Zmiany w prawie oświatowym

Co nowego w prawie oświatowym ? – czerwiec 2016
opracowanie: Józef Paszuk, konsultant W-M ODN w Olsztynie
1.
1 września 2016 r. wejdzie w życie likwidacja tzw. godzin karcianych
Przepisami ustawy z dnia 18 marca 2016 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz
niektórych innych ustaw zniesiono obowiązek prowadzenia „godzin karcianych” w ramach
innych zajęć i czynności wynikających z zadań statutowych szkoły. Likwidacja „godzin
karcianych” nie oznacza, że nowelizacja wyeliminowała możliwość prowadzenia innych zajęć i
czynności wynikających z zadań statutowych szkoły, w tym zajęć opiekuńczych i
wychowawczych uwzględniających potrzeby i zainteresowania uczniów w ramach 40godzinnego czasu pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze. Nauczyciele, którzy
prowadzą dane zajęcia, po dokonanej nowelizacji w dalszym ciągu będą je prowadzić
stosownie do potrzeb szkoły.
2.
Od 31 maja 2016 r. postępowania dyscyplinarne nauczycieli na nowych zasadach
Ustawa z dnia 18 marca 2016 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych
ustaw wprowadza duże zmiany w kwestii postępowań dyscyplinarnych nauczycieli. Po wejściu
w życie zmian wymóg niekaralności dotyczył będzie wszystkich nauczycieli. Powstanie również
rejestr pedagogów ukaranych dyscyplinarnie. Wpis o ukaraniu będzie obejmował: dane
identyfikujące nauczyciela, dane dotyczące komisji orzekającej oraz informacje dotyczące
orzeczonej kary. Informacja będzie udzielana na podobnych zasadach, które przewidziano dla
Krajowego Rejestru Karnego. Obowiązkowo występować będzie o nią osoba ubiegająca się o
zatrudnienie na stanowisku nauczyciela. Dostęp do rejestru uzyskają jednak również: policja,
prokuratura, komisje dyscyplinarne i sądy. Centralny rejestr orzeczeń będzie funkcjonował w
pełnym zakresie od dnia 1 stycznia 2017 r., natomiast w okresie przejściowym, tj. od dnia
wejścia w życie nowelizacji do dnia 31 grudnia 2016 r., nauczyciele będą potwierdzać brak
ukarania karami dyscyplinarnymi na podstawie oświadczenia.
3.
Obowiązek szkolny dla siedmiolatków – co się zmienia w ustawie.
Obowiązek szkolny dla siedmiolatków – to kluczowa zmiana w przyjętej przez Senat
nowelizacji ustawy o systemie oświaty. Najważniejsze zmiany dotyczą:
a)
b)
c)
d)
obowiązku szkolnego od siódmego roku życia,
prawa do rozpoczęcia edukacji szkolnej od szóstego roku życia,
obowiązku przedszkolnego dla dziecka 6–letniego,
prawa dziecka w wieku od 3 do 5 roku życia do korzystania z wychowania
przedszkolnego,
e) wzmocnienia roli kuratora oświaty.
Obowiązek szkolny dla dzieci 7–letnich i prawo do edukacji szkolnej dla 6-latków. Zgodnie z ustawą, od
roku szkolnego 2016/2017 obowiązkiem szkolnym będą objęte dzieci od 7 roku życia. Dziecko
6-letnie będzie miało prawo do rozpoczęcia nauki w pierwszej klasie szkoły podstawowej o ile
korzystało z wychowania przedszkolnego w roku szkolnym poprzedzającym rok szkolny, w
którym ma rozpocząć naukę w szkole. Jeśli dziecko 6–letnie nie uczęszczało do przedszkola,
rodzice również będą mogli zapisać je do pierwszej klasy. W takim przypadku niezbędna
jednak będzie opinia z poradni psychologiczno – pedagogicznej o możliwości rozpoczęcia nauki
w szkole podstawowej.
Ponowne zapisanie dziecka do klasy I lub II. Rodzice, których dzieci poszły do szkoły jako sześciolatki
i natrafiły na problemy adaptacyjne i trudności w szkole, wnosili o wprowadzenie rozwiązań,
które złagodziłyby proces wcześniejszego objęcia ich dzieci obowiązkiem szkolnym. Dlatego
wprowadzono w ustawie przepisy przejściowe odnoszące się do roku szkolnego 2015/2016
oraz 2016/2017.
Dzieci urodzone w 2009 r., które są już w szkole w roku szkolnym 2015/2016, będą mogły na
wniosek rodziców – kontynuować naukę w pierwszej klasie szkoły podstawowej w roku
szkolnym 2016/2017. Rodzic musi złożyć stosowny wniosek do dyrektora szkoły do 31 marca
2016 r. Dziecko nie będzie podlegało klasyfikacji rocznej, a tym samym promowaniu do klasy
drugiej; jeżeli rodzice zdecydują, że ich dziecko będzie kontynuować naukę w klasie pierwszej
w szkole, do której uczęszcza, wobec tego dziecka nie będzie przeprowadzane postępowanie
rekrutacyjne.
Dzieci urodzone w I połowie 2008 r., które w roku szkolnym 2015/2016 chodzą do klasy II
szkoły podstawowej, na wniosek rodziców, złożony do 31 marca 2016 r., będą mogły – w roku
szkolnym 2016/2017 kontynuować naukę w klasie II.
Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Dzieciom, które mają orzeczenie o potrzebie
kształcenia specjalnego będzie można odroczyć obowiązek szkolny, jednak nie dłużej niż do
końca roku szkolnego w tym roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 9 lat. W tym
przypadku dziecko będzie kontynuowało przygotowanie przedszkolne.
Wzmocnienie roli kuratora oświaty. W przepisach u.z.u.s.o. z 2015 r. nastąpiło wzmocnienie
roli organu nadzoru pedagogicznego. Przejawia się to w obowiązku uzyskania pozytywnej
opinii podczas wydawania zezwolenia na założenie publicznej szkoły lub placówki przez osobę
fizyczną lub osobę prawną inną aniżeli jednostka samorządu terytorialnego. Zgodnie ze
znowelizowanym brzmieniem art. 58 ust. 3 u.s.o., założenie szkoły lub placówki publicznej
przez osobę prawną inną niż jednostka samorządu terytorialnego lub osobę fizyczną wymagać
będzie zezwolenia właściwego organu jednostki samorządu terytorialnego, której zadaniem
jest prowadzenie szkół lub placówek publicznych danego typu, wydanego po uzyskaniu
pozytywnej opinii kuratora oświaty. W założeniach twórców projektu, zmiana zapisu art. 58
u.s.o. ma na celu uniemożliwienie próby zastąpienia szkoły prowadzonej przez jednostkę
samorządu terytorialnego publiczną szkołą prowadzoną przez inny podmiot, czyli szkołą,
której co do zasady ma być jedynie uzupełnieniem sieci. Istotne znaczenie, zwłaszcza dla
jednostek samorządu terytorialnego odgrywać będzie znowelizowany zapis art. 59 ust. 2 u.s.o.
Wprowadzona nowelizacja ma na celu (zgodnie z projektem zmian) uniemożliwienie
zlikwidowania lub przekształcenia szkoły lub placówki prowadzonej przez jednostkę
samorządu terytorialnego bez uzyskania opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny.
Pozytywna opinia kuratora z dniem 23 stycznia 2016 r. staje się więc nieodłącznym elementem
procedury likwidacyjnej szkoły lub placówki. W przypadku szkoły artystycznej prowadzonej
prze jednostkę samorządu terytorialnego – wymagana będzie pozytywna opinia ministra
właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego. Opinia wydawana będzie w
drodze postanowienia, na które przysługiwać będzie:
1) zażalenie do ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania – w przypadku
postanowienia wydanego przez kuratora oświaty,
2) wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przez ministra właściwego do spraw kultury
i ochrony dziedzictwa narodowego – w przypadku postawienia wydanego przez tego
ministra.
Należy podkreślić, że nowe uregulowania mają również zastosowanie do spraw, w których
proces likwidacji lub przekształcenia rozpoczął się, ale nie został zakończony ostateczną
uchwałą o likwidacji lub przekształceniu uchwaloną przez organ stanowiący jednostki
samorządu terytorialnego przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej – a więc przed
dniem 23 stycznia 2016 r. Stanowi o tym zapis art. 17 u.z.u.s.o. z 2015 r. Kurator będzie
opiniował sieć publicznych przedszkoli oraz szkół prowadzonych przez gminy i powiaty.
Realizacji tego celu ma służyć rozwiązanie zaproponowane w treści art. 14a ust. 2 u.s.o.,
zgodnie z którym ustalenie sieci prowadzonych przez gminę publicznych przedszkoli i
oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych, a także innych form wychowania
przedszkolnego, następuje po uzyskaniu pozytywnej opinii kuratora oświaty o zgodności tej
sieci z obowiązkiem zapewnienia wszystkim dzieciom zamieszkałym na terenie gminy
obowiązanym do realizacji obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego
możliwości spełnienia tego obowiązku. Analogiczne rozwiązanie zostało wprowadzone w
odniesieniu od ustalanych przez radę gminy lub radę powiatu sieci publicznych szkół. W
wyniku wprowadzonych zmian, kurator oświaty posiada prawem przypisane kompetencje do
wydania opinii w sprawie zgodności planu sieci z realizacją obowiązku zapewnienia dzieciom i
młodzieży zamieszkałych na terenie danej jednostki realizacji obowiązku szkolnego i
obowiązku nauki. Również w tej kwestii ustalenie sieci obwarowane jest uzyskaniem
pozytywnej
4.
Wychowanie przedszkolne
Od 1 września 2016 r. obowiązkiem przedszkolnym będą objęte dzieci 6-letnie. Natomiast
wszystkie dzieci 4- i 5-letnie mają mieć zapewnione miejsce realizacji wychowania
przedszkolnego, a od 1 września 2017 r., także dzieci 3-letnie. Zgodnie z ustawą,
przekształcenie oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych w przedszkola zostanie
przesunięte z 1 września 2016 r. na 1 września 2019 r. Umożliwi to organom prowadzącym
lepsze przygotowanie się do przekształcenia oddziałów przedszkolnych w przedszkola. Decyzje
dotyczące ewentualnej likwidacji oddziałów przedszkolnych będą mogły być poprzedzone
wnikliwą analizą potrzeb w zakresie wychowania przedszkolnego, uwzględniającą tendencje
demograficzne po wdrożeniu wprowadzanych rozwiązań prorodzinnych.
5.
Od 1 września 2016 obowiązywać będą nowe rozporządzenia MEN:



Rozporządzenie MEN z dnia 17 czerwca 2016 roku zmieniające rozporządzenie w
sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia
ogólnego w poszczególnych typach szkół: zmiany dotyczą w szczególności:

podstawy programowej wychowania przedszkolnego dla przedszkoli i innych form
wychowania przedszkolnego – wejście w życie od 1.09.2016

podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych – wejście w
życie od 1.09.2017
Rozporządzenie MEN z dnia 17 czerwca 2016 roku zmieniające rozporządzenie
zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania
przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół; zmiany
dotyczą okresów obowiązywania ww. podstawy programowej
Rozporządzenie MEN z dnia 8 czerwca 2016 r zmieniające rozporządzenie w sprawie
podstawy programowej kształcenia w zawodach
6.
Od 1 września 2016 r. obowiązują nowe standardy zapewniania opieki w placówkach
oświatowych
Opublikowane w dniu 13 listopada 2015 r. nowe rozporządzenie MEN w tej sprawie ma na
celu przede wszystkim poprawę funkcjonowania placówek oraz podniesienie jakości pracy
wychowawczej. Tym samym na organy prowadzące placówki oświatowe oraz dyrektorów tych
placówek zostały nałożone konkretne wymagania. Konieczność zmian była spowodowana
nieprawidłowościami w działaniu placówek. Zmiany mają przede wszystkim na celu poprawę
funkcjonowania placówek – skoncentrowaną głównie na zwiększeniu bezpieczeństwa
przebywających w nich wychowanków, a także podniesieniu jakości pracy wychowawczej.
Zakres zmian objął w głównej mierze młodzieżowe ośrodki wychowawcze, młodzieżowe
ośrodki socjoterapii, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze, specjalne ośrodki
wychowawcze oraz ośrodki rewalidacyjno-wychowawcze.
7.
W jaki sposób przenieść nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej do przedszkola, w związku
ze zmianami w organizacji szkoły?
Przeniesienia nauczyciela zatrudnionego przez mianowanie można dokonać na podstawie
dwóch przepisów: art. 18 i 19 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela – dalej KN.
Zgodnie z art. 18 KN, nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania może być przeniesiony
na własną prośbę lub z urzędu za jego zgodą na inne stanowisko w tej samej lub innej szkole,
w tej samej lub innej miejscowości, na takie same lub inne stanowisko. Przeniesienia
nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania do innej szkoły dokonuje dyrektor
szkoły, do której nauczyciel ma być przeniesiony, po zasięgnięciu opinii organu prowadzącego
tę szkołę i za zgodą dyrektora szkoły, w której nauczyciel jest zatrudniony. Zgodnie z art. 19
KN, w razie konieczności zapewnienia szkole obsady na stanowisku nauczyciela z wymaganymi
kwalifikacjami odpowiadającymi potrzebom programowym szkoły, organ prowadzący szkołę
może przenieść nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania do tej szkoły - bez zgody
nauczyciela, jednak na okres nie dłuższy niż 3 lata, z prawem powrotu na uprzednio
zajmowane stanowisko. Skoro w macierzystej szkole nie będzie dla nauczyciela godzin wydaje
się, że powinien on wyrazić zgodę na przeniesienie na podstawie art. 18 KN. Jeśli tego nie zrobi,
to prawdopodobnie zostanie zwolniony z powodu braku godzin. Zamiar zmiany miejsca pracy
przez nauczyciela mianowanego nie realizuje się przez zawarcie umowy o pracę, lecz tylko w
drodze przeniesienia na własną prośbę (za zgodą lub z urzędu) na inne stanowisko w tej samej
lub innej szkole, w tej samej lub innej miejscowości, na takie samo lub inne stanowisko. Po
przeniesieniu nauczyciela mianowanego, jego stosunek pracy na nowym stanowisku stanowi
kontynuację poprzedniego, a tym samym jest stosunkiem pracy z mianowania.
----------------------------------- „ ----------------------------------------