Historia, podział administracyjny, ustrój polityczny

Historia, podział administracyjny,
ustrój polityczny
2015-12-22 08:32:15
2
Włochy
Albańczycy wywodzą swoje pochodzenie od ludów iliryjskich, które zamieszkiwały tereny dzisiejszej Albanii przed
podbojem rzymskim. Nazwa kraju Albania upowszechniła się dopiero w XI wieku n.e. i pochodzi od nazwy jedno z
zamieszkujących kraj plemion. Sami Albańczycy nazywają się „shqiptar", zapewne od słowa „shqipe" - orzeł.
Początki niezależnej państwowości sięgają XII wieku n.e. kiedy w chaosie walk o kontrolę nad krajem pomiędzy
Normanami a Bizancjum udało się Albańczykom zjednoczyć pod swoją władzą obszary wokół Kruji pod nazwą
Księstwa Arber. Założycielem panującej przez wiek XIII dynastii był wieku książe Progon. W XIV w. tereny Albanii
zostały opanowane przez serbskiego króla Stefana Duszana, a po jego śmierci (1355r) tereny te zajęli lokalni
władcy toczący ze sobą nieustanne wojny.
Na początku XV w. Albanię zajęli Turcy. Albańczycy nie mogąc się pogodzić z sytuacją organizowali powstania i
bunty przeciwko rządom tureckim, ale bez sukcesu. W 1433 r. wybuchło powstanie pod wodzą Skanderbega[1],
który zjednoczył zwaśnionych lokalnych władców i aż do śmierci w roku 1468 zapewnił Albańczykom
niezależność. Dopiero po jego śmierci Albania została włączona do imperium osmańskiego, pozostając pod jego
panowaniem przez blisko 500 lat.
Niepodległość Albańczycy odzyskali dopiero w początkach XX wieku po okresie intensywnych działań na rzecz
budowy poczucia tożsamości. Na skutek wojen bałkańskich i kryzysu imperium osmańskiego grupa albańskich
działaczy narodowych ogłosiła 28 listopada 1912 r. w mieście Vlora niepodległość Albanii. W czasie I wojny
światowej kraj okupowały wojska Włoch, Grecji, Francji, Serbii, Czarnogóry i Austro-Węgier. Włochy, Królestwo
Serbów, Chorwatów i Słoweńców (SHS) oraz Grecja zainteresowane były utrzymaniem podziału Albanii. Plany te
jednak nie powiodły się, a Albania pozostała w granicach z 1913 r.
W okresie międzywojennym na czele rządu stanął Fan Stilian Noli, który w roku 1924 został obalony przez
Ahmeta Zogu, wprowadzającego w kraju dyktaturę. W 1925 został on prezydentem, a w 1928 koronował się na
króla Albańczyków przyjmując imię Zog I. Zog próbował związać kraj politycznie, militarnie oraz gospodarczo z
Włochami. Wkrótce jednak sojusz ten zaczął ciążyć królowi, który z pomocą Wielkiej Brytanii podjął próby
uniezależnienia się od Włoch. Zakończyły się one zajęciem Albanii przez Włochów oraz obaleniem króla w 1939 r.
Po kapitulacji Włoch w 1943 r. Albanię zajęły wojska niemieckie. W czasie II wojny światowej rozwinął się silny
komunistyczny ruch oporu wspierany przez Brytyjczyków. W 1941 r. powstała Komunistyczna Partia Albanii z
Enverem Hodżą na czele, która utworzyła w 1942 r. Front Wyzwolenia Narodowego, a w 1943 r. Armię
Wyzwolenia Narodowego. Po wyzwoleniu kraju w 1944 r. Komunistyczna Partia Albanii przejęła władzę, tworząc
rząd z E. Hodżą na czele. W 1946 r. powstała Albańska Republika Ludowa. Pod kierownictwem sekretarza
generalnego Albańskiej Partii Pracy Envera Hodży, który został premierem, Albania weszła na drogę budowy
socjalizmu przeprowadzając reformę rolną, nacjonalizację przemysłu, konfiskatę własności prywatnej itd.
3
Początkowo reżim Hodży wspierany był przez Jugosławię. Jednak w 1948 oba kraje zerwały stosunki, a Albania
rozpoczęła współpracę ze Związkiem Radzieckim wprowadzając dyktaturę typu stalinowskiego.
Po 1960 r. nastąpiło gwałtowne pogorszenie stosunków z ZSRR i innymi państwami Układu Warszawskiego.W
1967 r. Enver Hoxha ogłosił Albanię państwem ateistycznym i zakazał praktyk religijnych.
W 1974 Komitet Centralny Albańskiej Partii Pracy podjął decyzję o wybudowaniu ok.750 tys. bunkrów w celu
zapobieżenia „imperialistycznej agresji". Budowano je głównie na granicach i wzdłuż wybrzeża, ale można się też
na nie natknąć w wielu in. miejscach np. w przydomowych ogródkach, na środku pola z żytem, czy nawet na
miejskim trawniku. Na tej kanwie w roku 1996 powstał albańsko-francusko-polski film fabularny pod tytułem "
Pułkownik Bunkier", w reż. Kujtima Çashku, w którym jedną z głównych ról zagrała A. Nehrebecka.
W 1968 Albania wystąpiła z Układu Warszawskiego. Nowymi sojusznikami stały się Chiny, z którymi Albania
nawiązała szeroką współpracę polityczną i gospodarczą trwającą do 1978 r. Przyczyną zerwania stosunków stało
się otwarcie CHRL na współpracę międzynarodową. Wtedy Enver Hodża wprowadził w życie jeden ze swoich
słynnych sloganów: „Raczej będziemy jedli trawę, ale zachowamy swoją niezależność" i ogłosił teorię
samowystarczalności doprowadzając kraj do całkowitej międzynarodowej izolacji. Dopiero po śmierci Hodży w
roku 1985 jego partyjny następca Ramiz Alia rozpoczął powolny proces liberalizacji represyjnej polityki
wewnętrznej.
W 1990 r.- roku wielkich zmian w Europie Wschodniej, ok. 5 tys. Albańczyków znalazło schronienie w obcych
ambasadach w Tiranie, chcąc uzyskać status uchodźcy. Powstały opozycyjne partie na czele z Partią
Demokratyczną, która w wyborach wiosennych w 1991 r. otrzymała jedną trzecią głosów. W wyborach
zwyciężyła komunistyczna APP, a prezydentem został Ramiz Alia. Uchwalono nową konstytucję oraz zmieniono
nazwę państwa na ,,Republikę Albanii".Pod presją społeczną w marcu 1992 r. odbyły się wybory parlamentarne.
Partia Demokratyczna odniosła zwycięstwo, a jej przewodniczący Sali Berisha został prezydentem. Od tego czasu
Albania rozpoczęła proces transformacji wolnorynkowej.
W 1997 r. nastąpił krach popularnego systemu piramid finansowych, które obiecywały bardzo szybki i wysoki
zysk. Wielu ludzi straciło oszczędności, co wywołało zamieszki. Domagano się zwrotu oszczędności. Protesty
nasiliły się zwłaszcza na południu kraju, gdzie w niektórych miastach państwo utraciło kontrolę.
W wyniku zamieszek państwo i jego organy przestały działać, a w kraju zapanowała anarchia i chaos opanowany
dopiero w wyniku interwencji międzynarodowej. Doprowadzono do przeterminowanych wyborów, które wygrali
socjaliści. Na czele rządu stanął Fatos Nano, a prezydentem został Rexhep Mejdani. Sytuacja powoli zaczęła się
normalizować. W wyborach 2001 r. ponownie wygrała Partia Socjalistyczna (PS) i jej sojusznicy a wybory
parlamentarne w 2005 r. przyniosły zwycięstwo Partii Demokratycznej (PD).
W czerwcu 2009 r. odbyły się wybory parlamentarne według nowej ustawy wyborczej w systemie regionalnoproporcjonalnym, wzorowanym na systemie hiszpańskim, które ponownie wygrała PD. Pomimo zwycięstwa PD
nie była w stanie rządzić samodzielnie. Powstała zatem koalicja z Socjalistycznym Ruchem na rzecz Integracji.
Od 1 kwietnia 2009 Albania jest członkiem NATO. Wejście do NATO zbiegło się z wejściem w życie Układu o
Stabilizacji i Stowarzyszeniu między Albanią a Unią Europejską
[1] Wielu młodych Albańczyków z rodzin szlacheckich wywożono do Stambułu, żeby wychować ICH na janczarów.
Jednym z nich był Jerzy Kastriota (Gjergj Kastrioti), który na dworze tureckim przyjął imię Skander i szybko
otrzymał tytuł beg-bej. Skanderbeg był sojusznikiem króla Polski i Węgier Władysława Jagiellończyka w czasie
jego wyprawy przeciw Turkom, zakończonej klęską pod Warną w roku 1444.
4
Ustrój polityczny.
Albania jest republiką parlamentarną. Najwyższą władzę sprawuje prezydent republiki, który jest wybierany
przez parlament na 5- letnią kadencję. Do 23 lipca 2012 r. Prezydentem Albanii będzie Bamir Topi, a od 24 lipca
2012 r. wybrany przez parlament albański w czwartym głosowaniu 11 czerwca 2012 r. Bujar Nishani.
Główne partie, które wchodzą w skład aktualnego parlamentu albańskiego to: Partia Demokratyczna (Partia
Demokratike e Shqipërisë), Partia Socjalistyczna (Partia Socialiste e Shqipërisë), Partia Republikańska (Partia
Republikane e Shqipërisë), Socjalistyczny Ruch na rzecz Integracji (Lëvizja Socialiste për Intigrim).
Władzę ustawodawczą pełni jednoizbowy parlament (Kuvend). W jego skład wchodzi 140 posłów wybieranych w
wyborach powszechnych, na czteroletnią kadencję.
Władza wykonawcza sprawowana jest przez Radę Ministrów. Jest ona najwyższym organem wykonawczym i
zarządzającym.
W skład administracji rządowej wchodzi 14 ministerstw: Duże znaczenia gospodarcze mają Ministerstwo
Gospodarki, Handlu i Energetyki, Ministerstwo Robót Publicznych, Transportu i Telekomunikacji, Ministerstwo
Środowiska, Lasów i Zagospodarowania, Ministerstwo Turystyki, Kultury, Młodzieży i Sportu, Ministerstwo
Rolnictwa, Żywności, Ministerstwo Finansów. Powyższe ministerstwa nadzorują takie agencje państwowe jak:
Narodowe Centrum Rejestracji, Albańska Agencja Biznesu i Inwestycji, Departament Znaków Towarowych i
Patentów, Agencja ds. Koncesji, Główny Inspektorat Techniczny, Departament Standaryzacji, Główny Urząd Celny
itd.
Władza sądownicza składa się z Sądów Pierwszej i Drugiej Instancji oraz Sądu Najwyższego.
5