Uczymy wielointeligentnie! Język angielski w

Uczymy wielointeligentnie!
Język angielski w przedszkolu
Etap przedszkolny to doskonały czas na rozpoczęcie nauki języka angielskiego, nie tylko
z uwagi na dziecięcą otwartość i chęć poznawania świata. W tym czasie kształtuje się także
pozytywne nastawienie do nauki języka obcego.
Najlepszy efekt osiągniemy, gdy nasze przedszkolne zajęcia z języka obcego będą „multizajęciami”, w trakcie których dziecko, angażując
swoje inteligencje wielorakie, będzie rozwijać
się wielokierunkowo i jednocześnie uczyć się języka obcego.
Specyfika pracy z dziećmi
w wieku przedszkolnym
Nauczyciel języka obcego w przedszkolu musi
być otwarty na wszelkie formy pracy, aby spotkanie z językiem obcym było dla dziecka wspaniałą
zabawą. Ruch, taniec, muzyka czy ćwiczenia plastyczne to istotne elementy dobrze poprowadzonych zajęć dla przedszkolaków. Multipotencjalność nauczyciela języka obcego jest tu kwestią
kluczową – radosny, tańczący, śpiewający i kreatywny nauczyciel to skarb dla każdego przedszkola. Aktywność ruchowa jest jedną z najbardziej charakterystycznych cech dziecka w wieku
przedszkolnym. Dlatego też w tym właśnie okresie
należy stwarzać jak najwięcej możliwości i sprzyjających warunków, aby dziecko podczas nauki
uczestniczyło w różnorodnych, przeplatających się
rodzajach aktywności, w tym ruchowej. Pierwszy
etap nauczania języka angielskiego jest często niesprawiedliwie niedoceniany przez rodziców z obawy, że dziecko jest jeszcze za małe na naukę drugiego języka. To etap niezwykle ważny dla każdego
dziecka, które ma możliwość osłuchiwania się
z nowym językiem, nawet jeśli początkowo jest
„cichym uczestnikiem” zajęć. Jednak dla większości dzieci zajęcia z języka angielskiego są okazją do
wspaniałej zabawy i poznania nowych, ciekawych
obszarów życia. Etap przedszkolny jest początkiem
edukacji językowej dziecka. Należy podkreślić jego
wagę w dalszym rozwoju kompetencji językowych.
To teraz poznaje ono nowe brzmienie języka i uczy
się poprawnej wymowy, a także teraz buduje pozytywne nastawienie do nauki języka obcego na
przyszłość. Jeśli na tym etapie nauka będzie przebiegała w sposób ciekawy i różnorodny, zapewnimy przyszłemu uczniowi klasy pierwszej najlepszy
możliwy start w nowy etap wczesnoszkolny.
Poza zasadą różnorodności ćwiczeń i multipotencjalności nauczyciela, ważna jest także kwestia
dziecięcej pamięci i ograniczonych możliwości koncentracji. U kilkulatków zdecydowanie większą rolę
odgrywa pamięć krótkotrwała. Pracując z przedszkolakami, musimy pogodzić się z faktem, iż dzieci
zapamiętują dużo nowych, obcojęzycznych zwrotów
szybko, ale też równie szybko je zapominają. Dlatego tak ważne jest powtarzanie poznanego materiału i nieustanne wracanie do niego w różnorodnych
kontekstach podczas zajęć językowych. Zapewni to
sprawne przenoszenie informacji z pamięci krótkotrwałej do pamięci długotrwałej.
Pamięć nierozerwalnie związana jest z uwagą,
a skupienie uwagi dziecka w wieku przedszkolnym
nie jest wcale łatwe. U dzieci przeważa uwaga mimowolna, spontaniczna, kontrolowana przez bodźce,
dlatego mają one ogromne problemy ze skoncentrowaniem się na ćwiczeniu, które wymaga zbyt dużo
czasu. Właściwym rozwiązaniem tego problemu
jest częsta zmiana aktywności dziecka podczas zajęć. Krótkie i atrakcyjne zadania skupią jego uwagę,
a przekazywana informacja skutecznie zostanie zapisana w pamięci.
Języki obce w szkole
Małgorzata Tyszkowska
Centrum Inteligencji Wielorakich w Bydgoszczy
Teoria inteligencji wielorakich
na zajęciach języka angielskiego
Mając obraz idealnie poprowadzonych zajęć
z języka angielskiego – różnorodnych, multisen11
Kujawsko-Pomorski Przegląd Oświatowy UczMy
nr 1/2014
Języki obce w szkole
sorycznych i ciekawych dla wszystkich przedszkolaków, pojawia się pytanie: skąd czerpać inspiracje na każdy dzień zajęć? Idealną podstawą
teoretyczną dla nas, nauczycieli języków obcych,
jest teoria inteligencji wielorakich amerykańskiego neuropsychologa Howarda Gardnera. W roku
1983 Gardner opisał siedem inteligencji wielorakich (językową, logiczno-matematyczną, cielesno-kinestetyczną, wizualno-przestrzenną,
muzyczną, interpersonalną i intrapersonalną)
w książce „Frames of Mind”. Kilka lat później
teoria została uzupełniona o ósmą inteligencję –
przyrodniczą. Każdy z nas posiada wszystkie inteligencje, ale w różnych proporcjach tworzących
indywidualny profil inteligencji. Posiadamy inteligencje dominujące (zazwyczaj dwie lub trzy)
oraz pozostałe słabiej rozwinięte. Wykorzystując
dominujące inteligencje w procesie nauczania/
uczenia się, przyswajamy wiedzę szybciej i efektywniej. Swoje dominujące inteligencje mają także nasi najmłodsi uczniowie i możemy je wykorzystać na zajęciach z języka angielskiego. Oczywiście indywidualizacja pracy w dużej grupie jest
trudna, nie mamy możliwości pracować z każdym
dzieckiem osobno. Idealnym rozwiązaniem jest
pluralizacja nauczania, czyli nauczanie danego
materiału na wiele różnych sposobów. W tym
miejscu teoria inteligencji wielorakich doskonale uzupełnia nam obraz idealnych zajęć z języka
angielskiego dla przedszkolaków. Zajęcia są różnorodne, ciekawe, aktywności zmieniają się jak
w sinusoidzie, każdy przedszkolak znajduje coś
dla siebie, a proces nauczania/uczenia się odbywa
się „wielointeligentnie”.
Teoria w praktyce,
czyli jak to właściwie wygląda?
Zajęcia rozpoczynają się od powtórzenia piosenki „Incy Wincy Spider”. Dzieci śpiewają i pokazują kolejne wydarzenia w piosence, wykorzystując swoją inteligencję muzyczną i cielesno-kinestetyczną. Kolejnym etapem zajęć jest powtórka
słownictwa z poprzednich spotkań. Nauczyciel
z wykorzystaniem obrazków (flashcards) przedstawia poznane wcześniej słowa, następnie zakrywa je
w ustalonej kolejności. Dzieci zgadują i odpowiadają, jakie obrazy zostały ukryte. Ćwiczymy pamięć i wykorzystujemy inteligencję wizualno-przestrzenną i językową. Wśród powtarzanego materiału znajdują się słowa, które się rymują. Dzieci
wykonują ćwiczenie, poszukując rymów: a house –
a mouse, a clock - a sock, a hat – a cat, wykorzystując wrażliwość na usłyszane wyrażenia, czyli
inteligencję językową i muzyczną. Po statycznej
powtórce czas na ćwiczenie ruchowe. Dzieci poruszają się w trakcie muzyki. Zatrzymują się, gdy
muzyka ucichnie i wykonują polecenie nauczyciela: „Clap your hands” lub „Touch your nose”.
W tym ćwiczeniu ważną rolę odgrywa inteligencja
cielesno-kinestetyczna i językowa. Wreszcie nadchodzi czas na wprowadzenie nowego materiału.
„Three apples and two pears” (Trzy jabłka i dwie
gruszki). Najstarsze grupy doskonale poradzą sobie
z liczeniem owoców w języku angielskim, a także
dodawaniem przedmiotów. Konieczne są wycięte
z kolorowego bloku modele jabłek i gruszek, które umożliwią przeliczanie przedmiotów w sposób
konkretny. Uczniowie nie tylko poznają nazwy
owoców, ale także zasadę tworzenia liczby mnogiej rzeczowników. Zadanie angażuje inteligencję
logiczno-matematyczną,
cielesno-kinestetyczną
(działamy na modelach) oraz językową. Pracując
w parach, zaangażujemy także inteligencję interpersonalną i umiejętność pracy w zespole. Multisensoryczność nauczania przedszkolaków wskazuje
także na potrzebę posmakowania poznawanych
jabłek i gruszek w trakcie zajęć – dzieci na pewno
lepiej zapamiętają takie zajęcia, jak i przekazaną
w ich trakcie wiedzę. Dalsza część zajęć zależy od
kreatywności nauczyciela.
Wspomniana kreatywność jest niezbędna na etapie przygotowania i prowadzenia zajęć z języka obcego dla najmłodszych dzieci. Wymaga poświęcenia
i przygotowania materiałów ze strony nauczyciela.
Jednak teoria inteligencji wielorakich nieustająco
inspiruje nas nowymi możliwościami prowadzenia
zajęć w zakresie ośmiu różnorodnych obszarów, czyli ośmiu inteligencji. Warto pozwolić się zainspirować i poczuć prawdziwą satysfakcję z pracy z najmłodszymi.
Małgorzata Tyszkowska – pedagog, właściciel
Centrum Inteligencji Wielorakich MULTIPLE TREE
w Bydgoszczy prowadzi zajęcia z języka angielskiego
z wykorzystaniem teorii inteligencji wielorakich oraz
szkolenia dla nauczycieli.
Literatura:
1. Armstrong T. , 2000. In their own way. Discovering and
encouraging your child’s multiple intelligences. New York,
Tarcher Penguin.
2. Donaldson M., 1986. Myślenie dzieci. Warszawa, Wiedza
Powszechna.
3. Duraj – Nowakowa K., B. Suchacka (red.) 1998. Funkcje
zabaw w edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej. Kraków,
Wydawnictwo naukowe WSP.
4. Gardner H., 2002. Inteligencje wielorakie. Teoria w praktyce. Poznań, Media Rodzina.
5. Komorowska H., 1999. Metodyka nauczania języków obcych. Warszawa, WSiP.
12
Kujawsko-Pomorski Przegląd Oświatowy UczMy
nr 1/2014