Podróże edukacyjne

Prof. dr hab. Dorota Żołądź-Strzelczyk
dr Krzysztof Ratajczak
Zakład Historii Wychowania
Wydział Studiów Edukacyjnych
Program zajęć fakultatywnych
Podróże edukacyjne
– od antyku do czasów nowożytnych
2. Zajęcia przeznaczone są dla studentów WSE wszystkich kierunków i
specjalności oraz studentów z innych wydziałów
3. Liczba godzin: 30
4. Forma zajęć: wykład/konwersatorium
5. Oczekiwane efekty kształcenia:
- zapoznanie słuchaczy ze zjawiskiem i skalą podróżowania w różnych epokach, z
rodzajami i motywami podejmowania podróży, wpływem podróży na rozwój
jednostki
- słuchacze zdobędą umiejętność analizowania źródeł historycznych zarówno
pisanych jak i innych – kartograficznych, ikonograficznych
- słuchacze poznają walory edukacyjne podróżowania dawniej i współcześnie
6. Treści programowe:
Wiedza o świecie w starożytności, średniowieczu i czasach nowożytnych.
Warunki i technika podróżowania. Podróże lądowe i drogą wodną (morskie i
śródlądowe). Motywy podejmowania podróży, rodzaje podróży – edukacyjny
aspekt podróżowania i podróże edukacyjne. Podróże w starożytności.
Średniowieczne wędrówki po wiedzę i umiejętności – scholarzy i czeladnicy.
Renesansowe podróże edukacyjne wśród innych typów podróżowania. Orszak w
podróży – podróż w samotności, samowtór, samotrzeć i w orszaku towarzyszy i
sług. Źródła – instrukcje rodzicielskie, traktaty apodemiczne, diariusze podróży,
korespondencja. Kierunki podróży edukacyjnych Polaków w XVI-XVII wieku.
Podróże pań w epoce nowożytnej. Podróże w ikonografii.
7. Warunki zaliczenia:
- obecność na zajęciach, aktywność
- opracowanie wybranej podróży edukacyjnej na podstawie zachowanych źródeł i
literatury
8. Wybrana literatura:
Bratuń M., „Ten wykwintny, wykształcony Europejczyk”. Zagraniczne studia i podróże
edukacyjne Michała Jerzego Wandalina Mniszcha w latach 1762-1768, Opole 2002
Bratuń Marek, Podróże edukacyjne - na podstawie nie wydanej korespondencji Michała
Jerzego Wandalina i Józefa Mniszchów obejmującej lata 1761-1768, w: Duktem czasów. Księga
pamiątkowa ku czci profesora Mariana Kaczmarka, Opole 1996, s. 39-58
Cassone L., Starożytni żeglarze Basenu Morza Śródziemnego, Warszawa 1965
Dziechcińska H., Podróż - jej miejsce w świadomości społecznej, w: Odrodzenie i Reformacja w
Polsce, t.33, 1988, s. 27-51
Freylichówna J., Ideał wychowawczy szlachty polskiej w XVI i początku XVII w., Warszawa
1938
Kaczorowski W., Wychowanie Janusza Radziwiłła w świetle instrukcji rodzicielskiej,
Sprawozdania. Opolskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Wydział I Nauk HistorycznoSpołecznych nr 19, 1984
Kurdybacha Ł., Pedagogika szlachecka XVI i XVII wieku w świetle instrukcji rodzicielskich, w:
Ł. Kurdybacha, Pisma wybrane, t. 3, Warszawa 1976, s. 33-56
Manikowska H., Jerozolima – Rzym – Compostella: wielkie pielgrzymowanie u schyłku
średniowiecza, Warszawa 2008
Mączak A., Życie codzienne w podróżach po Europie w XVI-XVIII wieku, Warszawa 1978
Mączak A., Peregrynacje. Wojaże. Turystyka, Warszawa 1984
Ohler N., Życie pielgrzymów w średniowieczu. Między modlitwą a przygodą, Kraków 2000
Olędzka-Frybesowa A., Drogami średniowiecznej Europy, Kraków 1997
Peregrinationes : pielgrzymki w kulturze dawnej Europy, red. H. Manikowska, H.
Zaremska, Warszawa 1995.
Pietrzyk Z., W kręgu Strasburga. Z peregrynacji młodzieży z Rzeczypospolitej polsko-litewskiej
w latach 1538-1621, Kraków 1997
Przyboś A., Podróż królewicza Władysława Wazy do krajów Europy Zachodniej w latach 1624
- 1625 w świetle ówczesnych relacji, Kraków 1977
Sajkowski A., Nad staropolskimi pamiętnikami, Poznań 1962
Sajkowski A., Włoskie przygody Polaków. Wiek XVI-XVIII, Warszawa 1973.
Sokołowski W., Studia i peregrynacje Janusza i Krzysztofa Radziwiłłów w latach 1595-1603
(Model edukacji syna magnackiego na przełomie XVI i XVII wieku), w: Rozprawy z Dziejów
Oświaty 35, 1992, s. 3-35
Strzelczyk J., Średniowieczny obraz świata, Warszawa 2004
Targosz K., Jana Sobieskiego nauki i peregrynacje, Warszawa 1985
Żołądź D., Podróże edukacyjne Polaków w XVI i XVII wieku, w: J. Hellwig, W. Jamrożek, D.
Żołądź, Z prac poznańskich historyków wychowania, Poznań 1994, s. 29-63
Żołądź D., Przyczyny "dziatek do Niemiec wysyłania", Przegląd Edukacyjny 1, 1994, s. 5 - 15
Żołądź-Strzelczyk D., Instrukcje rodzicielskie jako źródło do badania dziejów wychowania
XVI i XVII wieku, w: Konteksty i metody w badaniach historyczno-pedagogicznych , red.
T.Jałmużna, I. Michalska, G. Michalski , Łódź 2004, s. 161-171