Trailer EBS E1 Elektroniczny system hamulcowy do przyczep
Transkrypt
Trailer EBS E1 Elektroniczny system hamulcowy do przyczep
Trailer EBS E1 Elektroniczny system hamulcowy do przyczep Trailer EBS E1 Elektroniczny system hamulcowy do przyczep Opis systemu Wydanie 2 Niniejsza publikacja nie jest aktualizowana. Nowe wersje można znaleźć w INFORM pod adresem www.wabco-auto.com © 2008 WABCO Zastrzegamy sobie prawo do wprowadzania uzupełnień. Wersja 1/09.2008(pl) 815 090 093 3 Trailer EBS E1 Skróty 4S/3M (z angielskiego: 4 sensors / 3 modulators); 4 czujniki / 3 modulatory ABS (z angielskiego: Anti-Lock Braking System); układ zapobiegający blokowaniu kół ADR (z francuskiego: Accord européen relatif au transport international des marchandises Dangereuses par Route); europejskie porozumienie o transporcie ładunków niebezpiecznych po drogach ALB (z niemiecki: Automatisch Lastabhängiger Bremskraftregler); Automatyczny regulator siły hamowania zależna od obciążenia BO Właściwości pojazdu podczas jazdy po zakręcie BVA (z niemiecki: Bremsbelagverschleißanzeige); Wskaźnik zużycia okładzin hamulcowych CAN (z angielskiego: Controller Area Network); asynchroniczny, szeregowy system magistrali danych do łączenia sterowników pojazdów samochodowych w sieć DIN (z niemiecki: Deutsches Institut für Normung); Niemiecki Instytut Normalizacji EBS (z angielskiego: Electronic Braking System); elektroniczny system hamulców ECAS (z angielskiego: Electronically Controlled Air Suspension); elektronicznie sterowane zawieszenie pneumatyczne ECU (z angielskiego: Electronic Control Unit); sterownik EEPROM (z angielskiego: Electrically Erasable Programmable Read-Only Memory); elektroniczna pamięć programowalna, która zachowuje zapisane informacje także po odłączeniu zasilania EOL (z angielskiego: End Of Line); końcowy odbiór pojazdu EPDM (z angielskiego: Ethylene propylene diene rubber); Kauczuk etylenowo-propylenowo-dienowy GGVS (z niemiecki: Gefahrengut-Verordnung Straße); Niemieckie rozporządzenie o kołowym transporcie ładunków niebezpiecznych ILS (z niemiecki: Integrierte Liftachs-Steuerung); Zintegrowany układ sterowania osiami unoszonymi IR (z niemiecki: Individual-Regelung); Regulacja indywidualna ISO (z angielskiego: International Organization for Standardization); Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna ISS (z angielskiego: Integrated Speed Switch); zintegrowany łącznik szybkości IVTM (z angielskiego: Integrated Vehicle Tire Monitoring system for commercial vehicles); system monitorowania ogumienia w pojazdach użytkowych LACV-IC (z angielskiego: Lift Axle Control Valve, impulse-controlled); sterowany impulsowo zawór sterujący osi unoszonej MAR (z angielskiego: Modified Axle Control); Zmodyfikowana regulacja osiami MSR (z angielskiego: Modified Side Regulation); Zmodyfikowana regulacja stronami ODR (z angielskiego: Operating Data Recorder); pamięć danych operacyjnych 4 Trailer EBS E1 PC (z angielskiego: Personal Computer); komputer osobisty PIN (z angielskiego: Personal Identification Number); Osobisty numer identyfikacyjny PREV (z angielskiego: Park Release Emergency Valve); zawór zabezpieczający przed zwolnieniem w czasie parkowania RSS (z angielskiego: Roll Stability Support); regulacja stabilności (dla przyczep) RTR (z angielskiego: Reset To Ride) przy prędkości > 2 km/h pojazd ponownie ustawia nadwozie na wysokości odpowiedniej do jazdy SHV (z angielskiego. Select High Ventil); wysterowanie niższego ciśnienia SLV (z angielskiego: Select Low Ventil); wysterowanie wyższego ciśnienia StVZO (z niemiecki: Straßenverkehrs-Zulassungs-Ordnung); Niemieckie przepisy o dopuszczaniu pojazdów do ruchu drogowego TCE (z angielskiego: Trailer Central Electronics); centralny elektroniczny układ sterujący przyczepy TEBS (z angielskiego Electronic Braking System for Trailers); elektroniczny układ hamulcowy przyczep TH (z angielskiego: Traction Help); wspomaganie przy ruszaniu TÜV (z niemiecki Technischer Überwachungsverein); niemiecki Urząd Dozoru Technicznego UE Unia Europejska USB (z angielskiego: Universal Serial Bus); szeregowy system magistrali, służący do łączenia komputera z urządzeniami zewnętrznymi 5 Trailer EBS E1 Spis treści 1 Używane symbole 9 2 Zasady bezpieczeństwa 10 3 Wprowadzenie - TEBS E1 11 4 System 13 4.1 4.1.1 4.1.2 4.1.3 Struktura systemu Opis układu hamulcowego i zawieszenia pneumatycznego przyczepy Układ hamulcowy Zawieszenie pneumatyczne 13 13 15 18 4.2 Konfiguracje 19 5 Podzespoły 5.1 5.1.1 5.1.2 5.1.3 5.1.4 5.1.5 5.1.6 5.1.7 5.1.8 5.1.9 Opis podzespołów układu hamulcowego Modulator TEBS E 480 102 ... 0 Pneumatic Extension Modul (PEM) Zawór przekaźnikowy EBS 480 207 001 0 Zawór przekaźnikowy ABS 472 195 037 0 Czujniki ABS 441 032 578 0/441 032 579 0 Czujniki ciśnienia Cyfrowe wskaźniki zużycia Integrated Vehicle Tire Pressure Monitoring (IVTM) Trailer Central Electronic (TCE) 446 122 001 0 25 25 27 28 28 29 29 31 31 32 5.2 5.2.1 5.2.2 Opis podzespołów zawieszenia pneumatycznego Modulator TEBS E 480 102 ... 0 Elektronicznie sterowany układ zawieszenia - Electronically Controlled Air Suspension (zewnętrzny ECAS) 446 055 066 0 SmartBoard 446 192 110 0 32 33 5.2.3 6 Opis działania 6 25 33 37 38 6.1 Działanie elektropneumatyczne 38 6.2 Redundancja pneumatyczna 39 6.3 Elektryczna i elektroniczna budowa układu 39 6.4 6.4.1 6.4.2 6.4.3 6.4.4 6.4.5 Funkcje hamowania Wybór wartości zadanej Regulacja ciśnienia Automatyczna regulacja siły hamowania w zależności od obciążenia (ALB) Funkcja Roll Stability Support (RSS) Układ zapobiegający blokowaniu kół (ABS) 41 41 42 42 45 48 6.5 6.5.1 6.5.2 6.5.3 6.5.4 Opis funkcji GIO Wprowadzenie GIO Elektroniczna regulacja poziomu (ECAS) Łącznik poziomu rozładunku Sterowanie osi unoszonej 48 48 49 56 57 Spis treści 6.5.5 6.5.6 6.5.7 6.5.8 6.5.9 6.5.10 6.5.11 Trailer EBS E1 60 61 62 68 69 70 6.5.12 6.5.13 6.5.14 6.5.15 6.5.16 6.5.17 6.5.18 6.5.19 6.5.20 6.5.21 6.5.22 6.5.23 6.5.24 6.5.25 6.5.26 Łącznik szybkości (ISS 1 i ISS 2) Zewnętrzny czujnik nacisku na oś Dynamiczna regulacja rozstawu osi Łącznik „wymuszone opuszczanie” Wskaźnik zużycia okładzin hamulcowych (BVA) Zasilanie diagnozy / teletransmisja danych na GIO 5 Hamulec maszyny do budowy dróg z łącznikiem mechanicznym lub 2-biegunowym łącznikiem zbliżeniowym Zewnętrzny czujnik ciśnienia zadanego Zawieszenie mechaniczne Sygnał aktywności ABS Sygnał aktywności RSS Sygnał prędkości jazdy Stały plus 1 i 2 Zewnętrzny ECAS (możliwy tylko z Premium) Dowolnie konfigurowalne funkcje Zasilanie akumulatorowe Funkcja zwalniania hamulców Funkcja odciążania Blokada osi kierowanej Ostrzeganie o przewracaniu SmartBoard IVTM 6.6 6.6.1 6.6.2 6.6.3 6.6.4 Pozostałe funkcje (wewnętrzne funkcje ECU) Licznik kilometrów Sygnał serwisowy Licznik roboczogodzin Sygnalizacja nacisku na oś 84 84 85 85 85 6.7 6.7.1 6.7.2 6.7.3 6.7.4 Pamięć danych roboczych (ODR) Dane historyczne Pamięć przejazdów Histogram Rejestrator zdarzeń 86 87 87 87 88 7 Instrukcje obsługi 7.1 Obsługa zawieszenia pneumatycznego (ECAS) 8 Wskazówki warsztatowe 8.1 8.1.1 8.1.2 8.1.3 Diagnoza CAN Diagnoza przez złącze pojazdu silnikowego-przyczepy ISO 7638 Diagnozowanie przez zewnętrzne gniazdo diagnostyczne Schematy układów GIO / tworzenie zbioru parametrów 8.2 Serwis 9 Instrukcja montażu 71 73 74 75 75 76 76 77 77 78 78 79 80 81 81 83 89 89 93 93 93 94 94 102 105 9.1 Dane ogólne modulatora TEBS E 105 9.2 Montaż w pojeździe 106 7 Trailer EBS E1 Spis treści 9.3 Montaż/mocowanie przewodów 108 9.4 9.4.1 Opis ECU Oznaczenia przyłączy modulatora TEBS E 113 114 9.5 9.5.1 Rury i węże System złączy pneumatycznych „RAUFOSS Złącza pneumatyczne “ 116 119 9.6 Montaż „czujnika położenia” 121 9.7 Przepis wbudowania RSS 122 10 Załącznik 10.1 Przyłącza pneumatyczne TEBS E 126 10.2 Przyporządkowanie styków TEBS E 128 10.3 Przegląd kabli 130 10.4 Cechy i funkcje GIO TEBS E 136 10.5 Schematy układów GIO 138 10.6 Schematy układów hamulców 156 Indeks 8 126 169 Używane symbole 1 Trailer EBS E1 1 Używane symbole NIEBEZPIECZEŃSTWO Bezpośrednio grożące niebezpieczeństwo, które w przypadku zlekceważenia ostrzeżenia może spowodować śmierć lub bardzo ciężkie szkody osobowe. OSTRZEŻENIE Możliwe niebezpieczeństwo, które w przypadku zlekceważenia ostrzeżenia może spowodować śmierć lub ciężkie szkody osobowe. UWAGA Możliwe niebezpieczeństwo, które w przypadku zlekceważenia ostrzeżenia może spowodować lekkie lub średniociężkie szkody osobowe. Ważne informacje, wskazówki i rady, których należy bezwzględnie przestrzegać. Odsyłacz do informacji, druków itp., w Internecie Aktualizacja Trailer EBS E1 • Wyliczanka, lista – Opisdo wykonania Wynik działania 9 2 Trailer EBS E1 2 Zasady bezpieczeństwa Zasady bezpieczeństwa • • • • • • Uważnie przeczytaj ten druk. Bezwzględnie stosuj się do wszystkich zaleceń, wskazówek i zasad bezpieczeństwa, aby uniknąć szkód osobowych i rzeczowych. WABCO gwarantuje bezpieczeństwo, niezawodność i wydajność systemów swojej produkcji tylko pod warunkiem przestrzegania wszystkich informacji, zawartych w tym dokumencie. Prace przy pojeździe może wykonywać tylko przeszkolony i wykwalifikowany personel specjalistyczny. Należy bezwzględnie stosować się do wymagań i instrukcji producenta pojazdu. Przestrzegać zakładowych przepisów o zapobieganiu nieszczęśliwym wypadkom oraz przepisów regionalnych i krajowych. W razie potrzeby nosić odpowiednią odzież ochronną. Miejsce pracy musi być suche oraz wystarczająco przewietrzane i oświetlone. Niebezpieczeństwo obrażeń! • Aktywacje pedałów mogą powodować poważne obrażenia, jeżeli w pobliżu pojazdu znajdują się inne osoby. W następujący sposób upewnij się, że niemożliwa będzie jakakolwiek aktywacja pedałów: – Przełącz skrzynię biegów na „bieg jałowy” i aktywuj hamulec ręczny. – Zabezpiecz pojazd klinami przed stoczeniem. – Zamocuj na kierownicy dobrze widoczną informację o przeprowadzaniu prac przy pojeździe z uwagą, że nie wolno aktywować pedałów. • Podczas wykonywania prac przy pojeździe, zwłaszcza przy pracującym silniku, nie noś krawata, szerokiej odzieży, rozpuszczonych włosów, bransoletek itp. Nie zbliżaj dłoni i włosów do ruchomych części. Niebezpieczeństwo pożaru! • Używaj wyłącznie lamp z uziemieniem. • Palne materiały (szmaty, papier itp.) należy trzymać z daleka od układu wydechowego. • Nie pal tytoniu na miejscu pracy. • Sprawdź przewody elektryczne, czy ich izolacja jest w porządku i czy są prawidłowo zamocowane. 10 Wprowadzenie - TEBS E1 3 Trailer EBS E1 3 Wprowadzenie - TEBS E1 W III. kwartale 2008 nastąpiła aktualizacja do elektronicznego układu hamulcowego TEBS E, tzw. aktualizacja TEBS E1.Dla lepszego zrozumienia znajdziesz tu przegląd wszystkich nowości, wynikających z zastosowania TEBS E1 dla całego system, SmartBoard oraz zaktualizowanej diagnozy (V 1.03). Dopasowania do istniejącego systemu TEBS E Nowa diagnoza E1 (TEBS E V1.03) powoduje, że przyczepa dyszlowa z zawieszeniem mechanicznym wymaga już tylko jednego czujnika położenia. W przypadku naczepy siodłowej z układem ABS o konfiguracji 4S/2M+1M również oś e, f może zostać sparametryzowana jako oś wleczona. Naczepy siodłowe 4- i 5-osiowe mogą być teraz konfigurowane także jako 4S/2M. Rozszerzenia funkcji • Wspomaganie przy ruszaniu • Pomoc do manewrowania • Opuszczanie wymuszone • Sterowanie osią unoszoną • Poziom normalny i łącznik poziomu rozładunku • Podnoszenie i opuszczanie • Regulacja 2-punktowa (z zewnętrznie podłączanym układem TECAS) • ECAS: podnoszenie i opuszczanie możliwe za pomocą przycisków GIO • Hamulec rozściełacza • Poziom rozładunku Nowe funkcje GIO • Obsługa dwubiegunowych łączników zbliżeniowych do maszyn do budowy dróg i poziomu rozładunku • Funkcja zwalniania hamulców • Funkcja zwalniania • Sterowanie osi kierowanych • Ostrzeganie o przewracaniu • Dowolnie konfigurowalne funkcje • Poziom jazdy II (poziom normalny II dla różnych wysokości siodła) • Wspomaganie przy ruszaniu w terenie SmartBoard • Rozszerzenie menu głównego • Integracja wygaszacza ekranu na wyświetlaczu • Wyświetlacz informacji o przyczepie • Rozszerzone funkcje monitorowania ogumienia • Ustawienia IVTM • Rozszerzenie menu zawieszenia pneumatycznego i osi unoszonych • Wskazanie pochylenia pojazdu • Zadawanie ciśnienia i aktywacja hamulca rozściełacza • Sterowanie dowolnie konfigurowalnych funkcji GIO • Aktywacja funkcji zwalniania • Aktywacja funkcji zwalniania hamulców • Kalibracja wartości sygnalizacji nacisku na oś 11 3 Trailer EBS E1 • • Wprowadzenie - TEBS E1 Trwałe wyłączenie automatycznej pomocy do manewrowania Trwałe wyłączenie poziomu rozładunku Informacje i druki dotyczące SmartBoard Otwórz w Internecie stronę www.wabco-auto.com. Kliknij INFORM (dostęp do danych) => Indeks. Wpisz słowo Smart do pola wyszukiwania. Kliknij przycisk Uruchom. Zmiany w programie diagnostycznym TEBS E1 Aktualizacja diagnozy do modulatora TEBS E1 umożliwia ustawianie parametrów dla wcześniej wymienionych nowych funkcji. Wszystkie nowości można znaleźć w programie diagnostycznym w punkcie „Co jest nowe w wersji 1.03?”. 12 System 4 Trailer EBS E1 4 System Wykonanie systemu System Trailer EBS E to elektronicznie sterowany układ hamulcowe z regulacją ciśnienia hamowania w zależności od obciążenia i automatycznymi urządzeniami przeciwblokującymi. Przyczepy z tego rodzaju układami hamulcowymi można eksploatować tylko z pojazdami ciągnącymi z rozszerzonym zakresem złącza wtykowego ISO 76381996 (7-stykowe; 24 V; pojazdy ciągnące z przewodem przesyłania danych CAN) albo pojazdami ciągnącymi ze złączem wtykowym ISO 7638-1985 (5-stykowe; 24 V; pojazdy ciągnące bez przewodu przesyłania danych CAN). Należy to udokumentować przez zapis w karcie pojazdu w punkcie 33. Zakres stosowania Pojazdy • Jedno- i wieloosiowe pojazdy ciągnione kategorii O3 i O4 według dyrektywy ramowej WE70/156/EWG, załącznik II, z zawieszeniem pneumatyczny, hydraulicznym lub mechanicznym, i z hamulcami tarczowymi albo bębnowymi. Układy hamulcowe • Sprężynowe układy hamulcowe z pneumatycznym lub pneumatycznohydraulicznym układem przenoszącym według przepisów StVZO lub dyrektywy 71/320/WE bądź dyrektywy ECE R13. Ogumienie pojedyncze i podwójne • W przypadku osi z monitorowaniem prędkości obrotowych należy na każdej osi stosować opony o tym samym wymiarze oraz tarcze zębate o tej samej liczbie zębów. • Pomiędzy obwodem opony i liczbą zębów tarczy zębatej dopuszczalny jest stosunek z przedziału ≥ 23 i ≤ 39. • W przypadku tarczy zębatej o 100 zębach i znamionowym obwodzie tocznym opony, wynoszącym 3250 mm, maksymalna prędkość koła, przetwarzalna przez EBS, wynosi vkoła maks. ≤ 160 km/h. 4.1 Struktura systemu Ten rozdział zawiera ogólne informacje dotyczące działania i struktury podstawowych systemów. 4.1.1 Opis układu hamulcowego i zawieszenia pneumatycznego przyczepy Po wprowadzeniu nowego układu hamulcowego Trailer EBS E znacznemu uproszczeniu uległo orurowanie i okablowanie układu hamulcowego i zawieszenia pneumatycznego przyczepy. 13 4 Trailer EBS E1 System rys. 4-1: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Układ hamulcowy i zawieszenie pneumatyczne przyczepy Zasilanie przez ISO 7638 Przewód hamulcowy Przewód zasilania Zasilanie od świateł hamowania przez ISO 1185 (opcjonalnie) Pneumatyczny Moduł Zewnętrzny (PEM) Zawór przelewowy (zintegrowany w PEM) Zawór zabezpieczający przed przeciążeniem (zintegrowany w PEM) Elementy hamulca roboczego w siłownikach Tristop® Siłownik Tristop® Zbiornik hamulca roboczego Zbiornik zawieszenia pneumatycznego Zawór podnoszenia i opuszczania Czerwony przycisk do aktywacji hamulca postojowego Czarny przycisk do zwalniania hamulca automatycznego Miechy zawieszenia Zawór sterujący osią unoszoną Zawór zawieszenia pneumatycznego Czujniki prędkości obrotowej ABS Modulator Trailer EBS E Zawór zabezpieczający przed zwolnieniem w czasie parkowania (PREV) Przyczepa jest połączona z pojazdem ciągnącym przez obydwa złącza samozamykające ciśnienia zasilania (3) i ciśnienia sterującego (2). Przez zawór zabezpieczający przed zwolnieniem w czasie parkowania (PREV) (20) ciśnienie sterujące jest kierowane do Trailer EBS E (19). PREV posiada czerwony przycisk (13) do aktywacji hamulców postojowych oraz dodatkowy przycisk (14) do 14 System Trailer EBS E1 4 zwalniania hamulców, automatycznie aktywowanych przy odłączonej przyczepie. Sprężone powietrze ze zbiornika zasilania przepływa przez zawór zwrotny, zintegrowany w zaworze zabezpieczającym przed zwolnieniem w czasie parkowania, do modułu Pneumatic Extension Modul (PEM) (5). PEM posiada następujące funkcje: • zawór przepływowy do zabezpieczania ciśnienia zawieszenia pneumatycznego, • zawór zabezpieczający przez przeciążeniem do ochrony hamulców kół przed przeciążeniem - w przypadku równoczesnej aktywacji hamulców roboczych i postojowych, • rozdział ciśnienia dla zawieszenia pneumatycznego, zapas „hamulce robocze” i zapas „akumulator sprężynowy”. Modulator Trailer EBS E steruje elementy hamulca roboczego (8) w siłownikach Tristop® (9). Do pomiaru prędkości obrotowych kół podłączone są co najmniej dwa czujniki prędkości obrotowej ABS (18). PEM posiada ponadto przyłącze kontrolne do pomiaru bieżącego ciśnienia hamowania. Za pomocą ciśnienia zapasu, dostarczanego przez PREV, PEM napełnia zbiornik hamulców roboczych (10). Modulator Trailer EBS E jest zasilany ciśnieniem zasilania ze zbiornika zasilania przez ten sam przewód. Za pomocą zaworu przepływowego, zintegrowanego w PEM, napełniany jest zbiornik zasilania zawieszenia pneumatycznego (11). Zadaniem zaworu przepływowego jest zapewnienie ciśnienia w układzie hamulców roboczych w razie straty ciśnienia i w ten sposób zagwarantowanie zdolności przyczepy do hamowania. Aby zabezpieczyć hamulce kół przed zniszczeniem na skutek nadmiernego obciążenia, wynikającego z dodania siły siłowników Tristop®, w PEM zintegrowany został zawór zabezpieczający przez przeciążeniem (7). PEM rozdziela ciśnienie do siłowników Tristop® (9). Hamulec postojowy jest aktywowany przez naciśnięcie czerwonego przycisku (13). Powoduje to odpowietrzenie zaworu hamulca postojowego w siłowniku Tristop®, przez co zintegrowana sprężyna może aktywować hamulec koła. Jeżeli przy aktywnym hamulcu postojowym dodatkowo użyty zostanie hamulec roboczy, ciśnienie hamowania przepływa przez zawór zabezpieczający przez przeciążeniem do zaworu hamulca postojowego siłownika Tristop®, powodując redukcję siły w części hamulca postojowego proporcjonalnie do siły wytwarzanej w części hamulca roboczego, zapobiegając w ten sposób sumowaniu sił. Zawieszenie pneumatyczne składa się z zaworu zawieszenia pneumatycznego (17) oraz z zaworu podnoszenia/opuszczania (12). Obydwa zawory są zasilane ciśnieniem zasilania przez PEM. Zawór zawieszenia pneumatycznego reguluje poziom jazdy przyczepy, regulując ilość powietrza w miechach zawieszenia (15). Za pomocą zaworu podnoszenia/opuszczania można regulować poziom przyczepy, np. do ręcznego załadunku i rozładunku. Ponadto może być zamontowany zawór sterujący osią unoszoną (16), wysterowywany przez modulator Trailer EBS E w zależności od obciążenia. Zawór sterujący osią unoszoną jest zasilany ciśnieniem zasilania także przez PEM. 4.1.2 Układ hamulcowy Trailer EBS E składa się z następujących podzespołów: • zawór zabezpieczający przed zwolnieniem w czasie parkowania (PREV), • elektropneumatyczny zespół regulacyjny ze zintegrowanym sterownikiem elektronicznym (modulator TEBS E ze zintegrowanymi czujnikami ciśnienia i zintegrowanym zaworem redundancyjnym), • okablowanie i orurowanie podzespołów. W zależności od liczby czujników prędkości obrotowej, dla typowej naczepy ta konfiguracja jest oznaczana jako układ 2S/2M bądź 4S/2M. 15 4 Trailer EBS E1 System rys. 4-2: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 16 Zasilanie przez ISO 7638 Przewód hamulcowy Przewód zasilania Zasilanie od świateł hamowania przez ISO 1185 (opcjonalnie) Modulator TEBS E Zawór sterujący (PREV) Zawór zabezpieczający przez przeciążeniem Zbiornik Czujniki Naczepa 2S/2M System Trailer EBS E1 rys. 4-3: 1 2 3 4 5 4 Przyczepy z dyszlem 4S/3M Zasilanie przez ISO 7638 Przewód hamulcowy Przewód zasilania Zasilanie od świateł hamowania przez ISO 1185 (opcjonalnie) Zawór przekaźnikowy EBS do sterowania drugiej osi 17 4 Trailer EBS E1 4.1.3 System Zawieszenie pneumatyczne Konwencjonalne zawieszenie pneumatyczne Konwencjonalne zawieszenie pneumatyczne składa się z następujących podzespołów: • zawór zawieszenia pneumatycznego, • miechy zawieszenia, • obrotowy zawór rampowy (opcjonalnie z funkcją Reset To Ride (RTR)), • orurowanie i okablowanie podzespołów. rys. 4-4: Konwencjonalne zawieszenie pneumatyczne z jedną osią unoszoną i jednym obrotowym zaworem rampowym z funkcją RTR 1 2 3 4 5 Zasilanie przez ISO 7638 Przewód hamulcowy Przewód zasilania Zasilanie od świateł hamowania przez ISO 1185 (opcjonalnie) Obrotowy zawór rampowy z funkcją RTR Elektronicznie regulowane zawieszenie pneumatyczne (ECAS) Elektronicznie regulowane zawieszenie pneumatyczne (ECAS) jest zintegrowane tylko w wariancie TEBS E Premium. System ECAS składa się z następujących elementów: • miechy zawieszenia, • czujnik położenia w naczepie, • zawór elektromagnetyczny ECAS, • sterownik, zintegrowany w modulatorze i nazywany także sterownikiem elektronicznym (ECU) lub układem elektronicznym, 18 System Trailer EBS E1 4 • zewnętrzny moduł obsługi (np. moduł sterowania albo SmartBoard), • zintegrowany czujnik ciśnienia w miechu do sterowania osi podnoszonej, • orurowanie i okablowanie podzespołów. Za pomocą czujnika drogi i zaworu elektromagnetycznego ECAS możliwa jest realizacja regulacji jednopunktowej naczepy. rys. 4-5: 1 2 3 4 5 6 7 8 4.2 Elektronicznie regulowane zawieszenie pneumatyczne z jedno osią podnoszoną Zasilanie przez ISO 7638 Przewód hamulcowy Przewód zasilania Zasilanie od świateł hamowania przez ISO 1185 (opcjonalnie) Czujnik położenia Modulator TEBS E Opcjonalny moduł sterowania (np. SmartBoard) Zawór elektromagnetyczny ECAS Konfiguracje Układ Trailer EBS E obsługuje następujące konfiguracje ABS: 2S/2M • 2 czujniki prędkości obrotowej ABS • 1 modulator TEBS E Dla 1- do 3-osiowych naczep i przyczep z osią centralną z zawieszeniem pneumatycznym, hydraulicznym lub mechanicznym. 19 4 Trailer EBS E1 System Przy konfiguracji 2S/2M jeden czujnik ABS i jeden kanał regulacji ciśnienia modulatora TEBS E są zawsze zestawione w jeden kanał regulacji. Wszystkie pozostałe koła jednej strony są (o ile występują) wspólnie sterowane pośrednio. Siły hamowania są wówczas regulowane według zasady tak zwanej regulacji indywidualnej (IR). W tym przypadku każda strona pojazdu otrzymuje optymalne ciśnienie hamowania, odpowiednio do warunków nawierzchni i właściwości hamulców. 2S/2M+SLV • 2 czujniki prędkości obrotowej ABS • 1 modulator TEBS E • 1 zawór Select Low (SLV) Dla 1- do 3-osiowych naczep i przyczep z osią centralną z zawieszeniem pneumatycznym, hydraulicznym lub mechanicznym i z jedną osią kierowaną. Ewolucją systemu 2S/2M dla naczep z nadążną osią kierowaną jest system 2S/2M+SLV. W przypadku tego systemu oś kierowana jest zasilana odpowiednio niższym ciśnieniem z obydwu kanałów regulacji ciśnienia przez zawór „Select Low Ventil”, dzięki czemu na nawierzchni o różnej przyczepności (µ-split, różny współczynnik tarcia nawierzchni) oś zachowuje stabilność. 4S/2M • 4 czujniki prędkości obrotowej ABS • 1 modulator TEBS E Dla 2- do 5-osiowych naczep i przyczep z osią centralną z zawieszeniem pneumatycznym, hydraulicznym lub mechanicznym. Przy konfiguracji 4S/2M po każdej stronie pojazdu są umieszczone dwa czujniki ABS. W tym przypadku ma miejsce regulacja stronami. Ciśnienie hamowania jest po jednej stronie pojazdu jednakowe we wszystkich siłownikach. Dwa koła z czujnikami tej strony są regulowane według zasady zmodyfikowanej regulacji stronami (MSR). Przy tym koło, które najpierw skłania się do blokowania, jest decydujące dla regulacji ABS. W odniesieniu do obu stron pojazdu ma zastosowanie zasada regulacji indywidualnej IR). 4S/2M+1M • 4 czujniki prędkości obrotowej ABS • 1 modulator TEBS E • 1 zawór przekaźnikowy ABS • 1 zawór Select High (SHV) Dla 2- do 5-osiowych naczep i 2- do 3-osiowych przyczep z osią centralną z zawieszeniem pneumatycznym, hydraulicznym lub mechanicznym. Konfigurację 4S/2M+1M można stosować przy naczepach z nadążną osią kierowaną, jako mniej kosztowny wariant do systemu 4S/3M. Na osi kierowanej są umieszczone dwa czujniki, zawór Select High i zawór przekaźnikowy ABS. Przy tym oś kierowana jest regulowana według zmodyfikowanej zasady regulacji osi, a następna oś według zasady regulacji indywidualnej (IR). 20 System Trailer EBS E1 4 4S/3M • 4 czujniki prędkości obrotowej ABS • 1 modulator TEBS E • 1 zawór przekaźnikowy EBS Dla 2- do 5-osiowych przyczep dyszlowych i 2- do 4-osiowych naczep bądź 2- i 3-osiowych przyczep z osią centralną i zawieszeniem powietrznym. Konfiguracja 4S/3M jest przede wszystkim stosowana do przyczep lub naczep z jedną nadążną osią kierowaną. Na osi kierowanej są umieszczone dwa czujniki i zawór przekaźnikowy EBS. Odbywa się przy tym regulacja osiami. Koło tej osi, które jako pierwsze wykazuje skłonność do blokowania, dominuje regulację ABS. Regulacja na tej osi następuje według zasady zmodyfikowanej regulacji osiowej (MAR). Na następnej osi stosuje się po jednym czujniku ABS i kanale regulacji ciśnienia modulatora TEBS E do regulacji stronami. Te koła są regulowane indywidualnie (IR). Następujące konfiguracje ABS nie są obsługiwane przez TEBS E: • 2S/1M • 4S/4M • 6S/3M W opinii służb technicznych „Technische Dienste” (TÜV EB 124.4E, TÜV EB 123.8E, RDW-13R-0228) przedstawione są możliwe konfiguracje czujników prędkości obrotowej ABS i modulatorów dla różnych przyczep. Opinia Otwórz w Internecie stronę www.wabco-auto.com. Kliknij INFORM (dostęp do danych) => Indeks. Wpisz słowo Ekspertyza do pola wyszukiwania. Kliknij przycisk Uruchrom. Osie bądź koła pozbawione czujników mogą być wspólnie sterowane od bezpośrednio regulowanych osi bądź kół (sterowanie pośrednie). Przy zespołach wieloosiowych zakłada się w przybliżeniu jednakowe wykorzystanie przyczepności tych osi. Jeżeli nie wszystkie koła posiadają czujniki, to w czujniki prędkości obrotowej ABS należy wyposażyć tę oś, która z reguły blokuje się jako pierwsza (bądź te osie, które blokują się jako pierwsze). Zespoły wieloosiowe z tylko statycznym wyrównoważeniem międzyosiowym należy tak wyposażyć (siłownik hamulcowy, długość dźwigni hamulcowej itd.), aby koła wszystkich osi możliwie jednocześnie osiągały granicę blokowania, a jedno bezpośrednio sterowane koło nie sterowało pośrednio więcej dwa koła lub jedną oś. Konfiguracje ABS dla naczep siodłowych, przyczep z osią centralną i przyczep z dyszlem Osie unoszone System 2S/2M: osie unoszone nie mogą być wyposażane w czujniki. Wszystkie inne systemy za wyjątkiem pojazdów dyszlowych: osie unoszone mogą być wyposażane w czujniki ABS osi e i f. Osie kierowane Osie z kierowaniem wymuszonym należy traktować jak osie sztywne. 21 4 Trailer EBS E1 System Dla przyczep z osiami wyposażonymi w układ samoczynnego kierowania firma WABCO zaleca stosowanie systemów o konfiguracji 4S/3M, 4S/2M+1M lub 2S/2M+SLV. W przypadku zastosowania systemów EBS o konfiguracji 2S/2M lub 4S/2M, należy przy dokonywaniu homologacji przyczepy przeprowadzić odpowiednie badania, aby zagwarantować brak występowania niedopuszczalnych drgań lub zbaczania z kursu. Przy badaniu zapobiegania blokowania kół nie ma możliwości oceny reakcji wszystkich dostępnych osi kierowanych. Jeżeli w chwili aktywowania układu zapobiegającego blokowaniu kół konieczna jest dodatkowa stabilność osi z samoczynnym kierowaniem, sygnał wyjściowy ISS może zostać podłączony do zaworu elektromagnetycznego, który spowoduje zablokowanie funkcji samoczynnego kierowania przy wyższej prędkości. Zalecenie montażowe dla typów przyczep Kierunek jazdy Modulator przyczepy Dwudrożny zawór sterujący (SHV) Zawór Select Low (SLV) Zawór przekaźnikowy EBS Zawór przekaźnikowy ABS Przyporządkowanie kanałów regulacji (zgodnie ze schematami obwodowymi 841 801 620 0 do 814 801 622 0) Modulator Czujniki wyposażone w czujniki (sterowane bezpośrednio) nie wyposażone w czujniki (sterowane pośrednio) 22 Oś systemowa Elektroniczny układ sterujący M c, d Oś główna (nie unoszona) IR/MSR A/E e, f Oś kierowana (unoszona) MAR Z e, f Oś dodatkowa (unoszona) MSR System Trailer EBS E1 4 Naczepy siodłowe i przyczepy z osią centralna 23 4 Trailer EBS E1 Przyczepa z dyszlem 24 System Podzespoły 5 Podzespoły 5.1 Opis podzespołów układu hamulcowego Trailer EBS E1 5 Poniżej opisane zostały podstawowe cechy części składowych układu hamulcowego. 5.1.1 Modulator TEBS E 480 102 ... 0 Modulator TEBS E 480 102 060 0 TEBS E reguluje i monitoruje elektropneumatyczny układ hamulcowy. Samoczynnie reguluje on ciśnienia siłowników hamulcowych dla maksymalnie trzech osi. Komunikacja z pojazdem silnikowym przebiega przy rozszerzonym złączu wtykowym ISO 7638 (styk 6 i 7) przez elektryczne złącze przyczepy zgodnie z ISO 11992 (2003-04-15). Modulator TEBS E jest montowany w elektropneumatycznym układzie hamulcowym pomiędzy zbiornikiem zasilania bądź zaworem zabezpieczającym przed zwolnieniem w czasie parkowania i siłownikiem hamulcowym. Dysponuje on dwoma pneumatycznie niezależnymi kanałami regulacji ciśnienia z zaworem wlotowym i wylotowym powietrza, czujnikiem ciśnienia i wspólnym zaworem rezerwowym oraz elektronicznym układem regulacyjnym. Opóźnienie zadane pojazdu jest ustalane za pomocą zintegrowanego czujnika ciśnienia przez pomiar pneumatycznego ciśnienia sterującego w pojeździe ciągnącym i przez elektroniczne złącze przyczepy za pośrednictwem wartości zadanej na magistrali CAN. W przypadku pojazdów z zachowaniem krytycznym w czasie (np. na skutek braku magistrali CAN w pojeździe ciągnącym, długiej przyczepy lub kilku osi przyczepy z dużymi siłownikami hamulcowymi) do żółtego złącza samozamykającego można podłączyć dodatkowy oddzielny czujnik ciśnienia zadanego, aby zagwarantować szybkie hamowanie. TEBS E jest wyposażony w zintegrowany czujnik nacisku na osie. Dodatkowo można podłączyć oddzielny czujnik nacisku na osie, aby np. przy zawieszeniu hydraulicznym móc używać czujnik ciśnienia o większym zakresie pomiarowym. W zależności od załadowania pojazdu modyfikowana jest siła hamowania (zależna od obciążenia funkcja rozkładu siły hamowania). Dodatkowo są też odczytywane i analizowane prędkości kół poprzez czujniki prędkości obrotowej. Przy tendencji do blokowania ciśnienie hamowania dostarczane do siłowników hamulcowych jest regulowane przez obwód regulacyjny ciśnienia. TEBS E posiada przyłącze elektryczne dla zaworu przekaźnikowego ABS lub EBS. Przez to przyłącze mogą być oddzielnie regulowane ciśnienia siłowników pneumatycznych jednej osi. 25 5 Trailer EBS E1 Podzespoły Ciśnienie zasilania jest kontrolowane przez wbudowany czujnik ciśnienia. Przy spadku ciśnienia zasilania poniżej 4,5 bar kierowca jest ostrzegany przez lampkę ostrzegawczą. Do diagnozy TEBS E dostępnych jest cały szereg dwukierunkowych interfejsów danych: • wg ISO 11898 (CAN 5 V) • wg ISO 11992 (CAN 24 V) Interfejsy CAN wg ISO 11898 mogą być wykorzystywane do podłączania podsystemów, takich jak IVTM, teletransmisja danych lub SmartBoard. Cechy i funkcje GIO TEBS E są opisane w załączniku. Przegląd wariantów Modulator jest dostępny w 10 wariantach: Modulator standardowy 480 102 030 0 PEM Złącza gwintowe gotowe do montażu --- --- 480 102 031 0 480 102 032 0 --- 480 102 033 0 --- 480 102 034 0 Modulator Premium 480 102 060 0 PEM Złącza gwintowe gotowe do montażu --- --- 480 102 061 0 480 102 062 0 --- 480 102 063 0 480 102 064 0 --- W załączniku znajduje się tabela „Przyłącza pneumatyczne TEBS E”. W przypadku wszystkich wariantów przyłącza elektryczne POWER oraz czujników ABS c i d są dostarczane otwarte, to znaczy bez zatyczki. Należy bezwzględnie przestrzegać rozdziału „Instrukcja zabudowy” zob. rozdział 9 „Instrukcja montażu”, strona 105, rysunku ofertowego 480 102 089 0 oraz schematu układania przewodów zgodnie z instrukcją instalacji 449 000 000 0. Rysunek ofertowy, instrukcja instalacji Otwórz w Internecie stronę www.wabco-auto.com. Kliknij INFORM (dostęp do danych) => Numer produktu. Do pola wyszukiwania wpisz 480 102 089 0 aby otrzymać rysunek ofertowy lub 449 000 000 0 aby otrzymać instrukcję instalacji. Kliknij przycisk Uruchom. 26 Podzespoły 5.1.2 Trailer EBS E1 5 Pneumatic Extension Modul (PEM) Modulator TEBS E z zamontowanym PEM 480 102 063 0 Dla zredukowania konieczności wykonywania połączeń gwintowych oraz ułatwienia instalacji układu hamulcowego TEBS E opracowany został nowy moduł rozdziału ciśnienia, tzw. Pneumatic Extension Modul (PEM). Moduł PEM jest dostarczany razem z modulatorem TEBS E i posiada już zintegrowane pneumatyczne złącza wtykowe. Dostępne są 6 warianty ze zintegrowanymi złączami wtykowymi (patrz zob. strona 26). Zaletą jest integracja zaworu zabezpieczającego przed przeciążeniem dla zapobieżenia sumowania sił działania hamulca roboczego i hamulca postojowego. Ponadto zintegrowana jest funkcja zaworu przepływowego z ograniczonym przepływem zwrotnym. Zawór przepływowy zamyka przy ciśnieniu 6 bar i zabezpiecza podłączony obwód hamulcowy w razie spadku ciśnienia w obwodzie zawieszenia pneumatycznego. Zapobiega to, że przy długim zjeździe z góry przy dużym zużyciu powietrza nastąpi całkowite opróżnienie zawieszenia pneumatycznego i opadnięcie pojazdu na ograniczniki. Ponadto zintegrowane są przyłącza pneumatyczne zbiorników powietrza (hamulce i zawieszenie pneumatyczne), zawór zawieszenia pneumatycznego, PREV, obrotowy zawór rampowy z funkcją RTR, zawór osi unoszonej, zawór ECAS oraz cztery przyłącza do podłączania siłowników Tristop®. Ze względów konstrukcyjnych przyłącze pomiarowe do pomiaru ciśnienia hamowania strony 2.2 pod przyłączami elektrycznymi czujnika ABS c, czujnika ABS e, i I/O w modulatorze Trailer EBS E jest połączone z przyłączem 2.2 (w TEBS D było to przyłącze 2.1). W razie konieczności można niezależnie wymieniać PEM i modulator. PEM na wymianę ma numer części 461 513 002 0. Aby móc zrealizować przyłącze zasilania 1 dla różnych średnic rury, stworzono 4 różne warianty modulatora z zamontowanym PEM. 27 5 Trailer EBS E1 5.1.3 Podzespoły Zawór przekaźnikowy EBS 480 207 001 0 Zawór przekaźnikowy EBS jest stosowany w elektropneumatycznym układzie hamulcowym jako człon nastawczy do sterowania ciśnieniem hamowania osi przedniej lub osi tylnej w przyczepach z dyszlem albo trzeciej osi w naczepach. Zawór przekaźnikowy EBS składa się z następujących elementów: • impulsowy zawór przekaźnikowy, • zintegrowany czujnik ciśnienia oraz • zintegrowany zawór zabezpieczający. Elektryczne uruchamianie i monitorowanie zapewnia moduł TEBS E. 5.1.4 Zawór przekaźnikowy ABS 472 195 037 0 Zawór przekaźnikowy ABS jest stosowany w elektropneumatycznym układzie hamulcowym jako nastawnik do sterowania ciśnieniem hamowania na trzeciej osi w naczepach. Elektryczne uruchamianie i monitorowanie zapewnia moduł TEBS E. W przypadku tego wariantu nie jest stosowany wewnętrzny zawór zwrotny. W przypadku TEBS generacji E można stosować tylko zawór przekaźnikowy ABS 472 195 037 0, gdyż funkcje regulacji są do niego dopasowane. 28 Podzespoły 5.1.5 Trailer EBS E1 5 Czujniki ABS 441 032 578 0/441 032 579 0 Zestaw czujników ABS 441 032 921 2 Do Trailer EBS mogą należeć w zależności od wyboru dwa typy czujników, które różnią się tylko długościami kabla. Przy wymianie czujników zalecane jest, aby stosować zestaw czujników 441 032 921 2 bądź 441 032 922 2. 5.1.6 Czujniki ciśnienia 441 040 013 0 (stare) 441 040 015 0 (stare) 441 044 101 0 441 044 102 0 441 044 108 0 czujnik ciśnienia do pomiaru ciśnień bezwzględnych (używać tylko do zaworu przekaźnikowego EBS) Do TEBS E można podłączyć zewnętrzny czujnik ciśnienia do polepszenia charakterystyki albo do detekcji ciśnienia miechów w dodatkowej osi. W przypadku serwisowym czujnik ciśnienia może być wykorzystywany również w razie awarii czujnika ciśnienia zadanego lub czujnika nacisku na oś. Czujnik ciśnienia do zawieszenia hydraulicznego Można podłączać hydrauliczne czujniki ciśnienia ze złączem elektrycznym wg DIN 72585 z bagnetem DIN. Czujniki ciśnienia są dostępne dla różnych zakresów ciśnienia hydraulicznego (np. 100 lub 250 bar). Do podłączania do TEBS ważne jest elektryczne analogowe wyjście sygnału od 0 V do 4,5 V. Na rynku dostępne są czujniki różnych producentów, np. WIKA (model 894.24.540 z zakresem pomiarowym ciśnienia hydraulicznego od 25 bar do 1000 bar) lub Hydac (przetwornik pomiarowy ciśnienia HDA 4400, zakres pomiarowy 250 bar). Wprowadzane wartości parametrów TEBS ALB należy obliczyć w następujący sposób: Przykład: ciśnienie hydrauliczne w miechach „bez ładunku” = 50 bar ciśnienie hydrauliczne w miechach „z ładunkiem” = 125 bar Poszukiwana jest wartość do wprowadzenia ciśnienia dla parametrów ALB TEBS E „z ładunkiem” i „bez ładunku”. 29 5 Trailer EBS E1 Podzespoły Wartość zadana: Wyszukać hydrauliczny czujnik ciśnienia dla zakresu pomiarowego 125 bar. Wybrano: Czujnik ciśnienia „hydrauliczny”: 0 bar do 250 bar => 0,5 V do 4,5 V Czujnik ciśnienia WABCO „pneumatyczny” jako wartość porównawcza: 0 bar do 10 bar => 0,5 V do 4,5 V Obliczenie porównawcze: zakres pomiarowy 250 bar „hydrauliczny”: czujnik ciśnienia WABCO EBS 10 bar „pneumatyczny” = 25 bar „hydrauliczny/pneumatyczny” Obliczenie: ciśnienie w miechach „z ładunkiem” => 125 /250 bar * 10 bar = 5 bar ciśnienie w miechach „bez ładunku” => 50 bar/250 bar * 10 bar = 2 bar Wartości wprowadzone w diagnozie: ciśnienie w miechach „bez ładunku” => 2 bar ciśnienie w miechach „z ładunkiem” => 5 bar Ważnym jest, aby znać ciśnienia hydrauliczne dla stanów „z ładunkiem” i „bez ładunku”, a następnie obliczyć prawidłowe wartości wyjściowe czujników ciśnienia. 30 Podzespoły 5.1.7 Trailer EBS E1 5 Cyfrowe wskaźniki zużycia Do ECU można podłączyć maksymalnie 6 wskaźników zużycia, pozwalających na monitorowanie stanu zużycia hamulców tarczowych. Czujniki zużycia (drut zintegrowany w okładzinie hamulcowej) wykrywają przecięcie tego drutu w przypadku osiągnięcia przez okładziny hamulcowe pozostałej grubości, wynoszącej 2 mm. 5.1.8 Integrated Vehicle Tire Pressure Monitoring (IVTM) Moduł kołowy IVTM I – 960 730 001 0 Moduł kołowy IVTM II – 960 731 011 0 IVTM-ECU 446 220 013 0 Za pomocą czujników ciśnienia w każdym kole IVTM mierzy ciśnienie w ogumieniu i przesyła zmierzone wartości do TEBS E. Moduły kołowe są mocowane do obręczy za pomocą nakrętek kół i są połączone rurką z tworzywa sztucznego z zaworkiem opony. Także przy wyłączonym zapłonie pojazdu silnikowego układ IVTM jest zasilany napięciem. Zużycie prądu jest jednak bardzo małe. Dzięki temu również w wyłączonym stanie odbierane są dane z modułów kołowych i są dzięki temu ciągle dostępne. Po podłączeniu przyczepy i włączeniu zasilania może potrwać nawet do 15 minut, zanim odebrane zostaną dane wszystkich modułów kołowych. Jeżeli jedno z kół wykazuje zbyt niskie ciśnienie, to moduł kołowy wysyła odpowiednie wartości pomiarowe natychmiast. Wartości pomiarowe IVTM są pokazywane także na podłączonym module SmartBoard. Są one też przesyłane do pojazdu silnikowego przez interfejs magistrali CAN zgodny z ISO 11992 (2003-04-15). Otrzymane informacje mogą być tam 31 5 Trailer EBS E1 Podzespoły pokazywane na odpowiednim wyświetlaczu w desce rozdzielczej (w zależności od wyposażenia pojazdu ciągnącego). TEBS E udostępnia odpowiednie złącze wtykowe do zasilania. Wskazanie na SmartBoard Monitorowanie ciśnienia w oponach zostało rozszerzone w SmartBoard. Obsługiwany jest teraz także moduł kołowy II. Przy zbyt słabym akumulatorze modułu kołowego na SmartBoard pojawia się odpowiednia informacja. Ponadto pokazywane są adresy ID każdego modułu kołowego oraz bieżąca siła sygnału (moduł kołowy do ECU). Przy wymianie modułu kołowego SmartBoard może zostać ponadto wykorzystany do ustawiania ciśnienia zadanego oraz adresu ID modułów kołowych. 5.1.9 Trailer Central Electronic (TCE) 446 122 001 0 Moduł TEBS może posiadać nadrzędny moduł Trailer Central Electronic (TCE). Zasilanie elektryczne, transmisja danych czujników (za wyjątkiem czujników obrotów i ewentualnie zamontowanego zewnętrznego czujnika ciśnienia) i monitorowanie TEBS są realizowane przez TCE. Wszystkie dodatkowe funkcje, jak osie unoszone albo sygnalizacja zużycia, mogą zostać podłączone do układu elektronicznego TCE. Mogą być stosowane wszystkie modulatory TEBS E. Podczas uruchamiania następuje najpierw włączenie TEBS, a następnie TCE. Opis produktu TCE Otwórz w Internecie stronę www.wabco-auto.com. Kliknij INFORM (dostęp do danych) => Indeks. Wpisz TCE do pola wyszukiwania. Kliknij przycisk Uruchom. 5.2 Opis podzespołów zawieszenia pneumatycznego Poniżej opisane zostały podstawowe cechy części składowych zawieszenia pneumatycznego. 32 Podzespoły 5.2.1 Trailer EBS E1 5 Modulator TEBS E 480 102 ... 0 Modulator TEBS E 480 102 060 0 TEBS E reguluje i monitoruje elektroniczne zawieszenie pneumatyczne. Czujniki położenia informują TEBS E o aktualnej wysokości nadwozia. Ta wartość jest porównywana z wartością zadaną, a różnica jest kompensowana. Można podłączać maksymalnie dwa zawory elektromagnetyczne ECAS i jeden czujnik położenia. TEBS E jest przystosowany do pracy z podłączeniem do układu elektronicznego TCE. Zasilanie realizowane jest przez złącze wtykowe IN/OUT. W chwili uruchomienia układ elektroniczny jest informowany o trybie. Za pomocą parametryzacji można później zmienić to ustawienie. 5.2.2 Elektronicznie sterowany układ zawieszenia - Electronically Controlled Air Suspension (zewnętrzny ECAS) 446 055 066 0 Zewnętrzny elektronicznie sterowany układ zawieszenia pneumatycznego jako zestaw części zamiennych (Aftermarket) ze 100% funkcjonalności ECAS. 5.2.2.1 Zawory elektromagnetyczne ECAS 472 880 030 0 (1-punktowy zawór regulacji poziomu) Za pomocą zaworu elektromagnetycznego ECAS można sterować poziomem jednej lub kilku osi naczepy siodłowej. 33 5 Trailer EBS E1 Podzespoły 472 905 114 0 Za pomocą zaworu elektromagnetycznego ECAS można sterować poziomem jednej lub kilku osi naczepy siodłowej oraz podnosić albo opuszczać jedną lub dwie równolegle sterowane osie unoszone. Elektryczne uruchamianie i monitorowanie zapewnia moduł TEBS E. Ponadto możliwa jest funkcja wspomagania przy ruszaniu z utrzymaniem ciśnienia resztkowego. 463 084 100 0 (sterowany impulsowo) Za pomocą tego zaworu elektromagnetycznego ECAS można wykorzystać oś unoszoną do sterowania trzeciej osi w przypadku 3-osiowych naczep siodłowych przy dynamicznej regulacji rozstawu osi. Elektryczne uruchamianie i monitorowanie zapewnia moduł TEBS E. Możliwa jest funkcja wspomagania przy ruszaniu z utrzymaniem ciśnienia resztkowego. 34 Podzespoły Trailer EBS E1 5 5.2.2.2 Moduł obsługi ECAS Za pomocą modułu obsługi kierowca może regulować poziom układu sterowania osią unoszoną. Moduły obsługi Dla pojazdu: Numer produktu Naczepa siodłowa bez osi unoszonej 446 156 021 0 Naczepa siodłowa z osią unoszoną 446 156 022 0 Przyczepa z dyszlem 446 156 023 0 5.2.2.3 Moduł sterowania ECAS 446 056 1.. 0 Moduł sterowania ECAS 446 056 117 0 Za pomocą modułu sterowania kierowca może regulować poziom układu sterowania osią unoszoną. 5.2.2.4 Czujnik położenia 441 050 100 0 Czujnik położenia mierzy poziom jazdy pojazdów z zawieszeniem pneumatycznym jako wielkość wejściową dla elektronicznego zawieszenia pneumatycznego (funkcja ECAS). W przypadku pojazdów z zawieszeniem na resorach piórowych mierzone jest przy tym ugięcie resorów w celu oznaczenia nacisku na oś. 35 5 Trailer EBS E1 Podzespoły Do wariantu Premium, w celu ustalenia nacisków na osie w przyczepie z dyszlem i zawieszeniem na sprężynach piórowych, można podłączać czujniki położenia. 5.2.2.5 Zawory zawieszenia pneumatycznego 464 006 002 0, 464 006 102 0 ze złączkami 464 006 100 0 bez złączek + z ograniczeniem wysokości 464 006 201 0 ze złączkami + z ograniczeniem wysokości Zawór zawieszenia pneumatycznego 464 006 002 0 Zawór zawieszenia pneumatycznego reguluje poziom jazdy przyczepy z zawieszeniem pneumatycznym. 5.2.2.6 Zawory sterujące osiami unoszonymi (LCAV) 463 084 031 0, 463 084 041 0 ze złączkami; 463 084 042 0 Zawór sterujący osią unoszoną 463 084 031 0 Za pomocą elektronicznego zaworu sterującego osią podnoszoną układ Trailer EBS może automatycznie, tzn. w zależności od aktualnego obciążenia pojazdu, sterować nawet dwiema osiami unoszonymi. Elektryczne uruchamianie i monitorowanie zapewnia moduł TEBS E. Ponadto możliwa jest funkcja wspomagania przy ruszaniu z utrzymaniem ciśnienia resztkowego. 463 084 010 0 (z cofaniem sprężynowym) 2-obwodowy zawór osi podnoszonej nie posiada złącza bagnetowego DIN. Należy użyć specjalnego adaptera 894 601 135 2. Za pomocą 2-obwodowego elektrycznego zaworu sterującego osią podnoszoną układ TEBS może automatycznie, tzn. w zależności od aktualnego obciążenia 36 Podzespoły Trailer EBS E1 5 pojazdu, sterować nawet dwiema osiami unoszonymi w 2-obwodowym układzie zawieszenia pneumatycznego. 5.2.3 SmartBoard 446 192 110 0 SmartBoard to konsola wskaźnikowa i obsługowa dla przyczep. Jest ona dostępna w dwóch wykonaniach: 446 192 110 0 do przyczep ze zintegrowanym akumulatorem 446 192 111 0 do przyczep do transportu substancji niebezpiecznych bez zintegrowanego akumulatora Informacje i druki dotyczące SmartBoard Otwórz w Internecie stronę www.wabco-auto.com. Kliknij INFORM (dostęp do danych) => Indeks. Wpisz Smart do pola wyszukiwania. Kliknij przycisk Uruchom. 37 6 Trailer EBS E1 6 Opis działania Opis działania Ten rozdział opisuje funkcje poszczególnych podsystemów i podzespołów oraz ich współdziałanie. 6.1 Działanie elektropneumatyczne Układ Trailer EBS E jest włączany elektrycznie przez styk 2 złącza wtykowego ISO 7638 (zacisk 15). OSTRZEŻENIE Jeżeli złącze wtykowe ISO 7638 nie zostanie podłączone do pojazdu silnikowego, funkcje regulacji ABS i EBS są niedostępne. Konsekwencja: blokowanie kół, niebezpieczeństwo wywrócenia – Należy w odpowiedni sposób poinformować kierowcę pojazdu o tej okoliczności (np. naklejką lub odpowiednią uwagą w instrukcji obsługi). W razie awarii zasilania przez złącze wtykowe ISO 7638 układ hamulcowy może być zasilany przez opcjonalne zasilanie poprzez światła hamowania (24 N), stanowiące funkcję bezpieczeństwa. W takim przypadku działają: • automatyczna regulacja siły hamowania w zależności od obciążenia (funkcja ALB) • układ ABS ze „zredukowanymi” możliwościami regulacji oraz • wyjście ISS do sterowania obrotowego zaworu rampowego z funkcją RTR. Należy pamiętać, że zasilanie przez 24 N nie umożliwia działania funkcji „RSS”. Dwie sekundy po włączeniu Trailer EBS E przeprowadzany jest test systemu, przy czym elektromagnesy są słyszalne krótko włączane i wyłączane. Jeżeli test systemu jest niesłyszalny przy łączeniu 7- lub 5-stykowego złącza wtykowego ISO 7638, to występuje problem z zasilaniem pomiędzy pojazdem ciągnącym i TEBS E (zacisk 15, 30 lub złącze masy przewodu spiralnego lub przewodu zasilania do modulatora Trailer EBS). Konsekwencja: modulator nie jest zasilany. Środki zaradcze: sprawdzić, czy przewód spiralny albo zasilający przewodzi oraz czy złącze wtykowe pojazdu silnikowego jest pod napięciem (także po podłączeniu obciążenia). Podczas operacji włączania działanie ABS może mieć ograniczoną funkcjonalność ponieważ dynamiczne sprawdzenie czujników ABS może nastąpić dopiero po rozpoczęciu jazdy (v > 1,8 km/h). Dla uzyskania sterowania elektropneumatycznego, na początku hamowania następuje zasilenie zaworu redundancyjnego, zintegrowanego w modulatorze przyczepy, przez co pneumatyczne ciśnienie sterujące zaworu zostaje odłączone, natomiast działa ciśnienie zasilania na zaworach wlotowych modulatorów. Dzięki temu jest możliwa regulacja ciśnienia do wartości ciśnienia zasilania. Wprowadzanie wartości zadanej dla Trailer EBS dokonywane jest pierwotnie przez elektryczne złącze przyczepy wg ISO 11992 (stan 15.04.2003). 38 Opis działania Trailer EBS E1 6 Jeżeli to złącze jest niedostępne, wprowadzanie wartości zadanej następuje przez czujnik ciśnienia, zintegrowany w TEBS E. W przypadku pojazdów o krytycznych przebiegach czasowych wprowadzanie wartości zadanej następuje przez dodatkowy zewnętrzny czujnik ciśnienia hamowania w przewodzie sterującym. Wysterowanie ciśnienia następuje przez obwód regulacji ciśnienia z impulsowym zaworem przekaźnikowym. Dla umożliwienia dopasowania sił hamowania do różnych stanów obciążenia osi w pojazdach z zawieszeniem pneumatycznym i pojazdach z zawieszeniem hydraulicznym, ciśnienie jest mierzone w miechach za pomocą czujników ciśnienia. W przypadku pojazdów z zawieszeniem mechanicznym stan załadowania jest oznaczany przez pomiar drogi ugięcia resorów przez jeden lub dwa czujniki położenia. 6.2 Redundancja pneumatyczna W przypadku niesprawności układu, które wymagają częściowego lub całkowitego wyłączenia układu, pneumatyczne ciśnienie sterujące zostaje włączone na otwarte zawory wlotowe i zamknięte zawory wylotowe modulatorów, tak że ciśnienie hamowania może być sterowane tylko pneumatycznie, ale bez uwzględnienia obciążenia osi (ALB). Działanie ABS jest utrzymywane tak długo, jak jest to możliwe. Stan układu jest wskazywany kierowcy lampką ostrzegawczą przez styk 5 złącza wtykowego ISO 7638. Wskazanie jest dostosowane do obowiązujących przepisów prawnych. 6.3 Elektryczna i elektroniczna budowa układu Szczegółowy opisy złączy wtykowych z przyporządkowaniem styków znajduje się w załączniku do tego opisu systemu. TEBS E jest zasilany przez zabezpieczone przewody zasilające ze złącza wtykowego zgodnego z ISO 7638 (zacisk 15 i zacisk 30). Zabezpieczenie jest zdefiniowane w ISO 7638. Zawartości danych są dalej przetwarzane przez TEBS E odpowiednio do ich znaczenia i funkcji. Przy stosowaniu TEBS E podłączonego do układu elektronicznego TCE, Trailer EBS E jest zasilany wtykiem IN/OUT. Elektryczne złącze danych do pojazdu silnikowego jest realizowane przez układ elektroniczny TCE zgodny z ISO 11992. Trailer EBS E wymienia dane z TCE przez interfejs zgodny z ISO 11898. Zawartości danych są dalej przetwarzane przez TEBS E odpowiednio do ich znaczenia i funkcji. Dla zapewnienia funkcjonalności ECAS możliwe jest też zasilanie z akumulatora . W tym celu podawane jest napięcie przez wejście 24 N. Równoczesne zasilanie 24 N jest w tej konfiguracji niemożliwe. „Trailer EBS E z TCE” może być użytkowany tylko z zasilaniem ISO 7638. Ciśnienie osi przedniej przyczepy bądź osi tylnej przyczepy z dyszlem lub trzeciej osi naczepy jest regulowane elektropneumatycznym zaworem przekaźnikowym EBS (4S/3M). Czujnik ciśnienia hamowania oraz 3/2-drogowy zawór elektromagnetyczny są zintegrowane w zespole zaworowym. Czujnik ciśnienia hamowania jest zasilany napięciem z TEBS E. Wartość rzeczywista ciśnienia hamowania na osi, sterowanej 39 6 Trailer EBS E1 Opis działania przez zawór przekaźnikowy EBS, jest podawana do modulatora EBS jako sygnał analogowy. Ciśnienie trzeciej osi (oś nadążna/oś kierowana) naczepy może być również regulowane zaworem przekaźnikowym ABS (4S/2M+1M). Do kontroli nacisku na oś służy czujnik ciśnienia w modulatorze przyczepy ze złączem pneumatycznym ciśnienia w miechach zawieszenia pneumatycznego. Dodatkowo możliwe jest podłączenie oddzielnego czujniku nacisku na oś do wejścia GIO (GIO 1 lub GIO 3). Przy zawieszeniu hydraulicznym zob. rozdział 5.1.6 „Czujniki ciśnienia”, strona 29 stosowany jest czujnik ciśnienia o większym zakresie pomiarowym ze względu na wyższe ciśnienie. Ponadto w TEBS E zintegrowany jest czujnik ciśnienia zasilania oraz dwa czujniki ciśnienia hamowania. Dla innych systemów i funkcji w przyczepie udostępniane są odpowiednie wejścia i wyjścia. Określone błędy systemowe są rozpoznawane przez modulator TEBS E i zapisywane w pamięci diagnostycznej. Wizualne ostrzeżenie o stanie układu przyczepy następuje przez styk 5 złącza wtykowego ISO 7638 (układ ostrzegawczy) i równolegle przez elektryczne złącze przyczepy zgodne z ISO 11992 (2003-04-15). Prawidłowe działanie układu ostrzegania musi być nadzorowane przez kierowcę. Sekwencje sygnałów ostrzegawczych przy ciągłym zasilaniu przez ISO 7638 Zgodnie z dyrektywą ECE R13 dopuszczalne są dwie możliwości, które mogą zostać sparametryzowane za pomocą urządzenia diagnostycznego. Możliwość 1 Podczas postoju pojazdu: Urządzenie ostrzegawcze (lampka ostrzegawcza) świeci po „włączeniu zapłonu”. Jeżeli nie został rozpoznany żaden aktualny błąd, lampka sygnalizacyjna gaśnie po ok. 2 s. Jeżeli został rozpoznany aktualny błąd, np. awaria czujnika, lampka sygnalizacyjna świeci nadal. W przypadku błędu czujnika ABS, nie występującego obecnie, ale zapisanego podczas ostatniej jazdy, układ ostrzegawczy gaśnie przy v > 7 km/h. Podczas jazdy z v > 7 km/h: Zaświecenie bądź dalsze świecenie lampki sygnalizacyjnej, jeżeli został rozpoznany aktualny błąd. Możliwość 2 Urządzenie ostrzegawcze zaświeca po „włączeniu zapłonu”. Jeżeli nie został rozpoznany żaden aktualny błąd, lampka sygnalizacyjna gaśnie po ok. 2 s i zaświeca się ponownie po następnych 2 s. Urządzenie ostrzegawcze gaśnie przy v ≥ 7 km/h. Jeżeli został rozpoznany aktualny błąd, np. przerwa w przewodzie czujnika, lampka sygnalizacyjna świeci nadal. 40 Opis działania Trailer EBS E1 6 Sekwencje sygnałów ostrzegawczych przy zasilaniu przez ISO 1185/ISO 12098. Zasilanie przez ISO 1185 lub ISO 12098 (światła hamowania) jest przewidziane jako funkcja zabezpieczająca, aby w przypadku awarii zasilania przez złącze wtykowe ISO 7638 zapewnić działanie ważnych funkcji regulacji. W razie całkowitej awarii złącza wtykowego ISO 7638 ostrzeżenie przez styk 5 jest niemożliwe. Jeśli połączenie przez styk 5 jest nieuszkodzone, następuje wysterowanie urządzenia ostrzegawczego. Sekwencje sygnałów ostrzegawczych przy niewyspecyfikowanych błędach wg dyrektywy ECE R13 Po włączeniu i teście urządzenia ostrzegawczego niewyspecyfikowane błędy wg dyrektyw ECE (informacje serwisowe, np. zużycie) są sygnalizowane miganiem urządzenia ostrzegawczego. Wskazanie gaśnie po przekroczeniu przez pojazd szybkości 10 km/h. W razie wykrycia wyspecyfikowanego błędu urządzenie ostrzegawcze jest wysterowywane w sposób ciągły. Diagnostyka Do diagnostyki przewidziane są dwa złącza dwukierunkowe zgodne z ISO 11992 i ISO 11898. Służą one do podłączania przyrządów diagnostycznych, jak np. komputerowe urządzenie diagnostyczne PC TEBS E firmy WABCO. Drugi interfejs CAN (ISO 11898) może być wykorzystywany do podłączania dodatkowych systemów i podzespołów, takich jak np. SmartBoard lub lub system teletransmisji danych (do oznaczania pozycji i przesyłania informacji o przyczepie). Dodatkowe informacje na temat „Diagnozy” zob. rozdział 8.1 „Diagnoza CAN”, strona 93. 6.4 Funkcje hamowania 6.4.1 Wybór wartości zadanej Jako wartość zadaną oznacza się wymagane przez kierowcę opóźnienie hamowania. Przy pracy z pojazdem ciągnącym EBS z 7-stykowym złączem wtykowym (ABS) według ISO 7638 system TEBS E otrzymuje wartość zadaną przez złącze przyczepy (CAN) od pojazdu ciągnącego EBS. Aby zapewnić możliwie szybkie wytwarzanie ciśnienia w przyczepie do regulacji zawsze w pierwszej kolejności wykorzystywana jest wartość zadana podawana przez magistralę CAN (ISO 7638, styk 6 i 7). Jeżeli przez złącze nie jest doprowadzana wartość zadana, np. przy jeździe pojazdu ciągnionego za konwencjonalnie hamowanym pojazdem ciągnącym z 5-stykowym urządzeniem wtykowym (ABS) według ISO 7638 lub gdy złącze przyczepy (CAN) przy pojazdach z EBS jest przerwane, wartość zadana jest wytwarzana przez pomiar ciśnienia sterującego w TEBS E lub za pomocą opcjonalnego zewnętrznego czujnika ciśnienia zadanego. Po przekroczeniu ciśnienia sterującego 0,3 bar następuje przełączenie na ciśnienie zasilania za pomocą zaworu redundancyjnego i rozpoczyna się hamowanie EBS. Podczas hamowania zawór redundancyjny jest krótkotrwale przełączany na przewód sterujący, po czym za pomocą czujników ciśnienia rzeczywistego dokonane zostaje sprawdzenie, czy występuje tam ciśnienie pneumatyczne. W przypadku stwierdzenia, że nie występuje ciśnienie pneumatyczne, następuje przerwanie hamowania EBS, a układ zostaje przełączony na hamowanie redundancyjne. 41 6 Trailer EBS E1 6.4.2 Opis działania Regulacja ciśnienia Obwody regulacji ciśnienia przekształcają podawane przez funkcję ALB ciśnienia zadane na ciśnienia w siłownikach. Zespół sterujący porównuje zmierzone ciśnienia rzeczywiste na wyjściu zaworów przekaźnikowych z nastawionymi ciśnieniami zadanymi. Jeżeli występuje odchyłka, to zostaje wyregulowana przez zadziałanie elektromagnesu napowietrzania i odpowietrzania. Jeżeli zmierzone ciśnienie zapasu wzrośnie powyżej 9,3 bar, następuje dezaktywacja regulacji ciśnienia i regulacji ABS, a hamowanie odbywa się tylko przez redundancję. Wyprzedzenie pneumatycznie i przez CAN W programie diagnostycznym TEBS E1, w punkcie TEBS ALB, istnieje możliwość zadawania wyprzedzenia pneumatycznego i elektronicznego: W punkcie menu „Wyprzedzenie CAN” jest ustawiane wyprzedzenie dla elektrycznego ciśnienia zadanego. W punkcie menu „Wyprzedzenie Pm” można ustawić wyprzedzenie dla pneumatycznego ciśnienia zadanego. Obydwie wartości mogą być różne, system reaguje na wyższe ciśnienie zadane. Można w ten sposób ustawić, że przyczepa za pojazdem silnikowym z układem hamulcowym EBS będzie hamować wcześniej. Na wykresie pokazywane jest tylko wyprzedzenie pneumatyczne. 6.4.3 Automatyczna regulacja siły hamowania w zależności od obciążenia (ALB) Trailer EBS posiada regulację siły hamowania w zależności od obciążenia, z uwzględnieniem różnic działania dla naczep oraz przyczep zwykłych i z osią środkową. 42 Opis działania Trailer EBS E1 6 Aktualny stan załadowania jest określany w oparciu o ciśnienie w miechu zawieszenia pneumatycznego, ciśnienie hydrauliczne, analizę drogi ugięcia resorów lub obliczany na podstawie różnicy prędkości obrotowych kół na dwóch osiach, wyposażonych w czujniki prędkości obrotowej. Jeżeli ciśnienie w miechu jest mniejsze niż 0,15 bar lub wynosi 50% sparametryzowanego ciśnienia miecha przy pustym pojeździe, następuje wysterowanie charakterystyki ALB „pojazd załadowany”. Charakterystyka transmisji posiada w Trailer EBS E maksymalnie cztery punkty. Liczba użytych punktów charakterystyki (od trzech do czterech) może być definiowana za pomocą parametryzacji EOL. Zadawane są standardowo następujące wartości: Ciśnienie na żółtym złączu samozamykającym pm [bar] Obliczona intensywność hamowania pojazdu [%] zakres doprowadzania zakres równomiernego zużycia zakres przejściowy zakres stabilności p ≤ 0,7 0,7 < p ≤ 2,0 2,0 < p ≤ 4,5 4,5 < p ≤ 6,5 0 przy 2 bar 11,3 przy 4,5 bar 38 przy 6,5 bar 55 Sterowanie ciśnienia hamowania jest redukowane proporcjonalnie do zmierzonego ładunku. Celem jest uzyskanie intensywności 55% przy wszystkich stanach załadowania pojazdu i przy ciśnieniu na żółtym złączu samozamykającym, wynoszącym 6,5 bar. Funkcja przenoszenia ciśnienia hamowania siłownika na ciśnienie na żółtej głowicy złączki (pm) dla naczep siodłowych jest podzielona na dwa zakresy: rys. 6-1: Charakterystyka dla naczep siodłowych 43 6 Trailer EBS E1 Opis działania A zakres doprowadzania B zakres stabilności W tym przykładzie w zakresie doprowadzenia od p = 0 bar do pm = 0,7 bar ciśnienie w siłownikach hamulcowych wzrasta z 0 do 0,4 bar. Przy pm = 0,7 bar w siłownikach kół zostaje osiągnięte ciśnienie zadziałania, tak że pojazd powyżej tej wartości ciśnienia może wytworzyć siłę hamowania. Ten punkt, czyli ciśnienie zadziałania całego układu hamulcowego przyczepy, można parametryzować w ramach dopuszczalnego pasma hamowania WE. W dalszym przebiegu ciśnienie hamowania załadowanego pojazdu przebiega wzdłuż prostej, przechodzącej przez obliczoną wartość przy pm = 6,5 bar. Przy pustym pojeździe ciśnienie zadziałania jest analogicznie wysterowane przy pm = 0,7 bar. Następnie ciśnienie hamowania zostaje zredukowane odpowiednio do załadunku. Funkcja przenoszenia dla przyczep z dyszlem jest podzielona na 4 zakresy: rys. 6-2: A B C D Charakterystyka dla przyczep z dyszlem zakres doprowadzania zakres równomiernego zużycia zakres przejściowy zakres stabilności Na końcu zakresu doprowadzenia mogą być również nastawiane ciśnienia zadziałania hamulców, które mogą być różne dla różnych osi. Przy małej intensywności hamowania ciśnienia są nastawione optymalnie pod względem zużycia hamulców. W przyczepie z dyszlem, wyposażonej przykładowo w siłowniki typu 24 na osi przedniej i typu 20 na osi tylnej, ciśnienie na osi przedniej jest odpowiednio do konstrukcji nieco obniżone, a na osi tylnej nieco podwyższone. Zapewnia to równomierne obciążenie wszystkich hamulców kół, dokładniejsze niż za pomocą stosowanego obecnie zaworu korygującego. W zakresie stabilności ciśnienia są regulowane w zależności od obciążenia osi dla uzyskania jednakowego wykorzystania przyczepności. 44 Opis działania Trailer EBS E1 6 Ustalanie nacisków na osie Nacisk na oś w przypadku osi głównej (oś c, d) jest mierzony zawsze za pomocą czujnika, przy czym istnieją następujące możliwości: • Pomiar ciśnienia w miechach za pomocą czujnika ciśnienia, zintegrowanego w modulatorze, w przypadku pojazdów z zawieszeniem pneumatycznym. • Pomiar ciśnienia w miechach za pomocą zewnętrznego czujnika ciśnienia w przypadku pojazdów z zawieszeniem pneumatyczno-hydraulicznym. • Pomiar ugięcia resorów za pomocą czujnika położenia w przypadku pojazdów z zawieszeniem mechanicznym. Nacisk na oś w przypadku osi dodatkowej (oś e, f) może być mierzony za pomocą czujnika, przy czym istnieją następujące możliwości: • Pomiar ciśnienia w miechach za pomocą zewnętrznego czujnika ciśnienia w przypadku pojazdów z zawieszeniem pneumatyczno-hydraulicznym. • Pomiar ugięcia resorów za pomocą czujnika położenia w przypadku pojazdów z zawieszeniem mechanicznym. • Ustalanie nacisków na osie za pomocą układu rozpoznawania poślizgu w systemach 4S/3M. 6.4.4 Funkcja Roll Stability Support (RSS) Funkcja RSS wykorzystuje wielkości wejściowe układu EBS, np. prędkości kół, informacje o stanie załadunku oraz opóźnieniu zadanym, oraz dodatkowego czujnika przyspieszenia poprzecznego, zintegrowanego w modulatorze EBS. Za pomocą funkcji RSS można wykryć występowanie niebezpieczeństwa wywrócenia na skutek zbyt dużego odciążenia kół, znajdujących się po wewnętrznej stronie zakrętu, ze względu na osiągnięcie krytycznego przyspieszenia poprzecznego. W tym celu w razie przekroczenia wyliczonego krytycznego przyspieszenia poprzecznego pojazdu ciągnionego, mogącego spowodować jego przewrócenie, wykonywane są ograniczone czasowo testowe wysterowania niskim ciśnieniem. Czas trwania i wielkość ciśnienia zależą od przebiegu przyspieszenia poprzecznego. Niebezpieczeństwo przewrócenia jest wykrywane w oparciu o reakcję testowo hamowanych kół. W razie wykrycia niebezpieczeństwa przewrócenia w pojeździe ciągnionym następuje zahamowanie wysokim ciśnieniem co najmniej kół z indywidualną regulacją (IR), znajdujących się po zewnętrznej stronie zakrętu, aby w ten sposób zmniejszyć szybkość pojazdu, przyspieszenie poprzeczne i tym samym niebezpieczeństwo przewrócenia bądź zapobiec przewróceniu. Czułość funkcji RSS można ustawiać w diagnozie. Ciśnienie hamowania kół, znajdujących się po wewnętrznej stronie zakrętu, pozostaje w zasadzie niezmienione. Inaczej jest tylko w przypadku osi MAR. Regulacja RSS jest rozpoczynana, gdy pojazd nie jest hamowany lub jest hamowany częściowo. Jeżeli kierowca hamuje z wystarczającą siłą (opóźnienie powyżej opóźnienia RSS), regulacja RSS nie jest rozpoczynana. Jeżeli w trakcie bieżącego procesu regulacji RSS pojazd silnikowy wyśle do pojazdu ciągnionego pneumatyczną lub elektryczną wartość zadaną hamowania, to od chwili, gdy wartość zadana, podawana przez pojazd silnikowy, przekroczy wartość wynikającą z regulacji RSS zostaje przerwana regulacja RSS i ciśnienie 45 6 Trailer EBS E1 Opis działania hamowania w przyczepie jest sterowane aż do końca hamowania zgodnie z wartością, zadawaną przez pojazd silnikowy. W przypadku osi MAR ze względów systemowych niemożliwe jest różne wysterowanie ciśnienia hamowania „po wewnętrznej/po zewnętrznej stronie zakrętu”. Sposób wspólnego wysterowania ciśnienia dla kół osi e, f zależy od typu pojazdu oraz od konfiguracji systemowej ABS: • W przypadku naczep z wleczonymi osiami kierowanymi z konfiguracją systemu 4S/3M i 4S/2M+1M, przy zadziałaniu układu ABS oś MAR jest zawsze hamowana z niższym lub równym ciśnieniem (stabilność osi sterowanych przyczepnością podczas jazdy po zakrętach). Obowiązuje to ze względów systemowych również dla 2S/2M+SLV. • W przypadku przyczep z dyszlem z konfiguracją systemową 4S/3M albo w przypadku naczep bez wlaczonej osi kierowanej albo w przypadku przyczep z osią centralną z konfiguracją system 4S/3M lub 4S/2M+1M, w czasie regulacji RSS zachowanie regulacyjne koła, znajdującego się po wewnętrznej stronie zakrętu, nie jest uwzględniane w układzie logicznym ABS. Zamiast tego następuje wysterowanie ciśnienia (wprowadzenie wartości zadanej) dla osi MAR, zależne od stanu jazdy. Dopóki wewnętrzne koło osi MAR jeszcze nie zaczyna się podnosić, oś MAR jest nadal hamowana niskim ciśnieniem, aby zapobiec płaskiemu ustawieniu się opony. Jeżeli koło osi MAR, znajdujące się po wewnętrznej stronie zakrętu, zaczyna się podnosić, tzn. ma skłonności do blokowania już przy niskim ciśnieniu, następuje zwiększenie ciśnienia (do ciśnienia zasilania), w zależności od zachowania obydwu kół, znajdujących się po wewnętrznej stronie zakrętu, oraz od stanu załadowania. Ciśnienie wysterowywane na osi MAR może być redukowane w kole, znajdującym się po zewnętrznej stronie zakrętu, odpowiednio do wymagań regulacji ABS. W przypadku pojazdów z osią kierowaną, sterowaną przyczepnością, funkcja RSS jest dopuszczalna tylko w połączeniu z konfiguracją systemu 2S/2M+SLV (oś kierowana regulowana za pośrednictwem zaworu Select Low Ventil) lub konfiguracją systemu 4S/2M+1M albo 4S/3M EBS/ABS (oś kierowana z regulacją MAR). Nadążna oś kierowana, sterowana przyczepnością, musi zostać odpowiednio wybrana w programie diagnostycznym. 6.4.4.1 Funkcja postojowa Po aktywacji funkcji postojowej po zatrzymaniu pojazd jest hamowany tylko obwodem redundancyjnym. Elektropneumatyczne sterowanie ciśnieniem jest dezaktywowane. Funkcja postojowa służy do zapobiegania zbędnemu zużyciu prądu, gdy pojazd stoi przy zaciągniętym hamulcu postojowym i aktywnej stacyjce. Funkcja postojowa zostaje wyłączona w momencie rozpoczęcia jazdy (v > 2,5 km/h). 6.4.4.2 Funkcja hamulca bezpieczeństwa Aby móc zawsze uzyskiwać maksymalną siłę hamowania, istnieje funkcja hamulca bezpieczeństwa. Jeżeli kierowca ma zamiar wykorzystać więcej niż 90% będącego do dyspozycji ciśnienia zasilania, czyli ponad 6,4 bar, (polecenie elektryczne lub pneumatyczne), to znaczy występuje hamowanie „paniczne”, ciśnienia hamowania zostają 46 Opis działania Trailer EBS E1 6 podwyższone liniowo aż do charakterystyki załadowanego pojazdu do możliwego zadziałania regulacji ABS. Funkcja hamowania awaryjnego jest ponownie wyłączana, gdy żądanie ciśnienia hamowania spadnie poniżej 70% dostępnego ciśnienia zasilania. 6.4.4.3 Tryb kontrolny Aby móc sprawdzić elektryczny rozkład ciśnienia hamowania na postoju, elektroniczny układ hamulcowy musi być przełączony na tryb kontrolny. Następuje przy tym wyłączenie funkcji postojowej i funkcji hamowania awaryjnego. Do aktywowania trybu kontrolnego należy włączyć zapłon przy odpowietrzonym przewodzie sterującym (układ hamulcowy roboczy i układ hamulcowy postojowy nie uruchomione). Automatyczną regulację siły hamowania w zależności od obciążenia można w tym trybie sprawdzić w zależności od ciśnienia w przewodzie sterującym oraz aktualnego obciążenia osi bądź aktualnego ciśnienia w miechach. Gdy tylko pojazd ruszy, funkcja postojowa i funkcja hamowania awaryjnego znowu zostaną uruchomione. Gdy pojazd porusza się z prędkością ponad 10 km/h, w przyczepach dyszlem następuje rozkład ciśnienia hamowania według kryteriów poślizgu lub odpowiednio do obydwu zmierzonych ciśnień w miechach. NIEBEZPIECZEŃSTWO Odłączenie przewodów pneumatycznych może spowodować toczenie się pojazdu. Niebezpieczeństwo obrażeń ciała przez toczący się pojazd – Upewnić się, że skrzynia biegów jest ustawiona w pozycji „neutralnej” i aktywny jest hamulec ręczny. – Zabezpiecz pojazd klinami przed stoczeniem. – Zamocować na kierownicy dobrze widoczną informację o przeprowadzaniu prac przy pojeździe z uwagą, że nie wolno uruchamiać hamulców. Zustand „Beladen“ simulieren: Przez odpowietrzenie miechów do ciśnienia < 0,15 bar albo przez odłączenie przewodu pneumatycznego pomiędzy modulatorem a miechami można przy pustym pojeździe symulować stan „załadowania”. Pozwala to wysterować maksymalne ciśnienie hamowania. Również diagnostyka PC zapewnia możliwość przeprowadzenia tej symulacji. Po zakończeniu kontroli należy ponownie połączyć przewód albo napompować miechy. 6.4.4.4 Nadzorowanie ciśnienia w zbiorniku Ciśnienie zasilania w pojeździe ciągnionym jest nadzorowane przez TEBS E. Jeżeli wartość ciśnienia zasilania spadnie poniżej 4,5 bar, kierowca zostaje ostrzeżony przez włączenie czerwonej i żółtej lampki ostrzegawczej. Przy napełnieniu układu hamulcowego lampki ostrzegawcze gasną dopiero wtedy, gdy ciśnienie zasilania w pojeździe ciągnionym wzrośnie powyżej 4,5 bar. Jeżeli wartość ciśnienia zasilania spadnie poniżej 4,5 bar, zostaje to dodatkowo zapisane jako komunikat w pamięci diagnostycznej. 47 6 Trailer EBS E1 6.4.5 Opis działania Układ zapobiegający blokowaniu kół (ABS) Logika regulacji rozpoznaje z przebiegu prędkości obrotowej kół, czy jedno lub więcej kół wykazuje skłonność do blokowania i decyduje, czy odpowiednie ciśnienie hamowania musi być obniżone, utrzymane lub ponownie podwyższone. Układ logiczny ABS analizuje tylko sygnały czujników c, d i e, f. Przy wszystkich niżej opisanych konfiguracjach do zastosowanych modulatorów obok siłowników hamulcowych kół z czujnikami można podłączyć dalsze siłowniki innych osi. Przy skłonności do blokowania te pośrednio wspólnie regulowane koła nie dostarczają oczywiście żadnych informacji do modulatora TEBS E. Dlatego dla tych kół nie może być zagwarantowane zabezpieczenie przed blokowaniem. Oś główna, którą może być tylko oś mająca ciągły kontakt z podłożem, a nie może być oś kierowana bądź oś wleczona, jest zawsze wyposażona w czujniki c, d. Osie wleczone w systemie 4S/2M nie mogą być wyposażone w czujniki. Status osi unoszonych jest przesyłany do modułu ABS. W ten sposób w przypadku podniesienia osi wyposażonych w czujniki następuje wyłączenie regulacji ABS dla tej osi. Aby zapewnić optymalne działanie układu logicznego ABS należy sparametryzować rozmiary używanych opon. Ponadto dopuszczalne jest odchylenie rzędu + 15% / - 20% od sparametryzowanych wymiarów opon, jeżeli jest ono równomierne na wszystkich kołach, wyposażonych w czujniki. Jedno pojedyncze koło może różnić się rozmiarem od sparametryzowanych kół o maksymalnie 6,5%. 6.5 Opis funkcji GIO 6.5.1 Wprowadzenie GIO Standardowy wariant modulatora Trailer EBS E posiada 4 złącza stykowe GIO, a wariant Premium 7 złączy wtykowych GIO. Te złącza wtykowe mogą mieć różne funkcje, zależnie od parametryzacji. rys. 6-3: 48 Trailer EBS E Modulator – Premium-Variante mit 7 GIO-Steckplätzen Opis działania Trailer EBS E1 6 Za pomocą TEBS E1 istniejące złącza wtykowe GIO są lepiej wykorzystywane, tzn. określone funkcje przełączników zostały zintegrowane w SmartBoard i mogą być aktywowane przez SmartBoard. Pozwoliło to na stworzenie miejsca dla innych aplikacji. Przykład: Jeżeli automatyczna aktywacja wspomagania przy ruszaniu ma nastąpić przez trzykrotne naciśnięcie pedału hamulca, to zwolniona funkcja przycisku wspomagania przy ruszaniu może zostać wykorzystana do innych celów. Taka sama sytuacja występuje, jeżeli praca z maszyną do budowy dróg ma być aktywowana przez SmartBoard. Wtedy można zrezygnować z dodatkowego łącznika i zrealizować dodatkową funkcję na tym złączu. Stopień mocy GIO Za pomocą stopnia mocy GIO można podłączać obciążenia (np. zawory elektromagnetyczne, lampy) lub wykrywać stan przełącznika wobec masy. Wejście analogowe GIO Za pomocą wejścia analogowego GIO można odczytywać sygnały analogowe (np. sygnał czujnika ciśnienia) lub wykrywać sygnały czujników. Stopień mocy GIO zapewnia zasilanie czujników. Wejście czujnika położenia GIO Do czujników położenia GIO można podłączać czujniki położenia ECAS jako czujniki poziomu zawieszenia w układzie regulacji poziomu zawieszenia lub do wykrywania drogi ugięcia resorów, służącego do pomiaru nacisku na oś w pojazdach z zawieszeniem mechanicznym. Wszystkie złącza wtykowe GIO mają co najmniej jedno wyjście przełączające i jeden styk masy. Pozostałe dwa styki mają różne funkcje. Wynika stąd, że nie wszystkie funkcje mogą zostać tak samo zrealizowane przez wszystkie gniazda. Układ diagnostyczny zadaje przyporządkowanie standardowe (ustawienie wstępne) funkcji standardowej. W następnych rozdziałach opisane zostały możliwe funkcje. Niektóre funkcje występują zwielokrotnione (np. ILS, ISS, stały plus). Maksymalne obciążenie prądowe wszystkich wyjść przełączających GIO wynosi 1,5 A. Przy niektórych błędach systemowych lub przy niedostatecznym zasilaniu (osiągnięcie dolnej granicy napięcia) wyjścia GIO są dezaktywowane! Za pomocą parametryzacji można wybrać, czy w przypadku niektórych funkcji wyjścia mają być nadzorowane pod kątem przerwania przewodów. 6.5.2 Elektroniczna regulacja poziomu (ECAS) Po podłączeniu zaworu ECAS z przynależnym czujnikiem położenia można zrealizować elektroniczną regulację poziomu. Regulacja 1-punktowa jest zintegrowana w TEBS E. Do Trailer EBS E należy stosować wyłącznie czujnik kąta obrotu WABCO 441 050 100 0. Zamontowanie nieprawidłowych czujników kąta obrotu może spowodować niewłaściwe działanie. 49 6 Trailer EBS E1 Opis działania Podzespół Opis Numer części Czujnik położenia Zasada kąta obrotu 441 050 100 0 449 811 000 0 Dźwignia Łącznik Przewód przyłączeniowy 441 050 718 2 Do podłączania do osi 433 401 003 0 Jako zawór regulacji poziomu do regulacji 1-punktowej dostępne są następujące dwa zawory: Podzespół Opis Numer części Przewód przyłączeniowy 472 880 030 0 449 445 000 0 Zawór elektromagnetyczny Zawór do regulacji poziomu ECAS (tylko podnoszenie i opuszczanie) Zawór elektromagnetyczny Blok zaworów do 472 905 114 0 2x 449 445 000 0 sterowania ECAS poziomem i osiami unoszonymi, zawór osi unoszonych jest sterowany impulsowo. 50