„Okiem Knipex`a cz. 1” – narzędzia do cięcia kabli

40
gazeta dla elektryków i elektromechaników
grudzień-styczeń 2012
Obróbka przewodów i kabli (cz. I)
OKIEM
Cięcie przewodów i kabli miedzianych oraz aluminiowych
Przewody stosowane w energetyce i instalacjach elektrycznych
możemy podzielić na tzw. linkowe, czyli złożone z cienkich
drucików i grubych drutów o różnych przekrojach. W pierwszym
odcinku naszego cyklu poświęconego obróbce kabli zajmiemy się
cięciem okrągłych przewodów linkowych o przekroju do 1 x 150
mm kw.
O
gólnie rzecz ujmując, można powiedzieć, że cięcie
przewodów i kabli jest operacją prostą, do której stosuje się też proste narzędzia – szczypce – wykorzystujące znany od wieków ludzkości mechanizm
dźwigni. Gabaryty tych narzędzi dostosowane są do
wielkości przekrojów kabli czy przewodów. Jednakże
im większy rozmiar kabla czy przewodu, tym większe
problemy z jego cięciem. Dlatego tradycyjne szczypce
zostały poddane wielu modyfikacjom konstrukcyjnym,
które pozwalają sprostać współczesnym wymaganiom
co do wydajności i łatwości cięcia. Pod względem konstrukcyjnym możemy je podzielić na narzędzia wykorzystujące wyłącznie mechanizm dźwigni prostej oraz
na na te, w których zastosowano mechnizm zapadkowy
(tzw. szczypce zapadkowe) i specjalne ostrze, co pozwala podczas cięcia wywierać ręką czy dłonią duże
siły. W pierwszym odcinku naszego cyklu zajmiemy się
wyłącznie pierwszego rodzaju szczypcami wykorzystującymi mechanizm dźwigni prostej.
Jak już wspominaliśmy, gabaryty szczypiec do kabli
zdeterminowane są ich zakresem pracy. Najmniejsze
tego typu narzędzia stosuje się do obróbki przewodów
i kabli miedzianych oraz aluminiowych o przykroju do
24 mm kw. (średnica przewodu – 10 mm). Przykładem
takich szczypiec jest model Knipex 95 05 165 (fot. 1).
Narzędzie to ma ostrze wykonane ze stali nierdzewnej
i jest proste w obsłudze. Dla wygody pracy zastosowano w nim sprężynę odbijającą. Dlatego jest szczególnie
przydatne przy cięciu seryjnym.
Jeżeli chcemy przeciąć przewód nieco większy, a mianowicie o przekroju 1 x 50 mm kw. (średnica – 15 mm),
należy użyć nieco większych szczypiec, np. Knipex 95
16 165. Dostępne są cztery ich wykonania różniące się
pokryciem rękojeści (w tym też izolowane i przeznaczone specjalnie dla elektryków), zabezpieczeniem
antykorozyjnym (czernione, chromowane) oraz wyposażeniem w sprężynę odbijającą (fot. 2).
Warto tu zauważyć, że cięcie przewodów o przekrojach
do 50 mm kw. jest dla nas proste, ponieważ dysponujemy do niego odpowiednim rozstawem dłoni i palców,
co pozwala nam pewnie uchwycić rozwarte rękojeści
szczypiec i wywierać odpowiednio dużą siłę. Problem
powstaje wtedy, kiedy mamy do czynienia z kablami o
większych przekrojach. Żeby włożyć je w szczęki, musimy szczypce maksymalnie rozewrzeć. Konsekwencją
jest to, że nie jesteśmy w stanie chwycić dłonią za ich
rękojeści i wywrzeć odpowiedniej siły nacisku (fot. 3).
Jednakże na tę niedogodność znaleziono sposób. Np.
Knipex, żeby umożliwić pewny chwyt dłonią, zmodyfikował ostrze tych narzędzi. Przykładem takich
szczypiec jest model Knipex 95 16 200. Ostrze ich
szczęk jest podzielone na dwie funkcjonalne części.
Część od czoła szczypiec służy do wstępnego cięcia
(do nacięcia przewodu, fot. 4a), a część od osi prze-
1
4a
4b
Szczypcami Knipex 95 16 200 najpier nacinamy kabel, wykorzystując do tego zewnętrzne ostrza szczęk
znaczona jest do cięcia końcowego, czyli – dokładnie
mówiąc – do przecięcia przewodu (fot. 4b). Warto tu
wspomnieć, że szczypce Knipex 95 16 200 mają cztery
wykonania różniące się pokryciem rękojeści i zabezpieczeniem antykorozyjnym (chromowane, czernione) i są przeznaczone do cięcia przewodów o maksymalnym przekroju 70 mm kw. (średnica – 20 mm).
W przypadku przewodów o przekroju ponad 70 mm
kw (20 mm) musimy do ich przecięcia użyć dużych
szczypiec obsługiwanych nie dłońmi, lecz dwoma rękami. Przykładem takich szczypiec jest model Knipex
95 12 500 (fot. 5). Ma on dwa wykonania z wymiennymi ostrzami różniące się izolacją rękojeści. Można
8
Szczypcamu Knipex 95 12 500 przetniemy przewody wielożyłowe o średnicy 27 mm
Knipex 95 32 038
10a
10b
Szczypce Knipex 95 32 038 wyposażono w zapadkowy mechanizm łamania ramion służący do zmnieszania ich rozstawu
2
Knipex 95 16 165
Knipex 95 05 165
7
nimi ciąć przewody jednożyłowe do 150 mm kw. (fot.
6a i 6b) lub wielożyłwe o średnicy do 27 mm (fot. 7).
W typoszeregu omawianych szczypiec z prostym mechanizmem dźwigniowym model Knipex 95 12 500
jest największy. Czy wobec tego wyczerpuje ich możliwości robocze? Okazuje się, że nie, gdyż rękojeści
stanowiące ramiona dźwigni można odpowiednio
zmodyfikować. Opracowaną przez siebie modyfikację
inżynierowie z firmy Knipex zastosowali w innowacyjnych szczypcach 95 32 038 (fot. 8). Jej podstawowymi
elementami są 4-stopniowa regulacja długości rękojeści (570/600/650/770 mm, fot. 9a i 9b) i zapadkowy
mechanizm łamania ramion służący do zmnieszania
ich rozstawu (fot. 10a i 10b). Rozwiązanie to pozwala na łatwiejsze ich chwycenie bez zmnieszania
wartości przełożenia dźwigni. Zastosowana modyfikacja pozwala nam na 5-stopniowe łamanie ramion
i zmniejsza wymiary szczypiec w przypadku cięcia
Wewnętrznymi ostrzami szczypiec Knipex 95 16 200 dokonujemy cięcia końcowego, czyli przecinamy kabel
6a
kabli o największych średnicach, jak też umożliwia
pracę nimi w wąskich przestrzeniach czy w miejscach trudno dostępnych. Części chwytne ramion
zabezpieczone są osłoną (fot. 11), która chroni dłonie
przed urazem spowodowanym ich „zderzeniem się”,
które jest skutkiem wywarcia dużej siły podczas cięcia przewodów. Zjawisko bezwładności powoduje, że
nie możemy ich wtedy zatrzymać, co powoduje bolesny uraz. Szczypce Knipex 95 32 038 przeznaczone
są do cięcia przewodów o maksymalnym przekroju
1 x 280 mm kw. (38 mm). Na zakończenie pierwszego odcinka naszehgo cyklu warto wspomnieć, że do
cięcia drutów z aluminium i miedzi służą popularne
obcinaki boczne, które produkowane są w różnych
wykonaniach (fot. 12).
pins, Andrzej Sujecki
(doradca techniczny ds. narzędzi Knipex do obróbki kabli)
3
Cięcie kabli o przekrojach większych niż 50 mm2 jest utrudnione z powodu konieczności zbyt dużego rozwarcia szczypiec
5
Knipex 95 12 500
6b
Szczypcamu Knipex 95 12 500 przetniemy przewody jednożyłowe do 150 mm2
9a
9b
Szczypce Knipex 95 32 038 mają 4-stopniową regulację ramion
11
Części chwytne ramion szczypiec Knipex 95 32 038 zabezpieczone są osłoną
12
Popularne obcinaki boczne służące do cięcia drutów z aluminium i miedzi
glądaj filmy z testów