Zadanie 14.1.
Transkrypt
Zadanie 14.1.
Egzamin maturalny z historii sztuki – Arkusz egzaminacyjny II – maj 2002 r. Za³¹cznik II MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA – ARKUSZ II Zadanie 14.1. Numer polecenia Proponowana odpowied Punktacja 1. a) Michelangelo Merisi zw. Caravaggio, Z³o¿enie do grobu, b) c) barokowy, pocz¹tek XVII w. (1602-1604), Obraz olejny na p³ótnie. a) Na ciemnym, jednolitym tle w p³ytkiej przestrzeni przedstawione s¹ trzy b) kobiety i dwóch mê¿czyzn. Mê¿czyni, stoj¹c na kamiennej, nagrobnej p³ycie, sk³adaj¹ do grobu spowite w bia³e p³ótno, martwe cia³o z bez³adnie opadaj¹c¹ rêk¹. Stoj¹cy najbli¿ej starszy, bosy mê¿czyzna o rysach cz³owieka z ludu podtrzymuje nogi zmar³ego. Kobiety uczestnicz¹ce w wydarzeniu wyra¿aj¹ smutek i ból: dwie – wyrazem ¿alu i skupienia na twarzy, trzecia, stoj¹ca najdalej – uniesionym do góry wzrokiem i rêkoma. Obraz przedstawia jedn¹ z opisywanych w Nowym Testamencie scen c) pasyjnych – z³o¿enie do grobu zdjêtego z krzy¿a, umêczonego cia³a Chrystusa. Sk³adaj¹ go mê¿czyni, stoj¹cy na pierwszym planie. Ceremonii towarzysz¹ trzy kobiety, m.in. Maria matka Jezusa i Maria Magdalena. Kompozycja dzie³a zbudowana na dwóch silnie zaakcentowanych, d) przecinaj¹cych siê kierunkach ukonych (diagonalnych); pierwszy – przebiegaj¹cy od górnego prawego rogu, wyznacza go grupa postaci; drugi – stanowi¹cy najjaniejszy fragment obrazu to cia³o Chrystusa. Scena przedstawiona zosta³a na jednolitym ciemnym tle. Miêdzy t³em a e) jasnym cia³em Jezusa du¿y kontrast walorowy (jasnoci barw). Modelunek postaci rzebiarski – za pomoc¹ silnego kontrastu wiat³a i f) cienia. wiat³o pada z lewego dolnego rogu, spoza obrazu. Owietla ono twarze pozosta³ych postaci. Koloryt ciemny, skontrastowany z intensywnymi plamami czerwieni. W obrazie dominuj¹ br¹zy. Dynamika kompozycji zosta³a uzyskana dziêki du¿ym ró¿nicom g) wiat³ocieniowym, walorowym, nieregularnemu rytmowi plam jasnych i ciemnych, krzy¿owaniu siê linii w obrazie oraz ¿ywej gestykulacji r¹k i wyrazistej mimice twarzy. Przedstawiona scena jest pozbawiona sztucznoci i patosu dziêki h) skupieniu siê na odtwarzaniu uczuæ ludzkich i rezygnacji z krajobrazowego t³a. Realistyczne, nowatorskie, w stosunku do tradycyjnego ujêcia, i) przedstawienie ceremonii pogrzebu jako sceny rodzajowej; charakterystyka typów ludzkich; ¿al i skupienie maluj¹ce siê na twarzach; bose nogi; silna postaæ; proste rysy twarzy mê¿czyzn. W sposobie przedstawienia tematu widoczny jest wp³yw pogl¹dów j) kontrreformacyjnych, aby o sprawach wiary mówiæ w sposób prosty, a wizje religijne przybli¿aæ do wyobrani zwyk³ego cz³owieka poprzez przedstawienie zdarzeñ biblijnych jako scen z ¿ycia codziennego z prostymi ludmi jako ich aktorami. k) Wymowa religijna obrazu, mimo braku mistycznej otoczki, jest bardzo sugestywna dziêki realistycznemu sposobowi ukazania martwego cia³a Chrystusa, szczególnie jego bladoci; ukazaniu zastyg³ej w cierpieniu twarzy i zwisaj¹cej bez³adnie rêki (podobne rozwi¹zanie widoczne jest, np., w Piecie Watykañskiej M. Anio³a czy, wczeniej, w Piecie Awinioñskiej). 0–1 0–1 0–1 0–1 0–1 2. 3. Strona 1 z 4 0–2 0–2 0–2 0–1 0–2 0–1 0–1 0–1 0–1 0–1 Egzamin maturalny z historii sztuki – Arkusz egzaminacyjny II – maj 2002 r. 4. l) Symbolika koloru: czerwieñ, biel i czerñ; (ew. symbolika p³yty kamiennej - Koció³ Chrystusowy). 0–2 m) Nastrój i atmosferê obrazu Z³o¿enie do grobu podkrelaj¹ i wzmacniaj¹: ciemne t³o, ostry wiat³ocieñ, rzebiarski sposób modelowania postaci. 0–1 Cechy formalne: a) rodki plastyczne s³u¿¹ tworzeniu iluzji, z³udy, imitacji natury, np. malarstwo iluzjonistyczne, stosowanie ró¿nych róde³ wiat³a, skróty perspektywiczne, ³¹czenie elementów architektonicznych z malarskimi b) teatralnoæ, dramatyzm, patos w przedstawianej sytuacji – ujêciu tematu c) ostre ró¿nice wiat³ocieniowe. wiat³ocieñ jest nie tylko elementem realistycznej interpretacji przedmiotów, ale tak¿e wydobycia nastroju, dramatyzmu, czasami symboliki sceny, np. u Rembrandta d) Caravaggionizm; nastêpcy: tenebryci, luminici. e) dynamika wynikaj¹ca z: przecinania siê kierunków w obrazie; przewagi kierunków ukonych – diagonalnych, ³uków; kontrastów walorowych i kolorystycznych; ¿ywej gestykulacji i mimiki twarzy; Za³o¿enia ideowe: f) silny zwi¹zek przemian w sztuce, z walk¹ Kocio³a z reformacj¹. Funkcje i forma sztuki religijnej okrelona zostaje przez Sobór Trydencki – nowe metody utwierdzania w wierze, gorliwoci religijnej i modlitwie poprzez oddzia³ywanie na wszystkie zmys³y, poprzez integracjê ró¿nych dziedzin – syntezê sztuk. Wp³yw pogl¹dów Filipa Nereusza. g) wp³yw na sztukê podzia³u wyznaniowego i ustrojowego Europy – podzia³ na monarchie katolickie i republiki protestanckie z dominuj¹cym elementem mieszczañskim. h) kontynuacja tradycji antycznej i osi¹gniêæ sztuki renesansowej w zakresie obserwacji i interpretacji natury. Wykorzystanie obserwacji natury do osi¹gniêcia sugestywnoci tematyki religijnej poprzez nadanie wizjom znamion realizmu. Szczególne skupienie siê na doznaniach, prze¿yciach religijnych cz³owieka, w tym równie¿ mistycznych; w malarstwie rodzajowym do oddania urody, materialnoci przedmiotów, realnoci przedstawionej sytuacji, czasami dla oddania krytycznego spojrzenia; Podejmowane tematy: i) w malarstwie religijnym dominacja tematyki ukazuj¹cej prze¿ycia religijne, wizje, ekstazy, cierpienie, mêczeñstwo i czyny wiêtych i mêczenników, cuda, apoteozy, przejawy pobo¿noci i wiary j) w malarstwie dworskim dominacja tematyki mitologicznej nawi¹zuj¹cej do antycznych rzeb i mêczeñstwa bohaterów antycznych, apoteozy, personifikacje oraz tematyka historyczna – ukazywanie bohaterskich czynów, gloryfikacje, portrety, m.in. reprezentacyjne. k) w malarstwie mieszczañskim dominacja tematyki dotycz¹cej wiata realnego: pejza¿e, martwe natury, sceny rodzajowe, portrety, m.in. zbiorowe. razem Strona 2 z 4 0–1 0–1 0–2 0–2 0–1 0–2 0–1 0–2 0–2 0–2 0–2 40 pkt. Egzamin maturalny z historii sztuki – Arkusz egzaminacyjny II – maj 2002 r. MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA – ARKUSZ II Zadanie 14.2. Numer polecenia Proponowana odpowied Punktacja 1. Pomnik ksiêcia Józefa Poniatowskiego, Bertel Thorvaldsen, znajduje siê w Warszawie (przed pa³acem Namiestnikowskim lub Pa³acem Koniecpolskich – Radziwi³³ów, lub Pa³acem Prezydenckim). I po³. XIX w. (1818-1832); klasycyzm (neoklasycyzm) a) Zaanga¿owanie Polaków w Rzymie po sprowadzeniu zw³ok ksiêcia do Polski. Wielka s³awa rzymskiej pracowni duñskiego rzebiarza powoduje wybór autora; sk³adki narodowe, zderzenie koncepcji narodoworomantycznej i kosmopolityczno-klasycystycznej. b) Po upadku powstania listopadowego wywieziony z Warszawy. c) Powrót pomnika do Warszawy po I wojnie wiatowej i ustawienie go na Placu Saskim (wielkie uroczystoci). d) Zniszczenie w czasie II wojny wiatowej przez hitlerowców przy wysadzaniu w powietrze Pa³acu Saskiego. e) Odlanie kopii pomnika z formy zachowanej w Kopenhadze w Muzeum Torwaldsena (dar mieszkañców Kopenhagi dla Warszawy). 0–l 0–l 0 –1 2. 3. 4. a) b) c) a) b) c) d) e) f) g) h) i) j) k) l) m) 5. a) b) Postaæ w stroju rzymskim, siedz¹ca na koniu id¹cym stêpa, pancerz, tunika, sanda³y na bosych stopach, krótki miecz w d³oni, wskazuj¹cej kierunek natarcia, kompozycja statyczna (spokojna), harmonijna, statyka dzie³a wynika z równowagi kierunków: pionu – jedca i poziomu – konia, oraz ze sposobu opracowania bry³y: g³adka faktura, ma³a iloæ szczegó³ów, Wyrane nawi¹zanie do antyku, ale nie kopiowanie, odlew br¹zowy. antyczny konny pos¹g cesarza Marka Aureliusza w Rzymie. Nawi¹zanie do antyku w kompozycji, typie pomnika (pomnik konny). Stylizacja ksiêcia na antycznego wodza, renesansowe pos¹gi konne – Colleoni Verocchia w Wenecji, Gatamelatta Donatella w Padwie, idea³ walecznoci nie polski a uniwersalny, zwyciêstwo idea³ów rzymskich (klasycystycznych) nad koncepcj¹ narodow¹ (romantyczn¹ – np.mundur, czako, skok do Elstery). Inne dzie³a Thorvaldsena w Polsce – pomnik Miko³aja Kopernika w Warszawie; pos¹g Chrystusa Kaplicy Potockich w Katedrze Wawelskiej, popiersie w £añcucie; Kariatydy (dzi w Muzeum T. w Kopenhadze) przeznaczone do pomnika Napoleona – nie zrealizowanego). Wszystkie dzie³a rzebiarza cechuje harmonia, równowaga elementów, statyka razem Strona 3 z 4 0–2 0–3 0–1 0–1 0–1 0–1 0–1 0–2 0–3 0–1 0–1 0–2 0–2 0–2 0–1 0–3 0–2 0 lub2 0–3 0–2 0–1 40 pkt. Egzamin maturalny z historii sztuki – Arkusz egzaminacyjny II – maj 2002 r. MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA – ARKUSZ II Zadanie 14.3. Numer polecenia Proponowana odpowied Punktacja 1. Tempietto di San Pietro in Montorio w Rzymie (wi¹tynia przy kociele w. Piotra) – mo¿e byæ te¿ Tempietto w Rzymie. Donato Bramante. Pocz¹tek wieku XVI (1502), pierwsze dzie³o dojrza³ego renesansu. Budowla centralna na planie ko³a. a) b) Umieszczona na trzystopniowej podstawie. wi¹tynia dwukondygnacjowa sk³adaj¹ca siê z dwóch cylindrów, c) dolnego – szerszego, otoczonego kolumnad¹ i górnego – wê¿szego w postaci bêbna nakrytego kopu³¹. W dolnej kondygnacji znajduje siê 16 kolumn dorycko-toskañskich, d) dwigaj¹cych belkowanie oraz schowany w cieniu korpus z prostok¹tnymi otworami drzwiowymi i oknami. e) Nad belkowaniem znajduje siê taras z tralkow¹ balustrad¹. Artykulacje górnej czêci wi¹tyni stanowi¹ przemiennie f) rozmieszczone prostok¹tne okna i konchowe (zwieñczone muszlami) nisze. Ca³oæ budowli przykryta pó³okr¹g³¹, ³agodnie zaokr¹glon¹ kopu³¹. g) Na jej wierzcho³ku ozdobna sterczyna (latarnia). Budowla ma idealne proporcje i zrównowa¿on¹ formê. Wra¿enie h) harmonii wynika z wspó³dzia³ania i wzajemnych stosunków poszczególnych czêci wzglêdem siebie (proporcje pierwszej kondygnacji s¹ powtórzone w drugiej kondygnacji). Budowlê cechuje oszczêdnoæ dekoracji. Elementami zdobniczymi s¹ i) tylko: rytm szeroko rozstawionych kolumn oraz okien, nisz i tralek, doryckie belkowanie z tryglifami i metopami. Nadmiernie zdobiony kartusz i zwieñczenie kopu³y nie by³y projektowane przez Bramantego. Widoczny wp³yw antyku (tolosy) na przyk³ad wi¹tynia Westy w a) Rzymie. Jednak g³ówna idea architektoniczna, sposób zastosowania form b) antycznych – nowatorskie (m. in. dwukondygnacyjnoæ). c) Sposób opracowania bry³y – efekty wiat³ocieniowe (kontrast zewnêtrznych, jasnych kolumn z ciemnymi niszami i pilastrami) oraz ma³e rozmiary powoduj¹, ¿e budowla przypomina monumentaln¹ rzebê. Postawiona w legendarnym miejscu mêczeñstwa wiêtego Piotra staje d) siê pomnikiem wiêtego. Pierwotna koncepcja architektoniczna by³a bardziej okaza³a. Bramante e) zaprojektowa³ otaczaj¹cy wi¹tyniê dziedziniec w formie perystylu z kolumnad¹ oraz 4 konchowymi kaplicami w naro¿nikach. f) Santa Maria delle Carceri w Prato – Giuliano Sangallo; Villa Capra (Rotonda) w Vicenzy – Andrea Palladio. Motyw centralnej budowli w malarstwie renesansowym Przekazanie kluczy w. Piotrowi (Perugino, kaplica Sykstyñska); Zalubiny Marii – obraz Rafaela Santi lub inne. Przebudowa chóru w kociele Santa Maria delle Grazie w Mediolanie a) (zak. 1492). Projekt przebudowy bazyliki w. Piotra w Rzymie. b) Projekty pa³aców watykañskich lub inne dzie³a. c) 0–2 2. 3. 4. 5. razem Strona 4 z 4 0–4 0–3 0–3 0–1 0–2 0–2 0–3 0–3 0–2 0–3 0–2 0–2 0–4 0–2 0–1 0–1 40 pkt.