Poradnik wakacyjny dla wypoczywaj¹cych w kraju i za granic¹

Poradnik wakacyjny dla wypoczywających w kraju i za granicą.
Wakacje w kraju.
Zasada ogólna
Osoby ubezpieczone w powszechnym systemie ubezpieczenia zdrowotnego, tj. w Narodowym Funduszu
Zdrowia, mogą korzystać ze świadczeń opieki zdrowotnej we wszystkich placówkach zakontraktowanych
przez NFZ, za okazaniem aktualnego dowodu ubezpieczenia.
Dowody ubezpieczenia
Dokumentami potwierdzającymi ubezpieczenie zdrowotne są między innymi:
• dla osób zatrudnionych na umowę o pracę - legitymacja ubezpieczeniowa ważna do końca miesiąca,
w którym ją aktualizowano plus następne 30 dni. Dowodem ubezpieczenia pracownika może być
także dolny odcinek druku RMUA;
• dla osób prowadzących działalność gospodarczą - ostatni odcinek wpłaty składki na ubezpieczenie
zdrowotne;
• dla
osób
ubezpieczonych
w
Kasie
Rolniczego
Ubezpieczenia
Społecznego
- legitymacja wydana przez KRUS wraz z odcinkiem wpłaty składki za ostatni kwartał;
• dla emerytów i rencistów - ważna legitymacja emeryta lub rencisty;
• dla osób bezrobotnych - zaświadczenie wydane przez Urząd Pracy i aktualne karty wizyt;
• dla członka rodziny:
a) dziecko zgłoszone do ubezpieczenia przez rodzica/opiekuna będącego pracownikiem, powinno
otrzymać legitymację rodzinną, którą należy aktualizować na takich samych zasadach, co
ubezpieczeniową legitymację pracowniczą;
b) dziecko zgłoszone do ubezpieczenia przez rodzica/opiekuna prowadzącego działalność
gospodarczą, musi mieć kserokopię dowodu opłacenia składki za ostatni miesiąc oraz potwierdzenie
zgłoszenia do ubezpieczenia, tj. kserokopię druku ZUS ZCZA).
Kiedy okazać dowód ubezpieczenia.
W przypadku planowego korzystania ze świadczeń, dowód ubezpieczenia zdrowotnego należy okazać przed
uzyskaniem świadczenia lub w tym dniu. W innym razie świadczenie będzie udzielone na koszt
świadczeniobiorcy.
Dowód ubezpieczenia a nagłe przypadki
W nagłym przypadku dowód ubezpieczenia pomoże być przedstawiony w terminie do 30 dni od dnia
rozpoczęcia udzielania świadczenia, o ile chory nadal przebywa w szpitalu. Jeżeli przedstawienie dokumentu
nie jest możliwe w tym terminie, może być on przedstawiony w ciągu 7 dni od dnia zakończenia udzielania
świadczeń.
Podstawowa opieka zdrowotna
Ubezpieczeni przebywający turystycznie poza miejscem zamieszkania, mogą korzystać ze świadczeń
lekarza/ pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej w przypadku pogorszenia się stanu zdrowia, a także w
innych stanach wymagających pilnej interwencji. Świadczenia podstawowej opieki zdrowotnej (POZ)
udzielane są od poniedziałku do piątku, w godz. 8.00 - 18.00, z wyłączeniem sobót, niedziel i innych dni
ustawowo wolnych od pracy.
Kolonie i obozy
Organizatorzy kolonii lub obozów powinni we własnym zakresie zapewnić uczestnikom opiekę lekarską lub
pielęgniarską. W razie potrzeby dziecko, podobnie jak inni ubezpieczeni, ma prawo otrzymać świadczenia w
każdej placówce, która ma kontrakt z NFZ.
Lekarz rodzinny nocą i w święta
Po godzinie 18.00 do 8.00 rano w dni powszednie oraz w soboty, niedziele i inne dni ustawowo wolne od
pracy, lekarz POZ zapewnia pacjentom opiekę samodzielnie lub poprzez współpracę z innymi podmiotami.
Informacja o sposobie i miejscu sprawowania nocnej i świątecznej opieki powinna być umieszczona w
widocznym miejscu wewnątrz i na zewnętrz budynku. Z nocnej i świątecznej pomocy podstawowej opieki
zdrowotnej można korzystać w przypadku nagłego zachorowania lub nagłego pogorszenia się stanu
zdrowia, gdy nie ma objawów sugerujących bezpośrednie zagrożenie życia lub grożących istotnym
uszczerbkiem na zdrowiu, a zastosowane środki domowe lub leki dostępne bez recepty nie przyniosły
1
spodziewanej poprawy i zachodzi obawa, że oczekiwanie na otwarcie przychodni może znacząco
niekorzystnie wpłynąć na stan zdrowia pacjenta.
Pomoc doraźna
W każdym przypadku subiektywnego poczucia zagrożenia życia ubezpieczony ma prawo do świadczeń
pomocy doraźnej, które udzielane są bez skierowania lekarza ubezpieczenia zdrowotnego w szpitalnych
izbach przyjęć lub w szpitalnych oddziałach ratunkowych.
Pogotowie ratunkowe
W sytuacjach bezpośredniego zagrożenia życia pacjenta (np. utrata przytomności, zaburzenia świadomości,
drgawki, nagły, ostry ból w klatce piersiowej, nasilona duszność, uporczywe wymioty, ostre i nasilone
reakcje uczuleniowe, rozległe oparzenia, udar cieplny, porażenie prądem, agresja spowodowana chorobą
psychiczną) lub w stanach nagłych, należy wezwać karetkę pogotowia ratunkowego.
Lekarz specjalista
Świadczenia w poradniach zakontraktowanych przez NFZ w ramach ambulatoryjnej opieki specjalistycznej
(AOS) udzielane są na podstawie skierowania od lekarza POZ lub innego lekarza pracującego w ramach
umowy z NFZ. Skierowanie nie jest wymagane do stomatologa, ginekologa i położnika, dermatologa,
wenerologa, onkologa, okulistę, psychiatrę. Skierowania do specjalisty nie muszą okazywać inwalidzi
wojenni i osoby represjonowane, chorzy na gruźlicę, zakażeni wirusem HIV oraz osoby uzależnione od
alkoholu, środków odurzających i substancji psychoaktywnych w zakresie lecznictwa odwykowego.
O potrzebie skierowania na badanie diagnostyczne decyduje lekarz. Skierowanie musi być wystawione na
obowiązującym druku. Za badanie płaci lekarz/ świadczeniodawca, który na nie kieruje. Badanie na zlecenie
lekarza ubezpieczenia zdrowotnego należy wykonać w miejscu (laboratorium, pracowni) wskazanym przez
lekarza, inaczej koszt badania pokryje pacjent z własnej kieszeni.
Leczenie szpitalne
W stanach bezpośredniego zagrożenia życia wszystkie świadczenia zdrowotne udzielane są bez skierowania.
W okresie leczenia szpitalnego Świadczeniodawca zobowiązany jest zapewnić ubezpieczonym bezpłatnie
niezbędne badania diagnostyczne, leki i wyroby medyczne. Zabronione jest wystawianie pacjentowi w
trakcie jego pobytu w szpitalu recept na leki, preparaty diagnostyczne, wyroby medyczne do realizacji w
aptekach ogólnodostępnych oraz zleceń na środki pomocnicze (np. pieluchomajtki czy pieluchy
anatomiczne)
Rzecznik Praw Pacjenta
Skargi mogą być składane do kierownika placówki medycznej, a jeśli okażą się nieskuteczne, do Rzecznika
Praw Pacjenta przy Oddziale NFZ. Skargę do Rzecznik Praw Pacjenta można złożyć pisemnie bądź ustnie wtedy skarga spisywana jest do protokołu, w imieniu własnym lub innej osoby, za jej pisemną zgodą.
Skargę można złożyć osobiście lub przesłać droga pocztową Skarga powinna zawierać imię, nazwisko i
adres osoby wnoszącej. Skarżący ma prawo zastrzec nieujawnianie swoich danych osobowych.
Zastrzeżenie jest dla Funduszu wiążące. Skargi anonimowe pozostają bez rozpoznania. Rzecznik Praw
Pacjenta nie ma uprawnień do rozstrzygania w sprawie błędów lekarskich. Wszystkie skargi złożone w tym
zakresie do Funduszu, zostają - zgodnie z kompetencjami - przekazane do Izby Lekarskiej, właściwej ze
względu na miejsce świadczenia usług zdrowotnych przez danego lekarza.
Wakacje w państwach Unii Europejskiej
Osoby
ubezpieczone
w
powszechnym
systemie
ubezpieczenia
zdrowotnego
w jednym kraju UE, mają prawo do opieki zdrowotnej w innych krajach Wspólnoty na podstawie przepisów
o koordynacji systemów ubezpieczeniowych.
Gdzie obowiązują zasady koordynacji
Jednakowe dla wszystkich ubezpieczonych prawo do opieki zdrowotnej na zasadach obowiązujących w
państwie pobytu wynika z tzw. przepisów o koordynacji, które obowiązują w 31 krajach Europy:
• w państwach „piętnastki”: Hiszpania, Portugalia, Francja, Belgia, Holandia, Luksemburg, Niemcy,
Austria, Włochy, Grecja, Dania, Szwecja, Finlandia, Irlandia, Wielka Brytania (w tym Gibraltar)
o na terytoriach francuskich: Gwadelupa, Martynika, Reunion, St Pierre-et-Miquelon i Gujana
Francuska;
o portugalskich: Azory i Madera;
2
•
•
•
o hiszpańskich: Majorka i Wyspy Kanaryjskie;
w państwach należących do UE od 1 maja 2004: Polska, Czechy, Słowacja, Słowenia, Węgry,
Litwa, Łotwa, Estonia, Malta, Cypr;
w państwach należących do UE od 1 stycznia 2007: Bułgaria, Rumunia
w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego: Islandia, Norwegia, Szwajcaria, Lichtenstein
Nie stosuje się ich:
w Danii: na obszarze Grenlandii i Wysp Faro
w Wielkiej Brytanii: na Wyspach Normandzkich, Jersey, Guersey, Harms, Jetou i Shark, oraz Wyspach
Mann.
Zróżnicowanie zasad udzielania świadczeń
Zasady udzielania świadczeń są w UE bardzo zróżnicowane. W niektórych krajach płaci się za pierwszą
wizytę u lekarza rodzinnego lub specjalisty, w innych pokrywa się koszt hotelowy hospitalizacji, w jeszcze
innych za świadczenie należy zapłacić samemu, a następnie wnioskować do ubezpieczyciela o zwrot
poniesionych kosztów (tak jest w Belgii, Francji i Luksemburgu).
Przed wyjazdem za granicę należy się zapoznać z zasadami udzielania świadczeń opieki zdrowotnej w
krajach przez które będziemy podróżować, lub w których planujemy odpoczynek. Szczegółowe informacje
można znaleźć na stronie internetowej www.nfz.gov.pl w zakładce „Nasze zdrowie w UE”.
Koszt nierefundowany
W większości krajów UE ubezpieczeni dopłacają do świadczeń. Ten wydatek nazywany jest udziałem
ubezpieczonego w koszcie świadczenia; nie podlega on refundacji. Współpłacenie najczęściej dotyczy:
• świadczeń ratownictwa medycznego, związanych z uprawianiem sportów, w szczególności
ekstremalnych (zaleca się wykupić dodatkową polisę)
• leczenia szpitalnego w części obejmującej koszty hotelowe i wyżywienie
• dopłaty do wizyty u lekarza pierwszego kontaktu lub specjalisty
• dopłaty do leków na receptę
Koszt refundowany
Jeżeli w trakcie wyjazdu ubezpieczony nie ma przy sobie karty EKUZ, a musi skorzystać ze świadczeń
opieki zdrowotnej, to za takie świadczenia zapłaci z własnej kieszeni. Zdarza się również, że za świadczenia
trzeba zapłacić mimo posiadania EKUZ. O refundację wydatków można się zwrócić do ubezpieczyciela,
składając wniosek:
- do instytucji właściwej (odpowiednik NFZ) państwa, w którym udzielono świadczeń
- lub po powrocie do Polski – do właściwego oddziału NFZ.
Do wniosku należy dołączyć kserokopię EKUZ, jeśli karta była wystawiona, oraz oryginały rachunków,
recept i innych dowodów zapłaty.
Główne zasady korzystania z opieki zdrowotnej w UE:
1.
ubezpieczony, podczas pobytu czasowego (turystycznego), ma prawo do świadczeń w
zakresie koniecznym, w razie nagłej choroby lub urazu
2.
świadczenia udzielane są na podstawie Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego,
w placówkach, które funkcjonują w ramach publicznego systemu ochrony zdrowia; kartę
EKUZ należy okazać bezpośrednio lekarzowi lub pracownikowi administracyjnemu
placówki medycznej; w niektórych państwach wymagany jest dodatkowo dokument ze
zdjęciem potwierdzający tożsamość.
3.
świadczenia udzielane są na zasadach kraju pobytu; w większości krajów obowiązuje
zasada współpłacenia za świadczenia
4.
indywidualna polisa może ubezpieczyć także przed kosztami innych świadczeń, za które
w całości lub w części trzeba, zgodnie z zasadami kraju pobytu, zapłacić z własnej
kieszeni;
5.
planowe leczenie wymaga zgody płatnika (NFZ), inaczej ubezpieczony pokryje jego
koszt z własnej kieszeni;
Świadczenia niezbędne
W trakcie pobytu za granicą, na EKUZ udzielane są świadczenia niezbędne z medycznego punktu widzenia
(na świadczenia niezbędne wskazuje lekarz udzielający świadczeń; świadczenia na życzenie pacjenta zostaną
udzielone na koszt pacjenta i nie będą finansowane przez NFZ). Świadczenia niezbędne przysługują osobom
3
czasowo przebywającym w państwie członkowskim innym niż państwo właściwe, w tym przede wszystkim
turystom, emerytom i rencistom, osobom odbywającym studia lub szkolenia zawodowe oraz pracownikom
wysłanym. Za niezbędne uznaje się świadczenia zdrowotne w nagłej potrzebie, w razie wypadku, nagłego
zachorowania, nagłego pogorszenia stanu zdrowia, a także dializy nerek i podłączenie do aparatu tlenowego,
jeżeli stanowią część rozpoczętego, regularnego i ciągle trwającego leczenia. W przypadku chorób
przewlekłych, przed wyjazdem należy skontaktować się z palcówką świadczącą dane usługi, by mieć
gwarancję uzyskania świadczenia.
Jeżeli jednak celem podróży chorego do innego kraju członkowskiego jest uzyskanie tych świadczeń,
wówczas nie są one traktowane jako świadczenia niezbędne.
Warto także skontaktować się z instytucjami łącznikowymi poszczególnych państw członkowskich, których
adresy znajdują się na stronie www.nfz.gov.pl .
Transport sanitarny
Przepisy Wspólnotowe nie regulują kwestii transportu chorych z jednego kraju członkowskiego Wspólnoty
do drugiego. Ubezpieczona osoba, która wraca do kraju w celu kontynuowania leczenia, i której stan nie
pozwala na samodzielne przemieszczanie się dowolnym środkiem transportu, musi we własnym zakresie
pokryć koszty transportu sanitarnego lub ubezpieczyć się od nich indywidualnie, przed wyjazdem z kraju.
Polisy indywidualne
W miejscowościach turystycznych często brakuje palcówek, które maja umowę na wykonywanie świadczeń
dla osób ubezpieczonych w powszechnych systemach – w takich sytuacjach polisa pokrywa koszty związane
z prywatnym leczeniem.
Polisy komercyjne pozwalają uniknąć opłat obowiązujących na zasadzie współpłacenia w większości państw
UE, ponadto są ważne w wielu krajach, nie tylko wspólnotowych.
Jak uzyskać kartę EKUZ
O kartę EKUZ należy się starać w oddziale właściwym ze względu na adres zamieszkania. W przypadku
województwa zachodniopomorskiego EKUZ wydawany jest:
• w siedzibie Zachodniopomorskiego Oddziału NFZ w Szczecinie, ul. Arkońska 45
• w delegaturze ZOW NFZ w Koszalinie, ul. Konstytucji 3 Maja 7.
Wniosek można wypełnić w siedzibie NFZ lub pobrać ze strony internetowej www.nfz.gov.pl .
Wypełniony, można złożyć osobiście, przesłać faksem lub pocztą, załączając poświadczone kopie
dokumentu potwierdzającego ubezpieczenie zdrowotne.
Wydaną kartę można odebrać osobiście lub upoważnić do tego osobę trzecią. EKUZ może być przesłany do
ubezpieczonego pocztą na podany we wniosku adres.
Karta jest bezpłatna, z reguły wydawana w dniu złożenia wniosku. W okresie wakacyjnym należy się liczyć
z koniecznością oczekiwania w kolejce.
Komu wydawany jest EKUZ
Karta EKUZ wydawana jest osobom, które:
• wyjeżdżają do innego kraju w celach turystycznych.
• jadą w odwiedziny, do rodziny lub znajomych
• odbywają krótką podróż służbową
• uczą się lub studiują za granicą
• są oddelegowane do pracy za granicą przez polskiego pracodawcę
• pracują w transporcie międzynarodowym.
Okres ważności karty EKUZ
Karta EKUZ wydawana jest na określony czas, zależnie od celu wyjazdu:
- w przypadku wyjazdu turystycznego: na okres pobytu za granicą, ale nie dłużej niż na 2
miesiące licząc od końca miesiąca, za który została zapłacona ostatnia składka na
ubezpieczenie.
- dla osób bezrobotnych karta jest wystawiana na 30 dni na podstawie zaświadczenia z
Powiatowego Urzędu Pracy wydanego w związku z EKUZ
- dla uczniów i studentów podejmujących naukę za granicą - do końca semestru lub roku
szkolnego bądź akademickiego, na podstawie dokumentu potwierdzającego ubezpieczenie
oraz zaświadczenia bądź legitymacji ze szkoły lub uczelni.
- emeryci mogą otrzymać EKUZ na 5 lat
- renciści - na czas przyznanego świadczenia, ale nie dłużej niż na 5 lat.
4
Jeżeli termin ważności karty mija, pobyt za granicą się przedłuża, a ubezpieczony nie traci prawa do
ubezpieczenia zdrowotnego, należy wnioskować o wydanie następnej karty. Wniosek z dokumentem
potwierdzającym ubezpieczenie można złożyć drogą pocztową lub faksem, bądź upoważniając osobę trzecią
do wykonania niezbędnych czynności.
Utrata statusu osoby ubezpieczonej w NFZ
Ważność karty EKUZ kończy się bezwarunkowo w momencie utraty statusu osoby ubezpieczonej w NFZ, a
dzieje się tak:
• z dniem podjęcia pracy w innym państwie członkowskim
• po upływie 30 dni od dnia rozwiązania stosunku pracy lub w przypadku otrzymania urlopu
bezpłatnego (dłuższego niż 30 dni)
• po upływie 30 dni od dnia zakończenia lub wyrejestrowania działalności gospodarczej
• po upływie 30 dni od dnia utraty statusu bezrobotnego
• po upływie 30 dni od dnia utraty czy zawieszenia prawa do pobierania renty
• po upływie 30 dni od dnia utraty statusu rolnika
• po upływie 30 dni od dnia utraty prawa do świadczenia socjalnego
• po upływie 30 dni od dnia zakończenia umowy dobrowolnego ubezpieczenia.
Turyści z krajów wspólnotowych
Turyści przyjeżdżający do Polski z krajów UE mają prawo do świadczeń zdrowotnych w Polsce na takich
samych zasadach, jak Polacy. Dotyczy to nagłego zachorowania lub urazów, w zakresie koniecznym do
ratowania zdrowia i życia. Na podstawie EKUZ lub tymczasowego certyfikatu mogą korzystać ze
świadczeń zdrowotnych w palcówkach, które mają umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia.
Jak rozpoznać zagrożenie i udzielić pierwszej pomocy
Porady pochodzą z portalu http://www.ratownictwo.win.pl
Porażenie cieplne
Następuje wówczas, gdy organizm znacznie obciążony podczas silnego upału przy niedostatecznym
parowaniu potu, traci dużą ilość płynu.
Objawy: zaczerwienienie skóry, obfite poty i ogólne osłabienie; zwiastunami porażenia są: pragnienie,
zawroty głowy i mroczki przed oczyma; temperatura ciała prawidłowa; wybitna bladość, zimna skóra,
uczucie marznięcia ze skłonnością do dreszczy; szybkie, słabe tętno.
Czynności ratujące: ułożenie w cieniu; pozycja przeciwwstrząsowa (nogi uniesione na wysokość około 3040 cm powyżej poziomu głowy); okrycie porażonego; chłodna woda do picia; unikanie wysiłku fizycznego.
Porażenie słoneczne (dawniej: udar słoneczny)
Następuje podrażnienie opon mózgowych i mózgu przez bezpośrednie działanie promieni nadfioletowych.
Porażenie słoneczne może wystąpić równocześnie z udarem cieplnym i wówczas objawy obu tych schorzeń
nawarstwiają się. Przyczyna porażenia słonecznego: brak nakrycia głowy.
Objawy: pąsowa i gorąca skóra twarzy będąca w jaskrawym kontraście z zimną i bladą skórą na ciele; chory
zachowuje się niespokojnie i wykazuje cechy zaburzenia orientacji; skarży się na ból głowy; sztywny kark i
mdłości mogą powodować wymioty; zaburzenia świadomości mogące przejść w utratę przytomności; u
małych dzieci już samo wystąpienie wysokiej gorączki skłania do rozpoznania porażenia słonecznego.
Czynności ratujące: przeprowadzić porażonego ze słońca w cień i rozpiąć ubranie; gdy pacjent jest
przytomny, układa się go z uniesioną głową i tułowiem; za pomocą mokrych, często zmienianych okładów,
należy ochłodzić głowę, także poprzez wachlowanie; gdy pacjent jest nieprzytomny najpierw badamy
czynność oddechową i, w zależności od wyniku, układamy chorego na boku lub podejmujemy sztuczne
oddychanie.
Udar cieplny
Jest to nagromadzenie się nadmiernej ilości ciepła w organizmie. Sytuacja często spotykana w gorącym i
wilgotnym klimacie lub pomieszczeniach, gdzie wilgotność względna przekracza 75%. W takich warunkach
wydzielanie potu drastycznie spada, a co za tym idzie, zmniejsza się oddawanie ciepła do otoczenia.
Objawy: szybko rośnie temperatura ciała; skóra staje się sucha, zaczerwieniona i gorąca; występują objawy
obrzęku mózgu: zaburzenia orientacji, chwiejny chód, tępy wyraz twarzy, drgawki, ból i zawroty głowy;
mrowienie kończyn, utrata przytomności i zaburzenia oddechu.
Czynności ratujące: przeniesienie chorego w chłodne, ocienione miejsce; ułożenie chorego z uniesionym
tułowiem i głową - jeśli nie utracił przytomności; w razie utraty przytomności - chorego kładziemy na boku
5
lub, po zbadaniu oddechu, przystępujemy do sztucznego oddychania; obniżamy temperaturę ciała za pomocą
wszelkich możliwych środków (bez gwałtownego ochładzania); częsta kontrola czynności życiowych i
zachowanie spokoju.
Dane teleadresowe:
Zachodniopomorski Oddział Wojewódzki NFZ, ul. Arkońska 45, 71-470 Szczecin
centrala 091 425 10 00
faks 091 425 11 88
Wydział Spraw Ubezpieczonych
zaprasza w dni robocze w godz. 8-16, w środę w godz. 9-16
Infolinia
091 94 88
Informacja
091 425 11 50
Uzdrowiska
091 425 11 51
Środki ortopedyczne i pomocnicze
091 425 11 52
Składka zdrowotna
091 425 11 41
Rzecznik Praw Pacjenta
091 425 10 50, tel./ faks 091 425 10 52
Delegatura w Koszalinie, ul. Konstytucji 3 Maja 7, 75-820 Koszalin
094 346 52 27 do 28
094 346 36 60, faks 094 341 54 22
Całodobowa informacja medyczna
Szczecin: tel. 091-46-45-045
Koszalin: tel. 094-34-06-712
www:nfz-szczecin.pl
www.nfz.gov.pl
6