Opis projektu - I Klinika Kardiologii i Elektrokardiologii

Opis projektu - I Klinika Kardiologii i Elektrokardiologii

Znaczenie pozanerkowych mechanizmów homeostazy sodowej w regulacji ciśnienia
tętniczego.
Kierownik projektu: Dr hab.med. Katarzyna Stolarz-Skrzypek
Skrócony opis projektu
Wprowadzenie
Całkowita zawartość sodu w ustroju oraz objętość pozakomórkowa (ECV) są uważane za ściśle za
sobą powiązane i kontrolowane jedynie przez spożycie sodu i jego nerkowe wydalanie.
Upośledzenie wydalania sodu przez nerki prowadzi do zwiększenia ECV, co może prowadzić do
wzrostu ciśnienia tętniczego i określane jest jako sodowrażliwość ciśnienia tętniczego [1]. Jednak
ostatnie wyniki badań doświadczalnych wskazują, że sód może podlegać gromadzeniu w tkance
podskórnej poprzez wiązanie do polianionowych proteoglikanów i glikozaminoglikanów, bez retencji
wody [2]. W odpowiedzi na zależny od sodu śródmiąższowy stres osmotyczny, dochodzi do
wydzielania przez fagocyty jednojądrzaste czynnika wzrostu śródbłonka naczyniowego C (VEGFC), który stymuluje wzrost naczyń limfatycznych i ekspresję śródbłonkowej syntazy tlenku azotu
(eNOS) [3]. Kiedy system ten jest zahamowany, wysokie spożycie soli prowadzi do nadciśnienia
tętniczego [4]. Nie wiadomo, czy mechanizm ten odgrywa rolę w homeostazie sodowej i regulacji
ciśnienia krwi u ludzi.
Celem badania jest ocena osoczowego poziomu VEGF-C oraz ciśnienia tętniczego przy różnych
poziomach spożycia soli u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym i u osób zdrowych oraz ocena
znaczenia tych mechanizmów w regulacji ciśnienia tętniczego na poziomie populacji ogólnej.
Metodyka badania
Projekt „Znaczenie pozanerkowych mechanizmów homeostazy sodowej w regulacji ciśnienia tętniczego” realizowany w ramach programu POMOST
Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
I Klinika Kardiologii i Nadciśnienia Tętniczego
Instytut Kardiologii, Wydział Lekarski
Uniwersytet Jagielloński – Collegium Medicum
ul. Kopernika 17, 31-501 Kraków
Kierownik projektu: dr hab. med. Katarzyna Stolarz-Skrzypek
E-mail: [email protected]
Tel. 12 424 73 00
Fax. 12 424 73 20
Strona 1 z 4
Badanie obejmie łącznie ok. 300 dorosłych osób rekrutowanych z populacji ogólnej zamieszkującej
Miasto i Gminę Niepołomice. Biorąc pod uwagę rozpowszechnienie nadciśnienia tętniczego w
Polsce, spodziewamy się ok. 90 osób z nadciśnieniem tętniczym oraz 90 osób z ciśnieniem
wysokim prawidłowym. Osoby badane zostaną zaproszone na wizytę w I Klinice Kardiologii i
Nadciśnienia Tętniczego.
Planowane badania:
1. badanie fizykalne z pomiarami ciśnienia tętniczego krwi metodą tradycyjną, wzrostu i ciężaru
ciała, uzupełnione standardowym zapisem EKG
2. całodobowe automatyczne monitorowanie ciśnienia tętniczego krwi
3. wykonanie zapisu obwodowej fali tętna i pomiaru ciśnienia centralnego
4. oznaczenia wybranych parametrów biochemicznych we krwi.
Ad 1. Ocena kliniczna obejmie badanie podmiotowe (przeprowadzane według standardowego
kwestionariusza i uwzględniające m.in. pytania o występowanie nadciśnienia tętniczego,
stosowanie leków przeciwnadciśnieniowych, styl życia i wywiad rodzinny w kierunku chorób układu
krążenia), badanie przedmiotowe oraz pomiary ciężaru ciała i wzrostu. Pomiary ciśnienia tętniczego
metodą tradycyjną będą wykonywane dwukrotnie w odstępie 1-3 tygodni. W czasie każdej wizyty
wykonanych zostanie 5 pomiarów w odstępach dwuminutowych w pozycji siedzącej. Średnia z 10
pomiarów stanowić będzie wartość przygodnego ciśnienia tętniczego.
Ad. 2. W celu oceny wartości i profilu dobowego ciśnienia tętniczego krwi, jego całodobowe
monitorowanie (ambulatory blood pressure monitoring - ABPM) będzie wykonywane z
zastosowaniem aparatu SpaceLabs 90207 (Redmond, WA, USA). Monitorowanie ciśnienia
tętniczego umożliwia precyzyjną ocenę rytmu dobowego tego parametru. Charakteryzuje się bardzo
dobrą powtarzalnością, a wysokość ciśnienia uzyskanego w trakcie całodobowej rejestracji
Projekt „Znaczenie pozanerkowych mechanizmów homeostazy sodowej w regulacji ciśnienia tętniczego” realizowany w ramach programu POMOST
Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
I Klinika Kardiologii i Nadciśnienia Tętniczego
Instytut Kardiologii, Wydział Lekarski
Uniwersytet Jagielloński – Collegium Medicum
ul. Kopernika 17, 31-501 Kraków
Kierownik projektu: dr hab. med. Katarzyna Stolarz-Skrzypek
E-mail: [email protected]
Tel. 12 424 73 00
Fax. 12 424 73 20
Strona 2 z 4
znacznie lepiej koreluje ze stopniem powikłań narządowych nadciśnienia niż ciśnienie mierzone
metodą tradycyjną [5]. Pomiary ciśnienia i tętna będą wykonywane co 15 minut w ciągu dnia (od
6.00 do 22.00) i co 20 minut w nocy (od 22.00 do 6.00). Ocenie poddane zostaną średnie wartości
ciśnienia skurczowego i rozkurczowego z całej doby oraz oddzielnie z okresu snu i czuwania.
Obliczona zostanie procentowa wielkość spadku nocnego ciśnienia skurczowego i rozkurczowego
w stosunku do godzin dziennych (zmienność długoterminowa ciśnienia). Za miarę krótkoterminowej
zmienności ciśnienia przyjęte zostanie odchylenie standardowe wartości ciśnienia w
poszczególnych przedziałach czasowych (cała doba, dzień, noc).
Ad. 3. Ocena sztywności dużych naczyń tętniczych zostanie wykonana metodą analizy obwodowej i
aortalnej fali (pulse wave analysis – PWA) z zastosowaniem aparatu Sphygmocor®. Zbadana
zostanie również prędkość fali tętna (pulse wave velocity – PWV) na odcinku szyjno-udowym.
Analiza aortalnej fali tętna pozwala na nieinwazyjne oznaczenia centralnego ciśnienia tętniczego.
Ad 4. Specjalistyczne oznaczenia biochemiczne (VEGF-C) wykonywane będą w Zakładzie
Biochemi Klinicznej w próbce krwi obwodowej. W dobowej zbiórce moczu zostaną oznaczone
wydalanie sodu, potasu i kreatyniny.
Baza danych zostanie utworzona z wykorzystaniem pakietu statystycznego SAS (SAS Institute,
Cary, NC), wersja 9.1, który posłuży również do analiz statystycznych. Wyniki badań będą
przedstawione w oparciu o parametry statystyki opisowej z uwzględnieniem wartości średnich,
odchyleń standardowych oraz zakresu obserwowanych wartości. Porównanie między grupami
zostanie dokonane za pomocą testu t-Studenta dla zmiennych niezależnych (zmienne ciągłe) oraz
testu chi-kwadrat (proporcje). Zależności pomiędzy poszczególnymi parametrami zostaną
przedstawione jako korelacje, a ich istotność statystyczna oceniona przy pomocy równania regresji
liniowej. W dalszych etapach wykonane zostaną analizy regresji wieloczynnikowej.
Projekt „Znaczenie pozanerkowych mechanizmów homeostazy sodowej w regulacji ciśnienia tętniczego” realizowany w ramach programu POMOST
Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
I Klinika Kardiologii i Nadciśnienia Tętniczego
Instytut Kardiologii, Wydział Lekarski
Uniwersytet Jagielloński – Collegium Medicum
ul. Kopernika 17, 31-501 Kraków
Kierownik projektu: dr hab. med. Katarzyna Stolarz-Skrzypek
E-mail: [email protected]
Tel. 12 424 73 00
Fax. 12 424 73 20
Strona 3 z 4
Planowany czas realizacji badania: 36 miesięcy (czerwiec 2012 – maj 2015).
Piśmiennictwo:
1. Kanbay M, Chen Y, Solak Y, Sanders PW. Mechanisms and consequences of salt sensitivity
and dietary salt intake. Curr Opin Nephrol Hypertens. 2011 Jan;20(1):37-43.
2. Titze J, Machnik A. Sodium sensing in the interstitium and relationship to hypertension. Curr
Opin Nephrol Hypertens. 2010 Jul;19(4):385-92.
3. Machnik A, Neuhofer W, Jantsch J, Dahlmann A, Tammela T, Machura K, Park JK, Beck
FX, Müller DN, Derer W, Goss J, Ziomber A, Dietsch P, Wagner H, van Rooijen N, Kurtz A,
Hilgers KF, Alitalo K, Eckardt KU, Luft FC, Kerjaschki D, Titze J. Macrophages regulate saltdependent volume and blood pressure by a vascular endothelial growth factor-C-dependent
buffering mechanism. Nat Med. 2009 May;15(5):545-52.
4. Machnik A, Dahlmann A, Kopp C, Goss J, Wagner H, van Rooijen N, Eckardt KU, Müller
DN, Park JK, Luft FC, Kerjaschki D, Titze J. Mononuclear phagocyte system depletion
blocks interstitial tonicity-responsive enhancer binding protein/vascular endothelial growth
factor C expression and induces salt-sensitive hypertension in rats. Hypertension. 2010; 55:
755-61.
5. Mancia G, De Backer G, Dominiczak A i wsp. 2007 Guidelines for the Management of
Arterial Hypertension: The Task Force for the Management of Arterial Hypertension of the
European Society of Hypertension (ESH) and of the European Society of Cardiology (ESC).
J Hypertens. 2007 Jun;25(6):1105-87.
Projekt „Znaczenie pozanerkowych mechanizmów homeostazy sodowej w regulacji ciśnienia tętniczego” realizowany w ramach programu POMOST
Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
I Klinika Kardiologii i Nadciśnienia Tętniczego
Instytut Kardiologii, Wydział Lekarski
Uniwersytet Jagielloński – Collegium Medicum
ul. Kopernika 17, 31-501 Kraków
Kierownik projektu: dr hab. med. Katarzyna Stolarz-Skrzypek
E-mail: [email protected]
Tel. 12 424 73 00
Fax. 12 424 73 20
Strona 4 z 4