Dialogowe akty mowy w modelach sztucznej inteligencji

Dialogowe akty mowy
w modelach sztucznej inteligencji
O. Yaskorska1
K. Budzynska1
M. Kacprzak2
1 Wydział
Filozofii Chrześcijańskiej, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w
Warszawie
2 Wydział
Informatyki, Politechnika Białostocka oraz Polsko-Japońska Wyższa Szkoła
Technik Komputerowych
Budzynska,Kacprzak,Yaskorska (UKSW,PB)
Dialogowe akty mowy
15 października 2011
1 / 32
Wstep
˛
Agent (Wooldridge, 2002)
system informatyczny
usytuowany w środowisku
zdolny do podejmowania autonomicznych decyzji
i realizacji akcji w sposób elastyczny
System wieloagentowy
środowisko, w którym agenci
wchodza˛ ze soba˛ w złożone interakcje, cz˛esto ze sprzecznymi
celami
musza˛ podajmować kolektywne decyzje i akcje, żeby zrealizować
cel systemu
Budzynska,Kacprzak,Yaskorska (UKSW,PB)
Dialogowe akty mowy
15 października 2011
2 / 32
Cechy agenta
Kooperacja
Koordynacja
Negocjacja
Budzynska,Kacprzak,Yaskorska (UKSW,PB)
Dialogowe akty mowy
15 października 2011
3 / 32
Zastosowania systemów wieloagentowych
badanie procesów poznawczych w grupie;
modelowanie różnego rodzaju wirtualnych społeczności w celu
zbadania zachowania ich członków w różnych sytuacjach;
badanie podstawowych własności przysługujacym
˛
tym
wspólnotom.
Budzynska,Kacprzak,Yaskorska (UKSW,PB)
Dialogowe akty mowy
15 października 2011
4 / 32
Jezyk
˛
FIPA
FIPA (Foundation for Intelligent Physical Agents)
narz˛edzie informatyczne do implementacji aktów mowy w systemach
wieloagentowych
Budzynska,Kacprzak,Yaskorska (UKSW,PB)
Dialogowe akty mowy
15 października 2011
5 / 32
Syntaktyka jezyka
˛
FIPA
Porzadek
˛
prezentacji
1
Syntaktyka jezyka
˛
FIPA
2
Logika modalna SL
3
Formalizacja aktów mowy
Budzynska,Kacprzak,Yaskorska (UKSW,PB)
Dialogowe akty mowy
15 października 2011
6 / 32
Syntaktyka jezyka
˛
FIPA
Kategorie parametrów wiadomości
Type of communicative acts (typ aktu komunikacji)
Participant in communication (uczestnik komunikacji)
Content of message (zawartość wypowiedzi)
Description of Content (opis zawartości wiadomości)
Control conversation (kontrola konwersacji)
Budzynska,Kacprzak,Yaskorska (UKSW,PB)
Dialogowe akty mowy
15 października 2011
7 / 32
Syntaktyka jezyka
˛
FIPA
Type of communicative acts
performative
Budzynska,Kacprzak,Yaskorska (UKSW,PB)
Dialogowe akty mowy
15 października 2011
8 / 32
Syntaktyka jezyka
˛
FIPA
Participant in communication
sender
receiver
reply-to
Budzynska,Kacprzak,Yaskorska (UKSW,PB)
Dialogowe akty mowy
15 października 2011
9 / 32
Syntaktyka jezyka
˛
FIPA
Content of message
content
Budzynska,Kacprzak,Yaskorska (UKSW,PB)
Dialogowe akty mowy
15 października 2011
10 / 32
Syntaktyka jezyka
˛
FIPA
Description of Content
language
encoding
ontology
Budzynska,Kacprzak,Yaskorska (UKSW,PB)
Dialogowe akty mowy
15 października 2011
11 / 32
Syntaktyka jezyka
˛
FIPA
Control of conversation
protocol
conversation-id
reply-with
in-reply-to
reply-by
Budzynska,Kacprzak,Yaskorska (UKSW,PB)
Dialogowe akty mowy
15 października 2011
12 / 32
Syntaktyka jezyka
˛
FIPA
Przykład aktu mowy
(query-if
:sender (agent-identifier :name i)
:receiver (set (agent-identifier :name j))
:content
“((registered (server d1)(agent j)))”
:language prolog
:reply-with r09
...)
Budzynska,Kacprzak,Yaskorska (UKSW,PB)
Dialogowe akty mowy
15 października 2011
13 / 32
Logika modalna SL
Porzadek
˛
prezentacji
1
Syntaktyka jezyka
˛
FIPA
2
Logika modalna SL
3
Formalizacja aktów mowy
Budzynska,Kacprzak,Yaskorska (UKSW,PB)
Dialogowe akty mowy
15 października 2011
14 / 32
Logika modalna SL
Modalna logika SL
Semantic Language, SL (FIPA Communicative Act Librery, 2002)
jezyk
˛
służacy do opisu semantyki jezyka
˛
FIPA
Budzynska,Kacprzak,Yaskorska (UKSW,PB)
Dialogowe akty mowy
15 października 2011
15 / 32
Logika modalna SL
Charakterystyka wykonania akcji
Warunki wykonania (ang. Feasible Preconditions)
Efekt wykonania (ang. Rational Effects)
Budzynska,Kacprzak,Yaskorska (UKSW,PB)
Dialogowe akty mowy
15 października 2011
16 / 32
Logika modalna SL
Składnia SL
p, p1 : formuły jezyka
˛
SL, oznaczajace
˛ zdania
φ, ψ: schematy, za które można podstawić dowolna˛ formułe˛
i, j: zmienne, które oznaczaja˛ agentów bioracych
˛
udział w
komunikacji
` ψ oznacza, że ψ jest prawdziwe
Budzynska,Kacprzak,Yaskorska (UKSW,PB)
Dialogowe akty mowy
15 października 2011
17 / 32
Logika modalna SL
Akcje złożne
a1 , a2 oznacza sekwencje,
˛ gdzie a2 nastepuje
˛
po a1 ,
a1 | a2 oznacza niedeterministyczny wybór miedzy
˛
a1 a a2 .
Budzynska,Kacprzak,Yaskorska (UKSW,PB)
Dialogowe akty mowy
15 października 2011
18 / 32
Logika modalna SL
Predykaty charakretyzujace
˛ akcje wykonywane przez
agenta
Feasible (a,p) - a może sie˛ odbyć i jeżeli a zajdzie to p
bedzie
˛
prawdziwe po tej akcji,
Done (a,p) - a zaszło i p było prawdziwe tuż przed akcja˛ a,
Agent (i,a) - agent i jest jedynym agentem, który kiedykolwiek
wykonał (w przeszłości, teraźniejszości lub przyszłości) akcje˛ a,
Single (a) - a nie jest sekwencje˛ akcji ale akcja˛ pojedyncza.
˛
Budzynska,Kacprzak,Yaskorska (UKSW,PB)
Dialogowe akty mowy
15 października 2011
19 / 32
Logika modalna SL
Modalności, określajace
˛ stany mentalne agenta
Bi φ - agent i jest przekonany, że φ,
Ui φ - agent i nie jest pewny co do prawdziwości lub fałszywości
zdania φ, ale bardziej jest skłonny przyjać,
˛ że φ jest prawdziwe
niżeli jest fałszywe,
Ci φ - agent i chce, aby φ było zdaniem prawdziwym,
Ii Done (a) - agent i ma intencje, aby zaszła akcja a.
Budzynska,Kacprzak,Yaskorska (UKSW,PB)
Dialogowe akty mowy
15 października 2011
20 / 32
Logika modalna SL
Modalności wtórne
Bifi φ ≡ Bi φ ∨ Bi ¬φ - formuła ta mówi o tym, że agent i wierzy że
zdanie φ jest prawdziwe lub fałszywe, czyli posiada przekonanie
na temat φ,
Uifi φ ≡ Ui φ ∨ Ui ¬φ - agent i ma niepewne przekonania na temat
φ lub ma niepewne przekonania na temat ¬φ.
Budzynska,Kacprzak,Yaskorska (UKSW,PB)
Dialogowe akty mowy
15 października 2011
21 / 32
Formalizacja aktów mowy
Porzadek
˛
prezentacji
1
Syntaktyka jezyka
˛
FIPA
2
Logika modalna SL
3
Formalizacja aktów mowy
Budzynska,Kacprzak,Yaskorska (UKSW,PB)
Dialogowe akty mowy
15 października 2011
22 / 32
Formalizacja aktów mowy
inform
<i, inform (j, φ)>
FP: Bi φ ∧ ¬Bi (Bifj φ ∨ Uifj φ)
RE: Bj φ
Budzynska,Kacprzak,Yaskorska (UKSW,PB)
Dialogowe akty mowy
15 października 2011
23 / 32
Formalizacja aktów mowy
confirm
<i, confirm (j, φ) >
FP: Bi φ ∧ Bi Uj φ
RE: Bj φ
Budzynska,Kacprzak,Yaskorska (UKSW,PB)
Dialogowe akty mowy
15 października 2011
24 / 32
Formalizacja aktów mowy
disconfirm
<i, disconfirm (j, φ)>
FP: Bi ¬φ ∧ Bi (Uj φ ∨ Bj φ)
RE: Bj ¬φ
Budzynska,Kacprzak,Yaskorska (UKSW,PB)
Dialogowe akty mowy
15 października 2011
25 / 32
Formalizacja aktów mowy
request
<i, request (j, a)>
FP: Bi Agent(j,a) ∧ ¬Bi Ij Done(a)
RE: Done(a)
Budzynska,Kacprzak,Yaskorska (UKSW,PB)
Dialogowe akty mowy
15 października 2011
26 / 32
Formalizacja aktów mowy
agree
<i, agree (j, <i, act>, φ))>
<i, inform (j, Ii Done (<i, act>, φ))>
FP: Bi α ∧ ¬Bi (Bifj α ∨ UiFj α)
RE: Bj α
gdzie: α = Ii Done(<i, act>, φ)
Budzynska,Kacprzak,Yaskorska (UKSW,PB)
Dialogowe akty mowy
15 października 2011
27 / 32
Formalizacja aktów mowy
accept-proposal
<i, accept-proposal (j, <i, act>, φ))>
<i, inform (j, Ii Done(<i, act>, φ))>
FP: Bi α ∧ ¬ Bi (Bifj α ∨ UiFj α)
RE: Bj α
gdzie: α = Ij Done (<j, act>, φ)
Budzynska,Kacprzak,Yaskorska (UKSW,PB)
Dialogowe akty mowy
15 października 2011
28 / 32
Formalizacja aktów mowy
reject-proposal
<i, reject-proposal (j, <j, act>, φ, ψ))>
<i, inform (j, ¬Ii Done (<j, act>, φ) ∧ ψ)>
FP: Bi α ∧ ¬Bi (Bifj α ∨ UIFj α)
RE: Bj α
gdzie: α = ¬Ii Done (j, act>, φ) ∧ ψ
Budzynska,Kacprzak,Yaskorska (UKSW,PB)
Dialogowe akty mowy
15 października 2011
29 / 32
Formalizacja aktów mowy
query-if
<i, query-if (j, φ) >
<i, request (j, <j, inform-if (i, φ)>)>
FP: ¬Bifi φ ∧
∧¬Uifi φ ∧ ¬Bi Ij Done (<j, inform-if (i, φ)>)
RE: Done (<j, inform(i, φ)>|<j, inform (i,¬φ)>)
Budzynska,Kacprzak,Yaskorska (UKSW,PB)
Dialogowe akty mowy
15 października 2011
30 / 32
Formalizacja aktów mowy
Podsumowanie
jezyk
˛
FIPA jest propozycja˛ formalizacji aktów mowy dla
systemów wieloagentowych
logika SL wprowadza operatory modalne B, U, C, I.
operatory te wykorzystuje sie˛ do opisu warunków wykonania i
efektów poszczególnych aktów mowy.
Budzynska,Kacprzak,Yaskorska (UKSW,PB)
Dialogowe akty mowy
15 października 2011
31 / 32
Formalizacja aktów mowy
Plany badawcze
Modyfikacje specyfikacji aktów mowy w celu umożliwienia bardziej
złożonych form komunikacji.
zobowiazania
˛
(nie przekonania)
warunki wykonania: reguły strukturalne w protokole gry
dialogowej
efekty racjonalne: reguły operowania na zbiorze zobowiaza
˛ ń w
protokole gry dialogowej
Budzynska,Kacprzak,Yaskorska (UKSW,PB)
Dialogowe akty mowy
15 października 2011
32 / 32