Ocena efektów kształcenia na kierunku FILOLOGIA

Ocena efektów kształcenia na kierunku FILOLOGIA
ANGIELSKA w roku akademickim 2012/13
Podstawa prawna: rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia
5 października 2011 r. w sprawie warunków prowadzenia studiów na określonym kierunku
i poziomie kształcenia §11 ust. 2.
I. Informacje wstępne
1. Kierunek, poziom, formy studiów
Filologia angielska, poziom I i II, studia stacjonarne i niestacjonarne
2. Zespół przygotowujący ocenę
Kierunkowy Zespół Zapewniania Jakości Kształcenia w składzie:
Prof. dr hab. Maria Wysocka - przewodnicząca
Dr hab. Małgorzata Nitka
Dr hab. Jacek Mydla
Dr hab. Adam Wojtaszek
Dr Tomasz Burzyński
Dr Marta Mamet-Michalkiewicz
Dr Konrad Szcześniak
Dr Marcin Zabawa
Mgr Aleksandra Szymańska-Tworek – przedstawiciel doktorantów
Igor Karkoszka – przedstawiciel studentów (p. Igor Karkoszka ukończył już studia,
natomiast nowy przedstawiciel studentów nie został jeszcze wybrany).
3. Zespół opiniujący1 ocenę
Instytut Języka Angielskiego oraz Instytut Kultur i Literatur Anglojęzycznych
Kierunek: filologia angielska
Instytut Języka Angielskiego
Prof.
Prof. dr hab. Maria Wysocka
Prof. dr hab. Rafał Molencki
Prof. dr hab. Danuta Gabryś-Barker
Dr hab.
Dr hab. Ewa Bogdanowska-Jakubowska
Dr hab. Bożena Cetnarowska
Dr hab. Jolanta Latkowska
Dr hab. Andrzej Łyda Prof. UŚ
Dr hab. Andrzej Porzuczek
1
Można opinię minimum kadrowego uzyskać bezpośrednio na zebraniu z jego uczestnikami.
1
Dr hab. Kamilla Termińska–Korzon
Dr hab. Adam Wojtaszek
Dr
Dr Beata Abdallah-Krzepkowska
Dr Magdalena Bartłomiejczyk
Dr Izabela Delakowicz-Galowy
Dr Grzegorz Drożdż
Dr Monika Grotek
Dr Ewa Gumul
Dr Przemysław Janikowski
Dr Ireneusz Kida
Dr Artur Kijak
Dr Grażyna Kiliańska- Przybyło – st. wykładowca
Dr Marcin Kuczok
Dr Urszula Michalik
Dr Joanna Nykiel
Dr Krzysztof Olszewski– st. wykładowca
Dr Adam Pluszczyk
Dr Arkadiusz Rojczyk
Dr David Schauffler
Dr Konrad Szcześniak
Dr Krystyna Warchał – st. wykładowca
Dr Marcin Zabawa
Dr Magdalena Żyłko-Groele
Instytut Kultur i Literatur Anglojęzycznych
Prof.
Prof. dr hab. Zbigniew Białas
Prof. dr hab. Ewa Borkowska
Prof. zw. dr hab. Wojciech Kalaga
Dr hab.
Dr hab. Rafał Borysławski
Dr hab. Leszek Drong
Dr hab. Paweł Jędrzejko
Dr hab. Sławomir Masłoń
Dr hab. Jacek Mydla
Dr hab. Małgorzata Nitka
Dr hab. Marta Zając
Dr
Dr Tomasz Burzyński
Dr Sonia Front
Dr Tomasz Kalaga
Dr Marzena Kubisz
Dr Marek Kulisz – st. wykładowca
Dr Karolina Lebek
Dr Anna Malinowska
Dr Marta Mamet-Michalkiewicz
2
Dr Marcin Mazurek
Dr Maciej Nowak
Dr Agnieszka Pośpiech
Dr Marcin Sarnek
Dr Eugenia Sojka – st. wykładowca
Dr Agnieszka Woźniakowska
II. Ocena efektów kształcenia
1. Ocena form weryfikacji efektów kształcenia i kryteriów oceny
a. Wyniki oceny form weryfikacji efektów kształcenia i kryteriów oceny
-- Specjalności prowadzone przez Instytut Kultur i Literatur Anglojęzycznych
Przed rozpoczęciem roku akademickiego 2013/14 w Instytucie Kultur i Literatur
Anglojęzycznych dokonano szczegółowego przeglądu opisów modułów i wprowadzone
modyfikacje i korekty zasugerowane przez prowadzących zajęcia w poprzednim roku
akademickim, tak by mogły być ujęte w sylabusach obowiązujących od października 2013.
Część zmian miała charakter porządkujący i polegała na „kosmetyce” nomenklatury używanej w
opisach modułów, która została w miarę możliwości ujednolicona (np. w opisach modułów
przygotowywanych przez różnych wykładowców w pierwszym etapie wprowadzania KRK - w
roku 2012 - używane były wymiennie terminy : test / kolokwium pisemne / sprawdzian
oznaczające tę samą, w sensie technicznym, formę weryfikacji). W przypadku modułów gdzie
uznano zastosowane formy weryfikacji za nieadekwatne, bądź niesprawdzające się w praktyce,
wprowadzone zostały odpowiednie korekty. Pozostałe zmiany objęły modyfikację merytoryczną:
do większości modułów została dopisana, jako opcjonalna forma weryfikacji, z której
wykładowca mógł skorzystać, „rozmowa kontrolna” zdefiniowana jako „Ustna ocena stopnia
przygotowania studenta do zajęć dokonywana na bieżąco w trakcie trwania modułu. Ocena może
dotyczyć znajomości zadanego na dane zajęcia tekstu oraz znajomości problemów i zagadnień
uprzednio omówionych.” W opinii wielu wykładowców potrzebne było uwzględnienie w
sposobach weryfikacji formy pozwalającej oceniać stopień przygotowania studentów do zajęć i
ich aktywności, motywującej ich do pracy i nagradzającej zarazem sumienność i regularność.
Spora liczba sylabusów przygotowanych na rok akademicki 2013/14 zawierała wśród
obowiązkowych form weryfikacji także i tę, a w sposobie ustalania oceny końcowej modułu
przewidziano dla niej stosowną wagę, np. 20-30 %.
Częściej niż w poprzednim roku akademickim wykładowcy stosowali przy ustalaniu oceny
końcowej modułu średnią ważoną, w ten sposób wartościując stosowane sposoby weryfikacji pod
kątem ich trudności.
Wprowadzono też do opisów modułów alternatywne formy weryfikacji, tak by dać
wykładowcom większą swobodę w indywidualnym doborze sposobów weryfikacji np.
umożliwiając wybór między testem a pracą semestralną, przy czym możliwe też było sięgniecie po
oba proponowane sposoby. Było to szczególnie potrzebne w przypadku modułów o dużej
wartości punktów ECTS, a zatem wymagających wielu godzin pracy własnej studentów.
3
Ujęte w opisach modułów i sylabusach sposoby weryfikacji obejmowały najbardziej popularne
formy, czyli oczywiście egzaminy, przeważnie pisemne, testy oraz prace semestralne, ale także
prezentacje w formie ustnych wypowiedzi oraz projekty indywidualne i zespołowe, często
stosowane na specjalności Projektowanie rozrywki interaktywnej oraz lokalizacja gier i
oprogramowania (SPRINT-WRITE).
Wszystkie sylabusy zawierały precyzyjny zapis sposobu ustalania oceny końcowej modułu, a
szczegółowe kryteria oceny były opisane w stosownej rubryce formularza. W przypadku testów i
egzaminów pisemnych był podany próg zaliczenia, 65%, a w przypadku innych form weryfikacji
kryteria brane pod uwagę przy ocenie były z reguły jasno określone, z uwzględnieniem
oczekiwanych efektów kształcenia.
Większość sylabusów zawierała też informacje dotyczące procesu weryfikacji na tyle precyzyjne
na ile możliwe było to do ustalenia w momencie pisania sylabusów. W przypadku braku podania
konkretnego terminu, podany było czas w jakim ów termin będzie uzgadniany (np. początek
grudnia jako termin ustalania daty egzaminu w sesji zimowej).
Po dokonaniu szczegółowej analizy Zespół nie wnosi zastrzeżeń i uwag; w zdecydowanej
większości przeanalizowanych danych z opisów modułów oraz z opartych na nich sylabusów
(patrz załącznik „Ocena sylabusów”) formy weryfikacji zostały właściwie dobrane i zróżnicowane
stosownie do specyfiki modułu, a kryteria oceny opisane.
-- Specjalności prowadzone przez Instytut Języka Angielskiego
Po dokonaniu szczegółowej analizy zespół nie wnosi zastrzeżeń i uwag w zdecydowanej
większości przeanalizowanych danych z modułów oraz sylabusów. Zaobserwowano:
- zgodność wyszczególnionych w modułach form weryfikacji efektów kształcenia z formami
weryfikacji efektów kształcenia zawartymi w sylabusach;
- obecność szczegółowego opisu form weryfikacji efektów kształcenia w modułach i zgodność
tego opisu z ich opisem przedstawionym w sylabusach;
- wyczerpujący i prawidłowy merytorycznie opis form weryfikacji efektów kształcenia w
sylabusach z uwzględnieniem kodów zajęć, osób przeprowadzających zajęcia, grup uczonych w
danym roku akademickim, kryteriów oceny oraz przebiegu procesu weryfikacji;
- obecność szczegółowego opisu kryteriów oceny danego modułu z uwzględnieniem specyfiki i
charakteru danego modułu w sylabusach.
Zasadniczo nie zaobserwowano nieprawidłowości związanych np. z niejasno sprecyzowanym
minimalnym progiem procentowym potrzebnym do uzyskania zaliczenia modułu. W określonych
(nielicznych) przypadkach nie jest podana dokładna liczba (np. minimum 65% punktów na ocenę
dostateczną), co wynika jednak ze specyfiki danego modułu i sposobu oceniania (np. ocena
wypowiedzi ustnej w ramach „fonetyki praktycznej” lub ocena tłumaczenia pisemnego
określonego tekstu w ramach „tłumaczenia tekstów literackich”). W takich przypadkach są
podane kryteria, według których jest oceniania praca studenta.
4
Poniżej znajdują się wybrane przykłady prawidłowo opisanych modułów wraz z przypisanymi im
formami weryfikacji efektów kształcenia:
1) studia I stopnia, stacjonarne, semestr 1, specjalność: tłumaczeniowa z j. niemieckim,
moduł: wstęp do językoznawstwa – formy weryfikacji efektów kształcenia: dyskusja, test
zaliczeniowy oraz egzamin – zgodność opisu w module ze szczegółowym opisem w sylabusie
oraz jasno przedstawione kryteria oceny w sylabusie.
2) studia I stopnia, stacjonarne, semestr 1, specjalność: tłumaczeniowa z j. arabskim,
przedmiot: rozumienie tekstu – formy weryfikacji efektów kształcenia: test bieżący, test
okresowy, egzamin – zgodność opisu w module ze szczegółowym opisem w sylabusie oraz jasno
przedstawione kryteria oceny w sylabusie.
3) studia I stopnia, stacjonarne, semestr 2, specjalność: nauczycielska z j. niemieckim,
przedmiot: konwersacje - formy weryfikacji efektów kształcenia: aktywne uczestnictwo w
zajęciach, prezentacje, część ustna egzaminu PNJA - zgodność opisu w module ze szczegółowym
opisem w sylabusie oraz jasno przedstawione kryteria oceny w sylabusie.
4) studia I stopnia, stacjonarne, semestr 4, specjalność: nauczycielska z językiem
niemieckim, moduł: gramatyka opisowa – formy weryfikacji efektów kształcenia: sprawdzian
pisemny, ocena pracy studenta podczas zajęć oraz egzamin końcowy – zgodność opisu w module
ze szczegółowym opisem w sylabusie oraz jasno przedstawione kryteria oceny (minimum 65%
punktów na ocenę pozytywną).
5) studia II stopnia, stacjonarne, semestr 1, specjalność: nauczycielska, moduł:
seminarium magisterskie – formy weryfikacji efektów kształcenia: zaliczenie - zgodność opisu
w module ze szczegółowym opisem w sylabusie oraz jasno przedstawione kryteria oceny w
sylabusie.
6) studia II stopnia, stacjonarne, semestr 2, specjalność: tłumaczeniowa z językiem
arabskim, moduł: tłumaczenie symultaniczne - formy weryfikacji efektów kształcenia: test
ustny - zgodność opisu w module ze szczegółowym opisem w sylabusie oraz jasno przedstawione
kryteria oceny w sylabusie.
7) studia II stopnia, niestacjonarne, semestr 1, specjalność: język biznesu, moduł:
językoznawstwo kontrastywne - formy weryfikacji efektów kształcenia: sprawdziany pisemne
oraz egzamin - zgodność opisu w module ze szczegółowym opisem w sylabusie oraz jasno
przedstawione kryteria oceny w sylabusie.
8) studia II stopnia, niestacjonarne, semestr 3, specjalność: tłumaczeniowa, moduł:
tłumaczenie tekstów literackich – formy weryfikacji efektów kształcenia: praca pisemna
(tłumaczenie fragmentów dzieł literackich) – zgodność opisu w module z opisem w sylabusie.
Przedstawiono również kryteria oceny (odsyłając do wymagań merytorycznych opisanych
szczegółowo w zakładanych efektach kształcenia).
9) studia II stopnia, niestacjonarne, semestr 4, specjalność: specjalistyczne odmiany jęz.
angielskiego, moduł: korespondencja służbowa i handlowa – formy weryfikacji efektów
5
kształcenia: ocena pracy studenta na zajęciach (prace pisemne na zajęciach) oraz sprawdzian
testowy – zgodność opisu w module ze szczegółowym opisem w sylabusie oraz jasno
przedstawione kryteria oceny (minimum 70% punktów na ocenę pozytywną).
b. Zauważone trudności i nieprawidłowości
-- Specjalności prowadzone przez Instytut Kultur i Literatur Anglojęzycznych
Drobne nieprawidłowości polegające na braku zgodności sposobów weryfikacji zawartymi w
sylabusie z tymi zawartymi w opisie modułu zostały skorygowane przed rozpoczęciem roku
akademickiego w trakcie przeglądy sylabusów. Wynikały z automatycznego przepisania sposobów
weryfikacji z ubiegłorocznych sylabusów, bez uwzględnienia zmian dokonanych w opisach
modułów.
-- Specjalności prowadzone przez Instytut Języka Angielskiego
Zauważone nieprawidłowości dotyczą głównie drobnych niezgodności pomiędzy listą i/lub
opisem form weryfikacji efektów kształcenia w module i sylabusie. Ograniczają się one do
niepełnego przedstawienia form weryfikacji efektów kształcenia i/lub do niepełnego opisu
kryteriów oceny. Należy jednak podkreślić, że są to przypadki incydentalne i dotyczą spraw
marginalnych.
1) studia I stopnia, niestacjonarne, semestr 1, specjalność: tłumaczeniowa z językiem
hiszpańskim, moduł: lektorat języka łacińskiego – brak indywidualnego wyszczególnienia w
sylabusie uprzednio deklarowanych w module form weryfikacji efektów kształcenia: kolokwium,
zaliczenie, aktywność na zajęciach; są one przedstawione w sylabusie zbiorczo. Kryteria oceny
przedstawione są w sylabusie prawidłowo.
2) studia I stopnia, stacjonarne, semestr 4, specjalność: język biznesu, przedmiot:
konwersacja – formy weryfikacji efektów kształcenia: w module wyszczególniona została
prezentacja oraz egzamin ustny; sylabus rozszerza nieco listę: obok prezentacji i egzaminu
ustnego wyszczególniona jest również ocena pracy studenta na zajęciach (aktywność na
zajęciach). Pozostałe aspekty opisane w module i sylabusie są zgodne ze sobą; jasno
przedstawiono też kryteria oceny.
3) studia I stopnia, stacjonarne, semestr 4, specjalność: tłumaczeniowa z jęz. arabskim,
przedmiot: fonetyka praktyczna – formy weryfikacji efektów kształcenia: w module
wyszczególniony został test pisemny, ocena wypowiedzi ustnej oraz egzamin PNJA, w sylabusie
znajduje się zaś ocena wypowiedzi ustnej oraz egzamin PNJA. W sylabusie nie został zatem
uwzględniony test pisemny.
4) studia I stopnia, stacjonarne, semestr 3, specjalność: tłumaczeniowa z jęz. chińskim,
przedmiot: fonetyka praktyczna – występuje tutaj podobna nieścisłość, jak w przypadku
powyżej. Nie uwzględniono testu pisemnego w sylabusie (został on natomiast uwzględniony w
module).
6
5) studia II stopnia, niestacjonarne, semestr 2, specjalność: tłumaczeniowa, moduł:
elementy stylistyki i gramatyki - formy weryfikacji efektów kształcenia zawarte w module:
zaliczenie na podstawie wypowiedzi ustnych w trakcie zajęć oraz na podstawie prac pisemnych –
brak sprecyzowania w sylabusie wypowiedzi ustnej jako jednego z kryteriów oceny w ramach
opisanej formy „zaliczenie”.
6) studia II stopnia, stacjonarne, semestr 4, specjalność: nauczycielska, przedmiot:
konwersacja – formy weryfikacji efektów kształcenia: w module wyszczególniona została m.in.
prezentacja (referat) nt. pracy magisterskiej studenta; w sylabusie natomiast znajduje się
informacja o prezentacji na wybrany przez studenta temat. W sylabusie znajdziemy również
ocenę aktywności studenta na zajęciach (co nie zostało uwzględnione w module). Pozostałe
aspekty opisane w module i sylabusie są zgodne ze sobą; jasno przedstawiono też kryteria oceny.
c. Wnioski i propozycje zmian dotyczące doskonalenia programu kształcenia
Zespół stwierdza, że w zdecydowanej większości przypadków formy weryfikacji efektów
kształcenia zostały dobrze i szczegółowo opisane. Opisy w sylabusach są zgodne z opisami w
modułach; także szczegółowy opis form weryfikacji nie budzi zastrzeżeń: wyszczególniono
kryteria oceny oraz podano minimalną liczbę punktów potrzebną do uzyskania oceny
pozytywnej np. ze sprawdzianów pisemnych.
Zauważone nieprawidłowości sprowadzają się głównie do drobnych nieścisłości pomiędzy
modułami a sylabusami. W związku z powyższym – w odniesieniu do szczegółowo
wymienionych przypadków (patrz punkt b.) – zaleca się precyzyjniejsze określanie form
weryfikacji efektów kształcenia w sylabusach i każdorazowe sprawdzanie ich zgodności z
formami wyszczególnionymi w odpowiednim module (co ważne jest zwłaszcza przy
uaktualnianiu sylabusów na początku każdego roku akademickiego).
W niektórych przypadkach zaleca się ponadto rozważenie, czy nie jest możliwe ściślejsze
sprecyzowanie (w sylabusach) wymogów dotyczących uzyskania określonej minimalnej liczby
punktów (wyrażonej za pomocą procentów) potrzebnej do uzyskania zaliczenia.
Opracował zespół w składzie:
mgr Marcin Bergier, dr Marcin Zabawa (specjalności IJA)
dr hab. Małgorzata Nitka (specjalności IKILA)
2. Ocena narzędzi weryfikacji efektów kształcenia
-- specjalności prowadzone przez Instytut Kultur i Literatur Anglojęzycznych:
7
Studia I stopnia, specjalności:
kultura i literatura angielskiego obszaru językowego,
kultura-media-translacja,
projektowanie rozrywki interaktywnej oraz lokalizacja gier i oprogramowania (SPRINT-WRITE)
studia II stopnia, specjalności:
kultura i literatura angielskiego obszaru językowego,
kultura-media-translacja (stacjonarne i niestacjonarne)
a. Wyniki oceny.
Na początku lipca 2014 roku zostały zebrane od pracowników IKILA przykładowe narzędzia
weryfikacji efektów kształcenia wykorzystane w roku akademickim 2013/14.
Analizie poddano ogółem 146 narzędzi weryfikacji efektów kształcenia o zróżnicowanym
charakterze. Wśród nich znalazło się:

71 dotyczących zajęć realizowanych na studiach I stopnia,

39 dotyczących zajęć realizowanych na studiach II stopnia,

20 dotyczących zajęć realizowanych na studiach niestacjonarnych II stopnia,

oraz 17 dotyczących zajęć realizowanych przez pracowników Instytutu Kultur i Literatur
Anglojęzycznych w ramach specjalności oferowanych przez Instytut Języka Angielskiego.
Oceniano 24 narzędzi weryfikujących efekty kształcenia realizowanego w formie wykładów, 118
związanych z ćwiczeniami oraz 2 sprawdzające efekty kształcenia w ramach seminariów.
Prowadzący zajęcia przedłożyli 75 szablonów testów, 35 zestawów wytycznych dotyczących
przygotowania pracy pisemnej, 24 zestawów zagadnień egzaminacyjnych, 8 zestawów wytycznych
dotyczących przygotowania się studenta do rozmowy kontrolnej, 6 zestawów zagadnień do
kolokwiów, 5 zestawów wytycznych dotyczących przygotowania prezentacji multimedialnej oraz
jeden zestaw zadań projektowych.
Ponieważ narzędzia weryfikacji stosowane w czasie sesji poprawkowych wykorzystywały te same
szablony i formy, przy zmodyfikowanych pytaniach, nie były one z reguły przedstawiane do
analizy, gdyż dublowały już załączone przez danego wykładowcę materiały.
Analiza dokonana przez Kierunkowy Zespół Zapewnienia Jakości Kształcenia na Kierunku
filologia angielska polegała przede wszystkim na weryfikacji materiałów przedstawionych przez
prowadzących pod kątem zgodności założeń i celów stojących u podstaw konstruowania
narzędzi z efektami kształcenia ujętymi w opisach poszczególnych modułów. Szczególną uwagę
poświęcono kwestii możliwości miarodajnego testowania konkretnych efektów kształcenia przy
wykorzystaniu narzędzi wykorzystywanych przez prowadzących. Podczas weryfikacji
8
uwzględniono także stopień uszczegółowienia poszczególnych narzędzi, ich konstrukcję
techniczną, formę redakcyjną, klarowność i komunikatywność.
Ogólna ocena przedstawionych przez prowadzących narzędzi jest pozytywna, jednakże Zespół,
po przeprowadzeniu szczegółowej analizy, sformułował zalecenia ułatwiające dalsze
doskonalenie procesu weryfikacji efektów kształcenia (są one przedstawione poniżej).
Ocena testów:
Przedłożone szablony testów i zestawów zadań spełniają kryterium weryfikacji efektów
kształcenia ujętych w opisach modułów. Zakres zagadnień obejmowanych przez poszczególne
narzędzia w większości przypadków jest szeroki, a stopień uszczegółowienia zazwyczaj
wystarczający. Poziom przygotowania redakcyjnego i edytorskiego jest zróżnicowany. Szablony
testów nie zawsze posiadają klarowną i komunikatywną formę, natomiast zadania umieszczone w
szablonach w przeważającej ilości zawierają jasno określone cele. W niektórych szablonach
testów i zestawów zadań brakuje poleceń, co może jednak być spowodowane faktem, iż
odpowiednie instrukcje i polecenia były przekazane studentom w formie ustnej i dlatego nie
umieszczono ich już w szablonach przekazanych do analizy. Proponuje się wprowadzenie do
większości analizowanych szablonów instrukcji dotyczących ich wypełniania. Zabezpieczyć
mogłoby to przed ewentualnymi pomyłkami wynikającymi z niezrozumienia zasad udzielania
prawidłowych odpowiedzi.
Uwagi szczegółowe:

W przypadku szablonów testów zaliczeniowych z przedmiotu „Rozumienie tekstu”
(będącego częścią modułu Praktycznej Nauki Języka Angielskiego) w większości
szablonów nie pojawia się ćwiczenie sprawdzające rozumienie fragmentu tekstu. Takie
ćwiczenie jest obligatoryjnym zadaniem podczas egzaminu z Praktycznej Nauki Języka
Angielskiego, dlatego umiejętność czytania ze zrozumieniem powinna również być
sprawdzana w teście zaliczeniowym.

W kilku szablonach testów sprawdzających umiejętność translacji brakuje dłuższych
ćwiczeń translatorycznych. Ocena umiejętności przekładu nie powinna być dokonywana
jedynie na podstawie znajomości słownictwa, czy też przekładu krótkich
zdań/wypowiedzi.
Ocena wytycznych dotyczących przygotowania prac pisemnych i prezentacji
Przedłożone zestawy wytycznych spełniają kryterium weryfikacji efektów kształcenia ujętych w
opisach modułów. Zakres proponowanych tematów należy zasadniczo ocenić jako wystarczająco
szeroki. Wymogi dotyczące zawartości pracy, jej formy i terminów przedłożenia zostały
spełnione w większości przypadków. Zespół stwierdził jednak, że w niektórych przypadkach nie
zostały określone wymogi redakcyjne i merytoryczne oraz/lub nie określono terminów
przedłożenia prac, jednak należy zauważyć, że wymienione są one z reguły w sylabusach i były
przekazywane też studentom w formie ustnej instrukcji.
9
Ocena zestawów zagadnień do egzaminów
Przedłożone zestawy zagadnień spełniają kryterium weryfikacji efektów kształcenia ujętych w
opisach modułów. Obejmowany przez zagadnienia zakres w każdym przypadku ocenić należy
jako wystarczająco szeroki. Przedstawione narzędzia przygotowane zostały w dużej mierze
starannie pod względem redakcyjnym. Ich treść jest jasna i klarowna. Nieznaczna część
przedłożonych zestawów posiada zbyt powierzchowną formę sformułowań – mogą one budzić
wątpliwości, co do zasadniczej treści poszczególnych zagadnień. W kilku przypadkach
zagadnienia zostały ustrukturyzowane w postaci punktów i podpunktów – to przekłada się na
jeszcze bardziej klarowną formułę. Zdaniem Zespołu, o ile to możliwe, warto upowszechniać tą
formułę prezentowania zagadnień.
b. Zauważone trudności i nieprawidłowości.

W większości przypadków brakuje informacji o sposobie zaliczenia wykładu –
prowadzący ograniczają się jedynie do podania pytań/zagadnień egzaminacyjnych

Podobnie jak w przypadku sylabusów, odnotowano trudności z uzyskaniem materiałów
od pracowników zewnętrznych
Pozostałe uwagi dotyczącą głównie kwestii czysto technicznych i logistycznych. Mimo wyraźnych
instrukcji ze strony Zespołu

Część narzędzi weryfikacyjnych nie została podpisana, stąd brak możliwości identyfikacji
prowadzącego.

Duża część szablonów nie posiada szczegółowych informacji dot. prowadzonych zajęć
(dotyczy to przede wszystkim zajęć, które są prowadzone w formie wykładu i ćwiczeń)
c. Wnioski i propozycje zmian.
Uwagi i zalecenia zawarte w przedstawionej wyżej ocenie zostaną przekazane pracownikom, a
Zespół opracuje wzór nagłówka z informacjami opisującymi przedstawiane narzędzie weryfikacji,
tak by uniknąć w przyszłości ewentualnych problemów z ich identyfikacją i archiwizacją
-- Specjalności prowadzone przez Instytut Języka Angielskiego
Na początku roku akademickiego 2014/2015 przeprowadzono przegląd stosowanych
przez wykładowców na kierunku filologia angielska narzędzi weryfikacji efektów kształcenia.
Ocenie poddano ponad 30 losowo wybranych testów bieżących, zaliczeniowych i
egzaminacyjnych użytych w ramach wielu modułów nauczania wszystkich najważniejszych
specjalności prowadzonych przez Instytut Języka Angielskiego.
10
W zależności od specyfiki przedmiotu, wykorzystano testy pisemne przeprowadzane w trakcie
zajęć, a także tłumaczenia pisemne i ustne. Tradycyjne testy pisemne, charakteryzujące się
możliwością przyznawania określonej liczby punktów za poszczególne zadania, uznawane były
za zaliczone w przypadku uzyskania 60-65% maksymalnego możliwego wyniku. W przypadku
tłumaczeń stosowano również metodę polegającą na obniżaniu oceny maksymalnej
proporcjonalnie do ilości i wagi popełnionych błędów.
Stwierdzono, że zastosowane narzędzia pozwalają na rzetelną ocenę, w jakim stopniu zamierzone
efekty kształcenia zostały osiągnięte przez uczestników odnośnych kursów. W przypadku
zastrzeżeń dotyczących np. określania proporcji punktowych między poszczególnymi zadaniami,
objętości testu, czy precyzji instrukcji, zasugerowano prowadzącym rozważenie dokonania
stosownych korekt w narzędziach planowanych do wykorzystania w bieżącym roku akademickim.
Przekazano prowadzącym także uwagi bardziej szczegółowe, np. sugerujące unikanie testowania
za pomocą tekstów charakteryzujących się możliwością silnego emocjonalnego oddziaływania na
studentów, staranny (minimalizujący prawdopodobieństwo przypadkowego udzielenia poprawnej
odpowiedzi) dobór opcji w popularnych testach wielokrotnego wyboru oraz zwrócenie uwagi,
czy odpowiedzi na poszczególne pytania nie są podane w treści innych przykładów lub zadań.
Nie stwierdzono przypadków istotnych wad narzędzi weryfikacji, mogących w znaczący sposób
utrudnić lub uniemożliwić ocenę stanu wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych studenta.
Instytut systematycznie gromadzi przykładowe wzory lub opisy narzędzi weryfikacji efektów
kształcenia wykorzystywanych na wszystkich prowadzonych specjalnościach.
Opracował zespół w składzie:
dr Marta Mamet-Michalkiewicz (specjalności IKILA)
dr hab. Andrzej Porzuczek (specjalności IJA)
3. Ocena wyników sesji egzaminacyjnych
a. Wyniki sesji.
Podczas obydwu sesji egzaminacyjnych na kierunku Filologia Angielska wystawiono w sumie
35039 ocen. Większa ich część (20234) przypada na sesję zimową, natomiast nieco mniejsza
(14805) na sesję letnią. Owa dysproporcja spowodowana jest głównie znacznym zmniejszeniem
się liczby studentów na I roku studiów I stopnia po I semestrze (rezygnacje, niezaliczenie sesji)
oraz wyjazdami studentów na stypendia zagraniczne. Łączna liczba ocen jest ogromna, ponieważ
na wszystkich 24 specjalnościach prowadzonych przez Instytut Języka Angielskiego i Instytut
Kultur i Literatur Anglojęzycznych w ramach kierunku Filologia Angielska studiuje prawie 1800
studentów.
11
Jeśli chodzi o sesję zimową, to rozkład ocen uzyskanych przez studentów w obydwu terminach
wyglądał następująco:
Jeśli chodzi o 1 termin, to z wykresu wynika, że rozkład poszczególnych stopni jest bardzo
prawidłowy. Świadczy to o tym, że studenci w wymiarze globalnym oceniani są przez
wykładowców rzetelnie i sumiennie, a wysokość oceny jest miarodajnym odpowiednikiem
poziomu wiedzy studentów. Jak się okazuje, około ¾ ocen niedostatecznych jest następnie
poprawiana w 2 terminie, a w efekcie ¼ pozostaje bez zmian. Większość osób, które nie uzyskały
pozytywnej oceny z zaliczeń bądź egzaminów zostaje skierowana na powtarzanie przedmiotu
bądź roku, część natomiast rezygnuje ze studiów. Sesja zimowa stanowi więc swoistą weryfikację
stopnia przygotowania kandydatów do studiów i powoduje, że osoby najbardziej niedopasowane
i nieprzystające do profilu poszczególnych grup zostają wyeliminowane. Wykres przestawiający
12
wyniki sesji poprawkowej pokazuje także, że sporo zdających raczej źle radzi sobie z podejściem
do 2 terminu: jedynie około 1/3 uzyskuje ocenę 3,5 lub wyższą.
Analiza dystrybucji ocen w zależności od przedmiotu wskazuje, że w kilku przypadkach
proporcje ocen negatywnych i pozytywnych są bardzo mocno zachwiane. Szczególnie źle wypadł
w sesji zimowej egzamin z Historii Angielskiego Obszaru Językowego i z Historii Literatury
Brytyjskiej na specjalnościach tłumaczeniowych i biznesowych, gdzie oceny niedostateczne
stanowiły ponad 90% w pierwszym i ponad 30% w drugim terminie. Tylko nieco lepiej wyglądało
to w ramach specjalności nauczycielskich i kulturowych. Tragiczne pod tym względem były
jednak wyniki wśród studentów zaocznych, gdzie spośród ponad 70 zdających ostatecznie
pozytywną ocenę uzyskało zaledwie 12 osób. Po egzaminie z Praktycznej Nauki Języka
Angielskiego na pierwszym roku studiów proporcje ocen pozytywnych i negatywnych były tylko
niewiele lepsze od tych uzyskanych z opisywanych powyżej przedmiotów. O ile jednak w
przypadku PNJA surowe podejście i stawianie wysokich wymagań studentom, którzy
przyjmowani są na podstawie wyników matury (nie zawsze miarodajnych) jest jak najbardziej
zasadne, to jednak wydaje się, że w przypadku modułów literaturoznawczych można rozważyć
zmianę wymagań egzaminacyjnych, gdyż mamy tu do czynienia z przedmiotem zupełnie dla
świeżo upieczonych studentów nowym, a w większości przypadków jedynie uzupełniającym ich
wykształcenie filologiczne w ramach specjalności zorientowanych na nieco inne treści
(tłumaczenie, język biznesu). Zważywszy jednak, że w opinii wykładowców przygotowane przez
nich egzaminy różnią się poziomem trudności od analogicznych egzaminów na innych
specjalnościach, rozwiązaniem alternatywnym mogłaby być modyfikacja planów studiów,
skutkująca między innymi przesunięciem modułów literaturoznawczych na późniejsze semestry.
Należałoby także zwrócić uwagę na grupę przedmiotów, gdzie tendencja jest zgoła odmienna i
wystawiane oceny to prawie wyłącznie oceny bardzo dobre. W ich przypadku kryteria oceny
zostały ewidentnie zaniżone, lub też omawiane treści nie są odpowiednio dostosowane do
poziomu studentów. Liczby wskazują na to, że miało to miejsce w przypadku pojedynczych
wykładowców prowadzących zajęcia w konkretnych grupach, na przykład z przedmiotów
Konwersacja i Rozumienie tekstu na 3 semestrze specjalności Język Biznesu, albo też
Językoznawstwa kontrastywnego na 1 semestrze studiów niestacjonarnych, specjalność
nauczycielska. Widać też, że prawdopodobnie zbyt łatwo jest uzyskać bardzo wysoką ocenę z
Konwersacji (tendencja obecna w ramach wielu specjalności) oraz z przedmiotów
informatycznych.
Jeśli chodzi o sesję letnią, to rozkład ocen uzyskanych przez studentów w obydwu terminach
wyglądał następująco:
13
Tak jak w przypadku sesji zimowej, rozkład ocen jest prawidłowy. Warto jednak zwrócić uwagę
na to, że procent ocen niedostatecznych z ponad 10 w przypadku sesji zimowej spada do około 5
w sesji letniej, oraz że znakomita większość ‘dwójkowiczów’ przystępuje do drugiego terminu. I
tutaj także obserwujemy pozytywną zmianę w zakresie procentu osób uzyskujących pozytywny
wynik egzaminu bądź zaliczenia poprawkowego. Liczba 104 ocen niedostatecznych przekłada się
bowiem na zaledwie około 20 osób, które opuszczają szeregi studiujących na tym etapie,
pozostałe osoby kierowane są na powtarzanie przedmiotu bądź roku.
W sesji letniej nie występują już tak wielkie dysproporcje pomiędzy ocenami negatywnymi a
pozytywnymi w ramach niektórych przedmiotów, choć w dalszym ciągu zaznacza się względna
trudność modułów literackich, które sprawiają studiującym największy kłopot. Niezbyt dobrze
wypadł też egzamin z Praktycznej Znajomości Języka Angielskiego na 4 semestrze specjalności
Kultura-Media-Translacja. Przedmiotami / modułami najłatwiejszymi do zaliczenia okazały się
14
zwyczajowo Konwersacja oraz Brytyjska Filozofia Języka i Praktyki Pedagogiczne (same piątki!)
na drugim poziomie studiów, specjalność nauczycielska. Poza tymi kilkoma dziwnymi
przypadkami jednostronnej dystrybucji bardzo dobrych ocen nie zaobserwowano w tym zakresie
nieprawidłowości.
Reasumując, analiza wyników sesji zimowej i letniej potwierdza prawidłowy przebieg i organizację
procesu weryfikacji efektów kształcenia na kierunku Filologia Angielska.
Sporządził
dr hab. Adam Wojtaszek
członek KZZJK (Filologia Angielska)
Załączniki do oceny:
1) raport_sesja_zima_2013-14_tylko_FA_18.11.xml
2) raport_sesja_lato_2013-14_tylko_FA_20.11.xml
b. Wnioski
Wnioski przedstawione są w punkcie a.
Należy poruszyć w tym miejscu kwestie techniczne; oczekiwanie od Zespołów dokonania analizy
wyników sesji powinno być połączone z udostępnieniem im odpowiednich narzędzi pomocnych
w opracowaniu i usystematyzowaniu danych według wspólnie wypracowanych potrzeb. Powtarza
się problem właściwej współpracy między Diots a pracownikami naukowo-dydaktycznymi,
którzy wykonując narzucone im zadania muszą dostosować się do systemu, podczas gdy to oni
powinni zlecać tworzenie rozwiązań ułatwiających im pracę. Np. wyniki sesji są dostępne
wyłącznie w wersji dla całego wydziału (p. załącznik raport_sesja_zima_201314_zaznaczone_FA_17.11) skąd na podstawie kodów z ogromnej liczby wierszy trzeba było
wyodrębniać te dotyczące konkretnego kierunku.
III. Podsumowanie
1. Ocena podsumowująca
Proces dydaktyczny przebiegał zgodnie z planem oraz programami nauczania. Uzyskane zostały
zakładane w programach nauczania rezultaty kształcenia. Wdrożona procedura monitorowania
efektów kształcenia zakłada systematyczne zbieranie i analizowanie wzorów testów i prac
pisemnych (kolokwia pisemne i egzaminy pisemne) oraz wykazów pytań egzaminacyjnych
(kolokwia ustne i egzaminy ustne), które stanowią techniki weryfikacji efektów kształcenia
wykazanych i zdefiniowanych w sylabusach modułów.
15
2. Propozycje zmian doskonalących (z uwzględnieniem wniosków z innych prac
KZZJK)
a) Uzyskane w roku 2013/14 niskie oceny z Praktycznej Nauki Języka Angielskiego uzyskane
przez studentów I roku, podczas egzaminu w sesji zimowej, spowodowały podjęcie prac nad
przekształceniem modelu kształcenia językowego w ramach tego przedmiotu. Pierwszym etapem
zmian jest zmodyfikowanie planów studiów I stopnia na specjalnościach „kultura i literatura
angielskiego obszaru językowego” oraz „kultura-media-translacja”. Skonstruowany przez nas
projekt rozwijania poszczególnych sprawności językowych został poddany sprawdzeniu w 3
grupach studenckich, w ramach badań pilotażowych. Ostateczne zmiany w programie studiów
innych specjalności zostaną wprowadzone po uzyskaniu wyników pilotażu i ich przeanalizowaniu.
b) Konieczne są usprawnienia w systemie informatycznym, ułatwiające a nie generujące pracę.
c) Za istotną trudność należy uznać brak określonych przez regulamin studiów jednoznacznych
zasad obliczania oceny końcowej modułu (np. przeliczanie średniej przy kilku sposobach
weryfikacji na ocenę: średnia 3.75 może być przeliczona jako 4.0, albo jako 3.5). Różne wydziały,
a czasem instytuty w obrębie jednego wydziału stosują różne interpretacje. W przypadku części
neofilologicznej udało się wypracować wspólne zasady stosowane przez wszystkie instytuty w
Sosnowcu, co ułatwiło pracę wszystkim wykładowcom, ale jest rozwiązaniem połowicznym w
sytuacji, gdy np. w katowickiej części wydziału takich wspólnych zasad nie ma, albo są one inne.
Tym samym studenci studiujący na dwóch kierunkach mogą na podstawie identycznych ocen
składowych otrzymywać inną ocenę końcową (inne traktowanie oceny niedostatecznej, inne
przedziały ocen przy obliczaniu średnich, itp.). Mimo postulowania przez p. Dziekan dr hab.
Monikę Bielińską wprowadzenia odpowiednich zapisów przy okazji nowelizacji, nie udało się
tego dokonać. Jest to fundamentalne niedopatrzenie, paradoksalnie krzywdzące studentów tych
wydziałów i instytutów, które poważnie podeszły do sprawy zadbania o jakość kształcenia
stosując wyższy próg zaliczenia czy bardziej rygorystyczne obliczanie oceny końcowej modułu.
Uzyskanie wyższej średniej i co za tym idzie stypendium naukowego, może być trudniejsze niż w
przypadku studentów innych wydziałów gdzie stosowane są o wiele bardziej dowolne czy
liberalne zasady.
Powyższy postulat wprowadzenia jednolitych zasad obliczania OKM na poziomie całej uczelni
został już przedstawiony przez Zespół w ubiegłym roku akademickim.
16