Uchwala Nr XV.102.2016 z dnia 28 kwietnia 2016 r.

UCHWAŁA NR XV.102.2016
RADY GMINY W WILKOWIE
z dnia 28 kwietnia 2016 r.
w sprawie uchwalenia programu polityki zdrowotnej pod nazwą
„Program profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) w Gminie Wilków
na lata 2016-2018”
Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 5 oraz art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca
1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r. poz. 446) w związku z art. 7 ust. 1 pkt 1, art. 48
ust. 1 i art. 48a ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 581, 1240, 1269, 1365, 1569, 1692, 1735, 1830,
1844 i 1991) Rada Gminy w Wilkowie uchwala, co następuje:
§ 1. Uchwala się program polityki zdrowotnej pod nazwą „Program profilaktyki zakażeń wirusem
brodawczaka ludzkiego (HPV) w Gminie Wilków na lata 2016-2018”, który stanowi załącznik
do niniejszej uchwały.
§ 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Wilków.
§ 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
Przewodniczący Rady Gminy
Krzysztof Ostrowski
Id: DBCDD50D-06E2-441A-953D-521AAC05C785. Podpisany
Strona 1
Załącznik
do uchwały Nr XV.102.2016
Rady Gminy w Wilkowie
z dnia 28 kwietnia 2016 r.
GMINA WILKÓW
PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ
WIRUSEM BRODAWCZAKA LUDZKIEGO
(HPV) W GMINIE WILKÓW
NA LATA 2016-2018
Wilków 2016
1
Id: DBCDD50D-06E2-441A-953D-521AAC05C785. Podpisany
Strona 2
Program obejmuje przeprowadzenie edukacji zdrowotnej dotyczącej
zapobiegania zakażeniom wirusem HPV wraz ze szczepieniami dziewcząt
zamieszkałych na terenie Gminy Wilków z roczników 2003 – 2005.
Realizując ustawowe zadanie z zakresu ochrony zdrowia wynikające z art. 7 ust. 1
pkt. 5 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r.,
poz. 446) oraz na podstawie art. 48 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r.
o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych
(Dz. U. z 2015 r., poz. 581 z późn. zm.) Gmina Wilków opracowała program polityki
zdrowotnej pod nazwą: „Program profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka
ludzkiego (HPV) w Gminie Wilków na lata 2016-2018”.
1. Opis problemu zdrowotnego:
Główną przyczyną raka szyjki macicy jest długotrwałe zakażenie onkogennym
wirusem brodawczaka ludzkiego HPV (Human Papilloma Virus). Wirus HPV
wywołuje zmiany chorobowe o charakterze łagodnym i złośliwym w nabłonku skóry i
błon śluzowych. Istnieje ponad 100 typów wirusa HPV. Większość z nich to typy
niskiego ryzyka, jednak typy wysokiego ryzyka, takie jak typ 16 i 18 mogą
powodować rozwój nieprawidłowych komórek, prowadzący do raka szyjki macicy.
Wirus HPV łatwo się przenosi i jest szeroko rozpowszechniony. Szacuje się,
że 80% aktywnych seksualnie kobiet w ciągu swojego życia ulegnie zakażeniu
wirusem HPV. Największą częstość zakażeń (20%) notowana jest wśród kobiet
młodych poniżej 25 roku życia. Każda kobieta prowadząca normalne współżycie jest
zagrożona zakażeniem wirusem HPV. Po zakażeniu wirusem HPV wysokiego
ryzyka, we wczesnych etapach nawet przez wiele lat mogą nie być odczuwalne
żadne niepokojące objawy. Jedynie badanie cytologiczne umożliwia wczesne
wykrycie zmian komórkowych. Zmiany chorobowe w komórkach występują
początkowo w obrębie szyjki macicy. Jeżeli nie są leczone mogą się
rozprzestrzeniać. Profilaktyką pierwotną są szczepienia przeciwko wirusowi HPV, a
profilaktyką wtórną – regularne wykonywane cytologiczne badania, które pozwalają
kontrolować stan nabłonka szyjki macicy.
Polskie i światowe towarzystwa medyczne zalecają szczepienia dziewcząt od 10
roku życia, ponieważ najlepsze efekty profilaktyczne przynosi szczepienie dziewcząt,
zanim organizm zetknie się z wirusem, a więc przed rozpoczęciem życia
seksualnego. Jednak zaszczepienie nie zwalnia z regularnego wykonywania badań
cytologicznych, ponieważ tylko łącznie stanowią pełną ochronę przed
zachorowaniem.
Główne czynniki ryzyka zachorowania na raka szyjki macicy to: wczesne rozpoczęcie
życia płciowego (przed 18 rokiem życia), duża liczba partnerów seksualnych,
partnerzy „wysokiego ryzyka”, zakażenie HIV lub inne upośledzające system
immunologiczny, niski poziom higieny intymnej, palenie tytoniu, długotrwała
antykoncepcja hormonalna, liczne ciąże i porody.
Ustalenie, że głównym sprawcą raka szyjki macicy jest wirus HPV, jest jednym
z największych odkryć medycyny ostatnich lat. Umożliwiło to wynalezienie
szczepionki, która daje kobietom na całym świecie unikalną w onkologii możliwość
zmniejszenia ryzyka zachorowania na raka szyjki macicy. Jest to jedyna szczepionka
na raka. Wirusy HPV typ 16 i 18 są odpowiedzialne za 70% przypadków raka szyjki
2
Id: DBCDD50D-06E2-441A-953D-521AAC05C785. Podpisany
Strona 3
macicy. Oznacza to, że u zaszczepionej kobiety, aż o 70% zmniejszy się ryzyko
zachorowania na ten nowotwór.
Rak szyjki macicy oraz inne choroby wywoływane przez wirusa brodawczaka
ludzkiego zostały uznane przez Światową Organizację Zdrowia za problem zdrowia
publicznego o zasięgu globalnym. Ten rodzaj raka jest trzecim, co do ilości
powodowanych zgonów u kobiet (po raku sutka i płuc) w skali całego świata. Co roku
na raka szyjki macicy zachorowuje w województwie opolskim około 100 kobiet.
Spośród tych kobiet umiera ponad połowa. Najczęściej są to kobiety w wieku 49-55
lat. Największą liczbę zachorowań notuje się w Opolu, powiecie opolskim, nyskim,
kędzierzyńsko-kozielskim i brzeskim (dane z prelekcji „Rak szyjki macicy –
profilaktyka” dr med. Marii Pamuckiej z Opolskiej Fundacji Antynowotworowej
w Opolu).
W oparciu o „Narodowy program zwalczania chorób nowotworowych” (ustawa
z dnia 1 lipca 2005 r. o ustanowieniu programu wieloletniego Dz. U. z 2005 r.
nr 143, poz. 1200) i w oparciu o uchwałę Nr 24/2011 Rady Ministrów z dnia
1 marca 2011 r., realizowany jest w kraju Populacyjny Program Profilaktyki
i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy.
Zakłady opieki zdrowotnej, które podpisały umowę z Narodowym Funduszem
Zdrowia (NFZ) wykonują bezpłatne badania cytologiczne w ramach realizacji
Populacyjnego Programu Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy,
opartego o skrining cytologiczny. Badania te są kontynuacją wcześniejszych
szczepień.
Notuje
się
jednak
bardzo
niską
zgłaszalność
na badania cytologiczne w populacyjnym programie skriningowym. Wobec tego
zalecane są zintegrowane działania edukacyjne oraz wprowadzenie szczepień
przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego. Szczepienia te zostały wpisane przez
Głównego Inspektora Sanitarnego do Programu Szczepień Ochronnych w części
„II Szczepienia zalecane - niefinansowane ze środków znajdujących się
w budżecie Ministra Zdrowia”. Tym bardziej uzasadnione jest przeprowadzanie
takich szczepień finansowanych przez jednostki samorządu terytorialnego
ze
środków
publicznych
przeznaczonych
na
realizację
programu,
w celu ochrony zdrowia młodego pokolenia dziewczynek, przyszłych kobiet.
2. Cele programu:
Głównym celem programu jest poprawa zdrowia poprzez zmniejszenie liczby
zachorowań na raka szyjki macicy, prowadzenie skutecznej kampanii informacyjnoedukacyjnej oraz wykonanie szczepień przeciwko HPV.
Do celów szczegółowych programu należą:
- zwiększenie poziomu wiedzy uczniów i rodziców na temat raka szyjki macicy oraz
innych chorób przenoszonych drogą płciową,
- zapobieganie zakażeniom poprzez wprowadzenie szczepionek przeciw wirusom
brodawczaka ludzkiego u dziewczynek w wieku 13-14 lat,
- zwiększenie i upowszechnienie wiedzy rodziców/opiekunów prawnych na temat
profilaktyki pierwotnej (szczepienia) i profilaktyki wtórnej (wczesne wykrywanie
dysplazji i raka – przesiewowe badania cytologiczne),
- prowadzenie systematycznych szczepień kolejnych roczników dziewcząt.
3
Id: DBCDD50D-06E2-441A-953D-521AAC05C785. Podpisany
Strona 4
Edukacja zdrowotna jest niezbędnym elementem działań profilaktycznych.
Obniżenie wieku inicjacji seksualnej i liberalizacja kontaktów erotycznych
stwarzają potrzebę intensyfikowania edukacji na temat higieny życia płciowego
wśród młodzieży, szczególnie, że jest to obszar pomijany najczęściej w edukacji
rodzicielskiej. Z punktu widzenia profilaktyki raka szyjki macicy niezbędne
są oddziaływania mające na celu wzrost świadomości dotyczącej czynników
ryzyka i odpowiedzialności młodych ludzi za swoje zdrowie i życie.
Oczekiwane efekty:
Zredukowanie zachorowalności oraz umieralności na raka szyjki macicy
w perspektywie wieloletniej. Zwiększenie zgłaszalności na badania cytologiczne.
Szczepienia ponadto mogą przynieść korzyści ekonomiczne, w postaci mniejszej
liczby zabiegów wykonywanych na szyjce macicy oraz korzyści społeczne –
związane z wyeliminowaniem przykrych przeżyć psychologicznych podczas
choroby nowotworowej.
2. Adresaci programu
Programem zostaną objęte dziewczynki w wieku 13-14 lat zamieszkałe na terenie
Gminy Wilków, natomiast kampanią informacyjno-edukacyjną objęte zostaną
wszystkie dzieci z danego rocznika, (zarówno dziewczęta, jak i chłopcy) oraz
ich rodzice bądź opiekunowie. W każdym roku obowiązywania programu
szczepione będą dziewczęta, wg poniższej tabeli:
Rok szczepienia
2016
2017
2018
Rocznik do
szczepienia
2003
2004
2005
Liczba dziewczynek
24
16
28
Kryteria i sposób kwalifikacji do programu:
1. Wiek około 13-14 lat, I klasa Publicznego Gimnazjum w Wilkowie.
2. Zamieszkanie na terenie Gminy Wilków.
3. Brak przeciwwskazań lekarskich do szczepień przeciw wirusowi brodawczaka
ludzkiego.
4. Pisemna zgoda rodziców. Oświadczenie o wyrażeniu zgody stanowi załącznik
nr 1 do niniejszego programu.
5. Pisemna deklaracja o dobrowolnym przystąpieniu dziecka do programu,
stanowi załącznik nr 2.
Kampania informacyjno-edukacyjna obejmie klasy pierwsze (zarówno chłopców
jak i dziewczynki):
- w 2016 roku – 50 dzieci
- w 2017 roku – 36 dzieci
- w 2018 roku – 53 dzieci.
Natomiast rodzice bądź opiekunowie dzieci klas pierwszych zostaną objęci
programem edukacyjnym podczas zebrania w szkole.
4
Id: DBCDD50D-06E2-441A-953D-521AAC05C785. Podpisany
Strona 5
3. Organizacja programu
Program zakłada dwa etapy działań: edukację i szczepienia populacyjne.
Edukacja w zakresie raka szyjki macicy skierowana będzie do młodzieży oraz ich
rodziców biorących udział w programie. Działania edukacyjne będą miały na celu
zwiększenie świadomości o ryzyku zakażeń onkogennymi typami wirusa HPV
oraz zwrócenie uwagi na właściwe zachowania zdrowotne wśród młodzieży
i zachęcanie do dbania o własne zdrowie.
W ramach profilaktyki planowane są:
- spotkania informacyjne dla rodziców dzieci klas pierwszych,
- edukacyjne lekcje w pierwszych klasach gimnazjalnych propagujące
zachowania prozdrowotne i ochronę przed zakażeniami.
Realizatorzy programu:
1) Gmina Wilków
2) Przychodnia Zdrowia MEDYK – Grupowa Praktyka Lekarska w Wilkowie
3) Publiczne Gimnazjum w Wilkowie.
Dziewczynki, których rodzice wyrażą zgodę na szczepienie oraz te, które złożą
pisemną deklarację o dobrowolnym przystąpieniu do programu, zostaną
przebadane przez lekarza rodzinnego z przychodni. Podanie szczepionki należy
odroczyć u osób będących w okresie ostrych, ciężkich chorób gorączkowych.
Jednak obecność łagodnej infekcji, takiej jak przeziębienie, nie jest
przeciwwskazaniem do szczepienia. Dziewczęta będą szczepione szczepionką
dwuwalentną - przeciw zakażeniom wirusem brodawczaka ludzkiego (typ 16
i 18). Zaplanowano szczepienie w schemacie 2-dawkowym. Szczepionki
przeznaczone są do wstrzykiwań domięśniowych w okolicę mięśnia
naramiennego.
Na każdym etapie programu istnieje możliwość rezygnacji z udziału w programie,
jednak niesie to za sobą skutki w postaci braku uzyskania pełnej efektywności
szczepienia oraz możliwość wystąpienia działań niepożądanych w trakcie cyklu
szczepień.
4. Koszty
Koszt jednostkowy szczepionki dla jednej dziewczynki (przy dwóch dawkach)
waha się w granicach od 240 do 300 PLN.
Planowane koszty całkowite:
w 2016 roku – 24 dziewczynki x 300 PLN = 7.200 PLN
w 2017 roku – 16 dziewczynek x 300 PLN = 4.800 PLN
i w 2018 roku – 28 dziewczynek x 300 PLN = 8.400 PLN
Całkowity koszt programu trzyletniego wyniesie około 20.400 PLN.
Koszty zakupu szczepionek mogą się zmienić w przypadku, gdy cena szczepionki
okaże się wyższa od tej, która obowiązuje obecnie. Dlatego w budżecie Gminy
na realizację ww. szczepień zabezpiecza się kwoty wyższe. Na rok 2016
zaplanowano kwotę 9.983 PLN.
5
Id: DBCDD50D-06E2-441A-953D-521AAC05C785. Podpisany
Strona 6
5. Monitorowanie i ewaluacja
Gmina zakłada realizację kompleksowej profilaktyki onkologicznej oraz ochronę
zdrowia dziewczynek zamieszkałych na terenie Gminy Wilków, poprzez
szczepienia ochronne przeciwko wirusom brodawczaka ludzkiego HPV. Program
będzie realizowany w sposób ciągły, zakłada się szczepienie kolejnych
roczników.
Program będzie monitorowany przez Gminę Wilków i Publiczne Gimnazjum
w Wilkowie wg następujących kryteriów:
1. Liczba dziewczynek w populacji określonej w programie w danym roku
kalendarzowym.
2. Liczba dziewczynek objętych programem, które otrzymały I i II dawkę
szczepionki.
3. Liczba dziewczynek, które nie zostały zaszczepione z powodu
przeciwwskazań zdrowotnych.
4. Liczba dziewczynek, których rodzice nie wyrazili zgody na szczepienie.
5. Liczba spotkań edukacyjnych.
6. Liczba odbiorców edukacji zdrowotnej, w tym dzieci i rodziców.
7. Ocena poziomu wiedzy uczniów na temat chorób przenoszonych drogą
płciową.
Program będzie monitorowany według kryterium przedstawiających w sposób
liczbowy ilość populacji biorącej udział w kolejnych etapach programu, a także
ilość spotkań edukacyjnych. Wskaźniki te nie są wystarczające
do
przeprowadzenia
pełnej
oceny
zgłaszalności,
jako
świadczeń
oraz efektywności programu. Jednak nie mamy możliwości (Gmina i Publiczne
Gimnazjum),
do
monitorowania
innych,
szczegółowych
kryteriów,
niż te wymienione.
6. Okres realizacji programu
Program będzie realizowany w ciągu trzech lat od 2016 do 2018 roku. Jest
on kontynuacją „Programu profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego
(HPV) w Gminie Wilków na lata 2013-2015”.
6
Id: DBCDD50D-06E2-441A-953D-521AAC05C785. Podpisany
Strona 7
Załącznik nr 1 do Programu profilaktyki zakażeń
wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV)
w Gminie Wilków na lata 2016-2018.
Zgoda rodzica/opiekuna prawnego* na szczepienie osoby nieletniej objętej
świadczeniami zdrowotnymi zapisanymi w „Programie profilaktyki zakażeń
wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) w Gminie Wilków na lata 2016 – 2018”
Wilków, dnia ……………………
……………………………….
(imię i nazwisko)
……………………………….
(adres)
……………………………….
Wyrażam zgodę/nie wyrażam zgody* na zaszczepienie mojej córki
…………………………….................. PESEL ………………………..
(imię i nazwisko dziecka)
szczepionką (2 dawki) przeciw wirusom brodawczaka ludzkiego (HPV),
każdorazowo po pozytywnym zakwalifikowaniu przez lekarza.
…………………………………….
(czytelny podpis rodzica/opiekuna prawnego*)
*niepotrzebne skreślić
7
Id: DBCDD50D-06E2-441A-953D-521AAC05C785. Podpisany
Strona 8
Załącznik nr 2 do Programu profilaktyki zakażeń
wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV)
w Gminie Wilków na lata 2016-2018.
Deklaracja o dobrowolnym przystąpieniu dziecka do „Programu profilaktyki
zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) w Gminie Wilków
na lata 2016 – 2018”
Wilków, dnia ……………………
……………………………….
(imię i nazwisko)
……………………………….
(adres)
……………………………….
Wyrażam
zgodę/nie
wyrażam
zgody*
na
przystąpienie
do „Programu profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego
(HPV) w Gminie Wilków na lata 2016 – 2018”
…………………………………….
(czytelny podpis dziecka)
*niepotrzebne skreślić
8
Id: DBCDD50D-06E2-441A-953D-521AAC05C785. Podpisany
Strona 9