przebywała w rodzinie zastępczej, młodzieżowym ośrodku wychowawczym, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, zakładzie poprawczym lub schronisku dla nieletnich przez okres od roku do dwóch lat. Do okresów pobytu, wlicza się wszystkie okresy, w ciągu których osoba usamodzielniana przebywała w innej rodzinie zastępczej, placówce opiekuńczowychowawczej typu interwencyjnego, rodzinnego i socjalizacyjnego, domu pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, domu dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, zakładzie poprawczym, schronisku dla nieletnich lub specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym lub młodzieżowym ośrodku wychowawczym. Wlicza się do nich również okres do sześciu miesięcy przed osiągnięciem pełnoletniości przez osobę usamodzielnianą, w przypadku, gdy jej pobyt w rodzinie zastępczej ustał wskutek śmierci osoby pełniącej funkcję rodziny zastępczej. Jednocześnie pobyt w placówce opiekuńczo-wychowawczej typu interwencyjnego dłuższy niż sześć miesięcy traktuje się jako pobyt w placówce opiekuńczo – wychowawczej typu socjalizacyjnego. Wartość pomocy na zagospodarowanie ustala się jako równowartość kwoty nie wyższej niż 300% podstawy. Podobnie wartość pomocy na zagospodarowanie dla osoby usamodzielnianej niepełnosprawnej w stopniu umiarkowanym lub znacznym ustala się jako równowartość 300% podstawy. W skład pomocy na zagospodarowanie mogą wchodzić: materiały niezbędne do przeprowadzenia remontu i wyposażenia mieszkania; niezbędne urządzenia domowe; pomoce naukowe; sprzęt rehabilitacyjny; sprzęt, który może służyć do podjęcia zatrudnienia. Jednocześnie uzyskanie pomocy w usamodzielnieniu jest uzależnione od ustanowienia opiekuna oraz od opracowania i realizacji indywidualnego programu usamodzielnienia pod nadzorem tegoż opiekuna. 50 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku Ogółem Pomoc w zagospodarowaniu Uzyskiwanie odpowiednich warunków mieszkaniowych Pomoc pieniężna na usamodzielnienie Wyszczególnienie Pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki Łącznie na powyższe zadanie w 2009 roku w ramach środków własnych powiaty wydatkowały kwotę 6.898.411zł. Wydatki związane z pomocą mającą na celu usamodzielnienie i integrację ze środowiskiem opuszczających różne placówki przedstawiały się następująco: 1.062.375 4.604.432 128.745 1.102.859 Rodziny zastępcze 574.571 3.296.311 16.972 659.337 Całodobowe placówki opiekuńczo-wychowawcze typu rodzinnego i socjalizacyjnego 391.525 1.096.714 109.591 333.353 Specjalne ośrodki szkolnowychowawcze 3.294 32.307 0 11.879 0 0 0 0 64.986 153.260 2.182 74.430 27.999 25.840 0 23.860 Specjalne ośrodki wychowawcze Młodzieżowe ośrodki wychowawcze Zakłady poprawcze Największą grupę wydatków stanowiła pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki, najmniejszą – pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych (w tym w mieszkaniu chronionym). Spośród osób korzystających z pomocy największą grupę świadczeniobiorców stanowiły osoby korzystające z pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki, najmniejszą – osoby korzystające z pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych. Wśród osób korzystających ze świadczeń największą grupę stanowią wychowankowie opuszczający rodziny zastępcze, a w drugiej kolejności – placówki opiekuńczowychowawcze. Wśród osób otrzymujących pomoc na życiowe usamodzielnienie i integrację ze środowiskiem nie było wychowanków opuszczających domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, domy dla matek z małymi dziećmi i kobiet w ciąży, schroniska dla nieletnich oraz zakłady karne. Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 51 Rodziny zastępcze Całodobowe placówki opiekuńczowychowawcze typu rodzinnego i socjalizacyjnego Specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze Pomoc w zagospodarowaniu Pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki Uzyskiwanie odpowiednich warunków mieszkaniowych Wyszczególnienie Pomoc pieniężna na usamodzielnienie Liczbę osób korzystających z pomocy, mającej na celu życiowe usamodzielnienie oraz integrację ze środowiskiem przedstawia poniższe zestawienie. 124 808 15 183 70 289 54 87 1 7 0 3 0 0 0 0 22 55 2 23 Młodzieżowe ośrodki socjoterapii zapewniające całodobową opiekę 0 0 0 0 Domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie 0 0 0 0 Domy dla matek z dziećmi i kobiet w ciąży 0 0 0 0 Schroniska dla nieletnich 0 0 0 0 Zakłady poprawcze 7 6 0 7 Specjalne ośrodki wychowawcze Młodzieżowe ośrodki wychowawcze 3.1.5. Pomoc dla cudzoziemców W 2009 roku dotacja z budżetu państwa przeznaczona była na realizację pomocy w integracji cudzoziemców, którzy uzyskali na terytorium RP status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, a przyznana została dla 2 powiatów w wysokości: Olsztyn, powiat ziemski – 6.198zł, Olsztyn, powiat grodzki – 8.840zł. Środki na realizację przedmiotowego zadania były przyznawane, zgodnie z przedstawionym przez jednostki kosztorysem, po zatwierdzeniu indywidualnego programu integracyjnego. Wydatki związane były z utrzymaniem, opłacaniem składek zdrowotnych, opłatami mieszkaniowymi oraz nauką języka polskiego. 52 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku Olsztyn, powiat ziemski Środki dla powiatu olsztyńskiego przeznaczone byłe na pomoc dla uchodźcy z Libii w wysokości 6.198zł. Przedmiotowe zadanie wykonano zgodnie z planem. Przyznane środki zostały przeznaczone na udzielenie pomocy finansowej, cudzoziemca posiadającego status uchodźcy, mieszkającego na terenie powiatu olsztyńskiego, który wymagał wsparcia w związku z integracją na terenie Polski. Pomoc udzielana była od stycznia do czerwca 2009 roku, po zatwierdzaniu przez wojewodę, przedłożonego przez PCPR w Olsztynie indywidualnego programu integracji. Dotacja została wykorzystana na wypłatę zasiłków w wysokości 1.033zł miesięcznie. Środki wydatkowano na pokrycie kosztów związanych z utrzymaniem w wysokości 1.878zł, w tym na żywność, odzież, obuwie, środki higieny osobistej, kwotę 1.200zł na opłaty mieszkaniowe oraz 3.120 zł na koszty związane z nauką języka polskiego. Olsztyn, powiat grodzki Środki przeznaczone zostały na udzielenie pomocy w związku z integracją uchodźcy pochodzącego z Czeczeni, mieszkającego na terenie Olsztyna. Pomoc udzielana była od stycznia do września 2009 roku, po zatwierdzeniu przez wojewodę, przedłożonego przez MOPS w Olsztynie indywidualnego programu integracji. Dotacja została wykorzystana w wysokości 8.839,76, z czego kwota 3.900zł została przeznaczona na świadczenia pieniężne na pokrycie wydatków związanych z utrzymaniem tj. zakup żywności, odzieży, obuwia, środków czystości, rehabilitację, koszty dojazdu do uczelni, kwota 3.600 zł, na opłacenie stancji, 1.100zł na wydatki związane z nauką języka polskiego oraz kwota 239,76 zł pomoc na opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne na okres kwiecień – wrzesień br.. Zwrotu dokonano w wysokości 0,24 zł przez Olsztyn m., gdyż planując środki dla cudzoziemca zaokrąglono plan w pełnych złotych, dlatego zwrócono powyższą kwotę ze składki na ubezpieczenie zdrowotne. 3.2. Realizacja zadań z zakresu pomocy społecznej przez gminy Zadania własne gminy o charakterze obowiązkowym (art. 17 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej) obejmują: opracowanie i realizację gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka; sporządzanie bilansu potrzeb gminy w zakresie pomocy społecznej; udzielanie schronienia, zapewnienie posiłku oraz niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionym; przyznawanie i wypłacanie zasiłków stałych, okresowych, celowych; Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 53 przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków powstałych w wyniku zdarzenia losowego; przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków na świadczenia zdrowotne osobom bezdomnym oraz innym osobom, nie mającym dochodu i możliwości uzyskania świadczeń na podstawie przepisów o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia; przyznawanie zasiłków celowych w formie biletu kredytowanego; opłacanie składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osobę, która zrezygnuje z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem; pracę socjalną; organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych, w miejscu zamieszkania, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi; prowadzenie i zapewnienie miejsc w placówkach opiekuńczo-wychowawczych wsparcia dziennego lub mieszkaniach chronionych; tworzenie gminnego systemu profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną; dożywianie dzieci; sprawienie pogrzebu, w tym osobom bezdomnym; kierowanie do domu pomocy społecznej i ponoszenie odpłatności za pobyt mieszkańca gminy w tym domu; pomoc osobom mającym trudności w przystosowaniu się do życia po zwolnieniu z zakładu karnego; sporządzanie sprawozdawczości oraz przekazywanie jej właściwemu wojewodzie, również w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu informatycznego; utworzenie i utrzymywanie ośrodka pomocy społecznej, w tym zapewnienie środków na wynagrodzenia pracowników; Do zadań własnych gmin (art. 17 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej) należą: przyznawanie i wypłacanie zasiłków specjalnych celowych; przyznawanie i wypłacanie pomocy na ekonomiczne usamodzielnienie w formie zasiłków, pożyczek oraz pomocy w naturze; prowadzenie i zapewnienie miejsc w domach pomocy społecznej i ośrodkach wsparcia o zasięgu gminnym oraz kierowanie do nich osób wymagających opieki; podejmowanie innych zadań z zakresu pomocy społecznej wynikających z rozeznanych potrzeb gminy, w tym tworzenie i realizacja programów osłonowych współpraca powiatowym urzędem pracy w zakresie upowszechniania ofert pracy oraz informacji o wolnych miejscach pracy, upowszechniania informacji o usługach poradnictwa zawodowego i o szkoleniach. 54 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku Natomiast zadania zlecone z zakresu administracji rządowej realizowane przez gminę (art. 18 ustawy o pomocy społecznej) obejmują: organizowanie i świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi; przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków związanych z klęska żywiołową lub ekologiczna; prowadzenie i rozwój infrastruktury środowiskowych domów samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi; realizacja zadań wynikających z rządowych programów pomocy społecznej, mających na celu ochronę poziomu życia osób, rodzin i grup społecznych oraz rozwój specjalistycznego wsparcia; przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych, a także udzielanie schronienia, posiłku oraz niezbędnego ubrania cudzoziemcom, o których mowa w art. 53 ust 1, 53a ust 2 pkt 4 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach, przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych, a także udzielanie schronienia, posiłku i niezbędnego ubrania cudzoziemcom, którzy uzyskali zgodę na pobyt tolerowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; wypłacanie wynagrodzenia za sprawowanie opieki. 3.2.1. Realizacja świadczeń pomocy społecznej Świadczeniami z pomocy społecznej, w myśl art. 36 ustawy o pomocy społecznej są: świadczenia pieniężne i świadczenia niepieniężne. Do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej należy zaliczyć: zasiłek stały, zasiłek okresowy, zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy, zasiłek i pożyczkę na ekonomiczne usamodzielnienie, pomoc dla rodzin zastępczych, pomoc na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki, świadczenie pieniężne na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla uchodźców. Natomiast świadczenia niepieniężne z pomocy społecznej obejmują: pracę socjalną, bilet kredytowany, składki na ubezpieczenie zdrowotne, składki na ubezpieczenie społeczne, pomoc rzeczową, w tym na ekonomiczne usamodzielnienie, sprawienie pogrzebu, poradnictwo specjalistyczne, Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 55 interwencje kryzysową, schronienie, posiłek, niezbędne ubranie, usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, w ośrodkach wsparcia oraz w rodzinnych domach pomocy, specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania oraz w ośrodkach wsparcia, mieszkanie chronione, pobyt i usługi w domu pomocy społecznej, opiekę i wychowanie w rodzinie zastępczej i w placówce opiekuńczowychowawczej, pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym, pomoc w uzyskaniu zatrudnienia, pomoc na zagospodarowanie – w formie rzeczowej dla osób usamodzielnianych, szkolenia, poradnictwo rodzinne i terapię rodzinną prowadzone przez ośrodki adopcyjno-opiekuńcze. Realizacja zasiłków stałych Zasiłek stały z pomocy społecznej przysługuje: 1) pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, całkowicie niezdolnej do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej; 2) pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, całkowicie niezdolnej do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie. Zasiłek stały ustala się w wysokości: 1) w przypadku osoby samotnie gospodarującej - różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 418 zł miesięcznie; 2) w przypadku osoby w rodzinie - różnicy między kryterium dochodowym na osobę w rodzinie a dochodem na osobę w rodzinie. Kwota zasiłku stałego nie może być niższa niż 30 zł miesięcznie. Środki na wypłatę zasiłków stałych przekazywane były gminom w rozdziale 85214 § 2010 – Zasiłki i pomoc w naturze oraz składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Z uwagi na nowelizację ustawy o pomocy społecznej, która weszła w życie z dniem 1 sierpnia 2009 roku, dokonano zmiany polegającej na tym, że do zadań własnych gmin należy przyznawanie i wypłacanie zasiłków stałych. Oznacza to, iż z dniem wejścia powyższej zmiany, finansowanie ww. zasiłków odbywa się w ramach rozdziału 85214 § 2030. 56 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku Na realizację tego zadania gminom w 2009 roku przekazano dotację w wysokości: § 2010 - 22.069.902,54 zł w okresie od stycznia do lipca 2009 roku, z których gminy wydatkowały łącznie 21.961.336,91 zł, w tym: - dla osób samotnie gospodarujących kwotę 18.025.695,79 zł, - dla osób pozostających w rodzinie kwotę 3.935.641,12 zł. § 2030 - 16.326.351 zł w okresie od sierpnia do grudnia 2009 roku gminy wydatkowały kwotę 16.016.398,09 zł, w tym: - dla osób samotnie gospodarujących kwotę 13.134.608,69 zł, - dla osób pozostających w rodzinie kwotę 2.881.789,40 zł. Łącznie na wypłatę zasiłków stałych gminy wydatkowały środki w wysokości 37.977.735 zł. Realizacja zasiłków okresowych Zgodnie z art. 38 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 ze zm) zasiłek okresowy przysługuje w szczególności ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego: 1) osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej; 2) rodzinie, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny. Zasiłek okresowy ustala się: 1) w przypadku osoby samotnie gospodarującej - do wysokości różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 418 zł miesięcznie; 2) w przypadku rodziny - do wysokości różnicy między kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny. Kwota zasiłku okresowego nie może być niższa niż 50 % różnicy między: 1) kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby; 2) kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny. i jednocześnie nie może być niższa niż 30 zł miesięcznie. W ramach tego zadania gminom przekazano dotację w wysokości 48.750.959 zł, z której w okresie od stycznia do grudnia 2009 roku gminy wydatkowały kwotę 48.543.552,74 zł, w tym: z tytułu bezrobocia – 40.921.089,68 zł, z tytułu długotrwałej choroby - 2.906.760,76 zł, z tytułu niepełnosprawności – 2.898.690,86 zł, z tytułu możliwości utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego - 84.018,25 zł, z innych powodów – 1.732.993,19 zł. Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 57 Ze świadczeń w formie zasiłku okresowego w roku 2009 skorzystało 35.191 osób, tj. o 4.238 więcej osób w porównaniu do roku 2008, z tego z tytułu: z tytułu bezrobocia – 27.538 osób, z tytułu długotrwałej choroby - 3.000 osób, z tytułu niepełnosprawności – 3.065 osób, z tytułu możliwości utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego - 84 osoby, z innych powodów –1.504 osób. Największą grupę osób otrzymujących zasiłki okresowe stanowią osoby bezrobotne. Najmniej liczną - osoby, które otrzymały zasiłki okresowe z tytułu możliwości utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego. Strukturę kosztów świadczeń w zależności od powodów przyznania zasiłków okresowych przedstawia poniższy wykres. 78,25% 8,52% a) bezrobocia b) długotrwałej choroby 4,27% 0,24% 8,71% c) niepełnosprawności d) możliwości utrzymania lub nabycia uprawnieo do świadczeo z innych systemów zabezpieczenia społecznego Realizacja zasiłków celowych Przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych jest zadaniem własnym gminy o charakterze obowiązkowym. Zasiłek celowy może być przyznany: w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej, na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu, osobom bezdomnym i innym osobom, niemającym dochodu oraz możliwości uzyskania świadczeń na podstawie przepisów o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia, z przeznaczeniem na pokrycie części lub całości wydatków na świadczenie zdrowotne, w formie biletu kredytowanego, osobom lub rodzinom, które poniosły straty w wyniku zdarzenia losowego. 58 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku W szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie o dochodach przekraczających kryterium dochodowe może być przyznany specjalny zasiłek okresowy, który nie podlega zwrotowi. Osobie lub rodzinie gmina może przyznać pomoc w formie pieniężnej lub rzeczowej w celu ekonomicznego usamodzielnienia. Pomoc taka może być przyznana w formie jednorazowego zasiłki celowego lub nieoprocentowanej pożyczki. W ramach zasiłków celowych świadczenia przyznano decyzją dla 68.038 osób, z tego: Wyszczególnienie Zasiłki celowe ogółem, w tym: Liczba osób 68.038 Zasiłki celowe na pokrycie wydatków na świadczenia zdrowotne osobom niemającym dochodu i możliwości uzyskania świadczeń na podstawie na podstawie przepisów o powszechnym ubezpieczeniu w NFZ, 1 w tym dla osób bezdomnych 0 Zasiłki celowe w formie biletu kredytowanego 137 Zasiłki celowe na pokrycie wydatków powstałych w wyniku zdarzenia losowego Sprawienie pogrzebu 288 136 w tym osobom bezdomnym Inne zasiłki celowe i w naturze Zasiłki specjalne celowe 17 58.943 8.528 Pomoc na ekonomiczne usamodzielnienie 5 Największą grupę świadczeniobiorców stanowiły osoby, które uzyskały zasiłek celowy z przeznaczeniem na zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej, na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży. Wydatki na ten cel z budżetów gmin wyniosły 40.092.932 zł. Struktura wydatków gmin w roku 2009 na zasiłki celowe przedstawiała się następująco: Wyszczególnienie Zasiłki celowe ogółem, w tym: Zasiłki celowe na pokrycie wydatków na świadczenia zdrowotne osobom niemającym dochodu i możliwości uzyskania świadczeń na podstawie na podstawie przepisów o powszechnym ubezpieczeniu w NFZ, w tym dla osób bezdomnych Zasiłki celowe w formie biletu kredytowanego Zasiłki celowe na pokrycie wydatków powstałych w wyniku zdarzenia losowego Sprawienie pogrzebu w tym osobom bezdomnym Inne zasiłki celowe i w naturze Zasiłki specjalne celowe Pomoc na ekonomiczne usamodzielnienie Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku Wydatki w zł 40.092.932 160 0 8.405 527.894 289.164 33.319 35.878.330 3.386.402 2.577 59 3.2.3. Działalność ośrodków pomocy społecznej Ośrodek pomocy społecznej jest jednostką organizacyjną wykonującą w gminie zadania pomocy społecznej (art. 110 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej). Utworzenie i utrzymywanie ośrodka pomocy społecznej jest zadaniem własnym gminy o charakterze obowiązkowym (art. 17 ust. 1 pkt. 18 ustawy o pomocy społecznej). Źródła finansowania ośrodków pomocy społecznej stanowią środki własne gminy oraz dotacja celowa z budżetu państwa. Na dofinansowanie działalności 116 ośrodków pomocy społecznej gminy otrzymały dotację w łącznej wysokości 25.211.508 zł, z czego wydatkowały kwotę 25.204.520,97 zł, z tego: 23.762.906,05 zł na wydatki związane z zatrudnieniem, w tym: 392.091,89 zł – wydatki na ZFŚS, 34.998,45 zł - podnoszenie kwalifikacji pracowników, 284.476,83 zł - doposażenie (meble, sprzęt biurowy, materiały biurowe), 60.450,96 zł - sprzęt biurowy, 664.184,22 zł - wydatki bieżące, 5.412,57 zł - pozostałe wydatki. W ramach środków z dotacji kwota w łącznej wysokości 1.931.772 zł przyznana była na wypłaty dodatków do wynagrodzeń w wysokości 250 zł dla pracowników socjalnych zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu realizujących pracę socjalną w terenie, z której powiaty wydatkowały kwotę 1.924.998,17 zł. Środki przekazano dla 115 ośrodków pomocy społecznej, które otrzymały dotację na dodatki dla 1.167 pracowników socjalnych, zatrudnionych na 1.161 etatach. Zadania gmin z zakresu pomocy społecznej (wg stanu na 31 grudnia 2009r.) realizowało 2.627 osób, z tego 835 etatów finansowanych dotacją celową. Struktura zatrudnienia w ośrodkach pomocy społecznej przedstawia się następująco: Wyszczególnienie Ogółem liczba osób zatrudnionych w ośrodkach pomocy społecznej z tego: Kierownicy Liczba osób 2.627 116 Zastępcy kierowników 16 Pracownicy socjalni ogółem, w tym: 835 – starszy specjalista pracy socjalnej 51 – specjalista pracy socjalnej 245 – starszy pracownik socjalny 234 – pracownik socjalny 304 60 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku Aspirant pracy socjalnej 41 Pracownicy wykonujący usługi opiekuńcze 509 Pracownicy wykonujący specjalistyczne usługi opiekuńcze 57 Konsultant 9 Koordynator ds. komputeryzacji 16 Radca prawny 14 Pozostali pracownicy 1.012 Ustawa o pomocy społecznej określa minimalną liczbę pracowników socjalnych zatrudnionych w ośrodkach pomocy społecznej, która powinna być zachowana w celu prawidłowej realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej, na terenie miasta lub gminy. Zgodnie z art. 110 ust.11 ustawy o pomocy społecznej, na każde dwa tysiące mieszkańców gminy powinien przypadać jeden pracownik socjalny. Jednocześnie niezależnie od liczby mieszkańców liczba pracowników socjalnych nie może być mniejsza niż trzech w gminie. Oba kryteria powinny być spełnione równocześnie. Na terenie województwa 29 ośrodków pomocy społecznej nie spełniało tych kryteriów. Pierwsze kryterium spełniały w województwie warmińsko-mazurskim 93 ośrodki pomocy społecznej, natomiast drugie – 104. Ponadto, 5 ze 116 ośrodków nie spełnia obu wymienionych powyżej kryteriów. Zgodnie z art. 122 ustawy o pomocy społecznej osoby kierujące jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej, czyli również ośrodkami pomocy społecznej zobowiązane są posiadać, co najmniej 3-letni staż pracy w pomocy społecznej oraz specjalizację z zakresu organizacji pomocy społecznej. Z dokonanej oceny zgodności kwalifikacji kadry kierowniczej z wymaganymi przepisami, wynika, że na dzień 31 grudnia 2009 roku ze 116 osób kierujących ośrodkami pomocy społecznej 7 nie posiadało wymaganych ustawą kwalifikacji - jeden kierownik nie miał wymaganego stażu pracy, natomiast sześciu pozostałych nie miało specjalizacji z zakresu organizacji pomocy społecznej. 3.2.4. Realizacja usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych Realizacja usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych Osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona, przysługuje pomoc w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych. Usługi opiekuńcze lub specjalistyczne usługi opiekuńcze mogą być przyznane również osobie, która wymaga pomocy innych osób, a rodzina, a także wspólnie niezamieszkujący małżonek, wstępni, zstępni nie mogą takiej pomocy zapewnić. Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 61 Organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych, w miejscu zamieszkania, z wyłączeniem specjalistycznych usług dla osób z zaburzeniami psychicznymi, jest zadaniem własnym gminy o charakterze obowiązkowym (art. 17 ust. 1 pkt. 11 ustawy o pomocy społecznej). Jest to tzw. świadczenie niepieniężne z pomocy społecznej. Usługi opiekuńcze obejmują pomoc: w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zaleconą przez lekarza pielęgnację oraz, w miarę możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem. Specjalistyczne usługi opiekuńcze są dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności, świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym. Rodzaje specjalistycznych usług opiekuńczych oraz kwalifikacje osób je świadczących reguluje Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych (Dz. U. nr 189, poz. 1598). Zgodnie z tym rozporządzeniem ustalono następujące rodzaje specjalistycznych usług opiekuńczych dostosowanych do szczególnych potrzeb osób wymagających takiej pomocy: uczenie i rozwijanie umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia, pielęgnacja, rehabilitacja fizyczna u usprawnianie zaburzonych funkcji organizmu, pomoc mieszkaniowa, zapewnienie dzieciom i młodzieży z zaburzeniami psychicznymi dostępu do zajęć rehabilitacyjnych i rewalidacyjno-wychowawczych. Ośrodek pomocy społecznej, przyznając usługi opiekuńcze, ustala ich zakres, okres i miejsce świadczenia. Zadanie świadczenia usług opiekuńczych, stanowiące zadanie własne gminy nie było realizowane w 18 gminach. W pozostałych gminach pomoc w formie usług opiekuńczych otrzymało 4.698 osób. W ośrodkach pomocy społecznej wg stanu na 31 grudnia 2009 r. zatrudnionych było 509 pracowników wykonujących usługi opiekuńcze. Realizatorami usług opiekuńczych były także podmioty niepubliczne, wykonujące je na podstawie umów-zlecenia zawieranych z organem gminy. Wśród podmiotów niepublicznych najczęściej realizatorem był Polski Czerwony Krzyż i Polski Komitet Pomocy Społecznej. Specjalistyczne usługi opiekuńcze ze statusem zadania własnego, realizowały jedynie 3 miejskie ośrodki pomocy społecznej - MOPS Olsztyn, MOPS Elbląg oraz MOPS Iława. Tą formą pomocy objętych zostało 58 osób. Realizacja specjalistycznych usług opiekuńczych, z wyłączeniem usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi, w całości finansowana jest ze środków własnych gmin. W 2009 roku wydatki gmin województwa warmińskomazurskiego na zabezpieczenie powyższych usług, wyniosły łącznie 21.431.367 zł, w tym 247.211 zł na usługi specjalistyczne 62 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku Realizacja specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi Organizowanie i świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi zgodnie z art. 18 ust. 1 pkt. 3 ustawy o pomocy społecznej należy do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej realizowanych przez gminy. W 2009 roku województwie warmińsko mazurskim, ze 116 gmin, tylko 29 świadczyło usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi, które są zadaniem zleconym. Z pozostałych jednostek, tylko w jednym powiecie - nidzickim, żadna z gmin nie świadczyła tego rodzaju usług. W pozostałych powiatach, co najmniej jedna z gmin oferowała osobom z zaburzeniami psychicznymi pomoc w formie usług opiekuńczych, przy czym w większości powiatów tego typu usługi świadczą po dwie gminy. Nie ma jednak powiatu, w którym wszystkie gminy zlokalizowane na jego obszarze oferowałyby tą formę pomocy. Środki na realizację usług specjalistycznych dla osób z zaburzeniami psychicznymi zapewnia budżet państwa. W 2009 r. wydatki na ten cel wyniosły 2.928.232,86 zł, w tym: kwotę 1.980.711,05zł stanowią wydatki związane z zatrudnieniem osób realizujących specjalistyczne usługi opiekuńcze na podstawie umów o pracę, w tym: wynagrodzenia osobowe pracowników §4010 – 1.578.345,72zł, dodatkowe wynagrodzenie roczne §4040 – 102.698,68zł, składki na ubezpieczenie społeczne § 4110 – 259.942,99zł, składki na Fundusz Pracy § 4120 – 39.723,66zł, kwotę 53.407,90 stanowią pozostałe wydatki związane z zatrudnieniem, w tym: zatrudnienie na podstawie umów cywilnoprawnych – 36.065,00zł, inne wydatki związane z zatrudnieniem – 17.342,90zł, kwotę 93.718,25zł stanowią wydatki rzeczowe, kwotę 739.403,22 stanowią wydatki bieżące, kwotę 60.663,44 stanowią wydatki na ZFŚS, kwotę 329,00 zł stanowią inne wydatki. Usługi świadczone były średniomiesięcznie dla 419 osób. Analizując zakres usług opiekuńczych świadczonych mieszkańcom gmin województwa warmińsko-mazurskiego i biorąc jednocześnie pod uwagę usługi oferowane przez środowiskowe domy samopomocy, stwierdzono, że jedynie Miasto Iława oferuje swoim mieszkańcom wszystkie przewidziane przepisami ustawy o pomocy społecznej formy pomocy w zakresie usług opiekuńczych, tj. usługi opiekuńcze oraz specjalistyczne usługi opiekuńcze jako zadanie własne, specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi, a także możliwość uczestnictwa w zajęciach ŚDS. Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 63 3.2.5. Usuwanie skutków klęsk żywiołowych Przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków związanych z klęską żywiołową lub ekologiczną jest zadaniem zleconym z zakresu administracji rządowej realizowanym przez gminę (zgodnie z art. 18 ust. 1 pkt. 4 ustawy o pomocy społecznej). W 2009 roku wydatki budżetu państwa na to zadanie wyniosły 302.580,90 zł. Środki w powyższym zakresie przeznaczone były między innymi na wypłaty zasiłków celowych dla rolników poszkodowanych w wyniku klęsk suszy i huraganu w 2008 roku. W związku z koniecznością dalszych wypłat w roku 2009 zobowiązań z tytułu zasiłków celowych dla rolników, których gospodarstwa rolne zostały dotknięte suszą w 2008 r., wynikających przede wszystkim z decyzji Samorządowych Kolegiów Odwoławczych, w 2009 roku przekazano na to zadanie środki w łącznej wysokości 212.580,90zł, z których gminy wydatkowały całą przekazaną dotację na realizację 213 świadczeń dla 213 osób. Ponadto środki w wysokości 90.000zł przekazane zostały na wnioski gmin w celu usunięcia skutków powodzi, jaka dotknęła mieszkańców Województwa WarmińskoMazurskiego, w dniu 14 października 2009 roku. Środki na to zadanie pochodziły z ustawy budżetowej na 2009 rok, zostały przekazane dla 43 osób poszkodowanych w wyniku wystąpienia klęski na łączną kwotę. 3.3. Środowiskowe domy samopomocy – bieżące funkcjonowanie. Rozwój sieci oparcia społecznego dla osób z zaburzeniami psychicznymi Środowiskowy dom samopomocy jest jednostką organizacyjną pomocy społecznej pobytu dziennego o zasięgu lokalnym (gminnym) lub ponadlokalnym (powiatowym), prowadzoną jako zadanie zlecone z zakresu pomocy społecznej. Jest ośrodkiem wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi, w tym dla : chorych psychicznie (wykazujących zaburzenia psychotyczne), niepełnosprawnych intelektualnie, wykazujących inne zakłócenia czynności psychicznych, które zgodnie ze stanem wiedzy medycznej zaliczane są do zaburzeń psychicznych, wymagających wsparcia w przezwyciężaniu ich trudnych sytuacji życiowych, zaspokajaniu ich niezbędnych potrzeb życiowych i postępowania rehabilitacyjnego rozumianego jako zespół działań, jakie może podejmować pomoc społeczna, zmierzających do osiągnięcia przez te osoby możliwe jak najpełniejszej samodzielności. 64 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku W województwie warmińsko-mazurskim wg stanu na 31 grudnia 2009 roku funkcjonowało 47 środowiskowych domów samopomocy, w tym : 27 o zasięgu lokalnym (gminne), w tym 11 prowadzonych na zlecenie organu samorządu przez podmioty niepubliczne, 20 o zasięgu ponadlokalnym (powiatowe, w tym 12 prowadzone na zlecenie organu samorządu przez podmioty niepubliczne. Funkcjonujące jednostki przeznaczone były łącznie dla 1.923 podopiecznych, a przebywało w nich według. stanu na dzień 31 grudnia 2009 r. 1.178 osób. Wg stanu na 31 grudnia 2009 r. na skierowanie do ŚDS oczekiwało 79 osób. Jednocześnie z danych statystycznych wynika, że w 2009 r. po raz pierwszy do ŚDS skierowano 467 osób. Wykaz Środowiskowych Domów Samopomocy w województwie warmińsko-mazurskim wg stanu na 31 grudnia 2009 r. L.p. 1 Wyszczególnienie UM BARTOSZYCE 2 3 UM ELBLĄG 4 Liczba miejsc ŚDS Bartoszyce 40 ŚDS ul. Pułaskiego 1c 116 ŚDS ul. Saperów 14d 25 ŚDS ul. Skrzydlata 15A 30 5 UM EŁK ŚDS ul. Kościuszki 33 30 6 UM GÓROWO IŁAWECKIE ŚDS Górowo Iławeckie 45 7 UG GRONOWOELBLĄSKIE ŚDS Jegłownik 20 8 UG IŁOWO-OSADA ŚDS Iłowo-Osada 35 9 UG JANOWIEC KOŚCIELNY ŚDS Szczepkowo 30 10 UK KĘTRZYN 50 11 UG KOWALE OLECKIE ŚDS Kętrzyn Borowe ŚDS Kowale Oleckie 12 UM LIDZBARK WARMIŃSKI ŚDS Lidzbark Warmiński 25 13 UM LIDZBARK WELSKI 45 14 UM LUBAWA ŚDS Lidzbark ul. Góreckiego ŚDS Lubawa 15 UM MIKOŁAJKI ŚDS Mikołajki 0 16 UM MRĄGOWO ŚDS Mrągowo 105 17 UM OLECKO ŚDS Olecko 85 18 UM OLSZTYN ŚDS ul. Królowej Jadwigi 30 ŚDS ul. Wyspiańskiego 60 ŚDS Henrykowo 30 19 20 UM ORNETA Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 23 28 65 21 UM OSTRÓDA 22 ŚDS ul. 11-go Listopada 40 ŚDS ul. Sienkiewicza 15 30 23 UM PIENIĘŻNO ŚDS Pieniężno 35 24 UM PISZ ŚDS Pisz 35 25 UG PURDA ŚDS Klebark 40 26 UG ROZOGI 40 27 UM SUSZ ŚDS Orzeszki Wielki ŚDS Susz ŚDS GMINNE 30 1 102 28 SP BRANIEWO ŚDS Frombork 30 29 SP DZIAŁDOWO ŚDS Działdowo 37 30 SP ELBLĄG ŚDS Przezmark 30 31 SP EŁK ŚDS Ełk 35 32 SP GIŻYCKO 30 33 SP GIŻYCKO ŚDS Giżycko ul. Kilińskiego 2 ŚDS Ryn 34 SP IŁAWA ŚDS Iława 38 35 SP LIDZBARK WARMIŃSKI PŚDS Lidzbark Warmiński 30 36 SP NIDZICA ŚDS Nidzica 48 37 SP NOWE MIASTO LUBAWSKIE PŚDS Nowe Miasto Lubawskie 36 38 ŚDS ul. Artyleryjska 30 39 ŚDS ul. Fałata 35 ŚDS ul. Paukszty "TEZEUSZ" 60 41 ŚDS ul. Paukszty "DEDAL" 60 42 ŚDS ul. Paukszty "ARIADNA" 40 ŚDS Ukta 40 ŚDS Szczytno 80 ŚDS Piasutno 60 ŚDS Sąpłaty 50 PDS Węgorzewo 30 40 43 UM OLSZTYN SP PISZ 44 45 SP SZCZYTNO 46 47 SP WĘGORZEWO ŚDS POWIATOWE RAZEM GMINY I POWIATY 66 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 22 821 1 923 Mapa środowiskowych domów samopomocy na terenie województwa warmińsko-mazurskiego wg stanu na 31.12.2009r. LEGENDA ŚDS gminne ŚDS powiatowe Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku Łącznie na sfinansowanie działalności bieżącej wszystkich środowiskowych domów samopomocy w 2009 roku wydatkowane zostały środki w wysokości 22.057.128,47 zł. Wydatki na dofinansowanie działalności środowiskowych domów samopomocy o zasięgu gminnym w roku 2009 wyniosły 12.808.779,47 zł. Dotacja przeznaczona została na dofinansowanie utworzenia i bieżącej działalności 27 lokalnych środowiskowych domów samopomocy na 1.069 miejsc w tym: - 3 nowoutworzone ŚDS w: Janowcu Kościelnym na 30 miejsc, Kętrzynie na 40 miejsc, Rozogach na 40 miejsc - uruchomiono 18 nowych miejsc: ŚDS Pieniężno 5 miejsc, ŚDS Kowale Oleckie 3 miejsca, ŚDS Mrągowo 5 miejsc, ŚDS Pisz 5 miejsc. W ramach powyższych środków wydatkowano kwotę 12.808.779,47 zł, z tego: 3.389.372,25 zł – wydatki bieżące ogółem, w tym: - 354.536,10 zł - środki żywności, - 7.132,24 zł – leki i środki pomocnicze, - 935.757,90 zł – opłaty, podatki, energia, gaz, itp., - 2.091.946,01 zł – pozostałe wydatki, 7.781.193,88 zł – wydatki związane z zatrudnieniem, 1.321.688,45 zł – remonty, 316.524,89 zł – wyposażenie nowych i już funkcjonujących miejsc. Na działalność ŚDS o zasięgu ponadgminnym wydatkowano środki w wysokości 9.248.349 zł z przeznaczeniem na dofinansowanie utworzenia bieżącej działalności 20 ponadlokalnych środowiskowych domów samopomocy (w tym 1 filia) na 785 miejsc w tym: 3 nowoutworzone ŚDS: we Fromborku (powiat braniewski) na 30 miejsc – termin uruchomienia miejsc początek 2010 roku 2 w Olsztynie: Barka na 30 miejsc i Ariadna na 30 miejsc. uruchomiono 30 nowych miejsca: ŚDS Lidzbark Warmiński 5 miejsc, ŚDS Ryn (powiat giżycki) 2 miejsca, ŚDS Nidzica 8 miejsc, ŚDS Sąpłaty (powiat szczycieński) 15 miejsc. Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku W ramach tych środków wydatkowano kwotę 9.248.180,11 zł, z przeznaczeniem na: 2.893.384 zł – wydatki bieżące ogółem, w tym: - 299.137,19 zł – środki żywności, - 5.979,03 zł – leki i środki pomocnicze, - 598.174,37 zł – opłaty, podatki, energia, gaz, itp., - 1.990.093,41 zł – pozostałe wydatki, 5.456.317,83 zł – wydatki związane z zatrudnieniem, 338.864,17 zł – remonty, 559.614,11 zł – wyposażenie nowych i już funkcjonujących miejsc Strukturę wydatków na sfinansowanie bieżącej działalności środowiskowych domów samopomocy w 2009 roku przedstawia poniższe zestawienie: ŚDS ponadlokalne Łącznie wszystkie ŚDS 12.808.779,47 9.248.180,11 22.056.959,58 3.389.372,25 2.893.384,00 6.282.756,25 354.536,10 299.137,19 653.673,29 7.132,24 5.979,03 13.111,27 935.757,90 598.174,37 1.533.932,27 d) pozostałe wydatki, 2) wydatki związane z zatrudnieniem, 2.091.946,01 1.990.093,41 4.082.039,42 7.781.193,88 5.456.317,83 13.237.511,71 3) remonty, 1.321.688,45 338.864,17 1.660.552,62 316.524,89 559.614,11 876.139,00 Wyszczególnienie Wydatki ogółem 1) wydatki bieżące ogółem, w tym: a) środki żywności, b) leki i środki pomocnicze, c) opłaty, podatki, energia, gaz, itp., 4) wyposażenie nowych i już funkcjonujących miejsc. ŚDS lokalne Najwyższą kwotę wydatków w ramach wydatków na działalność środowiskowych domów samopomocy stanowiły wydatki związane z zatrudnieniem – 60 %, natomiast najmniej wydatków poniesiono na leki i środki pomocnicze dla uczestników ŚDS. Stosunkowo niewielkie nakłady poniesiono również na zakup żywności. Często były to produkty wykorzystywane w ramach terapii. Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 69 Strukturę wydatków wszystkich środowiskowych domów samopomocy na terenie województwa przedstawia wykres: 2,96% 0,06% 7,53% 3,97% 6,95% 18,51% 60,02% środki żywności leki i środki pomocnicze opłaty podatki, energia, gaz, woda pozostałe wydatki wydatki związane z zatrudnieniem remonty doposażenie miejsc istniejących, wyposażenie nowych miejsc Wg stanu na 31 grudnia 2009r. w środowiskowych domach samopomocy zatrudnionych było 541 osób, z tego 486 na podstawie umowy o pracę (w tym 351 osób w pełnym wymiarze czasu pracy i 135 w niepełnym wymiarze czasu pracy) oraz 55 osób wg innych form. 486 osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę zatrudnionych było na 409,47 etatu. Strukturę zatrudnienia wg działów w środowiskowych domach samopomocy wg stanu na 31 grudnia 2009r. przedstawia poniższe zestawienie Liczba osób W przeliczeniu na pełne etaty Ogółem ( 1+2+3+4+5 ) z tego: 486 409,47 1. kierujący jednostkami organizacyjnymi 38 32,99 2. działalności opiekuńczo-terapeutycznej 279 254,74 3. działalności medyczno-rehabilitacyjnej 44 34,49 4. działalności administracyjnej 57 32,25 5. gospodarczy i obsługi 68 55,00 Wyszczególnienie 70 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku Środki inwestycyjne w wysokości 825.000 zł zostały przeznaczone na utworzenie dwóch nowych środowiskowych domów samopomocy, w tym: na placówki lokalne - 525.000 zł, z tego: - 325.000zł na utworzenie Środowiskowego Domu Samopomocy w Orzeszkach gmina - w ramach dotacji wyremontowano budynek ŚDS, roboty obejmowały: wykończenie wewnętrzne i zewnętrzne budynku, roboty sanitarne, roboty elektryczne, wyposażenie pracowni w podstawowy sprzęt i urządzenia. Termin uruchomienia ŚDS dla 40 osób dorosłych przewlekle psychicznie chorych, upośledzonych umysłowo oraz wskazujących inne przewlekłe zaburzenia czynności psychicznych, nastąpi na początku 2010 roku. - 200.000zł na utworzenie Środowiskowego Domu Samopomocy w Kętrzynie w ramach dotacji wykonano prace adaptacyjne (przebudowa, wymiana posadzek, wymiana tynków, wymiana stolarki okiennej i drzwi, instalacja centralnego ogrzewania, sanitarna i elektryczna.) w istniejącym budynku biurowym w celu uruchomienia ośrodka wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi na placówki ponadlokalne - 200.000 zł, z tego: - 200.000zł dla powiatu braniewskiego na Środowiskowy Dom Samopomocy we Fromborku - kwota - na inwestycje w nowym ŚDS, tj. remont placówki i przystosowanie jej do prowadzenia zajęć. - 100.000zł dla powiatu szczycieńskiego na Środowiskowy Dom Samopomocy w Sąpłatach - kwota - na zakup samochodu do dowozu uczestników na zajęcia. Poza wspieraniem w formie usług, w tym usług świadczonych w środowiskowych domach samopomocy, istnieje możliwości realizacji różnych przedsięwzięć o charakterze pomocowym na rzecz osób z zaburzeniami psychicznymi i ich rodzin w ramach programu „Oparcie społeczne dla osób z zaburzeniami psychicznymi‖ Program ten ma charakter otwarty, co oznacza możliwość przystąpienia do jego realizacji wszystkich podmiotów i instytucji działających w obszarze pomocy społecznej i integracji społecznej. Podstawowymi podmiotami odpowiedzialnymi za organizację i funkcjonowanie różnych ofert oparcia społecznego dla osób z zaburzeniami psychicznymi w ramach są: Jednostki samorządu terytorialnego, które realizują zadania wynikające z ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej a także ustawy z dnia 19 sierpnia 1994r. o ochronie zdrowia psychicznego, organizując na obszarze swojego działania oparcie społeczne dla osób, które z powodu choroby psychicznej lub upośledzenia umysłowego mają poważne trudności w życiu codziennym, zwłaszcza w kształtowaniu swoich stosunków z otoczeniem, w zakresie edukacji, zatrudnienia oraz w sprawach bytowych, Niepubliczne podmioty pomocy społecznej, o których mowa w art. 25 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, które mogą uczestniczyć w otwartych konkursach ofert o dofinansowanie programów i projektów, wynikających z lokalnych strategii rozwiązywania problemów społecznych osób z zaburzeniami psychicznymi i programów pomocy społecznej tej grupie osób. Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 71 Oparcie społeczne, o którym mowa w Programie polega na: - podtrzymywaniu i rozwijaniu umiejętności osób z zaburzeniami psychicznymi, które są niezbędne do samodzielnego, aktywnego życia, oraz pełnienia ról społecznych, - organizowaniu w środowisku społecznym pomocy ze strony rodziny, sąsiadów oraz innych osób, a także grup obywateli, organizacji społecznych i instytucji, - udzielaniu pomocy na zasadach określonych w ustawie o pomocy społecznej, - a także, na innych działaniach mających na celu zapewnienie godnych warunków życia osobom przewlekle psychicznie chorym i upośledzonym umysłowo, a także ich integrację społeczną. Corocznie, podmioty publiczne i niepubliczne, realizujące zadania w obszarze pomocy i integracji społecznej na terenie województwa warmińsko-mazurskiego, przystępują do konkursu i pozyskują dofinansowanie ze środków Ministra Pracy i Polityki Społecznej na realizację zadań z zakresu oparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi. W 2009 roku do konkursu zgłoszono 14 wniosków, z czego 7 stanowiły oferty zgłoszone przez podmioty niepubliczne. Dotacje na realizację zadania przyznano 10 podmiotom. Poniżej przedstawiono wyniki konkursu w 2009 r., tj. wysokość dotacji na wsparcie realizacji w 2009 r. projektów z zakresu organizacji i funkcjonowania w ramach pomocy społecznej sieci oparcia społecznego dla osób z zaburzeniami psychicznymi Lp 1 Nazwa projektu Nazwa podmiotu wnoszącego Kwota dotacji 80 000 zł "Sami o sobie" Nasze mieszkanie treningowe: trudny start - lepsza przyszłość "Tęczowa Farma" - Etap III. Aktywizacja zawodowa osób z zaburzeniami psychicznymi Odnaleźć siebie Utworzenie Klubu Samopomocy Osób z Zaburzeniami Psychicznymi i ich Rodzin Aktywizacja społecznozawodowa osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Miasto Olsztyn Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Elblągu 7 Ja i teatr Gmina Miejska Bartoszyce 20 000 zł 8 "Wracam do swoich pasji" Miasto Elbląg 16 000 zł 9 Wiem, co to niepełnosprawność Powiat Lidzbarski 10 000 zł Powiat Węgorzewski 10 000 zł 2 3 4 5 6 10 Odsłońmy kurtynę 72 Zgromadzenie Sióstr Benedyktynek Misjonarek w Ełku MOPS w Działdowie Stowarzyszenie na Rzecz Osób Niepełnosprawnych Powiatu Iławskiego "Promyk" Działdowskie Centrum "CARITAS" im. Abp. A. J. Nowowiejskiego 32 000 zł 30 000 zł 27 000 zł 25 000 zł 20 000 zł Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 3.4. Realizacja zadań określanych przez ministra właściwego ds. zabezpieczenia społecznego w zakresie utrzymania i rozwoju systemu informatycznego W województwie warmińsko – mazurskim obowiązek przekazywania danych z obszaru zabezpieczenia społecznego przy wykorzystaniu systemów informatycznych dotyczy 19 powiatowych centrów pomocy rodzinie oraz 116 ośrodków pomocy społecznej, w tym 2 miejskich ośrodków realizujących zadania miasta i powiatu (PMOPS w Olsztynie, PMOPS w Elblągu). Generowanie i przesyłanie zbiorów centralnych i sprawozdań resortowych w postaci elektronicznej odbywa się przy wykorzystaniu homologowanego oprogramowania użytkowego, wspierającego funkcjonowanie jednostek organizacyjnych pomocy społecznej (JOPS). Minister właściwy ds. zabezpieczenia społecznego udostępnia nieodpłatnie oprogramowanie, które jest zgodne z wymaganiami homologacyjnymi dla systemów informatycznych wspierających obsługę zadań realizowanych przez jednostki z obszaru pomoc społeczna. W 2009 roku świadectwa zgodności posiadały aplikacje firm: Sygnity S.A. z Krakowa (poziomy organizacyjne - O-OPS, P-PCPR, M-MOPR, R-ROPS, W-WPS, ZSMPiPS), MiCOMP Systemy Komputerowe z Katowic (poziomy organizacyjne - O-OPS, PPCPR), Firma TOP-TEAM TT Sp. z o.o. z Warszawy (poziomy organizacyjne O-OPS, P-PCPR), ZETO z Koszalina (poziomy organizacyjne - O-OPS, P-PCPR), INFOR Urszula Kuc ze Skoczowa (poziom organizacyjny - O-OPS). W 2009 roku w województwie warmińsko-mazurskim jednostki organizacyjne pomocy społecznej przekazywały dane wygenerowane z aplikacji dostarczanych przez 4 dostawców: - Sygnity S.A. – aplikacja udostępniona 103 JOPS, - ZETO Koszalin – aplikacja udostępniona 29 JOPS, - Top-Team TT Sp. z o.o. – aplikacja udostępniona 2 JOPS, - INFO-R Kuc Urszula – aplikacja udostępniona 1 JOPS. Systemy informatyczne do obsługi zadań pomocy społecznej, działające w ramach Krajowego Systemu Monitoringu Pomocy Społecznej, funkcjonują prawidłowo we wszystkich jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej. Warunkiem nieodpłatnego przekazania przez ministra właściwego ds. zabezpieczenia społecznego aplikacji i pokrycia kosztów ich serwisu jest przekazywanie sprawozdań oraz uzyskiwanie odpowiedniej zgodności procentowej zbiorów centralnych. Zbiór centralny zawiera informacje statystyczne o zrealizowanych świadczeniach i świadczeniobiorcach pomocy społecznej. Procent zgodności danych wyliczany jest na podstawie stosunku zrealizowanych świadczeń ujętych w sprawozdaniu z wykonania Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 73 planu wydatków budżetowych jednostek samorządu terytorialnego (RB-28S) do danych zarządzanych przez system informatyczny. W I kwartale 2009 r. obowiązywał, ustalony przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, procent zgodności na poziomie 50-110%. Od II kwartału 2009 r. zmianie uległ procent zgodności przekazywanych zbiorów centralnych z poziomu 50-110% na poziom 70-110%. Średnia zgodność procentowa zbiorów centralnych w województwie warmińskomazurskim w kwartałach od I do IV 2009 roku utrzymała się na poziomie 95%, przy czym 25 jednostek uzyskało próg zgodności w przedziale 70-90%, wyznaczany z danych zawartych we wszystkich scalonych ZBC w danym roku. W celu poprawy jakości danych generowanych i przekazywanych w postaci zbiorów centralnych wprowadzane są aktualizacje oprogramowania dziedzinowego w JOPS oraz implementowane walidacje sprawdzające zawartość zbioru i uniemożliwiające wczytywanie do Krajowego Systemu Monitoringu Pomocy Społecznej danych niekompletnych. Walidacje „miękkie‖ ograniczają się do wykazania nieprawidłowych wartości słownikowych w zbiorze, walidacje „twarde‖ informują o błędach i uniemożliwiają wczytanie zbioru do bazy. Zarówno sprawozdania resortowe, jak i zbiory centralne przesyłane są za pomocą udostępnianej nieodpłatnie Statystycznej Aplikacji Centralnej (SAC), przeznaczonej do gromadzenia, prezentacji, scalania, weryfikacji, porównywania i akceptacji elektronicznych danych. Status Ogółem Brak zbioru Wczytane z tego: Niepoprawne Liczba zbiorów centralnych Kwartał 1 Kwartał 2 Kwartał 3 135 135 135 0 (0%) 0 (0%) 0 (0%) Ogółem 540 0 (0%) 135 (100%) 135 (100%) 135 (100%) 135 (100%) 540 (100%) 0 (0%) 6 (4,44%) 0 (0%) 0 (0%) 6 (1,11%) 0 (0%) 0 (0%) 0 (0%) 0 (0%) Niezweryfikowane 0 (0%) Poprawny Kwartał 4 135 0 (0%) 135 (100%) 129 (95,56%) 135 (100%) 135 (100%) 534 (98,89%) W 2009 r. 100% jednostek wczytało zbiory centralne, z tego 6 zbiorów w II kwartale 2009 r. zostało zweryfikowanych jako niepoprawne (walidacja „miękka‖). W związku z rozszerzeniem aplikacji SAC o funkcjonalności pozwalające na zwiększenie obszaru danych przekazywanych przez podmioty podległe, w 2010 w systemie zostały zarejestrowane nowe jednostki, dotychczas nie objęte mechanizmem wypełniania i przekazywania sprawozdań merytorycznych w formie elektronicznej, tj. 41 domów pomocy społecznej (DPS) i 3 centra integracji społecznej (CIS). Wbudowanie nowych mechanizmów pozwoliło użytkownikom z ww. jednostek terminowo przekazać sprawozdania za rok 2009 bezpośrednio do bazy centralnej SAC, z użyciem przeglądarki internetowej. 74 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku Wykaz formularzy sprawozdań za 2009 r. przekazywanych poprzez SAC: - MPiPS-03-R, wersja 1.2c, - DPS-R, wersja 1.2c, - SKL-ZDROW, wersja 1.2c, - SKL-EMRENT, wersja 1.2a, - PRZEMOC, wersja 1.2b, - CIS, wersja 1.2a, - Dożywianie, wersja 1.2c. Liczba jednostek zarejestrowanych w Statystycznej Aplikacji Centralnej w województwie warmińsko-mazurskim – 181, z tego: 116 ośrodków pomocy społecznej, 19 powiatowych centrów pomocy rodzinie, 41 domów pomocy społecznej, 2 środowiskowe domy samopomocy, 3 centra integracji społecznej. Statystyczna Aplikacja Centralna została również rozbudowana o funkcjonalności, które w miarę potrzeb pozwalają na generowanie sprawozdań jednorazowych na poziomie ministerstwa i województwa oraz umożliwiają ich uzupełnianie w wersji elektronicznej przez jednostki podległe, sprawdzanie poprawności wprowadzonych reguł, scalanie i bezpośredni dostęp, z pominięciem wersji papierowej. IV. FINANSOWANIE DZIAŁAŃ „TRZECIEGO SEKTORA” REALIZUJĄCEGO NA TERENIE WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO ZADANIA NA RZECZ INTEGRACJI SPOŁECZNEJ I PRZECIWDZIAŁANIA WYKLUCZENIU SPOŁECZNEMU W społeczeństwach demokratycznych ‖‗trzeci sektor‖, zwany również organizacjami pozarządowymi stanowi istotny element i odgrywa coraz większą rolę w funkcjonowaniu społeczeństwa obywatelskiego. Organy administracji rządowej i samorządowej mogą zlecać realizację zadań z zakresu pomocy społecznej, udzielać dotacji na finansowanie lub dofinansowanie realizacji zleconego zadania: - organizacjom pozarządowym prowadzącym działalność w zakresie pomocy społecznej, - osobom prawnym i jednostkom organizacyjnym działającym na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancji wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności w zakresie pomocy społecznej. Ze środków budżetowych wspierane są projekty organizacji pozarządowych ukierunkowane na realizację zadań pomocowych na rzecz dla osób wymagających szczególnego wsparcia bezdomnych, ubogich, starych, bezrobotnych, dzieci z rodzin ubogich, patologicznych, niewydolnych wychowawczo, ofiar przemocy, osób Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 75 niepełnosprawnych. W 2009 roku dotacje udzielane były na projekty podmiotów uprawnionych, złożonych zgodnie z wymogami rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 8 marca 2005r. w sprawie określenia wzoru oferty podmiotu uprawnionego (Dz. U. Nr 44, poz.427). Kwoty dotacji dla poszczególnych podmiotów, jak i zakres realizowanych zadań ustalane były po przeprowadzeniu konkursu ofert. W roku 2009 Wojewoda Warmińsko-Mazurski, poza dofinansowaniem konkursu dotyczącego pomocy osobom bezdomnym, który jest realizowany jako program rządowy, ogłosił 2 konkursy dla podmiotów uprawnionych, ubiegających się o dotację na realizację zadań z zakresu pomocy społecznej, na które przeznaczył kwotę w wysokości 1.137.936zł, w tym: 1) 791.034zł na realizację zadania „Przeciwdziałanie społecznemu wykluczeniu osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka‖, w zakresie pomocy osobom bezdomnym, z uwzględnieniem tworzenia stacjonarnych miejsc zabezpieczenia podstawowych potrzeb oraz aktywizacji i usamodzielniania osób bezdomnych, w tym poradnictwa, terapii, mieszkań chronionych dla osób wychodzących z bezdomności. W ramach tych środków dofinansowane zostały 33 organizacje pozarządowe, realizujące łącznie 48 projektów na terenie całego województwa warmińsko - mazurskiego. 2) 346.902,00zł dla 20 organizacji realizujących łącznie 26 projektów, w ramach zadania „Systemowa i planowa praca z rodziną lub opiekunami dziecka‖, którego zakres obejmował m.in.: a) budowanie odpowiedzialności rodzicielskiej, b) budowanie właściwych relacji i więzi emocjonalnych budowanie właściwych relacji i więzi emocjonalnych między członkami rodziny, c) zapewnienie prawidłowego sprawowania pieczy nad dzieckiem, rozumianej jako stała opieka i troska o zapewnienie właściwego wychowania w sferze fizycznej i duchowej, d) kształtowanie umiejętności wychowawczych i właściwych postaw rodzicielskich, e) zapobieganie i eliminowanie przemocy domowej, f) prowadzenia zajęć specjalistycznych w ramach odrębnych programów socjoterapeutycznych, kompensacyjnych, logopedycznych, g) świadczenie indywidualnej i grupowej pomocy dzieciom znajdującym się w sytuacjach kryzysowych szkolnych, rodzinnych, rówieśniczych i osobistych w oparciu o odrębne programy, h) profilaktykę uzależnień oraz pomocy międzyrówieśniczej. 76 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku V. REALIZACJA PROGRAMÓW RZĄDOWYCH W ramach realizacji polityki społecznej rząd przyjął m.in. niżej wymienione programy, które mają bezpośredni związek z realizacją zadań w obszarze pomocy społecznej: - Powrót osób bezdomnych do społeczności, - Program wieloletni „Pomoc państwa w zakresie dożywiania‖, - Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, - Opieka nad dzieckiem i rodziną, - Program „Oparcie społeczne dla osób z zaburzeniami psychicznymi‖. Udział podmiotów publicznych i niepublicznych województwa warmińsko mazurskiego w realizacji programów z zakresu opieki nad dzieckiem i rodziną oraz oparcia społecznego dla osób z zaburzeniami psychicznymi przedstawiono w punktach, odpowiednio 3.1.3 str. 43 oraz 3.3 str. 67-68. 5.1. Realizacja programu „Powrót osób bezdomnych do społeczności” Realizowany od 2006 r. program Ministra Pracy i Polityki Społecznej pod nazwą Powrót osób bezdomnych do społeczności wspierał działania podmiotów uprawnionych na podstawie art. 25 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej w pokonywaniu bieżących trudności życiowych osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością. Przebieg programu oparty był o dwa podstawowe Tory Realizacyjne, a mianowicie: Tor Nr 1 - Regionalny, wykonywany przez służby organizacyjne Wojewodów, z uwzględnieniem przede wszystkim działań o charakterze osłonowym, Tor Nr 2 - Centralny, wykonywany w formule konkursu Ministra Pracy i Polityki Społecznej na najefektywniejsze projekty świadczenia pomocy osobom bezdomnym ze szczególnym uwzględnieniem działań wspierająco - aktywizacyjnych. Uwzględniając pryncypialne założenia koncepcji programu, na 2009 r. przyjęto następującą strukturę celów, które były przestrzegane przy wyborze ofert konkursowych: dla Toru 1 - Regionalnego preferowane były przedsięwzięcia w charakterystyce działań wpisanych w moduł tzw. osłonowy oraz moduł tzw. wspierający. Decyzja o procentowym podziale środków dotacji na poszczególne moduły została pozostawiona w gestii Wojewodów, którzy najlepiej znają specyfikację lokalnych potrzeb, dla Toru 2 - Centralnego preferowane były przedsięwzięcia mające na celu wspieranie: a) działań o charakterze aktywizacyjnym w środowisku osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością. b) działań poprawiających standard i jakość usług świadczonych przez placówki pomocy osobom. Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 77 Zgodnie z zapisami Umowy Nr B/14/W/2009, z dnia 8 lipca 2009 roku, zawartej pomiędzy Ministrem Pracy i Polityki Społecznej a Wojewodą WarmińskoMazurskim, na realizację w 2009 roku rządowego programu „Powrót osób bezdomnych do społeczności‖, przyznana została kwota 114.000 zł. W ramach tych środków, wsparcie udzielone zostało na realizację pięciu projektów, złożonych w konkursie dla organizacji pozarządowych ogłoszonym przez Wojewodę. Ponadto, Wojewoda Warmińsko-Mazurski, na dofinansowanie programu „Powrót osób bezdomnych do społeczności‖ przeznaczył (w ramach własnego budżetu) kwotę 308.966 zł. Środki te przyznano na realizację 9 projektów. W ramach środków przekazanych z Ministerstwa oraz dofinansowania programu z budżetu Wojewody, wsparciem objęto zadania dotyczące opłat stałych, związanych z bieżącymi kosztami funkcjonowania jednostek świadczących pomoc osobom bezdomnym, takimi jak: przeprowadzenie drobnych remontów, zakup odzieży i obuwia, zakup drobnego sprzętu i wyposażenia, koszty zakupu oleju opałowego, środków czystości, leków, środków opatrunkowych oraz fartuchów jednorazowych W wyniku analizy sprawozdań z realizacji Programu przez samorządy gminne, stwierdzono, że w 2009 roku samorządy celem przeciwdziałania zjawisku bezdomności oraz jego skutkom podejmowały szereg działań o charakterze profilaktycznym, mających na celu zbudowanie zintegrowanego systemu współpracy służb publicznych oraz zaangażowania mediów lokalnych w zakresie uwrażliwienia społeczności lokalnej na trudną sytuację życiową osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością. W trakcie 2009 roku na terenie województwa warmińsko-mazurskiego pomoc uzyskało 1.497 osób bezdomnych, w tym 156 kobiet, 1.308 mężczyzn i 33 dzieci, które niestety razem z rodzicem/rodzicami doświadczają bezdomności. Przyczyny, które powodują pojawianie się zjawiska bezdomności przenikają się wzajemnie, dlatego też, poniżej przedstawiono dane ilościowe przyjmując jedną z przyczyn, mającą decydujący wpływ na zjawisko bezdomności. Liczba osób bezdomnych z uwzględnieniem przyczyn bezdomności kształtuje się następująco: alkoholizm - 927 osób, inne przyczyny (m.in. konflikty rodzinne, wybór własny, wymeldowanie administracyjne, sprzedaż mieszkania, niezaradność życiowa, narkomania, pożar mieszkania, przemoc, bezrobocie) - 516 osób, eksmisja - 489 osób, choroby - 261 osób, 78 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku Ogólna kwota środków przeznaczonych w roku 2009 na wsparcie osób bezdomnych wyniosła 4.150.344,58 zł, w tym 2.493.069,32 zł przekazane w formie zasiłków stałych, zasiłków okresowych oraz zasiłków celowych przeznaczonych dla 1.073 osób bezdomnych. Poza świadczeniami pieniężnymi opłacano składki na ubezpieczenie zdrowotne, a także udzielano pomocy w formie następujących usług: a) usługi sanitarno-higieniczne (w tym: usługi kąpielowe, odwszawianie, usługi pralnicze oraz zapewnienie środków czystości i higieny osobistej), b) usługi opiekuńcze i bytowe (w tym: zapewnienie posiłków, kierowanie do schronisk i noclegowni, zaopatrzenie w odzież, obuwie, pościel i koce), c) usługi doradcze (w tym: pomoc psychologiczna, poradnictwo prawne, doradztwo socjalne i zawodowe), d) usługi medyczne (w tym: konsultacje medyczne, kierowanie osób bezdomnych do zakładów opiekuńczo-leczniczych, umożliwienie i pomoc w leczeniu uzależnień oraz zabezpieczenie osób bezdomnych w środki opatrunkowe i leki), e) inne usługi świadczone osobom bezdomnym (w tym: pomoc w wyrobieniu zdjęć, legitymacji oraz dowodu osobistego, czasowe uruchamianie doraźnych miejsc noclegowych dla osób bezdomnych, a także odwożenie osób bezdomnych do placówek świadczących pomoc osobom bezdomnym przez straż miejską i pracownika OPS Ponadto na terenie województwa warmińsko-mazurskiego prowadzone były działania w ramach reintegracji społeczno-zawodowej poprzez udział w zajęciach KIS, pracach społecznie użytecznych, w projektach systemowych, w tym z wykorzystaniem kontraktów socjalnych oraz indywidualnych programów wychodzenia z bezdomności. W 2009 roku realizacją indywidualnych programów wychodzenia z bezdomności, stosownie do postanowień art. 49 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593, z późniejszymi zmianami), objętych zostało 39 osób, wśród których usamodzielniło się 11, a przerwało program 12 osób. Główne problemy w rekrutacji i realizacji indywidualnych programów wychodzenia z bezdomności oraz bieżącej pracy z osobami bezdomnymi, to: - zły stan zdrowia spowodowany długotrwałym alkoholizmem przy jednoczesnym braku motywacji do podjęcia leczenia i terapii, - trudna sytuacja na rynku pracy, - małe szanse na otrzymanie mieszkania, - brak kwalifikacji zawodowych, - niezaradność życiowa, - bierność oraz brak zainteresowania zatrudnieniem, - agresja, niecierpliwość, - aspołeczne postawy Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 79 - małe szanse na uzyskanie zatrudnienia z powodu wielokrotnych pobytów w zakładach karnych, - duże zaległości alimentacyjne powodujące brak zainteresowania podjęciem oficjalnego zatrudnienia, - długotrwały pobyt w domu dla bezdomnych lub pogotowiu socjalnym i negatywny wpływ innych bezdomnych, który wywołuje postawy przystosowania się i akceptacji stanu bezdomności oraz niechęć do zmiany stylu życia, - postawy roszczeniowe. W 2009 roku służby socjalne realizowały także działania profilaktyczne w ramach wsparcia osób zagrożonych bezdomnością - indywidualne rozmowy i systematyczny kontakt, motywujące podopiecznych do systematycznego regulowania czynszu, pomoc w uzyskaniu dodatku mieszkaniowego, zawieranie indywidualnych kontraktów, - interwencje w środowiskach zagrożonych bezdomnością z powodu uzależnienia, w tym opracowywanie i wdrażanie indywidualnych planów pomocy w obszarze uzależnień, - pomoc w formie udzielenia schronienia oraz pomoc w formułowaniu wniosków o przydział lokalu socjalnego, - pomoc postpenitencjarna, - praca socjalna oraz poradnictwo specjalistyczne mające na celu poprawę relacji rodzinnych osób zagrożonych bezdomnością, Na terenie województwa warmińsko-mazurskiego w 2009 roku funkcjonowało 25 noclegowni oraz innych miejsc świadczących usługi na rzecz osób bezdomnych, w których znajduje się 739 miejsc noclegowych. Całoroczne noclegownie stanowią poniżej wymienione placówki: Dom Odzyskanych dla Życia Markot w Marwałdzie – na 170 miejsc, prowadzony przez Monar, Schronisko dla Bezdomnych im. Sabiny Kusznierow w Olsztynie, finansowane i prowadzone przez MOPS w Olsztynie, przeznaczone dla 106 osób, Dom dla Bezdomnych im. Św. Brata Alberta w Elblągu, finansowany przez Miasto Elbląg, prowadzony przez siostry zakonne, dysponujący 72 miejscami (w okresie zimowym -100), Stowarzyszenie „ MONAR‖ MARKOT prowadzone przez Stowarzyszenie Pomocy Ludziom „Rucewo‖ im. Zenona Noconia – ok. 50 miejsc, Schronisko dla osób bezdomnych prowadzone przez PKPS Ostróda – 30 miejsc, Dom Noclegowy w Bartoszycach prowadzony przez Zarząd Rejonowy PKPS – 30 miejsc. 80 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku Lp 1 kategoria Nazwa placówki placówki: 2 3 Liczba posiłków podmiot prowadzący dziennie (jadłodajnie) gmina ulica kontakt telefon 5 7 9 10 Forma pomocy uwagi 11 12 13 70 pomoc żywnościowa w formie posiłków, usł. opiekuńcze, pomoc rzeczowa (zbiórki odzieży, mat. dydaktycznych, zabawek) wydawanie paczek żywnościowych 1 Dom Dziennego Pobytu w Braniewie J Braniewo Królewiecka 24 55 644 55 33 Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Braniewie 2 Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Braniewie Ż Braniewo Rzemieślnicza 1 55 620 81 00 Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Braniewie - 3 Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Działdowie P, Ł Działdowo Jagiełły 30 23 697 21 78 Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Działdowie - 4 Działdowskie Centrum "Caritas" P, Ł Działdowo Księżodworska 10 23 697 27 04 Działdowskie Centrum "Caritas" 30 5 Dom Św. Ojca Pio Caritas Diecezji Ełckiej 504 07 04 05 Caritas Diecezji Ełckiej 6 Dom Św. Ojca Pio Caritas Diecezji Ełckiej 504 07 04 05 Caritas Diecezji Ełckiej J,P,Ł J,P,Ł Ełk Ełk Kościuszki 27 Kościuszki 17 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku możliwość umycia się i kąpieli, możliwość skorzystania z pralni udzielenie doraźnego schronienia, udzielenie okresowego schronienia do 3 dni, zapewnienie całodziennego wyżywienia, możliwość umycia się i kąpieli 162 możliwość skorzystania z łazienki, wyprania odzieży, możliwość otrzymania czystej odzieży 60 możliwość skorzystania z łazienki, wyprania odzieży, możliwość otrzymania czystej odzieży Czynne cały rok Czynne w okresie ochronnym Lp kategoria Nazwa placówki placówki: gmina ulica 5 7 9 10 Forma pomocy uwagi 11 12 13 Stowarzyszenie Monar - Markot w Warszawie 150 możliwośc skorzystania z łazienki, wyprania odzieży, możliwość otrzymania czystej odzieży 1 2 7 Dom dla Osób Bezdomnych i Najuboższych w Ełku "Monar Markot" J,P,Ł Ełk Kościuszki 19 87 562 55 78, 501 640 837 8 Stołówka w Giżycku J Giżycko Staszica - Caritas Diecezji Ełckiej 50 gorący posiłek 9 Dzienny Dom Pomocy Społecznej w Iławie J, P, Ł Iława Grunwaldzka 6A 89 649 97 21 Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Iławie - gorący posiłek, kąpiel, pranie 10 Magazyn Odzieży Używanej w Iławie Iława Obr. Westerplatte 5 89 648 49 71 Polski Komitet Pomocy Spoecznej w Olsztynie Zarząd Rejonowy w Iławie - zaopatrzenie w odzież i obuwie 11 Polski Czerwony Krzyż Zarząd Rejonowy w Iławie O Iława Obr. Westerplatte 5 89 648 29 38 Polski Czerwony Krzyż Zarząd Rejonowy w Iławie - zaopatrzenie w odzież i obuwie 12 Stacja Socjalna Jahannitów i Miasta Iławy M Iława Obr. Westerplatte 5 89 648 60 12 Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Iławie - zaopatrzenie w środki opatrunkowe, higieniczne, opieka pielęgniarska 13 Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Kętrzynie 89 751 29 01 Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Kętrzynie 14 Dom Dziennego Pobytu w Lidzbarku Warmińskim 89 767 80 42 Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Lidzbarku Warmińskim 82 3 Liczba posiłków podmiot prowadzący dziennie (jadłodajnie) kontakt telefon O Ż, O, J Kętrzyn J Lidzbark Warmiński Górna 8 Lipowa 21 A 30 gorący posiłek - 2 dania 60 osoby bezdomne mogą skorzystać z pomocy w formie posiłku w ciągu dnia, pobytu dziennego pomoc doraźna, zgodnie ze zgłaszaniem się osób bezdomnych w miarę możliwości i potrzeb wydajemy również dodatkowo suchy prowiant Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 89 741 34 42 Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Mrągowie 150 osoby bezdomne mogą korzystać z łaźni, magazynu odzieży używanej oraz skorzystać z ciepłego posiłku Pl. 1-Maja 6 89 742 22 76 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Pieckach - wydawanie odzieży, paczek żywnościowych i w razie potrzeby lekarstw Sorkwity Szkolna 3 89 742 81 76 Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Sorkwitach - punkt pomocy medycznej M Sorkwity Jeziorna 1 89 742 94 22 Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Warpunach - punkt pomocy medycznej 19 Dzienny Dom Pomocy Społecznej działający przy Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Nidzicy J, Ł, P Nidzica Kolejowa 5 89 625 29 14 Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Nidzicy 8 gorący posiłek - obiad 20 Polski Czerwony Krzyż Zarząd Rejonowy w Nidzicy O Nidzica Kolejowa 5 - Polski Czerwony Krzyż Zarząd Rejonowy w Nidzicy - punkt wydawania odzieży 21 Stowarzyszenie "Otwarte Drzwi" w Olecku J Olecko Al.. Zwycięstwa 3 A 87 523 99 65 Stowarzyszenie "Otwarte Drzwi" w Olecku 20 gorący posiłek 22 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Jonkowie Z,O Jonkowo Klonowa 2 89 512 92 10 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Jonkowie 15 Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Mrągowie O,Ł 16 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Pieckach Ż,O Piecki 17 Ośrodek Zdrowia w Sorkwitach M 18 Ośrodek Zdrowia w Warpunach Wyspiańskiego Mrągowo 1 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 83 wydawanie paczek żywnościowych, wydawanie odzieży Lp kategoria Nazwa placówki placówki: gmina ulica kontakt telefon Liczba posiłków podmiot prowadzący dziennie (jadłodajnie) Forma pomocy uwagi 13 1 2 3 5 7 9 10 11 12 23 Polski Komitet Pomocy Społecznej w Ostródzie J, Ż, O, M, P, Ł Ostróda Sienkiewicza 15 89 642 73 96 Polski Komitet Pomocy Społecznej w Ostródzie 520 wydawanie posiłków (zupy, pieczywa) 24 Przytulisko prowadzone przez Chrześcijańskie Stowarzyszenie Dobroczynne w Morągu Ż, O, Ł Morąg Przemysłowa 7 89 757 69 73, 508 29 38 20 Chrześcijańskie Stowarzyszenie Dobroczynne w Morągu 5 - 10 Gorący posiłek w formie zupy, ciepłej herbaty 25 Polski Czerwony Krzyż Zarząd Rejonowy w Morągu Ż, O, Ł Morąg Dworcowa 9 89 757 45 58 Polski Czerwony Krzyż Zarząd Rejonowy w Morągu - wydawanie odzieży, możliwość kąpieli dla bezdomnych 26 Miejsko - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Białej Piskiej Ż Biała Piska Konopnickiej 4 87 423 97 24 Miejsko - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Białej Piskiej - wydawanie paczek żywnościowych 27 Miejsko - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Piszu 87 423 36 54 Miejsko - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Piszu - wydawanie odzieży i talonów na zakup żywności - wydawanie odzieży, paczek żywnościowych, wsparcie finansowe, możliwość skorzystania z porady socjoterapeuty i radcy prawnego 28 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Dźwierzutach 84 O Ż, O Pisz Wąglicka 1 Dźwierzut Niepodległośc y i6 89 621 04 03 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Dźwierzutach Jest możliwość otrzymania "suchego prowiantu", pieczywa, owoców, warzyw, jogurtów Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 29 Archidiecezjalne Centrum, Charytatywne im. Jana Pawła II Caritas Archidiecezji Warmińskiej Jadłodalnia Polskiego Komitetu Pomocy 30 Społecznej w Olsztynie 31 Polski Czerwony Krzyż Warmińsko Mazurski Zarząd Okręgowy w Olsztynie 32 Jadłodajnia w Elblągu 33 Polski Czerwony Krzyż Zarząd Rejonowy w Elblągu J,Ż,O,M, Ł Olsztyn Grunwaldzka 45 Caritas Archidiecezji Warmińskiej 89 527 43 87 Polski Komitet Pomocy Społecznej Zarząd Wojewódzki w Olsztynie 300 50-70 posiłki, odzież, paczki żywnościowe Posiłki wydawane są w okresie jesienno zimowym a paczki żywnościowe w okresie przedświątecznym (Boże Narodzenie, Wielkanoc) 89 527 51 19 Polski Czerwony Krzyż Warmińsko Mazurski Zarząd Okręgowy w Olsztynie - odzież i obuwie, pościel, paczki żywnościowe Paczki żywnościowe wydawane są w okresie przedświątecznym (Boże Narodzenie, Wielkanoc) Zamkowa 17 55 232 66 09 Caritas Diececji Elbląskiej 150 wydawanie posiłków, wydawanie art. spożywczych, wydawanie odzieży Placówka funkcjonuje od 01.11.2008 r. do 31.03.2009 r. Pl. Słowiański 13-14 55 232 52 58 Polski Czerwony Krzyż Zarząd Rejonowy w Elblągu - Wydawanie odzieży, obuwia, pościeli, koców, wydawanie trwałych art. spożywczych Czynne cały rok Olsztyn Dąbrowszczak ów 34/3 Ż,O Olsztyn Partyzantów 82 J Elbląg Ż, O Elbląg J,Ż,O 89 523 64 02 Paczki żywnościowe opieka medyczna, odzież, wydawane są w okresie obuwie, poradnictwo prawne, przedświątecznym (Boże posiłki, łaźnia Narodzenie, Wielkanoc) Objaśnienia skrótów użytych w tabeli: Kolumna 3: J - jadłodajnie Ż - punkt wydawania paczek żywnościowych O - punkt wydawania odzieży M - punkt pomocy medycznej P - pralnia Ł - łaźnia Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 85 W regionie funkcjonowały ponadto mniejsze placówki na 15-20 osób, a także małe na 2-3 miejsca noclegowe, przeznaczone na pomoc doraźną, które uruchamiane były tylko na okres zimy. W ramach przeciwdziałania skutkom zimy, w Wojewódzkim Centrum Zarządzania Kryzysowego od dnia 1 listopada 2009r. funkcjonowała bezpłatna, całodobowa infolinia dla osób bezdomnych. Pod numerem telefonu 0 800 165 320 osoby zainteresowane mogły uzyskać informacje na temat miejsc noclegowych, jadłodajni oraz punktów udzielania pomocy rzeczowej, finansowej, prawnej i medycznej na terenie całego województwa warmińsko-mazurskiego. 5.2. Realizacja Programu „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” Podstawą do realizacji programu wieloletniego „Pomoc państwa w zakresie dożywiania‖ w 2006 roku były: Ustawa z dnia 29 grudnia 2005 roku (Dz. U. Nr 267, poz.2259 ze zmianami) o ustanowieniu programu wieloletniego „Pomoc państwa w zakresie dożywiania‖ Rozporządzenie Rady Ministrów dnia 7 lutego 2006 roku (Dz. U. z 2006 roku, Nr 25 poz. 186 ze zmianami) w sprawie realizacji programu wieloletniego „Pomoc państwa w zakresie dożywiania‖, Ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009r. nr 175, poz. 1362. z późn. zm.). Główne cele Programu to: - poprawa stanu zdrowia dzieci młodzieży poprzez ograniczenie zjawiska niedożywienia, - upowszechnienie zdrowego stylu żywienia, - poprawa poziomu życia osób i rodzin o niskich dochodach - rozwój bazy żywieniowej. W roku 2009 łączny koszt realizacji programu „Pomoc państwa w zakresie dożywiania‖ wyniósł 51.910.965 zł, z tego 39.919.809 zł pochodziło z dotacji celowej, natomiast 11.991.156 zł gminy przeznaczyły w ramach środków własnych (co stanowiło 23,09% kosztu całkowitego realizacji programu, przy minimalnym wkładzie własnym w wysokości 20%). Programem objętych w 2009 roku było 141.450 osób, w tym:. - w formie posiłku objęto 56.571 osób (w tym 2.557 osobom dowieziono posiłek), - w formie zasiłku celowego 100.738 osób, - w formie świadczenia rzeczowego7.197 osób. Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku W liczbie ogółem objętych programem 141.450 osób wykazano 2.251 dzieci, których dożywiano bez wywiadu, tj. bez wydania decyzji administracyjnej przez ośrodki pomocy społecznej. Wśród pozostałej liczby osób 139.199, dzieci do 7 roku życia stanowiły 20.244 osób (14,5%), uczniowie do czasu ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej stanowili 57.329 osób (41,18%) i natomiast pozostałe osoby otrzymujące pomoc na podstawie art.7 ustawy o pomocy społecznej stanowiły 65.585 osób (47,11%). W 2009 roku nie objęto programem 67 osób z powodu niechęci do korzystania z tej formy pomocy. Pomoc świadczona była w 940 punktach żywieniowych, z tego: 617 stanowiły stołówki, 323 inne punkty wydawania posiłków. W roku 2009, w ramach Programu uruchomionych zostało 16 stołówek. Średni koszt jednego posiłku w 2009 roku wyniósł 3,13 zł, natomiast średni koszt jednego zasiłku celowego wyniósł - 131,01 zł. Potrzeby w zakresie dotacji budżetu Wojewody gminy zgłosiły na poziomie 39.928.064 zł, z czego wykorzystano 39.919.808,43 zł. Z uwagi na daleko idące konsekwencje, tak w sferze medycznej, psychologicznej jak i społecznej, jakie pociąga za sobą niedożywienie, szczególnie w przypadku dzieci i młodzieży od 2008 roku funkcjonuje porozumienie Wojewody Warmińsko-Mazurskiego z Prezesem Banku Żywności w Olsztynie w sprawie systematycznych działań na rzecz walki z niedożywieniem oraz zagrożeniem ubóstwem dzieci. W 2009 r. w ramach porozumienia, opracowana została strategia rozwiązywania tego problemu na podstawie wykonanej w 2008 r. diagnozy problemu niedożywienia dzieci w województwie warmińsko-mazurskim. Odbyła się także konferencja „STOP Niedożywieniu Dzieci‖. Udział w niej wzięli udział przedstawiciele uczelni, instytutów naukowych, ośrodków pomocy społecznej, placówek szkolno-wychowawczych, organizacji społecznych oraz lokalnych samorządów. Podczas konferencji zaprezentowano strategię oraz przedstawiono sprawy związane z działaniami podejmowanymi w ramach Programu „Pomoc państwa w zakresie dożywiania‖, tematyki szkoleń dla uczniów w formie warsztatów kulinarnych, szkoleń dla kucharzy, intendentów i dyrektorów szkół, organizowanych przez Bank Żywności. Analiza sposobu realizacji programu „Pomoc państwa w zakresie dożywiania‖ w 2009 roku upoważnia do stwierdzenia, że nie wszystkie gminy zapewniają osiągnięcie w pełni zakładanych celów, takich jak: poprawa stanu zdrowia dzieci i młodzieży poprzez ograniczenie zjawiska niedożywienia, upowszechnienie zdrowego stylu żywienia, poprawa poziomu życia osób i rodzin o niskich dochodach oraz rozwój bazy żywieniowej. Nieliczne tylko gminy realizują program prawidłowo i przywiązują stosowną wagę do tak poważnego problemu, jakim jest dożywianie dzieci i uczniów oraz innych osób potrzebujących takiej formy pomocy. Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 87 Ponad 90 % ośrodków pomocy społecznej wskazuje, że strategia rozwiązywania problemów społecznych obejmuje problematykę dożywiania, sprawozdania i potrzeby w obszarze dożywiania przekazywane są radzie gminy/miasta, szkoły uczestniczą w różnych programach i projektach dotyczących żywienia. Mimo to, gminy nie zapewniają właściwego sposobu realizacji programu w zakresie organizacji, jakości i wartości odżywczej posiłków, co potwierdzają poniższe wskaźniki: malejący, ale nadal wysoki udział kanapek, bułek, itp. w ogólnym dożywianiu dzieci i młodzieży w szkołach. W 2006 roku było to 16,26%, w roku 2009 - 10,28%. blisko 50% gmin nie zabezpiecza korzystania z ciepłych posiłków przez dzieci w okresie przerw w nauce (ferie i wakacje ), 30 % ośrodków pomocy społecznej sygnalizuje, że dyrektorzy szkół nie korzystają z możliwości przyznania posiłków uczniom bez procedury przeprowadzenia wywiadu. Oznacza to, że nie w pełni korzysta się z możliwości poszerzenia kręgu beneficjentów poza grupę stałych odbiorców pomocy społecznej, co m.in. było powodem wprowadzenia w 2008 roku stosownych zmian do Programu, nadal utrzymuje się przewaga zasiłków na zakup żywności nad przyznaniem posiłków, a nie jest to oczekiwana forma dożywiania, gwarantujące zapewnienie pełnowartościowego dożywiania, co jest jednym z głównych celów Programu, nadal utrzymuje się słaba infrastruktura znacznie ograniczająca wspieranie dożywiania dzieci oraz osób dorosłych, żadna z gmin nie skorzystała z możliwości podwyższenia kryterium powyżej 150%, choć sprzyja to zwiększeniu kręgu odbiorców, co ma szczególne znaczenie w przypadku dzieci. Biorąc pod uwagę powyższe, a także kierunki realizacji programu wieloletniego „Pomoc państwa w zakresie dożywiania‖, w kolejnych latach gminy muszą podjąć konkretne działania sprzyjające skuteczniejszej i bardziej efektywnej realizacji Programu. 5.3. Realizacja Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie realizowany był na podstawie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005 r. Nr 180, poz.1493). Podstawowe cele Programu to zwiększenie skuteczności przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz inicjowanie i wspieranie działań polegających na podnoszeniu świadomości społecznej w zakresie przyczyn i skutków przemocy w rodzinie. Zgodnie ze ustawą, Program określa szczegółowe działania w zakresie: - zapewnienia ochrony i udzielania pomocy ofiarom przemocy w rodzinie, - oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie, - podnoszenia świadomości społecznej na temat przyczyn i skutków przemocy w rodzinie oraz promowania metod wychowawczych bez użycia przemocy, - upowszechniania informacji o możliwościach i formach udzielania pomocy zarówno dla ofiar jak i sprawców. 88 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku Zadania wynikające z ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie realizowane były przez jednostki samorządu terytorialnego tj. powiaty i gminy. Zgodnie z ustawą, do zadań własnych gmin (niedofinansowywanych z budżetu państwa) należało w szczególności: tworzenie gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, opracowywanie i realizacja programów ochrony ofiar przemocy w rodzinie, prowadzenie gminnych ośrodków wsparcia. Zadaniami własnymi powiatów było tworzenie i prowadzenie ośrodków wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie oraz prowadzenie ośrodków interwencji kryzysowej. Natomiast zadaniami z zakresu administracji rządowej realizowanymi przez powiat, finansowanymi dotacją celową było: tworzenie i prowadzenie specjalistycznych ośrodków wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, opracowywanie i realizacja programów korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie. Infrastruktura instytucji pomagających ofiarom przemocy w rodzinie na terenie województwa warmińsko-mazurskiego oraz liczba osób, ofiar przemocy domowej, które skorzystały z pomocy w roku 2009 przedstawia się następująco: Podmiot prowadzący - gmina Wyszczególnienie Punkty konsultacyjne Ośrodki wsparcia w tym z miejscami całodobowymi Specjalistyczne ośrodki wsparcia w tym z miejscami całodobowymi Domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży Ośrodki interwencji kryzysowej w tym z miejscami całodobowymi Podmiot prowadzący - powiat Liczba Liczba Liczba Liczba Liczba Liczba korzystających jednostek miejsc korzystających jednostek miejsc 61 4 x x 1.819 172 x 5 x x x 420 1 16 0 3 21 45 x x x 3 x 708 x x x 3 55 104 x x x 1 20 55 1 x 0 12 x 351 0 0 0 11 114 154 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 89 Formy pomocy udzielone ofiarom przemocy w rodzinie przedstawia poniższe zestawienie: Pomoc udzielana w gminach Liczba Liczba osób w rodzin rodzinach Pomoc udzielana w powiatach Liczba Liczba osób w rodzin rodzinach 1.333 4.809 1.763 5.414 a) udzielona dzieciom 282 1.261 615 2.571 b) udzielona współmałżonkom lub partnerom w związkach nieformalnych 557 1.938 564 1.740 c) udzielona innym osobom w rodzinie 319 1.192 147 504 Pomoc całodobowa ogółem, w tym 9 32 151 564 a) udzielona dzieciom 6 21 122 481 b) udzielona współmałżonkom lub partnerom w związkach nieformalnych 2 5 67 210 c) udzielona innym osobom w rodzinie 1 5 6 38 Inne formy pomocy ogółem, w tym: 1.107 4.107 812 4.081 a) pomoc w otrzymaniu mieszkania socjalnego 10 43 21 44 b) działania terapeutyczne 766 2.981 732 3.975 Wyszczególnienie Interwencja kryzysowa ogółem, w tym: Formy działań skierowanych w 2009 roku do sprawców przemocy przedstawiają się następująco: Wyszczególnienie Liczba sprawców przemocy w gminach w powiatach Działania interwencyjne ogółem, w tym: 389 94 a) izolowanie sprawców od ofiar 17 8 w tym eksmisja z lokalu 1 3 b) prace społecznie użytecznie wykonywane przez sprawców 27 0 Programy korekcyjno-edukacyjne x 520 90 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku W ramach Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, zgodnie z ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, ofiarom udzielana była pomoc socjalna, prawna, psychologiczna, medyczna oraz całodobowe schronienie. Wobec sprawców przemocy prowadzono działania interwencyjne i realizowano z nimi programy korekcyjno-edukacyjne. Zgodnie ze sprawozdaniem z realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie za rok 2009 pomocy ofiarom przemocy w rodzinie udzielało: - 61 punktów konsultacyjnych, - 3 specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, - 9 ośrodków wsparcia, w tym 4 z miejscami całodobowymi, - 13 ośrodków interwencji kryzysowej, w tym 11 z miejscami całodobowymi, - 1 dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży. Ze wsparcia świadczonego w wymienionych jednostkach skorzystało łącznie 3.525 osób, natomiast całodobowej pomocy udzielono dla 358 ofiar przemocy. Z pomocy świadczonej w: - punktach konsultacyjnych skorzystało 1.819 ofiar przemocy w rodzinie, - ośrodkach wsparcia skorzystały 592 ofiary przemocy, natomiast z całodobowego schronienia 45 ofiar, - specjalistycznych ośrodkach wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie ogółem skorzystało 708 ofiar przemocy, natomiast całodobowego schronienia udzielono dla 104 ofiar, - ośrodkach interwencji kryzysowej ogółem skorzystało 351 ofiar przemocy, natomiast całodobowego schronienia udzielono dla 154 ofiar, - domu dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży skorzystało 55 ofiar przemocy. Pracownicy pomocy społecznej założyli 606 Niebieskich Kart stanowiących załącznik do kwestionariusza wywiadu środowiskowego, z czego 104 przekazali do instytucji działających na rzecz przeciwdziałania przemocy. Wobec sprawców przemocy w rodzinie prowadzono działania interwencyjne polegające m.in. na izolowaniu ich od ofiar przemocy oraz kierowaniu do prac społecznie użytecznych; ww. działaniom poddano 483 osoby. Ponadto, w 18 powiatowych centrach pomocy rodzinie i 2 miejskich ośrodkach pomocy społecznej (w Elblągu i w Olsztynie – miastach na prawach powiatu), realizowane były programy korekcyjnoedukacyjne skierowane do sprawców przemocy; w 2009 roku programami objęto 520 osób. W celu efektywniejszego realizowania zadań, jakie na administrację rządową nakłada ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie i Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie Zarządzeniem Nr 243 Wojewody WarmińskoOcena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 91 Mazurskiego z dnia 4 listopada 2009 r. powołany został Wojewódzki Zespół do Spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. Jest to interdyscyplinarny zespół doradczy, złożony z przedstawicieli instytucji działających w obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie. W skład Zespołu wchodzą reprezentanci komendy wojewódzkiej policji, komendy miejskiej policji, kuratorium oświaty, wojewódzkiego szpitala dziecięcego, prokuratury rejonowej, okręgowej izby lekarskiej, miejskiego zespołu profilaktyki i terapii uzależnień, sądu okręgowego, powiatowych centrów pomocy rodzinie, miejskiego ośrodka pomocy społecznej, urzędu marszałkowskiego, specjalistycznego ośrodka wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, ośrodka pomocy dla osób pokrzywdzonych przestępstwem i „Caritas‖ Archidiecezji Warmińskiej. W 2009 r. odbyły się 2 spotkania Zespołu, na których omawiane były m.in. kwestie dotyczące zjawiska przemocy w województwie warmińsko-mazurskim oraz propozycje zmian legislacyjnych do aktów prawnych regulujących obszar przeciwdziałania przemocy. Efektem pracy Zespołu było przekazanie do Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej sugestii dotyczących proponowanych zmian do ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. 5.3.1. Funkcjonowanie specjalistycznych ośrodków wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie. Prowadzenie specjalistycznych ośrodków wsparcia dla ofiar przemocy domowej wynika z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493). Należy do zadań z zakresu administracji rządowej realizowanych przez powiat i jest finansowane z budżetu państwa. W województwie warmińsko-mazurskim funkcjonują 3 specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie tj. 92 1. Specjalistyczny Ośrodek Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie w Olsztynie, który zasięgiem działania obejmuje powiaty: działdowski, kętrzyński, mrągowski, nidzicki, olsztyński grodzki i ziemski, szczycieński. 2. Specjalistyczny Ośrodek Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie prowadzony przez Zarząd Rejonowy Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej w Ostródzie, który zasięgiem działania obejmuje powiaty: braniewski, bartoszycki, elbląski grodzki i ziemski, iławski, lidzbarski, nowomiejski, ostródzki. 3. Specjalistyczny Ośrodek Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie w Olecku, który zasięgiem działania obejmuje powiaty: ełcki, giżycki, gołdapski, olecki, piski, węgorzewski. Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku Na dofinansowanie działalności ośrodków w 2009 r. przeznaczono kwotę 1.062.000 zł. W ramach powyższej dotacji wykorzystano kwotę 1.055.768,88 zł, z przeznaczeniem na: 801.306,32 zł – wynagrodzenie kadry, 1.867,14 zł – zakup materiałów biurowych, 76.463,88 zł – usługi, w tym: - 21.946,67 zł – prace remontowo-budowlane, - 54.489,21 zł – bieżące naprawy, konserwacje, dozór techniczny, sprzątanie itp., - 28,00 zł – montaż urządzeń, doposażenia, 47.167,08 zł – zakup wyposażenia, w tym: - 22.728,58 zł – meble, oświetlenie, doposażenie kuchni, pościel, odzież, itp., - 10.492,4 zł – sprzęt komputerowy, oprogramowanie, sprzęt biurowy, itp., - 3.853,99 zł – sprzęt TV i agd, - 10.092,11 zł – inne wyposażenie, np. zabawki, 3.351,26 zł – środki czystości, art. chemiczne i sanitarne, 1.607,57 zł – leki i środki opatrunkowe, 75.961,62 zł – koszty funkcjonowania (prąd, woda, ścieki, telefony itp.) 7.799,83 zł – zakup materiałów remontowych, 9.335,81 zł – zakup artykułów żywnościowych, 30.908,37 zł – inne wydatki (usługi superwizji, konsultacje psychiatryczne, wykonanie pieczątek, delegacje, szkolenia, itp.). Specjalistyczne ośrodki wsparcia w 2009 roku udzielały kompleksowej pomocy wszystkim zgłaszającym się ofiarom przemocy bez względu na posiadany przez nich dochód. Pomoc ta dostosowana była do indywidualnych potrzeb klientów i w zależności od ich sytuacji oraz oczekiwań, polegała na udzielaniu całodobowego schronienia i/lub świadczeniu specjalistycznego poradnictwa (prawnego, psychologicznego, medycznego i socjalnego). Ogółem w 2009 roku, pomocą w powyższych formach, objętych zostało 708 osób, z tego: 451 kobiet, 146 mężczyzn, 111 dzieci. Zakres i standard usług określa Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 6 lipca 2006r. w sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, a także szczegółowych kierunków prowadzenia oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych (Dz. U. Nr 127, poz. 890). Działania ośrodków służą bezpieczeństwu i ochronie ofiar przemocy w rodzinie, a także czasowej izolacji od źródeł kryzysu oraz skutecznej i intensywnej pomocy interwencyjnej. Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 93 Obejmują one m.in.: usługi w zakresie interwencyjnym: - zapewnienie schronienia ofiarom przemocy (bez skierowania, na okres do trzech miesięcy z możliwością przedłużenia w uzasadnionych sytuacją ofiary przemocy przypadkach), - ochronę ofiar przemocy domowej przed jej sprawcami, - udzielanie ofiarom przemocy natychmiastowej pomocy psychologicznej, medycznej i wsparcia, - rozpoznanie sytuacji ofiary przemocy w rodzinie i opracowanie indywidualnego planu pomocy, - wspieranie w przezwyciężaniu sytuacji kryzysowej związanej z występowaniem przemocy w rodzinie, usługi w zakresie potrzeb bytowych, tj. zapewnienie: - całodobowego pobytu, - pomieszczeń do spania, - wspólnego pomieszczenia do pobytu dziennego, - miejsca zabaw dla dzieci, pomieszczenia do nauki, - ogólnodostępnych łazienek i kuchni, - pomieszczenia do prania i suszenia, - wyżywienia, odzieży i obuwia, - środków higieny osobistej i środków czystości, usługi w zakresie terapeutyczno-wspomagającym tj. - opracowanie diagnozy rodziny i indywidualnego planu pomocy ofierze przemocy w rodzinie, - udzielanie odpowiedniego poradnictwa medycznego, psychologicznego, prawnego, socjalnego, - prowadzenie grup wsparcia i grup terapeutycznych oraz terapii indywidualnej dla ofiar przemocy, - zapewnienie dostępu do pomocy medycznej, - przeprowadzenie diagnozy sytuacji dzieci oraz udzielanie im wsparcia psychologicznego oraz specjalistycznej pomocy socjoterapeutycznej i terapeutycznej, - udzielanie konsultacji wychowawczych. Podczas realizacji zadań, specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie współpracowały z policją, prokuraturą, sądami i jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej. Spójne działania ww. instytucji pozwalały na skuteczniejszą ochronę osób doświadczających przemocy. 94 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 5.3.2. Realizacja programów korekcyjno-edukacyjnych dla sprawców przemocy w rodzinie. Programy korekcyjno-edukacyjne dla sprawców przemocy finansowane w całości z budżetu państwa, prowadzone są przez powiaty jako zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej. W 2009 r. na realizację ww. programów przeznaczona została kwota w wysokości 457.500 zł. Programy te realizowane były przez 20 powiatów województwa warmińsko-mazurskiego. W powiatowych centrach pomocy rodzinie na realizację programów wydatkowano łącznie z dotacji 455.862,70 zł, w tym: - wynagrodzenie kadry realizującej zadanie – 362.393,73 zł, - zakup materiałów szkoleniowych i biurowych – 33.449,35 zł, - zakup doposażenia, wyposażenia – 21.621,83 zł, - koszty transportu - 2.861,87 zł, - informatory i ulotki – 2.656,43 zł, - szkolenie pracowników – 9.176 zł, - pozostałe wydatki - 23.703,49 zł. W 2009 roku realizację programów korekcyjno-edukacyjnych dla sprawców przemocy w rodzinie rozpoczęło 520 osób, w tym 414 mężczyzn i 106 kobiet, natomiast ukończyło 340 osób, w tym 282 mężczyzn i 58 kobiet. Oddziaływania korekcyjno-edukacyjne wobec osób stosujących przemoc w rodzinie prowadzone były w celu wyposażenia sprawców przemocy w umiejętności: - powstrzymania się przed dalszym stosowaniem przemocy, - samokontroli i współżycia w rodzinie, - w zakresie wychowywania dzieci bez używania przemocy. Uczestnictwo w omawianych programach miało również spowodować u sprawców przemocy uznanie faktu jej stosowania oraz przyczynić się do zdobycia i podniesienia wiedzy na temat mechanizmów powstawania przemocy w rodzinie. Programy realizowane były przez cały 2009 r. Obejmowały sesje indywidualne i grupowe. Podczas zajęć stosowano metody warsztatowe, wykłady, pracę nad indywidualnym przypadkiem, psychodramy, psychorysunek, samoobserwację, trening umiejętności interpersonalnych trening relaksacyjny, dyskusje. Przy realizacji programów korekcyjno-edukacyjnych dla sprawców przemocy niezbędna była przede wszystkim współpraca z policją oraz poradniami rozwiązywania problemów uzależnień i współuzależnień. Dużym problemem w realizacji programów była frekwencja ich uczestników brak systematycznego uczestnictwa w spotkaniach oraz brak sankcji stosowanych przez sądy w przypadku osób z wyrokiem w zawieszeniu za znęcanie się nad rodziną, a uchylających się od udziału w programach. Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 95 5.3.3. Inne zadania związane z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie. W 2009 r. z budżetu wojewody dla samorządu województwa przekazane zostały środki w wysokości 25.000 zł z przeznaczeniem na organizację szkolenia dla osób realizujących zadania w obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie tj. dla pracowników pomocy społecznej, Policji, służby zdrowia, sądów i oświaty. Szkolenie pt. „Przeciwdziałanie przemocy domowej – podstawy pracy osoby interweniującej‖ odbyło się w dniach 30.11 - 2.12.2009 r. w Olecku. Miało charakter interdyscyplinarny, skierowane było do przedstawicieli powiatów giżyckiego, gołdapskiego, oleckiego i węgorzewskiego. Wzięło w nim wzięło udział 57 osób. Podstawowe cele szkolenia skoncentrowane były na wyposażeniu uczestników w wiedzę dotyczącą planowania i realizowania współczesnych programów rozwiązywania problemów przemocy domowej oraz w informacje na temat interwencji kryzysowej, jako sposobu realizacji zadań wynikających z ustaw o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, przeciwdziałaniu alkoholizmowi i wychowaniu w trzeźwości oraz o pomocy społecznej. Szkolenie obejmowało łącznie 22 godziny, w tym 2 godziny wykładów i 20 godzin zajęć seminaryjno-warsztatowych. Zajęcia warsztatowe prowadzone były w trzech grupach interdyscyplinarnych. Przy podziale na grupy warsztatowe uwzględniono konieczność wspólnej pracy uczestników szkolenia wywodzących się z różnych instytucji, ale pochodzących z tej samej miejscowości czy gminy. Bloki tematyczne realizowane były za pomocą metod interaktywnych, z nastawieniem na przekazanie doświadczeń praktycznych, wynikających z pracy prowadzących jak i uczestników. VI. NADZÓR NAD REALIZACJĄ ZADAŃ POMOCY SPOŁECZNEJ 6.1. Kontrole Nadzór nad jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej sprawowany jest w oparciu o przepisy art. 22 pkt 8, 8a, 9, 9a, 10 ustawy o pomocy społecznej oraz art. 3 ust 2 ustawy o wojewodzie oraz aktów wykonawczych do tych ustaw. Czynności kontrolne prowadzone były w oparciu o roczny plan kontroli Warmińsko-Mazurskiego Urzędu Wojewódzkiego na rok 2009, opublikowany na stronie na dany rok kalendarzowy. Na 2009 rok zaplanowano łącznie 98 kontroli jednostek organizacyjnych pomocy społecznej (placówki opiekuńczo-wychowawcze, ośrodki adopcyjno-opiekuńcze, powiatowe centra pomocy rodzinie, regionalny ośrodek pomocy społecznej, domy pomocy społecznej, środowiskowe domy pomocy społecznej, ośrodki pomocy społecznej oraz placówki zapewniające całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku), w tym: - 95 kontroli kompleksowych; - 1 kontrolę problemową; - 2 kontrole sprawdzające 96 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku W trakcie roku kalendarzowego przeprowadzono117 kontroli, w tym: - 95 kontroli kompleksowych; - 8 kontroli problemowych; - 3 kontrole sprawdzające; - 11 kontroli doraźnych. Łącznie poza planem wykonano: - 7 kontroli problemowych; - 11 kontroli doraźnych; - 1 kontrolę sprawdzającą. Skontrolowano 113 jednostek pomocy społecznej, w tym: - 25 placówek opiekuńczo-wychowawczych; - 5 ośrodków adopcyjno-opiekuńczych; - 31 ośrodków pomocy społecznej; - 26 domów pomocy społecznej; - 13 środowiskowych domów samopomocy; - 7 placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku; - 5 powiatowych centrów pomocy rodzinie; - 1 regionalny ośrodek pomocy społecznej. 6.2. Nieprawidłowości Jednostkom organizacyjnym pomocy społecznej, które poddane zostały kontrolom w ramach uprawnień kontrolno-nadzorczych, wydano łącznie 495 zaleceń. Zalecenia dotyczyły przede wszystkim: w placówkach opiekuńczo-wychowawczych: - funkcjonowania jednostek organizacyjnych pomocy społecznej na podstawie dokumentów organizacyjnych z nieaktualną podstawą prawną; - pracy opiekuńczo-wychowawczej zorganizowanej niezgodnie ze standardem określonym w przepisach, - nieprawidłowościami w pracy stałego zespołu ds. okresowej oceny sytuacji dziecka oraz niezgodnością składu w/w zespołu z określonym w obowiązujących przepisach, - zatrudniania na stanowisku kierownika lub stanowiskach merytorycznych osób bez wymaganych kwalifikacji; - nieprawidłowego organizowania pracy opiekuńczo-wychowawczej; - nieprawidłowego prowadzenia dokumentacji pracy opiekuńczo-wychowawczej; - niezatrudniania specjalistów w placówkach opiekuńczo-wychowawczych; Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 97 - niestosowania bądź niewłaściwego interpretowania przepisów prawa materialnego tj. ustawy o pomocy społecznej wraz z przepisami wykonawczymi; - wypłacania dodatku pracownikowi socjalnemu niezgodnie z obowiązującymi przepisami. - niespełniania wskaźników zatrudnienia. w ośrodkach adopcyjno-opiekuńczych: - funkcjonowania jednostek organizacyjnych pomocy społecznej na podstawie dokumentów organizacyjnych z nieaktualną podstawą prawną; - niskiej aktywności jednostki w prowadzeniu działalności edukacyjnej i upowszechniającej tworzenie rodzin przysposabiających i zastępczych; - niezgodności wydawanych zaświadczeń ze wzorem określonym w obowiązujących przepisach; - niedociągnięć w prowadzeniu dokumentacji dzieci zakwalifikowanych do przysposobienia; - zatrudniania na stanowisku kierownika lub stanowiskach merytorycznych osób bez wymaganych kwalifikacji. w ośrodkach pomocy społecznej: - funkcjonowania jednostek organizacyjnych pomocy społecznej na podstawie dokumentów organizacyjnych z nieaktualną podstawą prawną; - nieprawidłowego stosowania procedur kodeksu postępowania administracyjnego; - niestosowania bądź niewłaściwego interpretowania przepisów prawa materialnego tj. ustawy o pomocy społecznej wraz z przepisami wykonawczymi; - niespełniania ustawowych wskaźników zatrudnienia; - nieprawidłowości w zakresie ustalania i pobierania odpłatności za usługi opiekuńcze; - nieprawidłowości w ustalaniu wysokości odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej; - braku prowadzenia i dokumentowania pracy socjalnej; - stosowania nieaktualnych druków „Pomoc Społeczna- Niebieska Karta‖; - zatrudniania na stanowisku kierownika lub stanowiskach merytorycznych osób bez wymaganych kwalifikacji; - nieuwzględniania w gminnych strategiach rozwiązywania problemów społecznych programów osłonowych; - braku systemowych działań w zakresie opieki nad dzieckiem i rodziną oraz przeciwdziałania przemocy w rodzinie; - wywiadów środowiskowych niezgodnych z ustawą i rozporządzeniem; - braku wywiadów alimentacyjnych; 98 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku - nieprawidłowości w dokumentacji dotyczącej usług opiekuńczych (w zakresie przyznawania oraz kontroli usług); - nieprawidłowości w kompletowaniu dokumentacji; - błędów formalno-prawnych w umowach zawartych z realizatorem usług opiekuńczych; - błędnego naliczania kwoty świadczeń w postaci zasiłków stałych i okresowych; - ograniczania okresu przyznawania zasiłków stałych terminem upływu ważności orzeczenia o stopniu niepełnosprawności; - niezgodności zlecenia realizacji zadania w formie świadczenia usług opiekuńczych z zasadami określonymi w przepisach ustawy o pomocy społecznej; - wypłacania dodatku pracownikowi socjalnemu niezgodnie z obowiązującymi przepisami; - braku aktualnych uregulowań formalno-prawnych do realizacji zadań; - braku zatwierdzenia planu pomocy przez kierownika jednostki, w kwestionariuszach wywiadów środowiskowych; w domach pomocy społecznej: - funkcjonowania jednostek organizacyjnych pomocy społecznej na podstawie dokumentów organizacyjnych z nieaktualną podstawą prawną; - braku aktualnych uregulowań formalno-prawnych do realizacji zadań; - niespełniania standardów oraz kwalifikacji przez osoby kierujące jednostkami niezbędnych do wydania zezwolenia na prowadzenie placówek opiekuńczowychowawczych i domów pomocy społecznej na czas nieokreślony; - niepodejmowania działań w celu skutecznego uregulowania kont depozytowych zmarłych mieszkańców domu pomocy społecznej; - niespełniania wskaźników zatrudnienia; - wypłacania dodatku pracownikowi socjalnemu niezgodnie z obowiązującymi przepisami; - niestosowania bądź niewłaściwego interpretowania przepisów prawa materialnego tj. ustawy o pomocy społecznej wraz z przepisami wykonawczymi; - braku w regulaminie organizacyjnym jednostki zapisów zgodnych z wydaną decyzją Wojewody Warmińsko-Mazurskiego w zakresie przeznaczenia domu; - nieprzestrzegania zapisów wynikających z zarządzeń dyrektora jednostki (dotyczące częstotliwości spotkań zespołu terapeutyczno-opiekuńczego); - nieprzestrzegania zapisów wynikających z zarządzenia dyrektora jednostki. Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 99 w środowiskowych domach samopomocy: - funkcjonowania jednostek organizacyjnych pomocy społecznej na podstawie dokumentów organizacyjnych z nieaktualną podstawą prawną; - zatrudniania na stanowisku kierownika lub stanowiskach merytorycznych osób bez wymaganych kwalifikacji; - nieprawidłowości w umowach o pracę dotyczących zatrudnienia pracowników, w zakresie zgodności między wskazanym w umowie, a faktycznym miejscem i stanowiskiem pracy; - braku wskaźnika zatrudnienia zespołu wspierająco-aktywizującego; - braku dokumentów potwierdzających zdiagnozowana chorobę psychiczną lub niepełnosprawność intelektualną; - braku programu działalności ŚDS; - nieprawidłowości w postępowaniu wspierająco-rehabilitacyjnym; - braku podpisu i daty na dokumentach wytwarzanych w jednostce; - braku bieżącego sporządzania list obecności i dokonywania adnotacji o przyczynach nieobecności; - braku wyodrębnionej ewidencji pobytów uczestników czasowo przebywających w szpitalu, w DPS lub innych placówkach całodobowego pobytu. w placówkach zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku: - prowadzenia placówki zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym lub w podeszłym wieku bez zezwolenia Wojewody WarmińskoMazurskiego; - niedostosowania części sanitariatów do potrzeb osób niepełnosprawnych. w powiatowych centrach pomocy rodzinie: - funkcjonowania jednostek organizacyjnych pomocy społecznej na podstawie dokumentów organizacyjnych z nieaktualną podstawą prawną; - nieprawidłowego stosowania procedur kodeksu postępowania administracyjnego; - braku aktualnych uregulowań formalno-prawnych w przedmiocie realizacji zadań; - niezgodnej z przepisami współpracy PCPR-ów z sądami; - niestosowania bądź niewłaściwego interpretowania przepisów prawa materialnego tj. ustawy o pomocy społecznej wraz z przepisami wykonawczymi; - opieszałości w przekazywaniu dokumentów z PCPR-ów do placówek opiekuńczowychowawczych; - nie realizowania szkoleń oraz zadań związanych z doskonaleniem zawodowym kadr pomocy społecznej; 100 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku - nie przestrzegania zasady kompletowania dokumentów, o których mowa w art. 73 ust 1 uops; - braku prowadzenia i dokumentowania doradztwa metodycznego dla kierowników i pracowników jednostek pomocy społecznej; - nieprzestrzegania zapisów wynikających z zarządzeń dyrektora jednostki (dotyczące braku pisemnej opinii komisji kwalifikacyjnej w sprawie przyjęcia do dps); - braku w kwestionariuszach wywiadach środowiskowych zatwierdzenia przez kierownika jednostki ustalonego planu pomocy; - nieprzestrzegania zasady zamieszczania w wywiadach środowiskowych wniosku pracownika socjalnego w rozpatrywanej sprawie; - braku w dokumentacji sprawy dotyczącej skierowania do środowiskowego domu samopomocy wniosku strony lub jej zgody na skierowanie - braku zmiany odpłatności (do 70% dochodu mieszkańca) w związku z osiągnięciem przez DPS wymaganych przepisami standardów a także uzyskaniem przez powiat zezwolenia na prowadzenie placówki na czas nieokreślony; - braku dokonania zmiany wysokości odpłatności mieszkańca za pobyt w DPS mimo wzrostu dochodu powyżej 10% kryterium dochodowego, zgodnie z art. 106 ust. 3b ustawy o pomocy społecznej; - nieorganizowania grup wsparcia; - braków formalnych w indywidualnych sprawach; - nieprawidłowego ustalania wysokości odpłatności. w regionalnym ośrodku polityki społecznej - niedociągnięć w weryfikowaniu informacji przesyłanych do banku danych o placówkach opiekuńczo-wychowawczych województwa warmińsko-mazurskiego. Na skutek przeprowadzonych kontroli w pięciu przypadkach wydano decyzje orzekające zwrot dotacji, jako nienależnie pobranej części dotacji celowej na realizację bieżących zadań własnych powiatu. W jednym przypadku wydano decyzję orzekającą zwrot dotacji, jako nienależnie pobranej części dotacji celowej na realizację zadań własnych gminy, natomiast w dwóch przypadkach wydano decyzje orzekające zwrot nadpłaty świadczenia z pomocy społecznej. Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 101 6.3. Skargi i wnioski w sprawach z zakresu pomocy społecznej W 2009 roku do Wydziału Polityki Społecznej nie skierowano w trybie art. 241 kodeksu postępowania administracyjnego żadnego wniosku z zakresu pomocy społecznej. Wpłynęło natomiast 50 skarg dotyczących działalności jednostek pomocy społecznej, z tego 5 przyjęto poprzez sporządzenie protokołu przyjęcia skargi. Sposoby rozpatrzenia przyjętych skarg: 44 skargi przekazano według właściwości odpowiednim organom. Organy po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego uznały: - 39 skarg za niezasadne, - w przypadku jednej skargi osoba skarżąca wycofała zarzuty, - dwie skargi pozostawiono bez rozpatrzenia (jedną ze względu na braki formalne, których po wezwaniu strona nie usunęła; drugą ze względu na podanie przez skarżącą fałszywych danych osobowych, przez co rozpoznanie sprawy stało się niemożliwe), - w przypadku dwóch skarg uznano zasadność zarzutów (jedna dotyczyła postępowania pracownika socjalnego, druga działalności pogotowia opiekuńczego). 4 skargi załatwiono we własnym zakresie, 2 skargi anonimowe, nie rejestrowane w Centralnym Rejestrze Skarg, przekazano do wiadomości i ewentualnego wykorzystania zgodnie z właściwością. Zarzuty zewidencjonowanych skarg dotyczyły : 1. działalności ośrodków pomocy społecznej oraz ich pracowników, w tym : - świadczeń pieniężnych, terminu oraz wysokości ich wypłaty, - braku wyczerpującego informowania o przysługujących formach pomocy, - sposobu prowadzonego postępowania w sprawie przyznania świadczeń z pomocy społecznej, - niewłaściwego, aroganckiego zachowania kadry kierowniczej i pracowników ośrodków pomocy społecznej, - niezasadnego udzielania świadczeń z pomocy społecznej, 2. działalności domów pomocy społecznej w zakresie świadczonych usług opiekuńczych i bytowych, 3. działalności placówek zapewniających opiekę całodobową osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym, osobom w podeszłym wieku, 4. działalności pogotowia opiekuńczego, Analiza 4 skarg załatwionych we własnym zakresie dotyczyła następującej problematyki: 102 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku skarga dotycząca wysokości przyznanego zasiłku stałego oraz terminu jego wypłaty. Skarga okazała się niezasadna, ośrodek w wydanej decyzji prawidłowo określił wysokość świadczenia oraz dokładnie podał termin jego wypłaty. skarga dotycząca działalności domu pomocy społecznej w zakresie niedopełnienia obowiązków opieki nad mieszkańcami przez personel placówki oraz niepoinformowanie rodziny o wypadku podopiecznego. Przeprowadzona kontrola w placówce potwierdziła zarzuty podniesione w skardze. skarga dotycząca złych warunków mieszkaniowych i opieki w domu pomocy społecznej oraz zbyt długiego oczekiwania na przeniesienie do innej placówki. Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, uznano skargę za niezasadną. Skarga dotycząca działalności placówki zapewniającej opiekę całodobową osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym, osobom w podeszłym wieku. W wyniku przeprowadzonej kontroli w placówce, uznano część zarzutów podniesionych w skardze za niezasadne, natomiast pozostałych zarzutów nie można było w sposób jednoznaczny potwierdzić lub odrzucić. Wskaźnik zasadności skarg dotyczących działalności pomocy społecznej zewidencjonowanych w Centralnym Rejestrze Skarg Warmińsko-Mazurskiego Urzędu Wojewódzkiego wynosił w 2009 roku 6,25%. 6.4. Rekomendacje dla kadry kierowniczej jednostek organizacyjnych pomocy społecznej Na podstawie analizy stwierdzonych w toku kontroli nieprawidłowości oraz analizy wpływających skarg przyjęto, że kierownicy jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, mając na uwadze poprawę jakości działania jednostek powinni w szczególności zwrócić uwagę na: dbałość o własny wysoki poziom kwalifikacji, wiedzy oraz umiejętności organizacyjnych i metodologicznych, dbałość o wysoki poziom kwalifikacji pracowników, ich wiedzy oraz umiejętności poprzez umożliwienie kształcenia i dokształcanie kadry w kierunku prowadzenia nowoczesnej pracy socjalnej z grupami ryzyka wykluczenia społecznego, dokształcanie kadry w zakresie postępowania w sprawach o przyznanie świadczeń z pomocy społecznej oraz postępowania administracyjnego, zwiększenie zatrudnienia pracowników socjalnych, stosownie do obowiązujących norm prawnych oraz zatrudnienie specjalistów. poprawę organizacji pracy w jednostkach oraz wdrożenie systemu wewnętrznej kontroli i nadzoru na realizacją zadań. poprawę współdziałania z organem samorządu terytorialnego, szczególnie w kwestii zgłaszania potrzeb w obszarze realizacji programów pomocy społecznej, Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 103 podejmowanie działań służących tworzeniu systemu sieci placówek szeroko rozumianego oparcia społecznego oraz ścisła współpraca z istniejącymi instytucjami oparcia społecznego, podmiotowe traktowanie każdego klienta, bezwzględne przestrzeganie jego prawa do godności, udzielanie pełnej informacji o katalogu świadczeń pomocy społecznej, wzmożenia nadzoru nad przestrzeganiem ustanowionych zarządzeniem dyrektora domu pomocy społecznej procedur postępowania, wzmożenie przez powiatowe centra pomocy rodzinie nadzoru nad domami pomocy społecznej, środowiskowymi domami samopomocy, placówkami opiekuńczowychowawczymi i ośrodkami adopcyjno-opiekuńczymi (także nad jednostkami pomocy społecznej prowadzonymi na zlecenie powiatu przez podmioty niepubliczne), obowiązek realizacji przez powiatowe centra pomocy rodzinie szkoleń i doradztwa metodycznego dla kierowników i pracowników jednostek pomocy społecznej. W oparciu o analizę nieprawidłowości oraz wydanych zaleceń pokontrolnych, ustalono, że celem poprawy jakości realizowanych zadań kadra kierownicza placówek opiekuńczo-wychowawczych , powinni w szczególności zwrócić uwagę na: wnikliwe i bieżące analizowanie przepisów prawnych regulujących organizację, zasady funkcjonowania oraz zadania kierowanych przez siebie jednostek, jak również organizowanie szeroko pojętej pomocy rodzinie i dziecku i sukcesywnie zapoznawanie z nimi pracowników odpowiedzialnych za realizację procesu opiekuńczowychowawczego traktowanie ustawowego obowiązku sprawowania nadzoru nad realizowaniem przez pracowników standardu opieki i wychowania, jako najważniejszego elementu systemu zarządzania placówką, a jednocześnie podstawowe narzędzie służące do podnoszenia jakości i efektów pracy opiekuńczo-wychowawczej. sprawowanie nadzoru pedagogicznego, z uwzględnieniem takich kategorii jak: jakość i efekty opieki, badanie jakości pracy placówki poprzez systematyczne analizowanie oraz ocenę stopnia spełniania przez placówkę wymagań wynikających z jej zadań oraz standardów opieki i wychowania, określonych w obowiązujących przepisach. systematyczne badanie w ramach sprawowanego nadzoru, stopnia znajomości praw dziecka wśród kadry i wychowanków oraz ich respektowanie. stwarzanie odpowiedniego klimatu oraz warunków sprzyjających i motywujących pracowników do stałego doskonalenia warsztatu pracy. promowanie i wspieranie organizacyjne, w miarę możliwości również finansowe, wszelkich działań innowacyjnych podejmowanych przez pracowników, zmierzających do podniesienia jakości i efektów pracy opiekuńczo-wychowawczej. wpływ na podnoszenie jakości realizowanych zadań przez jednostki organizacyjne pomocy społecznej ma niewątpliwie także poziom nadzoru sprawowanego przez wojewodę. 104 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku Skuteczność nadzoru jest wypadkową kilku czynników, m.in. doświadczenia służb nadzoru oraz warunków organizacyjnych, w tym ilości inspektorów ds. nadzoru. W województwie warmińsko-mazurskim inspektorzy ds. nadzoru, wykonujący w 2009 roku zadania nadzorczo-kontrolne, posiadali wieloletni staż w przedmiocie realizacji zadań nadzorczych i kontrolnych w jednostkach pomocy społecznej oraz ustawowo wymagane kwalifikacje. Niestety poza wykonywaniem zadań określonych w art. 22 ustawy o pomocy społecznej, dodatkowo zobowiązani byli do realizacji szeregu innych zadań z zakresu polityki społecznej. Taka sytuacja ograniczająca możliwość zrealizowania wszystkich określonych przepisami kontroli wymusiła podjęcie działań naprawczych, skutkujących wzmocnieniem nadzoru. Od stycznia 2010 roku wyodrębniony został oddział nadzoru i kontroli w pomocy społecznej, do którego zadań należą wyłącznie sprawy związane ze sprawowaniem nadzoru i wykonywaniem kontroli. VII. REALIZACJA PRZEZ GMINY ŚWIADCZEŃ RODZINNYCH ORAZ ZALICZEK ALIMENTACYJNYCH W ustawie budżetowej na 2009r. na wypłaty świadczeń rodzinnych i funduszu alimentacyjnego przewidziano 425.641.000zł. Plan po zmianach na dzień 31 grudnia 2009r. wyniósł 431.345.177 zł. Świadczenia rodzinne i fundusz alimentacyjny są w całości finansowane dotacją celową. W ramach tego rozdziału gminy wydatkowały 429.530.231,47 zł. W 2009 roku wprowadzono nowego okresu zasiłkowy oraz zmieniono kwoty zasiłków rodzinnych (tj.: na dziecko do ukończenia 5 roku życia z 48 zł na 68 zł, na dziecko powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 roku życia z 64 zł na 91 zł, na dziecko powyżej 18 roku życia do ukończenia 21 roku życia z 68 zł na 98 zł) oraz wysokości świadczenia pielęgnacyjnego od listopada 2009 roku (z kwoty 420 zł na 520 zł). W roku 2009 średnio ze świadczeń rodzinnych korzystało 114.616 rodzin. 7.1. Realizacja świadczeń rodzinnych Zgodnie z ustawą z dnia 28 listopada 2003r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006r. Nr 139, poz. 992 ze zm.) świadczeniami rodzinnymi są: 1) zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego, 2) jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka, 3) świadczenia opiekuńcze: zasiłek pielęgnacyjny i świadczenie pielęgnacyjne. O zasiłek rodzinny można ubiegać się, jeżeli spełnia się kryteria dochodowe. Przyznanie dodatków do zasiłku uzależnione jest od indywidualnej sytuacji finansowej i rodzinnej osoby ubiegającej się. Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 105 Świadczenia rodzinne przysługują: 1) obywatelom polskim, 2) cudzoziemcom posiadającym obywatelstwo państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, 3) cudzoziemcom przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich, zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony udzielonego w związku z okolicznością, o której mowa w art. 53 ust. 1 pkt 13 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (Dz. U. Nr 128, poz. 1175, z późn. zm.), zgody na pobyt tolerowany lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy, jeżeli zamieszkują łącznie z członkami rodzin na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej Jednocześnie świadczenia rodzinne przysługują osobom, o których mowa w ust. 2, jeżeli zamieszkują na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres, co najmniej 1 roku przed złożeniem wniosku oraz przez okres zasiłkowy, w którym otrzymują świadczenia rodzinne. Po spełnieniu kryterium dochodowego prawo do świadczeń przysługuje: 1) rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka, 2) opiekunowi faktycznemu dziecka, 3) osobie uczącej się (osoba pełnoletnia ucząca się, niepozostającą na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub z zasądzeniem od rodziców na jej rzecz alimentów, jeżeli wyrok sądu orzekający alimenty został wydany przed osiągnięciem pełnoletności przez osobę uczącą się). Zasiłek przysługuje osobie uczącej się w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie dłużej niż do ukończenia 24 roku życia. Zasiłek rodzinny przysługuje osobom wymienionym w punktach 1 i 2, do ukończenia przez dziecko: - 18 roku życia, - nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21 roku życia, - 24 roku życia, jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności. W rozumieniu ustawy o świadczeniach rodzinnych niepełnosprawnym jest dziecko w wieku do ukończenia 16 roku życia legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności określonym w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Na realizację świadczeń rodzinnych gminy wydatkowały 429.530.239 zł, z tego: 352.158.978 zł – wydatki na świadczenia rodzinne finansowane z dotacji celowej z budżetu państwa; w ramach tej kwoty wypłacono łącznie: świadczenia rodzinne, w tym: - 2.876.401 zł zasiłków rodzinnych z dodatkami, - 601.197 zł świadczeń opiekuńczych, - 16.160 zł jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka - 34.545 zł składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, 106 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 3.785.034 zł – składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, w ramach tej kwoty wypłacono łącznie 34.545 świadczeń, 10.537.370 zł – dotacja z budżetu państwa na koszty obsługi świadczeń rodzinnych, 29.549 zł – wydatki na zaliczki alimentacyjne finansowane z dotacji celowej budżetu państwa, w ramach tej kwoty wypłacono ok. 77 świadczeń, 60.806.058 zł – wydatki na świadczenia z funduszu alimentacyjnego finansowane z dotacji celowej budżetu państwa; w ramach tej kwoty wypłacono 227.430 zł świadczeń z funduszu alimentacyjnego, 2.213.250,00zł – koszty obsługi funduszu alimentacyjnego, z tego: 1.182.359 zł - wydatki na obsługę wypłat świadczeń z funduszu alimentacyjnego, 1.030.891 zł – wydatki na podejmowane działania wobec dłużników Wydatki na świadczenia rodzinne w 2009 roku kształtowały się następująco: L.p. 1. 2. 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. Wyszczególnienie Kwota wydatków Liczba świadczeń Zasiłki rodzinne Dodatki do zasiłków rodzinnych, w tym z tytułu: urodzenia dziecka opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania 123.829.128zł 108.096.664zł 9.335.000zł 22.533.699zł 1.928.088 948.313 9.338 58.181 samotnego wychowywania dziecka 2.4.1. w wysokości określonej w art. 11a ust. 1 pkt 1 w kwocie zwiększonej na podstawie art. 11a ust. 1 pkt 2.4.2. 2 ustawy 2.5. kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego do 5 roku życia kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego 2.5.2. powyżej 5 roku życia 2.5.1. 2.6. rozpoczęcia roku szkolnego podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania: na pokrycie wydatków związanych z zamieszkaniem 2.7.1. w miejscowości, w której znajduje się szkoła 2.7. 680zł 2 16.439.193zł 93.756 11.537.513zł 65.745 4.771.989zł 27.271 10.625.620zł 139.281 1.527.660zł 25.473 9.097.960zł 113.808 11.590.640zł 115.957 10.933.960zł 198.665 2.265.960zł 25.193 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 107 2.7.2. na pokrycie wydatków związanych z dojazdem do miejscowości, w której znajduje się szkoła 7.768.550zł 173.472 2.8. wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej 26.637.872zł 333.133 3. 4. Zasiłki pielęgnacyjne Świadczenia pielęgnacyjne 85.112.361zł 19.330.578zł 556.695 44.502 5. Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia dziecka 16.156.000zł 16.160 352.524.731zł 3.493.758 Łącznie wydatki Strukturę wydatków w ramach dotacji celowej przeznaczonej na realizację świadczeń rodzinnych przedstawia poniższy wykres. 10,35% 3,02% 0,88% 4,25% 4,50% 48,12% 3,54% 4,13% 0,59% 1,85% 6,39% 0,00% 0,00% 8,76% Zasiłki rodzinne 3,63% urodzenia dziecka opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania samotnego wychowywania dziecka w wysokości określonej w art. 11a ust. 1 pkt 1 w kwocie zwiększonej na podstawie art. 11a ust. 1 pkt 2 ustawy kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego do 5 roku życia kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego powyżej 5 roku życia rozpoczęcia roku szkolnego podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania: na pokrycie wydatków związanych z zamieszkaniem w miejscowości, w której znajduje się szkoła na pokrycie wydatków związanych z dojazdem do miejscowości, w której znajduje się szkoła wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej 108 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 7.1.1. Zasiłki rodzinne Zasiłek rodzinny nie przysługuje, jeżeli: 1) dziecko lub osoba ucząca się pozostają w związku małżeńskim; 2) dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo w rodzinie zastępczej; 3) osoba ucząca się została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie; 4) dziecko lub osoba ucząca się jest uprawniona do zasiłku rodzinnego na własne dziecko; 5) osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od jego rodzica, chyba że: a) rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje, b) ojciec dziecka jest nieznany, c) powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone, d) sąd zobowiązał jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka. W 2009 roku wprowadzono istotne zmiany dotyczące zasiłków rodzinnych. Na dotychczasowym poziomie pozostały kryteria uprawniające do tego zasiłku. Zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 504zł. Gdy członkiem rodziny jest dziecko z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 583zł. Jeżeli dochód rodziny lub dochód osoby uczącej się przekracza kwotę uprawniającą daną rodzinę lub osobę uczącą się do zasiłku rodzinnego, o kwotę niższą lub równą kwocie odpowiadającej najniższemu zasiłkowi rodzinnemu przysługującemu w okresie, na który jest ustalany, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przysługiwał w poprzednim okresie zasiłkowym. W przypadku przekroczenia dochodu w kolejnym roku kalendarzowym zasiłek rodzinny nie przysługuje. W okresie zasiłkowym, który rozpoczął się 1 września 2006 roku, przy ustalaniu uprawnień do świadczeń rodzinnych brane są pod uwagę dochody osiągnięte w roku 2005.W przypadku utraty dochodu, prawo do zasiłku rodzinnego ustala się na podstawie dochodu rodziny lub dochodu osoby uczącej się, pomniejszonego o utracony dochód. W przypadku uzyskania przez członka rodziny, osobę uczącą się lub dziecko pozostające pod opieką opiekuna prawnego dochodu prawo do zasiłku rodzinnego ustala się na podstawie dochodu rodziny, osoby uczącej się lub dziecka powiększonego o uzyskany dochód. Jeżeli z dochodu rodziny ponoszona jest opłata za pobyt w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie członka rodziny (dom pomocy społecznej, placówka opiekuńczo-wychowawczą, młodzieżowy ośrodek Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 109 wychowawczy, schronisko dla nieletnich, zakład poprawczy, areszt śledczy, zakład karny, zakład opiekuńczo-leczniczy, zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy, a także szkoła wojskowa lub inna szkoła zapewniająca nieodpłatnie pełne utrzymanie, w tym wyżywienie, zakwaterowanie i umundurowanie) od dochodu rodziny odejmuje się tę opłatę. Ustalając dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie uwzględnia się członka rodziny przebywającego w tej instytucji. Gdy członek rodziny przebywa w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie i nie ponosi opłaty za pobyt, ustalając dochód rodziny w przeliczeniu na osobę, nie uwzględnia się osoby przebywającej w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie. W przypadku gdy rodzina lub osoba ucząca się utrzymuje się z gospodarstwa rolnego, przyjmuje się, że z 1 ha przeliczeniowego uzyskuje się dochód miesięczny w wysokości 1/12 dochodu ogłaszanego corocznie w drodze obwieszczenia przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 18 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz. U. z 1993r. Nr 94, poz. 431, z późniejszymi zm.). Jeżeli natomiast rodzina lub osoba ucząca się utrzymuje się z gospodarstwa rolnego oraz uzyskuje pozarolnicze dochody, dochody te sumuje się. Zmieniła się natomiast wysokość zasiłku rodzinnego Do 1 listopada 2009r. wysokość zasiłku wynosiła: - 48 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia - 64 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 roku życia, - 68 zł na dziecko w wieku powyżej 18 roku życia do ukończenia 24 roku życia. Zgodnie z rozporządzeniem od 1 listopada 2009 r. kwota zasiłku rodzinnego wynosiła miesięcznie: - 68 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 lat, - 91 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 lat, - 98 zł na dziecko powyżej 18 roku życia do ukończenia 24 lat. Zmianę wysokości świadczeń oraz kryteriów ich przyznawania od 1 listopada 2009 roku przedstawia poniższe zestawienie: Rodzaj świadczenia zasiłek rodzinny 110 Wysokość świadczenia od 1 listopada 2009 roku Kryterium dochodowe – wysokość miesięcznego dochodu rodziny netto* w przeliczeniu na osobę 68 zł – miesięcznie na dziecko do ukończenia 5 roku życia (było 48zł) 91 zł – miesięcznie na dziecko powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 roku życia (było 64zł) 98 zł – miesięcznie na dziecko powyżej 18 roku życia do ukończenia 24 roku życia(było 68zł) 504 zł miesięcznie w przeliczeniu na członka rodziny lub 583 zł, jeżeli członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku dodatki do zasiłku rodzinnego, z tytułu: urodzenia dziecka 1.000 zł – jednorazowo 504 zł miesięcznie w przeliczeniu na członka rodziny lub 583 zł, jeżeli członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności opieki nad 400 zł – miesięcznie dzieckiem w okresie niezależnie od liczby dzieci (bliźniaki, korzystania z trojaczki, itd.) urlopu wychowawczego samotnego wychowywania dziecka 504 zł miesięcznie w przeliczeniu na członka rodziny lub 583 zł, jeżeli członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności 170 zł – miesięcznie ( nie więcej niż 340 504 zł miesięcznie w przeliczeniu na zł na wszystkie dzieci), członka rodziny lub 250 zł - miesięcznie w przypadku 583 zł, jeżeli członkiem rodziny jest dziecka z orzeczeniem o dziecko legitymujące się niepełnosprawności lub o znacznym orzeczeniem o niepełnosprawności stopniu niepełnosprawności ( nie więcej lub orzeczeniem o umiarkowanym niż 500 zł na wszystkie dzieci) albo znacznym stopniu niepełnosprawności Zasiłek rodzinny ma na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka. Prawo do zasiłku rodzinnego i dodatków do tego zasiłku przysługuje: 1) rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka, 2) opiekunowi faktycznemu dziecka. 3) osobie uczącej się (osoba pełnoletnia ucząca się, niepozostającą na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub z zasądzeniem od rodziców na jej rzecz alimentów, jeżeli wyrok sądu orzekający alimenty został wydany przed osiągnięciem pełnoletności przez osobę uczącą się). Zasiłek przysługuje osobie uczącej się w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie dłużej niż do ukończenia 24 roku życia. Zasiłek rodzinny przysługuje osobom wymienionym w punktach 1 i 2, do ukończenia przez dziecko: - 18 roku życia, - nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21 roku życia, - 24 roku życia, jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności. Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 111 7.1.2. Dodatki do zasiłków rodzinnych Łącznie w 2009 roku z tytułu dodatków do zasiłków rodzinnych wydatkowano 108.096.664 zł. W ramach tej kwoty przyznano 948.313 świadczeń. Dodatek z tytułu urodzenia dziecka Dodatek z tytułu urodzenia dziecka przysługuje jednorazowo w wysokości 1.000zł. Przysługuje on matce lub ojcu albo opiekunowi prawnemu dziecka. Dodatek przysługuje opiekunowi faktycznemu dziecka w wieku do ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia, jeżeli nie został przyznany rodzicom lub opiekunowi prawnemu dziecka. W przypadku wystąpienia o przysposobienie więcej niż jednego dziecka lub urodzenia więcej niż jednego dziecka podczas jednego porodu dodatek przysługuje na każde dziecko. W przypadku zbiegu prawa do dodatku z prawem do świadczenia z tytułu urodzenia dziecka finansowanego z budżetu państwa przysługuje jedno świadczenie wybrane przez osobę uprawnioną. Wniosek o dodatek, o którym mowa w art. 9, składa się do ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia. W 2009 roku wypłacono 9.338 świadczeń na łączną kwotę 9.335.000zł. Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego przysługuje w wysokości 400 zł miesięcznie. Przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli dziecko pozostaje pod jego faktyczną opieką, uprawnionemu do urlopu wychowawczego, nie dłużej jednak niż przez okres: - 24 miesięcy kalendarzowych; - 36 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem urodzonym podczas jednego porodu; - 72 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności albo o znacznym stopniu niepełnosprawności. Dodatek przysługujący za niepełne miesiące kalendarzowe wypłaca się w wysokości 1/30 dodatku miesięcznego za każdy dzień. Kwotę dodatku przysługującą za niepełny miesiąc zaokrągla się do 10 groszy w górę. W przypadku równoczesnego korzystania z urlopu wychowawczego przez oboje rodziców lub opiekunów prawnych dziecka przysługuje jeden dodatek. Dodatek nie przysługuje, jeżeli osoba uprawniona: - bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego pozostawała w zatrudnieniu przez okres krótszy niż 6 miesięcy; - podjęła lub kontynuuje zatrudnienie lub inną pracę zarobkową w okresie korzystania z urlopu wychowawczego; 112 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku dziecko przebywa w placówce zapewniającej całodobową opiekę, przez co najmniej 5 dni w tygodniu, w żłobku albo w przedszkolu, z wyjątkiem: a) dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności przebywającego w żłobku albo w przedszkolu z powodów terapeutycznych, b) dziecka przebywającego w zakładzie opieki zdrowotnej, z wyjątkiem zakładów, o których mowa w art. 3 pkt 7, oraz w innych przypadkach zaprzestania sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem; - w okresie urlopu wychowawczego korzysta z zasiłku macierzyńskiego. Obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego do okresu zatrudnienia wymaganego do nabycia prawa do dodatku zalicza się okres zatrudnienia na terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego. W 2009 roku wypłacono 58.181 świadczeń na łączną kwotę 22.533.699 zł. - Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka Dodatek przysługuje w wysokości 170 zł miesięcznie na dziecko, nie więcej jednak niż 340,00 zł na wszystkie dzieci. W przypadku dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności kwotę dodatku zwiększa się o 80 zł na dziecko, nie więcej jednak niż o 160 zł na wszystkie dzieci. Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka przysługuje samotnie wychowującym dziecko matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od drugiego z rodziców dziecka, ponieważ: - drugi z rodziców dziecka nie żyje; - ojciec dziecka jest nieznany; Dodatek przysługuje również osobie uczącej się, jeżeli oboje rodzice osoby uczącej się nie żyją. W 2009 roku wypłacono 93.756 świadczeń na łączną kwotę 16.439.193zł. Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej Dodatek przysługiwał rodzinie wielodzietnej w wysokości 80zł miesięcznie na trzecie i na następne dzieci uprawnione do zasiłku rodzinnego (Rozporządzenie Rady Ministrów z 18 lipca 2006 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny oraz wysokości świadczeń rodzinnych). Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka. W 2009 roku wypłacono 333.133 świadczeń na łączną kwotę 26.637.872 zł. Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 113 Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego Wysokość dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego wynosi miesięcznie: 60,00zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia; 80,00 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 24 roku życia. (Rozporządzenie Rady Ministrów z 18 lipca 2006 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny oraz wysokości świadczeń rodzinnych). Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, a także osobie uczącej się na pokrycie zwiększonych wydatków związanych z rehabilitacją lub kształceniem dziecka w wieku: 1. do ukończenia 16 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności, 2. powyżej 16 roku życia do ukończenia 24 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności W 2009 roku wypłacono 139.281 świadczeń na łączną kwotę 10.625.620 zł, z tego: z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego do 5 roku życia –1.527.660 zł (25.473 świadczeń), z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego powyżej 5 roku życia – 9.067.960 zł (113.808 świadczeń), Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania Dodatek przysługuje przez 10 miesięcy w roku w okresie pobierania nauki od września do czerwca następnego roku kalendarzowego. Wysokość dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania wynosi: 1. 90 zł miesięcznie na dziecko w związku z zamieszkiwaniem w miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły ponadgimnazjalnej lub szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki, a także szkoły podstawowej lub gimnazjum w przypadku dziecka lub osoby uczącej się, legitymującej się orzeczeniem o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności; 2. 50 zł miesięcznie na dziecko w związku z dojazdem z miejsca zamieszkania do miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły, w przypadku dojazdu do szkoły ponadgimnazjalnej, a także szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki w zakresie odpowiadającym nauce w szkole ponadgimnazjalnej. W 2009 roku wypłacono 198.665 świadczeń na łączną kwotę 10.933.960 zł, z tego: 2.265.960 zł (25.193 świadczenia) na pokrycie wydatków związanych z zamieszkaniem w miejscowości, w której znajduje się szkoła. 8.668.000 zł (173.472 świadczenia) na pokrycie wydatków związanych z dojazdem do miejscowości, w której znajduje się szkoła. 114 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego Dodatek przysługuje raz w roku, w związku z rozpoczęciem roku szkolnego. Wysokość dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego wynosi 100zł na dziecko. Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, a także osobie uczącej się na częściowe pokrycie wydatków związanych z rozpoczęciem w szkole nowego roku szkolnego. W 2009 roku wypłacono 115.957 świadczeń na łączną kwotę 11.590.640 zł. 7.1.3. Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia dziecka Z tytułu urodzenia się dziecka przysługuje, niezależnie od uprawnień do dodatku z tytułu urodzenia dziecka oraz od dochodu rodziny, jednorazowa zapomoga w wysokości 1000 zł na dziecko wprowadzona ustawą z dnia 29 grudnia 2005 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. Nr 12, poz. 67). Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. Nr 228, poz. 2255, z późn. zm.) jest świadczeniem rodzinnym. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. Nr 14, poz. 176, z późn. zm.) w art. 21 ust. 1 pkt 8 stanowi, iż świadczenia rodzinne są wolne od podatku dochodowego. Zapomoga przysługuje: 1. matce, 2. ojcu lub 3. opiekunowi prawnemu dziecka Pisemny wniosek o jednorazową zapomogę można było złożyć od dnia 9 lutego 2006r. w urzędzie gminy lub w ośrodku pomocy społecznej (w miejscu, gdzie wypłacane są świadczenia rodzinne) w terminie trzech miesięcy od dnia narodzin dziecka. Wniosek złożony po terminie będzie pozostawiony bez rozpoznania. Do pisemnego wniosku o zapomogę powinny być dołączone następujące dokumenty: 1. dokument stwierdzający tożsamość osoby ubiegającej się o przyznanie jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka; 2. skrócony odpis aktu urodzenia dziecka lub inny dokument urzędowy potwierdzający datę urodzenia dziecka; 3. pisemne oświadczenie, że na dziecko nie została już pobrana jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka (np. przez drugiego z rodziców). W 2009 roku wypłacono 16.160 świadczeń na łączną kwotę 16.156.000zł. Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 115 7.1.4. Świadczenia opiekuńcze Zasiłek pielęgnacyjny Zasiłek pielęgnacyjny przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia osobie niepełnosprawnej opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Wysokość zasiłku pielęgnacyjnego wynosi 153,00 zł miesięcznie. Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje: niepełnosprawnemu dziecku; osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności; osobie, która ukończyła 75 lat. Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje także osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21 roku życia. Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje: osobie uprawnionej do dodatku pielęgnacyjnego, osobie przebywającej w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie, jeżeli pobyt osoby i udzielane przez tę instytucję świadczenia częściowo lub w całości finansowane są z budżetu państwa albo z Narodowego Funduszu Zdrowia. W 2009 roku wypłacono 556.695 świadczeń na łączną kwotę 85.112.361 zł. Świadczenie pielęgnacyjne Świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością opieki nad dzieckiem przysługuje matce lub ojcu dziecka albo opiekunowi faktycznemu dziecka, jeżeli nie podejmuje lub rezygnuje z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału, na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, albo orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. W 2009 roku zmieniła się wysokość świadczenia pielęgnacyjnego: - do 1 listopada 2009 roku wynosiło 420 zł, - od 1 listopada 2009 roku wynosi 520 zł. 116 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 583 zł miesięcznie. Świadczenie pielęgnacyjne przysługujące za niepełne miesiące kalendarzowe wypłaca się w wysokości 1/30 świadczenia pielęgnacyjnego za każdy dzień. Należną kwotę świadczenia zaokrągla się do 10 groszy w górę. Świadczenia pielęgnacyjne nie przysługują, jeżeli: 1. osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty socjalnej, zasiłku stałego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego; 2. osoba wymagająca opieki: a) pozostaje w związku małżeńskim, b) została umieszczona w rodzinie zastępczej albo w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji, w placówce zapewniającej całodobową opiekę, przez co najmniej 5 dni w tygodniu z wyjątkiem zakładów opieki zdrowotnej; c) osoba w rodzinie ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury na to dziecko; d) osoba w rodzinie ma ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego albo do świadczenia pielęgnacyjnego na to lub na inne dziecko w rodzinie. Łącznie w 2009 roku wydatki na świadczenie pielęgnacyjne wyniosły 19.330.578 zł. W ramach tych środków wypłacono 44.502 świadczeń. 7.2. Realizacja funduszu alimentacyjnego Ustawą z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2008 r. Nr 192, poz. 1378) przywrócony został fundusz alimentacyjny wypłacający alimenty w sytuacjach, w których egzekucja od zobowiązanych okazała się bezskuteczna. Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują osobie uprawnionej: do ukończenia 18 roku życia albo, do ukończenia 25 roku życia w przypadku, gdy dziecko uczy się w szkole lub szkole wyższej, w przypadku posiadania orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawnościbezterminowo. Osobą uprawnioną do otrzymania świadczenia z funduszu alimentacyjnego jest osoba uprawniona do alimentów od rodzica na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, jeżeli egzekucja sądowa okazała się bezskuteczna. Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku 117 Świadczenia z funduszu alimentacyjnego nie przysługują, jeśli osoba uprawniona: została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo w rodzinie zastępczej; jest pełnoletnia i posiada własne dziecko; zawarła związek małżeński; Warunkiem przyznania świadczeń z funduszu alimentacyjnego jest bezskuteczność egzekucji. Bezskuteczność egzekucji oznacza to egzekucję, w wyniku, której w okresie ostatnich dwóch miesięcy nie wyegzekwowano pełnej należności z tytułu zobowiązań alimentacyjnych w kwocie aktualnie zasądzonych alimentów, bez względu na wielkość zaległych zobowiązań dłużnika wobec osoby uprawnionej; za bezskuteczną egzekucję uważa się również niemożność wszczęcia egzekucji alimentów przeciwko dłużnikowi alimentacyjnemu przebywającemu poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności z powodu: braku podstawy prawnej do podjęcia czynności zmierzających do wykonania tytułu wykonawczego w miejscu zamieszkania dłużnika, braku możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą. Osoby ubiegające się o świadczenia z funduszu alimentacyjnego muszą spełniać kryterium dochodowe - miesięczny dochód na osobę w rodzinie nie może przekroczyć 725 zł netto, bez względu na to, czy w rodzinie wychowywane jest dziecko niepełnosprawne. Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługuje w wysokości bieżąco ustalonych alimentów, jednakże nie wyższej niż 500 zł. Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przyznawane są na tzw. okresy świadczeniowe, które trwają 12 miesięcy: od 1 października do 30 września następnego roku kalendarzowego. W 2009 roku wypłacono 227.430 świadczeń z funduszu alimentacyjnego na łączną kwotę 60.863.399 zł. Koszt obsługi funduszu alimentacyjnego (tj. wydatki związane z zatrudnieniem osób realizujących to zadania oraz koszty rzeczowe związane z ich obsługą) wyniosły 2.213.250 zł. 118 Ocena stanu i efektywności pomocy społecznej w województwie warmińsko - mazurskim w 2009 roku
