docInnowacje transportowe definicja
download 
Reklamacja Transkrypt
Innowacje transportowe definicja
CENTRUM ANALIZ TRANSPORTOWYCH I INFRASTRUKTURALNYCH Innowacyjność w transporcie do 2020 roku – podstawowe pojęcia i tezy Skrót materiału analitycznego Fundacji Centrum Analiz Transportowych i Infrastrukturalnych (CATI), Warszawa, 15 Listopad 2012 Spis treści 1 CZĘŚĆ I: INNOWACJE TRANSPORTOWE – POJĘCIA I DEFINICJE ........... 2 1.1 INNOWACJE TRANSPORTOWE – DEFINICJA .......................................................2 1.2 ZŁOŻONOŚĆ INNOWACJI TRANSPORTOWYCH .....................................................2 1.3 OBSZARY INNOWACYJNOŚCI W TRANSPORCIE ...................................................2 1.4 CELE INNOWACYJNOŚCI W TRANSPORCIE ........................................................3 1.5 RODZAJE INNOWACYJNOŚCI W TRANSPORCIE....................................................4 1.5.1 Transportowe innowacje produktowe, procesowe i usługowe..............4 1.5.2 Transportowe innowacje - według zakresu tematycznego ..................5 1.5.3 Transportowe innowacje – podział ze względu na ich przyczynę .........6 1.5.4 Transportowe innowacje radykalne i stopniowe ................................6 1.5.5 Transportowe innowacje autonomiczne i indukowane........................7 1.5.6 Transportowe innowacje strategiczne i taktyczne .............................7 1.5.7 Transportowe innowacje sprzężone i niesprzężone............................7 1.5.8 Inne podziały innowacji transportowych ..........................................8 2 CZĘŚĆ II: WYBRANE ZAGADNIENIA ROZWOJU INNOWACYJNOŚCI W TRANSPORCIE POLSKI ............................................................................... 10 2.1 2.2 POWOLNY ROZWÓJ INNOWACYJNOŚCI W TRANSPORCIE ...................................... 10 SZCZEGÓLNA ROLA INNOWACYJNOŚCI W TRANSPORCIE W OKRESIE SPOWOLNIONEGO TEMPA WZROSTU GOSPODARCZEGO ORAZ W PERSPEKTYWIE BUDŻETOWEJ UNII EUROPEJSKIEJ DO 2020 ROKU. ................................................................................................. 10 2.3 KONIECZNOŚĆ WSPÓŁPRACY W PROCESIE WDRAŻANIA INNOWACYJNOŚCI ................. 11 2.4 SZCZEGÓLNA ROLA REGIONÓW W ROZWOJU INNOWACYJNOŚCI TRANSPORTU ............. 12 3 CZĘŚĆ III: KONIECZNOŚĆ PROMOCJI INNOWACYJNOŚCI W TRANSPORCIE POLSKI ............................................................................... 14 Strona 1 z 15 CENTRUM ANALIZ TRANSPORTOWYCH I INFRASTRUKTURALNYCH 1 1.1 Część I: definicje1 Innowacje transportowe – Pojęcia i Innowacje transportowe – definicja Przez innowacyjność w transporcie rozumie się działania polegające na udoskonaleniu już istniejących lub wprowadzeniu nowych rozwiązań lub procesów dotyczących wszelkich aspektów zmian i przyczyniających się do zwiększenia efektywności ekonomicznej, finansowej, technicznej i technologicznej, środowiska naturalnego systemów transportowych w celu maksymalizacji efektów społecznych i wyników gospodarowania przez sektor publiczny i prywatny. Powyższa definicja innowacji transportowych jest używana przez Centrum Analiz Transportowych i Infrastrukturalnych oraz Centrum Innowacji Transportowych. Ta definicja przygotowana przez CATI i Centrum Innowacji Transportowych jest spójna z definicjami organizacji międzynarodowych oraz Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) 1.2 Złożoność innowacji transportowych Zgodnie z terminologią OECD (wykorzystywaną przy kwalifikacji projektów do finansowania europejskiego) wskazuje się na to, że na działalność innowacyjną składa się szereg działań o charakterze naukowym (badawczym), technicznym, organizacyjnym, finansowym i handlowym (komercyjnym), których celem jest opracowanie i wdrożenie nowych lub istotnie ulepszonych produktów i procesów2. 1.3 Obszary innowacyjności w transporcie W transporcie innowacyjność może dotyczyć wielu sfer działania. W Polsce i Unii Europejskiej w najbliższych latach innowacyjność w transporcie powinna skoncentrować się na następujących obszarach: 1 Niniejszy materiał stanowi skrót pełnego materiału analitycznego przygotowanego przez Fundację Centrum Analiz Transportowych i Infrastrukturalnych (CATI), a zamieszczonego w Bibliotece Innowacji Transportowych, Centrum Innowacji Transportowych (www.innowacjetransport.pl) 2 Zasady gromadzenia i interpretacji danych dotyczących innowacji; Pomiar działalności naukowej i technicznej. Podręcznik Oslo (wydanie trzecie), Warszawa 2008, ISBN 978-8361100 Strona 2 z 15 CENTRUM ANALIZ TRANSPORTOWYCH I INFRASTRUKTURALNYCH • • • Techniki i technologii transportu Planowania, organizacji i zarządzania systemami transportowymi, Finansowania transportu zarówno w odniesieniu do utrzymania jak i modernizacji istniejących zasobów, a także nowych inwestycji infrastrukturalnych, taborowych i innych. W krajach Unii Europejskiej w coraz większym stopniu przykłada się wagę do innowacyjności w transporcie, jako metody lepszego wykorzystania zasobów finansowych, zarządczych i organizacyjnych. Jest szczególnie konieczne w sytuacji zwiększających się potrzeb transportowych w sytuacji ograniczonych zasobów. 1.4 Cele innowacyjności w transporcie Innowacyjność w transporcie dotyczy z jednej strony lepszego wykorzystania potencjału, który już istnieje, a z drugiej tworzenie nowego potencjału transportowego. Lepsze wykorzystanie istniejącego potencjału. W odniesieniu do lepszego wykorzystania istniejącego potencjału transportowego, innowacyjne rozwiązania powinny przyczyniać się do lepszego wykorzystania: • • • • • • • Infrastruktury transportowej Środków transportu Potencjału systemów transportowych (pasażerskich i towarowych; krajowych, regionalnych, miejskich i lokalnych Potencjału przedsiębiorstw transportowych i logistycznych Potencjału producentów środków transportu Potencjału i umiejętności administracji państwowej i samorządów do planowania, organizacji i zarządzania systemami transportowymi w kraju, województwach, miastach, powiatach i gminach Potencjału do wdrożenia nowych systemów finansowania i utrzymania istniejących przedsięwzięć transportowych i logistycznych (w tym infrastruktury). Tworzenie nowego potencjału transportowego. W odniesieniu do tworzenia nowego i zwiększania potencjału transportowego, innowacyjne rozwiązania powinny przyczyniać się do: Strona 3 z 15 CENTRUM ANALIZ TRANSPORTOWYCH I INFRASTRUKTURALNYCH • • • • • • 1.5 Efektywnego i zrównoważonego rozwoju infrastruktury transportowej w kraju, województwach, miastach, powiatach i gminach Efektywnego i zrównoważonego rozwoju infrastruktury w poszczególnych gałęziach transportu i w aspekcie międzygałęziowym Efektywnego i zrównoważonego rozwoju środków transportu zarówno w aspekcie ilościowym jak i i jakościowym Stworzenie i rozwój nowego potencjału podmiotów transportowych i logistycznych Zwiększenie w stosunku do obecnego stanu potencjału i umiejętności sektora publicznego (administracji i samorządów) do planowania, organizacji i zarządzania systemami transportowymi Stworzenia nowoczesnych form planowania, finansowania i wdrożenia przedsięwzięć transportowych i logistycznych Rodzaje innowacyjności w transporcie W związku z brakiem jednolitej definicji innowacji oraz brakiem jednego powszechnie akceptowanego wyjaśnienia tego terminu trzeba zwrócić uwagę na kilka podstawowych podziałów oraz wynikających z nich rodzajów innowacji transportowych. Przy omawianiu tych podziałów należy pamiętać, wbrew temu, co często jest stwierdzanie w literaturze a także w praktyce, że innowacyjność w transporcie nie ogranicza się tylko do techniki i technologii. Prezentowane podziały na rodzaje innowacyjności transportowych zostały opracowane na podstawie dogłębnego przestudiowania literatury, wywiadów z ekspertami transportu oraz organizacji transportowych. Definicje te są spójne z definicjami organizacji międzynarodowych oraz Głównego Urzędu Statystycznego (GUS)3. 1.5.1 Transportowe usługowe innowacje produktowe, procesowe i Innowacja produktowa w transporcie jest to wprowadzenie na rynek transportowy produktu, którego cechy technologiczne lub przeznaczenie różnią się znacząco od uprzednio proponowanych i dostarczanych na rynek produktów lub którego działanie zostało 3 Patrz na przykład podsumowanie rodzajów i definicji innowacyjności w materiale Artura Wojciechowskiego, WMARR S.A. w Olsztynie, materiał opublikowany w Internecie. Strona 4 z 15 CENTRUM ANALIZ TRANSPORTOWYCH I INFRASTRUKTURALNYCH znacząco ulepszone, a równocześnie może on dostarczać odbiorcy (konsumentowi) obiektywnie nowych lub zwiększonych korzyści. Innowacja procesowa jest to przyjęcie nowych lub znacząco ulepszonych metod działania (procesów) w różnych aspektach usług transportowych, produkcji środków transportu lub innych produktów transportowych, zarządzania transportem, itp. Mogą się z tym wiązać zmiany w zakresie organizacji, technologii, zasobów ludzkich, metod pracy, sprzętu lub kombinacja takich zmian4. Innowacyjność usługowa jest to wprowadzenie na rynek usługi transportowej lub logistycznej, która jest nowa lub jest postrzegana przez rynek jako nowa. Ta usługa musi oferować konsumentowi nową korzyść lub wartość. Innowacja taka polega na zmianie charakterystyki, jakości lub efektywności istniejącej usługi, ewentualnie zaproponowanie nowej. 1.5.2 Transportowe tematycznego innowacje - według zakresu Do niedawna przez innowacje w transporcie rozumiano jedynie działania techniczne i technologiczne takie na przykład jak rozwiązania telematyczne inteligentne systemy transportowe. Wobec szybkiego rozwoju transportu pojawiła się konieczność rozwoju innowacyjności dotyczącej innych aspektów rozwoju transportu oraz logistyki. Znalazło to odbicie w oficjalnych dokumentach i założeniach polityki transportowej wielu krajów. Obok innowacji technicznych wyróżnia się na przykład w podręczniku Oslo Manual innowacje nietechniczne za pomocą, których definiowana jest wszelka działalność innowacyjna przedsiębiorstw, która nie jest związana z opracowaniem i wprowadzaniem na rynek nowych lub istotnie zmienionych wyrobów lub usług oraz wdrażaniem nowych lub istotnie zmienionych procesów. Według tego podziału można mówić o transportowych innowacjach organizacyjne i menedżerskie np. polegających na wdrażaniu nowych procesów organizacyjnych czy systemów zarządzania jakością5. Idąc dalej można, tak jak to zrobili niektórzy analitycy i badacze, podzielić innowacje transportowe według kryterium obszaru mechanizmów innowacyjnych jakich dotyczą na: 4 W. Wiszniewski, Innowacyjność polskich przedsiębiorstw przemysłowych, Wydawnictwo Instytut Organizacji i Zarządzania w Przemyśle „Orgmasz” Warszawa 1999, s.9. 5 E. Stawasz, Rodzaje innowacji w: Innowacje i transfer technologii – Słownik pojęć, K.B. Matusiak (red.),PARP, Warszawa 2005, s. 145. Strona 5 z 15 CENTRUM ANALIZ TRANSPORTOWYCH I INFRASTRUKTURALNYCH • • • • • 1.5.3 Innowacje techniczne i technologiczne dotyczące rozwiązań tego typu dla transportu. Innowacje dotyczące organizacji i zarządzania transportem Innowacje dotyczące sprzedaży i marketingu usług transportowych, infrastruktury, oraz taboru Innowacje finansowe dotyczące pozyskiwania funduszy na rozwój transportu i logistyki zarówno w odniesieniu do sektora prywatnego jak i publicznego Innowacje transakcyjne dotyczące organizacji i sposobu przygotowywania i realizacji projektów transportowych – na przykład Public-Private Partnership w transporcie6 Transportowe innowacje – podział ze względu na ich przyczynę Innowacje można także podzielić ze względu na przyczynę ich podjęcia i realizacji na:7: • • • 1.5.4 Innowacje rutynowe – polegają na wprowadzaniu pewnych zmian w produktach lub usługach transportowych, które mają za zadanie utrzymanie ich atrakcyjności i efektywności, Innowacje wymuszone – polegają na wprowadzeniu zmian spowodowanych krytyczną sytuacją (kryzys ekonomiczny lub gdy produkt czy usługa są schyłkowe), Innowacje wynikające z okazji – są najczęściej wdrażane przez przedsiębiorstwa lub podmioty, które mogą przeznaczyć znaczne środki na działalność badawczo – rozwojową. Dzięki tym działaniom przedsiębiorstwa lub inne podmioty (na przykład podmioty publiczne) zastępują dotychczasowe produkty, rozszerzają świadczone usługi, udoskonalają procesy produkcyjno – technologiczne. Transportowe innowacje radykalne i stopniowe Ten podział dzieli innowacyjne działania według skali zmian, jakie za sobą pociągają na:. • Innowacje radykalne to takie które wywołują w przedsiębiorstwie lub innym podmiocie zajmującym się 6 Adam K. Prokopowicz, Innovative investments, Infratrans Group, Corpus Christi, Listopad 2012 7 R.A. Webber, Zasady zarządzana organizacjami, PWE, Warszawa 1996, s. 470-471. Strona 6 z 15 CENTRUM ANALIZ TRANSPORTOWYCH I INFRASTRUKTURALNYCH • 1.5.5 transportem zmianę przełomową, tak zwaną nieciągłą, i polegają na całkowitym przekształceniu sposobu funkcjonowania 8 organizacji i/lub systemu transportowego . Innowacje stopniowe - mogą polegać na udoskonaleniu tego, co jest robione dobrze, czyli stanowić tak zwane dostrajanie lub wprowadzanie drobnych modyfikacji jako reakcja na stopniowe zmiany zachodzące w otoczeniu, Jest to tak zwane przyrostowe dopasowanie często spotykane w sektorze transportowym9. Transportowe innowacje autonomiczne i indukowane Innowacje transportowe można także podzielić na: • • 1.5.6 autonomiczne (gdy proponowane rozwiązanie nie było wynikiem poszukiwań) indukowane (powstałe w wyniku zapotrzebowania i będące rezultatem badań)10. Transportowe innowacje strategiczne i taktyczne Ze względu na zakres powodowanych przez innowacje transportowe skutków można je podzielić na strategiczne i taktyczne: • • 1.5.7 Innowacje strategiczne dotyczą przedsięwzięć o charakterze długofalowym i służąc realizacji celów strategicznych. Innowacje taktyczne dotyczą wszelkich bieżących zmian w świadczeniu usług transportowych i logistycznych, wyrobach dla transportu, technologii produkcji i organizacji pracy w odniesieniu do produktów transportowych, pozwalających podnieść efektywność gospodarowania i skorygować dotychczasowe tendencje11. Transportowe innowacje sprzężone i niesprzężone 8 Koncepcje R.W. Gryfina w P. Niedzielski, K. Rychlik, Innowacje i Kreatywność, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2006, s. 35 - 36. 9 j.w. 10 Ch. Freeman, The Role of Technical Change in National Economic Development, w Technological Change, Industrial Restructuring and Regional Development, Allan&Unwin, London 1986. 11 J. Bogdaniecki (red.), Innowacyjność przedsiębiorstw, UMK, Toruń 2004. Strona 7 z 15 CENTRUM ANALIZ TRANSPORTOWYCH I INFRASTRUKTURALNYCH Innowacje transportowe mogą być tworzone przez jednego człowieka lub grupę ludzi, czy instytucji. Według tego kryterium stopnia złożoności innowacje dzielimy na: • • 1.5.8 Innowacje sprzężone, które są wynikiem wysiłku pewnej liczby osób czy organizacji, przy czym konieczne jest uzgadnianie poczynań wszystkich współpracujących i zainteresowanych osób Innowacje niesprzężone, które są wytworem jednego człowieka i obejmują głównie działalność racjonalizatorską12. Inne podziały innowacji transportowych Ponadto w oparciu o innowacje w transporcie można podzielić według innych kryteriów13: • • Zgodnie z kryterium stałości procesu wprowadzania zmian można mówić o innowacjach ciągłych i nieciągłych Zgodnie z kryterium oryginalności można innowacyjne działania podzielić na: a. kreatywne – pionierskie, będące wynikiem oryginalnych rozwiązań, które jeszcze nie były produkcyjnie i usługowo wykorzystane b. adaptacyjno – odtwórcze, powielające rozwiązania już stosowane. Według kryterium nowości innowacje transportowe można podzielić na innowacje będące nowością w skali 14: • • • • • Świata, Regionu Kraju Całego działu przemysłu transportowego lub transportu Przedsiębiorstwa transportowego (produkującego wyroby lub świadczącego usługi). 12 W. Janasz, K. Kozioł, Determinanty działalności innowacyjnej przedsiębiorstw, PWE, Warszawa 2007, s. 22. 13 Koncepcje R.W. Gryfina w: Niedzielski, K. Rychlik, Innowacje i Kreatywność, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2006, s. 35. 14 W. Janasz, K. Kozioł, Determinanty działalności innowacyjnej przedsiębiorstw, PWE, Warszawa 2007, s. 20. Strona 8 z 15 CENTRUM ANALIZ TRANSPORTOWYCH I INFRASTRUKTURALNYCH Natomiast według kryterium oddziaływania proponuje się podział innowacji transportowych na innowacje: • • Innowacje zachodzące w przedsiębiorstwie Innowacje zachodzące poza przedsiębiorstwem15. 15 W. Janasz, K. Kozioł, Determinanty działalności innowacyjnej przedsiębiorstw, PWE, Warszawa 2007, s. 20. Strona 9 z 15 CENTRUM ANALIZ TRANSPORTOWYCH I INFRASTRUKTURALNYCH 2 Część II: Wybrane zagadnienia innowacyjności w transporcie Polski 2.1 rozwoju Powolny rozwój innowacyjności w transporcie Ze statystyk GUS, wynika, że innowacyjność w polskich firmach transportowych rozwija się stosunkowo wolno, w porównaniu z innymi gałęziami gospodarki. 2.2 Szczególna rola innowacyjności w transporcie w okresie spowolnionego tempa wzrostu gospodarczego oraz w perspektywie budżetowej Unii Europejskiej do 2020 roku. Rozwój systemu transportowego Polski w okresie od 2013 do 2020 roku odbywać się będzie w innych warunkach niż w latach poprzednich: • • • Po pierwsze, rozwój ten odbywać się będzie w okresie spodziewanego spowolnienia tempa wzrostu gospodarczego. Po drugie, zakłada się wprawdzie, iż podstawowym źródłem finansowania projektów transportowych pozostaną fundusze europejskie, niemniej jednak konieczne jest wprowadzenie w większym zakresie innowacji do tych projektów tak, aby zapewnić dalsze szybkie tempo rozwoju gospodarczego Polski oraz efektywne wykorzystanie nie tylko funduszy europejskich, ale także innych funduszy publicznych. Po trzecie, wzrastać będzie rola działań i projektów podejmowanych i realizowanych przez samorządy regionalne i lokalne oraz miasta. W powyższych warunkach, brak innowacyjności w transporcie ograniczy możliwości systemów transportowych, ograniczy tempo regionalnego rozwoju gospodarczego, oraz utrudni wykorzystanie bardziej ograniczonych niż w poprzednich okresach budżetowych środków europejskich i budżetowych Spowolnione tempo wzrostu gospodarczego spowoduje, że coraz większa wagę trzeba będzie przywiązywać do lepszego wykorzystania istniejącej infrastruktury oraz przygotować innowacyjne formy Strona 10 z 15 CENTRUM ANALIZ TRANSPORTOWYCH I INFRASTRUKTURALNYCH planowania, finansowania i wdrażania przedsięwzięć transportowych. Jest to szczególnie istotne w odniesieniu transportu. Wieloletnie zaniedbania tego sektora polskiej gospodarki będą musiały być nadrabiana, aby zapobiec temu ze transport będzie nadal czynnikiem ograniczającym możliwości rozwoju gospodarki, wzrostu jej konkurencyjności w stosunku do innych krajów Unii europejskiej. Nowe lub istotnie ulepszone (innowacyjne) produkty i procesy podnoszą efektywność systemów transportowych, a zatem będą koniecznością i wyzwaniem w okresie zwolnienia tempa wzrostu gospodarczego. Przez wzrost innowacyjności można będzie lepiej wykorzystać istniejące zasoby, także infrastrukturalne, oraz doprowadzić do efektywnego wykonania programów inwestycyjnych. Dlatego rozwój innowacyjności w transporcie stał się już dziś jednym z podstawowych celów gospodarczych Unii Europejskiej. Powinien on także, stać się celem Polski na okres do 2020 roku. W okresie budżetowym Unii Europejskiej 2007-2013 zrealizowanych i zapoczątkowanych zostało wiele projektów transportowych, zarówno infrastrukturalnych, taborowych, jak i technologicznych (inteligentne systemy transportowe). W przyszłych latach budżetowych Unii Europejskiej, w coraz większym stopniu przywiązywać się będzie wagę podniesienia efektywności środków wydawanych na takie inwestycje. Ponadto, rozwój systemów transportowych odgrywać będzie coraz ważniejszą rolę w zapewnieniu szybkiego i zrównoważonego rozwoju gospodarczego kraju i regionów. Dotyczy to w szczególności Polski, która od czasu wstąpienia do Unii Europejskiej podjęła i przyspieszyła ambitny program nadrobienia wieloletnich historycznych opóźnień w rozwoju systemu transportowego. Jednym z podstawowych mechanizmów zapewnienia osiągnięcia celów tego programu będzie maksymalizacja innowacyjności projektów transportowych w najbliższym okresie, a szczególnie do 2020 roku. 2.3 Konieczność współpracy innowacyjności w procesie wdrażania Przestawienie polskiego transportu na tory innowacyjnego zrównoważonego rozwoju wymaga stworzenia systemu współdziałania władz centralnych i samorządowych, regionalnych przedsiębiorców transportowych, przemysłu środków transportu, organizacji pozarządowych, środowiska naukowo-badawcze i przedstawicieli użytkowników transportu. Uczestnicy tego procesu muszą włączyć się Strona 11 z 15 CENTRUM ANALIZ TRANSPORTOWYCH I INFRASTRUKTURALNYCH w proces dyfuzji najbardziej dojrzałych i najbardziej obiecujących koncepcji, urządzeń i produktów innowacyjnych, oraz zapoznać się z najlepszymi praktykami dotyczącymi wdrażania i finansowania działalności innowacyjnej. 2.4 Szczególna rola regionów w rozwoju innowacyjności transportu Popyt na rozwiązania innowacyjne w polskim transporcie jest bardzo duży. Wynika to z potrzeby zwiększenia efektywności systemu transportowego, zmniejszenia zależności kraju od zagranicznego zasilania energetycznego, konieczności poprawy bezpieczeństwa i zmniejszenia uciążliwości transportu dla środowiska. Realizacja tych celów w coraz większym zakresie przenosi się ze szczebla centralnego na regionalny gdzie najbardziej dotkliwie odczuwa się niedostatki obecnych rozwiązań transportowych. Przykładem takiej sytuacji może być rozwój transportu drogowego. W 2010 roku Polska zajmowała pierwsze miejsce wśród 27 krajów Unii Europejskiej pod względem liczby śmiertelnych ofiar wypadków drogowych. W większości polskich miast i regionów narasta zatłoczenie na głównych ciągach drogowych, wciąż nierozwiązane pozostają problemy z finansowaniem modernizacji i rozbudowy dróg regionalnych i lokalnych. Problemy te mogą zostać rozwiązane nie tylko przez konsekwentna realizacje programu budowy i dróg ekspresowych, ale także, a w coraz większym stopniu przez innowacyjne podejście do rozwiązywania problemów komunikacyjnych i zaspokajania potrzeb transportowych obywateli i przedsiębiorców w poszczególnych regionach. W najbliższych latach inicjatywy dotyczące usprawniania systemów transportowych musza w coraz większym stopniu powstawać na szczeblu regionów. Tylko w ten sposób można będzie osiągnąć cele szybkiego i zrównoważonego rozwoju polskiego rynku transportowego. Inicjowanie działań pro-innowacyjnych w transporcie jest zadaniem trudnym i nowym w szczególności dla regionów, które maja mniejsze doświadczenie w takiej działalności niż jednostki administracji centralnej. Samorządy będą musiały być w większym stopniu inicjatorem takich innowacyjnych rozwiązań, przygotowywać ich koncepcje i decydować o formie ich realizacji, a także pozyskiwać finansowanie dla rozwoju innowacyjnych tych projektów. Konieczne będzie wdrożenie przedsięwzięć, które lepiej odpowiadają kryteriom Strona 12 z 15 CENTRUM ANALIZ TRANSPORTOWYCH I INFRASTRUKTURALNYCH efektywności ekonomicznej oraz spełniają wymogi finansowania z europejskich funduszy pomocowych. Samorządy będą musiały współpracować w większym zakresie z sektorem prywatnym, organizacjami pozarządowymi, jednostkami badawczo-rozwojowymi zarówno krajowymi jak i zagranicznymi w doborze narzędzi niezbędnych do realizacji innowacyjności w transporcie. Od umiejętności realizacji innowacyjnych projektów zależeć będą możliwości usprawnienia regionalnych systemów transportowych. Projekty innowacyjne w transporcie prowadzą do wzrostu konkurencyjności zarówno w perspektywie krajowej a w szczególności regionalnej.. Mają one krytyczne znaczenie dla podmiotów gospodarczych (szczególnie MŚP) w poszczególnych regionach, dla których dostępność transportowa do rynku zbytu ma często kluczowe znaczenie. Innowacja w transporcie, przyczynia się także do wzrostu jakości życia i gospodarowania w regionach poprzez zwiększoną różnorodność i efektywność oferowanych usług transportowych. W konkluzji można stwierdzić, że rozwój innowacyjności transportowej będzie w najbliższych latach kluczowym czynnikiem rozwoju gospodarczego regionów. Samorządy regionalne i miejskie potrzebują, zatem szczególnego wsparcia w organizowaniu i wdrażaniu innowacyjnych projektów transportowych. Dotyczy to zarówno zwiększania potencjału samorządów do inicjowania takich projektów jak i potrzeb dotyczących pomocy w kształtowaniu poszczególnych elementów takich projektów w tym rozwoju kontaktów z podmiotami zajmujących się finansowaniem projektów transportowych, przedstawicielami jednostek naukowo-badawczych, sektora prywatnego, jako potencjalnego inwestora lub udziałowca w tych projektach w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego Strona 13 z 15 CENTRUM ANALIZ TRANSPORTOWYCH I INFRASTRUKTURALNYCH 3 Część III: Konieczność promocji innowacyjności w transporcie Polski Jak już stwierdzono wcześniej w niniejszym opracowaniu, rozwój innowacyjnych projektów transportowych dotyczy szeregu aspektów tworzenia efektywnych systemów transportowych. Do obszarów, w jakich obecnie najczęściej spotyka rozwiązania innowacyjne w transporcie należą: systemy i technologie transportowe w tym inteligentne systemy transportowe, telematyczne i satelitarne; organizacja i zarządzanie transportem w skali krajowej i regionalnej oraz miast, finansowanie projektów transportowych; rozmieszczenie przestrzenne infrastruktury i jej maksymalne wykorzystanie; itp. Wiedza i praktyczne doświadczenie w rozwoju takich form innowacyjności jest w Polsce ograniczona. Jednocześnie popyt na informacje i wymianę doświadczeń jest ogromy. Wobec powyższego konieczne jest budowanie stałych platform i mechanizmów współpracy sektora publicznego, prywatnego i jednostek naukowo-badawczych, popularyzacji dobrych praktyk oraz promowania innowacyjności w transporcie, w tym: • Inkubatorów Innowacyjności Transportowej, których prowadzone będą działania mające na celu w ramach, o Pomoc samorządom w identyfikacji, generowaniu i przygotowaniu poszczególnych innowacyjnych projektów transportowych, zdefiniowaniu koncepcji przedsięwzięcia, zastosowania odpowiednich rozwiązań, pozyskania finansowania oraz praktycznego wdrożenia tych projektów. Zakres tej pomocy dotyczyć będzie wszystkich faz i elementów rozwoju takich przedsięwzięć od identyfikacji potrzeb i istniejących rozwiązań, analizy możliwości ich wdrożenia oraz ocenie pożądanych efektów, o Ustalenie niezbędnego zakresu oraz sformułowaniu celów specjalistycznej pomocy doradczej na poszczególnych etapach przedsięwzięcia. Inkubator stanowić będzie także platformę dla przedstawienia konkretnej informacji na temat rynku usług doradczych i szkoleniowych w danej dziedzinie. o Pomoc w przygotowaniu niezbędnej dokumentacji dla każdego etapu projektu w tym prawidłowego opisu zadań oraz przygotowanie niezbędnej dokumentacji dla innowacyjnego projektu. Strona 14 z 15 CENTRUM ANALIZ TRANSPORTOWYCH I INFRASTRUKTURALNYCH o Wskazanie możliwych innowacyjnych rozwiązań we wszystkich aspektach rozwoju systemu transportowego, ale także doprowadzenie projektu od jego identyfikacji do pełnego i efektywnego wdrożenia. o Pomoc w ocenie i właściwości pozyskanej ekspertyzy w tym kompletności studiów wykonalności i innych ekspertyz pozyskanych przez samorządy oraz ustaleniu kolejnych kroków w ich wdrożeniu. o W ramach Inkubatorów samorządy, jako beneficjenci innowacyjnych projektów transportowych będą mogły uzyskać pomoc w identyfikacji najlepszych rozwiązań, nawiązaniu kontaktów z dostarczycielami takich rozwiązań, oraz instytucjami finansującymi takie przedsięwzięcia włączając w to ocenę możliwości wykorzystania środków prywatnych w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego. • Działań informacyjno-promocyjnych, w tym o Przygotowywanie i rozpowszechnianie materiałów promocyjnych i informacyjnych na temat innowacyjności w transporcie o Prowadzenie banków informacji na temat planowanych i realizowanych innowacyjnych projektów transportowych w Polsce i za granicą • Sieci wspierania innowacji transportowych, w tym: o Seminaria i warsztaty tematyczne dotyczące poszczególnych obszarów innowacyjności w transporcie o Regionalne spotkania i seminaria publiczno-prywatne, w których uczestniczyć będą zarówno partnerzy z sektora publicznego, prywatnego, organizacji pozarządowych i jednostek badawczo-rozwojowych.. Spotkania te stworzą forum dyskusji i mechanizm budowy wzajemnego zaufania i współpracy pomiędzy przedstawicielami poszczególnych sektorów. o Spotkania branżowe, debaty, targi i konferencje, kampanie medialne oraz edukacyjno-popularyzacyjne promujące innowacyjność w transporcie o Krajowe i zagraniczne misje studyjne (branżowe) dla przedstawicieli samorządów i innych podmiotów zaangażowanych w realizacje innowacyjnych projektów transportowych . Strona 15 z 15
