MADEMOISELLE JEST U SIEBIE

MADEMOISELLE JEST U SIEBIE
„Moim klientkom podoba się to, że przychodząc do
mnie, przestępują próg jakiegoś magicznego miejsca;
odczuwają może nieco wulgarną satysfakcję, ale to je
zachwyca – dostępują tego zaszczytu, że stają się postaciami z naszej legendy. Dla nich to znacznie większa
przyjemność niż zamówienie sobie kolejnej garsonki.
Legenda uświęca sławę”.
Coco Chanel, 1935
Po lewej: Szkic autorstwa Cecila Beatona przedstawiający Chanel w jej prywatnym apartamencie, 1969 r.
Powyżej: Chanel na swojej beżowej kanapie. Roger Schall, 1938 r.
Coco_Chanel.indd Sek1:1
CHANEL
1
2011-10-13 14:29:42
KURTYZANY I KAMELIE
„Nie będąc jeszcze w tym wieku, kiedy się tworzy, zadowalam się opowiadaniem. Zapewniam więc czytelnika, że ta historia jest prawdziwa”.
Alexandre Dumas, Dama kameliowa,
przeł. St. Brucz
Mit Coco Chanel obfituje w rozmaite zagadki, ale mało
co tak intryguje jak lata, które spędziła z Etienne’em Balsanem w Royallieu; być może dlatego, że Balsan nigdy
nie zdradzał jej sekretów, niezależnie od tego, jak często
był wypytywany o Chanel w późniejszym życiu, kiedy
stała się znacznie bardziej sławna od niego. W dramacie
życia Chanel – dramacie stworzonym po części przez
nią samą, po części przez innych – Balsan został obsadzony w roli bogatego playboya, rozpustnika, który
wprowadził małą szwaczkę-sierotę do dekadenckiego
świata belle époque, rozdziewiczając ją w ramach mało
sentymentalnej edukacji. Nawet jeśli w takim portrecie
jest być może sporo prawdy, to jednak pozostaje faktem,
że Chanel ze swej strony wykorzystała też Balsana, traktując go jako odskocznię, dzięki której mogła się dostać
z Moulins do Paryża i uzyskać pewność siebie w miejsce
już utraconej niewinności. Oboje utrzymywali przyjazne
stosunki aż do jego śmierci w 1953 roku i wprawdzie ich
początkowy związek seksualny był nacechowany zdradami z jego strony, to jednak Balsan do samego końca
dowodził swej lojalności wobec Chanel. Nie ożenił się
i choć nigdy nie okazał jawnej skruchy za swoje minione
postępki, to jednak pozostał nieodmiennie dyskretny.
Ojciec Balsana zmarł, kiedy chłopak miał osiemnaście
lat, matka kilka lat później; oboje pozostawili Etienne’owi
Plakat Folies-Bergère autorstwa Jules’a Chereta reklamujący występ Emilienne d’Alençon, 1893 r.
Coco_Chanel.indd Sek1:49
CHANEL
49
2011-10-13 14:29:49
NUMER PIĘĆ
„Paul Valéry mawiał: «Kobieta, która nie używa perfum, nie ma przyszłości». No i miał rację”.
Coco Chanel, wywiad z 1965 r.
„Perfumuj się zawsze wtedy, gdy spodziewasz się, że
będą cię całować. Kobieta, która przesadza z perfumami, nie ma przyszłości, bo obraża swoich przyjaciół
i wielbicieli”.
Chanel cytowana przez Pierre’a Gallante’a w Les Années
Chanel
Coco_Chanel.indd Sek1:113
2011-10-13 14:29:49
Nie jestem pewna, czy do końca rozumiem, bo tyle spraw związanych
z Coco Chanel stanowi zagadkę – im bardziej próbujesz ją złapać, tym bardziej nieuchwytny staje się jej duch. Być może tego ducha należy szukać nie
w obrazach jej projektów migoczących na srebrnym ekranie ani też w nieustających próbach sportretowania jej na filmach, ale właśnie w tym fragmencie
snu, w białym pociągu, który przemierzał Amerykę, z jej martwym ciałem i jej
nazwiskiem. Jej ojciec przepadł bez wieści, a razem z nim umarła cząstka Coco
Chanel, ale ona cały ten czas przeobrażała się w mit za życia, w żywą legendę,
która nabrała tempa w chwili, gdy pozostawiła za sobą wszystko to, co utraciła.
Chanel w diamentach i futrze. Rys. Karl Lagerfeld
CHANEL
Coco_Chanel.indd Sek1:215
215
2011-10-13 14:29:56