zapotrzebowanie na opiekę długoterminową

Nowiny Lekarskie 2012, 81, 1, 26–30
MAŁGORZATA DZIECHCIAŻ1,2, EDYTA GUTY2, AGATA WOJTOWICZ2, JANUSZ SCHABOWSKI2
ZAPOTRZEBOWANIE NA OPIEKĘ DŁUGOTERMINOWĄ
WŚRÓD STARSZYCH MIESZKAŃCÓW WSI
DEMAND FOR LONG-TERM CARE AMONG OLDER RURAL RESIDENTS
1
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „DAR”, Jarosław
Kierownik: mgr Małgorzata Dziechciarz
2
Instytut Ochrony Zdrowia
Państwowa Wyższa Szkoła Techniczno-Ekonomiczna, Jarosław
Dyrektor Instytutu Ochrony Zdrowia: dr n. hum. Irena Brukwicka
Streszczenie
Wstęp. Wydłużanie się ludzkiego życia i wzrost liczby osób starszych stwarzają konieczność odpowiedniej organizacji opieki zdrowotnej i pomocy społecznej nad tą grupą osób.
Cel. Celem pracy była ocena zapotrzebowania na opiekę długoterminową wśród starszych mieszkańców wsi.
Materiał i metoda. Badaniami objęto 89 osób (61,8% kobiet i 38,2% mężczyzn) w wieku od 60 do 92 lat, mieszkających na terenach wiejskich województwa podkarpackiego. Kryterium włączenia do badań był wiek 60 lat i więcej. Zastosowano: kwestionariusz
wywiadu własnej konstrukcji, Skrócony Test Sprawności Umysłowej wg Hodkinsona, Skalę Barthel.
Wyniki. W badanej grupie zaledwie 27 (30,3%) osób było w pełni sprawnych wg Skali Barthel. U 41,6% badanej populacji stwierdzono zapotrzebowanie na opiekę długoterminową. Nie wykazano istotnych statystycznie różnic między kobietami i mężczyznami
w zakresie zapotrzebowania na opiekę długoterminową. Zauważono natomiast, że osoby potrzebujące opieki długoterminowej znamiennie częściej są osobami samotnymi (p = 0,0000), mają nieprawidłowy wzrok (p = 0,0017) i słuch (p = 0,0295). Wykazano również, że osoby u których stwierdzono zapotrzebowanie na opiekę długoterminową mają gorszą sprawność umysłową (p = 0,0000) i są
starsze od osób niepotrzebujących takiej opieki (p = 0,0000).
Wnioski. 1. Zdecydowana większość starszych mieszkańców wsi wykazywała niesprawność w wykonywaniu podstawowych czynności życiowych. 2. Zapotrzebowanie na opiekę długoterminową występowało częściej, niż u co trzeciej badanej osoby i zwiększało
się wraz z wiekiem. 3. Seniorzy potrzebujący opieki długoterminowej częściej byli osobami samotnymi, mieli nieprawidłowy wzrok
i słuch oraz gorszą sprawność umysłową.
SŁOWA KLUCZOWE: mieszkańcy wsi, opieka długoterminowa, osoby starsze.
Summary
Introduction. The increasingly long human life and increase in the number of older people, enforces appropriate organization
of health care and social assistance over that group of persons.
Aim. The aim of this study was to assess the demand for long-term care among older rural residents.
Material and methods. The study included 89 persons (61.8% women and 38.2% men) aged from 60 to 92 years, living in a rural
area of Podkarpackie voivodeship. The criterion for inclusion in the study was the age over 60 years. Employed tools included: an
own construction questionnaire of interview, Hodkinson's The Abbreviated Mental Test Score (AMTS), Barthel Scale.
Results. In the study group only 27 (30.3%) patients were fully operational by Barthel Scale. In 41.6% of the surveyed population
there was a certified demand for long-term care. No significant statistical differences between women and men were noted in demand
for long-term care. It was noted however, that the people who needed long-term care were significantly more often lonely people
(p = 0.0000), had abnormal eyesight (p = 0.0017) and hearing (p = 0.0295). It was also found that people who had long-term care
needs had poorer mental efficiency (p = 0.0000) and were older than those not in need of such care (p = 0.0000).
Conclusions. 1. Absolute majority of the older rural residents demonstrate inefficiency in performance of basic activities of daily living.
2. Demand for long-term care was found among more than a third of surveyed population and it grows with increase of their age. 3. Seniors
who needed long-term care were more frequent lonely, had abnormal eyesight and hearing and also worse mental efficiency.
KEY WORDS: rural residents, long-term care, older people.
Wstęp
Wydłużanie się ludzkiego życia i wzrost liczby osób
starszych stwarzają konieczność odpowiedniej organizacji opieki zdrowotnej i pomocy społecznej nad tą grupą
ludzi [1].
Osoby w podeszłym wieku należą do najtrudniejszych i najdroższych pacjentów w systemie opieki zdro-
PRACE ORYGINALNE
wotnej, z powodu złożoności problemów socjalnych,
ekonomicznych, zdrowotnych i społecznych, jakie występują w trakcie opieki nad nimi [2].
Uważa się, że zapotrzebowanie na opiekę i pomoc
wzrasta wraz z wiekiem. Szacuje się, że stałej pomocy
potrzebuje około 30% osób po 60. roku życia i ponad
60% osób po 80. roku życia [3]. Najnowsze prognozy
demograficzne przewidują, że wśród osób starszych
Zapotrzebowanie na opiekę długoterminową wśród starszych mieszkańców wsi
zapotrzebowanie na opiekę długoterminową do roku
2030 wzrośnie do 4 mln [4].
Opieka długoterminowa definiowana jest jako profesjonalna, ciągła, długotrwała pielęgnacja i rehabilitacja
oraz kontynuacja leczenia farmakologicznego i dietetycznego, realizowana w formie stacjonarnej lub domowej osobom z poważnymi deficytami w samopielęgnacji
i samoopiece, lecz nie kwalifikującymi się do leczenia
szpitalnego [5].
Opieka długoterminowa w formie stacjonarnej prowadzona jest przez Zakłady Pielęgnacyjno-Opiekuńcze
i Zakłady Opiekuńczo-Lecznicze, świadczące całodobowe usługi pielęgnacyjne, opiekuńcze, rehabilitacyjne
oraz kontynuację leczenia chorym, którzy nie kwalifikują
się do leczenia w oddziałach szpitalnych, posiadają skierowanie od lekarza ubezpieczenia zdrowotnego i w ocenie
skalą Barthel otrzymali 40 lub mniej punktów [3, 2, 6].
Pielęgniarska opieka długoterminowa realizowana
jest w domu chorego przy współpracy z lekarzem rodzinnym. Świadczona jest obłożnie i przewlekle chorym,
którzy ze względu na stan zdrowia wymagają systematycznej i intensywnej opieki pielęgniarskiej, lecz nie
wymagają hospitalizacji w oddziałach szpitalnych i nie
chcą lub nie mogą przebywać w zakładach opieki długoterminowej. Pielęgniarską opieką długoterminową mogą
być objęci pacjenci, którzy uzyskali od 0 do 40 punktów
wg skali Barthel i posiadają skierowanie od lekarza
ubezpieczenia zdrowotnego [7, 8]. Do zadań pielęgniarki
opieki długoterminowej zalicza się: realizację świadczeń
pielęgnacyjnych zgodnie z procesem pielęgnowania, pomoc w rozwiązywaniu problemów zdrowotnych, edukację zdrowotną pacjentów i członków ich rodzin, pomoc
w pozyskiwaniu niezbędnego sprzętu medycznego i rehabilitacyjnego [7].
Uważa się, że osoby starsze mieszkające na wsi częściej
niż w mieście żyją w rodzinach wielopokoleniowych,
i głównie w nich odbywa się wymiana różnych form pomocy i wsparcia, lecz gdy zostają pozbawione oparcia
rodziny, trudniej zorganizować im pomoc w środowisku
zamieszkania. Także osoby mieszkające samotnie na wsi,
gdy potrzebują usług opiekuńczych, gospodarczych lub
kontaktu z innymi ludźmi, w przypadku braku rodziny
i sąsiadów gotowych do pomocy, nie zawsze mogą liczyć
na pomoc instytucji [9].
Często też tradycja i panujący stereotyp, iż umieszczenie osoby starszej w Domu Pomocy Społecznej źle
świadczy o rodzinie, powodują, że starsi mieszkańcy
wsi, mimo potrzeby, znacznie rzadziej niż mieszkańcy
miast korzystają z placówek opiekuńczo-leczniczych.
Fakt ten przyczynia się do tego, że seniorzy, żyjąc
wprawdzie w rodzinach, pozbawieni są fachowej opieki
medycznej i rehabilitacji, przez co często doznają niepotrzebnych cierpień i problemów [10].
Celem pracy była ocena zapotrzebowania na opiekę
długoterminową wśród starszych mieszkańców wsi.
27
Materiał i metoda
Badaniami objęto 89 osób (61,8% kobiet i 38,2%
mężczyzn) mieszkających na terenach wiejskich w województwie podkarpackim. Kryterium doboru był wiek
60 lat i więcej. Na przeprowadzenie badań uzyskano
zgodę badanych lub, w przypadku niesprawności umysłowej, zgodę rodziny lub opiekuna. Materiał zbierano
od października 2011 roku do stycznia 2012 roku.
Badania przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego. Zastosowano technikę wywiadu bezpośredniego i posłużono się następującymi narzędziami badawczymi:
1. Kwestionariusz wywiadu własnej konstrukcji, który zawierał 15 pytań w większości zamkniętych, dotyczących danych socjodemograficznych, występowania
chorób, korzystania z opieki długoterminowej, hospicyjnej, rehabilitacji.
2. Skrócony Test Sprawności Umysłowej wg Hodkinsona do oceny sprawności intelektualnej, w którym
wynik powyżej 6 punktów wskazuje na stan prawidłowy,
od 6 do 4 punktów na upośledzenie umiarkowane, natomiast poniżej 4 punktów na upośledzenie ciężkie. Jeśli
badana osoba uzyskała w teście 6 lub mniej punktów,
wywiad przeprowadzono z rodziną lub opiekunem [11].
3. Skala Barthel ocenia zdolność do samoobsługi
w zakresie dziesięciu czynności, tj.: spożywanie posiłków,
przemieszczanie z łóżka na wózek i z powrotem, higiena
osobista, korzystanie z toalety, kąpiel, poruszanie się po
terenie płaskim, wchodzenie i schodzenie po schodach,
ubieranie się, kontrola wydalania moczu i kontrola wydalania stolca. Opieką długoterminową mogą być objęte
osoby, które uzyskały 40 pkt. lub mniej. Maksymalnie
sprawni wg tej skali badani otrzymują 100 punktów, zaś
całkowicie niesprawni 0 punktów [6, 11].
Do przeprowadzenia analizy statystycznej posłużono
się programem statystycznym STATISTICA. Za wystarczający poziom istotności przyjęto wartość p < 0,05.
Wykorzystano dwa testy statystyczne:
1. Test chi-kwadrat – test istotności dla zmiennych jakościowych, z zastosowaniem poprawki Yatesa, gdy którakolwiek z oczekiwanych liczebności była mniejsza od 5.
2. Test U Mannna-Whitneya – test rang służący porównywaniu dwóch niezależnych grup.
W opisie użyto trzech symboli, z których „±” oznacza odchylenie standardowe, „Me”– medianę, N – liczbę
przypadków.
Wyniki badań
Wiek badanych mieścił się w przedziale od 60 do 92 lat.
Średnia wieku w grupie była równa 76,3 lata (± 7,9 lat).
Me = 77 lat. Większość (N = 49; 55,1%) ankietowanych
stanowiły osoby zamężne lub żonate. Stanu wolnego było
40 (44,9%) respondentów, w tym 30 wdów i 8 wdowców
oraz 2 kawalerów.
PRACE ORYGINALNE
28
Małgorzata Dziechciaż i inni
Wszyscy badani mieli stałe źródło utrzymania, z czego
dla 80 (89,9%) respondentów była to emerytura, dla
kolejnych 8 (9,0%) renta, a 1 (1,1%) mężczyzna pracował zawodowo.
Respondenci mogli wskazać jedną z 3 ocen swojej
sytuacji materialnej. Jako „dobrą” określiło ją 44 ankietowanych (49,4%), zadowalającą 37 (41,6) seniorów, złą
8 (9,0%). Zdecydowana większość badanych (N = 84;
94,4%) nie korzystała z pomocy opieki społecznej.
Swoje warunki mieszkaniowe jako bardzo dobre
określiło 16 respondentów (18,0%), dobre kolejnych 51
(57,3%). Za przeciętne uznało je 16 badanych (8,0%).
Pozostałych 6 ankietowanych (6,7%) stwierdziło, że ich
warunki mieszkaniowe są „złe”.
Ponad dwie trzecie (N = 61; 68,5%) uczestników badania mieszkało z rodziną. Samotnie mieszkało 8 osób
(9,0%), ze współmałżonkami kolejnych 17 ankietowanych (19,1%), a z obcymi osobami 3 seniorów (3,4%).
Zdecydowana większość respondentów (N = 74;
83,1%) określiła relacje pomiędzy członkami własnej
rodziny jako pozytywne. 7 badanych (7,9%) oceniło je
jako obojętne, natomiast 8 (9,0%) negatywnie.
Analizując stan zmysłu wzroku i słuchu stwierdzono, że
u 44 badanych (49,4%) nie występowały zaburzenia wzroku. Niedowidzenie występowało u 43 osób (48,3%), w tym
zaledwie 15 korzystało z okularów. Całkowicie niewidzących było 2 seniorów (2,2%). Prawidłowy słuch natomiast
występował u 48 osób (53,9%), a niedosłuch u 41 (46,1%),
z których tylko 4 korzystało z aparatów słuchowych.
U wszystkich badanych stwierdzono występowanie
od 1 do 8 chorób (Tabela 1). Średnia liczba schorzeń
w badanej grupie wyniosła 3,58 (± 1,62, Me = 4).
Dodatkowo seniorzy wymienili takie schorzenia, jak:
otyłość (N = 9), przebyty zawał serca, owrzodzenie podudzi
(po N = 4), żylaki kończyn dolnych (N = 3) i stwardnienie
rozsiane (N = 2).
Zdecydowaną większość badanej grupy (67; 75,3%,)
tworzyły osoby o prawidłowej sprawności umysłowej,
14 badanych (15,7%) było z ciężkim upośledzeniem
umysłowym, zaś 8 (9,0%) z upośledzeniem lekkim.
Wśród badanych, 16 (18,0%) osób nigdy nie leczyło
się w warunkach szpitalnych. 73 (82,0%) osoby przebywały w szpitalu od 1 do 18 razy. Dla całej grupy średnia
liczba hospitalizacji była równa 4,7 (± 4,5; Me = 3).
Zawsze zażywało leki zalecane przez lekarza 73 respondentów (82,0%), czasami 16 (18,0%). Niesystematyczność w braniu leków wynikała z: trudności finansowych (N = 5; 5,6%), zapominania (N = 1; 1,1%), braku
przekonania o ich konieczności stosowania (N = 8; 9,0%).
Ze sprzętu ortopedycznego korzystało 56 (62,9%) respondentów. Stosowali różny typ i ilość sprzętu pomocniczego, od 1 (N = 31; 34,8%) do 5 (N = 1; 1,1%) (Tabela 2).
Z rehabilitacji korzystało zaledwie 10 (11,2%) seniorów, z opieki długoterminowej 22 (24,7%), a z opieki
hospicyjnej 1 (1,1%) osoba.
Większość badanych (74,2%) miała w swoim otoczeniu osobę, która w razie potrzeby zapewniłaby jej
pomoc. Nie zawsze z takiej pomocy mogło skorzystać
Tabela 1. Występowanie najczęstszych chorób w populacji badanej (N = 89)
Table 1. The occurrence of common diseases in the study population (N = 89)
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Nazwa
Nadciśnienie tętnicze
Miażdżyca
Niewydolność krążenia
Astma
Cukrzyca
Choroby stawów
Choroby zwyrodnieniowe kręgosłupa
Udar mózgu
Przerost prostaty
Nowotwór
Otępienie
Inne
n
77
19
16
10
39
18
57
18
17
5
9
38
% całej grupy badanych
86,5
21,3
18,0
11,2
43,8
20,2
64,0
20,2
19,1
5,6
10,1
42,7
Tabela 2. Korzystanie ze sprzętu ortopedycznego w badanej populacji (N = 89)
Table 2. The use of orthopedic appliances in the study population (N = 89)
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
Nazwa
Łóżko ortopedyczne
Protezy kończyn dolnych
Wózek inwalidzki
Balkonik
Kule
Laski
Materac przeciwodleżynowy
PRACE ORYGINALNE
n
11
1
12
23
27
7
13
% całej grupy badanych
12,4
1,1
13,5
25,8
30,3
7,9
14,6
Zapotrzebowanie na opiekę długoterminową wśród starszych mieszkańców wsi
20 (22,5%) respondentów, natomiast 3 (3,4%) seniorów
nie miało nikogo chętnego do pomocy.
27 badanych (30,3%) było całkowicie sprawnych w zakresie czynności dnia codziennego. U 37 (41,6%) osób
stwierdzono zapotrzebowanie na opiekę długoterminową.
Nie wykazano istotnych statystycznie różnic między
kobietami i mężczyznami w zakresie zapotrzebowania
na opiekę długoterminową (χ2 = 0,89; p = 0,3447).
Wykazano, że średnia wieku osób wymagających
opieki długoterminowej była istotnie wyższa od średniej
wieku pozostałych badanych o 6,9 lat (Z = 4,2080; p =
0,0000).
Stwierdzono, że osoby samotne istotnie częściej potrzebują opieki długoterminowej (χ2 = 20,11; p = 0,0000).
Zauważono także, że osoby, które swoją sytuację materialną oceniały jako „zadowalającą” (χ2 = 4,06, p =
0,0439) i „złą” (χ2 z poprawką Yatesa = 5,32; p =
0,0210) wykazywały większe zapotrzebowanie na opiekę długoterminową od reszty badanych. Nie wykazano
różnic w zapotrzebowaniu na opiekę długoterminową
między osobami korzystającymi i niekorzystającymi
z pomocy opieki społecznej (χ2 z poprawką Yatesa =
0,15; p = 0,6939).
Nie stwierdzono także związku pomiędzy oceną warunków mieszkaniowych a zapotrzebowaniem na opiekę
długoterminową (Z = 0,1073; p = 0,9148).
Zauważono natomiast, że osoby potrzebujące opieki
długoterminowej częściej miały nieprawidłowy wzrok
(χ2 = 9,84; p = 0,0017) i problemy ze słuchem niż pozostali ankietowani (χ2 = 4,74; p = 0,0295) oraz gorszą
sprawność umysłową (Z = 6,6538; p = 0,0000).
Stwierdzono, że osoby potrzebujące opieki długoterminowej były częściej hospitalizowane od pozostałych (Z = 2,8001; p = 0,0051). Dodatkowo wykazano, że
osoby ze zdiagnozowanym zapotrzebowaniem na opiekę
długoterminową bardziej regularnie przyjmowały leki
(χ2 z poprawką Yatesa = 5,41; p = 0,0201) oraz częściej
korzystały ze sprzętu ortopedycznego w porównaniu
z resztą badanych (χ2 z poprawką Yatesa = 27,23, p =
0,0000).
Nie wykazano związku pomiędzy korzystaniem z rehabilitacji a zapotrzebowaniem na opiekę długoterminową (χ2 z poprawką Yatesa = 1,27, p = 0,2590).
Dyskusja
Z badań epidemiologicznych i demograficznych oraz
badań własnych wynika, że zwiększanie się liczby osób
starszych niesie ze sobą wzrost zapotrzebowania na
świadczenia opiekuńcze i pielęgnacyjne [7].
Osoby starsze mieszkające na wsi, z powodu specyficznej sytuacji środowiskowej, społecznej i ekonomicznej, wymagają organizacji innych form opieki niż seniorzy mieszkający w mieście [1].
Do podstawowych trudności, na jakie napotykają seniorzy mieszkający na wsi zalicza się rozproszenie osadnicze i trudności komunikacyjne, które utrudniają seniorom korzystanie z instytucji pomocy społecznej takich,
jak np. domy dziennego pobytu, środowiskowe domy
29
samopomocy oraz przyczyniają się do tego, że organizacja takich form pomocy oraz opieki domowej jest niezwykle trudna [9]. W badanej populacji zaledwie 5,6%
korzystało z pomocy opieki społecznej.
Warunkiem zakwalifikowania przez Narodowy Fundusz Zdrowia do opieki długoterminowej jest m.in. uzyskanie 40 lub mniej punktów wg Skali Barthel [10].
W badanej populacji u 37 osób (41,6%) stwierdzono
zapotrzebowanie na taki rodzaj opieki, zaś 22 osoby
(24,7%) już z niej korzystały. Zauważono natomiast, że
zaledwie 27 (30,3%) seniorów było w pełni sprawnych
w zakresie skali Barthel.
Pogarszanie się funkcjonowania fizycznego i psychicznego osób w podeszłym wieku zwiększa zapotrzebowanie na opiekę i pielęgnację [8].
Analiza wyników badań wykazała, że wśród badanych osób wszystkie były obciążone jedną lub kilkoma
chorobami, a ponad połowa z nich miała problemy ze
wzrokiem i słuchem, które znamiennie częściej występowały u osób wymagających opieki długoterminowej.
U zdecydowanej większości badanych seniorów
stwierdzono prawidłową sprawność umysłową. W grupie
osób potrzebujących opieki długoterminowej stwierdzono upośledzenie umysłowe o różnym stopniu nasilenia.
Wiek starszy niezależnie od miejsca zamieszkania
predysponuje do częstszego leczenia szpitalnego [13].
Osoby po 65. roku życia stanowią 25,0% wszystkich
hospitalizacji w Polsce [14]. W prezentowanych badaniach zdecydowana większość seniorów (82,0%) była
hospitalizowana i wśród tych osób zapotrzebowanie na
opiekę długoterminową było znamiennie większe.
W odniesieniu do osób starszych rehabilitacja uważana jest za niezbędne ogniwo w opiece zdrowotnej. Ogólnopolskie badania przeprowadzone wśród 743 mieszkańców wsi po 65. roku życia wykazały, że zaledwie 9,0%
badanych korzystało przynajmniej 1 raz w ciągu roku
z rehabilitacji [15].
Prezentowane badania wydają się potwierdzać te doniesienia, gdyż zaledwie 11,2% seniorów korzystało z rehabilitacji. Nie wykazano jednak związku pomiędzy
korzystaniem z rehabilitacji a zapotrzebowaniem na
opiekę długoterminową.
Z literatury przedmiotu wynika, iż integralną częścią
leczenia oraz rehabilitacji medycznej i społecznej jest
zaopatrzenie w potrzebny sprzęt. Badania dowodzą, że
seniorzy najczęściej korzystają z najprostszych przedmiotów pomocniczych typu laska, zaś przedmioty i pojazdy przystosowane ergometrycznie są dostępne tylko
nielicznym osobom [16].
Badania własne także wykazały, że respondenci najczęściej korzystali z kul (30,3%) i balkonika (25,8%).
Nie posiadali natomiast pojazdów przystosowanych
ergonomicznie. Zauważono, że osoby ze zdiagnozowanym zapotrzebowaniem na opiekę długoterminową zdecydowanie częściej korzystały ze sprzętu pomocniczego
w porównaniu z resztą badanych.
Wśród czynników ułatwiających organizowanie opieki
nad osobami starszymi na wsi często uznaje się utrwalone
PRACE ORYGINALNE
30
Małgorzata Dziechciaż i inni
więzi rodzinne, tradycję, wpływ ośrodków religijnych na
rodziny i sąsiadów [1]. W niniejszych badaniach zdecydowana większość respondentów mieszkała z rodziną
i miała w swoim otoczeniu osoby chętne do pomocy.
Zdaniem współczesnych gerontologów rodzina ma
ogromne znaczenie w życiu starszych ludzi. Samotność,
brak uczucia opieki ze strony rodziny prowadzą u seniorów do poczucia wyobcowania, izolacji i niezadowolenia
z życia [10].
W prezentowanych badaniach zauważono, że u osób
samotnych istotnie częściej występowało zapotrzebowanie na opiekę długoterminową.
Uzyskane wyniki badań wydają się sugerować konieczność zwiększenia dostępu seniorów do opieki długoterminowej oraz kompleksowej opieki geriatrycznej
ukierunkowanej na różnorodne potrzeby osób starszych
i ich opiekunów.
Wnioski
1. Zdecydowana większość starszych mieszkańców
wsi wykazywała niesprawność w wykonywaniu podstawowych czynności życiowych.
2. Zapotrzebowanie na opiekę długoterminową występowało częściej niż u co trzeciej badanej osoby.
3. Zapotrzebowanie na opiekę długoterminową zwiększało się wraz z wiekiem badanych oraz występowało częściej u osób samotnych, z nieprawidłowym wzrokiem,
słuchem i z gorszą sprawnością umysłową.
Piśmiennictwo
1. Jabłoński L., Wysokińska-Miszczuk J.: Podstawy gerontologii i wybrane zagadnienia z geriatrii. Wydawnictwo
Czelej, Lublin 2000.
2. Szwałkiewicz E., Kaussen J.: Opieka długoterminowa
w świadczeniach pielęgniarek i opiekunek. Toruńskie
Zakłady Materiałów Opatrunkowych, Toruń 2006.
3. Szarota Z.: Gerontologia społeczna i oświatowa. Zarys
problematyki. Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2004.
4. Wilmowska-Pietruszyńska A., Putz J.: Ubezpieczenie pielęgnacyjne jako propozycja rozwiązań systemowych potrzeb osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.
Postępy Nauk Medycznych, 2009, 4, 264-267.
5. Skolmowska E.: Organizacja opieki długoterminowej. [W:]
Kędziora-Kornatowska K., Muszalik M., Skolimowska E.:
Pielęgniarstwo w opiece długoterminowej. Wydawnictwo
Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.
PRACE ORYGINALNE
6. Dz.U.10.255.1719, Rozporządzenie Ministra Zdrowia
z dnia 23.12.2010 zmieniające rozporządzenie w sprawie
świadczeń gwarantowanych z zakresu świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych w ramach opieki długoterminowej.
7. Faleńczuk K.: Uwarunkowania rozwoju opieki długoterminowej. [W:] Kędziora-Kornatowska K., Muszalik M.,
Skolimowska E.: Pielęgniarstwo w opiece długoterminowej.
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.
8. http://www.docedu.klrwp.pl/prind.php?id=135 z dn. 06.01.
2012
9. Szatur-Jaworska B.: Zbiorowość ludzi starych w polskim
społeczeństwie. [W:] Szatur-Jaworska B., Błędowski P.,
Dzięgielewska M.: Podstawy Gerontologii Społecznej.
Oficyna Wydawnicza ASPRA – JR, Warszawa 2006.
10. Trafiałek E.: Starzenie się i starość. Wydawnictwo Uczelniane Wszechnica Świętokrzyska, Kielce 2006.
11. http://www.umed.pl/geriatria/pdf/calosciowa_ocena_ger.pdf
z dn. 14.09.2011.
12. Brodzińska M., Dymek-Skoczyńska A., Talarska D., i wsp.:
Podstawowe narzędzia służące do określania sprawności
funkcjonalnej oraz potrzeb osób w wieku podeszłym –
przegląd piśmiennictwa. [W:] Talarska D., Wieczorowska-Tobis K. (red.), Człowiek w wieku podeszłym we współczesnym społeczeństwie. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań, 2009,73-83.
13. Roszkowska H., Goryński P.: Hospitalizacja starszych
mieszkańców miast i wsi w Polsce w latach 1979-1996.
Gerontologia Polska, 2001, 9 (2), 21-27.
14. Kołodziej W.: Bio-psycho-społeczne funkcjonowanie osób
starszych a społeczne stereotypy i uprzedzenia dotyczące
starzenia się i starości. [W:] Nowicka A.: Wybrane problemy
osób starszych. Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków
2006.
15. Bień B.: Opieka zdrowotna nad ludźmi starymi na wsi.
Przegląd Lekarski, 2002, 59, 4-5.
16. Karwat J.D., Bulak M., Tront T.: Charakterystyka zdrowotnych i społecznych potrzeb niepełnosprawnych mieszkańców wsi w starszym wieku. [W:] Problemy Ludzi
Starszych i Niepełnosprawnych w Rolnictwie. Instytut Medycyny Wsi, Lublin 2004.
Adres do korespondencji:
mgr Małgorzata Dziechciaż
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „DAR”
ul. 3-go Maja 65
37-500 Jarosław
tel.: 503 116 350
e-mail: [email protected]