Tygodnik Powszechny nr 4

4
▪ ▪ OBRAZ TYGODNIA
44 Żebyście nie musieli myśleć
o wojnie
5 Opozycja jeszcze bardziej
ANDRZEJ STANKIEWICZ
MONIK A ANDRUSZEWSK A: Boże
Narodzenie w okopach w Donbasie
16 Czytania / Widzenia
46 Kradzież stulecia we Lwowie
podzielona
PIOTR KOSIEWSKI: Zaginęły cenne
BP GRZEGORZ RYŚ
PAWEŁ ŚPIEWAK
O. WACŁ AW OSZAJCA
starodruki
▪ ▪ HISTORIA
WOJTEK LASKI / EAST NEWS
▪ ▪ KRAJ
18 Armia w czasach
spustoszenia
TOMASZ SIEMONIAK: PiS zapłaci
prędzej czy później wysoką cenę
za kryzys w Sejmie
22 Fakty i mity o smogu
MAREK JÓZEFIAK
24 Niepotrzebne resztki
▪ TEMAT TYGODNIKA ▪
BŁAŻEJ STRZELCZYK:
Bezdomność i wykluczenie
10 Nie bij słabszego. I dlaczego
26 Zacznijmy od siebie
ROZMOWA Z K AROLEM MODZELEWSKIM:
ROZMOWA Z S. MAŁGORZATĄ
CHMIELEWSK Ą
▪ ▪ WIARA
28 Klucz do kardynała
ARTUR SPORNIAK: Kard. Dziwisz
kończy rządy w Krakowie
32 Ojczyźnie naszej
– chuligański trud
K ATARZYNA PIOTROWIAK: Kibice
na Jasnej Górze
34 Najważniejszy puzzel
DOROTA BIDZIŃSK A: Gajdowie
pokazują, że światy można łączyć
36 Nienawiść nas ocali
MARTA SENK: W irackim
Kurdystanie dorasta pokolenie
muzułmanów wrogich... islamowi
▪ ▪ ŚWIAT
Chodzi o tych, którzy do tej pory odczuwali
tylko lekceważenie kręgów utożsamiających
się z transformacją. W odpowiedzi
dojrzewała głucha niechęć. W jedną stronę
idzie pogarda, w drugą agresja.
Państwo peerelowskie wstydziło się tego,
co robiło. Materiały uzyskane z podsłuchów
opisywali w aktach nie jako swoje, ale jako
materiały od agentów. Czyli przynajmniej
wiedzieli, że robią źle.
A w rządzie PiS – zero wstydu.
▪ FELIETONY ▪
27 PAWEŁ RESZK A 39 SZYMON HOŁOWNIA
55 WOJCIECH BONOWICZ 72 JAN KL ATA
74 STANISŁ AW MANCEWICZ
74 BARTOSZ MINKIEWICZ
40 Broń masowego cyberrażenia
WOJCIECH BRZEZIŃSKI: Cyfrowy
Na okładce: KAROL MODZELEWSKI
wyścig zbrojeń trwa. A cyberwojna
zagraża już demokracji
Fotografia: WOJCIECH OLKUŚNIK / AGENCJA GA ZETA
Redaktor prowadzący: PIOTR MUCHARSKI
49 Wszystkie łaski Jana
TOMASZ TARGAŃSKI:
O najwybitniejszym polskim
przedstawicielu Reformacji
▪ ▪ NAUKA
52 Osobliwość Hawkinga
ŁUK ASZ L AMŻA: Na 75. urodziny
wybitnego naukowca
▪ ▪ KULTURA
56 Requiem z komputera
BARTOSZ WAGLEWSKI „FISZ”,
MUZYK: Mam problem z pustymi
podwórkami
60 Reporter wśród Innych
ADRIAN STACHOWSKI: Dziesięć lat
po śmierci Ryszarda Kapuścińskiego
63 Balsamowanie czasu
FILIP SPRINGER: Zofia Rydet i jej
„Zapis socjologiczny”
66 Zagraj to jeszcze raz, Seb
ANITA PIOTROWSK A:
O filmie „La La Land”
67 Warto zobaczyć w TV
72 Wśród książek
▪ ▪ POŻEGNANIE
68 Przesłanie powierzone falom
TOMASZ KUNZ: Pożegnanie
Zygmunta Baumana
▪ ▪ SMAKI
73 Pasternak w apogeum
PAWEŁ BR AVO: To nie powinno być
egzotyczne warzywo!
TYGODNIK POWSZECHNY ▪ www.TygodnikPowszechny.pl
Redaktor naczelny Piotr Mucharski
Redaktor senior ks. Adam Boniecki
Zastępcy redaktora naczelnego
Michał Kuźmiński, Marcin Żyła
Redaktor wydań specjalnych Michał Okoński
Dyrektor artystyczny Marek K. Zalejski
Wiara: Anna Goc, ks. Jacek Prusak SJ,
Piotr Sikora, Artur Sporniak (kierownik),
Błażej Strzelczyk, Marcin Żyła
Kraj: Paweł Bravo (kierownik), Andrzej Brzeziecki,
Paweł Reszka, Przemysław Wilczyński
Świat: Patrycja Bukalska, Anna Łabuszewska,
Wojciech Pięciak (kierownik), Joachim Trenkner
Historia: Wojciech Pięciak
Nauka: Michał Kuźmiński, Łukasz Kwiatek
(kierownik), Łukasz Lamża
Kultura: Kalina Błażejowska, Tomasz Fiałkowski,
Andrzej Franaszek, Grzegorz Jankowicz,
Piotr Mucharski (kierownik), Agnieszka Sabor
Telewizja: Anita Piotrowska
Wydanie internetowe: Ewelina Burda,
Michał Kuźmiński (kierownik), Błażej Strzelczyk
Felietoniści: Wojciech Bonowicz,
Szymon Hołownia, Jan Klata, Stanisław Mancewicz,
Bartosz Minkiewicz, Paweł Reszka,
Andrzej Stasiuk
Fotoedycja: Grażyna Makara (kierownik),
Edward Augustyn
Stale współpracują: Elżbieta Adamiak, Marek
Bieńczyk, Wojciech Bonowicz, Wojciech Brzeziński,
Beata Chomątowska, s. Barbara Chyrowicz, Justyna
Dąbrowska, Bartek Dobroch, ks. Andrzej Draguła,
Jarosław Flis, ks. Tomáš Halík, ks. Michał Heller,
o. Wacław Hryniewicz, Wojciech Jagielski,
Piotr Kłodkowski, Piotr Kosiewski,
Ryszard Koziołek, Katarzyna Kubisiowska,
Józef Majewski,Paweł Marczewski,
Michał P. Markowski, Marcin Napiórkowski,
Małgorzata Nocuń, Wojciech Nowicki,
Joanna Olech, Olaf Osica, Michał Olszewski,
Karolina Przewrocka-Aderet, Zuzanna Radzik,
Magdalena Rittenhouse, bp Grzegorz Ryś,
Tadeusz Sławek, Michał Sowiński, Marian Stala,
Andrzej Stasiuk, Władysław Stróżewski,
Teresa Stylińska, Paweł Śpiewak, Marek Zając
TP Typografia: Marta Makowska-Bogucka,
Andrzej Leśniak, Artur Strzelecki (kierownik)
Korekta: Grzegorz Bogdał, Sylwia Frołow,
Maciej Szklarczyk (kierownik)
Marketing i Projekty Specjalne:
Marta Filipiuk-Michniewicz, Maja Kuczmińska
(kierownik), Anna Pietrzykowska, Patryk Stanik
Projekt graficzny:
Marek Knap i Marek Trojanowski
WYDAWCA Tygodnik Powszechny Sp. z o.o.
Zarząd: Jacek Ślusarczyk (prezes),
Piotr Mucharski (wiceprezes),
Maja Kuczmińska (członkini)
Adres wydawcy i redakcji: 31-007 Kraków,
ul. Wiślna 12, tel.: 12-422-25-18, 12-422-23-11,
[email protected]
Reklama, promocja: tel. 12-422-05-70,
[email protected],
[email protected]
Prenumerata: tel. 12-431-26-83,
[email protected]
REKLAMA
Quad/Graphics w Wyszkowie drukuje
„Tygodnik Powszechny”
▪ REDAKCJA NIE ZWRACA TEKSTÓW NIEZAMÓWIONYCH ORAZ ZASTRZEGA SOBIE PRAWO ICH REDAGOWANIA I SKRACANIA. REDAKCJA NIE ODPOWIADA ZA TREŚĆ OGŁOSZEŃ. REDAKCJA MA PRAWO DO ODMOWY PUBLIKACJI OGŁOSZEŃ.
▪ PRAWA AUTORSKIE I MAJĄTKOWE DO WSZYSTKICH MATERIAŁÓW zamieszczonych w „Tygodniku Powszechnym” należą do Wydawcy oraz ich Autorów i są zastrzeżone
znakiem © na końcu artykułu. Materiały oznaczone na końcu dodatkowym znakiem π mogą być wykorzystane przez inne podmioty tylko i wyłącznie po uiszczeniu opłaty,
zgodnie z Cennikiem i Regulaminem korzystania z artykułów prasowych, zamieszczonymi pod adresem www.TygodnikPowszechny.pl/nota-wydawnicza.
eprasa.pl
tygodnik powszechny
4 | 22 stycznia 2017