Zarządzenie Nr 270/SG/04

ZARZĄDZENIE nr 136/WF/16
BURMISTRZA SKARSZEW
z dnia 13 czerwca 2016 roku
w sprawie wprowadzenia „Instrukcji postępowania w zakresie przeciwdziałania praniu
pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu”.
Na podstawie art. 2 pkt 8 oraz art. 15 a ust. 2 ustawy z dnia 16 listopada 2000 roku
o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz.U. z 2016 r., poz. 299
ze zm.) oraz art. 33 ust 3 i 5 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym
((Dz.U. z 2016 r., poz. 446 ) z a r z ą d z a s i ę, co następuje:
§ 1
Wprowadza się „Instrukcję postępowania w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy
oraz finansowaniu terroryzmu w Urzędzie Miejskim w Skarszewach oraz w jednostkach
podległych”, która stanowi załącznik Nr 1 do zarządzenia.
§ 2
Wyznacza się Naczelnika Wydziału Finansowego Urzędu Miejskiego w Skarszewach
Mirosławę Drzymalską na koordynatora ds. współpracy z Generalnym Inspektorem
Informacji Finansowej w Ministerstwie Finansów w zakresie wszystkich spraw związanych
z realizacją zadań dotyczących przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu
terroryzmu
§ 3
W celu właściwego wykonywania zadań i zabezpieczenia dokumentacji podejmowanych
czynności wprowadza się:
1) rejestr powiadomień, stanowiący załącznik Nr 2 do zarządzenia
2) wzór powiadomienia Głównego Inspektora Informacji Finansowej, stanowiący załącznik
Nr 3 do zarządzenia
§ 4
Zobowiązuje się do przestrzegania i stosowania postanowień instrukcji pracowników Urzędu
Miejskiego w Skarszewach oraz kierowników gminnych jednostek organizacyjnych
i dyrektorów spółek kapitałowych Gminy Skarszewy poprzez założenie oświadczenia,
stanowiącego załącznik Nr 4 do zarządzenia.
§ 5
Wdrożenie i wykonanie zarządzenia powierza się Koordynatorowi ds. współpracy
z Generalnym Inspektorem Informacji Finansowej.
§ 6
Traci moc:
1. Zarządzenie Nr 270/SG/04 Burmistrza Skarszew z dnia 30 grudnia 2004 roku
w sprawie wprowadzenia „ Instrukcji określającej zasady postępowania w przypadku
podejrzenia wprowadzenia do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących
z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł”
2. Zarządzenie Nr 80/WF/2007 Burmistrza Skarszew z dnia 27 sierpnia 2007 roku
w sprawie wprowadzenia zmian do Zarządzenia Nr 270/SG/04 Burmistrza Skarszew
z dnia 30 grudnia 2004 roku w sprawie wprowadzenia „ Instrukcji określającej zasady
postępowania w przypadku podejrzenia wprowadzenia do obrotu finansowego wartości
majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł”
§ 7
Instrukcja wchodzi w życie z dniem podjęcia.
BURMISTRZ
Jacek Pauli
2
Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr 136/WF/16
Burmistrza Skarszew z dnia 13.06.2016 r.
w sprawie wprowadzenia „Instrukcji
postępowania w zakresie przeciwdziałania
praniu
pieniędzy
oraz
finansowaniu
terroryzmu”.
Instrukcja
postępowania w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu w
Urzędzie Miejskim w Skarszewach oraz w jednostkach podległych
I. Część ogólna wprowadzająca
1. W aktualnym stanie prawnym podstawowym aktem normatywnym określającym
zasady oraz tryb przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz obowiązku podmiotów
uczestniczących w obrocie finansowym w zakresie gromadzenia i przetwarzania
informacji jest ustawa z dnia 16 listopada 2000 roku o przeciwdziałaniu praniu
pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
2. Celem systemu wprowadzonego ustawą jest określenie zasadzwalczanie niezgodnych
z prawem działań w sektorze finansowym oraz utworzenie banku danych dla
wszystkich instytucji, które w ramach swoich kompetencji zwalczają omawiany
proceder.
3. W świetle zapisów ustawowych do obowiązków „instytucji współpracującej”, którą
jest jednostka samorządu terytorialnego należy:
1) opracowanie wewnętrznej instrukcji postępowania w przedmiocie współpracy
z Generalnym Inspektorem Informacji Finansowej w zakresie zapobiegania
przestępstwu, o którym mowa w art. 299 kodeksu karnego
2) powołanie koordynatora ds. realizacji zadań wynikających z treści art. 15
ustawy.
3) przeprowadzenie szkolenia pracowników jednostki samorządu terytorialnego
i określonych pracowników jednostek podległych w zakresie realizacji zadań
wskazanych w ustawie.
4) niezwłoczne powiadamianie Generalnego Inspektora o stwierdzonych
podejrzeniach wprowadzania do obrotu finansowego wartości majątkowych
pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł.
4. Przestępstwo, o którym mowa w art. 299 Kodeksu Karnego polega na przyjmowaniu,
przekazywaniu lub wywożeniu za granicę, pomaganiu lub przenoszeniu własności lub
posiadania albo podejmowaniu innych czynności, które mogą udaremnić lub znacznie
utrudnić stwierdzenie przestępczego pochodzenia lub miejsca umieszczenia,
wykrycia, zajęcia albo orzeczenia przepadku środków płatniczych, papierów
wartościowych lub innych wartości dewizowych, praw majątkowych albo mienia
ruchomego lub nieruchomego pochodzących z korzyści związanych z popełnieniem
czynu zabronionego
3
II. Wykaz komórek merytorycznych i samodzielnych stanowisk pracy zobowiązanych
do przestrzegania ustawy
1. Komórki organizacyjne i samodzielne stanowiska Urzędu Miejskiego w Skarszewach
zobowiązane do przestrzegania ustawy oraz instrukcji:
1) Zastępca Burmistrza
2) Sekretarz Gminy
3) Skarbnik Gminy
4) Wydział Finansowy
5) Wydział Organizacyjny
6) Urząd Stanu Cywilnego i Spraw Obywatelskich
7) Wydział Inwestycyjny
8) Wydział Funduszy Europejskich
9) Stanowisko ds. kontroli finansowej
10) Radca Prawny.
2. Do przestrzegania przepisów ustawy i postanowień instrukcji zobowiązani są także:
1) Kierownicy gminnych jednostek organizacyjnych zaliczanych w świetle ustawy
o finansach
publicznych do jednostek sektora finansów publicznych,
w zakresie
działania jednostki, którą kierują,
2) Dyrektorzy spółek kapitałowych Gminy Skarszewy, w zakresie działania spółki, którą
zarządzają.
III. Przedstawienie obszarów szczególnie narażonych w jednostce na pranie pieniędzy
1. W Urzędzie Miejskim w Skarszewach
oraz w gminnych
jednostkach
organizacyjnych i gminnych spółkach kapitałowych obszarami szczególnego zagrożenia,
w których mogą być dokonywane próby prania pieniędzy są:
1) transakcje nietypowe związane z nabywaniem mienia komunalnego,
2) umowy i transakcje związane z wykonywaniem przez inne podmioty zadań
publicznych jednostki samorządu terytorialnego (np. zadania związane z gospodarką
komunalną, zadania inwestycyjne i remontowe) realizowane w warunkach
odbiegających od istniejących standardów,
3) wykonywanie zadań wspólnych z kapitałem prywatnym (wspólne inwestycje
gazyfikacyjne, wodociągowe, kanalizacyjne, oczyszczalnie ścieków, itd.),
4) zamówienia publiczne,
5) nadpłaty podatków i opłat lokalnych,
6) wykupy należności komunalnych i cywilnoprawnych,
7) pozyskiwanie pożyczek czy kredytów od fikcyjnych podmiotów.
2. Obszary, o których mowa powyżej nie mają charakteru zamkniętego i stabilnego,
ponieważ ulegają one ciągłym zmianom i przeobrażeniem, a także pojawiają się nowe.
IV. Obowiązki pracowników w zakresie realizacji ustawy
1. W celu wypełnienia obowiązków nałożonych mocą ustawy i niniejszej instrukcji
„Pracownicy” w szczególności powinni:
1) dokonywać analizy i oceny realizowanych transakcji w rozumieniu art. 2 pkt. 2 ustawy,
w których występują symptomy wskazujące na możliwość wprowadzania do obrotu
4
2)
3)
4)
5)
finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych
źródeł,
sporządzać potwierdzone za zgodność kopie dokumentów dotyczących transakcji, co
do których zachodzi podejrzenie, że mogą one mieć związek z popełnieniem
przestępstw, o którym mowa w art. 165a lub art. 299 Kodeksu karnego,
zebrać dostępne informacje o osobach przeprowadzających transakcje,
dokonać opisu transakcji, uzasadniającego podejrzenie występowania okoliczności
wskazanych w art. 15a ust. 1 ustawy i zaistnienia uzasadnionej konieczności
powiadomienia o tym fakcie Generalnego Inspektora Informacji Finansowej,
opis transakcji przekazać przełożonemu, a następnie Koordynatorowi.
2. Pod pojęciem „Pracownicy” rozumie się pracowników Urzędu Miejskiego w Skarszewach
oraz kierowników gminnych jednostek organizacyjnych i dyrektorów spółek kapitałowych
wymienionych w części II Instrukcji.
V. Obowiązki Koordynatora
Do zadań Koordynatora do spraw współpracy z Generalnym Inspektorem Informacji Finansowej
należy przede wszystkim:
1) opracowanie wewnętrznej instrukcji postępowania w sprawach określonych ustawą,
2) weryfikowanie zasadności bądź braku zasadności powiadomienia Generalnego
Inspektora Informacji Finansowej proponowanego przez merytorycznego pracownika
i przekazywanie na tę okoliczność stosownej notatki służbowej Burmistrzowi
Skarszew, w celu podjęcia stosownej decyzji,
3) w przypadku podjęcia przez
Burmistrza Skarszew decyzji o wystosowaniu
zawiadomienia - niezwłoczne powiadomienie Generalnego Inspektora o podejrzeniach
wprowadzenia do obrotu finansowego wartości majątkowych
pochodzących
z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł wg załącznika nr 3 do zarządzenia,
4) przekazanie Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej potwierdzonych kopii
dokumentów dotyczących transakcji, o których mowa w punkcie 3) oraz informacji
o osobach przeprowadzających te transakcje,
5) współpraca z wytypowanymi pracownikami jednostki w zakresie stosowania
postanowień ustawy,
6) współpraca z Generalnym Inspektorem w zakresie rozwiązywania problemów
wynikających z realizacji ustawy.
VI. Podstawowe pojęcia związane z realizacją ustawy.
1. Brudne pieniądze.
Jest to termin służący określeniu nielegalnych bądź niewiadomego pochodzenia dochodów
pochodzących w zdecydowanej większości z przestępczości zorganizowanej, częstokroć
prowadzonej na dużą skalę, nierzadko o charakterze międzynarodowym.
2. Pranie pieniędzy.
W aktualnym stanie prawnym z praniem pieniędzy będziemy mieli do czynienia wówczas,
gdy dowolna osoba:
- środki płatnicze,
- papiery wartościowe lub inne wartości dewizowe,
- prawa majątkowe albo
5
-


mienie ruchome lub nieruchome, pochodzące z korzyści związanych z popełnieniem
czynu zabronionego:
1) przejmuje,
2) przekazuje lub
3) wywozi za granicę,
4) pomaga do przenoszenia ich własności lub posiadania,
5) podejmuje inne czynności, które mogą udaremnić lub znacznie utrudnić stwierdzenie
przestępczego pochodzenia lub miejsca umieszczenia w/w wartości majątkowych,
wykrycia, zajęcia albo orzeczenia przepadku w/w wartości majątkowych.
Inna definicja prania pieniędzy stanowi, iż jest to ogół czynności mających na celu
ukrycie prawdziwego źródła pochodzenia nielegalnych dochodów uzyskiwanych
z przestępczej działalności i nadania im znamion legalnego pochodzenia.
Czynności te mają służyć następującym celom:
 stworzeniu dystansu pomiędzy środkami a przestępstwem,
 zbudowaniu fikcyjnej podstawy ich legalności.
Proces prania pieniędzy ma w swoim założeniu stworzyć jak największy dystans
pomiędzy wartościami majątkowymi pochodzącymi z przestępstwa a przestępstwem,
z którego pochodzą. W tym miejscu należy zwrócić uwagę na fakt, iż poszczególne
zachowania przestępcze zasadniczo w niczym się nie różnią od zwykłych czynności
handlowych i finansowych realizowanych w legalnym obrocie gospodarczym.
Klasyczny, najczęściej spotykany, cykl prania pieniędzy może wyglądać w sposób
następujący: przestępcy uzyskują gotówkę (z reguły o niskich nominałach) z ulicznej
sprzedaży narkotyków, następnie dokonują jej wymiany na banknoty o wyższych nominałach,
które następnie wpłacają na rachunek bankowy. W dalszej kolejności dokonują transferu
tychże środków za granicę, które następnie wracają do kraju, w którym dokonano
przestępstwa, w postaci pozornej pożyczki.
3. Transakcja.
Pod tym pojęciem będziemy rozumieli wpłaty i wypłaty dokonywane w formie gotówkowej
bądź bezgotówkowej, w tym także przelewy pomiędzy różnymi rachunkami należącymi do
tego samego posiadacza rachunku (za wyjątkiem przelewów realizowanych na rachunki lokat
terminowych). Transakcją będzie także wymiana walut, oddanie wartości majątkowych
w komis lub pod zastaw, zamiana wierzytelności na akcje lub udziały, dokonywane na
własny, jak i cudzy rachunek, a także przeniesienie wartości majątkowych pomiędzy
rachunkami należącymi do tego samego klienta.
4. Wartości majątkowe.
Pod tym pojęciem należy rozumieć środki płatnicze, papiery wartościowe, lub inne wartości
dewizowe, prawa majątkowe, mienie ruchome i nieruchome.
5. Rachunek.
Pod tym pojęciem będziemy rozumieli rachunek bankowy, rachunek prowadzony
w spółdzielczej kasie oszczędnościowo – kredytowej, rachunek papierów wartościowych
i rachunek pieniężny służący do jego obsługi.
6
6. Wstrzymanie transakcji.
Jest to działanie polegające na czasowym ograniczeniu dysponowania i korzystania
z posiadanych wartości majątkowych, polegające na uniemożliwieniu dokonania określonej
transakcji przez instytucje obowiązaną.
Wstrzymania zamierzonej transakcji można dokonać na okres do 48 godzin, na pisemne
żądanie Generalnego Inspektora, natomiast na okres do 3 m - cy na podstawie postanowienia
prokuratora.
7. Blokada rachunku.
Jest to działanie polegające na czasowym uniemożliwieniu właścicielowi dysponowania
i korzystania ze wszystkich wartości majątkowych zgromadzonych na jakimkolwiek rachunku
bankowym, w tym także przez instytucje obowiązaną.
VII. Fazy prania pieniędzy
1. Faza lokowania.
Lokowanie, inaczej umiejscawianie lub umieszczanie jest to proces polegający na
wprowadzaniu dochodów pochodzących bezpośrednio z przestępstwa do systemu
finansowego (np. wpłata do banku) lub wymianie gotówki na różnego rodzaju instrumenty
finansowe (np. papiery wartościowe, obligacje) lub inne dobra (np.. zakup nieruchomości,
maszyn).
Pranie pieniędzy zawsze rozpoczyna się od operacji gotówkowych, które z reguły są
anonimowe. Aby zachować właśnie tę anonimowość dokonywane do banku wpłaty lub inne
transakcje realizowane są w wielkości poniżej progu kwotowego, przy przekroczeniu którego
transakcja musi być zarejestrowana. Wpłaty te mogą być dokonywane na rachunki własne,
albo na rachunki innych osób lub nieistniejących przedsiębiorstw.



Można stwierdzić, że dla lokowania dochodów charakterystyczne jest:
wprowadzanie do obrotu środków finansowych pochodzących bezpośrednio
z przestępstwa,
dokonywanie transakcji – w większości przypadków – w formie gotówkowej,
prostota, jednorodność, powtarzalność i krótkoterminowość dokonywanych transakcji.
2. Faza maskowania
Maskowanie jest oddzieleniem dochodów z przestępstwa od ich źródła pochodzenia
i polega na przeprowadzeniu szeregu transakcji finansowych, które mają na celu utrudnienie
stwierdzenia powiązania tych dochodów z ich prawdziwym źródłem. Mogą one być
dokonywane na wiele różnych sposobów, w zależności od istniejących możliwości
i pomysłowości sprawcy. Powoduje to celowe wydłużenie faktyczne i czasowe dystansu od
miejsca tworzenia nielegalnych dochodów, np. nielegalnego laboratorium amfetaminy na
posesji pod Warszawą i pieniędzy pochodzących z tego miejsca i przesłanych elektronicznie
na rachunek prowadzony w banku rosyjskim znajdującym się na wyspie Aruba.
Podobnie jak w fazie lokowania, w przypadku maskowania można wyróżnić pewne
cechy charakterystyczne dla tej fazy. Są to:
 dokonywanie bardzo dużej ilości transakcji,
 dokonywanie transakcji, które często nie mają uzasadnienia ekonomicznego,
 częste zmiany formy pranych środków finansowych,
 korzystanie z elektronicznych form przekazu pieniędzy.
7
3. Faza integracji.
Integracja jest fazą, w której dochody pochodzące z przestępstwa traktowane są jako legalne
dzięki stworzeniu rzekomo prawnego uzasadnienia pochodzenia prawnych środków
finansowych. Polega ona na znalezieniu pozornych podstaw dla pojawienia się tych środków
w legalnym obrocie gospodarczym. Działania prowadzone na tym etapie skierowane są na
umieszczenie „wyczyszczonych” pieniędzy w obiegu gospodarczym w taki sposób, iż
wchodzą ponownie do systemu bankowego i przyjmują znamiona legalnych dochodów.
Uwiarygodnieniu temu mają służyć odpowiednie zaświadczenia z banków, organizacji
gospodarczych i innych instytucji, przez które środki te przepłynęły.
VIII. Metody prania pieniędzy.
1. Transfer gotówki za granicę poprzez rachunki bankowe.
Jedną z najprostszych metod prania pieniędzy jest ich lokowanie na rachunku bankowym
i transferowanie za granicę. W tym celu w Polsce są wykorzystywane zarówno rachunki osób
fizycznych – rezydentów lub nierezydentów, jak i podmiotów gospodarczych, posiadających
siedziby w rajach podatkowych.
Ta metoda składa się z dwóch faz, odpowiadających dwóm różnym rodzajom transakcji,
wpłatom gotówkowym i przelewom za granicę:
a) pierwsza faza polega na zasileniu rachunku gotówką,
b) druga faza to przelanie zgromadzonych na rachunku środków za granicę.
2. Transakcje wymiany walut. Często w procederze prania pieniędzy są używane
transakcje wymiany walut. W polskim systemie finansowym istnieją trzy rodzaje
instytucji przeprowadzających w/w transakcje:
 kantory,
 banki,
 Narodowy Bank Polski.
Najmniej skomplikowanym sposobem wyprania pieniędzy jest wymiana złotych na
waluty lub walut na złote w małych, nie podlegających rejestracji kwotach. Najłatwiej jest
wyprać pieniądze w kantorach, założenie których nie nastręcza zbyt dużych trudności dla
przeciętnego obywatela.
3. Przelewy elektroniczne.
Przelew jest jedną z najbardziej znanych i najczęściej wykorzystywanych usług bankowych.
Przy przelewach możemy mówić o dwóch metodach prania pieniędzy.
 przelewy jako integralna metoda prania,
 przelewy połączone z jednoczesną wpłatą gotówki.
Przelewy stanowią również częsty element w etapie integracji procederu prania
pieniędzy, tj. przy tworzeniu pozorów legalnego ich pochodzenia. Brudne pieniądze
wprowadzane najpierw na jeden rachunek są następnie przelewane na kolejny rachunek lub
rachunki w celu wyeliminowania podejrzeń co do ich legalności. Podstawą przelewów są
fikcyjne tytuły. W przypadku podmiotów gospodarczych są to płatności z tytułu „pustych”
faktur. Liczne przelewy pomiędzy różnymi rachunkami pozwalają przestępcom na lepsze
ukrycie nielegalnych źródeł pochodzenia przelewanych środków.
4. Kupno i sprzedaż środków trwałych.
Wśród materiałów otrzymanych przez Generalnego Inspektora Informacji Finansowej coraz
częściej trafiają się informacje o podejrzanych transakcjach zakupu i sprzedaży środków
trwałych.
8
Metoda prania pieniędzy poprzez zakup lub sprzedaż środków trwałych posiada trzy
podstawowe warianty:
1.
Kupujący nabywa od sprzedającego środki trwałe po określonej cenie, a następnie
odsprzedaje mu je po cenie wyższej od ceny ich nabycia.
2.
Kupujący nabywa od sprzedającego wymienione środki po cenie o wiele niższej od ich
rzeczywistej wartości. Jednocześnie odsprzedaje mu inne środki tego samego rodzaju
i o podobnych parametrach tylko za cenę o wiele wyższą. Towarzyszący obu
transakcjom przepływ pieniędzy umożliwia zalegalizowanie brudnych pieniędzy,
o wartości równej różnicy pomiędzy wartościami obu transakcji.
3.
Sprzedający sprzedaje środki trwałe po cenie o wiele wyższej od ich faktycznej
wartości. Następnie kupujący odsprzedaje je dalej, znów podwyższając cenę. W ramach
tego wariantu może dojść do wielu pojedynczych transakcji kupna – sprzedaży, których
wartość za każdym razem ulega podwyższeniu. Na każdym etapie są wprowadzane
brudne pieniądze o wartości odpowiadającej różnicy pomiędzy wartościami kolejnych
transakcji.
5. Pożyczki i darowizny.
Wśród czynności cywilno – prawnych darowizny i pożyczki
wykorzystywanymi transakcjami w procederze prania pieniędzy.
są
najczęściej
Darowizny
Wykorzystując darowiznę w procederze prania pieniędzy dwie lub więcej osób
fizycznych lub podmiotów gospodarczych umawia się, że dokonają pozornej transakcji
przeniesienia własności określonej kwoty, odpowiadającej wartości brudnych pieniędzy.
Obdarowany, posiadając już legalny tytuł własności tych środków, może wprowadzić je do
obrotu finansowego, np. ulokować je na rachunku bankowym lub inwestycyjnym.
Pożyczki
Bardziej skomplikowaną metodą prania pieniędzy od darowizn są pożyczki. W tym
przypadku legalizacja brudnych pieniędzy może odbywać się nie tylko poprzez fikcyjne
przeniesienie własności środków pieniężnych, ale także poprzez pozorną spłatę odsetek od
udzielonej pożyczki.
6. Polisy ubezpieczeniowe.
Najczęściej występującą metodą prania pieniędzy, wykorzystującą produkty i usługi
ubezpieczeniowe, jest inwestowanie brudnych pieniędzy w zakup polisy ubezpieczeniowej.
Zawarta umowa ubezpieczeniowa jest następnie wypowiadana, a środki wpłacone tytułem
składek (obowiązkowych lub nieobowiązkowych) są wypłacane lub przelewane na wskazany
rachunek.
7. Rachunek fikcyjny.
Chcąc zdefiniować pojęcie rachunku fikcyjnego należy stwierdzić, że jest to rachunek
otwarty dla zrealizowania jednej, bądź kilku transakcji – w krótkich odstępach czasu – na
bardzo wysokie kwoty, przy wykorzystaniu maksymalnej ilości fikcyjnych elementów,
odnoszących się zarówno do osób dokonujących transakcji, jak i dokumentów którymi się
posługują. Po osiągnięciu zamierzonego celu, tj. realizacji w/w transakcji, pracz zaprzestaje
jakichkolwiek kontaktów z bankiem. Częstokroć dopiero na tym etapie pracownicy banku
dochodzą do wniosku, że rachunek został wykorzystany do prania pieniędzy.
9
8. Skrzynka rozdzielcza.
Jedną z najczęściej występujących metod prania pieniędzy jest tzw. „skrzynka rozdzielcza”.
Cechą charakterystyczną tej metody jest zasilanie rachunku niewielkimi wpłatami – poniżej
progu wymagającego rejestracji – pochodzącymi z różnych źródeł (rzadziej z jednego źródła),
po to by po osiągnięciu odpowiednio wysokiego salda na rachunku, zgromadzone na nim
środki, przelać – na inny rachunek, bądź rachunki – także drogą elektroniczną.
W metodzie tej, w przeciwieństwie do metody „rachunku fikcyjnego”, na rachunku
będącym skrzynką, mogą być dokonywane transakcje charakterystyczne dla „normalnego”
prowadzenia działalności gospodarczej, takie jak np. Płatności ZUS, wypłaty wynagrodzeń,
transakcje z podmiotami, nie uczestniczącymi w procederze prania pieniędzy.
9. Kredyty.
Jedną z metod prania pieniędzy przy użyciu kredytu bankowego jest dokonywanie spłaty
kredytu przed terminem, najczęściej niezwłocznie po otrzymaniu środków z banku.
Transakcje takie dokonywane są w celu stworzenia podstaw do wykazania się możliwością
przeprowadzenia określonych transakcji np. zakupu dóbr.
10. Transakcje rodzinne
Przez transakcje rodzinne, jako metodę prania pieniędzy, rozumie się czynności,
dokonywane między osobami fizycznymi pozostającymi w jakimkolwiek stopniu
pokrewieństwa lub powinowactwa, jeżeli z okoliczności towarzyszących rozporządzeniem
majątkowym wynika, ze przenoszone wartości majątkowe pochodzą z nieujawnionego bądź
nielegalnego źródła, a samo przeniesienie własności ma na celu ukrycie pochodzenia w/w
wartości majątkowych.
Transakcje rodzinne mogą mieć miejsce w przypadku prostych transakcji, tj.
przelewów środków płatniczych między rachunkami bankowymi pod tytułem np. darowizna,
pożyczka, zwrot pożyczki, lub też mogą stanowić jedynie element złożonych transakcji
finansowych, np. niektóre z transakcji pomiędzy podmiotami gospodarczymi prowadzonymi
przez małżonków dokonane pod tytułem zapłaty za wykonaną usługę lub towar.
11. „Słupy” i „przedsiębiorstwa symulujące”.
Oba te pojęcia używane są dla określenia podmiotów gospodarczych oraz osób fizycznych,
które ze względu na powierzone im zadania w zorganizowanej grupie przestępczej mają na
celu skomplikowanie obiegu wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub
nieujawnionych źródeł.
„Słupami „ określa się osoby fizyczne, „przedsiębiorstwami symulującymi” natomiast
wyłącznie podmioty gospodarcze, w tym także osoby fizyczne prowadzące działalność
gospodarczą. Cechą wspólną obu tych podmiotów jest cel ich funkcjonowania. Bardzo często
„słupami” są osoby bezdomne.
12. Wykorzystywanie form zabezpieczeń majątkowych w celu legalizacji brudnych
pieniędzy.
W dotychczasowej praktyce Generalnego Inspektora Informacji Finansowej odnotowano
próby legalizacji wartości majątkowych z wykorzystywaniem takich instrumentów prawnych
jak: wadium, kara umowna oraz poręczenie majątkowe.
Wniesienie wadium może polegać na wpłaceniu organizatorowi przetargu określonej
sumy pieniężnej albo ustanowieniu odpowiedniego jej zabezpieczenia.
Ustanowienie zabezpieczenia może przybrać różne formy. Z punktu legalizacji wartości
majątkowych istotniejsze znaczenie będzie miało wniesienie wadium w postaci wpłacenia
określonej sumy pieniędzy. Doprowadzenie do nie wybrania oferty i zwrotu wadium jest
niezwykle prostym zabiegiem.
10
Bardzo podobny schemat prania dostrzegany jest w przypadku wykorzystania tzw.
kary umownej. Jednakże w odróżnieniu od zastosowania wadium, legalizowanie wartości
majątkowych w drodze wykorzystania kary umownej dotyczy tylko i wyłącznie przypadków,
w których obie strony działają w porozumieniu. Podobnie natomiast, jak w przypadku
wadium, w grę będą wchodziły środki płatnicze. W praktyce zastrzeżenie kary umownej daje
możliwość zalegalizowania stosunkowo dużych środków płatniczych. Wysokość kary
umownej może być bowiem dowolna. Oczywiście podejrzenie będzie wzbudzała za wysoka
wartość kary umownej relatywnie do wartości samej umowy.
13. Realizacja czeków podróżnych.
Czekiem podróżnym określamy dokument rozliczeniowy w obrocie zagranicznym, używany
najczęściej przez turystów.
Czeki podróżne emitowane są przez banki, instytucje finansowe i biura podróży
w okrągłych kwotach o różnym nominale, umożliwiając podróżnemu żądanie wpłaty na ich
podstawie nominalnej wartości czeku w walucie, na jaka jest wystawiony. Mechanizm
wykorzystania przedmiotowego dokumentu rozliczeniowego sprowadza się do wystawienia
go przez bank, instytucje finansową bądź biuro podróży w zamian za dokonanie wpłaty
odpowiadającej nominałowi czeku lub też odpowiednie obciążenie rachunku osoby, dla której
wystawiony jest czek. Jest jedną z najtrudniej wykrywalnych metod prania. Składają się na to
m.in. następujące czynniki:
 korzystanie z wielu instytucji finansowych (banków) uniemożliwia wychwycenie, jak
duża kwota jest łącznie legalizowana,
 brak możliwości szybkiego weryfikowania danych osób realizujących czeki podróżne,
 częste przemieszczanie się osób realizujących czeki.
Omawiana metoda pozwala na wykorzystanie wielu walut. Realizacja czeków
podróżnych może być także etapem dłuższego procesu prania pieniędzy.
Wykorzystanie czeków podróżnych nie wzbudza takich podejrzeń, jak np. przewóz
gotówki, czy też przelewy międzynarodowe. Dodatkowo ostateczny odbiorca gotówki
uzyskanej w wyniku realizacji czeków nie będzie zidentyfikowany.
14. Rozdrabnianie transakcji gotówkowych.
Rozdrabnianie transakcji gotówkowych jest jedną z najbardziej rozwiniętych i najlepiej
zorganizowanych technik prania pieniędzy, a przy tym jedną z najtrudniejszych do wykrycia.
Podstawą rozdrabniania transakcji gotówkowych jest wykorzystanie maksymalnie dużej ilości
osób, które mają dokonać wpłat gotówkowych, poniżej wartości progowej, zobowiązującej
bank do rejestracji wpłacającego.
Pewną odmianą rozdrabniania jest dokonywanie zakupów (szczególnie za granicą)
luksusowych towarów za powierzone środki i następnie po wwiezieniu tak nabytego towaru
odsprzedanie go do sklepów.
15. Mieszanie dochodów.
Metoda ta polega na dosłownym mieszaniu dochodów pochodzących z legalnej działalności
gospodarczej z wartościami majątkowymi pochodzącymi z nielegalnych lub nieujawnionych
źródeł. Mieszanie dochodów jest jedną z najprostszych metod prania oraz najmniej
kosztowną. Jest ona szczególnie łatwo wykorzystywana przy okazji prowadzenia takiej
działalności gospodarczej, której dochody np. dzienne, czy też miesięczne są trudne do
przewidzenia. Przykładowo można tu wskazać lokale gastronomiczne, zakłady usługowe,
stacje paliwowe itp.
11
Załącznik Nr 2 do Zarządzenia Nr 136/WF/16
Burmistrza Skarszew z dnia 13.06.2016 r.
w sprawie wprowadzenia „Instrukcji
postępowania w zakresie przeciwdziałania
praniu
pieniędzy
oraz
finansowaniu
terroryzmu”.
Rejestr powiadomień GIIF
Lp.
12
Nazwa
dokumentu
Nazwisko
sporządzającego
Opis treści
dokumentu
Data
przekazania
Decyzja
Uwagi
Załącznik Nr 3 do Zarządzenia Nr 136/WF/16
Burmistrza Skarszew z dnia 13.06.2016 r.
w sprawie wprowadzenia „Instrukcji
postępowania w zakresie przeciwdziałania
praniu
pieniędzy
oraz
finansowaniu
terroryzmu”.
-
Generalny Inspektor Informacji
Finansowej
Ministerstwo Finansów
Ul. Świętokrzyska 12
00–916 Warszawa
Powiadomienie o podejrzeniach prania pieniędzy i finansowaniu terroryzmu
W związku z art. 15a ust. 1 ustawy z 16.11.2000 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz
finansowaniu terroryzmu (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 299 ze zm.), powiadamiam, że w trakcie
kontroli/w wyniku analizy (należy wymienić bądź zakres, termin przeprowadzonej kontroli
bądź rodzaj dokumentów poddanych analizie, będących podstawą powiadamiania GIIF)
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
zaistniało uzasadnione podejrzenie prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu.
Opis ustaleń: .........................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
(opis ustaleń powinien zawierać dane, wymienione w art. 12 ust. 1 pkt 1–4 ustawy)
Załącznik:
(Zgodnie z art. 15a ust. 1 pkt 2 należy dołączyć potwierdzone kopie dokumentów dotyczących
transakcji, co do których zachodzi podejrzenie, że mają one związek z popełnieniem
przestępstwa, którym mowa w art. 165a lub art. 299 Kodeksu karnego oraz informacje o
osobach przeprowadzających te transakcje).
13
Załącznik Nr 4 do Zarządzenia Nr 136/WF/16
Burmistrza Skarszew z dnia 13.06.2016 r.
w sprawie wprowadzenia „Instrukcji
postępowania w zakresie przeciwdziałania
praniu
pieniędzy
oraz
finansowaniu
terroryzmu”.
OŚWIADCZENIE
Niniejszym oświadczam, że przyjąłem/łam do wiadomości i przestrzegania zasady
określone w „ Instrukcji postępowania w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz
finansowaniu terroryzmu”.
Ponadto zobowiązuje się do zapoznania i przestrzegania przepisów ustawy z dnia 16
listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (tekst
jedn. Dz. U. z 2016 r. poz. 299 ) oraz się do zapoznania z treścią Instrukcji i Ustawy
podległych mi pracowników.
Lp.
14
Imię i nazwisko
Stanowisko
Nazwa wydziału/jednostki
Data
Podpis