Baryczka – Opis/Legenda/Spis zabytków Mapa Baryczki z satelity

Piotr Józefczyk
Baryczka – Opis/Legenda/Spis zabytków
Mapa Baryczki z satelity:
Baryczka jest mała miejscowością położoną 25 kilometrów od
Rzeszowa. Posiada dwa zabytki:
- stara szkoła(dawniej dwór szlachcicki),
- zabytkowe drzewo obok dworu.
Miejscowośd posiada kościół parafialny, dwa sklepy, szkołę, boisko
sportowe, kaplice cmentarną, cmentarz.
Wycinek z Głosu Niebylca:
Baryczka to niewielka miejscowośd leżąca w południowowschodniej części Polski, niedaleko miasta Rzeszowa. Wieś liczy
około 1000 osób. Mieści się tu 313 domów.
Sołtysem Baryczki jest Stanisław Mazur, który pełni także
funkcję organisty w kościele parafialnym pod wezwaniem
Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny. Proboszczem w naszej
miejscowości jest Ks. Jerzy Gajda, który bardzo stara się o wygląd
kościoła i okolic, w czym pomagają mu parafianie. Dzięki temu jest
bardzo czysto i przyjemnie. Kościół nie jest zabytkiem, to świątynia
zbudowana ponad 20 lat temu. Wcześniej msze odprawiano w
kaplicy cmentarnej.
Legenda powstania Baryczki:
Pewnego dnia, gdy opady deszczu były bardzo wzmożone szlachcic
postanowił wyruszyd na poszukiwanie starej zgubionej niegdyś na
terenie znajdującym się między Niebylcem, a Połomią
bryczki. Po bardzo długim poszukiwaniu odnalazł ją, jego pierwszym
okrzykiem, gdy ją zobaczył był:
Znalazłem bryczkę ! Jego sługa poddał pomysł, by oddad tę ziemie
bratu szlachcica i nazwad ją Baryczka. Tak też zostało i jest do dziś.
Notatka od autora:
Ta legenda była wiele razy zmieniana z powodu nie zapisania jej
w żadnej książce. Są to opowiadania ludzi, którzy mieszkają tutaj
od początku.
Nieco informacji o szkole w Baryczce:
Bronisław Markiewicz urodził się 13 lipca 1842 roku w
Pruchniku, na terenie obecnej Archidiecezji Przemyskiej jako
szóste z jedenastu dzieci Jana Markiewicza, burmistrza miasta, i
Marianny Gryzieckiej. W domu rodzinnym otrzymał bardzo
staranną formację religijną. Pomimo tego nieco później, w okresie
nauki w gimnazjum w Przemyślu, przeżył pewne załamanie w
wierze spowodowane w znacznej mierze silnym duchem
antyreligijnym panującym w środowisku szkolnym. Owe
młodzieńcze trudności w wierze udało mu się szybko
przezwyciężyć odzyskując pogodę ducha i wewnętrzny pokój.
W 1863 roku, po uzyskaniu świadectwa dojrzałości, czując
się powołany do kapłaństwa, młody Bronisław wstąpił do
Wyższego Seminarium Duchownego w Przemyślu. Ukończywszy
przewidziane studia, dnia 15 września 1867 roku został
wyświęcony na kapłana. Po sześciu latach pracy duszpasterskiej w
charakterze wikariusza w Harcie i w Katedrze w Przemyślu,
chcąc lepiej przygotować się do pracy z młodzieżą, studiował
przez dwa lata pedagogikę, filozofię i historię na Uniwersytecie
Jana Kazimierza we Lwowie i Uniwersytecie Jagiellońskim w
Krakowie. W roku 1875 został mianowany proboszczem w
miejscowości Gać a dwa lata później w Błażowej. W roku 1982
powierzono mu wykłady z teologii pastoralnej w Wyższym
Seminarium Duchownym w Przemyślu.
Czując się powołanym do życia zakonnego, w listopadzie
1885 roku wyjechał do Włoch. Tutaj wstąpił do Zgromadzenia
Salezjanów i w dniu 25 marca 1887 roku miał przywilej i radość
złożyć śluby zakonne na ręce św. Jana Bosko. Jako Salezjanin
wypełniał z oddaniem i gorliwością różne zadania powierzone mu
przez przełożonych. Z powodu surowego trybu życia i
odmienności klimatu Ks. Markiewicz zachorował na gruźlicę płuc.
Stan jego zdrowia był tak ciężki, że uważano go za bliskiego
śmierci. Powróciwszy szczęśliwie do zdrowia, odbywał
rekonwalescencję we Włoszech aż do dnia 23 marca 1892 roku
kiedy to, za zezwoleniem Przełożonych, powrócił do Polski by
objąć funkcję proboszcza w Miejscu Piastowym.
Ksiądz Bronisław Markiewicz idąc za duchem Św. Jana
Bosko, oprócz zwyczajnej działalności parafialnej, poświęcił się
formowaniu młodzieży biednej i sierocej. Dla niej otworzył w
Miejscu Piastowym Instytut wychowawczy, który zapewniał
wychowankom pomoc materialną i duchową, przygotowując ich
jednocześnie do przyszłego samodzielnego życia poprzez formację
zawodową w szkołach działających przy tymże instytucie. W tym
też celu zdecydował się w 1897 roku założyć dwa nowe
Zgromadzenia zakonne oparte na duchowości i statutach
opracowanych przez Św. Jana Bosko i dostosowanych do specyfiki
swego szczególnego charyzmatu. Ks. Markiewicz, przyjęty
ponownie do diecezji przemyskiej, wypełniał nadal obowiązki
proboszcza i dyrektora Instytutu o nazwie „Towarzystwo
Powściągliwość i Praca” (powstałego w 1898 roku), dla którego
starał się o otrzymanie zatwierdzenia kościelnego jako
zgromadzenia zakonnego. Zgromadzenia Św. Michała Archanioła
zostały zatwierdzone po śmierci Założyciela: gałąź męska w 1921
a gałąź żeńska w 1928 roku.
Ks. Bronisław Markiewicz, za zgodą i błogosławieństwem
swego Biskupa, Św. Józefa Sebastiana Pelczara, kontynuował
działalność formacyjną młodzieży i dzieci opuszczonych i sierot,
korzystając w tym dziele z pomocy współpracowników, do
których przygotowania i formacji sam się przyczynił. W Miejscu
Piastowym stworzył dom i zapewnił wychowanie setkom
chłopców, poświęcając się dla nich bez reszty. W miesiącu
sierpniu 1903 roku otworzył nową placówkę wychowawczą w
Pawlikowicach koło Krakowa gdzie około 400 sierot znalazło dom
wraz z możliwością formacji duchowej i zawodowej.
Całkowite poświęcenie się dzieciom, heroiczne zaparcie się
samego siebie oraz ogrom pracy do wykonania, stosunkowo
szybko przyczyniły się do wyczerpania sił ks. Markiewicza i do
całkowitej utraty zdrowia, już i tak bardzo nadszarpniętego
poprzez chorobę przebytą we Włoszech. Wszystko to
doprowadziło do zakończenia jego pielgrzymki doczesnej, które
nastąpiło dnia 29 stycznia 1912 roku. Tak za życia jak i po śmierci
ks. Markiewicz uważany był za człowieka nadzwyczajnego.
Zważywszy na fakt, że przekonanie o jego świętości ciągle
wzrastało, Przełożeni obydwu Zgromadzeń Św. Michała
Archanioła przez Niego założonych zwrócili się z prośbą do
Biskupa Przemyskiego o rozpoczęcie procesu beatyfikacyjnego,
którego pierwsza sesja odbyła się w 1958 roku. Po dopełnieniu
wszystkich przewidzianych aktów prawnych, dnia 2 lipca 1994
roku, w obecności Ojca Świętego Jana Pawła II, został ogłoszony
Dekret o heroiczności cnót ks. Markiewicza. Dziesięć lat później,
tj. dnia 20 grudnia 2004 roku został promulgowany Dekret o
cudzie zdziałanym przez Boga za wstawiennictwem Ks.
Markiewicza, co otworzyło drogę do jego beatyfikacji.
W świadectwach i wspomnieniach tych, którzy zetknęli się
osobiście z błogosławionym Bronisławem, jest podkreślane w
sposób szczególny jego wielkie umiłowanie Boga i bliźniego,
zwłaszcza dzieci i młodzieży najbiedniejszej, zaniedbanej,
opuszczonej i sierocej. Im poświęcił całego siebie przejawiając
głębokie pragnienie przygarnięcia jak największej ich liczby i
ofiarowania im ludzkiej życzliwości i dobroci, której odczuwali
tak wielki brak. To pragnienie wyraził w słowach: „Chciałbym
zebrać miliony dzieci i młodzieży z wszystkich krajów i narodów,
żywić ich za darmo i przyodziewać ich na duszy i na ciele”. Ks.
Markiewicz pozostał wierny do końca życia temu nakazowi
miłości połączonemu z odważną – jak na owe czasy – opcją na
rzecz ubogich, przyjmując w sposób heroiczny wszystkie skutki
jakie zeń wypływały.
Błogosławiony Ks. Bronisław Markiewicz:
30 stycznia przypada liturgiczne wspomnienie bł. Bronisława
Markiewicza, kapłana. Dla wspólnot michalickich, zgodnie z
calendarium proprium, jest to święto. Dokładnie przed dwoma
laty, 19 czerwca 2005 roku, w Warszawie został wyniesiony na
ołtarze Błogosławiony ks. Bronisław Markiewicz, gorliwy kapłan i
wielki wychowawca, założyciel rodzin zakonnych Św. Michała
Archanioła. Akt beatyfikacyjny w imieniu papieża Benedykta XVI
odczytał Prymas Polski kard. Józef Glemp. To wydarzenie
pozwoliło lepiej poznać osobę i duchowość ks. Markiewicza.
Pojawiło się szereg nowych publikacji. Zrodziły się zaskakujące
inicjatywy, np. powstanie w Anglii "Global Childrens’
Organization", której patronuje bł. Bronisław. Kolejne szkoły w
Polsce zaczęły przyjmować imię tego wspaniałego Patrona. Data
beatyfikacji stała się dniem spotkania tychże szkół w Miejscu
Piastowym.
Zdjęcia przedstawiające naszą okolice:
Połomia – Opis /Spis zabytków/Zdjęcia
Opis Połomi:
Kościół:
Przy drodze krajowej nr 9 między Rzeszowem a Sanokiem
znajduje się miejscowośd Połomia. Jakieś sześdset lat temu trafił
tam król Władysław Jagiełło a w 1411 roku podarował
miejscowemu kościołowi tryptyk, co potwierdzają późniejsze
dokumenty.
W centralnej części gotyckiego tryptyku znajduje się Matka Boska,
św. Katarzyna oraz św. Mikołaj. W kwaterach bocznych są inni
święci – m.in. św. Małgorzata trzymająca na smyczy diabelskiego
stwora. Wcześniej obraz przechowywany był w miejscowym
drewnianym kościele, potem ze względu na napady Wołochów i
beskidzkich harnasiów zbudowano kościół kamienny o charakterze
obronnym. Tam przeniesiono tryptyk. Jak głosi legenda obraz sam
wybrał swoje miejsce.
Kościół w Połomi pod wezwaniem św. Mikołaja należy do
nielicznych wiejskich kościołów gotyckich zbudowanych z kamienia.
Osobliwością jest więźba dachowa typu storczykowego, która
przypomina wnętrze starodawnego żaglowca.
Pod kościołem znajdują się podziemia, byd może jest to jakieś tajne
przejście poza mury, jakie budowano w obiektach obronnych. Póki
co wejście do nich jest zamurowane.
Szkoła:
W Połomi znajduje się Zespół Szkół, podstawówka i gimnazjum.
Szkoła liczy około 250 uczniów. Jej patronem jest Kardynał Stefan
Wyszyński, a oto kilka zdjęć:
Historia szkolnictwa w Połomi ma długoletnią tradycję, gdyż zaczyna się wg
źródeł pisanych w XVI wieku. Istniała wówczas szkoła przy cmentarzu. "
Kolejne wizytacje zastały budynek szkolny zadbany oraz kierujących szkołą
rektorów: w 1595 r. Sebastiana z Jodłowej,
w 1596 r. Stanisława z Mościsk i w 1602 r. Wojciecha Ruchlika. Wszelkie
wiadomości o istnieniu szkoły urywają się w 1608 r. Wizytacja z 1721 r.
Wspomina co prawda o miejscowym organiście Walentym Pilchiwiczu
pobierającym zboże i akcydensy, ale nie wiemy czy było to wynagrodzenie za
pracę w szkole.
W 1748 r. wizytator wykazał, że szkoła w Połomi nie funkcjonuje."
Na przełomie XIX/XX wieku pracowała 3 - klasowa szkoła ludowa przy
dworze, na terenie dzisiejszego placu szkolnego. Zarządzało nią Kuratorium
Okręgu Lwowskiego. Uczyło się średnio 180 uczniów rocznie. Była też tzw.
niedzielna szkółka z 38 uczniami.
Szkoła parafialna mieściła się w dobudowanym pomieszczeniu przy
kościele. Przed I wojną światową dzieci uczyły się w prywatnym budynku,
usytuowanym po drugiej stronie posesji pana Dulińskiego. Prawdopodobnie
przed rokiem 1920 wybudowano budynek szkolny z cegły podworskiej,
pełniący swą rolę do roku 1964.
W latach międzywojennych w odrodzonej Polsce było już 6 klas a potem
7 uczących się w 4 izbach lekcyjnych. Liczba uczniów wynosiła od 223 - 267.
Uczyło 6 nauczycieli, kierownikiem był Michał Neubar. Szkoła posiadała radio,
różne pomoce naukowe, wykonane częściowo przez nauczyciela Antoniego
Gromskiego. Sale przyozdabiano obficie obrazami patriotycznymi Matejki,
obrazami religijnymi, ozdobami wykonanymi na lekcjach tzw. robót ręcznych.
Wisiały też hasła - cytaty z roty Marii Konopnickiej. Wiele obrazów
namalowała uzdolniona plastycznie nauczycielka Stefania Luśniakówna. W
szkole istniała biblioteka mieszcząca się w jednej szafie, sklepik uczniowski
zwany kramikiem szkolnym, kasa oszczędności oraz samorząd.
Nauczyciele prowadzili oświatę pozaszkolną. Założono Koło
Młodzieżowe, Straż Pożarną. Działała biblioteka powszechna licząca 233
tomów. Prowadzono odczyty, kursy dokształcające, urządzano przedstawienia,
festyny i zabawy ludowe.
Podczas okupacji szkoła pracowała nieprzerwanie. Jednak program
niektórych przedmiotów był zminimalizowany. Nie można było oficjalnie
przekazywać młodzieży treści patriotycznych, dlatego Ziemiański - kierownik
szkoły po kryjomu uczył dzieci śpiewać patriotyczne pieśni, o czym opowiadała
Irena Wilusz z domu Kawalec. Klasy początkowe miały lekcje w domu
prywatnym Konstantego Boska, bo jak twierdzą niektórzy, w jednej izbie
lekcyjnej były magazyny wojskowe.
Po wojnie nauka nadal odbywała się w budynku powstałym w latach
dwudziestych. Komitet Budowy Szkoły powstały w 1952 r. posiadał kosztowną
dokumentację, jednak do budowy nie doszło z przyczyn obiektywnych. Dopiero
w 1959 r. nowy komitet zaczął pracę od gromadzenia materiałów budowlanych,
czym wymuszono na władzy ujęcie wsi Połomi w plan budowy nowej szkoły. 6
października 1963 r. odbyła się wielka uroczystość wmurowania "kamienia
węgielnego" w fundamenty nowego budynku. Koszt budowy był duży jak na
owe czasy, wyniósł 3 miliony 500 tys. złotych. Gdyby nie zaangażowanie
tutejszego społeczeństwa przy dużej zachęcie ks. Gąsiora oraz ówczesnego
kierownika szkoły Józefa Skoczylasa budowa byłaby opóźniona. 22 XI 1964 r.
oddano do użytku nowoczesny budynek z salą gimnastyczną. Równocześnie ze
szkołą podstawową pracowała w Połomi Szkoła Przysposobienia Rolniczego,
powstała w 1959 roku. Miała status zasadniczej szkoły rolniczej,
przygotowywała uczniów do dalszego kształcenia a przede wszystkim uczyła
nowoczesnego zmechanizowanego gospodarowania, a dziewczęta oprócz
wiedzy ogólnej zdobywały umiejętności gotowania, pieczenia a także kroju i
szycia. Uczniowie mieli do dyspozycji maszyny i urządzenia rolnicze a nawet
traktor, co nie było tak powszechne wówczas na wsi.
24 lipca 1966 roku młodzież szkolna uczestniczyła w odsłonięciu
"Grunwaldu", pomnika partyzanckiego dla upamiętnienia akcji odbicia
więźniów przez oddział AK. Dzieci przygotowały i zaprezentowały patriotyczny
program artystyczny przy pomniku a potem w sali gimnastycznej szkoły.
Dużym powodzeniem cieszył się zorganizowany w 1968 roku Uniwersytet dla
Rodziców. Wykłady prowadzili prawnicy, historycy, psycholodzy pracujący w
instytucjach strzyżowskich. Innym ekonomicznym osiągnięciem szkoły było
doprowadzenie do budynku wody pod własnym ciśnieniem w roku 1970 z
odległości półtora kilometra pod patronatem przedsiębiorstwa Elwod z
Rzeszowa i pomocy rodziców, którzy w czynie społecznym kopali kanał pod
rurociąg. Do tych prac zaangażowani byli też nauczyciele i starsi uczniowie. W
latach 70 - tych uczyło w ośmioklasowej szkole podstawowej dziewięcioro
nauczycieli. Działała drużyna harcerska im. Marii Konopnickiej, Liga Obrony
Kraju, Spółdzielnia Uczniowska, PCK, LOP.
W ramach wychowania przez pracę uczniowie wykonywali prace na
działce szkolnej, drobne pomoce naukowe i prace porządkowe w szkole. Coraz
więcej absolwentów wybierało szkoły średnie licealne bądź techniczne.
Nadal zwracano uwagę na wychowanie patriotyczne. Młodzież
opiekowała się Pomnikiem Partyzantów, brała udział w spotkaniach z
uczestnikami ruchu oporu za okupacji jak: Antoni Bosek, Protazy Sworst i
więźniami obozów koncentracyjnych - ks. Julian Rykała, więzień obozu w
Dachau podarował bibliotece szkolnej książkę wspomnieniową swojego
autorstwa. Odbywały się też spotkania z oficerami Wojska Polskiego, m.in.
uczestnikiem walk pod Monte Casino, Tadeuszem Markowiczem. Liczne
wycieczki do Warszawy i Krakowa pozwoliły poznać młodzieży ostatnich klas
historyczne zabytki naszej ojczyzny.
Rok szkolny 1973/74 był pierwszym rokiem programowej reformy
szkolnej klas I - III. Przybyło pomocy naukowych typu audiowizualnego,
powoli wymieniano stary sprzęt na nowy. Zmieniało się wyposażenie sal
lekcyjnych na lepsze. Rok 1974 - powstaje w budynku szkolnym pięciogodzinne
przedszkole dla dzieci pięcio- i sześcio-letnich. Później przekształca się ta
placówka w dziewięciogodzinną i tak funkcjonuje do późnych lat
osiemdziesiątych.
Na podstawie zmiany strukturalnej sieci szkół i planowanych szkołach
dziesięcioletnich przybyły do naszej placówki dzieci z Baryczki i Maternówki.
Zwiększyła się liczba uczniów w szkole i dzieci w dwuoddziałowym
przedszkolu, ponieważ przyjmowano już trzylatków. Zaczęły występować
trudności lokalowe, dlatego w pomieszczeniu szatni zorganizowano klasę - salę
lekcyjną a pomieszczenie na natryski i sprzęt sportowy przeznaczono na szatnię.
Planowano rozbudowę szkoły lecz trudności ekonomiczne i transformacja
ustroju politycznego oddaliła te plany. Nastają trudne lata pod względem
ekonomicznym dla szkoły i społeczeństwa. Szkoła przeżywa kłopoty w
zaopatrzeniu w opał, środki czystości i pomoce naukowe. Ale znowu przy
pomocy rodziców udaje się wymienić podłogi na piętrze budynku, piece c.o. na
nowe, zakupić pianino, telewizor, adaptery, a potem na początku lat 90-tych kserokopiarkę i komputer.
Historie szkoły opracowała:
mgr Genowefa Śnieżek
Tekst kopiowany z różnych stron internetowych, edytowany przez Piotra Józefczyka.