Oblicza Energiewende Rewolucja energetyczna dla ubogich

Oblicza Energiewende
Rewolucja energetyczna dla ubogich
Niemcy są postrzegane jako kraj bogatych ludzi. W związku z tym wielu sądzi, że inwestowanie w
odnawialne źródła energii nie generuje protestów społecznych, nawet w sytuacji, w której to
konsumenci składają się na dotacje do nowych instalacji. Faktycznie dla wielu Niemców koszt energii
to zaledwie 2% budżetu domowego, ale są też tacy, którzy wzrost cen energii odczuwają znacznie
bardziej: bezrobotni i korzystający z pomocy społecznej. To nawet 3,5 mln niemieckich gospodarstw
domowych. Dla nich też przygotowano energetyczną rewolucję.
Program przygotowało stowarzyszenie niemieckich agencji energetycznych oraz niemieckie
stowarzyszenie Caritas, tym samym w ochronę klimatu włączyła się istotna organizacja kościelna. W
przypadku rodzin o niskich dochodach ważna jest rozmowa w cztery oczy. Dlatego razem z Caritas
kształcimy na doradców energetycznych bezrobotnych, którzy nie mogą znaleźć pracy od długiego
czasu. Posiadają oni nie tylko potrzebne umiejętności, aby udzielić porady, ale są w stanie lepiej
porozumieć się z potrzebującymi, ponieważ znajdują się w bardzo podobnej sytuacj. – objaśnia
filozofię programu prezes stowarzyszenia niemieckich agencji energetycznych Michael Geissler w
wywiadzie dla Frankfurter Rundchau1.
Faktycznie doradcami energetycznymi stają się długoterminowi bezrobotni. Otrzymują oni
intensywny kurs z zakresu oszczędzania energii nie tylko teoretyczny, ale także praktyczny, ponieważ
w swojej pracy będą sami instalować urządzenia elektryczne. Kurs trwa aż 100 godzin wykładowych.
Kursanci sami mają niskie dochody i dzięki kursowi mogą oszczędzać energię we własnym zakresie
przekonując się, że rady, które będą dawać, faktycznie działają. Jednocześnie osoby, które zgłaszają
się po pomoc, robią to częściej wiedząc, że dają pracę komuś w potrzebie. W tym przypadku doradca
energetyczny jest bezrobotnym, który wraca na rynek pracy z nowymi umiejętnościami i
wypróbowuje je w praktyce ze świadomością, że tego typu umiejętności będą coraz bardziej cenione
nie tylko w pomocy społecznej, ale także w biznesie.
W jaki sposób udzielana jest pomoc?
Po pierwsze, pomoc udzielana jest na żądanie rodzin o niskich dochodach. Trzeba umówić się na
spotkanie z doradcami, którzy zawsze pojawiają się we dwójkę. Przy pierwszej wizycie sprawdzane
jest domowe zużycie prądu, m.in. poprzez bezpośredni pomiar i doradcy wymieniają się z
domownikami pierwszymi spostrzeżeniami. Przy drugiej wizycie doradcy dokonują rewolucji
energetycznej w domu. Żarówki wymieniane są na energooszczędne, wymieniane są cieknące krany
lub zakładane perlatory, montowane listwy przebiciowe lub wyłączniki standby, a także czasowe
wyłączniki prądu. Urządzenia te dawane są domownikom bezpłatnie wraz z opracowanym przez
doradców planem długoterminowych oszczędności. Jest to tak zwana pierwsza pomoc, z której
korzystają wszyscy zgłaszający się. Jeśli potrzebne są dalsze usprawnienia w zakresie ogrzewania lub
ocieplenia mieszkania domownicy otrzymują kupon wartości 5 Euro na udzielenie dalszych porad
przez specjalistów z tej dziedziny. Faktycznie korzysta z tej możliwości ok. 14% zgłaszających się.
1
„Das wirkt”, wywiad Lucasa Lamberty z Michaelem Geisslerem, Frankfurter Rundschau, 17 sierpnia 2012.
Tłumaczenie z niemieckiego: Wojciech Szymalski.
Program działa od 2008 roku w całych Niemczech tak, że można znaleźć doradcę energetycznego w
każdym regionie. Faktycznie na koniec 2012 roku było ponad 100 punktów, do których można było
się zgłosić po poradę. Do końca 2012 roku udzielono pomocy ponad 70000 gospodarstw domowych o
niskich dochodach, czyli ok. 2% ubogich niemieckich rodzin. Nie mniej jednak zachęcony
powodzeniem programu niemiecki minister środowiska Peter Altmaier w sierpniu 2012 roku
zapowiedział, że pomoc w zakresie oszczędności energii powinny otrzymać wszystkie niemieckie
gospodarstwa domowe.
Mniej bezrobotnych, więcej pracowników
W pierwszym roku przeszkolono 746 bezrobotnych, spośród których tylko 22% zrezygnowało z
podjęcia się działań doradczych, co stanowiło mniejszy współczynnik rezygnacji niż w pozostałych
programach aktywizacji bezrobotnych. Jednocześnie wśród tych, którzy zdecydowali się prowadzić
porady aż 24% znalazło nową pracę, podczas gdy w innych programach aktywizacji współczynnik
zatrudnienia wynosi zwykle od 15 do 20%.
Mniej wydatków, bogatsze rodziny
Wyliczone w okresie dwóch lat funkcjonowania programu oszczędności energii przypadające w
jednym roku na gospodarstwo domowe wynoszą 413 kWh prądu, 321 KWh ciepła i 10m. sześć. wody.
Przekłada się to na obniżenie zużycia w stosunku do zapotrzebowania przeciętnego gospodarstwa
domowego, któremu udzielono pomocy, w zakresie zużycia ciepła o 3% i prądu aż o 14%. Faktyczne
pieniądze zaoszczędzone przez gospodarstwa domowe to przeciętnie 87 Euro rocznie na zużyciu
prądu i 151 Euro na zużyciu wody i ciepła.
Mniej gazów cieplarnianych, czystsze środowisko
W latach 2008-2010 program zaoszczędził 22 337 134 kWh energii rocznie w postaci prądu lub ciepła.
Taka oszczędność energii pozwoliła uniknąć emisji 10 755 ton dwutlenku węgla rocznie.
Autor: dr Wojciech Szymalski, Instytut na rzecz Ekorozwoju, Warszawa
Wykorzystano materiały:
Prezentacja Silke Karcher z niemieckiego Ministerstwa Środowiska, Ochrony Przyrody i Energetyki
Jądrowej przedstawionej 14 maja 2013 w Warszawie na seminarium demosEUROPA na temat
klimatu i polityki energetycznej.
Materiały ze strony internetowej www.stromspar-check.de, w tym:
-
Bundesverband der Energie-und Klimaschutzagenturen Deutschlands (eaD) e. V. oraz
Deutscher Caritasverband e.V., Stromspar-Check für einkommens-schwache Haushalte,
Projektbericht Phase I – Kurzfassung, (12/2008 – 08/2009), Berlin und Freiburg, 15.02.2010
-
Prezentację dr Kertis Tews Evaluierung des Projektes „Stromspar-Check für
einkommensschwache Haushalte“ Ergebnisse zur erzielten Energieeinsparung/Klimawirkung
in Phase 1 und 2 (2008-2010) präsentiert auf der 2. Sitzung des Beirats Stromspar -Check am
24.10.2012 im BMU, Berlin. TU Berlin
Uwagi:
Jest to dwunasty z materiałów w opracowanym przez dr Wojciecha Szymalskiego cyklu „Oblicza
Energiewende”, w którym co tydzień prezentujemy inną twarz zmian w niemieckiej gospodarce i
społeczeństwie związanych z przejściem na odnawialne źródła energii. Zapraszamy na energetyczną
wycieczkę po Niemczech.
Cykl artykułów powstał w ramach projektu LIFE+ „Dobry klimat dla powiatów”, a jego źródłowym
miejscem publikacji jest portal www.chronmyklimat.pl. Wszystkie artykuły z cyklu są udostępnione na
licencji Creative Commons CC-BY-SA 3.0 PL (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/pl/).