Dowiedz się co i jak opowiadają mangi shoujo

Bałtycki Festiwal Komiksu,
Gdańsk, 27-29 czerwiec 2014
Co i jak opowiadają
mangi shōjo?
Agata Włodarczyk
Manga, czyli...
●
komiks japoński
●
czarno-białe ilustracje
●
●
●
wydawane w tomikach
(wielu)
grube, ok. 200 stronicowe
tomy
NIE: manhwa czy
manhua
Było ich jedenaścioro Moto Hagio
Whoever unknown by Aoi Kujyou
Manga, manga a manga
●
„manga” jako termin – zaproponowany przez Katsuhika
Hokusaia (1760-1849)
●
przyjęty w dopiero w XX wieku (opisywał już coś innego)
●
inne terminy przed IIWŚ:
–
toba-e - 'obrazy Toby', od nazwiska artysty z XI wieku
–
giga – 'żartobliwe obrazki'
–
kyōga – 'szalone obrazki'
–
ponchi-e – pochodzi od nazwy angielskiego periodyku
„The Japanese Punch” z XIX wieku
Gatunki
●
●
Dwa podziały:
–
wiek grupy docelowej
–
gatunek (genre)
Terminowy galimatias:
–
literaturoznawcze polskie
–
amerykański system
wydawniczy
–
fanfikowy wielorodzaj
Gatunki - target
●
●
●
4 podstawowe:
–
shōnen
–
shōjo
–
seinen
–
josei
magazyny kierowane do
tych konkretnych grup
Ale – granice pomiędzy
tymi grupami są nieostre
Mangi dla dziewcząt – XX wiek
●
●
●
Magazyny dla dziewcząt:
–
1903 – Shōjo kai
–
1906 – Shōjo sekai
–
1908 – Shōjo no tomo
Pierwsze komiksowe
stripy od 1910 roku
„Frywolne treści”
zawieszone na czas wojny
Mangi dla dziewcząt – po IIWŚ
●
●
●
Do lat 60. XX wieku
mangi kierowane
głównie do chłopców
Wciąż rysują
mężczyźni
[!] Ribon no Kishi (19531968) Osamu Tezuka
Zwrot ku czytelniczkom
●
●
Zmiana w latach 70.:
parodie yaoi, rozwój shōjo
i pochodnego shōnen-ai
„Grupa roku 24” [24 年
組 ] – kobiety-mangaki:
–
Riyoko Ikeda
–
Moto Hagio
–
Keiko Takemiya
Versailles no Bara Riyoko Ikeda
Shōjo, czyli co dokładnie?
●
●
●
Manga skierowana do
konkretnej grupy
czytelniczej
–
dziewczęta i młode kobiety
–
pomiędzy 10 a 18 rokiem
życia
O czym: za chwilę :)
Odpowiednik
książkowych YA (young
adult)
Shōjo czy już josei?
●
Warunki konieczne lub
wystarczające:
–
typ czasopisma
drukującego
–
treść
–
styl rysunku
–
kolorystyka
–
bohaterka jako główna
postać
–
...?
A może seinen lub shōnen?
O, naiwności...
●
●
Opinie o historiach dla
dziewczyn:
–
naiwne
–
błahe
–
niewarte uwagi
–
o dzieciakach
–
pełne szczęśliwości
Jeśli nie, to pewnie nie jest shōjo?
–
Tsubasa Reservoir Chronicle
opisywana również jako shōnen
Tsubasa Reservoir Chronicle CLAMP
Nieobecność w dyskusjach
●
Badane są:
–
yaoi/BL/shōnen-ai
–
yuri
–
hentai
–
cyberpunk
–
graphic novels
–
serializowane shōnen
Co opowiadają
Emocjonalne smęty?
●
●
Tęcza, szczęśliwość i
szczeniaczki. Przez 20+
tomów.
Obecność uczuć w
historiach:
–
przedstawienie
–
splątanie
–
analiza
–
osadzenie w relacjach
międzyludzkich
My 1.3 Boyfriend Shimaki Ako
Nie taka szczęśliwość i tęcza
Puella Magi Madoka Magica Magica Quartet i Hanokage
Romans, sam romans...?
Shōnen Aromatic Yuu Watase
Romans, sam romans...?
●
●
Ale również romans bywa
wynikiem zdarzeń fabularnych.
Nie każda manga shōjo mieści się
w romansowym schemacie.
Nana Yazawa Ai
Śliczność i piękność
●
Bohaterki są ładne (główne)
–
●
●
czasem są „brzydkie” dla
siebie, albo dla wszystkich
poza ukochanym
Bohaterowie jeszcze ładniejsi /
przystojniejsi
„Ładność” jako topos, nieraz
wykorzystywana przewrotnie
Bet!! Rei Touma
Śliczność i piękność
Yamato nadeshiko shichi henge (Perfect Girl Evolution) Tomoko Hayakawa
Damy w opałach...?
●
●
Nie tylko! Acz także
nimi bywają.
Kreowanie bohaterek:
–
silnych
–
samowystarczalnych
–
„samoratujących się”
–
wielość ról, postaw i
zachowań
Sailor Moon Naoko Takeuchi
Na przykład
The Legend of Basara Yumi Tamura
Gender confusion
●
●
●
Główna bohaterka przebiera
się za chłopca lub zostanie za
niego wzięta i podtrzymuje
podobny wizerunek.
Zwykle w komediach
szkolnych.
Bardzo rzadko można
znaleźć podobną oś fabularną
w innych mangach niż shōjo.
Hanazakari no kimitachi e Hisaya Nakajo
Boku ni natta watashi Shimaki Ako
Jak opowiadają
Akcenty w fabule
●
emocje
●
relacje międzyludzkie
●
problemy szkolne
●
traumy
●
problemy dziewcząt i kobiet
●
konsekwencje molestowania
seksualnego, gwałtów etc.
Kiss in the blue Miyasoko Kano
Kreska
●
miękka
●
delikatna
●
ozdobna
●
wzorzysta
●
przepych szczegółów
●
Ale też:
–
uproszczenia
–
nierealistyczne proporcje
Chō ni naru hi Sumomo Yumeka
Angel Sanctuary Kaori Yuki
Loveless Yun Kōga
Kostiumy
Butterfly Night Kayono
Paradise Kiss Ai Yazawa
Karneval Tōya Mikanagi
Love Monster Riko Miyagi
Tła – scenografia
●
●
Urozmaicone szczegółami
–
meble
–
biżuteria
–
ozdobniki
W kluczowych momentach
(uczuciowych,
romansowych):
–
kwiaty
–
pióra
–
rozbłyski
Kagen no tsuki Ai Yazawa
Kamikaze Kaitō Jeanne Arina Tanemura
Love Monster Riko Miyagi
Paradise Kiss Ai Yazawa
Angel Sanctuary Kaori Yuki
y
d
a
ł
k
y
z
r
P
Demian Syndrome Mamiya Oki
Ribon no kishi (1953)
Osamu Tezuka
●
●
●
●
Księżniczka Sapphire, żeby
zasiąść na tronie musi udawać
księcia.
Sapphire ma dwa serca:
niebieskie-chłopięce oraz
różowe-dziewczęce.
Różne przygody, w czasie
których Sapphire walczy ze złem.
Na końcu Sapphire pokonuje zło
i wychodzi za mąż.
Inspirowane kobiecą rewią
Takarazuka.
Mahōtsukai Sally (1966)
Mitsuteru Yokoyama
●
Pierwsze magical girls, które stało się
anime.
–
●
●
●
Pierwsza manga MG Himitsu no Akkochan Fujio Akatsuki
Sally jest księżniczką z Królestwa
Czarów, która trafia na Ziemię.
Zaprzyjaźnia się z Ziemiankami i
postanawia zostać. Swoje moce
ukrywa.
Inspirowane amerykańskim Bewitched.
Emitowane w Polsce jako „Sally
Czarodziejka”.
Klan Poe (1974)
Moto Hagio
●
●
●
●
●
Historyczne shōjo o wampirach
(pl. wampanellach); XVIII-XX w
Zbiór krótkich rozdziałów; z
punktu widzenia bohaterów lub
innych osób, które ich kiedyś
spotkały.
Inspirowane prozą Shotaro
Ishimoriego "Mist, Roses and
Stars".
Nominowana do nagrody za
najlepsze shōnen w 1976.
Wydane przez JPF.
Mój drogi bracie (1975)
Riyoko Ikeda
●
●
●
●
●
Losy głównej bohaterki, Nanako
Misonoo, w prestiżowym liceum.
Nanako pisze listy do swojego
prawie-przybranego brata.
Zostaje przyjęta do elitarnej grupy
uczennic, co staje się powodem
późniejszych problemów.
Wątki: kazirodztwo, homoerotyka,
uzależnienie (narkotyki, leki),
przemoc, bullying.
Wydane przez JPF.
Please Save My Earth (1987)
Saki Hiwatari
●
●
●
●
●
Science-fiction shōjo
Alice Sakaguchi i jej koledzy z
liceum śnią podobne seny o
kosmitach obserwujących Ziemię z
Księżyca.
Rekolekcje z życia kosmitów, ich
planety oraz stacji badawczej.
Wątki: reinkarnacja, obsesja, miłość
obsesyjna.
Duża zmiana w stylu rysowania w
ciągu trwania serii.
Oh! My Goddess! (1988)
Kosuke Fujishima
●
Seinen (też: shōjo).
●
Seria wciąż nie zakończona.
●
●
●
●
Opowiada o przygodach dwóch
boginki Belldandy, która mieszka
razem z licealistą Keiichim
Morisato.
Później dołączają do niej siostry
Skuld oraz Urd.
Mitologia skandynawska
pomieszana z judeochrześcijańską.
Wydawane przez JPF
Sailor Moon (1992)
Naoko Takeuchi
●
●
●
●
●
Historia skoncentrowana wokół
Usagi Tsukino, która pewnego dnia
zostaje Czarodziejką z Księżyca.
Usagi wraz z koleżankami broni
Ziemi przed daimonami.
Wątki: przyjaźń, miłość, zakazana
miłość, ratowanie świata,
spełnianie marzeń.
Wydane przez JPF
Prequel: Code Name: Sailor V!;
również wydane przez JPF
Angel Sanctuary (1994)
Yuki Kaori
●
●
●
●
●
Historia Setsuny Mudo, będącego
reinkarnacją Organicznej Anielicy
Alexiel.
Setsuna/Alexiel zostaje wplątany w
wojnę aniołów i demonów jako
Mesjasz.
Osadzone w kabale i mitach
judeochrześcijańskich.
Wątki: kazirodztwo, wojna,
równouprawnienie, miłość, obsesja,
dążenie do władzy.
Wydane przez JPF.
Mars (1996)
Fuyumi Sōryo
●
●
●
●
Historia licealistów:
introwertywnej Kiry Aso oraz
przebojowego Rei Kashino.
Rei ratuje Kirę przed
napastującym ją nauczycielem w
zamian za obraz, jaki namalowała
w zeszycie.
Wątki: miłość, samobójstwo,
gwałt, trudna przeszłość,
motocykle
Wydane przez Waneko.
Utena (1996)
Chiho Saitō, Kunihiko Ikuhara, Be-Papas
●
●
●
●
Utena, kiedyś uratowana przez
księcia, postanawia być silną i
ratować damy z opresji.
W nowej szkole przez przypadek
trafia na magiczny turniej
szermierczy i wplątuje się w
system walk Końca Świata.
Jako zwyciężczyni pojedynku
zostaje zaręczona z Różaną
Oblubienicą.
Wydane przez Waneko.
Paradise Kiss (1999)
Ai Yazawa
●
●
●
●
Yukari, pilna uczennica
przygotowująca się do
egzaminów wstępnych przez
przypadek zostaje modelką dla
grupy licealistów ze szkoły
artystycznej.
W trakcie trwania historii
odkrywa, co chce robić w życiu.
Wątki: miłość, rozstania, trudne
związki, skomplikowane relacje
Wydane przez Waneko.
Ponadto wydane w Polsce...
●
Balsamista Mitsukazu Mihara
●
Beast Master Kyōsuke Motomi
●
Brzoskwinia Miwa Ueda
●
*Kuroshitsuji Yana Toboso
●
Card Captor Sakura CLAMP („Mangamix”)
●
Ouran High School Host Club Bisco Hatori
●
*Chobits CLAMP
●
Puella Magi Madoka Magica
●
Doll Fuyumi Soryō („Mangamix”)
●
PMMM: The Different Story
●
D.N.Angel Yukiru Sugisaki
●
Rock na szóstkę Kana Watanabe
●
Demon Maiden Zakuro Lily Hoshio
●
Służąca przewodnicząca Hiro Fujiwara
●
Dengeki Daisy Kyousuke Motomi
●
S.A. Special A Maki Minami
●
Fushigi Yuugi Yuu Watase
●
Ścieżki miłosci Io Sakisaka
●
Hasło brzmi: Sailor V! Naoko Takeuchi
●
Tokyo Mew Mew Mia Ikumi & Reiko Yoshida
●
Kagen no tsuki Ai Yazawa
●
Vampire Knight Matsuri Hino
●
Kamikaze Kaito Jeanne Arina Tanemura
●
Walkin' Butterfly Chihiro Tamaki
●
Karneval Tōya Mikanagi
●
Wish CLAMP
●
Kobato CLAMP
●
Yami no Matsuei Yōko Matsushita
●
Książę Piekieł: Devils and Realist Madoka
Takadono & Utako Yukihiro
Podsumowując
●
Manga dla dziewcząt 10-18.
●
Różnogatunkowa.
●
Akcent na emocje i relacje.
●
Nie unika tematów trudnych.
●
Dziewczęca/kobieca perspektywa.
●
Dziewczęce/kobiece problemy.
●
Ozdobna, ładna, ze szczegółami.
●
Wzorce.
●
Wzmacnianie samostanowienia.
Angel Sanctuary Kari Yuki
Dziękuję za uwagę!
●
Prezentację będzie można obejrzeć na:
–
http://comixgrrrlz.pl/
–
https://ug.academia.edu/AgataWlodarczyk