WYTRZYMAOÂå ZM¢CZENIOWA PRZY OBCIÑENIU OSIOWYM

Layout
26.07.2005
13:35 Uhr
WYTRZYMA¸OÂå ZM¢CZENIOWA PRZY OBCIÑ˚ENIU OSIOWYM
R O Z D Z I A ¸
Seite 26
S Z Ó S T Y
WYTRZYMA¸OÂå ZM¢CZENIOWA PRZY OBCIÑ˚ENIU OSIOWYM
Zm´czenie osiowe wyst´puje rzadziej ni˝ inne uszkodzenia zm´czeniowe. G∏adka próbka
obcià˝ona osiowo ma jednakowe napr´˝enia na ca∏ym swym przekroju. Dlatego te˝ wyniki
zm´czeniowe g∏adkiej, obcià˝onej osiowo próbki nie wykazujà istotnej poprawy wytrzyma∏oÊci
zm´czeniowej po kulowaniu jak to ma miejsce przy zginaniu i skr´caniu gdzie najwy˝sze
przy∏o˝one napr´˝enia wyst´pujà na powierzchni.
W wi´kszoÊci przypadków czyste obcià˝enie osiowe wyst´puje rzadko; przewa˝nie towarzyszy mu
zginanie. Kulowanie cz´Êci obcià˝onych osiowo jest po˝yteczne gdy zmiany geometryczne
wp∏ywajà na koncentracj´ napr´˝eƒ. Wci´te rowki, Êlady po obróbkach mechanicznych,
przewiercone otwory i promienie przejÊç sà typowymi przyk∏adami miejsc inicjacji ewentualnych
uszkodzeƒ.
Przyk∏ad zastosowania.
SWO˚E¡ HAMULCA BEZPIECZE¡STWA
Na rys. 6-1 przedstawiono cz´Êç
hamulca hydraulicznego stosowanego
w Êrodkach transportu. Strefy podci´ç
przy koƒcu trzpienia powinny ulec
p´kni´ciu w przypadku przecià˝enia
osiowego. Podczas badaƒ
uszkodzonych trzpieni stwierdzono, ˝e
wystàpi∏y tam tak˝e obcià˝enie
Rys. 6-1 Sworzeƒ hamulca
zginajàce. Z∏o˝ony stan obcià˝enia
osiowego i zginajàcego podczas prób
spowodowa∏ wystàpienie uszkodzeƒ zm´czeniowych pomi´dzy 150 000 – 2 600 000 cykli. Gdy
sworznie hamulców umocniono w procesie kulowania, trwa∏oÊç wszystkich próbek przekroczy∏a
6 000 000 cykli bez uszkodzeƒ [6.1].
Przyk∏ad zastosowania.
PRZEWODY WYLOTOWE POMOCNICZEGO SILNIKA
SPALINOWEGO (APU)
Tego typu silniki stosowane sà w celu dostarczenia mocy do samolotu, gdy jest on na ziemi
z wy∏àczonym silnikiem g∏ównym. Rurowe przewody wylotowe sà wykonane za stopu aluminium
8009 odpornego na wysokie temperatury i sà spawane na styk.
Próby zm´czeniowe spawanych przewodów rurowych, obcià˝onych napr´˝eniami
rozciàgajàcymi o wartoÊci 156 MPa, przeprowadzono na bazie 3 000 cykl. W badaniach tych
spoiny przewodów rurowych by∏y nieobrobione. Kulowanie po∏àczeƒ spawanych kulkami
szklanymi spowodowa∏o wzrost ich trwa∏oÊci o 13% do wartoÊci 180 MPa [6.2].
LITERATURA:
6.1 RATP, Cetim; Saint Etienne, France, 1996
6.2 Internal Metal Improvement Co. Memo
26