załącznik nr 2 - program studiów
Transkrypt
załącznik nr 2 - program studiów
Załącznik nr 2 do zarządzenia nr 167 Rektora Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach z dnia 29 października 2012 r. LITERATURA I TREŚCI PROGRAMOWE STUDIÓW PODYPLOMOWYCH KWALIFIKACYJNYCH LOGOPEDII I MEDIALNEJ EMISJI GŁOSU 1 ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO-PROGRAMOWE Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Nazwa studiów: Studia Podyplomowe Kwalifikacyjne Logopedii i Medialnej Emisji Głosu. Specjalność - Logopedia Typ studiów: kwalifikacyjne Forma studiów studia podyplomowe Efekty kształcenia: Studia nadają kwalifikacje zawodowe i mają charakter interdyscyplinarny. Absolwent zdobywa wiedzę o zaburzeniach mowy niezbędną dla specjalisty budującego programy terapii osób z zaburzeniami sprzężonymi i uzyskuje kwalifikacje do opracowania strategii postępowania logopedycznego z wykorzystaniem współczesnych metod i technik pracy. Regułą w logopedycznej praktyce są wysokie kompetencje łączące wiedzę logopedyczną, osiągnięcia lingwistyki, dyscyplin medycznych, psychologii, które przyczyniają się do rozwoju badań nad poznawczymi możliwościami człowieka oraz jego zdolnościami interakcyjnymi. Studia uprawniają do prowadzenia diagnozy, profilaktyki i terapii logopedycznej w placówkach służby zdrowia o charakterze zamkniętym, w placówkach specjalnych oraz placówkach oświatowych (wymagane są kwalifikacje pedagogiczne). Absolwenci otrzymują uniwersyteckie świadectwo ukończenia studiów podyplomowych kwalifikacyjnych, specjalność: Logopedia oraz uzyskują uprawnienia do posługiwania się tytułem zawodowym logopeda. • ma wiedzę z zakresu anatomii i fizjologii układu nerwowego; • ma wiedzę w zakresie mózgowej reprezentacji funkcji językowych i mózgowej organizacji wyższych czynności poznawczych; • ma wiedzę w zakresie biologicznych, psychicznych i społecznych podstawy mowy; • ma wiedzę z zakresu lingwistyki niezbędną w zawodowej praktyce logopedy; • ma wiedzę w zakresie foniatrii i audiologii; • ma wiedzę w zakresie patofizjologii narządów: słuchu, głosu, mowy oraz narządu ruchu; WIEDZA • posiada wiedzę na temat rozwoju mowy i zachowań językowych; • posiada wiedzę na temat diagnozy oraz terapii zaburzeń mowy i języka dzieci oraz osób dorosłych; • ma wiedzę na temat narzędzi i strategii postępowania w przypadku zaburzeń mowy i języka; • ma wiedzę w zakresie metodyki prowadzenia terapii logopedycznej dzieci, 2 młodzieży oraz dorosłych; • zna i rozumie zależności pomiędzy różnymi dyscyplinami i subdyscyplinami logopedii na poziomie umożliwiającym interdyscyplinarną pracę ze specjalistami z innych dziedzin nauki; • zna i rozumie zależności pomiędzy i neurolingwistycznym kontekstem zaburzeń mowy; neuropsychologią • zna i rozumie zasady budowania kontaktu terapeutycznego z dziećmi, młodzieżą i dorosłymi, u których występują trudności w komunikowaniu się; • posiada podstawową wiedzę na temat diagnozy i terapii zaburzeń mowy w przebiegu specyficznych i niespecyficznych przejawów uszkodzeń mózgu u dzieci i osób dorosłych, • zna podstawowe zasady diagnozy i terapii zaburzeń połykania; • posiada wiedzę z zakresu psychiatrii dzieci i dorosłych; WIEDZA • posiada wiedzę na temat diagnozy i terapii osób z zaburzeniami słuchu; • posiada wiedzę na temat diagnozy i terapii osób upośledzonych umysłowo; • posiada wiedzę na temat diagnozy i terapii osób jąkających się i osób z innymi zaburzeniami płynności mówienia; • posiada wiedzę na temat diagnozy i terapii osób z wadami twarzoczaszki; • posiada wiedzę na temat diagnozy i terapii osób po laryngektomii; • zna alternatywne metody komunikacji. • ocenia zaburzenia mowy, diagnozuje je i interweniuje w ich przypadku; • diagnozuje logopedycznie dzieci, młodzież i osoby dorosłe, u których występują zaburzenia w rozwoju i/lub przebiegu komunikacji językowej; • stosuje i syntetyzuje wiedzę z zakresu zaburzeń mowy, językoznawstwa (m. in. zastosowanie transkrypcji fonetycznej), psychologii, nauk biomedycznych w celu identyfikacji zaburzeń mowy, ich oceny i zdiagnozowania; UMIEJĘTNOŚCI • kontroluje, przetwarza i interpretuje i/lub nieformalne narzędzia oceny; różne dostępne formalne • programuje terapię logopedyczną dzieci i dorosłych z uwzględnieniem wyników diagnozy logopedycznej oraz wyników badań specjalistycznych przez określanie celów, procedury i strategii terapii; • prowadzi terapię logopedyczną dzieci, młodzieży i osób, u których występują zaburzenia w rozwoju i/lub przebiegu komunikacji językowej; • tworzy ustne i pisemne sprawozdania z oceny wyników, zawierające analizę i interpretację zebranych informacji oraz umiejętnie planuje przebieg 3 terapii; • ocenia zaburzenia jedzenia, i interweniuje w ich przypadku; picia i połykania, diagnozuje je • stosuje w praktyce zasady i reguły rządzące konkretnymi metodami terapeutycznymi; • dobiera metody, formy i środki do realizacji ustalone w wyniku programowania terapii logopedycznej; • kontroluje wyniki terapii logopedycznej wraz z modyfikowaniem celów, metod i form terapii; UMIEJĘTNOŚCI • opracowuje narzędzia i strategie postępowania w przypadku zaburzeń mowy i języka występujących u dzieci i osób dorosłych; • rozróżnia zaburzenia mowy na podstawie poznanych zasad i metod terapii poszczególnych podsystemów języka; • właściwie stosuje terminologię logopedycznej pacjenta. i określa kategoryzacje • ma świadomość poziomu własnych kompetencji, oryginalności i nowatorstwa w zawodowej praktyce; ich w ocenie istotności, • zna zakres posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się; • rozumie problematykę etyczną związaną z odpowiedzialnością za trafność postępowania terapeutycznego i ma wysoką samoświadomość odpowiedzialności za swoje działania; • definiuje i ustala rolę oraz określa obowiązki terapeuty, klienta i innych ważnych osób w planowanej terapii; KOMPETENCJE SPOŁECZNE • jest otwarty na nowe idee i gotów do zmiany opinii w świetle dostępnych danych i argumentów; • identyfikuje wpływ klienta/pacjenta. różnych zdarzeń, otoczenia na problemy • wykazuje elastyczne podejście do wymogów pracy w sposób pozwalający na radzenie sobie ze stresem i utrzymanie wysokiej samooceny; efektywnie organizuje zaangażowania; własną • efektywnie współdziała pod kierunkiem; z pracę i członkami krytycznie zespołu ocenia i potrafi sposób jej pracować • wykazuje empatię oraz gotowość do zaangażowania w życie zawodowe i społeczne. 4 Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu ANATOMIA i FIZJOLOGIA UKŁADU NERWOWEGO Język modułu kształcenia/język przedmiotu POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJE SPOŁECZNE Semestr, w którym moduł*) jest realizowany • ma usystematyzowaną wiedzę na temat budowy i funkcjonowania układu nerwowego; • ma usystematyzowaną wiedzę na temat mózgowej organizacji wyższych czynności poznawczych i podziału mózgowia na płaty w ujęciu funkcji poznawczych. • potrafi właściwie przetwarzać, oceniać i interpretować wiedzę na temat budowy i funkcjonowania układu nerwowego; • nabył umiejętność zastosowania w praktyce wiedzy na temat mózgowej organizacji wyższych czynności poznawczych. • ma świadomość obowiązku ciągłego aktualizowania i poszerzania wiedzy z zakresu anatomii i fizjologii układu nerwowego; • ma świadomość oceny złożoności zagadnień. I semestr A. Forma zajęć: B. Sposób realizacji zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe wykład zajęcia w sali dydaktycznej uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy 15 h wykładu 4 ECTS Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład z prezentacją multimedialną; udział w dyskusji na wykładach; udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących w treściach modułu podczas wykładów; egzamin pisemny. A. Forma zaliczenia: egzamin Treści modułu kształcenia (program wykładów) 1. 2. 3. 4. 5. 6. Rozwój układu nerwowego. Budowa i funkcje kresomózgowia. Budowa i funkcje pnia mózgu. Budowa i funkcje móżdżku. Drogi piramidowe i pozapiramidowe. Budowa i funkcje nerwów czaszkowych. 5 zagadnienia B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w wykładach egzamin pisemny ujęte 7. Korowe i podkorowe struktury związane z procesami mowy. 8. Podział mózgowia na płaty w ujęciu funkcji poznawczych. 9. Unaczynienie mózgu. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej A. Wykaz literatury obowiązkowej: 1. Gołąb B. K., 1980, Anatomia czynnościowa ośrodkowego układu nerwowego, PZWL, Warszawa. 2. Gołąb B., Jędrzejewski K., 1990, Anatomia czynnościowa ośrodkowego układu nerwowego, Warszawa. 3. Fuller G., 2009, Badanie neurologiczne. Seria To proste!, red. W. Turaj, Warszawa. 4. Kozołub A., Podstawy anatomii i fizjologii układu nerwowego, (w:) Logopedia. Pytania i odpowiedzi, red. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska, t. 1, Opole. 5. Kreiner J., 1970, Biologia mózgu, Warszawa. 6. Netter F. H., 2008, Atlas anatomii człowieka Nettera, tłum. i red. W. Woźniak, K.S. Jędrzejewski, Warszawa. 7.Prusiński A., 1998, Neurologia praktyczna, Warszawa. 8. Sobotta J., 1994, Atlas anatomii człowieka, t. I. Głowa, szyja i kończyna górna, Wydawnictwo Urban Partner, Wrocław. B. Wykaz literatury uzupełniającej: 1. Górska T., Grabowska A., Zagrodzka J., 2006, Mózg a zachowanie, Warszawa. 2. Kossut M. (red.), 1994, Mechanizmy plastyczności mózgu, Warszawa. 3. Traczyk W., Trzebski A., 2001, Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej, Warszawa. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność itp.) Obciążenie słuchacza [h] udział w wykładach 15 samodzielne studiowanie wykładów 30 samodzielne przygotowanie do egzaminu 75 Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza Punkty ECTS za moduł Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu FONIATRIA Język modułu kształcenia/język przedmiotu POLSKI 120 4 Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI • ma wiedzę z zakresu anatomii i fizjologii procesu nadawania mowy i jej odbioru; • zna wybrane zagadnienia foniatrii klinicznej; • zna klasyfikację zaburzeń głosu oraz instrumentalne metody badania narządu głosu i mowy; • ma podstawową wiedzę na temat wpływu zaburzeń głosu na rozwój i funkcjonowanie człowieka; • ma wiedzę z zakresu diagnostyki różnicowej zaburzeń głosu; • ma podstawową wiedzą na temat analizy i interpretacji wyników badań akustycznych głosu i mowy (sonogramy, intonogramy, spektogramy, MDVP); • zna percepcyjne metody oceny głosu; • zna metodykę wybranych pomiarów głosu i mowy (natężenia głosu, czasu fonacji, stopnia nosowości, stopnia niepłynności mowy). • rozróżnia zaburzenia mowy u osób z uszkodzeniami słuchu od zaburzeń 6 KOMPETENCJE SPOŁECZNE Semestr, w którym moduł*) jest realizowany głosu i mowy; • interpretuje wyniki specjalistycznych badań akustycznych głosu i mowy (sonogramy, intonogramy, spektogramy, MDVP) umożliwiających wyjaśnienie patomechanizmu zaburzeń w rozwoju i/lub przebiegu komunikacji językowej u dzieci i osób dorosłych; • właściwie stosuje terminologię i określa kategoryzacje w ocenie kompetencji językowej, komunikacyjnej i rozwoju funkcji poznawczych osób z zaburzeniami głosu. • ma świadomość obowiązku ciągłego aktualizowania i poszerzania wiedzy z zakresu foniatrii; • ma świadomość oceny możliwości porozumiewania się niejęzykowego. I semestr A. Forma zajęć: B. Sposób realizacji zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe wykład zajęcia w sali dydaktycznej uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy 10 h wykładu 2 ECTS Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład z prezentacją multimedialną; udział w dyskusji na wykładach; udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zagadnienia ujęte w treściach modułu podczas wykładów; egzamin. A. Forma zaliczenia: egzamin B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w wykładach; egzamin pisemny. Treści modułu kształcenia (program wykładów) 1. Foniatria jako nauka zajmująca się patologią głosu. 2. Anatomiczne podstawy procesu komunikowania się. Budowa i fizjologia narządu głosu. 3. Choroby narządu głosu – etiologia i objawy. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Metody badania krtani. Metody badania głosu. Czynnościowe i organiczne zaburzenia funkcji krtani. Znaczenie układu oddechowego w powstawaniu głosu. Metody badania funkcji układu oddechowego. Tory oddechowe. Wybrane jednostki chorobowe narządu oddechowego. Higiena pracy głosem i profilaktyka zaburzeń głosu pochodzących z krtani. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej A. Wykaz literatury obowiązkowej: 1. Kozołub A., Anatomia i fizjologia narządów mowy, głosu i słuchu, (w:) Logopedia. Pytania i odpowiedzi, red. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska, t. 1, Opole. 2. Janczewski G., red., 2005, Otorynoloaryngologia praktyczna - podręcznik dla studentów i lekarzy, Warszawa. 7 3. Mierzejewska H., Przybysz-Piwko M., red., 1998, Zaburzenia głosu - badanie - diagnozowanie - metody usprawniania, Warszawa. 4. Obrębowski A., 1993, Anatomiczne i fizjologiczne podstawy zaburzeń mowy, ,,Logopedia” 20, Lublin. 5. Pruszewicz A., red., 1992, Foniatria kliniczna, Warszawa. 6. Sobotta J., 1994, Atlas anatomii człowieka, t. I. Głowa, szyja i kończyna górna, Wrocław. 7. Zaleski T., 1993, Obwodowe mechanizmy mowy, ,,Logopedia” 20, Lublin. B. Wykaz literatury uzupełniającej: 1. Maniecka-Aleksandrowicz B., 2000, Klasyfikacja zaburzeń głosu, ,,Logopedia” t. 28, Lublin. 2. Rokityńska M., Laskowska H., 2003, Zdrowy głos, Bydgoszcz. 3. Zaleska-Kręcicka M., red., 1993, Przewlekłe zaburzenia głosu, Wrocław. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie pracy końcowej itp.) Obciążenie słuchacza [h] udział w wykładach 10 samodzielne studiowanie wykładów 25 samodzielne przygotowanie do egzaminu 25 Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza Punkty ECTS za moduł Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu AUDIOLOGIA Język modułu kształcenia/język przedmiotu POLSKI 60 2 Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJE SPOŁECZNE Semestr, w którym moduł*) jest realizowany • ma wiedzę z zakresu anatomii i fizjologii procesu nadawania mowy i jej odbioru; • zna wybrane zagadnienia z audiologii; • zna metody diagnozy audiologicznej i ma podstawową wiedzą na temat interpretacji wyników badań; • ma podstawową wiedzę na temat wpływu uszkodzenia narządu słuchu na rozwój i funkcjonowanie człowieka. • rozróżnia zaburzenia mowy u osób z uszkodzeniami słuchu od zaburzeń głosu i mowy; • interpretuje wyniki badań audiologicznych umożliwiających wyjaśnienie patomechanizmu zaburzeń w rozwoju i/lub przebiegu komunikacji językowej u dzieci i dorosłych; • właściwie stosuje terminologię i określa kategoryzacje w ocenie kompetencji językowej, komunikacyjnej i rozwoju funkcji poznawczych osób z dysfunkcjami percepcji słuchowej. • ma świadomość obowiązku ciągłego aktualizowania i poszerzania wiedzy z zakresu audiologii; • ma świadomość oceny możliwości porozumiewania się niejęzykowego. I semestr A. Forma zajęć: B. Sposób realizacji zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe wykład zajęcia w sali dydaktycznej uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy 8 Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia 10 h wykładu 2 ECTS wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład interaktywny; udział w dyskusji na wykładach; udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących w treściach modułu podczas wykładów; egzamin. B. Forma zaliczenia: egzamin zagadnienia ujęte B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w wykładach; egzamin pisemny. Treści modułu kształcenia (program wykładów) 11. Miejsce audiologii w logopedii. 12. Anatomiczne podstawy procesu komunikowania się. Budowa i fizjologia narządu słuchu. 13. Udział kory mózgu, dróg piramidowych i pozapiramidowych w nadawaniu i odbiorze słuchowym. Znaczenie nerwów czaszkowych dla pracy narządu słuchu. Droga impulsów słuchowych. 14. Choroby narządu słuchu – etiologia i objawy. 15. Zaburzenia mowy i języka w ujęciu audiologii. 16. Specjalistyczne badania audiologiczne w kontekście patomechanizmu zaburzeń w rozwoju i/lub przebiegu komunikacji językowej u dzieci i dorosłych. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej A. Wykaz literatury obowiązkowej: 1. Gałkowski T., 1993, Zaburzenia słuchu, ,,Logopedia” 20, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii CurieSkłodowskiej, Lublin. 2. Gołąb B. K., 1980, Anatomia czynnościowa ośrodkowego układu nerwowego, PZWL, Warszawa. 3. Janczewski G., red., 2005, Otorynoloaryngologia praktyczna - podręcznik dla studentów i lekarzy, Warszawa. 4. Mierzejewska H., Przybysz-Piwko M., red., 1998, Zaburzenia głosu - badanie - diagnozowanie - metody usprawniania, Warszawa. 5. Obrębowski A., 1993, Anatomiczne i fizjologiczne podstawy zaburzeń mowy, ,,Logopedia” 20, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin. 6. Pruszewicz A., red., 1992, Foniatria kliniczna, Warszawa. 7. Sobotta J., 1994, Atlas anatomii człowieka, t. I. Głowa, szyja i kończyna górna, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław. 8. Zaleski T., 1993, Centralne zaburzenia słuchu, ,,Logopedia” 20, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii CurieSkłodowskiej, Lublin. 9. Zaleski T., 1993, Obwodowe mechanizmy mowy, ,,Logopedia” 20, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii CurieSkłodowskiej, Lublin. C. Wykaz literatury uzupełniającej: 1.Gałkowski T., Szeląg G. , Jastrzębowska G., 2003, Podstawy neurologopedii, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole. 2. Grossman J., 1993, Rozszczepy podniebienia a wady wymowy, ,,Logopedia” 20, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin. 3. Grossman J, 1993, Wyniki rehabilitacji dzieci z rozszczepem podniebienia, ,,Logopedia” 20, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin. 4. Maniecka-Aleksandrowicz B., 2000, Klasyfikacja zaburzeń głosu, ,,Logopedia” t. 28, Lublin. 5. Rokityńska M., Laskowska H., 2003, Zdrowy głos, Bydgoszcz. 6. Śliwińska-Kowalska M., red., 2005, Audiologia kliniczna, r. III i VII, Łódź. 9 7. Zaleska-Kręcicka M., red., 1993, Przewlekłe zaburzenia głosu, Wrocław. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie pracy końcowej itp.) udział w wykładach 10 samodzielne studiowanie wykładów 25 samodzielne przygotowanie do egzaminu 25 60 2 Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza Punkty ECTS za moduł Obciążenie słuchacza [h] Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu NEUROLOGIA DZIECIĘCA Język modułu kształcenia/język przedmiotu POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJE SPOŁECZNE Semestr, w którym moduł*) jest realizowany • ma wiedzę z zakresu neurologii dziecięcej; • posiada wiedzę na temat wpływu wrodzonych i nabytych dysfunkcji centralnego układu nerwowego i chorób genetycznych na rozwój dziecka. • analizuje i wnioskuje na temat wpływu wrodzonych i nabytych dysfunkcji centralnego układu nerwowego i chorób genetycznych na rozwój dziecka; • wyjaśnia patomechanizm zaburzeń w rozwoju i/lub przebiegu komunikacji językowej występujący we wrodzonych i nabytych dysfunkcjach centralnego układu nerwowego i w chorobach genetycznych. • zna zakres posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się; • jest otwarty na nowe idee i gotów do zmiany opinii w świetle dostępnych danych i argumentów. III semestr B. Sposób realizacji zajęć: A. Forma zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy wykład; ćwiczenia laboratoryjne. uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy 5 h wykładu 5 h ćwiczeń laboratoryjnych 3 ECTS Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne • zajęcia w sali dydaktycznej; • zajęcia poza pomieszczeniami dydaktycznymi UŚ (ćwiczenia laboratoryjne w placówce specjalistycznej na podstawie zawartych porozumień. • wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład interaktywny; 10 Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy udział w dyskusji na zajęciach; udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów i ćwiczeń; zaliczenie ćwiczeń na podstawie ustnej odpowiedzi / kolokwium; egzamin pisemny / wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia. A. Forma zaliczenia: Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia wykład: egzamin; ćwiczenia laboratoryjne: zaliczenie z oceną B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach; ustalenie oceny zaliczeniowej z ćwiczeń na podstawie ustnej odpowiedzi / kolokwium; egzamin pisemny / wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia Treści modułu kształcenia (program wykładów i ) A. Problematyka wykładów: 1. Rozwój psychoruchowy dziecka zdrowego ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju mowy. 2. Proste opóźnienie rozwoju mowy. 3. Afazja, dyzartria. 4. Reakcje nerwicowe (mutyzm, jąkanie, zacinanie, tiki). 5. Autyzm dziecięcy. 6. Zaburzenia mowy u dzieci - wybrane schorzenia. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej A. Wykaz literatury obowiązkowej: 1. Czochańska J., red., 1990, Neurologia dziecięca, Warszawa. 2. Czochańska J., 1995, Badanie i ocena neurorozwojowa niemowląt i małych dzieci, wyd. Folium, Lublin. 3. Koehler B., Marszał E., Świetliński J. (red.), 2002, Wybrane zagadnienia z pediatrii. Podręcznik dla studentów medycyny i lekarzy, Śląska Akademia Medyczna, Katowice. D. Wykaz literatury uzupełniającej: 1.Gałkowski T., 1995, Dziecko autystyczne w środowisku rodzinnym i szkolnym, Warszawa. 2. Gałkowski T., Kossewska J., red., 2000, Autyzm wyzwaniem naszych czasów, Kraków. 3. Łosiowski Z., red., 1997, Dziecko niepełnosprawne ruchowo, Warszawa. 4. Michałowicz R., red., 1996, Mózgowe porażenie dziecięce, Warszawa. 5. Michałowicz P., Jóźwiak S., red., 2000, Neurologia dziecięca, Wrocław. 6. Milewska-Bobula B., red., 2001, Cytomegalia, Warszawa. 7. Piotrowski A., 1995, Niewydolność oddechowa noworodków, Kraków. 8. Pisula E., 1993, Autyzm. Fakty, wątpliwości, opinie, Warszawa. 9. Piszczek M., 2007, Diagnoza i wspomaganie rozwoju dziecka. Wybrane zagadnienia, Warszawa . 10. Sadowska L., red., 2004, Neurologiczne metody usprawniania dzieci z zaburzeniami w rozwoju, Wrocław. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza Obciążenie słuchacza [h] (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie pracy końcowej itp.) udział w wykładach 5 udział w ćwiczeniach laboratoryjnych 5 samodzielne studiowanie wykładów 25 samodzielne przygotowanie do ustnej odpowiedzi/kolokwium zaliczeniowego samodzielne przygotowanie się do egzaminu / samodzielne wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia 11 25 30 Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza Punkty ECTS za moduł 90 3 Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu CHOROBY NEUROLOGICZNE OSÓB DOROSŁYCH Język modułu kształcenia/język przedmiotu POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJE SPOŁECZNE Semestr, w którym moduł*) jest realizowany • ma podstawową wiedzę z zakresu neurologii; • zna choroby neurologiczne występujące wśród osób dorosłych; • ma wiedzę na temat wpływu chorób neurologicznych na funkcjonowanie człowieka. • rozróżnia choroby neurologiczne; • stosuje i syntetyzuje wiedzę z zakresu neurologii osób dorosłych w ocenie logopedycznej pacjenta; • wyjaśnia patomechanizm zaburzeń w rozwoju i/lub przebiegu komunikacji językowej występujący w chorobach neurologicznych osób dorosłych. • ma świadomość wpływu choroby neurologicznej na kondycję psychospołeczną pacjenta oraz różne istotne aspekty jego funkcjonowania • zna zakres posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się. III semestr A. Forma zajęć: B. Sposób realizacji zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe wykład zajęcia w sali dydaktycznej uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy 10 h wykładu 3 ECTS wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład z prezentacją multimedialną; udział w dyskusji na zajęciach; udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów; egzamin pisemny. Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia A. Forma zaliczenia: egzamin B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w wykładach egzamin pisemny. Treści modułu kształcenia (program wykładów) 17. Etiologia i symptomatologia udarów mózgu – udar krwotoczny i niedokrwienny. 18. Objawy uszkodzenia dróg piramidowych i pozapiramidowych. 19. Zespół opuszkowy i rzekomoopuszkowy. 20. Zaburzenia funkcjonowania organizmu człowieka spowodowane uszkodzeniem mózgu i procesami otępiennymi. 12 21. 22. 23. 24. Otępienie w chorobie Alzheimera. Otępienie czołowo-skroniowe. Otępienie w chorobie Parkinsona. Zaburzenia funkcji poznawczych w depresji. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej A. Wykaz literatury obowiązkowej: 1. Barcikowska M., Bilikiewicz A. (red.), 2004, Choroba Alzheimera w teorii i praktyce klinicznej, Lublin. 2. Bradley G., 2006, Neurologia w praktyce klinicznej. T. 1-3, Lublin. 3. Domagała A., 2007, Zachowania językowe w demencji. Struktura wypowiedzi w chorobie Alzheimera, Lublin. 4. Fuller G., 2006, Badanie neurologiczne – to proste, Warszawa. 5. Gawron N., 2008, Metody oddziaływań niefarmakologicznych ukierunkowanych na poprawę funkcjonowania poznawczego, stanu psychicznego i zapobiegających występowaniu zaburzeń zachowania u pacjentów z chorobą Alzheimera, (w:) Wybrane zagadnienia rehabilitacji neuropsychologicznej, Łojek E., Bolewska A. (red.), Warszawa, s. 123-155. 6. Henry G. L., Littre N., Jagoda A., Pellegrino T. R., 2007, Stany nagłe w neurologii. Od objawu do rozpoznania, red. W. Kozubski, Warszawa. 7. Kozubski W., Liberski P.( red.), 2006 , Neurologia, Warszawa. 8. Łuczywek E., 1996, Zaburzenia aktywności poznawczej osób w późnym wieku. Problemy demencji, (w:) Zaburzenia w funkcjonowaniu człowieka z perspektywy neuropsychologii klinicznej, Herzyk A., Kądzielawa D. (red.) Lublin, 111-149. E. Wykaz literatury uzupełniającej: 1. Marczewska H., 1994, Zaburzenia językowe w demencji typu Alzheimera, W: Nie tylko afazja… O zaburzeniach językowych w demencji Alzheimera, demencji wielozawałowej i przy uszkodzeniach prawej półkuli mózgu, Warszawa, s. 7-60. 2. Prusiński A., 2001, Neurologia praktyczna, Warszawa. 3. Traczyk W., Trzebski A., 2001, Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej, Warszawa. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie pracy końcowej itp.) Obciążenie słuchacza [h] udział w wykładach 10 samodzielne studiowanie wykładów 30 samodzielne przygotowanie do egzaminu 50 Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza Punkty ECTS za moduł Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu PSYCHIATRIA Język modułu kształcenia/język przedmiotu POLSKI 90 3 Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI • zna klasyfikację zaburzeń psychicznych; • posiada wiedzę na temat różnego rodzaju zaburzeń psychicznych występujących wśród dzieci i dorosłych, np. zaburzeń zachowania, zaburzeń odżywiania i in.; • ma wiedzę na temat diagnozy i terapii zaburzeń mowy w przebiegu schorzeń psychicznych dzieci i dorosłych; • posiada wiedzę na temat wpływu psychiki na funkcjonowanie człowieka, w tym jego zachowania językowe. • na podstawie przyjętej klasyfikacji ICD – 10 rozpoznaje zaburzenia 13 psychiczne; • rozróżnia zaburzenia mowy u osób z uszkodzeniami OUN oraz u osób ze schorzeniami psychicznymi; • właściwie stosuje terminologię i określa kategoryzacje w ocenie logopedycznej pacjenta ze schorzeniem psychicznym; • opracowuje narzędzia i strategie postępowania w przypadku zaburzeń mowy w przebiegu schorzeń psychicznych występujących u dzieci i osób dorosłych; • analizuje i ocenia strategie postępowania w przypadku zaburzeń mowy w przebiegu schorzeń psychicznych dzieci i dorosłych. KOMPETENCJE SPOŁECZNE Semestr, w którym moduł*) jest realizowany • ma świadomość obowiązku ciągłego aktualizowania i poszerzania wiedzy z zakresu psychiatrii oraz analizy stanu badań nad mową i językiem w przebiegu schorzeń psychicznych dzieci i osób dorosłych; • ma świadomość istoty rozróżniania zaburzeń mowy u osób z uszkodzeniami OUN oraz u osób ze schorzeniami psychicznymi. III semestr B. Sposób realizacji zajęć: A. Forma zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* 5 h wykładu Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia 5 h ćwiczeń 3 ECTS Stosowane metody dydaktyczne wykład; ćwiczenia laboratoryjne. • zajęcia w sali dydaktycznej / zajęcia poza pomieszczeniami dydaktycznymi UŚ (ćwiczenia laboratoryjne w placówce specjalistycznej na podstawie zawartych porozumień). wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład z prezentacją multimedialną; ćwiczenia: analiza tekstów z dyskusją / metoda projektów / metoda problemowa / analiza przypadków / dyskusja / rozwiązywanie zadań i ich projektowanie udział w dyskusji na zajęciach; udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów i ćwiczeń; zaliczenie ćwiczeń na podstawie odpowiedzi ustnej / kolokwium; egzamin pisemny. A. Forma zaliczenia: ćwiczenia: zaliczenie z oceną; wykład: egzamin. Treści modułu kształcenia (program wykładów i ćwiczeń) A. Problematyka wykładów: 14 B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach; zaliczenie ćwiczeń na podstawie odpowiedzi ustnej / kolokwium; egzamin pisemny. 25. Psychiatria dzieci i osób dorosłych. Czynniki biologiczne (genetyczne) wpływające na rozwój psychiczny i powstawanie zaburzeń. Czynniki psychospołeczne w psychiatrii dzieci i dorosłych. Wywiady, ocena, diagnoza w psychiatrii. Badania psychologiczne w psychiatrii. 26. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych, m. in. zaburzenia emocjonalne rozpoczynające się w dzieciństwie; zaburzenia funkcjonowania społecznego rozpoczynające się w dzieciństwie lub w wieku młodzieńczym itd. 27. Zaburzenia zachowania się i emocji dzieci i młodzieży. Zaburzenia hiperkinetyczne. Tiki. Zaburzenia zachowania. Zaburzenia odżywiania. Zaburzenia seksualne. Depresja młodzieńcza itd. 28. Specyficzne zaburzenia rozwoju, m. in. specyficzne zaburzenia rozwoju mowy i języka (SLI), specyficzne zaburzenia w rozwoju umiejętności szkolnych. Specyficzne zaburzenia rozwoju funkcji motorycznych. 29. Zaburzenia obsesyjno-komplulsyjne, zaburzenia dysocjacyjne. 30. Zaburzenia psychotyczne. 31. Zaburzenia afektywne. 32. Zaburzenia mowy i języka w zaburzeniach schizofrenicznych. B. Problematyka ćwiczeń: 1. Zaburzenia mowy i języka występujące w zaburzeniach organicznych ośrodkowego układu nerwowego. 2. Zaburzenia mowy i języka w zaburzeniach psychicznych. 3. Zaburzenia mowy i języka w zaburzeniach schizofrenicznych. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej A. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Wykaz literatury obowiązkowej: Bilikiewicz A., Strzyżewski W., red., 1992, Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny, Warszawa. Herzyk A., 1992, Afazja i mutyzm dziecięcy, Lublin. Johnson S., 1998, Style charakteru, Warszawa. Namysłowska I., red., 2005, Psychiatria dzieci i młodzieży, Warszawa. Pużyński S., Wciórka J., red., 2000, Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Opisy kliniczne, wskazówki diagnostyczne, Kraków-Warszawa. Woźniak T., 2000, Zaburzenia języka w schizofrenii, Lublin. B. Wykaz literatury uzupełniającej: 1. Gałkowski T., Jastrzębowska G., red, 1999, Logopedia. Pytania i odpowiedzi, t. 1 i t. 2. Opole. 2. Herzyk A., 1992, Afazja i mutyzm dziecięcy, Lublin. 3. Ivić M., 1973, Język jako reprezentacja świata w umyśle, Warszawa. 4. Klimasiński K., 2000, Elementy psychopatologii i psychologii klinicznej, Kraków. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność itp.) Obciążenie słuchacza [h] udział w wykładach 5 udział w ćwiczeniach laboratoryjnych 5 samodzielne studiowanie wykładów 20 samodzielne przygotowanie się do ćwiczeń 30 samodzielne przygotowanie się do egzaminu 30 Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza Punkty ECTS za moduł Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu ORTODONCJA Język modułu kształcenia/język przedmiotu POLSKI 90 3 Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA • ma podstawową wiedzę z zakresu ortodoncji; • rozumie wpływ wad zgryzu na poprawność wymowy i jakość artykulacji; • rozumie zależność pomiędzy poprawnością artykulacyjną a jakością 15 zgryzu. UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJE SPOŁECZNE Semestr, w którym moduł*) jest realizowany • rozróżnia wady zgryzu; • właściwie stosuje terminologię z zakresu ortodoncji; • obserwuje i ocenia wady zgryzu. • ma świadomość istotności wpływu wad zgryzu na poprawność wymowy. II semestr A. Forma zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe wykład zajęcia w sali dydaktycznej uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia B. Sposób realizacji zajęć: 8 h wykładu 1 ECTS wykład interaktywny udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów / test sprawdzający opanowanie zagadnień teoretycznych i praktycznych ujętych w treściach modułu. A. Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach / test sprawdzający opanowanie zagadnień teoretycznych i praktycznych ujętych w treściach modułu. Treści modułu kształcenia (program wykładów) Problematyka wykładów: 1. 2. 3. 4. 5. Przedmiot i zadania ortodoncji. Możliwości współpracy logopedy z ortodontą. Kalendarz rozwoju funkcji pokarmowych. Korekta i stymulacja rozwoju funkcji pokarmowych Diagnoza zaburzeń wymowy u osób z wadami zgryzu. 6. Wady wymowy u osób z wadami zgryzu z uwzględnieniem wad dotylnych, doprzednich i zgryzów otwartych. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej C. Wykaz literatury obowiązkowej: 1. Dietrich P. (red.), 2000, Ortodoncja II, (red. wyd. pol.) Masztalerz A., Wrocław. 2. Łabiszewska-Jaruzelska F. (red.), 1995, Ortopedia szczękowa. Zasady i praktyka. Podręcznik dla studentów somatologii., Warszawa. D. Wykaz literatury uzupełniającej: 1. Konopska L., 2006, Wady wymowy u osób z wadami zgryzu, Szczecin. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność itp.) Obciążenie słuchacza [h] 16 udział w wykładach 8 samodzielne studiowanie: wykładów, literatury przedmiotu. 20 Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza Punkty ECTS za moduł 28 1 Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA I KLINICZNA Język modułu kształcenia/język przedmiotu POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJE SPOŁECZNE Semestr, w którym moduł*) jest realizowany • ma wiedzę na temat klinicznego obrazu zaburzeń wieku rozwojowego oraz dysfunkcji poznawczych, emocjonalnych i zaburzeń osobowości po uszkodzeniach mózgowia; • ma wiedzę w zakresie mózgowej reprezentacji funkcji językowych i mózgowej organizacji wyższych czynności poznawczych; • zna objawy najczęściej występujących zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania; • zna i rozumie zależności pomiędzy psychologią rozwojową i psychologią kliniczną; • ma wiedzę na temat diagnozy psychologicznej; • zna terminologię i kategoryzacje występujące w ocenie psychologicznej pacjenta. • rozróżnia zaburzenia mowy u dzieci i osób dorosłych na podstawie mózgowej reprezentacji funkcji językowych i mózgowej organizacji wyższych czynności poznawczych; • właściwie analizuje i interpretuje terminologię występującą w psychologicznej ocenie pacjenta; • charakteryzuje obraz kliniczny zaburzeń wieku rozwojowego oraz dysfunkcji poznawczych, emocjonalnych i zaburzeń osobowości po uszkodzeniach mózgu. • ma świadomość obowiązku ciągłego aktualizowania i poszerzania wiedzy z psychologii rozwojowej i klinicznej; • ma świadomość możliwości wynikających z praktycznych kompetencji z zakresu psychologii klinicznej; •ma świadomość poziomu własnych kompetencji, ich istotności, oryginalności i nowatorstwa w zawodowej praktyce. II semestr A. Forma zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe B. Sposób realizacji zajęć: zajęcia w sali dydaktycznej wykład uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy 2O h wykładu 17 4 ECTS Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład interaktywny. udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów; egzamin i/lub wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia. B. Forma zaliczenia: egzamin B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach; egzamin i/lub wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia. Treści modułu kształcenia (program wykładów) Problematyka wykładów: 1. Przedmiot i zadania psychologii rozwojowej: opis, wyjaśnianie zmian zachodzących między poczęciem a śmiercią i optymalizacja rozwoju pojedynczego człowieka. 2. Biomedyczne podstawy rozwoju jako sposób wyjaśniania zmian zachodzących w życiu człowieka: zmiany kontrolowane genetycznie i zmiany kontrolowane środowiskowo, genotyp a fenotyp. Rozwój jako rezultat współdziałania czynników dziedzicznych i środowiska oraz możliwości wpływania genów na warunki środowiska. 3. Układ nerwowy człowieka jako system informacyjny organizmu, podłoże zachowania i zmian rozwojowych: neuron podstawowa jednostka układu nerwowego, budowa układu nerwowego i hormonalnego i jego funkcje, struktury mózgowe. 4. Mechanizmy i periodyzacja rozwoju językowego. Rozwój percepcyjno-motoryczny dzieci a rozwój mowy. Rozwój mowy w podsystemach języka. 5. Źródła i kierunki rozwoju psychologii klinicznej. 6. Przedmiot i podstawowe problemy współczesnej psychologii klinicznej. 7. Funkcjonowanie człowieka w sytuacji. 8. Modele klinicznej diagnozy psychologicznej. 9. Wiedza o zaburzeniach psychicznych: podstawy teoretyczne; kryteria klasyfikacji (zakres, głębokość, dynamika, etiologia, rodzaj, etap rozwojowy). 10. Psychopatologia procesów psychicznych (symptomy, syndromy). Psychopatologia mechanizmów przystosowawczych. 11. Wybrane problemy kliniczne występujące w wieku dziecięcym oraz adolescencji (zaburzenia neurodynamiczne, zespoły autystyczne, zaburzenia opozycyjno-buntownicze). 12. Uwarunkowania zaburzeń rozwoju i zachowania (biologiczne, społeczne, psychogenne). Mechanizmy odpowiedzialne za powstawanie zaburzeń, ich dynamikę oraz kształtowanie się wtórnych zakłóceń (konsekwencji dla dalszego przebiegu rozwoju). 13. Zaburzenia osobowości - podstawowe kierunki patologizacji rozwoju osobowości; rodzaje i mechanizmy zaburzeń osobowości (zaburzenia dziwaczno-ekscentryczne, dramatyczno-niekonsekwentne). 18 14. Zaburzenia związane ze strachem i lękiem. 15. Zaburzenia psychosomatyczne. 16. Pomoc psychologiczna: formy i rodzaje oddziaływań terapeutycznych. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej E. 1. 2. 3. 4. 8. 9. 10. 11. Wykaz literatury obowiązkowej: Bokus B., Shugar G. W., 2008, Psychologia języka dziecka, Gdańsk. Darby D., Walsh K., Neuropsychologia kliniczna Walsha, Gdańsk 2008. Jarosz M., 1978, Psychologia lekarska, Warszawa. Kilar-Turska M., 2000, Rozwój człowieka w pełnym cyklu życia, (w:) Psychologia. Podręcznik akademicki. Podstawy psychologii, red. J. Strelau, tom I, Gdańsk, str. 285 – 332. Kondaso, 1984, Psychologia kliniczna, Warszawa. Lewicki A. (red.), 1978, Psychologia kliniczna, Warszawa (s. 10-150). Przetacznik-Gierowska M., Makiełło-Jarża G., 1988, Psychologia rozwojowa i wychowawcza wieku dziecięcego, Warszawa. Przetacznik-Gierowska M., Tyszkowa M., 1996, Psychologia rozwoju człowieka, Warszawa. Sęk H., 2001, Wprowadzenie do psychologii klinicznej, Warszawa. Sęk H. (red.), 2005, Psychologia kliniczna. T. 1-2, Warszawa. Seligman M.E.P., Walker E.F., Rosenhan D.L., 2003, Psychopatologia, Poznań. F. 1. 2. 3. 4. Wykaz literatury uzupełniającej: Paluchowski W. J., 2001, Diagnoza psychologiczna. Podejście ilościowe i jakościowe, Warszawa. Pecyna M.B., 1999, Psychologia kliniczna w praktyce pedagogicznej, Warszawa. Stepulak M., 1995, Podejście systemowe we współczesnej psychologii polskiej, Lublin. Simon F. B., Stierlin H., 1998, Słownik terapii rodzin, Gdańsk. 5. 6. 7. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność itp.) Obciążenie słuchacza [h] udział w wykładach 20 samodzielne studiowanie wykładów 25 samodzielne studiowanie literatury przedmiotu 50 samodzielne przygotowanie się do egzaminu i/lub wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia. Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza Punkty ECTS za moduł 25 120 4 Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu NEUROPSYCHOLOGIA I NEUROLINGWISTYCZNY KONTEKST ZABURZEŃ MOWY Język modułu kształcenia/język przedmiotu POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI • ma wiedzę w zakresie mózgowej reprezentacji funkcji językowych i mózgowej organizacji wyższych czynności poznawczych; • zna i rozumie neuropsychologiczną ocenę zaburzeń procesów językowych; • zna i rozumie zależności pomiędzy neuropsychologią i neurolingwistycznym kontekstem zaburzeń mowy; • ma wiedzę na temat diagnozy neuropsychologiczna; • zna terminologię i kategoryzacje występujące w ocenie neurologopedycznej pacjenta. • rozróżnia zaburzenia mowy u osób z uszkodzeniami OUN na podstawie zależności pomiędzy neuropsychologią a neurolingwistyką; • właściwie stosuje terminologię i określa kategoryzacje w ocenie 19 neurologopedycznej pacjenta; • opracowuje narzędzia i strategie postępowania w przypadku zaburzeń mowy i języka występujących u osób po urazie mózgu/z dysfunkcjami OUN; • analizuje i ocenia strategie postępowania w przypadku osób z zaburzeniami mowy i języka po urazie mózgu/z dysfunkcjami OUN. KOMPETENCJE SPOŁECZNE Semestr, w którym moduł*) jest realizowany • ma świadomość obowiązku ciągłego aktualizowania i poszerzania wiedzy z neuropsychologicznych i neurolingwistycznych ocen zaburzeń procesów językowych u osób z uwarunkowanymi uszkodzeniami/dysfunkcjami OUN; • ma świadomość rozróżniania zaburzeń procesów przedjęzykowych i zaburzeń procesów językowych. II semestr B. Sposób realizacji zajęć: A. Forma zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe zajęcia w sali dydaktycznej wykład uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy 15 h wykładu 3 ECTS Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład interaktywny udział w dyskusji na zajęciach; udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów; egzamin pisemny / wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia. C. Forma zaliczenia: wykład: egzamin 20 B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach; egzamin pisemny / wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia. Treści modułu kształcenia (program wykładów) A. Problematyka wykładów: 33. Historia neuropsychologii. 34. Podstawy neurolingwistyki. Neurolingwistyka a neurologopedia. 35. Mózg a zachowanie. Mózgowe mechanizmy sterowania zachowaniem. Mikrogenetyczna teoria funkcji mózgu Jasona Browna. 36. Zaburzenia komunikacji u osób po urazie mózgu w kontekście neuropsychologii i neurolingwistyki. 37. Diagnoza neuropsychologiczna. Terminologia i kategoryzacje w ocenie neurologopedycznej pacjenta. 38. Terapia neuropsychologiczna osób z uwarunkowanymi uszkodzeniami/dysfunkcjami OUN. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej G. Wykaz literatury obowiązkowej: 7. Borkowska A., E. M. Szepietowska red., 2000, Diagnoza neuropsychologiczna. Metodologia i metodyka, Lublin. 8. Herzyk A., 1992, Afazja i mutyzm dziecięcy, Lublin. 9. Herzyk A., 2000, Afazja: mechanizmy mózgowe i symptomatologia, „Logopedia” 27, s. 23-54. 10. Herzyk A., 1992, Asymetria i integracja półkulowa a zachowanie, Lublin. Herzyk A., 2005, Wprowadzenie do neuropsychologii klinicznej, Warszawa. Herzyk A., Daniluk B., red., 2002, Jakościowy opis w neuropsychologii klinicznej. Przekrój zagadnień, Lublin. 11. Kaczmarek B.L.J., 1984, Mózgowe mechanizmy formowania wypowiedzi słownych, Lubin. 12. Kaczmarek B.L.J., 1993, Płaty czołowe a język i zachowanie człowieka, Lubin. 13. Kądzielawa D., 1983, Czynność rozumienia mowy. Analiza neuropsychologiczna, Wrocław. 14. Klimkowski M., Herzyk A., 1994, Neuropsychologia kliniczna. Wybrane zagadnienia, Lublin. 15. Ivić M., 1973, Język jako reprezentacja świata w umyśle, Warszawa. 16. Marczewska H., Osiejuk, E., 1994, Nie tylko afazja... O zaburzeniach językowych w demencji Alzheimera, demencji wielozawałowej i przy uszkodzeniach prawej półkuli mózgu, Warszawa. 17. Pąchalska M., 1999, Afazjologia, Warszawa-Kraków. 18. Pąchalska M., 2005, Urazy głowy: neuropsychologiczna diagnostyka i terapia, Warszawa. 19. Pąchalska M., 2007, Neuropsychologia kliniczna. Urazy mózgu, t.2, Warszawa. H. Wykaz literatury uzupełniającej: 1. Damasio A. R., 1999, Błąd Kartezjusza. Emocje, rozum i ludzki mózg, Poznań. 2. Gałkowski T., Jastrzębowska G., red, 1999, Logopedia. Pytania i odpowiedzi, t. 1 i t. 2. Opole. 3. Grabowska A., Zagrodzka J., red., 1997, Mózg a zachowanie, Warszawa. 4. Herzyk A., Kądzielawa D., red., 1996, Zaburzenia w funkcjonowaniu człowieka z perspektywy neuropsychologii klinicznej, Lublin. 5. Ivić M., 1973, Język jako reprezentacja świata w umyśle, Warszawa. 6. Osiejuk E., 1994, Problematyka dyskursu w neuropsychologii poznawczej, Warszawa. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność itp.) Obciążenie słuchacza [h] udział w wykładach 15 samodzielne studiowanie wykładów 25 samodzielne studiowanie literatury przedmiotu 25 samodzielne przygotowanie się do egzaminu 25 Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza Punkty ECTS za moduł 21 90 3 Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu PSYCHOTERAPIA Język modułu kształcenia/język przedmiotu POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJE SPOŁECZNE Semestr, w którym moduł*) jest realizowany Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe • ma wiedzę na temat psychoterapii (definicje, zakres pojęcia, terminy bliskoznaczne); • zna rodzaje psychoterapii; • zna główne orientacje teoretyczne w psychoterapii; • zna i rozumie zasady budowania kontaktu terapeutycznego z dziećmi, młodzieżą i dorosłymi, u których występują zaburzenia mowy. • rozróżnia rodzaje psychoterapii; • analizuje i interpretuje główne orientacje teoretyczne w psychoterapii; • omawia przykłady i dobiera specyficzne metod oddziaływania terapeutycznego w zależności od indywidualnych potrzeb klienta; • tworzy kontrakt terapeutyczny. • ma świadomość obowiązku ciągłego aktualizowania i poszerzania wiedzy z zakresu psychoterapii; • rozumie problematykę etyczną związaną z odpowiedzialnością za trafność postępowania terapeutycznego i ma wysoką samoświadomość odpowiedzialności za swoje działania; • efektywnie organizuje własną pracę i krytycznie ocenia sposób jej zaangażowania; • efektywnie współdziała z członkami zespołu i potrafi pracować pod kierunkiem; • definiuje i ustala rolę oraz określa obowiązki terapeuty, klienta i innych ważnych osób w planowanej terapii; • wykazuje empatię w stosunku do klienta; • wykazuje elastyczne podejście do wymogów pracy w sposób pozwalający na radzenie sobie ze stresem i utrzymanie wysokiej samooceny. III semestr uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy 10 h ćwiczeń 2 ECTS Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy zajęcia w sali dydaktycznej ćwiczenia laboratoryjne Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Stosowane metody dydaktyczne B. Sposób realizacji zajęć: A. Forma zajęć: ćwiczenia: analiza tekstów z dyskusją / metoda projektów / metoda problemowa z prezentacją multimedialną / analiza przypadków / dyskusja / rozwiązywanie zadań i ich projektowanie. udział w dyskusji na zajęciach; udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas ćwiczeń; zaliczenie ustne / kolokwium / wykonanie zaliczeniowej pracy (ew. prezentacji) obejmującej treści modułu kształcenia. 22 Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia B. Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach; zaliczenie ustne/ kolokwium / wykonanie zaliczeniowej pracy (ew. prezentacji) obejmującej treści modułu kształcenia. Treści modułu kształcenia (program ćwiczeń) Problematyka ćwiczeń: 1. Wprowadzenie do problematyki psychoterapii. Definicje, zakres pojęcia, terminy bliskoznaczne. Podział i rodzaje psychoterapii: indywidualna i grupowa, podtrzymująca i aktywna, specyficzna i globalna. 2. Główne orientacje teoretyczne w psychoterapii. Omówienie przykładów i specyficznych metod oddziaływania terapeutycznego. 5. Inne terapie (analiza transakcyjna, neurolingwistyczne programowanie). 6. Problemy i specyficzne zjawiska w procesie udzielania pomocy psychologicznej. Wskazówki dla pedagogów i logopedów. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej A. Wykaz literatury obowiązkowej: 1. Aleksandrowicz J., 2004, Psychoterapia. Poradnik dla pacjentów, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków. 2. Grzesiuk L. (red.), 1994, Psychoterapia. Szkoły zjawiska, techniki i specyficzne problemy, PWN, Warszawa. 3. Lis-Turlejska M. (red.), 1991, Nowe zjawiska w psychoterapii, wyd. Jacek Santorski & CO, Warszawa. C. Wykaz literatury uzupełniającej: 1. Haley J., 1995, Niezwykła terapia. Techniki terapeutyczne Miltona Ericksona. Strategiczna Terapia Krótkoterminowa, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk. 2. Miller A., 1991, Mury milczenia. Cena wyparcia urazów dzieciństwa, PWN, Warszawa. 3. Namysłowska I., 1997, Terapia rodzin, Springer PWN, Warszawa. 4. Santorski J. (red.), 1993, ABC psychologicznej pomocy, wyd. Jacek Santorski & CO , Warszawa. 5. Satir V., 2000, Terapia rodziny. Teoria i praktyka. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk. 6. Walker W., 2001, Przygoda z komunikacją. Początki NLP, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk. 7. Yapko M., 1996, Kiedy życie boli, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność itp.) udział w ćwiczeniach laboratoryjnych 10 samodzielne przygotowanie się do ćwiczeń 25 przygotowanie się do zaliczenia 25 60 Obciążenie słuchacza [h] Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza Punkty ECTS za moduł 2 Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu METODY LINGWISTYCZNE W LOGOPEDII – FONETYKA I FONOLOGIA Język modułu kształcenia/język przedmiotu POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) 23 WIEDZA • ma uporządkowaną wiedzę z zakresu fonetyki i fonologii języka polskiego; • zna pojęcia obu działów językoznawstwa i rozumie terminy na tle strukturalności, funkcjonalności i hierarchizacji jednostek językowych; • zna charakterystykę systemu fonetycznego języka polskiego; • zna metodologię współczesnych badań fonologicznych; • ma wiedzę z zakresu budowy systemu fonologicznego, reprezentacji fonologicznych, typy procesów i reguł fonologicznych. UMIEJĘTNOŚCI • rozróżnia zjawiska upodobnień wewnętrznowyrazowych i zewnętrznowyrazowych oraz uproszczeń grup spółgłoskowych; • stosuje terminologię i określa kategoryzacje w ocenie jakości wymowy pacjenta/klienta; • ocenia i interpretuje prawidłowy rozwój fonologiczny dziecka; • analizuje i interpretuje procesy fonetyczne i procesy fonologiczne oraz określa rządzące nimi reguły w mowie normatywnej i zaburzonej; • ocenia i interpretuje zaburzenia mowy w rozmaitych jednostkach patologii mowy. KOMPETENCJE SPOŁECZNE • ma świadomość obowiązku ciągłego aktualizowania i poszerzania wiedzy z zakresu analizy i interpretacji procesów fonetycznych i procesów fonologicznych oraz rządzących nimi reguł w mowie normatywnej i zaburzonej; • ma świadomość obowiązku ciągłego aktualizowania i poszerzania wiedzy z metodologii współczesnych badań fonologicznych. Semestr, w którym moduł*) jest realizowany I semestr A. Forma zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe zajęcia w sali dydaktycznej uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy. Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne wykład ćwiczenia audytoryjne B. Sposób realizacji zajęć: 25 h wykładu 30 h ćwiczeń 6 ECTS wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład z prezentacją multimedialną; ćwiczenia: metoda zajęć praktycznych / metoda problemowa / dyskusja. 24 Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy udział w dyskusji na zajęciach; udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów i ćwiczeń prace domowe - przynajmniej dwie prace zrealizowane przez słuchacza samodzielnie w czasie wolnym od zajęć dydaktycznych; sprawdziany cząstkowe - przynajmniej dwa sprawdziany weryfikujące stopień przyswojonej wiedzy z większej części materiału dydaktycznego; i/lub tekst końcowy - test sprawdzający stopień przyswojenia wiedzy i umiejętności praktyczne z całości materiału dydaktycznego; egzamin pisemny i/lub egzamin ustny. Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia A. Forma zaliczenia: ćwiczeń: zaliczenie z oceną wykładów: egzamin B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach; ustalenie oceny zaliczeniowej na podstawie ocen cząstkowych otrzymywanych w trakcie trwania semestru; kolokwium na zaliczenie ćwiczeń; egzamin pisemny i/lub egzamin ustny. Treści modułu kształcenia (program wykładów i ćwiczeń) A. Problematyka wykładów: 39. Fonetyka, fonologia, ich działy, rozumienie terminów na tle strukturalności, funkcjonalności i hierarchizacji jednostek językowych. Podstawowe pojęcia obu działów językoznawstwa. 40. Charakterystyka systemu fonetycznego języka polskiego (w ujęciu B. Wierzchowskiej, M. SteffenBatogowej, D. Ostaszewskiej i J. Tambor). 41. Analiza systemu fonetycznego języka polskiego oraz prototypowej organizacji kategorii. 42. Zjawiska upodobnień wewnętrznowyrazowych i zewnętrznowyrazowych oraz uproszczeń grup spółgłoskowych. 43. Metodologia współczesnych badań fonologicznych. 44. Zagadnienia budowy systemu fonologicznego, reprezentacji fonologicznych, typy procesów i reguł fonologicznych. 45. Współczesne modele fonologiczne: modele strukturalne, klasyczny model generatywny, fonologia nielinearna, fonologia niederywacyjna i teoria optymalności, teoria niepełnej specyfikacji cech, fonologia autosegmentalna. 46. Problematyka rozwoju podsystemu fonologicznego w normie i jego zaburzenia w rozmaitych przypadkach patologii mowy. 47. Analiza i interpretacja procesów fonetycznych i procesów fonologicznych oraz rządzących nimi reguł w mowie normatywnej i zaburzonej. B. Problematyka ćwiczeń: Podstawowa terminologia językoznawcza z zakresu fonetyki i fonologii. Budowa aparatu mowy a artykulacyjna klasyfikacja głosek. Charakterystyka głosek. Transkrypcja fonetyczna. Analiza systemu fonetycznego języka polskiego oraz prototypowej organizacji kategorii. Upodobnienia - przyczyny zjawiska oraz klasyfikacja upodobnień (ze względu na kierunek, na obszar upodobnienia, na głębokość upodobnienia, na żywotność zjawiska, na cechę, która się zmienia w wyniku asymilacji – pod względem dźwięczności, miejsca artykulacji, stopnia zbliżenia narządów mowy) oraz uproszczenia grup spółgłoskowych. 6. Intonacja i akcent. 7. Analiza i interpretacja procesów fonetycznych i procesów fonologicznych oraz rządzących nimi reguł 1. 2. 3. 4. 5. 25 w mowie normatywnej i zaburzonej. Zagadnienia budowy systemu fonologicznego, reprezentacji fonologicznych, typy procesów i reguł fonologicznych 9. Problematyka rozwoju podsystemu fonologicznego w normie i jego zaburzenia w rozmaitych przypadkach patologii mowy. 10. Ocena i interpretacja prawidłowego rozwoju fonologicznego dziecka i jego zaburzeń w rozmaitych jednostkach patologii mowy. 8. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej F. G. H. I. J. K. L. A. Wykaz literatury obowiązkowej: Kwarciak B., 1995, Początki i podstawowe mechanizmy świadomości metajęzykowej, Kraków. Łobacz P., 1996, Polska fonologia dziecięca. Warszawa. Madelska L., Witaszek-Samborska M., 2000, Zapis fonetyczny. Zbiór ćwiczeń, Poznań. Ostaszewska D., Tambor J., 2011, Fonetyka i fonologia współczesnego języka polskiego, Warszawa. Tambor J., 2011, Fonetyka i fonologia współczesnego języka polskiego. Ćwiczenia z CD-ROM, Warszawa. Toczyska, 2007, Elementarne ćwiczenia dykcji, Gdańsk. Wierzchowska B., 1980, Fonetyka i fonologia języka polskiego, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk. B. Wykaz literatury uzupełniającej: 1. Bernthal J. E., Bankson N. W., 1994, Child phonology: Characteristics, Assessment, and Intervention with Special Populations, New York. 2. Bryndal M., 2002, Fonologiczna interpretacja rozwoju procesu doskonalenia wymowy dziecięcej. Niepublikowana rozprawa doktorska. Materiały Instytutu Językoznawstwa UAM Poznań. 3. Łobacz Piotra, 1996, Polska fonologia dziecięca. Studia fonetyczno-akustyczne, Warszawa. 4. Maurer A., 1997, Zabawy z rymami. Kształtowanie się świadomości fonologicznej u dzieci przedszkolnych, Kraków. 5. Oczkoś M., 1999, Abecadło mówienia, Wałbrzych. 6. Rocławski B., 1976, Zarys fonologii, fonetyki, fonotaktyki i fonostatyki współczesnego języka polskiego, Gdańsk. 7. Stoel-Gammon C., Dunn C., 1985, Normal and disordered phonology in children, Austin. 8. Szpyra-Kozłowska J., 2002, Wprowadzenie do współczesnej fonologii, Lublin. 9. Toczyska B., Do-tkliwa artykulacja, Gdańsk 2010. 10. Wierzchowska B., 1965, Wymowa polska, Warszawa. 11. Wierzchowska B., 1967, Opis fonetyczny języka polskiego, Warszawa. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie pracy końcowej itp.) Obciążenie słuchacza [h] udział w wykładach 25 udział w ćwiczeniach audytoryjnych 30 samodzielne studiowanie wykładów 25 samodzielne przygotowanie się do ćwiczeń, w tym wykonywanie ćwiczeń obejmujących treści modułu kształcenia oraz przygotowanie do ustnej odpowiedzi ustnych i pisemnych w ramach ćwiczeń oraz przygotowanie do kolokwium zaliczeniowego 50 samodzielne przygotowanie się do egzaminu 50 Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza Punkty ECTS za moduł 180 6 Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu METODY LINGWISTYCZNE W LOGOPEDII – MORFOLOGIA, SEMANTYKA, SKŁADNIA Język modułu kształcenia/język przedmiotu POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) 26 WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJE SPOŁECZNE Semestr, w którym moduł*) jest realizowany • ma uporządkowaną wiedzę z zakresu morfologii, semantyki i składni; • zna pojęcia i rozumie terminy omawianych działów lingwistyki; • zna sposoby powstawania wyrazów w języku polskim. • analizuje konstrukcje słowotwórcze z różnych perspektyw badawczych; • korzysta z dostępnych metod i narzędzi badawczych w ocenie sprawności językowych w zakresie słowotwórstwa; • analizuje i interpretuje typy procesów słowotwórczych w mowie normatywnej i zaburzonej; • projektuje próby badawcze w przypadkach patologii mowy; • stosuje terminologię i określa kategoryzacje w ocenie jakości wymowy pacjenta/klienta; • ocenia i interpretuje poziom semantyczno-syntaktyczny wypowiedzi klienta/pacjenta; • ocenia i interpretuje zaburzenia mowy w rozmaitych jednostkach patologii mowy. • ma świadomość obowiązku ciągłego aktualizowania i poszerzania wiedzy z zakresu analizy i interpretacji procesów językowych oraz badania rządzących nimi reguł w mowie normatywnej i zaburzonej; • ma świadomość obowiązku ciągłego aktualizowania i poszerzania wiedzy z metodologii współczesnych badań lingwistycznych. II semestr B. Sposób realizacji zajęć: A. Forma zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe zajęcia w sali dydaktycznej wykład uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy. Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy 20 h wykładu 3 ECTS Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład z prezentacją multimedialną. udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów; egzamin pisemny i/lub wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia. C. Forma zaliczenia: egzamin Treści modułu kształcenia (program wykładów i ćwiczeń) A. Problematyka wykładów: 27 B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w wykładach; egzamin pisemny i/lub wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia. 7. Podstawowe pojęcia analizy morfologicznej wyrazów. Morfonologia. 8. Kategorie morfologiczne języka polskiego – charakterystyka funkcjonalna. 9. Wybrane kategorie morfologiczne w ujęciu gramatyki kognitywnej. Logopedyczne aspekty morfologii polskiej. 10. Paradygmatyka: fleksja imienna i werbalna. 11. Formalne, funkcjonalne i kognitywne aspekty kategorii fleksyjnych. Perspektywa glottodydaktyczna i logopedyczna. 12. Podstawowe kategorie słowotwórcze na tle ogólnych problemów analizy słowotwórczej wyrazów. 13. Słowotwórstwo w ujęciu kognitywnym. Logopedyczne i glottodydaktyczne aspekty polskiego słowotwórstwa. 14. Typy składni (formalna, funkcjonalna, pragmatyczna). Kognitywne poglądy na składnię: modele semantyczno-formalne wypowiedzeń a modele konceptualne. 15. Składnia zdania pojedynczego i złożonego. Różne rodzaje analizy składniowej. Synteza w składni – perspektywa logopedyczna i glottodydaktyczna 16. Semantyka i jej działy. Teorie znaczenia wyrazów. Kategoryzacja i kwalifikacja wyrazów na tle różnych koncepcji semantyki (teoria pól semantycznych, profilowanie pojęć, kognitywna struktura pojęć). Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej M. N. O. P. Q. R. A. Wykaz literatury obowiązkowej: Grabias S., Język w zachowaniach społecznych, Lublin. Miodunka J., 1989, Podstawy leksykologii i leksykografii, Warszawa. Nagórko A., 1998, Zarys gramatyki języka polskiego, Warszawa. Podstawy gramatyki kognitywnej, red. M. Kardela, Warszawa 1994. Tabakowska E., 1995, Gramatyka i obrazowanie, Kraków. Taylor J.R., 2002, Kategoryzacja językowa. Prototypy w teorii językoznawczej, Kraków. B. Wykaz literatury uzupełniającej: 1. 1. Ivić M., 1973,Język jako reprezentacja świata w umyśle, Warszawa. 2. 2. Jędrzejko E., Kita M., 1999,Gramatyka polska, Warszawa. 3. 3. Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa, red. E. Tabakowska, Kraków 2001. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie pracy końcowej itp.) udział w wykładach 20 samodzielne studiowanie wykładów 20 samodzielne studiowanie literatury przedmiotu 25 samodzielne przygotowanie się do egzaminu i/lub samodzielne wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia. 25 Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza 90 Punkty ECTS za moduł Obciążenie słuchacza [h] 3 Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu ROZWÓJ MOWY I JĘZYKA DZIECKA Język modułu kształcenia/język przedmiotu POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI • ma wiedzę na temat warunków biologicznych, i kulturowych rozwoju mowy i języka w ontogenezie. społecznych • charakteryzuje etapy rozwoju mowy dziecka według Piageta, Wygotskiego itp.; • analizuje i ocenia strategie postępowania przydatne w postępowaniu logopedycznym w przypadku stymulowania rozwoju mowy dziecka;; • analizuje i opisuje wybrane zjawiska związane z rozwojem mowy i języka dziecka 28 KOMPETENCJE SPOŁECZNE Semestr, w którym moduł*) jest realizowany • ma świadomość obowiązku ciągłego aktualizowania i poszerzania wiedzy na temat rozwoju badań nad językiem (mową) dziecka; • ma świadomość rozróżniania etapów rozwoju mowy dziecka i rangi procesów przedjęzykowych dla prawidłowego przyswajania reguł języka przez dziecko. I semestr A. Forma zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe B. Sposób realizacji zajęć: wykład zajęcia w sali dydaktycznej uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy 1O h wykładu 3 ECTS Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład interaktywny. udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów; egzamin pisemny i/lub wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia. Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia D. Forma zaliczenia: egzamin B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach; egzamin pisemny i/lub wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia. Treści modułu kształcenia (program wykładów) Problematyka wykładów: 1. Rozwój badań nad językiem (mową) dziecka. 2. Zagadnienie względnej chronologii rozwoju mowy. 3. Rozwój mowy i myślenia dziecka w ujęciu Piageta. 4. Rozwój myślenia i mowy w ujęciu Wygotskiego. 5. Chomsky i jego poglądy na ontogenezę rozwoju mowy. 6. Kognitywne aspekty rozwoju mowy. 7. Problem dojrzałości językowej. 8. Proces opanowywania języka jako systemu przez dzieci: rozwój systemów fonologicznego, fleksyjnego i składniowego, rozwój leksyki i semantyki. Opanowywanie znaczeń przez dzieci. 9. Rozwój mowy dziecka z perspektywy pragmalingwistycznej ( rozwój form konwersacyjnych; rozwój form 29 narracyjnych; rozwój funkcji komunikacyjnych). Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej I. Wykaz literatury obowiązkowej: 1. Aitchison J., 2002, Ziarna mowy. Początki i rozwój języka, przekład M. Sykurska-Derwojed, PIW, Warszawa. 2. Bokus B., 1991, Tworzenie opowiadań przez dzieci. O linii i polu narracji, Warszawa. 3. Bowerman M., Rola predyspozycji kognitywnych w przyswajaniu systemu semantycznego, (w:) Akwizycja języka w świetle językoznawstwa kognitywnego, red. E. Dąbrowska, W. Kubiński, Kraków, s. 254-311. 4. Bruner J., 1980, Ontogeneza aktów mowy, przekł. Barbara Mroziak, (w:) Badania nad językiem dziecka. Wybór tekstów”, red. G. W. Shugar i M. Smoczyńskiej, Warszawa, s.483-513. 5. Kaczmarek L., 1953, Kształtowanie się mowy dziecka, Poznań. 6. Kaczmarek Leon, 1966, Nasze dziecko uczy się mowy, Lublin. 7. Kielar-Turska M., 1989, Mowa dziecka. Słowo i tekst, Kraków. 8. Kurcz Ida, 1987, Język a reprezentacja wiedzy w umyśle, Warszawa. 9. Kurcz Ida, 1992, Język a psychologia, Warszawa 1992. 10. Piaget J., 1992, Mowa i myślenie u dziecka. Warszawa. 11. Porayski-Pomsta J., 1994, Umiejętności komunikacyjne dzieci w wieku przedszkolnym. Studium Psycholingwistyczne, Warszawa. 12. Przetacznik-Gierowska M., 1994, Od słowa do dyskursu. Studia nad mową dziecka, Warszawa. 13. Shugar G.W., Smoczyńskiej M., Nowe kierunki badań nad językiem dziecka, (w:) Badania nad językiem dziecka. Wybór tekstów”, red. G. W. Shugar i M. Smoczyńskiej, Warszawa, s. 8-51. 14. Wygotsky L.S., 1989, Myślenie i mowa, Warszawa. 15. Zarębina M., 1980, Język polski w rozwoju jednostki. Analiza tekstów dzieci do wieku szkolnego. Rozwój semantyczny języka dziecka, Kraków. J. Wykaz literatury uzupełniającej: 1. Łobacz Piotra, 1996, Polska fonologia dziecięca. Studia fonetyczno-akustyczne, Warszawa. 2. Milewski S., 2004, Mowa dorosłych kierowana do dzieci, Gdańsk. 3. Mystkowska H., 1970, Właściwości mowy dziecka sześcio- siedmioletniego, Warszawa. 4. Slobin Dan I., 1980, Poznawcze przesłanki rozwoju gramatyki, (w:) Badania nad językiem dziecka. Wybór tekstów”, red. G. W. Shugar i M. Smoczyńskiej, Warszawa, s. 398-452. 5. Slobin Dan I., 2003, Od “myśli i języka” do “myślenia dla mówienia”, (w:) Akwizycja języka w świetle językoznawstwa kognitywnego”, Kraków, s. 361-402. 6. Smoczyński P., 1955, Przyswajanie przez dziecko podstaw systemu językowego, Łódź. 7. Tomasello M., 2002, Kulturowe źródła ludzkiego poznania, przekł. J. Rącaszek, Warszawa. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność itp.) Obciążenie słuchacza [h] udział w wykładach 15 samodzielne studiowanie: wykładów, literatury przedmiotu 50 samodzielne przygotowanie się do egzaminu i/lub wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia. Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza Punkty ECTS za moduł 30 25 90 3 ELEMENTY PSYCHOLINGWISTYKI I SOCJOLINGWISTYKI Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu Język modułu kształcenia/język przedmiotu POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJE SPOŁECZNE Semestr, w którym moduł*) jest realizowany • ma wiedzę na temat mechanizmu funkcjonowania systemu językowego; zróżnicowania współczesnej polszczyzny; wpływu czynników społecznych na poziom umiejętności komunikacyjnych; • zna i rozumie czynniki warunkujące proces akwizycji języka i skutecznej komunikacji; • zna i rozumie proces socjalizacji pierwotnej, wtórnej i tzw. odwróconej • rozumie wpływ nowych mediów na jakość komunikacji i styl myślenia. • rozróżnia sytuacje komunikacyjne i ich uwarunkowania; • właściwie stosuje terminologię z zakresu psycho- i socjolingwistyki; • opracowuje tekst naukowy w formie abstraktu; • analizuje i ocenia zachowania językowe. • ma świadomość istotności wpływu stylu konwersacyjnego na skuteczność komunikacji i oddziaływań terapeutycznych. I semestr A. Forma zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe wykład zajęcia w sali dydaktycznej uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia B. Sposób realizacji zajęć: 8 h wykładu 1 ECTS wykład interaktywny udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów; praca pisemna (streszczenia wybranego tekstu naukowego). E. Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach; opracowanie w formie pisemnej streszczenia wybranego tekstu naukowego. Treści modułu kształcenia (program wykładów) Problematyka wykładów: 1. Język jako system (pojęcie morfemu i reguł gramatycznych); od strukturalizmu do pragmatyki językowej – społeczne i psychologiczne uwarunkowania komunikacji językowej. 2. Podstawowe kategorie socjolingwistyczne (wiek, wykształcenie, płeć, rola społeczna, relacja rangi, sytuacja, styl konwersacyjny) i ich rola w zachowaniach językowych. 3. Psychologiczne i socjologiczne uwarunkowania akwizycji języka – pojęcie socjalizacji pierwotnej, wtórnej, socjalizacja medialna i tzw. odwrócona. 4. Typ rodziny a zachowania językowe: Basil Bernstein i jego teoria kodu ograniczonego i rozwiniętego; 31 wideodziecko – myślenie konkretno-wyobrażeniowe. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej K. 1. 2. L. 1. 2. Wykaz literatury obowiązkowej: Grabias S., (wyd. dowolne), Język w zachowaniach społecznych, Lublin. Kurcz I., 2000, Psychologia języka i komunikacji, Warszawa. Wykaz literatury uzupełniającej: Skudrzyk A., 2005, Czy zmierzch kultury pisma? O synestezji i analfabetyzmie funkcjonalnym, Katowice. Bielecka-Prus J., 2010, Transmisja kultury w rodzinie i w szkole. Teoria Basila Bernsteina, Warszawa 2010. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność itp.) Obciążenie słuchacza [h] udział w wykładach 8 samodzielne studiowanie: wykładów, literatury przedmiotu oraz samodzielne wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia. Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza Punkty ECTS za moduł 20 28 1 Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu KULTURA JĘZYKA Język modułu kształcenia/język przedmiotu POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJE SPOŁECZNE Semestr, w którym moduł*) jest realizowany • ma wiedzę na temat wychowania językowego i poprawności językowej; • zna i rozumie pojęcia: norma językowa; błąd językowy; akcent wyrazowy, akcent zdaniowy, akcent zestrojowy, wyraz ortotoniczny, wyraz atoniczny, enklityki, proklityki; • zna i rozumie prawidła wymowy polskiej; • rozumie wpływ czynników społecznych na poziom umiejętności komunikacyjnych. • wskazuje akcent wyrazowy, akcent zdaniowy, akcent zestrojowy, wyraz ortotoniczny, wyraz atoniczny, enklityki, proklityki; • właściwie stosuje terminologię z zakresu kultury języka; • stosuje prawidła wymowy polskiej; • analizuje i ocenia błędy językowe językowe. • ma świadomość istotności poziomu kultury języka na skuteczność komunikacji i oddziaływań terapeutycznych. I semestr A. Forma zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe wykład B. Sposób realizacji zajęć: zajęcia w sali dydaktycznej uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy 8 h wykładu 1 ECTS Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* 32 Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia wykład interaktywny udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów / test sprawdzający opanowanie zagadnień teoretycznych i praktycznych ujętych w treściach modułu. F. Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach / test sprawdzający opanowanie zagadnień teoretycznych i praktycznych ujętych w treściach modułu. Treści modułu kształcenia (program wykładów) Problematyka wykładów: 5. 6. 7. 8. 9. Kultura języka i kultura żywego słowa Pojęcie normy językowej. Błąd językowy. Wymowa grup spółgłoskowych, wymowa grup samogłoskowych, wymowa nosówek. Wymowa internacjonalizmów, wybranych zapożyczeń, nazwisk obcych. Akcent wyrazowy, akcent zdaniowy, akcent zestrojowy, wyraz ortotoniczny, wyraz atoniczny, enklityki, proklityki. 10. Znaki interpunkcyjne – podział, wartość głosowa, stylistyczna wartość interpunkcji (w tym interpunkcja artystyczna), pauza logiczna. 11. Terytorialne i środowiskowe zróżnicowanie polszczyzny – dialekty i socjolekty. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej A.Wykaz literatury obowiązkowej: 1. Bednarek J. D., 2003, Ćwiczenia wyrazistości mowy, Bydgoszcz. 2. Dłuska M., Prozodia języka polskiego, Warszawa. 3. Gawęda K., Łazewski J., 2004, O błędach wymowy. Książeczka dla dzieci tudzież wyższych urzędników państwowych, Białystok. 4. Kotlarczyk M, 1961, Podstawy sztuki żywego słowa, Warszawa. 5. Kram J., 1976, Gawędy o żywym słowie, Warszawa. 6. Meissner Cz., 196663, ABC recytatora, Warszawa. 7. Meissner Cz., 1993, Książeczka o sztuce recytacji i sztuce mówienia, Katowice. 8. Mikuta M., 2001, Kultura żywego słowa, Częstochowa. 9. Oczkoś M., 1999, Abecadło mówienia, Warszawa. 10. Toczyska B., 1998, Elementarne ćwiczenia dykcji, Gdańsk. 11. Wieczorkiewicz B., 1977, Sztuka mówienia, Warszawa. G. Wykaz literatury uzupełniającej: 1. Gawrońska M., 2001, Podstawy wymowy i impostacji głosu dla studentów i absolwentów akademii wychowania fizycznego, Wrocław. 2. Mitrynowicz – Modrzejewska M., 1963, Fizjologia i patologia głosu, słuchu i mowy, Kraków. 3. Prawidła poprawnej wymowy polskiej, 1995, oprac. Z. Klemensiewicz. Uzupełnił S. Urbańczyk, Kraków. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność itp.) Obciążenie słuchacza [h] udział w wykładach 8 samodzielne studiowanie: wykładów, literatury przedmiotu / test sprawdzający opanowanie zagadnień teoretycznych i praktycznych ujętych w treściach modułu. Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza 33 20 28 Punkty ECTS za moduł 1 Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu WSTĘP DO LOGOPEDII Język modułu kształcenia/język przedmiotu POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJE SPOŁECZNE Semestr, w którym moduł*) jest realizowany • zna: działania poznawcze logopedii; zawodowe specjalizacje logopedii; podstawowe terminy logopedyczne; • ma wiedzę z zakresu diagnozowania zachowań językowych we wszelkich interakcjach społecznych i w zaburzeniach mowy; • zna zasady konstruowania programów postępowania logopedycznego. • analizuje stan badań nad zaburzeniami mowy jako tło dla czynności diagnostycznych, dla prognostyki i dla terapii logopedycznej. • stosuje zasady budowania programów terapii różnych typów zaburzeń mowy; • interpretuje: dokumenty prawne na temat statusu zawodowego logopedy; • analizuje standardy postępowania logopedycznego. • ma świadomość zaburzeń mowy oraz świadomość konieczności ich zapobiegania poprzez profilaktykę logopedyczną; • rozumie problematykę etyczną związaną z odpowiedzialnością za trafność postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w przypadku osób z zaburzeniami mowy; • ma wysoką samoświadomość odpowiedzialności za swoje działania. I semestr A. Forma zajęć: B. Sposób realizacji zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe wykład • zajęcia w sali dydaktycznej uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy 10 h wykładu 1 ECTS Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład interaktywny udział w dyskusji na zajęciach; udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów / zaliczenie ustne / kolokwium / pisemna praca. 34 Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia A. Forma zaliczenia: wykład: zaliczenie z oceną B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach; zaliczenie ustne / kolokwium / praca pisemna. Treści modułu kształcenia (program wykładów i ćwiczeń) A. Problematyka wykładów: Mowa i obszary zachowań ludzkich. Termin logopedia i jego znaczenie. Działania poznawcze logopedii. Zawodowe specjalizacje logopedii. Logopedia a dziedziny pograniczne logopedii. Interdyscyplinarny charakter logopedii. Status zawodowy logopedy. Zawód logopedy w świetle rozporządzeń prawnych. Etyka zawodu logopedy. Działania poznawcze logopedii. Stan badań nad zaburzeniami mowy jako tło dla czynności diagnostycznych, dla prognostyki i dla terapii logopedycznej. 10. Zasady budowania programów terapii różnych typów zaburzeń mowy. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej A. Wykaz literatury obowiązkowej: 1. Grucza F., 1983, Zagadnienia metalingwistyki. Lingwistyka – jej przedmiot, lingwistyka stosowana, Warszawa. 2. Grabias S., 1991, Logopedia, jej przedmiot i stopień zaawansowania refleksji metanaukowej, (w:) Przedmiot logopedii. Komunikacja językowa i jej zaburzenia 1, red. S. Grabias, Lublin, s. 26–47. 3. Grabias S. (red.), 2001, Zaburzenia mowy. Mowa. Teoria – Praktyka, Lublin. 4. Karczmarek L., 1991, O polskiej logopedii, (w:) Przedmiot logopedii. Komunikacja językowa i jej zaburzenia 1, red. S. Grabias, Lublin, s. 5–25. 5. Styczek I., 1980, Logopedia, Warszawa. B. 1. 2. 3. Wykaz literatury uzupełniającej: Grabias S., 2000, Mowa i jej zaburzenia, „Logopedia” 28, s. 7–36. Rocławski B., 1993, Opieka logopedyczna od poczęcia, Gdańsk. Sawa B., 1990, Dzieci z zaburzeniami mowy, Warszawa. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie pracy zaliczeniowej itp.) Obciążenie słuchacza [h] udział w wykładach 10 samodzielne studiowanie wykładów 20 Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza Punkty ECTS za moduł 30 1 Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu TYPOLOGIA ZABURZEŃ MOWY Język modułu kształcenia/język przedmiotu POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA • ma wiedzę z zakresu komunikacji językowej w ujęciu kompleksowym. • zna składniki wypowiedzi słownej; • zna i rozumie różnice między normą a wadą wymowy. Kryteria oceny wymowy; • zna typologie zaburzeń mowy według: kryteriów objawowych, kryteriów etiologicznych; • zna i rozumie podstawowe terminy logopedyczne. 35 UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJE SPOŁECZNE Semestr, w którym moduł*) jest realizowany • rozróżnia wady wymowy; • analizuje i interpretuje zaburzenia artykulacji; • rozpoznaje zaburzenia mowy w złożonych zespołach chorobowych. • rozróżnia specyficzne zaburzenia rozwoju języka od innych zaburzeń mowy i komunikacji językowej • zna i rozumie podstawowe terminy logopedyczne; • analizuje zaburzenia mowy według kryteriów; • tworzy ustne i pisemne sprawozdania zawierające analizę i interpretację zebranych informacji na temat zaburzeń mowy. • ma świadomość wad wymowy oraz ich zapobiegania poprzez profilaktykę logopedyczną; • rozumie problematykę etyczną związaną z odpowiedzialnością za trafność postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w przypadku osób z zaburzeniami mowy; • ma wysoką samoświadomość odpowiedzialności za swoje działania. II semestr A. Forma zajęć: B. Sposób realizacji zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe wykład • zajęcia w sali dydaktycznej uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy 10 h wykładu 2 ECTS Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład interaktywny udział w dyskusji na zajęciach; udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów / zaliczenie ustne / kolokwium / pisemna praca. B. Forma zaliczenia: wykład: zaliczenie z oceną B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach; zaliczenie ustne / kolokwium / praca pisemna. Treści modułu kształcenia (program wykładów i ćwiczeń) 1. 2. 3. 4. 5. B. Problematyka wykładów: Komunikacja językowa w ujęciu kompleksowym. Składniki wypowiedzi słownej. Norma a wada wymowy. Kryteria oceny wymowy. Wady wymowy a błędy wymowy. Typologia zaburzeń mowy według kryteriów objawowych. Typologia zaburzeń mowy według kryteriów etiologicznych. 36 6. Zaburzenia mowy w złożonych zespołach chorobowych. 7. Specyficzne zaburzenia rozwoju języka Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej C. 1. 2. 3. 8. Wykaz literatury obowiązkowej: Grabias S. (red.), 2001, Zaburzenia mowy. Mowa. Teoria – Praktyka, Lublin. Kaczmarek L., 1977, Nasze dziecko uczy się mowy, Lublin. Gałkowski T., Jastrzębowska G. (red.), 2001, Logopedia – pytania i odpowiedzi. Podręcznik akademicki, Opole. Gałkowski T., Tarkowski Z., Zalewski T., 1993, Diagnoza i terapia zaburzeń mowy, Lublin Sołtys-Chmielowicz A., 2002, Wady wymowy i ich korygowanie „Logopedia” 31. Sołtys-Chmielowicz A., 2008, Zaburzenia artykulacji. Teoria i praktyka, Kraków. Stecko E., 1996, Zaburzenia mowy u dzieci - wczesne rozpoznawanie i postępowanie logopedyczne, Warszawa. Styczek I., 1980, Logopedia, Warszawa. D. 4. 5. 6. 7. Wykaz literatury uzupełniającej: Grabias S., 2000, Mowa i jej zaburzenia, „Logopedia” 28, s. 7–36. Rocławski B., 1993, Opieka logopedyczna od poczęcia, Gdańsk. Sawa B., 1990, Dzieci z zaburzeniami mowy, Warszawa. Spionek H., 1965, Zaburzenia psychoruchowego rozwoju dziecka, Warszawa. 4. 5. 6. 7. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie pracy zaliczeniowej itp.) Obciążenie słuchacza [h] udział w wykładach 10 samodzielne studiowanie wykładów 25 samodzielne studiowanie literatury przedmiotu 25 Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza Punkty ECTS za moduł 60 2 Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu LOGORYTMIKA, EMISJA I HIGIENA GŁOSU Język modułu kształcenia/język przedmiotu POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI • ma wiedzę na temat: fizjologii narządu mowy; emisji i higieny głosu; artykulacji i dykcji samogłosek i spółgłosek; kształtowania się motywiki rytmiczno-słuchowej oraz kształtowania się ekspresji ruchowej i werbalnej; • zna i rozumie znaczenie oddychania dla emisji głosu; • ma wiedzę wpływu czynników biologicznych na kształtowanie się głosu; • zna ćwiczenia ruchowo-muzyczne wg metody Emila Jaques’aDalcroze’a; • zna i rozumie metodę Carla Orffa. • analizuje i interpretuje ćwiczenia ruchowo-muzyczne wg metody Emila Jaques’a-Dalcroze’a; • ćwiczy oddech statyczny i dynamiczny oraz podparcie oddechowe; • uaktywniania narządy artykulacyjne poprzez praktyczne ćwiczenia; • prowadzi ćwiczenia z wykorzystaniem elementów metody integracji sensorycznej. 37 KOMPETENCJE SPOŁECZNE Semestr, w którym moduł*) jest realizowany • ma świadomość poziomu własnych kompetencji, ich istotności, oryginalności i nowatorstwa w zawodowej praktyce; • ma świadomość rangi posiadanej wiedzy i umiejętności z zakresu emisji i higieny głosu dla profilaktyki logopedycznej; • ma świadomość wartości ćwiczeń muzycznych w terapii logopedycznej, m.in. terapii osób z zaburzeniami płynności mowy. I semestr A. Forma zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe wykład ćwiczenia audytoryjne B. Sposób realizacji zajęć: zajęcia w sali dydaktycznej uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy 10 h wykładu 3 ECTS Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia 10 h ćwiczeń audytoryjnych wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład interaktywny; ćwiczenia: metoda zajęć praktycznych / metoda problemowa z dyskusją / analiza przypadków. udział w dyskusji na zajęciach; udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów i ćwiczeń; zaliczenie ustne / kolokwium / opracowanie zestawu ćwiczeń. . B. Warunki zaliczenia: D. Forma zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach; zaliczenie z oceną zaliczenie ustne/ kolokwium / opracowanie zestawu ćwiczeń. Treści modułu kształcenia (program wykładów i ćwiczeń) A. Problematyka wykładów: 1. Mioelastyczna i kliniczno-neurofizjologiczna teoria powstawania dźwięku. 2. Znaczenie oddychania dla emisji głosu – oddech statyczny i dynamiczny, podparcie oddechowe – appogio. 3. Artykulacja i dykcja samogłosek i spółgłosek, uaktywnianie narządów artykulacyjnych; artykulacja muzyczna jak czynnik wspomagający prawidłowe atakowanie dźwięków (przygotowanie do ćwiczeń muzycznych z balbutologopedii). 4. Rola komór rezonacyjnych i elementów elastycznych zdolnych do drgań; współbrzmienie i odbrzmienie, czyli rezonans. Uaktywnienie rezonatora piersiowego u rezonatora nasady. Rejestr piersiowy i głowowy. 5. Wpływ czynników biologicznych na kształtowanie się głosu. 6. Ćwiczenia ruchowo-muzyczne wg metody Emila Jaques’a-Dalcroze’a. 7. Kształtowanie motywiki rytmiczno-słuchowej. 8. Kształtowanie ekspresji ruchowej i werbalnej na podstawie rytmu i tempa. 9. Regularne i nieregularne grupy rytmiczne, takty parzyste, nieparzyste i mieszane (realizacja ruchowa i werbalna), kanon rytmiczny i melodyczny. 10. Elementy metody Carla Orffa nawiązujące do sztuki synkretycznej (taniec, słowo, muzyka) – pierwszoplanowa rola rytmu i perkusji. 38 B. Problematyka ćwiczeń: 1. Oddech statyczny i dynamiczny, podparcie oddechowe – ćwiczenia. 2. Artykulacja i dykcja samogłosek i spółgłosek, uaktywnianie narządów artykulacyjnych; artykulacja muzyczna jak czynnik wspomagający prawidłowe atakowanie dźwięków (przygotowanie do ćwiczeń muzycznych z balbtologopedii). 3. Rola komór rezonacyjnych i elementów elastycznych zdolnych do drgań; współbrzmienie i odbrzmienie, czyli rezonans. Uaktywnienie rezonatora piersiowego u rezonatora nasady. Rejestr piersiowy i głowowy. 4. Ćwiczenia ruchowo-muzyczne wg metody Emila Jaques’a-Dalcroze’a. 5. Kształtowanie motywiki rytmiczno-słuchowej – zajęcia praktyczne. 6. Kształtowanie ekspresji ruchowej i werbalnej na podstawie rytmu i tempa – zajęcia praktyczne. 7. Regularne i nieregularne grupy rytmiczne, takty parzyste, nieparzyste i mieszane (realizacja ruchowa i werbalna), kanon rytmiczny i melodyczny. 8. Elementy metody Carla Orffa – prezentacja. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej A. Wykaz literatury obowiązkowej: 1. Adamiszyn Z., Walencik – Topiłko A., 2003, Logopedia artystyczna, (w:) Logopedia. Pytania i odpowiedzi. Podręcznik akademicki, red. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska, Opole, t. 2. 2. Kotlarczyk M, 1961, Podstawy sztuki żywego słowa, Warszawa. 3. Lewandowska K, 1966, Muzykoterapia dziecięca, Gdańsk. 4. Minczakiewicz E., 1996, Mowa – rozwój – zaburzenia – terapia, Kraków, Wydawnictwo WSP. 5. Maksymowicz K., 2003, Zestawy ćwiczen dykcyjnych, (w:) Logopedia. Pytania i odpowiedzi. Podręcznik akademicki, red. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska, Opole. 6. Teml H., 1997, Relaks w nauczaniu, Warszawa, t. 2. 7. Weller S., 2006, Oddech, który leczy, Gdańsk. 1. 2. 3. 4. A. Wykaz literatury uzupełniającej: Knill Ch., 1997, Dotyk i komunikacja, Warszawa. Kochanowicz J, 1961, Podstawy recytacji i wymowy scenicznej, Warszawa. Kram J., 1976, Gawędy o żywym słowie, Warszawa. Kram J., 1988, Zarys kultury żywego słowa, Warszawa. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność itp.) Obciążenie słuchacza [h] udział w wykładach 10 udział w ćwiczeniach audytoryjnych 10 samodzielne studiowanie wykładów 20 samodzielne studiowanie literatury przedmiotu 25 samodzielne przygotowanie się do ćwiczeń i przygotowanie się do zaliczenia 25 Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza Punkty ECTS za moduł 90 3 Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu TECHNIKA MOWY Język modułu kształcenia/język przedmiotu POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA • zna podstawową terminologię z zakresu retoryki oraz o komunikacji; • ma wiedzę z zakresu prozodii (intonacja, akcent) i dykcji; 39 nauk • zna pojęcie normy fonetycznej. UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJE SPOŁECZNE Semestr, w którym moduł*) jest realizowany Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe • konstruuje plan wystąpienia publicznego na wskazany temat, dla wyraźnie wskazanego audytorium; • wygłasza przemówienia przed publicznością; • odróżnia prawidłową wymowę od patologii. • efektywnie organizuje własną pracę i krytycznie ocenia sposób jej zaangażowania; • efektywnie współdziała z członkami zespołu i potrafi pracować pod kierunkiem; • wykazuje elastyczne podejście do wymogów pracy w sposób pozwalający na radzenie sobie ze stresem i utrzymanie wysokiej samooceny. III semestr uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy 15 h ćwiczeń 3 ECTS Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia ćwiczenia: analiza tekstów z dyskusją / metoda problemowa z prezentacją multimedialną / analiza przypadków / dyskusja / metoda zajęć praktycznych. udział w dyskusji na zajęciach; udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas ćwiczeń; zaliczenie ustne / kolokwium / wykonanie zaliczeniowej pracy (ew. prezentacji) obejmującej treści modułu kształcenia. praca domowa – konspekt przemówienia na wskazany temat; wygłoszenie przed audytorium przemówienia (wykorzystanie – obok językowych chwytów perswazyjnych – zabiegów dykcyjnych i prozodii do pozyskania słuchaczy); E. Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną Treści modułu kształcenia (program ćwiczeń) Problematyka ćwiczeń: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. zajęcia w sali dydaktycznej ćwiczenia audytoryjne Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Stosowane metody dydaktyczne D. Sposób realizacji zajęć: C. Forma zajęć: Retoryka oraz nauka o komunikacji. Podstawy wymowy scenicznej. Trening artykulacyjno – dykcyjny – cele i założenia. Wprawki artykulacyjne. Ćwiczenia dykcyjne. Fraza i kryteria segmentacji tekstu. Nastawienie głosowe i atakowanie dźwięku. 40 B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach; zaliczenie ustne/ kolokwium / wykonanie zaliczeniowej pracy (ew. prezentacji) obejmującej treści modułu kształcenia. 8. Ćwiczenia giętkości i melodyjności głosu. 9. Sztuka przemawiania. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej B. Wykaz literatury obowiązkowej: 1. Barłowska M., Budzyńska-Daca A., Załęska M., 2010, Ćwiczenia z retoryki, Warszawa. 2. Korolko M., 1998, Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa. 3. Morreale S. P., Spitzberg B. H., Barge J.K., 2007, Komunikacja między ludźmi. Motywacja, wiedza i umiejętności. Warszawa. 4. Gumkowski M. (red.), 2006, Wielkie mowy historii, t.1-4, Warszawa. 1. 2. 3. 4. F. Wykaz literatury uzupełniającej: Oczkoś M., 1999, Abecadło mówienia, Wałbrzych. Reynolds G., 2009, Zen prezentacji. Proste pomysły i ważne zasady, Gliwice Toczyska B., 2007, Elementarne ćwiczenia dykcji, Gdańsk. Turk Ch., 2003, Sztuka przemawiania, Wrocław. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność itp.) udział w ćwiczeniach audytoryjnych 15 samodzielne przygotowanie się do ćwiczeń 25 samodzielne studiowanie literatury przedmiotu 25 przygotowanie się do zaliczenia 25 90 Obciążenie słuchacza [h] Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza Punkty ECTS za moduł WARSZTAT LOGOPEDY Z ELEMENTAMI INFORMATYKI Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu Język modułu kształcenia/język przedmiotu 3 POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA • ma wiedzę na temat zastosowania technologii informatycznej w logopedii; • zna i rozumie czynniki warunkujące proces akwizycji języka i skutecznej komunikacji; • rozumie wpływ nowych mediów na kształtowanie się mowy i języka. UMIEJĘTNOŚCI • programuje terapię logopedyczną z uwzględnieniem programów komputerowych i pomocy logopedycznych; • opracowuje warsztat logopedy z uwzględnieniem narzędzi i pomocy dydaktycznych; • analizuje i krytycznie ocenia informatyczne narzędzia i programy komputerowe. KOMPETENCJE SPOŁECZNE • ma świadomość istotności wpływu informatycznych narzędzi i programów komputerowych na skuteczność komunikacji i oddziaływań terapeutycznych. Semestr, w którym moduł*) jest realizowany I semestr A. Forma zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe wykład B. Sposób realizacji zajęć: zajęcia w sali dydaktycznej uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy 41 Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchacza 8 h wykładu 1 ECTS Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne wykład interaktywny Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów / kolokwium / praca pisemna. Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia H. Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach; ustna odpowiedź / kolokwium / pisemna praca. Treści modułu kształcenia (program wykładów) Problematyka wykładów: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Warszatat logopedy – literatura, testy, kwestionariusze. Dokumentacja diagnozy i terapii logopedycznej. Podstawy wykorzystania komputerów w logopedycznej praktyce. Praktyczne programy użytkowe (edytory, arkusze kalkulacyjne, prezentacje). Współpraca z programami przeznaczonymi dla logopedów. Współpraca z programami typu „Afazja”, „Fonem.EU”. Wady i zalety logopedycznych programów komputerowych. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej E. Wykaz literatury obowiązkowej: 1. Borowiecki R., Kwieciński M., 2004, Informacja i wiedza w zintegrowanym świecie zarządzania, wyd. Zakamycze, Kraków. 2. Gruba J., 2010, Technologia informacyjna w logopedii, Gliwice. 3. Kapczyński A., 2005, Problematyka baz danych w biometrycznych systemach uwierzytelniania. Bazy danych – aplikacje i systemy 2005. Warszawa. F. Wykaz literatury uzupełniającej: 1. Elmasri R., Navathe S.B., 2005, Wprowadzenie do systemów baz danych. Helion. Hei-Chia Wang, HukiSen Wang, A hybrid expert system for equipment failure analysis, Expert Systems with Applications 28, 615-622. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność itp.) Obciążenie słuchacza [h] udział w wykładach 8 samodzielne studiowanie: wykładów, literatury przedmiotu oraz samodzielne wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia. Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza Punkty ECTS za moduł 20 28 1 Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu DIAGNOZA I TERAPIA ZABURZEŃ ARTYKULACJI (DYSLALIA) Język modułu kształcenia/język przedmiotu POLSKI 42 Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJE SPOŁECZNE Semestr, w którym moduł*) jest realizowany • ma wiedzę dotyczącą badania diagnostyczno-logopedycznego w zakresie dyslalii; • zna i rozumie podstawowe terminy logopedyczne; • zna wady wymowy; • zna metody pracy logopedycznej; • posiada wiedzę na temat ćwiczeń rozwijających mowę i język osób z zaburzeniami artykulacji. • rozróżnia wady wymowy; • analizuje i interpretuje zaburzenia artykulacji; • prowadzi terapię osób z zaburzeniami artykulacji; • właściwie stosuje pomoce i aparaturę stosowaną w logopedii; • opracowuje konspekty dotyczące postępowania logopedycznego dla konkretnej wady wymowy oraz opinie logopedyczne; • programuje terapię logopedyczną osób z zaburzeniami artykulacji; • analizuje i ocenia efekty swojej pracy w postępowaniu logopedycznym tworzy ustne i pisemne sprawozdania zawierające analizę i interpretację zebranych informacji na temat zdiagnozowanych zaburzeń artykulacji. • ma świadomość wad wymowy oraz ich zapobiegania poprzez profilaktykę logopedyczną; • rozumie problematykę etyczną związaną z odpowiedzialnością za trafność postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w przypadku osób z zaburzeniami artykulacji; • wykazuje empatię w stosunku do klientów i ich rodzin/opiekunów; • ma wysoką samoświadomość odpowiedzialności za swoje działania. II semestr B. Sposób realizacji zajęć: A. Forma zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe wykład; ćwiczenia audytoryjne; ćwiczenia laboratoryjne. uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i łuchaczy 10 h wykładu 15 h ćwiczeń audytoryjnych 10 h ćwiczeń laboratoryjnych 6 ECTS Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne • zajęcia w sali dydaktycznej; • zajęcia poza pomieszczeniami dydaktycznymi UŚ (ćwiczenia laboratoryjne w placówce specjalistycznej na podstawie zawartych porozumień wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład z prezentacją multimedialną; ćwiczenia audytoryjne: analiza dokumentów z dyskusją / metoda problemowa / analiza przypadków / metoda projektów / rozwiązywanie zadań i ich projektowanie. ćwiczenia laboratoryjne: analiza dokumentów z dyskusją / metoda problemowa / analiza przypadków / metoda projektów / rozwiązywanie zadań i ich projektowanie. 43 Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy udział w dyskusji na zajęciach; udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów i ćwiczeń; zaliczenie ustne / kolokwium / wykonanie określonej pracy praktycznej; egzamin. C. Forma zaliczenia: Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia wykład: egzamin; ćwiczenia audytoryjne: zaliczenie z oceną; ćwiczenia laboratoryjne: zaliczenie z oceną. B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach; ustalenie oceny zaliczeniowej z ćwiczeń audyt. i ćwiczeń lab. na podstawie ocen cząstkowych otrzymywanych w trakcie trwania semestru: zaliczenie ustne / kolokwium; opracowanie pisemne wybranych metod terapii logopedycznej wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia (końcowa praca dotycząca postępowania logopedycznego dla zleconej wady wymowy); egzamin. Treści modułu kształcenia (program wykładów i ćwiczeń) C. Problematyka wykładów: 1. Pojęcie oraz rodzaje dyslalii. 2. Etiologia dyslalii. 3. Diagnoza dyslalii – pomoce i sposoby badania. 4. Terapia dyslalii – usuwanie przyczyn, podstawowe zasady procesu korekcyjnego, metody terapii. 5. Dokumentacja procesu diagnostyczno-terapeutycznego pacjentów z dyslalią. D. Problematyka ćwiczeń audytoryjnych i problematyka ćwiczeń laboratoryjnych: 1. Pomoce i sposoby badania dyslalii. 2. Diagnoza dyslalii – analiza przypadków; analiza dokumentów. 3. Terapia dyslalii – usuwanie przyczyn, podstawowe zasady procesu korekcyjnego. 4. Metody terapii logopedycznej (opracowanie pisemne). 5. Dokumentacja procesu diagnostyczno-terapeutycznego pacjentów z dyslalią 6. Diagnoza stanu i potrzeb logopedycznych wybranego dziecka (charakterystyka jednostki klinicznej). 7. Opracowanie konspektu zajęć (formułowanie celów, metody, materiał, sposoby ewaluacji). Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej G. Wykaz literatury obowiązkowej: Antos D., Demel G., Styczek I., 1978, Jak usuwać seplenienie i inne wady wymowy, Warszawa. Demel G., 1978, Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola, Warszawa. Kaczmarek L., 1977, Nasze dziecko uczy się mowy, Lublin. Gałkowski T., Jastrzębowska G. (red.), 2001, Logopedia – pytania i odpowiedzi; podręcznik akademicki, Opole. Styczek I., 1980, Logopedia, Warszawa. H. Wykaz literatury uzupełniającej: Bochniarz A., 1998, Gdy masz dziecko z wadą wymowy, Żory. Demel G., 1979, Elementy logopedii, Warszawa. Kania J.T., 2001, Szkice logopedyczne, Lublin. Kozłowska K., 1996, Pomagajmy dzieciom z zaburzeniami mowy, Kielce. 44 Svobodova K., 2006, Język i mowa. Ćwiczenia rozwijające motorykę narządów mowy, Ostrava. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie pracy zaliczeniowej itp.) Obciążenie słuchacza [h] udział w wykładach 10 udział w ćwiczeniach audytoryjnych 15 udział w ćwiczeniach laboratoryjnych 10 samodzielne studiowanie wykładów 25 samodzielne studiowanie literatury przedmiotu 30 samodzielne przygotowanie się do ćwiczeń, w tym przygotowanie się do ustnej odpowiedzi/kolokwium zaliczeniowego samodzielne wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia samodzielne przygotowanie do egzaminu 30 30 30 Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza Punkty ECTS za moduł Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu DYSGLOSJA Język modułu kształcenia/język przedmiotu POLSKI 180 6 Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI • zna etiopatogenezę rozszczepów, nowotworów jamy ustnej i wad zgryzu; • ma wiedzę na temat wielospecjalistycznego leczenia osób z rozszczepem, ankyloglosją i wadami zgryzu. • zna cechy mowy rozszczepowej; • zna etapy diagnozy i terapii zaburzeń mowy u osób z rozszczepem wargi i rozszczepem podniebienia; • zna i rozumie zasady wczesnej opieki logopedycznej dzieci z rozszczepem; • posiada wiedzę na temat sposobów diagnozowania zaburzeń wymowy u osób z wadami zgryzu i rozszczepem wargi i/lub rozszczepem podniebienia; • posiada wiedzę na temat metod rehabilitacji pacjentów z wadami zgryzu i rozszczepem wargi i/lub rozszczepem podniebienia. • rozpoznaje zaburzenia anatomiczno – funkcjonalne; • objaśnia uwarunkowania mowy w nieprawidłowo zbudowanym lub funkcjonującym aparacie artykulacyjnym; • właściwie stosuje terminologię i określa kategoryzacje w ocenie logopedycznej pacjenta z wadami zgryzu i rozszczepem podniebienia; • diagnozuje poszczególne zaburzenia uwarunkowane wadami anatomicznymi lub funkcjonalnymi aparatu artykulacyjnego i fonacyjnego • opracowuje narzędzia i strategie postępowania w przypadku zaburzeń uwarunkowanych wadami anatomicznymi lub funkcjonalnymi aparatu artykulacyjnego i fonacyjnego; • analizuje i ocenia strategie postępowania w przypadku zaburzeń mowy dzieci i dorosłych z rozszczepem wargi i/lub rozszczepem podniebienia. 45 KOMPETENCJE SPOŁECZNE Semestr, w którym moduł*) jest realizowany • ma świadomość obowiązku ciągłego aktualizowania i poszerzania wiedzy z zakresu dysglosji; • wykazuje się otwartością na współpracę z innymi specjalistami prowadzącymi terapię pacjentów z dysglosją; • wykazuje się empatią i świadomością możliwości i ograniczeń pacjenta; • w swoich działaniach koncentruje się na podnoszeniu jakości życia pacjenta z zaburzeniami realizacyjnymi mowy. II semestr A. Forma zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe 15 h wykładu 5 h ćwiczeń 4 ECTS Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy zajęcia w sali dydaktycznej uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne wykład ćwiczenia laboratoryjne B. Sposób realizacji zajęć: wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład z prezentacją multimedialną; ćwiczenia: analiza tekstów z dyskusją / metoda projektów / metoda problemowa / analiza przypadków / dyskusja / rozwiązywanie zadań i ich projektowanie udział w dyskusji na zajęciach; udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów i ćwiczeń; zaliczenie ćwiczeń na podstawie odpowiedzi ustnej / kolokwium / wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia; egzamin. G. Forma zaliczenia: Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia ćwiczenia laboratoryjne: zaliczenie z oceną; wykład: egzamin. B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach; zaliczenie ćwiczeń na podstawie odpowiedzi ustnej / kolokwium / wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia; egzamin. Treści modułu kształcenia (program wykładów i ćwiczeń) A. Problematyka wykładów: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Pojęcie i diagnoza dysglosji. Mowa rozszczepowa. Charakterystyka zaburzeń artykulacji towarzyszących wadom zgryzu. Zaburzenia artykulacyjne w ankyloglosji. Diagnoza i terapia zaburzeń mowy u osób z rozszczepem wargi i rozszczepem podniebienia. Wczesna opieka logopedyczna dzieci z rozszczepem. Diagnoza zaburzeń wymowy u osób z wadami zgryzu, z rozszczepem wargi i rozszczepem podniebienia. Logopedyczna terapia zaburzeń mowy u dzieci z wadami zgryzu, rozszczepem wargi i rozszczepem 46 podniebienia. 9. Dokumentacja procesu diagnostyczno-terapeutycznego pacjentów z dysglosją. B. Problematyka ćwiczeń: 1. 2. 3. 4. Diagnoza i terapia zaburzeń mowy u osób z rozszczepem wargi i rozszczepem podniebienia. Wczesna opieka logopedyczna dzieci z rozszczepem. Diagnoza zaburzeń wymowy u osób z wadami zgryzu, z rozszczepem wargi i rozszczepem podniebienia. Logopedyczna terapia zaburzeń mowy u dzieci z wadami zgryzu, rozszczepem wargi i rozszczepem podniebienia. 5. Dokumentacja procesu diagnostyczno-terapeutycznego pacjentów z dysglosją. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej I. Wykaz literatury obowiązkowej: 1. Błachnio K., 1995, Kompleksowość logopedyczna podstawą skuteczności terapeutycznej, Logopedia nr 22, Lublin, Wydawnictwo UMCS. 2. Konopska L., 2006, Wady wymowy u osób z wadami zgryzu, Szczecin. 3. Mackiewicz B., 2002, Dysglosja jako jeden z objawów zespołu oddechowo-połykowego, Gdańsk. 4. Pluta-Wojciechowska D., 2006, Zaburzenia mowy u dzieci z rozszczepem podniebienia. Badania-Teoria Praktyka, Bielsko-Biała. 5. Pluta-Wojciechowska D., Podstawy patofonetyki mowy rozszczepowej. Dyslokacje, Bytom. 6. Pluta-Wojciechowska D., 2011, Mowa dzieci z rozszczepem wargi i podniebienia, Kraków. J. Wykaz literatury uzupełniającej: 1. Hortis-Dzierzbicka M.A., 2005, Mowa pacjenta z rozszczepem podniebienia. Szkice foniatrycznologopedyczne, Warszawa. 2. Pluta-Wojciechowska D., 2012, Diagnoza logopedyczna dziecka z rozszczepem wargi i podniebienia, (w:) Diagnoza logopedyczna. Podręcznik akademicki, red. Czaplewska E., Milewski S., Sopot, s. 325-365. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność itp.) Obciążenie słuchacza [h] udział w wykładach 15 udział w ćwiczeniach laboratoryjnych 5 samodzielne studiowanie wykładów 25 samodzielne przygotowanie się do ćwiczeń samodzielne przygotowanie do ustnej odpowiedzi/kolokwium zaliczeniowego i/lub wykonania zaliczeniowej pracy obejmującej program ćwiczeń 25 samodzielne przygotowanie się do egzaminu 25 Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza Punkty ECTS za moduł 25 120 4 Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu WCZESNA OPIEKA LOGOPEDYCZNA Język modułu kształcenia/język przedmiotu POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI • zna cele i założenia wczesnej opieki logopedycznej; • ma wiedzę na temat wielospecjalistycznego leczenia noworodków i niemowląt, u których występują zaburzenia w rozwoju; • posiada wiedzę na temat wpływu wrodzonych i nabytych dysfunkcji centralnego układu nerwowego i chorób genetycznych na rozwój mowy i zachowania językowe; • ma podstawową wiedzę z zakresu diagnozy i terapii logopedycznej noworodków i niemowląt; • zna zasady budowania kontaktu terapeutycznego z rodzicami noworodków i niemowląt. • stosuje i syntetyzuje wiedzę z zakresu zaburzeń mowy, językoznawstwa (m. in. zastosowanie transkrypcji fonetycznej), psychologii, nauk 47 KOMPETENCJE SPOŁECZNE Semestr, w którym moduł*) jest realizowany biomedycznych w celu identyfikacji zaburzeń mowy, ich oceny i zdiagnozowania; • analizuje przykłady terapii logopedycznej noworodków i niemowląt; • tworzy ustne i pisemne sprawozdania z obserwacji terapii logopedycznej noworodków i niemowląt; • ocenia zaburzenia jedzenia, picia i połykania, diagnozuje je i interweniuje w ich przypadku; • dobiera metody, formy i środki do realizacji ustalonych w wyniku programowania terapii czynności językowych u noworodków i niemowląt; • programuje terapię logopedyczną noworodków i niemowląt z uwzględnieniem wyników diagnozy logopedycznej oraz wyników badań specjalistycznych przez określanie celów, procedury i strategii terapii. • zna zakres posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się; • ma świadomość konieczności jasnego sposobu przedstawiania rodzicom/opiekunom małego dziecka drogi terapeutycznego postępowania; • rozumie problematykę etyczną związaną z odpowiedzialnością za trafność postępowania terapeutycznego i ma wysoką samoświadomość odpowiedzialności za swoje działania. III semestr A. Forma zajęć: B. Sposób realizacji zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe wykład uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia zajęcia w sali dydaktycznej 15 h wykładu 3 ECTS wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład interaktywny udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów; egzamin pisemny / wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia. D. Forma zaliczenia: wykład: egzamin B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach; egzamin. Treści modułu kształcenia (program wykładów i ćwiczeń) A. Problematyka wykładów: 1. Biologiczne, psychiczne i społeczne uwarunkowania rozwoju człowieka. 2. Rozwój dziecka w okresie prenatalnym w aspekcie przygotowania do mowy (rozwój anatomiczny; rozwój funkcji neuromięśniowych; rozwój sensoryczny). 3. Wielospecjalistyczna ocena dziecka w okresie prelingwalnym. 4. Rozwój czynności oddechowych, pokarmowych i ruchowych ważnych dla mowy. 48 5. Rozwój kompetencji językowej i mownej u dzieci w okresie 0 – 2 lat. 6. Diagnoza logopedyczna noworodków i niemowląt. 7. Cele i założenia postępowania logopedycznego noworodków i niemowląt. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej A. Wykaz literatury obowiązkowej: 1. Cieszyńska J., Korendo M., 2007, Wczesna interwencja terapeutyczna, Kraków. 2. Eliot L., 2003, Co tam się dzieje? Jak rozwija się mózg w pierwszych pięciu latach życia, Poznań. 3. Hellrugge T., red.,1994, Monachijska Funkcjonalna Diagnostyka Rozwojowa. Pierwszy rok życia, Kraków. 4. Hellrugge T., red., 1995, Monachijska Funkcjonalna Diagnostyka Rozwojowa. Drugi i trzeci rok życia, Kraków. 5. Helwich E., 2000, Wcześniak, Warszawa. 6. Knill Ch., Knill M., 1997, Programy aktywności - świadomość ciała, kontakt i komunikacja, Warszawa. 7. Kornacka K., red., 2003, Noworodek przedwcześnie urodzony - pierwsze lata życia, Warszawa. 8. Kościelska M., 1995, Oblicza upośledzenia, Warszawa. 9. Mackiewicz B., 1986, Wskazówki dla prawidłowego połykania w wadach zgryzu i wymowy u dzieci, Warszawa. 10. Mackiewicz B. (red.), 1983, Wybrane zagadnienia ortodontyczne dla logopedów, Gdańsk. 11. Pluta-Wojciechowska D., 2011, 12. Rocławski B. (red.), 1991, Opieka logopedyczna od poczęcia, Gdańsk. 13. Stecko E., 2001, Zaburzenia mowy u dzieci, Warszawa. 14. Stecko E., 1998, Udział logopedy w stymulacji rozwoju dziecka, „Nowy Pediatra” nr 1. 15. Stecko E., 1997, Wczesna stymulacja logopedyczna dzieci z obciążonym okresem okołoporodowym, „Nowy Pediatra” nr 1. S. Wykaz literatury uzupełniającej: 1. Borkowska M., 2001, Uwarunkowania rozwoju ruchowego i jego zaburzenia w mózgowym porażeniu dziecięcym, Warszawa. 2. Knill Ch., 1992, Dotyk i komunikacja, Warszawa. 3. Łosiowski Z., red., 1997, Dziecko niepełnosprawne ruchowo, Warszawa. 4. Michałowicz R., red., 1996, Mózgowe porażenie dziecięce, Warszawa. 5. Nęcka A., Regner A., Matthews-Brzozowska T., 2004, Ustno-twarzowa terapia regulacyjna według koncepcji Castillo – Moralesa. Wrocław. 6. Piszczek M., 2007, Diagnoza i wspomaganie rozwoju dziecka. Wybrane zagadnienia, Warszawa. 7. Piszczek M.,1997, Metody komunikacji alternatywnej w pracy z osobami niepełnosprawnymi, Warszawa. 8. Pluta-Wojciechowska D., 2006, Zaburzenia mowy u dzieci z rozszczepem podniebienia. Badania-Teoria Praktyka, Bielsko-Biała. 9. Zielińska E., 2000, Wspomaganie rozwoju umysłowego trzylatków i dzieci starszych wolniej rozwijających się, Warszawa. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie pracy zaliczeniowej itp.) Obciążenie słuchacza [h] udział w wykładach 15 samodzielne studiowanie wykładów 25 samodzielne studiowanie literatury przedmiotu / wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia 25 przygotowanie do egzaminu 25 Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza Punkty ECTS za moduł Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu AFAZJA Język modułu kształcenia/język przedmiotu POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) 49 90 3 WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJE SPOŁECZNE Semestr, w którym moduł*) jest realizowany • zna definicje i typologie afazji; • ma wiedzę w zakresie podstawy badania neurologicznego; • zna i rozumie objawy zaburzeń językowych w poszczególnych typach afazji; • zna narzędzia do badania zaburzonych procesów językowych w afazji; • zna terminologię i kategoryzacje występujące w ocenie logopedycznej pacjenta z afazją; • ma wiedzę na temat diagnozy różnicowej afazji; • ma wiedzę w zakresie sprzężonych zaburzeń mowy w przebiegu procesów chorobowych; • ma wiedzę w zakresie metodyki prowadzenia diagnozy i terapii logopedycznej pacjentów z afazją. • rozróżnia typy afazji; • właściwie stosuje terminologię i określa kategoryzacje w ocenie logopedycznej pacjenta z afazją; • rozpoznaje i analizuje objawy zaburzeń językowych dla poszczególnych typów afazji; • opracowuje narzędzia do badania zaburzonych procesów językowych w afazji; • kontroluje, przetwarza i interpretuje różne dostępne formalne i/lub nieformalne narzędzia oceny zaburzeń mowy występujących u pacjentów z afazją; • analizuje i ocenia strategie postępowania w przypadku osób z afazją; • przeprowadza badanie neurologiczne pacjenta; • wdraża zasady diagnozy różnicowej afazji; • stosuje w praktyce zasady i reguły rządzące konkretnymi metodami terapeutycznymi; • dobiera metody, formy i środki do realizacji ustalone w wyniku programowania terapii czynności językowych u osób z uszkodzeniami i dysfunkcjami układu nerwowego; • kontroluje wyniki terapii logopedycznej osób z zaburzeniami mowy powstałymi w wyniku uszkodzeń układu nerwowego wraz z modyfikowaniem celów, metod i form terapii. • ma świadomość rozróżniania zaburzeń procesów językowych w afazji; • ma świadomość poziomu własnych kompetencji, ich istotności, oryginalności i nowatorstwa w zawodowej praktyce; • ma świadomość konieczności jasnego sposobu przedstawiania pacjentowi drogi terapeutycznego postępowania; • rozumie problematykę etyczną związaną z odpowiedzialnością za trafność postępowania terapeutycznego i ma wysoką samoświadomość odpowiedzialności za swoje działania; • efektywnie organizuje własną pracę i krytycznie ocenia sposób jej zaangażowania. III semestr B. Sposób realizacji zajęć: A. Forma zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe wykład; ćwiczenia laboratoryjne. zajęcia w sali dydaktycznej; zajęcia poza pomieszczeniami dydaktycznymi UŚ (ćwiczenia laboratoryjne w placówce specjalistycznej na podstawie zawartych porozumień. uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy 50 Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy 10 h wykładu 4 ECTS Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład z prezentacją multimedialną; ćwiczenia laboratoryjne: analiza tekstów z dyskusją / metoda projektów / metoda problemowa / analiza przypadków / rozwiązywanie zadań i ich projektowanie. udział w dyskusji na zajęciach; udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów i ćwiczeń; zaliczenie ustne / kolokwium i/lub wykonanie określonej pracy praktycznej; egzamin pisemny. E. Forma zaliczenia: Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia 10 h ćwiczeń laboratoryjnych ćwiczenia laboratoryjne: zaliczenie na podstawie odpowiedzi ustnej / kolokwium; wykład: egzamin. B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach; ustalenie oceny zaliczeniowej z ćwiczeń na podstawie ocen cząstkowych otrzymywanych w trakcie trwania semestru; zaliczenie ćwiczeń na podstawie odpowiedzi ustnej / kolokwium; egzamin pisemny. Treści modułu kształcenia (program wykładów i ćwiczeń) A. Problematyka wykładów: 1. Podstawy badania neurologicznego-ocena nerwów czaszkowych związanych z procesem mowy, ocena narządu artykulacyjnego, ocena toru oddechowego. 2. Definicja i typologia afazji. 3. Objawy zaburzeń językowych w poszczególnych typach afazji. 4. Narzędzia do badania zaburzonych procesów językowych w afazji. 5. Diagnoza różnicowa afazji. 6. Metody terapii i diagnozy pacjentów z afazją. B. Problematyka ćwiczeń: 1. Badania neurologiczne-ocena nerwów czaszkowych związanych z procesem mowy, ocena narządu artykulacyjnego, ocena toru oddechowego. 2. Objawy zaburzeń językowych w poszczególnych typach afazji – analizy przypadków. 3. Badania zaburzonych procesów językowych w afazji. 4. Diagnoza różnicowa afazji. 7. Metody terapii i diagnozy pacjentów z afazją. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej 20. 21. 22. 23. 24. A. Wykaz literatury obowiązkowej: Balejko A., 2003, Diagnoza i terapia osób z afazją, Lublin. Bostoński Test do Badania Afazji – wersja dostosowana do warunków polskich przez IPiN, Warszawa. Bradley G., 2006, Neurologia w praktyce klinicznej. T 1-3, Lublin. Fuller G., 2006, Badanie neurologiczne. Seria- to proste!, Warszawa. Henry G. L., Littre N., Jagoda A., Pellegrino T. R., 2007, Stany nagłe w neurologii. Od objawu do rozpoznania, red. W. Kozubski, Warszawa. 51 25. Herzyk A., 2000, Afazja: mechanizmy mózgowe i symptomatologia, „Logopedia” 27, s. 23-54. 26. Gałkowski T. , Jastrzębowska G., Szeląg E. (red)., Podstawy neurologopedii, Opole 2005. 27. Jauer-Niworowska O., 2009, Dyzartria nabyta. Diagnoza logopedyczna i terapia osób dorosłych, Warszawa. 28. Jodzio K., 1999, Afazja pierwotna postępująca, Gdańsk. 29. Kaczmarek B.L.J., 1993, Płaty czołowe a język i zachowanie człowieka. 30. Kądzielawa D., 1983, Czynność rozumienia mowy. Analiza neuropsychologiczna, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź. 31. Lewicka T. (oprac.), Zestaw prób klinicznych do badania zaburzeń językowych po udarach mózgu, Katowice 2010. 32. Panasiuk J., 2005, Diagnoza różnicowa zaburzeń językowych u chorych z uszkodzeniami mózgu, w: Logopedia. Teoria i praktyka, red. M. Młynarska, T. Smereka, Wrocław, s. 44-68. 33. Panasiuk J., 2005, Struktury języka a struktury poznania w afazji, w: Logopedia. Teoria i praktyka, red. M. Młynarska, T. Smereka, Wrocław, s. 69-91. 34. Pąchalska M., 1999, Afazjologia, Warszawa-Kraków. B. Wykaz literatury uzupełniającej: 1. Duranowska-Serocka A., 2000, Zaburzenia czynności językowych i aktywności w kontaktach z otoczeniem po uszkodzeniu struktur podkorowych w wyniku udaru mózgu, ,,Logopedia"27, s. 93-112. 2. Grabowska A., Zagrodzka J., red., 1997, Mózg a zachowanie, Warszawa. 3. Fuller G., 1995, Badanie neurologiczne - to proste, Warszawa. 4. Puchowska-Florek M., Książkiewicz B., Nowaczewska M., 2005, Ocena przydatności wybranych skal i testów do oceny afazji u pacjentów w ostrym okresie udaru mózgu, „Udar Mózgu” 7, s. 2-39. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie pracy zaliczeniowej itp.) udział w wykładach 10 udział w ćwiczeniach laboratoryjnych 10 samodzielne studiowanie wykładów 25 samodzielne przygotowanie do egzaminu 50 samodzielne przygotowanie się do ćwiczeń, w tym wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia oraz przygotowanie do ustnej odpowiedzi/kolokwium zaliczeniowego Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza Punkty ECTS za moduł Obciążenie słuchacza [h] 25 120 4 Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu DIAGNOZA I TERAPIA DYSARTRII Język modułu kształcenia/język przedmiotu POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI • zna definicje i typologie dysartrii; • ma wiedzę w zakresie patofizjologii narządu mowy; • ma wiedzę w zakresie podstawy badania neurologicznego; • zna i rozumie objawy zaburzeń językowych w poszczególnych typach dysartrii; • zna narzędzia do badania zaburzonych procesów językowych w dysartrii; • zna terminologię i kategoryzacje występujące w ocenie logopedycznej pacjenta z dysartrią; • ma wiedzę na temat diagnozy różnicowej dysartrii; • ma wiedzę w zakresie sprzężonych zaburzeń mowy w przebiegu procesów chorobowych; • ma wiedzę w zakresie metodyki prowadzenia diagnozy i terapii logopedycznej pacjentów z dysartrią. • rozróżnia typy dysartrii; • właściwie stosuje terminologię i określa kategoryzacje w ocenie logopedycznej pacjenta z dysartrią; 52 KOMPETENCJE SPOŁECZNE Semestr, w którym moduł*) jest realizowany • rozpoznaje i analizuje objawy zaburzeń językowych w poszczególnych typach dysartrii; • opracowuje narzędzia do badania zaburzonych procesów językowych w dysartrii; • kontroluje, przetwarza i interpretuje różne dostępne formalne i/lub nieformalne narzędzia oceny zaburzeń mowy występujących u pacjentów z dysartrią; • analizuje i ocenia strategie postępowania w przypadku osób z dysartrią; • wdraża zasady diagnozy różnicowej dysartrii; • stosuje w praktyce zasady i reguły rządzące konkretnymi metodami terapeutycznym; • programuje terapię logopedyczną osób z dysartrią z uwzględnieniem wyników diagnozy logopedycznej oraz wyników badań specjalistycznych przez określanie celów, procedury i strategii terapii • kontroluje wyniki terapii logopedycznej osób z dysartrią wraz z modyfikowaniem celów, metod i form terapii. • ma świadomość rozróżniania zaburzeń procesów językowych w dysartrii; • ma świadomość poziomu własnych kompetencji, ich istotności, oryginalności i nowatorstwa w zawodowej praktyce; • ma świadomość konieczności jasnego sposobu przedstawiania pacjentowi drogi terapeutycznego postępowania; • rozumie problematykę etyczną związaną z odpowiedzialnością za trafność postępowania terapeutycznego i ma wysoką samoświadomość odpowiedzialności za swoje działania; • efektywnie organizuje własną pracę i krytycznie ocenia sposób jej zaangażowania. IV semestr B. Sposób realizacji zajęć: A. Forma zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe wykład ćwiczenia laboratoryjne uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy 10 h wykładu 10 h ćwiczeń laboratoryjnych 4 ECTS Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne zajęcia w sali dydaktycznej; zajęcia poza pomieszczeniami dydaktycznymi UŚ (ćwiczenia laboratoryjne w placówce specjalistycznej na podstawie zawartych porozumień. wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład z prezentacją multimedialną; ćwiczenia laboratoryjne: analiza tekstów z dyskusją / metoda projektów / metoda problemowa / analiza przypadków / rozwiązywanie zadań i ich projektowanie. 53 Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy udział w dyskusji na zajęciach; udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów i ćwiczeń; zaliczenie ustne / kolokwium / wykonanie określonej pracy praktycznej; egzamin pisemny. F. Forma zaliczenia: Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia ćwiczenia laboratoryjne: zaliczenie na podstawie odpowiedzi ustnej / kolokwium; wykład: egzamin. B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach; ustalenie oceny zaliczeniowej z ćwiczeń na podstawie ocen cząstkowych otrzymywanych w trakcie trwania semestru; zaliczenie ćwiczeń na podstawie odpowiedzi ustnej / kolokwium; egzamin pisemny. Treści modułu kształcenia (program wykładów i ćwiczeń) A. Problematyka wykładów: 1. Podstawy badania neurologicznego-ocena nerwów czaszkowych związanych z procesem mowy, oceną narządu artykulacyjnego, ocena toru oddechowego. 2. Definicja i typologia dysartrii (lokalizacyjna i objawowa). 3. Objawy zaburzeń językowych w poszczególnych typach dysartrii. 4. Narzędzia do badania zaburzonych procesów językowych w dysartrii. 5.Diagnoza różnicowa dysartrii. 6. Metody terapii i diagnozy pacjentów z dysartrią. B. Problematyka ćwiczeń: 1. Badania neurologiczne-ocena nerwów czaszkowych związanych z artykulacyjnego, ocena toru oddechowego. 2. Typologia dysartrii – analizy przypadków. 4. Objawy zaburzeń językowych w poszczególnych typach dysartrii. 5. Badania zaburzonych procesów językowych w dysartrii. 6. Diagnoza różnicowa dysartrii. 7. Metody terapii i diagnozy pacjentów z zaburzeniami mowy w dysartrii. procesem mowy, ocena narządu Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej A. Wykaz literatury obowiązkowej: 35. Bradley G., 2006, Neurologia w praktyce klinicznej. T 1-3, Lublin. 36. Fuller G., 2006, Badanie neurologiczne. Seria- to proste!, Warszawa. 37. Henry G. L., Littre N., Jagoda A., Pellegrino T. R., 2007, Stany nagłe w neurologii. Od objawu do rozpoznania, red. W. Kozubski, Warszawa. 38. Jauer-Niworowska O., 2009, Dyzartria nabyta. Diagnoza logopedyczna i terapia osób dorosłych, Warszawa. 39. Kaczmarek B.L.J., 1993, Płaty czołowe a język i zachowanie człowieka. 40. Kądzielawa D., 1983, Czynność rozumienia mowy. Analiza neuropsychologiczna, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź. 41. Lewicka T. (oprac.), Zestaw prób klinicznych do badania zaburzeń językowych po udarach mózgu, Katowice 2010. 42. Profil Dysartrii Robertson, 1987, Tuscon. 43. Styczek I., 1979, Logopedia, Warszawa. 44. Tarkowski Z., 1999, Dyzartria, Lublin. 54 C. Wykaz literatury uzupełniającej: 1. Duranowska-Serocka A., 2000, Zaburzenia czynności językowych i aktywności w kontaktach z otoczeniem po uszkodzeniu struktur podkorowych w wyniku udaru mózgu, ,,Logopedia"27, s. 93-112. 2. Grabowska A., Zagrodzka J., red., 1997, Mózg a zachowanie, Warszawa. 3. Fuller G., 1995, Badanie neurologiczne - to proste, Warszawa. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie pracy zaliczeniowej itp.) Obciążenie słuchacza [h] udział w wykładach 10 udział w ćwiczeniach laboratoryjnych 10 samodzielne studiowanie wykładów 25 samodzielne przygotowanie się do ćwiczeń, w tym wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia i/lub przygotowanie do ustnej odpowiedzi/kolokwium zaliczeniowego 25 samodzielne przygotowanie do egzaminu 50 Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza Punkty ECTS za moduł 120 4 Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu DIAGNOZA I TERAPIA ZABURZEN UPOŚLEDZONYCH UMYSŁOWO Język modułu kształcenia/język przedmiotu POLSKI MOWY OSÓB Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJE SPOŁECZNE ma wiedzę z zakresu: oligofrenopedagogiki, psychologii dziecka/dorosłych z upośledzeniem umysłowym (przyczyny upośledzenia umysłowego, stan, potrzeby i możliwości ogólnego rozwoju, w tym mowy i języka), komunikacji i komunikowania się; • zna i rozumie podstawy diagnozy i terapii, zna systemy komunikacyjne przydatne w życiu osób z upośledzeniem umysłowym; • rozróżnia opóźnienia rozwoju mowy i języka, wady i zaburzenia procesu porozumiewania się; • stosuje zasady i metody pracy logopedycznej z osobami upośledzonymi umysłowo w różnym wieku; • opracowuje wytyczne dla rodziców/opiekunów i nauczycieli, • programuje terapię logopedyczną, dostosowując ją do diagnozy stanu oraz stopnia niepełnosprawności; • analizuje i ocenia poziom opanowanych przez dziecko/osobę dorosłą umiejętności w zakresie czynionych przez nie postępów bądź wykazywanych trudności. • ma świadomość poziomu własnych kompetencji, ich istotności, oryginalności i nowatorstwa w zawodowej praktyce; • ma świadomość konieczności jasnego sposobu przedstawiania pacjentowi drogi terapeutycznego postępowania; • rozumie problematykę etyczną związaną z odpowiedzialnością za trafność postępowania terapeutycznego i ma wysoką samoświadomość odpowiedzialności za swoje działania; • nawiązuje kontakt nie tylko z dzieckiem potrzebującym pomocy logopedycznej, ale również z jego rodzicami i opiekunami. 55 Semestr, w którym moduł*) jest realizowany III semestr i IV semestr B. Sposób realizacji zajęć: A. Forma zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe 15 h wykładu (III semestr: 5h wykładu; IV semestr: 10 h wykładu) 20 h ćwiczeń laboratoryjnych (III semestr: 10 h ćw. lab.; IV semestr: 10 h ćw. lab.) 6 ECTS (III semestr: 2 ECTS; IV semestr: 4 ECTS) Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy zajęcia w sali dydaktycznej; zajęcia poza pomieszczeniami dydaktycznymi UŚ (ćwiczenia laboratoryjne w placówce specjalistycznej na podstawie zawartych porozumień. uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Stosowane metody dydaktyczne wykład ćwiczenia laboratoryjne wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład interaktywny; ćwiczenia laboratoryjne: analiza tekstów z dyskusją / metoda projektów / metoda problemowa / analiza przypadków / rozwiązywanie zadań i ich projektowanie. udział w dyskusji na zajęciach; udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów i ćwiczeń; zaliczenie ustne / kolokwium / wykonanie określonej pracy praktycznej; egzamin pisemny. 56 B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach; ustalenie oceny zaliczeniowej z ćwiczeń na podstawie ocen cząstkowych otrzymywanych w trakcie trwania semestru: opracowanie zadań do pracy z dzieckiem specjalnych potrzeb; przygotowanie warsztatu pracy logopedy (segregator z kartą tytułową, spisem jego zawartości, z przykładami programów i narzędzi diagnostycznych, które będą przedmiotem analizy podczas ćwiczeń, z konspektami i scenariuszami zająć); zaliczenie ćwiczeń na podstawie odpowiedzi ustnej / kolokwium; egzamin pisemny. G. Forma zaliczenia: Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia ćwiczenia laboratoryjne: zaliczenie z oceną; wykład: egzamin. Treści modułu kształcenia (program wykładów i ćwiczeń) A. Problematyka wykładów: 1. Niepełnosprawność intelektualna i jej istota. 2. Etiopatogeneza wad i zaburzeń mowy. 3. Czynniki determinujące rozwój mowy u dzieci z diagnozą upośledzenia umysłowego. 4. Diagnoza logopedyczna jakościowa i różnicowa. Etapy diagnozy. 5. Niepełnosprawność intelektualna i jej istota. 6. Etiopatogeneza wad i zaburzeń mowy. 7. Kryteria klasyfikacji, stan i prognoza. 8. Diagnoza logopedyczna opisowa, jakościowa i różnicowa. 9. Kompetencje komunikacyjne i językowe u dzieci i młodzieży z objawami niepełnosprawności intelektualnej. 10. Postępowanie logopedyczne a obraz kliniczny i stopień niepełnosprawności intelektualnej. 11.Środowisko wychowawcze a opóźnienie rozwoju mowy i języka u dzieci i młodzieży. 12. Postępowanie logopedyczne i ewaluacja wyników. B. Problematyka ćwiczeń: 1. Postępowanie logopedyczne a obraz kliniczny i stopień niepełnosprawności intelektualnej. 2. Diagnoza stanu i potrzeb logopedycznych wybranego dziecka (charakterystyka jednostki klinicznej). 3. Metody terapii logopedycznej (opracowanie pisemne). 4. Opracowywanie konspektu zajęć (formułowanie celów, metody, materiał, sposoby ewaluacji). 5. Samoocena indywidualnej pracy na podstawie kryteriów siedmiostopniowej Drabinki Cantrila (postawa, aktywność, wiedza, umiejętności, warsztat pracy logopedy). Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej A. Wykaz literatury uzupełniającej: 1. Bobkowicz-Lewartowska L., 2011, Niepełnosprawność intelektualna. Diagnozowanie, edukacja i wychowanie, Gdańsk. 2. Cieszyńska J., 2003, Metody wywoływania głosek, Kraków. 3. Dykcik W. (red.), 2001, Pedagogika specjalna, Poznań. 4. Kaczmarek L., 1988, Nasze dziecko uczy się mowy, Lublin. 5. Kania T.J., 2006, Szkice logopedyczne, Warszawa. 6. Minczakiewicz E.M., 1998, Mowa-rozwój-zaburzenia-terapia, Kraków. 7. Styczek I., 1981, Logopedia, PWN, Warszawa. B. Wykaz literatury uzupełniającej: Błeszyński J.J. (red.), 2006, Alternatywne i wspomagające metody komunikacji, Kraków. Buchnat M., Pawelczak K. (red)., 2011, Nieznane ? Poznane. Zaburzenia rozwojowe u dzieci z rzadkimi zespołami genetycznymi i wadami wrodzonymi, Poznań. 57 Dykcik W., Szychowiak B. (red.), 2001, Nowatorskie i alternatywne metody w praktyce pedagogiki specjalnej. Przewodnik metodyczny, Poznań. Gruszczyk-Kolczyńska E., Zielińska E., 2011, Nauczycielska diagnoza gotowości do podjęcia nauki szkolnej. Jak prowadzić obserwację dzieci, interpretować wyniki i formułować wnioski, Kraków. Minczakiewicz E.M., 2001, Jak pomóc w rozwoju dziecka z zespołem Downa, Kraków. Porayski-Pomsta J. (red.), 2008, Diagnoza i terapia w logopedii, Warszawa. Sołtys-Chmielowicz A., 2008, Zaburzenia artykulacji. Teoria i praktyka, Kraków. Twardowski A., 2002, Kształcenie dialogowej kompetencji komunikacyjnej u uczniów niepełnosprawnych intelektualnie, Poznań. Zaleski T., 2002, Opóźnienia w rozwoju mowy, Warszawa. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie pracy zaliczeniowej itp.) Obciążenie słuchacza [h] udział w wykładach 15 udział w ćwiczeniach laboratoryjnych 20 samodzielne studiowanie wykładów 25 samodzielne studiowanie literatury przedmiotu 30 samodzielne przygotowanie się do ćwiczeń, w tym przygotowanie się do ustnej odpowiedzi/kolokwium zaliczeniowego samodzielne wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia - przygotowanie warsztatu pracy logopedy samodzielne przygotowanie do egzaminu 30 30 30 Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza Punkty ECTS za moduł 180 6 Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu DIAGNOZA I TERAPIA OSÓB Z ZABURZENIAMI SŁUCHU Język modułu kształcenia/język przedmiotu POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJE SPOŁECZNE Semestr, w którym moduł*) jest realizowany • • • • • z posiada wiedzę na temat diagnozy i terapii osób z zaburzeniami słuchu; zna metody badania osób z zaburzeniami słuchu; wie, jakie są objawy zaburzeń mowy u osób z zaburzeniami słuchu; zna metody pracy logopedycznej z osobami z zaburzeniami słuchu; posiada wiedzę na temat ćwiczeń rozwijających mowę i język osób zaburzeniami słuchu. • analizuje i interpretuje językowe zachowania osób z zaburzeniami słuchu; • rozpoznaje i analizuje objawy zaburzeń słuchu o różnej etiologii; • prowadzi terapię osób z zaburzeniami słuchu; • programuje terapię logopedyczną dla osób z zaburzeniami słuchu; • tworzy ustne i pisemne sprawozdania zawierające analizę i interpretację zebranych informacji na temat funkcjonowania osób z zaburzeniami słuchu oraz umiejętnie planuje przebieg ich terapii. • rozumie problematykę etyczną związaną z odpowiedzialnością za trafność postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w przypadku osób z zaburzeniami słuchu; • wykazuje empatię w stosunku do klientów i ich rodzin/opiekunów; • ma wysoką samoświadomość odpowiedzialności za swoje działania. III semestr i IV semestr 58 B. Sposób realizacji zajęć: A. Forma zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe wykład ćwiczenia laboratoryjne uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy 15 h wykładu (III semestr: 5h wykładu; IV semestr: 10 h wykładu) Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy 20 h ćwiczeń laboratoryjnych (III semestr: 5 h ćw. lab.; IV semestr: 15 h ćw. lab.) 6 ECTS (III semestr: 2 ECTS; IV semestr: 4 ECTS) Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne • zajęcia w sali dydaktycznej; • zajęcia poza pomieszczeniami dydaktycznymi UŚ (ćwiczenia laboratoryjne w placówce specjalistycznej na podstawie zawartych porozumień wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład z prezentacją multimedialną; ćwiczenia laboratoryjne: analiza dokumentów z dyskusją / metoda problemowa / analiza przypadków / metoda projektów / rozwiązywanie zadań i ich projektowanie. udział w dyskusji na zajęciach; udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów i ćwiczeń; zaliczenie ustne / kolokwium / wykonanie określonej pracy praktycznej; egzamin. H. Forma zaliczenia: Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia wykład: egzamin; ćwiczenia: zaliczenie z oceną B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach; ustalenie oceny zaliczeniowej z ćwiczeń na podstawie ocen cząstkowych otrzymywanych w trakcie trwania semestru; zaliczenie ustne / kolokwium / wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia; egzamin. Treści modułu kształcenia (program wykładów i ćwiczeń) A. Problematyka wykładów: 1. Definicje niedosłuchu i głuchoty. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Etiologia głuchoty. Przyczyny niedosłuchu i głuchoty. Działanie i funkcjonowanie narządu słuchu. Techniki badania słuchu. Klasyfikacje ubytków słuchu – analiza audiogramów. Oprotezowanie. Rola rodziców/opiekunów w terapii dzieci niesłyszących. Postawy rodziców wobec dziecka. Pomoc i poradnictwo rodzinne. 7. Czynniki determinujące kształtowanie mowy osób z wadą słuchu. 8. Szerokie i wąskie ujęcie terminu „język migowy”. Lingwistyczne ujęcie tego terminu. System językowomigowy a język migany. 59 9. Terapia osób z uszkodzonym słuchem. Problematyka ćwiczeń: 1. Terapia osób z uszkodzonym słuchem – planowanie strategii postepowania. 2. Terminologia i kategoryzacje w ocenie logopedycznej osób z zaburzeniami słuchu. 3. Dokumentacja procesu diagnostyczno-terapeutycznego osób z zaburzeniami słuchu (ustne i pisemne sprawozdania z oceny wyników, zawierające analizę i interpretację zebranych informacji; planowanie przebiegu terapii. 5. Zasady i reguły metod terapeutycznych wykorzystywanych w programowaniu terapii osób z zaburzeniami słuchu. Dobieranie metod, form, narzędzi i środków do realizacji ustalonych w wyniku programowania terapii. 6. Analiza wyników terapii logopedycznej osób z zaburzeniami słuchu wraz z modyfikowaniem celów, metod i form terapii. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej A. Wykaz literatury obowiązkowej: 1. 2. 3. 4. Baran J., 1980, Rewalidacja głuchych (w:) Pedagogika rewalidacyjna, red. A. Hulek, Warszawa. 5. 6. 7. 8. Kurkowski Z. M., 1996, Mowa dzieci sześcioletnich z uszkodzonym narządem słuchu, Lublin. Csanyi Y., 1994, Słuchowo-werbalne wychowanie dzieci z uszkodzonym narządem słuchu, Warszawa. Gałkowski T., 1990, Wychowanie dzieci głuchych w wieku przedszkolnym, Warszawa. Krakowiak K., 1998, W sprawie kształcenia języka dzieci i młodzieży z uszkodzonym słuchem. Dla rodziców, lekarzy, logopedów, psychologów i nauczycieli, Lublin. Lindner G., 1976, Podstawy audiologii pedagogicznej, Warszawa. Perier O., 1992, Dziecko z uszkodzonym narządem słuchu, Warszawa. Schiefelbusch R., Ruder K., 1982, Strategia postępowania terapeutycznego z dziećmi z niedokształceniem języka. Przegląd zagadnień [w:] Nauczanie specjalne, Warszawa. 9. Sołowiowa I. M., 1976, Psychologia dzieci głuchych, Warszawa. B. Wykaz literatury uzupełniającej: 1. Krakowiak K., Fonogesty jako narzędzie formowania języka dzieci z uszkodzonym słuchem, Lublin 1995. 2. Pietrzak W., Język migowy dla pedagogów, Warszawa, 1992. 3. Stachyra J. (red.), Wybrane metody diagnostyczne w surdopsychologii, Lublin 1995. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie pracy zaliczeniowej itp.) Obciążenie słuchacza [h] udział w wykładach 15 udział w ćwiczeniach laboratoryjnych 20 samodzielne studiowanie wykładów 25 samodzielne studiowanie literatury przedmiotu 30 samodzielne przygotowanie się do ćwiczeń, w tym przygotowanie się do ustnej odpowiedzi/kolokwium zaliczeniowego samodzielne wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia samodzielne przygotowanie do egzaminu 30 30 30 Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza Punkty ECTS za moduł Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu DIAGNOZA I MOWY Język modułu kształcenia/język przedmiotu POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) 60 180 6 TERAPIA ZABURZEŃ PŁYNNOŚCI WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJE SPOŁECZNE Semestr, w którym moduł*) jest realizowany • posiada wiedzę na temat diagnozy i terapii zaburzeń płynności mowy dzieci i osób dorosłych; • zna sposoby diagnozowania osób jąkających się oraz osób z innymi zaburzeniami płynności mówienia; • wie, jakie są objawy zaburzeń płynności mowy; • zna metody pracy z osobami z zaburzeniami płynności mowy. • analizuje i interpretuje językowe zachowania osób z zaburzeniami płynności mowy; • rozpoznaje i analizuje objawy zaburzeń płynności mowy o różnej etiologii; • prowadzi terapię osób jąkających się oraz osób z innymi zaburzeniami płynności mowy; • programuje terapię logopedyczną osób jąkających się oraz osób z innymi zaburzeniami płynności mowy; • tworzy ustne i pisemne sprawozdania zawierające analizę i interpretację zebranych informacji na temat funkcjonowania osób jąkających się oraz osób z innymi zaburzeniami płynności mowy oraz umiejętnie planuje przebieg ich terapii. • rozumie problematykę etyczną związaną z odpowiedzialnością za trafność postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w przypadku osób jąkających się oraz osób z innymi zaburzeniami płynności mowy; • wykazuje empatię w stosunku do klientów; • ma wysoką samoświadomość odpowiedzialności za swoje działania. III semestr i IV semestr B. Sposób realizacji zajęć: A. Forma zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy 15 h wykładu (III semestr: 5h wykładu; IV semestr: 10 h wykładu) 20 h ćwiczeń laboratoryjnych (III semestr: 10 h ćw. lab.; IV semestr: 10 h ćw. lab.) 6 ECTS (III semestr: 2 ECTS; IV semestr: 4 ECTS) Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne wykład ćwiczenia laboratoryjne • zajęcia w sali dydaktycznej; • zajęcia poza pomieszczeniami dydaktycznymi UŚ (ćwiczenia laboratoryjne w placówce specjalistycznej na podstawie zawartych porozumień wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład z prezentacją multimedialną; ćwiczenia laboratoryjne: analiza dokumentów z dyskusją / metoda problemowa / analiza przypadków / metoda projektów / rozwiązywanie zadań i ich projektowanie. 61 Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy udział w dyskusji na zajęciach; udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów i ćwiczeń; zaliczenie ustne / kolokwium / wykonanie określonej pracy praktycznej; egzamin. I. Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Forma zaliczenia: wykład: egzamin; ćwiczenia: zaliczenie z oceną B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach; ustalenie oceny zaliczeniowej z ćwiczeń na podstawie ocen cząstkowych otrzymywanych w trakcie trwania semestru; zaliczenie ustne / kolokwium / wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia; egzamin. Treści modułu kształcenia (program wykładów i ćwiczeń) B. Problematyka wykładów: 2. Typologie jąkania. 3. Etiologia jąkania (teorie rozwojowe, organiczne, neurotyczne, psychologiczne). Problematyka Ogólny schemat wywiadu klinicznego (diagnostycznego) osoby jąkającej się i jego rola w ogólnej diagnozie jąkania. 4. Logopedyczna diagnoza jąkania. 5. Przegląd metod terapii jąkania się – omówienie echokorekcji, terapii oddechowej, rytmizacji mówienia i innych. 6. Omówienie podstaw kompleksowej terapii jąkających się. 7. Profilaktyka w zakresie niepłynności mówienia, w tym jąkania się. C. Problematyka ćwiczeń: Terapia zaburzeń płynności mowy – planowanie strategii postępowania. Podstawy diagnozy giełkotu i innych niepłynności mówienia Terminologia i kategoryzacje w ocenie logopedycznej płynności mowy dzieci i osób dorosłych. Omówienie podstaw kompleksowej terapii jąkających się, w tym Zmodyfikowanego Programu Psychofizjologicznej Terapii Jąkających się (autor: M. Chęciek): - profilaktyka w zakresie niepłynności mówienia, w tym jąkania się; - prezentacja nagrań osób jąkających się na płytach DVD; - praca indywidualna z osobami jąkającymi się. 5. Dokumentacja procesu diagnostyczno-terapeutycznego osób z zaburzeniami płynności mowy (ustne i pisemne sprawozdania z oceny wyników, zawierające analizę i interpretację zebranych informacji; planowanie przebiegu terapii. 6. Analiza wyników terapii logopedycznej osób z zaburzeniami płynności mowy wraz z modyfikowaniem celów, metod i form terapii. 1. 2. 3. 4. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej A. Wykaz literatury obowiązkowej: 10. Adamczyk B., 1993, Terapia jąkania metodą „Echo”, (w:) Diagnoza i terapia zaburzeń mowy, red. T. Gałkowski, Z. Tarkowski, T. Zaleski, Lublin, s. 141-155. 11. Byrne R., 1989, Pomówmy o zacinaniu, Warszawa. 12. Chęciek M., 1993, Jąkanie, (w:) Diagnoza i terapia zaburzeń mowy, red. T. Gałkowski, Z. Tarkowski, T. Zaleski, Lublin, s. 125-140. 13. Chęciek M.,1997, Etapy terapii w „Zmodyfikowanym Programie Psychofizjologicznej Terapii Jąkających się”, „Logopedia” 24, s. 41-60. 14. Kostecka W., 2000, Dziecko i jąkanie, Lublin. 15. Kurkowski Z.M., 2003, Próba sylabowa do oceny niepłynności mówienia, Warszawa. 62 16. Mitrinowicz-Modrzejewska A., 1952, Jąkanie. Przyczyny i leczenie, Warszawa. 17. Pruszewicz A., 1992, Jąkanie (w:) Foniatria kliniczna, Warszawa, s. 255-263. 18. Tarkowski Z., 1992, Jąkanie wczesnodziecięce, Warszawa. 19. Tarkowski Z., 1999, Jąkanie, Warszawa. 20. Tarkowski Z., 2001, Kwestionariusz Niepłynności Mówienia i Logofobii. Podręcznik, Lublin. B. Wykaz literatury uzupełniającej: 21. Chęciek M., 1999, Rola samogłosek w terapii jąkających się, „Logopedia” 26, s. 39-56. 22. Chęciek M., 2001, Kwestionariusz Cooperów do Oceny Jąkania. Zarys terapii. Podręcznik, Lublin. 23. Chęciek M., 2004, Techniki przedłużonego mówienia oraz delikatnego startu mowy wciąż aktualne, „Śląskie Wiadomości Logopedyczne” 7, Katowice, s. 41-45. 24. Chęciek M., 2005, Realizacja głosek polskich w wymowie osób jąkających się oraz ich terapia, (w:) Logopedia – teoria i praktyka, red. M. Młynarska, T. Smereka, Wrocław, s. 470-487. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie pracy zaliczeniowej itp.) Obciążenie słuchacza [h] udział w wykładach 15 udział w ćwiczeniach laboratoryjnych 20 samodzielne studiowanie wykładów 25 samodzielne studiowanie literatury przedmiotu 30 samodzielne przygotowanie się do ćwiczeń, w tym przygotowanie się do ustnej odpowiedzi/kolokwium zaliczeniowego samodzielne wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia samodzielne przygotowanie do egzaminu 30 30 30 Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza Punkty ECTS za moduł 180 6 Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu ELEMENTY INTEGRACJI SENSORYCZNEJ W ROZWIJANIU SPRAWNOŚCI JĘZYKOWEJ I KOMUNIKACYJNEJ DZIECKA Język modułu kształcenia/język przedmiotu POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA • ma wiedzę na temat celów i założeń metody integracji sensorycznej; • zna i rozumie znaczenie podsystemów sensorycznych w kształtowaniu się sprawności komunikacyjnej i językowej dziecka; • ma wiedzę na temat zastosowania elementów metody integracji sensorycznej w diagnozie i terapii zaburzeń mowy. UMIEJĘTNOŚCI • analizuje i interpretuje postępowanie terapeutyczne z zastosowaniem metody integracji sensorycznej w zakresie kształtowania się sprawności komunikacyjnej i językowej dziecka; • przygotowuje postępowanie logopedyczne z wykorzystaniem elementów metody integracji sensorycznej; • prowadzi ćwiczenia z wykorzystaniem elementów metody integracji sensorycznej. KOMPETENCJE SPOŁECZNE • rozumie problematykę etyczną związaną z odpowiedzialnością za trafność postępowania terapeutycznego i ma wysoką samoświadomość odpowiedzialności za swoje działania; • efektywnie organizuje własną pracę i krytycznie ocenia sposób jej zaangażowania. 63 Semestr, w którym moduł*) jest realizowany II semestr B. Sposób realizacji zajęć: A. Forma zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe wykład ćwiczenia laboratoryjne 10 h wykładu wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład interaktywny; ćwiczenia laboratoryjne: analiza tekstów z dyskusją / metoda problemowa z dyskusją / analiza przypadków / metoda zajęć praktycznych / rozwiązywanie zadań i ich projektowanie. udział w dyskusji na zajęciach; udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów i ćwiczeń; zaliczenie ustne / kolokwium / wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia. H. Forma zaliczenia: Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia 10 h ćwiczeń laboratoryjnych 3 ECTS Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy zajęcia w sali dydaktycznej zajęcia poza pomieszczeniami dydaktycznymi UŚ (ćwiczenia laboratoryjne w placówce specjalistycznej na podstawie zawartych porozumień uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Stosowane metody dydaktyczne wykład: zaliczenie z oceną; ćwiczenia laboratoryjne: zaliczenie z oceną. B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach; zaliczenie ustne/ kolokwium / wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia. Treści modułu kształcenia (program wykładów i ćwiczeń) 5. A. Problematyka wykładów: Przetwarzanie sensoryczne w aspekcie neurorozwojowym a trudności w nabywaniu mowy i języka. Główne cele i założenia metody integracji sensorycznej. Deficyty przetwarzania sensorycznego. Rozwijanie sprawności komunikacyjnej i językowej z zastosowaniem elementów metody integracji sensorycznej. Metoda integracji sensorycznej w terapii logopedycznej. 1. 2. 3. 4. 5. B. Problematyka ćwiczeń: Elementy metody integracji sensorycznej w diagnozie i terapii zaburzeń mowy. Metoda integracji sensorycznej w praktyce logopedycznej. Zaburzenia przetwarzania sensorycznego – analiza przypadków. Programowanie ćwiczeń z wykorzystaniem elementów metody integracji sensorycznej oraz ich analiza. Opracowywanie planu terapii z wykorzystaniem elementów SI. 1. 2. 3. 4. 64 Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej A. Wykaz literatury obowiązkowej: 45. Borkowska M., 2001, Uwarunkowania rozwoju ruchowego i jego zaburzenia w mózgowym porażeniu dziecięcym. 46. Eliot L., 2003, Co tam się dzieje? Jak rozwija się mózg w pierwszych pięciu latach życia, Poznań. 47. Fröhlich A., 1998, Stymulacja od podstaw, Warszawa Holinger P. C., 2006, Co mówią dzieci, zanim nauczą się mówić. Dziewięć sygnałów używanych przez dzieci do wyrażania uczuć, Poznań. 48. Łosiowski Z., red., 1997, Dziecko niepełnosprawne ruchowo, Warszawa. 49. Mass V. F., 1998, Uczenie się przez zmysły. Wprowadzenie do teorii integracji sensorycznej dla rodziców i specjalistów, Warszawa. 50. Walsh K., Darby D., 2008, Neuropsychologia kliniczna Walsha, Gdańsk. B. Wykaz literatury uzupełniającej: 1. Grabowska A., Zagrodzka J., red., 1997, Mózg a zachowanie, Warszawa. 2. Kurcz I., Shugar G. W., Danks J. H. (red.), 1986, Knowledge and Language, North Holland, Amsterdam. 3. Kurcz I., 1987, Język a reprezentacja świata w umyśle, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 4. Kasica B., Przybyla O., Kasica K., 2011, Zaburzenia centralnego przetwarzania słuchowego – VAV Program (Vestibular Auditory Visual Program) Ruch w centrum uczenia się, „Forum Logopedyczne” nr 19, s. 152–160. 5. Piszczek M., 2007, Diagnoza i wspomaganie rozwoju dziecka. Wybrane zagadnienia, Warszawa. 51. Przybyla O., 2007a, Integracja sensoryczna w edukacji polonistycznej [w:] Trzaskowski Z. (red.), Dialog z rzeczywistością. Język. Literatura. Kultura, Kielce, s. 467–476. 52. Przybyla O., 2007b, Trudności w uczeniu się na lekcjach języka polskiego, „Nauczyciel i Szkoła” nr 3– 4, s. 283–296. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność itp.) Obciążenie słuchacza [h] udział w wykładach 10 udział w ćwiczeniach laboratoryjnych 10 samodzielne studiowanie wykładów 25 samodzielne przygotowanie się do ćwiczeń 20 samodzielne przygotowanie się do zaliczenia – wykonanie pracy obejmującej treści modułu realizowanych podczas wykładów i ćwiczeń i/lub samodzielne przygotowanie się do ustnej odpowiedzi/kolokwium zaliczeniowego Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza Punkty ECTS za moduł 25 90 3 Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu TRUDNOŚCI W UCZENIU SIĘ CZYTANIA I PISANIA ORAZ SPECYFICZNE ZABURZENIA JĘZYKOWE (SLI) Język modułu kształcenia/język przedmiotu POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA • ma wiedzę na temat patomechanizmów zaburzeń językowych; • ma wiedzę w zakresie mózgowej reprezentacji funkcji językowych i mózgowej organizacji wyższych czynności poznawczych; • zna i rozumie problematykę trudności w nabywaniu umiejętności czytania i pisania; • zna teorie wyjaśniające specyficzne zaburzenie rozwoju językowego; • zna zasady stymulacji i wspomagania rozwoju językowego. 65 UMIEJĘTNOŚCI • rozpoznaje mechanizmy zaburzeń językowych; • na podstawie literatury przedmiotu analizuje objawy językowe i interpretuje je na podstawie lokalizację dysfunkcji; • rozróżnia zaburzenia mowy i języka a zaburzenia rozwoju językowego (SLI); • rozpoznaje specyficzne trudności w opanowaniu mowy pisanej, czytania i pisania. • ma świadomość obowiązku ciągłego aktualizowania i poszerzania wiedzy z oceny zaburzeń językowych u dzieci i dorosłych; • ma świadomość rozróżniania zaburzeń procesów przedjęzykowych i zaburzeń procesów językowych; • rozumie problematykę etyczną związaną z odpowiedzialnością za trafność postępowania terapeutycznego i ma wysoką samoświadomość odpowiedzialności za swoje działania. KOMPETENCJE SPOŁECZNE Semestr, w którym moduł*) jest realizowany II semestr A. Forma zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe B. Sposób realizacji zajęć: wykład zajęcia w sali dydaktycznej uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy 1O h wykładu 1 ECTS Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład interaktywny. Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów. Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia I. Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach. Treści modułu kształcenia (program wykładów) Problematyka wykładów: 17. Zaburzenia mowy a zaburzenia języka (kompetencji językowej). Mechanizmy zaburzeń językowych. 18. Opóźnienie w nabywaniu kompetencji językowej. Pojęcie zakłócenia. Samoistne i niesamoistne opóźnienie rozwoju mowy i języka. 19. Obraz zaburzeń językowych na tle zaburzeń procesów poznawczych. Zależność objawów językowych od lokalizacji dysfunkcji. 20. Zaburzenia mowy i języka a zaburzenia rozwoju językowego (SLI). 21. Teorie wyjaśniające specyficzne zaburzenie rozwoju językowego. Ogniwa układu funkcjonalnego dla mowy. 22. Specyficzne trudności w opanowaniu mowy pisanej, czytania i pisania. 23. Narzędzia diagnozowania zaburzeń o różnych patomechanizmach. 24. Stymulacja i wspomaganie rozwoju językowego. 66 Praca korekcyjno–wyrównawcza z dziećmi z trudnościami w uczeniu się. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej K. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. L. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Wykaz literatury obowiązkowej: Bogdanowicz M., 2003, Ryzyko dysleksji. Problem i diagnozowanie, Gdańsk. Bokus B., Shugar G. W., 2008, Psychologia języka dziecka, Gdańsk. Leonard L., 2007, SLI – specyficzne zaburzenia rozwoju językowego. Między autyzmem a dysleksją, Gdańsk. Kaja B. (red.), 2003, Diagnoza dysleksji, Bydgoszcz. Krasowicz-Kupis G., 2003, Język, czytanie, dysleksja, Krasowicz-Kupis G., 2004, Rozwój świadomości językowej dziecka. Teoria i praktyka, Lublin. Krasowicz-Kupis G., 2012, SLI i inne zaburzenia językowe. Od badań mózgu do praktyki psychologicznej, Gdańsk. Porayski-Pomsta (red.), 2008, Diagnoza i terapia w logopedii, Warszawa. Reid G., Wearmouth, 2008, Dysleksja. Teoria i praktyka, Gdańsk. Spionek H., 1965, Zaburzenia psychoruchowego rozwoju dziecka, Warszawa. Wykaz literatury uzupełniającej: Gałkowski T., Jarzębowska G., 2000, Logopedia – pytania i odpowiedzi, Opole. Gałkowski T., Tarkowski Z., Zalewski T., 1993, Diagnoza i terapia zaburzeń mowy, Lublin. Mierzejewska H., Przybysz-Piwkowa M., 2000, Teoretyczne podstawy metod usprawniania mowy - afazja, zaburzenia rozwoju mowy, Warszawa. Rocławski B., 1993, Opieka logopedyczna od poczęcia, Gdańsk, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego. Sawa B., 1990, Dzieci z zaburzeniami mowy, Warszawa. Strachalska B., 2002, Ćwiczenia usprawniające aktualizację wyrazów w mowie osób z afazją, Warszawa. Styczek I., 1980, Logopedia, Warszawa. Walsh K., Darby D., 2008, Neuropsychologia kliniczna Walsha, Gdańsk. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność itp.) udział w wykładach 10 samodzielne studiowanie: wykładów, literatury przedmiotu 20 Obciążenie słuchacza [h] Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza Punkty ECTS za moduł 30 1 Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu METODYKA POSTĘPOWANIA LOGOPEDYCZNEGO Język modułu kształcenia/język przedmiotu POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI • • • • • ma wiedzę dotyczącą badania diagnostyczno-logopedycznego; zna i rozumie podstawowe terminy logopedyczne; zna i rozumie typologię zaburzeń mowy; zna metodykę pracy logopedycznej; posiada wiedzę na temat ćwiczeń rozwijających mowę i język. • rozróżnia zaburzenia mowy; • analizuje i interpretuje zaburzenia mowy; • programuje terapię logopedyczną; • właściwie stosuje pomoce i aparaturę stosowaną w logopedii; • opracowuje konspekty dotyczące postępowania logopedycznego dla konkretnego zaburzenia mowy oraz opinie logopedyczne; • analizuje i ocenia efekty swojej pracy w postępowaniu logopedycznym tworzy ustne i pisemne sprawozdania zawierające analizę i interpretację zebranych informacji na temat zdiagnozowanych zaburzeń mowy. 67 KOMPETENCJE SPOŁECZNE Semestr, w którym moduł*) jest realizowany • ma świadomość zaburzeń mowy oraz istotności ich zapobiegania poprzez profilaktykę logopedyczną; • rozumie problematykę etyczną związaną z odpowiedzialnością za trafność postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w przypadku osób z zaburzeniami mowy; • wykazuje empatię w stosunku do klientów i ich rodzin/opiekunów; • ma wysoką samoświadomość odpowiedzialności za swoje działania. III semestr B. Sposób realizacji zajęć: A. Forma zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe ćwiczenia audytoryjne; ćwiczenia laboratoryjne. uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy 10 h ćwiczeń audytoryjnych Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy 5 h ćwiczeń laboratoryjnych 4 ECTS Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne • zajęcia w sali dydaktycznej; • zajęcia poza pomieszczeniami dydaktycznymi UŚ (ćwiczenia laboratoryjne w placówce specjalistycznej na podstawie zawartych porozumień ćwiczenia audytoryjne: analiza dokumentów z dyskusją / metoda problemowa / analiza przypadków / metoda projektów / rozwiązywanie zadań i ich projektowanie. ćwiczenia laboratoryjne: analiza dokumentów z dyskusją / metoda problemowa / analiza przypadków / metoda projektów / rozwiązywanie zadań i ich projektowanie. udział w dyskusji na zajęciach; udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas ćwiczeń; zaliczenie ustne / kolokwium /; wykonanie określonych prac praktycznych. 68 J. Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Forma zaliczenia: ćwiczenia audytoryjne: zaliczenie z oceną; ćwiczenia laboratoryjne: zaliczenie z oceną. B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach; ustalenie oceny zaliczeniowej z ćwiczeń audyt. i ćwiczeń lab. na podstawie ocen cząstkowych otrzymywanych w trakcie trwania semestru: zaliczenie ustne / kolokwium; opracowanie pisemne wybranego etapu terapii logopedycznej; przygotowanie pracy obejmującej treści modułu kształcenia (konspekty / scenariusze zajęć dotyczące postępowania logopedycznego dla zleconego zaburzenia mowy). Treści modułu kształcenia (program ćwiczeń) E. Problematyka ćwiczeń audytoryjnych i problematyka ćwiczeń laboratoryjnych: 8. Diagnoza logopedyczna – analiza przypadków; analiza dokumentów. 9. Terapia zaburzeń mowy– usuwanie przyczyn, podstawowe zasady procesu korekcyjnego. 10. Metody terapii logopedycznej (opracowanie pisemne). 11. Dokumentacja procesu diagnostyczno-terapeutycznego pacjentów z zaburzeniami mowy. 12. Diagnoza stanu i potrzeb logopedycznych wybranego przypadku (charakterystyka jednostki klinicznej). 13. Opracowywanie konspektów / scenariuszy zajęć (formułowanie celów, metody, materiał, sposoby ewaluacji). Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej M. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. N. 1. 2. 3. 4. 5. Wykaz literatury obowiązkowej: Antos D., Demel G., Styczek I., 1978, Jak usuwać seplenienie i inne wady wymowy, Warszawa. Cieszyńska J., 2003, Metody wywoływania głosek, Kraków. Demel G., 1978, Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola, Warszawa. Kaczmarek L., 1977, Nasze dziecko uczy się mowy, Lublin. Gałkowski T., Jastrzębowska G. (red.), 2001, Logopedia – pytania i odpowiedzi; podręcznik akademicki, Opole. Sołtys-Chmielowicz A., 2008, Zaburzenia artykulacji. Teoria i praktyka, Kraków. Styczek I., 1980, Logopedia, Warszawa. Wykaz literatury uzupełniającej: Bochniarz A., 1998, Gdy masz dziecko z wadą wymowy, Żory. Demel G., 1979, Elementy logopedii, Warszawa. Kania J.T., 2001, Szkice logopedyczne, Lublin. Kozłowska K., 1996, Pomagajmy dzieciom z zaburzeniami mowy, Kielce. Svobodova K., 2006, Język i mowa. Ćwiczenia rozwijające motorykę narządów mowy, Ostrava. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie pracy zaliczeniowej itp.) Obciążenie słuchacza [h] udział w ćwiczeniach audytoryjnych 10 udział w ćwiczeniach laboratoryjnych 5 samodzielne studiowanie literatury przedmiotu 25 samodzielne przygotowanie się do ćwiczeń audytoryjnych, przygotowanie się do ustnej odpowiedzi/kolokwium zaliczeniowego 69 w tym 25 przygotowanie się do ćwiczeń laboratoryjnych, w tym przygotowanie pracy obejmującej treści modułu kształcenia samodzielne wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza Punkty ECTS za moduł 25 30 120 4 Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu PATOFIZJOLOGIA NARZĄDU MOWY I RUCHU Język modułu kształcenia/język przedmiotu POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJE SPOŁECZNE Semestr, w którym moduł*) jest realizowany • ma wiedzę na temat: etapów rozwoju ruchowego człowieka; rozwoju integracji czynności zmysłowo-ruchowych; zaburzeń czynności zmysłowo-ruchowych; • zna i rozumie znaczenie podsystemów sensorycznych w kształtowaniu się sprawności komunikacyjnej i językowej dziecka; • zna i rozumie: zasady wspomagania osób z nieprawidłowym napięciem mięśni; metody usprawniania ruchowego. • wie, jak usprawniać czynności związane z karmieniem i samodzielnym jedzeniem; • ma wiedzę na temat stymulacji dotykowej i zna podstawy masażu logopedycznego. • analizuje i interpretuje postępowanie terapeutyczne w przypadku pacjentów z zaburzeniami narządu mowy i ruchu; • przygotowuje postępowanie logopedyczne z wykorzystaniem elementów fizjoterapii; • prowadzi ćwiczenia z wykorzystaniem metod usprawniania ruchowego; • prowadzi terapię czynności związanych z karmieniem i samodzielnym jedzeniem; • prowadzi ćwiczenia stymulacji dotykowej oraz wykonuje masaż logopedyczny. • ma świadomość konieczności jasnego sposobu przedstawiania pacjentowi drogi terapeutycznego postępowania; • rozumie problematykę etyczną związaną z odpowiedzialnością za trafność postępowania terapeutycznego i ma wysoką samoświadomość odpowiedzialności za swoje działania; ma świadomość poziomu własnych kompetencji, ich istotności, oryginalności i nowatorstwa w zawodowej praktyce. II semestr B. Sposób realizacji zajęć: A. Forma zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe wykład ćwiczenia audytoryjne zajęcia w sali dydaktycznej; zajęcia poza pomieszczeniami dydaktycznymi UŚ (ćwiczenia laboratoryjne w placówce specjalistycznej na podstawie zawartych porozumień. uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy 70 Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy 10 h wykładu 3 ECTS Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia 5 h ćwiczeń audytoryjnych wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład interaktywny; ćwiczenia: metoda zajęć praktycznych / metoda problemowa z dyskusją / analiza przypadków. udział w dyskusji na zajęciach; udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów i ćwiczeń; zaliczenie ustne / kolokwium I. Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach; zaliczenie ustne/ kolokwium Treści modułu kształcenia (program wykładów i ćwiczeń) A.Problematyka wykładów: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Rozwój ruchowy człowieka. Zaburzenia narządu mowy i ruchu. Rehabilitacja – definicja, cele i zadania. Zasady wspomagania osób z nieprawidłowym napięciem mięśni. Rozwój integracji czynności zmysłowo-ruchowych. Zaburzenia czynności zmysłowo-ruchowych. Metody usprawniania ruchowego. Usprawnianie czynności związanych z karmieniem i samodzielnym jedzeniem. Stymulacja dotykowa i masaż logopedyczny. B.Problematyka ćwiczeń: a. b. c. d. e. Rozwój ruchowy człowieka: i. etapy zmian w reakcjach odruchowych; ii. napięcie mięśni, jego zaburzenia oraz zakresy ruchów w stawach; Zasady wspomagania osób z nieprawidłowym napięciem mięśni – ćwiczenia praktyczne. Metody usprawniania ruchowego – ćwiczenia praktyczne. Usprawnianie czynności związanych z karmieniem i samodzielnym jedzeniem – ćwiczenia praktyczne. Stymulacja dotykowa i masaż logopedyczny– ćwiczenia praktyczne. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej A. Wykaz literatury obowiązkowej: 53. Borkowska M. (red.), Dziecko niepełnosprawne ruchowo. Usprawnianie ruchowe, Warszawa, cz. 2. 54. Jaczewski A., Biomedyczne i medyczne podstawy rozwoju i wychowania, Warszawa 2001. 55. Łosiowski Z.,1997, Dziecko niepełnosprawne ruchowo. Wybrane zaburzenia neurorozwojowe i zespoły neurologiczne, Warszawa, cz. 1. 56. Maas F., 1998, Uczenie się przez zmysły. Wprowadzenie do teorii integracji sensorycznej dla rodziców i specjalistów, Warszawa. 57. Mojs E., Gajewska E., Głowacka M. D., Samborski W., 2008, Funkcja ruchu i mowy oraz ich wzajemne powiązania we wczesnych stadiach rozwoju ośrodkowego układu nerwowego, „Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie”, nr 3 (54). 58. Nartowska H., 1980, Opóźnienia i dysharmonie w rozwoju dziecka, Warszawa. 59. Obrębowski A., 1993, Anatomiczne i fizjologiczne podstawy zaburzeń mowy, (w:) Diagnostyka i terapia 71 zaburzeń mowy, red. T. Gałkowski, Z. Tarkowski, T. Zaleski, Lublin. 60. Sadowski B., 2003, Rola mózgu w procesach nadawania i odbioru mowy. Budowa i czynność układu nerwowego z uwzględnieniem mechanizmów sterujących mową, (w:) Logopedia – pytania i odpowiedzi. Podręcznik akademicki, red. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska, t. 1, Opole. 61. Spionek H., 1975, Zaburzenia rozwoju uczniów a niepowodzenia szkolne, Warszawa. 62. Zaleski T., 1993. Obwodowe mechanizmy mowy, „Logopedia” 20, Lublin. A. Wykaz literatury uzupełniającej: 1. Bogdanowicz M., 1990, Integracja percepcyjno – motoryczna. Teoria, diagnoza, terapia, Warszawa. 2. Kozołub A., 2003, Biomedyczne podstawy logopedii, (w:) Logopedia – pytania i odpowiedzi. Podręcznik akademicki, red. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska, t. 1, Opole. 3. Masgutowa S., Regner A., 2009, Rozwój mowy dziecka w świetle integracji sensorycznej, Wrocław. 4. Skorek E. M. (red.), 2005, Terapia pedagogiczna. Zaburzenia rozwoju psychoruchowego dzieci, Kraków. 5. Spionek H., 1965, Zaburzenia psychoruchowego rozwoju dziecka, Warszawa. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność itp.) Obciążenie słuchacza [h] udział w wykładach 10 udział w ćwiczeniach audytoryjnych 5 samodzielne studiowanie wykładów 25 samodzielne studiowanie literatury przedmiotu 25 samodzielne przygotowanie się do ćwiczeń i przygotowanie się do zaliczenia 25 Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza Punkty ECTS za moduł 90 3 Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu ZABURZENIA MOWY LARYNGEKTOMII Język modułu kształcenia/język przedmiotu POLSKI PACJENTÓW PO Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJE SPOŁECZNE • zna podstawowe pojęcia anatomiczno-fizjologiczne oraz stosunki topograficzne gardła przed i po operacji usunięcia krtani; • orientuje się w zasadach profilaktyki nowotworów krtani; • ma wiedzę na temat adaptacji do nowych warunków życia pacjentów po laryngektomii; • zna zasady rehabilitacji głosu i mowy po laryngektomii całkowitej. • rozróżnia pojęcia anatomiczno-fizjologiczne oraz stosunki topograficzne gardła przed operacją usunięcia krtani i po jej przeprowadzeniu w celu identyfikacji zaburzeń mowy, ich oceny i zdiagnozowania; • dobiera metody, formy i środki do realizacji w zakresie rehabilitacji głosu i mowy po laryngektomii całkowitej; • programuje terapię logopedyczną pacjentów po laryngektomii całkowitej (m.in. planuje ćwiczenia głosu i mowy zastępczej (przełykowej)), z uwzględnieniem wyników diagnozy oraz wyników badań specjalistycznych przez określanie celów, procedury i strategii terapii. • ma świadomość obowiązku ciągłego aktualizowania i poszerzania wiedzy z zakresu foniatrii i audiologii; • ma świadomość analizy stanu badań z zakresu rehabilitacji głosu i mowy po laryngektomii całkowitej; • ma wysoką samoświadomość odpowiedzialności za swoje działania; • wykazuje empatię w stosunku do pacjentów i ich rodzin. 72 Semestr, w którym moduł*) jest realizowany IV semestr B. Sposób realizacji zajęć: A. Forma zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe wykład uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy 8 h wykładu 1 ECTS Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia zajęcia w sali dydaktycznej; zajęcia poza pomieszczeniami dydaktycznymi UŚ (wykłady w placówce specjalistycznej na podstawie zawartych porozumień). • wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład interaktywny udział w dyskusji na zajęciach; udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów / kolokwium. J. Forma zaliczenia: wykład: zaliczenie z oceną B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach - udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów. Treści modułu kształcenia (program wykładów) Problematyka wykładów: 1. Podstawowe pojęcia anatomiczno-fizjologiczne oraz stosunki topograficzne gardła przed operacją i po operacji usunięcia krtani. 2. Profilaktyka w zakresie nowotworów krtani. 3. Mowa osób laryngektomowanych; fizjologia głosu przełykowego. 4. Postępowanie logopedyczne w przypadkach osób laryngektomowanych. 5. Rehabilitacja głosu i mowy po laryngektomii całkowitej. 6. Etapy terapii logopedycznej laryngektomowanych. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej A. Wykaz literatury obowiązkowej: 63. Jastrzębowska G., Pelc-Pękała O., 1999, Mowa laryngektomowanych, (w:) Gałkowski T., Jastrzębowska G. (red.), Logopedia. Pytania i odpowiedzi, Opole, t. 2, s. 623-632. 64. Kowalczuk A.M., 1997, Czy tylko... głos utracony i odzyskany? Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Laryngektomowanych, Białystok. 65. Mierzejewska H., Przybysz-Piwko M. (red.), 1998, Zaburzenia głosu - badanie - diagnozowanie - metody usprawniania, Warszawa. 66. Pruszewicz A., 1992, Głos po leczeniu zmian nowotworowych w krtani, (w:) Pruszewicz A. (red.), Foniatria kliniczna, Warszawa, s. 185-196. K. Wykaz literatury uzupełniającej: 73 1. Janczewski G., red., 2005, Otorynoloaryngologia praktyczna - podręcznik dla studentów i lekarzy, Warszawa. 2. Kowalik S., L. Halczy-Kowalik (red.), 2006, Rak jamy ustnej, Szczecin. 3. Kubiak S. (red.), 2006, Zarys higieny narządu głosu, Włocławek. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność itp.) Obciążenie słuchacza [h] udział w wykładach 8 samodzielne studiowanie wykładów 20 Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza Punkty ECTS za moduł 1 PEDAGOGIKA SPECJALNA – WYBRANE ZAGADNIENIA Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu Język modułu kształcenia/język przedmiotu 28 POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) • zna: ewolucję teorii i praktyki pedagogiki specjalnej; szczegółowe dziedziny pedagogiki specjalnej; • ma wiedzę na temat możliwości nauczania i możliwości wychowania WIEDZA dzieci z różnymi rodzajami niepełnosprawności, • zna i rozumie czynniki warunkujące możliwość nauczania i wychowania integracyjnego. • rozpoznaje poziomy upośledzeń; UMIEJĘTNOŚCI • dobiera metody pracy i sposób postępowania terapeutycznego w zależności od rodzaju dysfunkcji i poziomu niepełnosprawności. KOMPETENCJE SPOŁECZNE Semestr, w którym moduł*) jest realizowany • ma rozumie problematykę etyczną związaną z odpowiedzialnością za trafność postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w przypadku osób z różnymi poziomami niepełnosprawności; •ma świadomość konieczności jasnego sposobu przedstawiania pacjentowi drogi terapeutycznego postępowania; • zna zakres posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się; • identyfikuje wpływ różnych zdarzeń, otoczenia na problemy pacjenta. • wykazuje empatię w stosunku do pacjentów i współpracowników. I semestr A. Forma zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe wykład zajęcia w sali dydaktycznej uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy 1O h wykładu 1 ECTS Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne B. Sposób realizacji zajęć: wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład interaktywny. 74 Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów / kolokwium. J. Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach - udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów. Treści modułu kształcenia (program wykładów) Problematyka wykładów: 25. Podstawowe pojęcia pedagogiki specjalnej. 26. Kierunki działalności pedagogiki specjalnej w zakresie procesu rewalidacji, resocjalizacji, rehabilitacji i terapii pedagogicznej. Cele, zasady i metody wychowania i nauczania specjalnego. Standardowe zasady wyrównania szans osób niepełnosprawnych. 27. Klasyfikacje upośledzeń. Rehabilitacja dzieci niewidomych i słabowidzących. Nauczanie i wychowanie dzieci niesłyszących i słabosłyszących. 28. Metody i metodyki pracy pedagogiki specjalnej z dziećmi o różnych dysfunkcjach i niepełnosprawnościach. 29. Zasady pedagogiki specjalnej. Prawa dzieci niepełnosprawnych 30. Wybrane zagadnienia dotyczące resocjalizacji dzieci i młodzieży. 31. Pedagogika specjalna czy pedagogika szkoły specjalnej. 32. Pedagogika specjalna jako wstęp do oligofrenologopedii. 33. Prawa dzieci niepełnosprawnych. 34. Rola poradni psychologiczno-pedagogicznych w nauczaniu i wychowaniu osób niepełnosprawnych. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej O. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Wykaz literatury obowiązkowej: Brauner A. i F., 1995, Postępowanie wychowawcze w upośledzeniu umysłowym, Warszawa. Dykcik W. (red.), 1998, Pedagogika specjalna, Poznań. Olechowicz H., 1987, Metody aktywizowania głębiej upośledzonych umysłowo, Warszawa. Olechowicz H., 1994, Wyzwalanie aktywności dzieci głębiej upośledzonych umysłowo, Warszawa. Piszczak M., 1990, Edukacja dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim, Warszawa. Tarkowski Z., 1989, Przegląd problematyki dotyczącej rozwoju mowy i języka u dzieci lekko upośledzonych umysłowo [w:] Wybrane zagadnienia kształcenia i wychowania dzieci i młodzieży, red. S. Popka, Lublin. 7. Tkaczyk G., 1997, Metodyka nauczania i wychowania początkowego w szkole specjalnej, Lublin. 8. Witkowski T., 1985, Poziom rozwoju społecznego upośledzonych umysłowo, Lublin. P. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Wykaz literatury uzupełniającej: Carr J., 1984, Pomoc dziecku upośledzonemu, Warszawa. Haring N. G., Schiefelbusch R. L. (red.), 1982, Nauczanie specjalne, Warszawa. Hulek A. (red.), 1980, Pedagogika rewalidacyjna, Warszawa 1980. Jarosz E., Wysocka E., 2006, Diagnoza psychopedagogiczna, Warszawa. Obuchowska I., 1985, Dziecko niepełnosprawne w rodzinie, Warszawa. Pielecki J. (red.), 2002, Usprawnianie, wychowanie i nauczanie osób z głębszym upośledzeniem umysłowym, Kraków. 7. Wyczesany J., Pedagogika upośledzonych umysłowo, Kraków 2006. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność itp.) Obciążenie słuchacza [h] udział w wykładach samodzielne studiowanie: wykładów, literatury przedmiotu Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza Punkty ECTS za moduł 75 10 20 30 1 Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu PEDAGOGIKA ZABAWY Język modułu kształcenia/język przedmiotu POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJE SPOŁECZNE Semestr, w którym moduł*) jest realizowany • wie, jak zaplanować i zorganizować proces edukacyjny z zastosowaniem elementów pedagogiki zabawy; • zna i rozumie założenia oraz zasady pracy z wykorzystaniem metody pedagogiki zabawy. • rozróżnia rodzaje zabaw; • właściwie wykorzystuje zdobytą wiedzę i umiejętności w trakcie zajęć praktycznych; • opracowuje i prawidłowo konstruuje scenariusze zajęć; • analizuje i ocenia przebieg realizowanych zabaw. • • ma świadomość znaczenia i wpływu zabaw w procesie edukacyjnym; • rozumie problematykę etyczną związaną z odpowiedzialnością za trafność postępowania terapeutycznego i ma wysoką samoświadomość odpowiedzialności za swoje działania; • efektywnie organizuje własną pracę i krytycznie ocenia sposób jej zaangażowania; • efektywnie współdziała z członkami zespołu i potrafi pracować pod kierunkiem; • definiuje i ustala rolę oraz określa obowiązki terapeuty, klienta i innych ważnych osób w planowanej terapii; • wykazuje empatię w stosunku do klienta. II semestr A. Forma zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe ćwiczenia audytoryjne 10 h ćwiczeń 2 ECTS Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy zajęcia w sali dydaktycznej uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Stosowane metody dydaktyczne B. Sposób realizacji zajęć: ćwiczenia: analiza tekstów z dyskusją / metoda projektów / metoda problemowa z prezentacją multimedialną / analiza przypadków / dyskusja / rozwiązywanie zadań i ich projektowanie. udział w dyskusji na zajęciach; udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas ćwiczeń (zaangażowanie w zajęcia); zaliczenie ustne / kolokwium / wykonanie zaliczeniowej pracy (ew. prezentacji) obejmującej treści modułu kształcenia. 76 Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia L. Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach; wykonanie zaliczeniowej pracy - scenariusza zajęć z wykorzystaniem elementów pedagogiki zabawy (forma pisemna) i/lub ustna prezentacja opracowanego scenariusza zajęć Treści modułu kształcenia (program ćwiczeń) Problematyka ćwiczeń: 1. Wprowadzenie do pedagogiki zabawy - cele i założenia metody. 2. Normy i zasady dotyczące działań z grupą. 3. Organizacja przestrzeni i przygotowanie do prowadzenia zabaw. 4. Gry i zabawy integracyjne ułatwiające wzajemne poznanie i integrację grupy. 5. Zabawy fabularyzowane w pracy z grupą. 6. Muzyczne zabawy z dźwiękiem, rytmem i piosenką. 7. Zabawy integrujące muzykę, plastykę, ruch i działania parateatralne. 8. Tańce integracyjne – modyfikacje i sposoby wykorzystania w pracy z grupą. 9. Możliwości wykorzystania pedagogiki zabawy w profilaktyce, diagnozie i terapii logopedycznej. 10. Konstruowanie scenariuszy zajęć z wykorzystaniem metody pedagogiki zabawy. 11. Pomoce dydaktyczne wykorzystywane w pedagogice zabawy – rekwizyty. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. A. Wykaz literatury obowiązkowej: Bokus B., Shugar G. W., 2008, Psychologia języka dziecka, Gdańsk. Bissinger-Ćwierz U., 2000, Quizy muzyczne, wyd. KLANZA. Bissinger-Ćwierz U., 2007, Muzyka i ruch dla każdego, wyd. KLANZA. Bissinger-Ćwierz U., 2007, Muzyczna pedagogika zabawy w pracy z grupą, wyd. KLANZA. Bzowska L., Kownacka R., 2006, 2004, 2002, Uczymy się bawiąc (klasa I, II, III), wyd. KLANZA. Chilińska–Karpowicz E., Jaworska A., 2005, Mowa i zabawa, wyd. KLANZA. Czaja–Chudoba I., 2006, Pedagogika zabawy w osobowym i profesjonalnym przygotowaniu do zawodu nauczyciela, Kraków. Domań R., 2003, Metody pedagogiki zabawy w pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym, Lublin. Domań R., Biśto I., Kaszyca J., 2003, Tańce, pląsy i zabawy przy muzyce dla dzieci w wieku przedszkolnym, Lublin. Gęca L., 2002, Tańce integracyjne w pracy z grupą, cz.1, wyd. KLANZA. Gęca L., 2004, Tańce integracyjne w pracy z grupą, cz.2, wyd. KLANZA. Kupisiewicz Cz., 2006, Podstawy dydaktyki ogólnej, Warszawa. Marcinkowska M., Z.Hoffman, 2003, Zabawa jako metoda pracy z grupą, Warszawa. Noga E., Wasilak H., 2003, Stare i nowe zabawy podwórkowe, wyd. KLANZA. Okoń W., 1995, Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Warszawa. Polskie Stowarzyszenie Pedagogów i Animatorów, 1995, Tańce i zabawy dla grupy, wyd. KLANZA. Reichel G., Rabenstein R., Thanhoffer M., 1997, Grupa i ruch, Warszawa. Silberg J., 1995, Gry i zabawy z maluchami, Poznań. Wasilak A. ( red.), 2002, Zabawy z chustą, wyd. KLANZA. Wimmer A., Pedagogika i zabawa - Pedagogika zabawy.Warszawa. Zaorska Z. Pedagogika zabawy- metodyka pracy z grupą, Klanza, Lublin 2001. B. Wykaz literatury uzupełniającej: 1. Holinger P. C., 2006, Co mówią dzieci, zanim nauczą się mówić. Dziewięć sygnałów używanych przez dzieci do wyrażania uczuć, Poznań. 2. Tońska – Mrowiec A., 2006, Języczkowe przygody i inne bajeczki logopedyczne, Gdańsk. 77 3. Tymichová H.,1996, Ćwiczenia rozwijające sprawność ruchową ręki i koordynację wzrokowo-ruchową, Gdańsk. oraz czasopisma - wyd. KLANZA: „Grupa i Zabawa” (do 2003r.); „KLANZA w Zabawie i Edukacji Dzieci”;„KLANZA w Szkole”;„KLANZA w Czasie Wolnym”. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność itp.) Obciążenie słuchacza [h] udział w ćwiczeniach audytoryjnych 10 samodzielne przygotowanie się do ćwiczeń 25 przygotowanie się do zaliczenia 25 Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza Punkty ECTS za moduł 2 KOMUNIKACJA ALTERNATYWNA I WSPOMAGAJĄCA Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu Język modułu kształcenia/język przedmiotu 60 POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) • zna typy komunikacji (werbalna, niewerbalna); • zna podstawowe systemy AAC; • zna i rozumie zasady zastosowania odpowiedniego systemu do WIEDZA indywidualnych potrzeb pacjenta; • ma wiedzę na temat zasad pracy pedagogicznej przy wprowadzaniu AAC. • właściwie stosuje dostępne narzędzia do badania zaburzonych funkcji językowych; UMIEJĘTNOŚCI • analizuje plan terapii dla pacjenta; • buduje tablice komunikacyjne; • współpracuje ze środowiskiem pacjenta przy wprowadzaniu AAC. KOMPETENCJE SPOŁECZNE Semestr, w którym moduł*) jest realizowany • rozpoznaje potrzeby komunikacyjne pacjenta; • współpracuje w grupie i ma świadomość bycia członkiem zespołu terapeutycznego; • ma świadomość poziomu własnych kompetencji, ich istotności, oryginalności i nowatorstwa w zawodowej praktyce; • rozumie problematykę etyczną związaną z odpowiedzialnością za trafność postępowania terapeutycznego i ma wysoką samoświadomość odpowiedzialności za swoje działania. IV semestr A. Forma zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe B. Sposób realizacji zajęć: wykład zajęcia w sali dydaktycznej uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy 1O h wykładu 1 ECTS Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* 78 Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład interaktywny. udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów / kolokwium z zakresu teoretycznych i praktycznych treści programowych ujętych w treściach modułu podczas wykładów. Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia K. Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach - udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów / kolokwium. Treści modułu kształcenia (program wykładów) Problematyka wykładów: 1. Charakterystyka niewerbalnych aktów komunikowania się. 2. Klasyfikacja komunikacji niewerbalnej (komunikacja proksemiczna, komunikacja kinezyjna, komunikacja pozajęzykowa). 3. Pojęcia związane z niewerbalnymi sposobami komunikowania się (komunikacja alternatywna, komunikacja wspomagająca, system znaków, komunikacja wspomagana, komunikacja niewspomagana, komunikacja zależna, komunikacja niezależna). 4. Przegląd systemów znaków stosowanych w komunikacji alternatywnej na całym świecie (opis systemów znaków, zdjęcia i ilustracje): a. symbole Blissa; b. piktogramy; c. Picture Communication Symbols; d. system REBUS; e. leksigramy; f. sigsymbole; g. obrazki i zdjęcia; h. klocki słowne Premacka; i. PICTURE EXCHANGE COMMUNICATION SYSTEM; strategie gestykulacyjne wspomagające komunikację: Coghamo; Makaton. 5. Wybrane sygnały pełniące role komunikatów wykorzystywane w terapii pacjenta, dla którego słowo mówione nie jest nośnikiem informacji (analiza przypadków). 6. Diagnoza pacjenta pod kątem wprowadzenia komunikacji alternatywnej. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej Q. Wykaz literatury obowiązkowej: 1. Błeszyński J., 2006, Alternatywne i wspomagające metody komunikacji, Kraków. 2. Cwaliński A., 2004, Wspomaganie komunikacji werbalnej dziecka z autyzmem wczesnodziecięcym, „Biuletyn Stowarzyszenia Mówić bez Słów", nr 3(5). 3. Grycman M., 2004, Budowanie efektywnego systemu porozumiewania się u dziecka z zespołem Cri du Chat (krzyku kociego), „Biuletyn Stowarzyszenia Mówić bez Słów", nr 5(7). 4. Grycman M., 2003, Czym są wspomagające sposoby porozumiewania się, „Biuletyn Stowarzyszenia Mówić bez Słów", nr 1. 5. Grycman M., Kaniecka K., 1993, O wczesną stymulację umiejętności komunikacyjnych dzieci 79 niepełnosprawnych, „Scholasticus” 2. 6. Grycman M., Kaniewska K., Szczawiński P., 2001, PCS, Stowarzyszenie Mówić bez Słów, Warszawa. 7. Grycman M., Smyczek A. [red.], 2004, Wiem, czego chcę! Z praktyki polskich użytkowników i terapeutów AAC , Stowarzyszenie Mówić bez Słów, Kraków. 8. Tetzchner von S., 2002, Wprowadzenie do wspomagających i alternatywnych sposobów komunikowania się, Warszawa. R. Wykaz literatury uzupełniającej: 1. Kaczmarek B., 2003, Makaton - język gestów i symboli, „Biuletyn Stowarzyszenia Mówić bez Słów", nr 2. 2. Kaniecka K., 2004, Tworzenie bezpiecznego środowiska dla dziecko niewidomego, niesłyszącego i znacznie opóźnionego w rozwoju, „Biuletyn Stowarzyszenia Mówić bez Słów", nr 5(7). 3. Kazimierska M., 2003, Wybór systemu porozumiewania się w zależności od kompetencji ucznia, „Biuletyn Stowarzyszenia Mówić bez Słów", nr 1. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność itp.) Obciążenie słuchacza [h] udział w wykładach samodzielne studiowanie: wykładów, literatury przedmiotu Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza Punkty ECTS za moduł 10 20 30 1 Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu PRAKTYKA LOGOPEDYCZNA Język modułu kształcenia/język przedmiotu POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJE SPOŁECZNE Semestr, w którym moduł*) jest realizowany • ma wiedzę z zakresu organizacji diagnozy i terapii logopedycznej w placówkach oświatowych i w placówkach o profilu klinicznym; • zna procedury diagnostyczne w zależności od obowiązków logopedy zatrudnionego w różnych instytucjach; • ma wiedzę z zakresu profilaktyki logopedycznej; • ma wiedzę z zakresu postępowania logopedycznego. • konstruuje plan praktyki logopedycznej; • prowadzi dokumentację praktyk (m.in. plan praktyk; arkusze hospitacyjne); • opracowuje zadania do pracy logopedycznej z klientem/pacjentem; • przygotowuje warsztat pracy logopedy (konspekty i scenariusze zajęć; pomoce dydaktyczne itp.); • stosuje procedury, metody diagnozy i terapii logopedycznej odpowiednio do indywidualnych potrzeb klienta/pacjenta będącego pod opieką logopedyczną w różnych instytucjach; • przygotowuje dokumentację praktyk. • ma świadomość poziomu własnych kompetencji, ich istotności, oryginalności i nowatorstwa w zawodowej praktyce; • docenia możliwość obserwacji pracy logopedów praktyków, jako środek doskonalenia swoich umiejętności i wiedzy; • ma świadomość różnorodności zadań stawianych przed logopedami; • zna zakres posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się; • rozumie problematykę etyczną związaną z odpowiedzialnością za trafność postępowania terapeutycznego i ma wysoką samoświadomość odpowiedzialności za swoje działania; • definiuje i ustala rolę oraz określa obowiązki terapeuty, klienta/pacjenta i innych ważnych osób w planowanej terapii; • jest otwarty na nowe idee i gotów do zmiany opinii w świetle dostępnych danych i argumentów. IV semestr 80 F. Sposób realizacji zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe zajęcia poza pomieszczeniami dydaktycznymi UŚ (konwersatoria w placówce specjalistycznej na podstawie zawartych porozumień). E. Forma zajęć: konwersatoria uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planu zajęć Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy 50 h konwersatoriów 6 ECTS Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy analiza dokumentów / metoda problemowa / analiza przypadków / metoda zajęć praktycznych. udział w konwersatoriach; wykonanie prac praktycznych, tzn. opracowanie: arkuszy hospitacyjnych; zadań i ćwiczeń do pracy logopedycznej z klientem/pacjentem; przygotowanie warsztatu pracy logopedy (konspekty i scenariusze zajęć; pomoce dydaktyczne itp.); przygotowanie dokumentacji praktyk. Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia M. Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w konwersatoriach; prowadzenie dokumentacji praktyk (m.in. plan praktyk; arkusze hospitacji); opracowanie zadań do pracy logopedycznej z klientem/pacjentem; przygotowanie warsztatu pracy logopedy (konspekty i scenariusze zajęć; pomoce dydaktyczne itp.); przygotowanie dokumentacji praktyk. Treści modułu kształcenia (program praktyk) Problematyka praktyk logopedycznych: 1. Zadania praktyki: a) zapoznanie Słuchaczy z różnymi formami oceny, diagnozy i terapii przydatnymi w pracy logopedycznej; b) zastosowanie teoretycznych wiadomości oraz umiejętności dydaktyczno-metodycznych zdobytych przez Słuchaczy w toku studiów; c) wykorzystanie praktyki zawodowej i umiejętności doświadczonych logopedów w celu podniesienia stopnia przygotowania Słuchaczy do zawodu. 2. Forma praktyki: a) hospitowanie zajęć logopedycznych; b) prowadzenie zajęć logopedycznych (samodzielnego przeprowadzenia minimum 10 godzin 81 dydaktycznych); opracowanie 5 godzinnego cyklu zajęć terapeutycznych (scenariusze zajęć) dla określonego pacjenta (z nabytymi/rozwojowymi zaburzeniami mowy i języka); d) uczestniczenie w badaniach przesiewowych i opracowanie wyników badań; e) opracowania opinii logopedycznej; f) prowadzenia dzienniczka praktyk. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej C. Wykaz literatury obowiązkowej: 67. Antos D., Demel G., Styczek I., 1978, Jak usuwać seplenienie i inne wady wymowy, Warszawa. 68. Antos D., Demel G., 1978, Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola, Warszawa. 69. Czaplewska E., Milewski S. (red.), 2012, (w:) Diagnoza logopedyczna. Podręcznik akademicki, Sopot. 70. Gałkowski T., Jastrzębowska G. (red.), 1999, Logopedia. Pytania i odpowiedzi, Opole, t. 1,2. 71. Kaczmarek L., 1988, Nasze dziecko uczy się mowy, Lublin. 72. Minczakiewicz E.M., 1998, Mowa-rozwój-zaburzenia-terapia, Kraków. 73. Sołtys-Chmielowicz A., 2008, Zaburzenia artykulacji. Teoria i praktyka, Kraków. 74. Styczek I., 1981, Logopedia, PWN, Warszawa. c) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 1. Wykaz literatury uzupełniającej: Błeszyński J.J. (red.), 2006, Alternatywne i wspomagające metody komunikacji, Kraków. Buchnat M., Pawelczak K. (red)., 2011, Nieznane ? Poznane. Zaburzenia rozwojowe u dzieci z rzadkimi zespołami genetycznymi i wadami wrodzonymi, Poznań. Demel G., 1979, Elementy logopedii, Warszawa. Kania J.T., 2001, Szkice logopedyczne, Lublin. Kozłowska K., 1996, Pomagajmy dzieciom z zaburzeniami mowy, Kielce. Porayski-Pomsta J. (red.), 2008, Diagnoza i terapia w logopedii, Warszawa. Zaleski T., 2002, Opóźnienia w rozwoju mowy, Warszawa. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność itp.) udział w konwersatoriach samodzielne przygotowanie się do praktyki (plan praktyk, opracowanie scenariuszy i konspektów zajęć; arkusze hospitacyjne; narzędzia i pomoce dydaktyczne itp.) Obciążenie słuchacza [h] 50 75 samodzielne studiowanie literatury przedmiotu 30 samodzielne przygotowanie dokumentacji z praktyk Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza 25 180 Punkty ECTS za moduł Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu SEMINARIUM Język modułu kształcenia/język przedmiotu POLSKI 6 Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI • posiada wiedzę na temat metodologii badań pedagogicznych w służbie logopedii; • zna metodę indywidualnych przypadków jako podstawa opisu zaburzeń mowy pacjenta logopedycznego; • zna testy do oceny zaburzeń mowy, ich rodzajów i zakresu badania mowy u pacjenta logopedycznego; • analizuje i interpretuje zaburzenia mowy u dzieci i dorosłych; • prowadzi terapię osób z zaburzeniami mowy i trudnościami w komunikowaniu się; • programuje terapię logopedyczną osób z zaburzeniami mowy i trudnościami w komunikowaniu się; • tworzy prezentację przypadku zawierającą analizę i interpretację zebranych informacji na temat funkcjonowania osoby z zaburzeniami mowy i trudnościami w komunikowaniu się oraz 82 przedstawia przebieg terapii osoby. KOMPETENCJE SPOŁECZNE Semestr, w którym moduł*) jest realizowany • rozumie problematykę etyczną związaną z odpowiedzialnością za trafność postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w przypadku osób z zaburzeniami mowy i trudnościami w komunikowaniu się; • ma świadomość poziomu własnych kompetencji, ich istotności, oryginalności i nowatorstwa w zawodowej praktyce; • ma świadomość konieczności jasnego sposobu przedstawiania klientowi/pacjentowi drogi terapeutycznego postępowania; • zna zakres posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się; • efektywnie organizuje własną pracę i krytycznie ocenia sposób jej zaangażowania; • efektywnie współdziała z członkami zespołu i potrafi pracować pod kierunkiem; • jest otwarty na nowe idee i gotów do zmiany opinii w świetle dostępnych danych i argumentów; • identyfikuje wpływ różnych zdarzeń, otoczenia na problemy klienta/pacjenta; • wykazuje elastyczne podejście do wymogów pracy w sposób pozwalający na radzenie sobie ze stresem i utrzymanie wysokiej samooceny; • wykazuje gotowość do zaangażowania w życie zawodowe i społeczne. III semestr i IV semestr A. Forma zajęć: B. Sposób realizacji zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy • zajęcia w sali dydaktycznej uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy • III semestr - 10 h seminarium • IV semestr - 15 h seminarium 8 ECTS Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne seminarium (III sem.- 2 ECTS + IV sem. - 6 ECTS) seminarium: analiza dokumentów z dyskusją / metoda problemowa / analiza przypadków / metoda projektów / rozwiązywanie zadań i ich projektowanie. udział w dyskusji na zajęciach; przygotowanie ustnych wypowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas seminarium; przygotowanie pracy dyplomowej (studium przypadku); zdanie egzaminu końcowego. 83 K. Forma zaliczenia: Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia • III semestr: zaliczenie na ocenę -obecność i aktywny udział w zajęciach; • IV semestr: egzamin końcowy B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach; przygotowanie pracy dyplomowej (studium przypadku) i zdanie egzaminu końcowego. Treści modułu kształcenia (program seminarium) 1. 2. 3. 4. 5. 6. D. Problematyka ćwiczeń: Metodologia badań pedagogicznych w służbie logopedii. Metoda indywidualnych przypadków jako podstawa opisu zaburzeń mowy pacjenta logopedycznego. Kompetencja komunikacyjna i językowa a zaburzenia mowy u pacjenta logopedycznego. Testy do zaburzeń mowy, ich rodzaje i zakres badania mowy u pacjenta logopedycznego. Analiza zaburzeń systemu języka i komunikacji u pacjenta logopedycznego – diagnoza logopedyczna. Terapia logopedyczna rozpoznanych zaburzeń mowy i holistyczne spojrzenie na pacjenta logopedycznego, jego rodzinę i środowisko społeczne. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej A. Wykaz literatury obowiązkowej: 1. Dutkiewicz W., 2001, Podstawy metodologii badań do pracy magisterskiej i licencjackiej z pedagogiki, Kielce. 2. Jastrzębowska G., Pelc-Pękała O., 2003, Metodyka ogólna diagnozy i terapii logopedycznej, (w:) Logopedia. Pytania i odpowiedzi, t. II. Opole. 3. Łobocki M., 2000, Metody badań pedagogicznych i techniki badań pedagogicznych, Kraków. 4. Łobocki M., 1999, Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych, Kraków. 5. Łobocki M., 2007, Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych, Kraków. 6. Maszke A. W., 2004, Metodologiczne podstawy badań pedagogicznych, Rzeszów. 7. Nowak S., 1970, Metodologia badań socjologicznych, Warszawa. 8. Nowak S., 1985, Metodologia badań społecznych, Warszawa. 9. Pilch T., 1995, Zasady badań pedagogicznych, Warszawa. 10. Ziemski S., 1973, Problemy dobrej diagnozy. Warszawa. 1. 2. 3. 4. B. Wykaz literatury uzupełniającej: Łobocki M., 1978, Metody badań pedagogicznych, Warszawa. Łobocki M., 1984, Metody badań pedagogicznych, Warszawa. Skorny Z., 1984, Prace magisterskie z psychologii i pedagogiki, Warszawa. Zaczyński W., 1968, Praca badawcza nauczyciela, Warszawa. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie pracy zaliczeniowej itp.) Obciążenie słuchacza [h] udział w seminarium 25 samodzielne przygotowanie się do seminarium 25 samodzielne przygotowanie pracy dyplomowej składającej się z części teoretycznej i części praktycznej (prezentacja studium przypadku), która stanowi potwierdzenie merytorycznego i metodycznego przygotowania słuchacza do wykonywania zawodu 60 samodzielne przygotowanie się do egzaminu końcowego 50 Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza Punkty ECTS za moduł 84 160 8 * moduł kształcenia to szeroko rozumiany przedmiot lub grupa przedmiotów. ** 1 punkt ECTS oznacza 25-30 godzin pracy słuchacza w różnych formach takich jak: uczestniczenie w zajęciach dydaktycznych w UŚ, samodzielne wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia, przygotowywanie się do zajęć 85