Wystąpienie - NIK-u.
Transkrypt
Wystąpienie - NIK-u.
Warszawa, dnia 6 kwietnia 2011 r. . NajwyŜsza Izba Kontroli Departament Nauki, Oświaty i Dziedzictwa Narodowego Pan Krzysztof Matyjaszczyk Prezydent Miasta Częstochowy KNO-4101-05-02/2010 P/10/074 Wystąpienie pokontrolne Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli (Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1701, ze zm.), zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli, Departament Nauki, Oświaty i Dziedzictwa Narodowego skontrolował w Urzędzie Miasta Częstochowy (Urząd) wykorzystanie środków publicznych na pomoc materialną dla uczniów w latach 2009 - 2010. W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokóle kontroli podpisanym w dniu 21 stycznia 2010 r., NajwyŜsza Izba Kontroli na podstawie art. 60 ust. 1 ustawy o NIK przekazuje Panu Prezydentowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia negatywnie skontrolowaną działalność. Ocenę negatywną sformułowano ze względu na zakres stwierdzonych nieprawidłowości, polegających na: niepodejmowaniu działań umoŜliwiających rozpoznanie potrzeb w zakresie konieczności udzielania pomocy materialnej dla uczniów oraz działań wspomagających wnioskodawców w racjonalnym wykorzystaniu kwot w ramach przyznanych stypendiów, nieuwzględnieniu w 2010 r. w planowaniu i realizacji wydatków na stypendia i zasiłki szkolne 20% udziału środków własnych w całkowitych kosztach realizacji tego zadania, co skutkowało wykorzystaniem dotacji celowej w nadmiernej wysokości, nieprzestrzeganiu przepisów postępowania administracyjnego w przypadkach podejmowania decyzji o odmowie przyznania stypendium szkolnego. 1. W badanym okresie w Urzędzie nie podejmowano działań w celu określenia potrzeb w zakresie pomocy materialnej dla uczniów. W latach 2009-2010 z budŜetu Miasta Częstochowy w ramach kwoty planowanej na stypendia i zasiłki szkolne odpowiednio: 1.628,6 tys. zł i 856,9 tys. zł (plan po zmianach), wydatkowano odpowiednio 1.051,3 tys. zł (64,6% planu) i 570,5 tys. zł (66,6% planu). Wydatkowanie tych środków nie było poprzedzone rozpoznaniem przez Urząd rzeczywistych potrzeb w tym zakresie i stanowiło jedną z przyczyn wysokiego zwrotu niewykorzystanych środków z dotacji celowej na stypendia i zasiłki szkolne w 2009 r. – 577,4 tys. zł i w 2010 r. – 286,4 tys. zł, stanowiących odpowiednio 35,4% i 33,4% otrzymanej dotacji. Diagnoza sytuacji materialnej uczniów dokonywana przez Urząd zwiększa moŜliwość udzielania pomocy uczniom znajdującym się w trudnych warunkach materialnych, zgodnie z art. 90n ust. 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, ze zm.). W Urzędzie nie podejmowano działań wspomagających rodziców w wykorzystaniu środków w ramach przyznanych stypendiów szkolnych i nie dokonywano oceny wykorzystania środków na pomoc materialną dla uczniów, mimo iŜ szkoły przekazywały do Urzędu informacje o niewykorzystanych kwotach przyznanych stypendiów. Kontrola wykonania 120 decyzji (spośród 3184) losowo wybranych dokumentacji wnioskowych w sprawie przyznania stypendium na kwotę ogółem 84.214 zł wykazała, Ŝe w 14 przypadkach (11% badanych spraw) niewykorzystana kwota przekraczała połowę kwoty stypendium, w 15 przypadkach niewykorzystana kwota wyniosła 30% kwoty stypendium, w czterech przypadkach niewykorzystane kwoty wynosiły mniej niŜ 10% przyznanego stypendium, a w czterech (3,3%) przypadkach stypendium nie zostało w ogóle wykorzystane. Urząd nie dysponował pełnymi danymi dotyczącymi liczby uczniów objętych pomocą udzieloną w ramach programów Wyprawka Szkolna realizowanych w placówkach oświatowych prowadzonych przez Prezydenta Miasta Częstochowy. Dane te pozyskano ze szkół dopiero w trakcie prowadzonej kontroli NIK, mimo iŜ, do obowiązków Prezydenta naleŜy poinformowanie dyrektorów szkół o liczbie uczniów zakwalifikowanych do tej formy pomocy zgodnie z § 5 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 kwietnia 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy finansowej uczniom na zakup podręczników (Dz. U. Nr 76, poz. 642) oraz § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 2010 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy 2 finansowej uczniom na zakup podręczników oraz wypłaty uczniom zasiłku powodziowego na cele edukacyjne (Dz. U. Nr 95, poz. 612, ze zm.). Z ustaleń kontroli wynika, Ŝe w latach 2009-2010 na dofinansowanie zakupu podręczników w ramach ww. programów wydatkowano kwotę odpowiednio: 147.304,25 zł i 193.707,50 zł dla odpowiednio: 863 i 900 uczniów. 2. W 2010 r. w budŜecie Miasta Częstochowy w planowanej kwocie wydatków na stypendia i zasiłki szkolne z udziałem dotacji celowej budŜetu państwa w wysokości 903.779,00 zł, udział środków dotacji celowej wynosił 99,9% planowanej kwoty (903.228,00 zł), co naruszało art. 128 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240, ze zm.), zgodnie z którym udział środków z dotacji celowej na ww. zadanie nie moŜe być wyŜszy niŜ 80% całkowitego kosztu realizacji zadania. W ww. okresie wykonanie tych wydatków wyniosło ogółem 570.475,18 zł, z tego 534,60 (0,09%) zł ze środków własnych gminy, tj. w wysokości niŜszej od wymaganego udziału środków własnych w ogólnym koszcie zadania o 19,9%. Oznacza to, Ŝe kwota z dotacji celowej wykorzystana w nadmiernej wysokości na stypendia i zasiłki szkolne wyniosła ogółem 113.475,17 zł i zgodnie z art. 169 ust. 4 ustawy o finansach publicznych podlega zwrotowi do budŜetu państwa. W dniu 31 grudnia 2010 r. Urząd zwrócił do budŜetu Wojewody Śląskiego jedynie środki niewykorzystane z tej dotacji w kwocie 286,4 tys. zł. Ponadto stwierdzono, Ŝe w okresie objętym kontrolą wnioskodawcy złoŜyli 40 odwołań do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Częstochowie (SKO) od decyzji Prezydenta Miasta Częstochowy odmawiającego przyznania stypendium szkolnego lub zasiłku szkolnego. SKO w 14 (35%) przypadkach uznało odwołania za zasadne i skierowało sprawy do ponownego rozpatrzenia, a w przypadku jednego odwołania, po rozpatrzeniu skargi na decyzję SKO, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyrokiem z dnia 8 lipca 2010 r. uchylił decyzję SKO utrzymującą w mocy decyzję Prezydenta i skierował sprawę do ponownego rozpatrzenia. W uzasadnieniu wyroku WSA oraz orzeczeń SKO uchylających decyzje Prezydenta wskazano na zaniedbania w procedurze postępowania administracyjnego: brak oceny, naleŜytego i wyczerpującego wyjaśnienia przyczyny decyzji odmownej (przekroczenie terminu złoŜenia wniosku, prawidłowego wyliczenia dochodu), brak wyjaśnienia wnioskodawcy stanu prawnego, co narusza interes społeczny i słuszny interes obywatela 3 w myśl art. 7, art. 77 § 1, art. 80 oraz art. 107 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, ze zm.). NIK nie wnosi uwag do realizacji zadań Urzędu w ramach programu pn. Pomoc państwa w zakresie doŜywiania. W latach 2009-2010 pomocą w ramach tego programu objęto wszystkich uczniów spełniających kryteria, tj. odpowiednio 1472 i 1612 osób. Na realizację Programu wydano w 2009 r. – 2.407.398 zł, a w 2010 r. (do 30 września 2010 r.) – 2.107.332 zł, w tym ze środków własnych kwoty odpowiednio 480.713 zł i 510.296 zł. Przedstawiając Panu Prezydentowi powyŜsze uwagi i oceny, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o realizację następujących wniosków pokontrolnych: 1) podjęcie działań w celu zdiagnozowania potrzeb w zakresie pomocy materialnej o charakterze socjalnym dla uczniów, 2) rozwaŜenie moŜliwości wspomagania rodziców (prawnych opiekunów dziecka) w pełnym zagospodarowaniu środków przyznawanych w ramach stypendiów szkolnych, 3) dokonanie zwrotu środków dotacji wykorzystanej w nadmiernej wysokości na pomoc materialną dla uczniów wraz z naleŜnymi odsetkami, 4) prowadzenie postępowania administracyjnego w sprawach dotyczących przyznawania stypendium szkolnego w taki sposób, by nie było ono dotknięte wadami skutkującymi uchylaniem wydawanych decyzji. NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, zwraca się do Pana Prezydenta o przesłanie, w terminie 20 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków oraz o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczynach niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, przysługuje Panu Prezydentowi, w terminie siedmiu dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, prawo zgłoszenia na piśmie do dyrektora Departamentu Nauki, Oświaty i Dziedzictwa Narodowego NajwyŜszej Izby Kontroli umotywowanych zastrzeŜeń w sprawie zawartych w nim ocen, uwag i wniosków. 4 W razie zgłoszenia zastrzeŜeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym mowa wyŜej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej Komisji NIK. 5