biologia 3lo

Klasa III-LO-1
1,2
Podstawowe zasady dziedziczenia
1. Doświadczenie Grzegorza Mendla – I i II prawo Mendla.
2. Doświadczenie Tomasza Morgana – geny jako obiekty umieszczone w
chromosomach.
3. Mapowanie genów.
4. Rozwiązywanie zadań z zakresu genetyki klasycznej.
Gen – podstawowa jednostka
dziedziczenia
3
1. Gen jako podstawowa jednostka dziedziczenia.
2. Historyczne i współczesne definicje genu.
3. Geny prokariontów i eukariontów
Poznawanie genomu człowieka.
4
1. Definicja genomu.
2. Wielkość genomu człowieka i innych gatunków.
3. Technika badania genomów.
4. Budowa chromosomu.
5. Genotyp i kariotyp człowieka
Mutacje i czynniki mutagenne.
5,6
1. Definicja i klasyfikacja mutacji.
2. Przyczyny mutacji, czynniki mutagenne.
3. Skutki różnych mutacji.
4. Znaczenie mutacji w ewolucji organizmów.
Choroby dziedziczne człowieka.
7,8
1. Genetyczne podłoże niektórych cech człowieka.
2. Choroby wywołane zmianami DNA w chromosomach płci, objawy chorób:
- hemofilia, daltonizm.
3. Choroby wywołane mutacjami genowymi w autosomach, objawy chorób:
- tzw. bloki metaboliczne (galaktozemia, fenyloketonuria, alkaptonuria,
albinizm),
- anemia sierpowata,
4. Choroby wywołane zmianami genomowymi, objawy chorób:
- zespół Downa,
- zespół Turnera.
Badania i diagnostyka chorób
dziedzicznych
9
1.Diagnostyka chorób dziedzicznych
- analiza rodowodowa,
- analiza kariotypu płodu,
- testy DNA płodu,
2. Rola poradnictwa genetycznego.
Podstawowe metody i techniki
inżynierii genetycznej.
10
1. Definicja inżynierii genetycznej.
2. Enzymy restrykcyjne – funkcje i wykorzystanie.
3. Plazmidy i wirusy jako wektory.
4. Proces transformacji.
Wykorzystywanie inżynierii
genetycznej w praktyce.
11
1. Przykłady wykorzystania inżynierii genetycznej w:
- medycynie,
- uprawie roślin – organizmy transgeniczne,
- hodowli zwierząt – klonowanie organizmów.
Rodzaje i źródła zmienności w
przyrodzie.
Znaczenie teorii ewolucji Darwina –
dowody ewolucji.
12.13
14
1. Zmienność jako podstawowa cecha życia –pojęcie zmienności.
2. Zmienność fenotypowa (modyfikacyjna).
3. Zmienność genetyczna:
- zmienność rekombinacyjna,
- zmienność mutacyjna.
4. Podłoże doboru naturalnego i jego rodzaje.
5. Specjacja – główne typy specjacji.
6. Ewolucja biologiczna – tempo, kierunek i charakter przemian
ewolucyjnych
1. Karol Darwin – twórca teorii ewolucji drogą doboru naturalnego.
2. Bezpośrednie i pośrednie dowody ewolucji.
3. Graficzne obrazy ewolucji;
4. Dobór sztuczny i antropopresja oraz ich potencjalny wpływ na ewolucję.
Rodowód człowieka.
15
1. Antropogeneza – pochodzenie człowieka.
2. Główne etapy antropogenezy.
3. Drzewo rodowe hominidów.
4. Dowody ewolucji hominidów.
Człowiek jako gatunek biologiczny i
istota społeczna.
16
1. Cechy wspólne człowieka i małp człekokształtnych.
2. Charakterystyczne cechy gatunkowe człowieka.
3. Rasy ludzkie.
4. Człowiek jako istota społeczna – ewolucja komunikacji, techniki i kultury.
Ekologia jako nauka – podstawowe
pojęcia i koncepcje ekologiczne.
17
1. Ekologia jako nauka przyrodnicza.
2. Obiekty badań ekologicznych (populacje, biocenozy, ekosystemy)
3. Praktyczne zastosowanie badań ekologicznych.
Podstawowe cechy populacji
biologicznej.
18
1. Populacja biologiczna.
2. Cechy grupowe populacji (struktura i stosunki ilościowe) :
- struktura przestrzenna
- struktura ilościowa, mechanizmy regulacji liczebności
- struktura wiekowa, krzywe przeżywania,
- struktura płciowa.
Oddziaływania międzypopulacyjne
w biocenozie.
19
1. Nisza ekologiczna.
2. Typy interakcji między populacjami:
- antagonistyczne (pasożytnictwo, drapieżnictwo, konkurencja
międzygatunkowa, amensalizm, allelopatia)
- nieantagonistyczne (mutualizm, protokooperacja, komensalizm),
- neutralizm.
3. Rola drapieżników w ekosystemie.
Struktura przestrzenna i troficzna
biocenoz.
20
1. Biocenoza: biocenozy naturalne i agrocenozy.
2. Struktura troficzna i zależności troficzne w biocenozach:
- łańcuchy i sieci zależności pokarmowych,
- poziomy troficzne (producenci, konsumenci, reducenci),
3. Struktura przestrzenna wybranych biocenoz.
Struktura i funkcjonowanie
ekosystemów.
21
1. Struktura ekosystemu – biocenoza, biotop.
2. Obieg materii i przepływ energii.
Przemiany materii i energii w
ekosystemach.
22
Tolerancja ekologiczna organizmów.
23
1. Przemiany i rozwój ekosystemów – sukcesja ekologiczna :
- stabilność ekosystemów,
- stadia sukcesji (sera, klimaks),
- wpływ antropopresji na stabilność ekosystemów.
2. Produktywność ekosystemów
3.Obieg pierwiastków i związków w biosferze
1. Biogeografia jako nauka.
2. Fizykochemiczne czynniki środowiska.
3. Tolerancja ekologiczna organizmów, zakres tolerancji, pessimum i
optimum.
4. Wymagania środowiskowe organizmów; eurybionty a stenobionty.
5. Zasięgi geograficzne wybranych gatunków roślin i zwierząt; endemity,
relikty.
6.Czynniki antropogeniczne i ich wpływ na rozmieszczenie organizmów;
introdukcja, zawlekanie
Wpływ człowieka na różnorodność
biologiczną
24
1. Zasoby naturalne i ich klasyfikacja.
2. Antropogeniczne przekształcanie środowiska :
- przeeksploatowanie zasobów przyrody ożywionej,
- zanieczyszczenie wód – eutrofizacja,
- zanieczyszczanie powietrza – kwaśne opady,
- degradacja gleby – kumulacja pierwiastków ciężkich, zakwaszenie.
3. Globalne skutki wpływu człowieka na środowisko naturalne: dziura
ozonowa, efekt cieplarniany,
4. Wpływ intensyfikacji produkcji rolnej na spadek różnorodności
genetycznej.
Formy ochrony przyrody w Polsce.
25
1. Zasady zrównoważonego rozwoju.
2. Sposoby ochrony różnorodności biologicznej: ochronna czynna i bierna.
3. Formy ochrony przyrody w Polsce:
- ochrona gatunkowa roślin (w tym grzybów) i zwierząt,
- ochrona wielkoobszarowa – parki narodowe, parki krajobrazowe, obszary
chronionego krajobrazu, rezerwaty przyrody,
- ochrona indywidualna – pomniki przyrody, stanowiska,