cechy demograficzne, społeczne i medyczne 1019 chorych z

119
Epileptologia, 2007, 15: 119-139
CECHY DEMOGRAFICZNE, SPOŁECZNE I MEDYCZNE
1019 CHORYCH Z PADACZKĄ. PROSPEKTYWNE, WIELOOŚRODKOWE
BADANIA KOSZTÓW PADACZKI W 2006 R. W POLSCE *
Jerzy Majkowski, Beata Majkowska-Zwolińska
Centrum Diagnostyki i Terapii Padaczki, Fundacja Epileptologii,
02-952 Warszawa, ul. Wiertnicza 122
STRESZCZENIE
SUMMARY
Wprowadzenie. Padaczka jest najczęstszą przewlekłą poważną chorobą neurologiczną i najbardziej kosztowną. Heterogenność padaczek rzutuje na trudności oceny przebiegu i kosztów padaczki. Stąd konieczność przeprowadzenia
w określonym czasie badań wieloośrodkowych
obejmujących odpowiednio dużą liczbę chorych,
co umożliwia ocenę kosztów padaczki.
Cel. Przedstawienie metody badań i charakterystyki demograficzno-społecznej i medycznej chorych z padaczką, którzy zostali objęci programem
badań kosztów związanych z przebiegiem padaczki.
Metoda i materiał. Badania przeprowadzono metodą kwestionariuszy w 19 ośrodkach przeciwpadaczkowych lub neurologicznych. Kwestionariusz
I, dotyczący danych, które są przedmiotem tej pracy, był wypełniony przez lekarzy w okresie rekrutacji chorych (w II poł. 2005 r.). Kwestionariusz I
zawierał 43 pytania, na które można było udzielić
65 odpowiedzi. Odpowiedzi wprowadzono do bazy
Access i poddano analizie w programie Excel.
Wyniki. Badaniem objęto 1019 chorych z padaczką w wieku od 3 miesięcy do 82 lat (średnia 27,82
roku, mediana – 26 lat). Kobiet było 549 (53,9%),
mężczyzn – 470 (46,1%). Jedna trzecia chorych
była zamężna, 1/3 – w stanie wolnym, około 1/3 to
osoby do 18. rż. Około 50% chorych otrzymywało
rentę, zasiłek pielęgnacyjny lub rentę socjalną.
Wykształcenie wyższe (11,9%), średnie (35,7%)
i powyżej średnie (8,2%) miało łącznie 55,8% ba-
Introduction. Epilepsy is the most frequent severe neurological disease and also the most expensive one. Multi-centre studies involving large
numbers of patients are needed to assess the
costs of epilepsy adequately.
Objective. Presentation of the methods of assessment and the socio-demographic and medical
characteristics of epileptic patients recruited to
a 1 year program of epilepsy cost assessment.
Method and material. A questionnaire survey was
conducted in 19 antiepileptic centres. Questionnaire I was completed by the physicians during
patient recruitment (second half of 2005). This
article discusses the data presented by this questionnaire. Questionnaire I had 43 items with possible 65 responses. Responses were scrutinised,
sent to the Access data base and processed by
means of Excel software.
Results. The study covered 1019 epileptic patients aged from 3 months to 82 years (mean =
= 27.82, median = 26 years); 549 women (53.9%)
and 470 men (46.1%). One-third of the patients
were married, 1/3 single and about 1/3 – under
18 years of age. About 50% of the patients were
receiving various forms of disability pension. All
in all 55.8% of the respondents had higher
(11.9%), secondary (35.7%) or post-secondary
(8.2%) education. The average duration of epilepsy was 12.4 years (median = 9). Seizure number was 1.51 per patient on the average; 76.8%
of the patients had focal onset attacks; 21.4%
* Pięćdziesięciu chorych było badanych w ośrodku przeciwpadaczkowym we Lwowie (Ukraina).
* Fifty patients were studied in an antiepilepsy centre in
Lvov, Ukraine.
Praca wpłynęła 15.03.2007 r.
Received March 15, 2007.
PRACE ORYGINALNE • ORIGINAL PAPERS
DEMOGRAPHIC, SOCIAL AND MEDICAL CHARACTERISTICS OF
1019 EPILEPTIC PATIENTS. A PROSPECTIVE, MULTI-CENTRE STUDY OF THE COSTS OF
EPILEPSY IN POLAND IN 2006 *
120
PRACE ORYGINALNE • ORIGINAL PAPERS
Jerzy Majkowski, Beata Majkowska-Zwolińska
danych. Średni czas trwania padaczki wynosił 12,4
roku, mediana – 9 lat. Średnio na 1 chorego przypadało 1,51 rodzaju napadu. Napady odogniskowe występowały u 76,8% chorych; napady pierwotnie uogólnione, nieświadomości i miokloniczne u 21,4% i niesklasyfikowane u 1,8% chorych.
Napady jednego rodzaju stwierdzono u 56% chorych, napady 2 rodzajów – u 36,7%, 3 rodzaje – u
6,76% i 4 – u 0,5%. Stosowano 21 rodzajów LPP
w mono- lub politerapii w sumie – 1676 LPP (1,65
LPP/1 chorego). U 47,8% chorych stosowano jeden lek, u 39,8% dwa LPP, u 10,6% – trzy i u 1,2%
– cztery LPP. Leki starszej generacji stanowiły
60,5%, nowe 39,5%. Najczęściej przepisywano:
VPA, CBZ, LTG i TPM (75,5%). Pozostałe LPP starszej generacji stanowiły 8,5%, a pozostałe nowe
LPP – 16,0%. W biterapii najczęstszym połączeniem
była LTG + VPA (u 19% chorych). Wyniki badań
porównywano z wynikami badań przeprowadzonych
w 2000 r. Do oceny różnic stosowano test chi2.
Wnioski. Badane cechy demograficzno-społeczne chorych są podobne do badań z 2000 r., z wyjątkiem niewielkiej przewagi liczby kobiet i osób
z wyższym wykształceniem w obecnej pracy. Rodzaje napadów są również podobne. W stosunku
do badań poprzednich liczba nowych LPP jest
dwukrotnie większa.
had generalised, absence or myoclonic attacks
and 1.8% had unclassified seizures; 56% – had
one type of seizure only, 36.7% – 2 types, 6.76%
– 3 types and 0.5% – 4 types. 21 types of AEDs in
mono- or polytherapy were administered – a total of 1676 AEDs (1.65 AED per patient); 47.8%
of patients were in monotherapy, 39.8% were taking 2 AEDs, 10.6% – 3 and 1.2% – 4. The proportions of old- and new-generation AEDs were 60.5%
and 39.5%, respectively. The most frequently prescribed drugs were: VPA, CBZ, LTG and TPM
(75.5%). The remaining old-generation AEDs
amounted to 8.5% and the remaining new-generation AEDs to 16.0%. The most frequent combination in bitherapy was LTG + VPA (19% of patients). The findings were compared with data
gathered in 2000. Statistical analysis of differences was conducted by means of the chi2 test.
Conclusions. The patients’ present socio-demographic profile is similar to the 2000 profile except
that there was a slight predominance of women,
and patients with higher education in the present
sample. Types of seizures are also similar. There
are twice as many new AEDs in the present sample compared with the previous studies.
Key words: Epilepsy – Socio-demographics – Types of seizures – Antiepileptic drugs
Słowa kluczowe: Padaczka – Charakterystyka
demograficzno-społeczna – Rodzaje napadów
– Leki przeciwpadaczkowe
WPROWADZENIE
P
adaczka należy do najczęstszych i najbardziej kosztownych przewlekłych chorób neurologicznych (Andlin-Sobocki
i wsp., 2005). Według Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ, 2005) w Polsce
w 2004 r. wśród 18 przewlekłych chorób
wydatki na leki przeciwpadaczkowe (LPP)
zajmują 4 miejsce (4,89% wszystkich wydatków na refundację) i pierwsze miejsce
wśród chorób neurologicznych.
Cechą padaczki jest jej duża heterogenność, przewlekłość, współwystępujące zaburzenia neuropsychologiczne, zaburzenia
zachowania i niesprawność fizyczna u części osób. Te cechy rzutują na trudności
oceny przebiegu padaczki i jej kosztów. Stąd
konieczność przeprowadzenia badań w odpowiednim okresie obejmujących odpowiednio dużą liczbę chorych.
Oszacowanie całościowych kosztów padaczki może się przyczynić do większej
świadomości obciążeń, na jakie narażone
są osoby z padaczką, służba zdrowia, jak
również pośrednio społeczeństwo. Znalezienie źródeł generujących największą
część kosztów może obniżyć wydatki ponoszone na leczenie bez narażania chorego na pogorszenie przebiegu padaczki. Taka
ocena jest niezbędna do podejmowania
decyzji planowania opieki zdrowotnej (Begley i Beghi, 2002).