kliknij tutaj aby pobrać prezentację

POSTĘPOWANIE
Z POSZKODOWANYM
W PRZYPADKU RAN
I KRWOTKÓW
KRĄŻENIE KRWI
• Zadaniem układu krążenia jest dostarczanie do
narządów i tkanek tlenu oraz substancji odżywczych
niezbędnych dla zachodzących w nich procesów
biochemicznych, a także odprowadzanie produktów
przemiany materii w celu ich eliminacji przez nerki,
wątrobę i płuca.
• Brak dostatecznego krążenia prowadzi do stanu
obniżonego natlenowania komórek i tkanek, w których
dochodzi do nasilenia beztlenowych procesów
metabolicznych i produkcji toksycznych metabolitów,
a w konsekwencji do obumarcia komórek.
• Centralnym narządem układu krążenia jest serce, które
funkcjonuje jako siła napędowa układu krwionośnego
ukierunkowując przepływ krwi w naczyniach.
• zdjecie
NACZYNIA KRWIONOŚNE
• Naczynia krwionośne tworzą zamknięty układ do
którego zaliczamy: tętnice, żyły i naczynia
włosowate.
• TĘTNICE - rozprowadzają krew z serca na
obwód organizmu. Ich ściany są grube
i elastyczne dzięki temu są przystosowane do
dużego ciśnienia wywieranego na nie przez
krążącą krew.
• ŻYŁY - nie są wystawione na tak wysoki
ciśnienie w związku z tym ich ściany są cieńsze.
Posiadają zastawki zapobiegające cofaniu się
krwi.
• NACZYNIA WŁOSOWATE-
to cienkościenne
naczynia krwionośne oplatające tkanki i docierające do
niemalże każdej komórki ciała. Są drobne, ale łącznie
mają ogromną powierzchnię. Ich zadaniem jest wymiana
gazów, składników pokarmowych, zbędnych produktów
przemiany materii i hormonów, między krwią, a tkanką
5
BUDOWA I CZYNNOŚCI SKÓRY
• Skóra stanowi zewnętrzną powłokę ciała.
Składają się na nią trzy warstwy:
• - naskórek,
• - skóra właściwa
- tkanka podskórna.
FUNKCJE SKÓRY
•
•
•
•
•
•
•
•
Podstawowe funkcje skóry to:
izolacja środowiska wewnętrznego od zewnętrznego
(czynników fizycznych, chemicznych i biologicznych)
termoregulacja
udział w gospodarce wodno-elektrolitowej (gruczoły
potowe)
odbiór bodźców ze środowiska zewnętrznego (dotyk,
ból, ciepło, zimno)
melanogenezą (chroni organizm przed mutagennym
promieniowaniem ultrafioletowym)
gospodarka tłuszczowa
gospodarka witaminowa)
wydzielanie dokrewne i reakcje odpornościowe
POJĘCIE RANY
• Rana jest to przerwanie ciągłości tkanki
skórnej lub błon śluzowych.
• Rozległość i głębokość ran zależy od
rodzaju urazu, jego siły i miejsca, na które
zadziałał.
Rany powstają na skutek działania:
• czynników mechanicznych, które powodują rany
cięte, rąbane, kłute, tłuczone, postrzałowe.
• czynników termicznych, które wywołują
oparzenia i odmrożenia,
• czynników chemicznych, które wywołują
oparzenia chemiczne, martwicę lub
rozpuszczenie tkanek,
• czynników elektrycznych, które wywołują
oparzenia i zwęglenia tkanek.
RODZAJE RAN
•
Otarcie naskórka - powstaje najczęściej wskutek działania na skórę
twardego, tępego narzędzia, upadku lub uderzenia o twarde chropowate
podłoże; uszkodzeniu ulega tylko powierzchowna warstwa skóry.
Rana cięta - powstaje w następstwie działania ostrego narzędzia (nóż,
szkło). Brzegi rany są gładkie i równe, ranie towarzyszy zwykle obfite
krwawienie, a wypływająca krew usuwa zanieczyszczenia co zmniejsza
ryzyko zakażenia.
• Rana kłuta - powstaje w wyniku zranienia
ostrym długim przedmiotem (gwóźdź, sztylet):
krwawienie zewnętrzne jest zwykle niewielkie,
głębokie rany mogą spowodować rozległe
uszkodzenia wewnętrzne z wystąpieniem
krwotoku wewnętrznego; szczególnie
niebezpieczne są rany kłute klatki piersiowej
oraz brzucha ze względu na możliwość
uszkodzenia płuc, serca. jelit oraz dużych
naczyń krwionośnych.
• Rana tłuczona - powstaje w wyniku
uderzenia tępym narzędziem (kamień,
młotek), brzegi rany są zgniecione
i nierówne, krwawienie zewnętrzne jest
skąpe, ponieważ naczynia krwionośne
także ulegają zgnieceniu, co zwiększa
ryzyko zakażenia.
• Rana szarpana - powstaje przy gwałtownym
wyszarpnięciu wbitego zakrzywionego
przedmiotu np. haka, piły. Brzegi rany są
nierówne, poszarpane, w dnie rany widoczna
jest poszarpana tkanka mięśniowa i tłuszczowa,
często występuje ubytek skóry i głębszych
tkanek.
• Rana kąsana - jest to rana zadana
zębami ludzi lub zwierząt, wiąże się z tym
duże niebezpieczeństwo zakażenia ze
względu na bogatą florę bakteryjną jamy
ustnej; szczególnie niebezpieczne są
wirusy wścieklizny, które wraz ze śliną
zwierząt mogą wniknąć przez
najdrobniejsze otarcie naskórka, nawet
wtedy, gdy ukąszenie nastąpiło przez
ubranie.
•
Rana postrzałowa - może być spowodowana przez pociski z broni
palnej albo przez odłamki wybuchającego pocisku. Pocisk lub
odłamek może pozostać w tkankach (rana ślepa) lub przebić je na
wylot (rana przestrzałowa): rana wlotowa pocisku jest mała i gładka,
podczas gdy rana wylotowa jest większa, o postrzępionych
brzegach
PIERWSZA POMOC PRZY ZRANIENIACH
- zatamowanie krwotoku (w przypadku dużego
krwawienia).
- zabezpieczenie rany jałowym opatrunkiem
- całość bandażujemy bandażem dzianym,
- nie kładziemy na ranę waty, ligniny, chusteczek
higienicznych,
- nie dotykamy rany palcami ani żadnymi
środkami niejałowymi,
- nie usuwamy ciał obcych tkwiących w ranie,
- nie przemywamy ran.
• unieruchomienie (jeśli zranienie jest duże i dotyczy
kończyny) kończynę górną na temblaku
• ułożenie poszkodowanego w pozycji
przeciwwstrząsowej, aby zapobiec rozwijaniu się
wstrząsu pourazowego.
• kontrolowanie czynności życiowych poszkodowanego
(oddech i tętno)
• zapewnienie poszkodowanemu komfortu termicznego
i psychicznego
• kontrolowanie tętna poniżej miejsca założenia opatrunku
• w przypadku przemoknięcia opatrunku nakładamy
kolejną warstwę materiału chłonącego, którą mocujemy
bandażem.
• Nie zdejmujemy przesiąkniętego opatrunku.!!!!!
OPATRUNEK UCISKOWY PRZY UŻYCIU
CHUSTY TRÓJKĄTNEJ
Opatrunek uciskowy
KRWOTOKI
Krwotok to wypływ krwi przez uszkodzoną ścianę
naczynia krwionośnego.
Jeśli upływ krwi następuje powoli, z małych
naczyń, to nazywamy to krwawieniem.
• Przyczyną krwotoków (lub krwawień) są
uszkodzenia naczyń krwionośnych na skutek
urazu, bądź zmian chorobowych.
Znaczną utratę krwi powodują zwykle rany cięte
spowodowane ostrymi przedmiotami i
narzędziami tnącymi, złamania miednicy oraz
uszkodzenia narządów miąższowych - wątroby,
śledziony, nerek.
WPŁYW WYSTĄPIENIA KRWOTOKU NA
NIEKTÓRE PARAMETRY ŻYCIOWE
PODZIAŁ KRWOTOKÓW
Ze względu na rodzaj uszkodzonego naczynia:
tętniczy – krew wypływa pod ciśnieniem w sposób pulsujący, z siłą
zależną od rodzaju uszkodzonego naczynia. Jest to krew
zawierająca tlen, a więc ma barwę jasnoczerwoną.
PODZIAŁ KRWOTOKÓW
• żylny - krew wypływa jednostajnym strumieniem, przy
czym szybkość wypływu uzależniona jest od rodzaju
uszkodzonego naczynia. Jest to krew o dużej zawartości
dwutlenku węgla, ma barwę ciemnoczerwoną.
• włośniczkowy – krew wypływa z naczyń
włosowatych w sposób ciągły , poprzez
sączenie.
Ze względu na widoczne objawy krwotoki
dzielimy na:
• zewnętrzny – to taki, gdy krew wypływa na
zewnątrz ciała, zarówno z ciała jak i z otworów
naturalnych np. krwawienie ze złamania
otwartego, krwotok z nosa.
Nie zawsze w przypadku zranienia można
rozpoznać rodzaj krwotoku, ponieważ
równocześnie mogą być uszkodzone różne
rodzaje naczyń. Dlatego częściej używa się
określenia „natężenie krwawienia” i ocenia jako
małe lub duże, co pozwala odpowiednio
dostosować pierwszą pomoc.
• wewnętrzny - krew wypływa z narządów wewnętrznych
i gromadzi się w jamach ciała np. w jamie brzusznej,
w klatce piersiowej czy w jamie stawowej.
Krwotok wewnętrzny nie zawsze jest łatwy do
rozpoznania. Nie zawsze najważniejsza jest objętość
utraconej krwi np. nawet niewielki wylew do mózgu może
spowodować niebezpieczne następstwa.
Rannemu należy zapewnić bezwzględny spokój.
• Małe krwawienia ustają zwykle samoistnie
po upływie kilku lub kilkunastu minut od
założenia opatrunku, gdy powstały skrzep
zamknie ubytek w uszkodzonym naczyniu.
Duże krwawienie lub krwotoki wymagają
natychmiastowego zatamowania,
ponieważ w przeciwnym razie utrata krwi
może doprowadzić do ciężkiego wstrząsu
lub wykrwawienia ( w zależności od
szybkości i ilości utraconej krwi).
• Krew jest najważniejszym środkiem transportu
w organizmie ludzkim i łączy jako ,,płynny
narząd” poszczególne komórki. Objętość całej
krwi wynosi u dorosłego około 6 do 8% masy
ciała tj. około 5 l.
• Utrata w krótkim czasie około 1/3 objętości krwi
krążącej u człowieka dorosłego (ok.1,5-2l) może
mieć nieodwracalne skutki, prowadzić do
wstrząsu i może być przyczyną śmierci.
• Krwotok z dużych naczyń, takich jak tętnica
ramienna, udowa, szyjna może spowodować
śmierć w ciągu kilku minut.
PIERWSZA POMOC
W PRZYPADKU KRWOTOKU ZEWNĘTRZNEGO
• Objawy:
- pojawienie się krwi po przerwaniu ciągłości
skóry,
- blade śluzówki,
- osłabienie, a nawet utrata przytomności,
- przyspieszone i słabo napięte tętno.
Prawidłowe tętno u zdrowego człowieka wynosi
60-80 uderzeń na minutę. Tętno można zbadać
najlepiej w okolicach nadgarstka na tętnicy
promieniowej lub na tętnicy szyjnej.
Postępowanie:
- włożyć gumowe rękawiczki
- sprawdzić i ocenić podstawowe funkcje życiowe
przytomność, oddech, tętno
- należy wezwać pogotowie Ratunkowe – 999 lub112
- gdy poszkodowany krwawi i jest przytomny,
zatamować krwotok
poprzez założenie opatrunku uciskowego
- jeśli opatrunek przemaka, nakładać na niego nowy
- unieść kończynę do góry powyżej poziomu serca
równocześnie stosując ucisk na ranę
- unieruchomić krwawiącą kończynę
- w przypadku gdy metody te są nieskuteczne
zastosować ucisk na przebiegu tętnic doprowadzających
krew do uszkodzonej części ciała
UNIESIENIE KOŃCZYNY
Punkty uciskowe do tamowania krwotoków tętniczych:
• - skroń przed uchem – tętnica skroniowa
•
- ramię nad obojczykiem – tętnica obojczykowa
•
- przednia strona ramienia – tętnica ramieniowa
• - udo poniżej pachwiny – tętnica udowa,
Jeżeli po 15 min. tamowania krwotoku żylnego będzie on
dalej tak obfity, należy oprócz wcześniejszych zabiegów,
uciskać tętnicę doprowadzającą krew do tej kończyny.
MIEJSCA UCISKU
• Niewłaściwa pierwsza pomoc może być
przyczyną śmierci poszkodowanego,
dlatego nie wolno:
- zdejmować opatrunku, w celu sprawdzenia czy
krwawienie ustało,
- usuwać z ran ciał obcych, gdyż może to spowodować
bardziej obfite krwawienie,
- nie uciskać krwawiącej gałki ocznej, rany, w której
znajduje się jakieś ciało obce lub głowy, gdy nastąpiło
złamanie kości czaszki,
- czyścić ran o dużych powierzchniach,
- zakładać zbyt mocnego opatrunku,
- stosować do ucisku sznurków, tasiemek i innych
wąskich rzeczy.
PIERWSZA POMOC W PRZYPADKU
KRWOTOKU WEWNĘTRZNEGO
• Objawy:
- ból przy lekkim ucisku ,
- bladość śluzówek i skóry,
- szybsze tętno,
- osłabienie lub utrata przytomności,
- pojawienie się krwi w moczu lub wymiocinach,
- zaburzenia świadomości.
Postępowanie:
- wezwać Pogotowie Ratunkowe – 999 lub 112
• - ułożyć pacjenta w pozycji leżącej z lekko uniesionymi
nogami.
• Ponieważ w tym przypadku nie można udzielić
pierwszej pomocy, należy obserwować
poszkodowanego i jeśli:
- nastąpi zatrzymanie oddechu - rozpocząć
sztuczne oddychanie,
- nastąpi zatrzymanie akcji serca - rozpocząć
reanimację.
Jeżeli pacjent jest nieprzytomny, ale oddycha
i ma wyczuwalne tętno, należy go ułożyć
w pozycji bezpiecznej.
Nie wolno:
- przenosić poszkodowanego, jeśli nie ma
takiej potrzeby,
- podawać pokarmów ani napojów,
- zostawiać poszkodowanego samego.
OPASKA UCISKOWA
• Opaskę tę stosuje się w wyjątkowych przypadkach,
należą do nich:
- krwotok z rozległej powierzchni rany
- duże ciała obce w ranie
- otwarte złamania z silnym krwawieniem
- rozerwanie tkanek kończyny
• Opaskę zaciskającą można założyć tylko w dwóch
miejscach: na ramieniu i na udzie. Taśma użyta
w charakterze opaski powinna mieć kilka centymetrów
szerokości np. chusta trójkątna. Nie wolna stosować
cienkiej opaski (sznurka, drutu) ponieważ może
spowodować nieodwracalne uszkodzenie nerwów
i naczyń.
.
OPASKA UCISKOWA
• W każdym przypadku założenia opaski
należy odnotować dokładny czas
wykonania tej czynności. Notatka musi być
napisana wyraźnie i musi być
przytwierdzona do ubrania rannego
w widocznym miejscu.
KRWOTOK Z NOSA
Krwawienie z nosa najczęściej pochodzi
z przednio - dolnej części przegrody nosa
blisko ujścia zewnętrznego przewodów
nosowych, gdzie znajduje się bardzo dużo
naczyń żylnych połączonych między sobą.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Przyczyny:
ostre zapalenie błony śluzowej jamy nosowej (popularny
katar)
zapalenie zatok
urazy nosa-uderzenie,
złamanie i urazy podstawy czaszki
polipy nosa
nadciśnienie tętnicze
miażdżyca naczyń
nadmierny wysiłku fizyczny
przyjmowanie leków zaburzających krzepniecie krwi
(Polopiryna, Aspiryna)
Postępowanie
W przypadku krwawienia z nosa należy:
• posadzić ratowanego z głową lekko pochyloną do
przodu (odchylenie głowy do tyłu powoduje spływanie
krwi do tchawicy lub gardła, poza tym przy nisko
ułożonej głowie krwawienie się nasila)
• należy porządnie wydmuchać nos ze skrzepów
• ucisnąć miękką część nosa (skrzydełka nosa) przez 1520 minut kciukiem i palcem wskazującym.
• W celu zmniejszenia krwawienia można obkurczyć
naczynia krwionośne stosując zimne okłady na kark.
• Jeżeli krwotok jest masywny, nie ustępuje po
zastosowaniu wyżej wymienionych środków, doszło do
urazu głowy i/lub szyi lub gdy u ratowanego występują
zaburzenia świadomości należy natychmiast
skontaktować się z lekarzem.
AMPUTACJA URAZOWA
• Podczas amputacji urazowej na miejscu wypadku jałowo
zaopatrujemy uniesiony ku górze kikut.
• Przy silnym krwawieniu uciska się palcami miejscowo
ranę (jeśli to możliwe przez jałową gazę).
• W takim przypadku należy poszukać oddzielonej części
ciała i przekazać ja personelowi medycznemu, w takim
stanie w jakim zastaliśmy oddzielony fragment, nawet
zanieczyszczony, owijmy jałową serweta i wkładamy do
torebki plastikowej. Tę umieszczamy w drugiej torbie
plastikowej napełnionej wodą z lodem. Obie torby
zamykamy szczelnie tak aby płyn nie dostał się do
amputowanej części. Schłodzenie znacznie zwalnia
zachodzący jeszcze w tkankach proces przemiany
materii. Przedłuża się tym samym czas w którym
replantacja ma szanse powodzenia.
POSTEPOWANIE Z POSZKODOWANYM
• Ułożenie poszkodowanego
• Poszkodowanego u którego możemy
spodziewać się wystąpienia wstrząsu np. silne
krwotoki, należy ułożyć płasko, nogi unosi się
ku górze na wysokość od 30 do 40 cm powyżej
poziomu głowy (np. umieszczając na oparciu
odwróconego krzesła) jest to tzw. pozycja
przeciwwstrząsowa. Umożliwia ona
zwiększony odpływ krwi z nóg do tułowia,
dopomagając organizmowi w centralizacji
krążenia.
POSTĘPOWANIE Z POSZKODOWANYM
• Nie należy stosować tej metody przy:
- złamaniach miednicy i kończyn dolnych,
- urazach czaszki,
- urazach brzucha i klatki piersiowej.
Należy również pamiętać, iż długotrwałe i zbyt
wysokie uniesienie kończyn jest
przeciwwskazane, ponieważ trzewia
przemieszczające się w kierunku przepony
mogą spowodować utrudnienia w oddychaniu.