W 2015 r. materiały budowlane wyprodukowane w Rosji

Rynek materiałów budowlanych w Federacji Rosyjskiej.
W 2015 r. materiały budowlane wyprodukowane w Rosji nieznacznie podrożały,
a niektóre pozycje odnotowały spadek cen. Z towarami importowanymi sytuacja wygląda
zupełnie inaczej – one nieprzerwanie drożeją, przy czym dla niektórych towarów wzrost cen
był większy o jedną trzecią w stosunku do poziomów z początku roku. W związku
z powyższym koszty własne w budownictwie wzrosły o około 10%.
W pierwszym półroczu 2015 r. na rosyjskim rynku materiałów budowlanych
odnotowano różnorodne tendencje w wielkości produkcji, podaży i cenach. Nie mniej
aktualna pozostaje tendencja z 2014 r., kiedy wzrost cen w całej branży wyniósł 7,4%
(w porównaniu z 2,5% wzrostu z 2013 r.). Ceny w grupie najważniejszych materiałów
konstrukcyjnych odnotowały spadek w stosunku do czerwca roku ubiegłego. Wyjątkiem jest
tylko cement, którego ceny wzrosły. Tłuczeń, gazobeton, żelazobeton, beton konwencjonalny,
cegła, piasek budowlany oraz wyroby metalowe – dla tych wszystkich towarów odnotowano
spadek cen w ujęciu rocznym (od 3 do 15%), a nawet w stosunku do początku bieżącego
roku. Popyt się obniża, a w związku z tym obniżają się również ceny. Warto zaznaczyć, że
koszty własne w budownictwie mieszkaniowym wzrosły od maja 2014 r. do maja 2015 r. o 810%, połowę tego wzrostu odnotowano w pięciu miesiącach br.
Analitycy uważają, że materiały drożały, jednak nie w tak szybkim tempie jak rosła
inflacja. Na przykład, w maju 2015 r. w ujęciu rocznym ceny wzrosły o 4%, jednocześnie
dynamika cen konsumenckich w tym okresie wyniosła 15,8%. Najprawdopodobniej jest to
związane z niskim popytem efektywnym w całym sektorze budownictwa, m.in. w związku
z redukcją ilości nowych projektów inwestycyjnych. Uwzględniając tę dynamikę, oraz biorąc
pod uwagę czynniki makroekonomiczne oraz geopolityczne, wzrost cen materiałów
budowlanych w wyrażeniu rublowym pod koniec 2015 r. może wynieść ponad 12%.
Wielkość sprzedaży developerów spadła o 25% w stosunku do początku roku.
Z wyników dziewięciu miesięcy 2015 r. wynika, że wielkość sprzedaży trzech
najważniejszych developerów rosyjskich PIK, LSR oraz Etalon, które są notowane na giełdzie
w Londynie, spadła o 20% w wyrażeniu wartościowym oraz o 25% w wyrażeniu ilościowym
(m2) w stosunku do analogicznego okresu w ubiegłym roku. Sprawozdawczość finansowa
spółek publicznych jest tradycyjnym wskaźnikiem, który charakteryzuje całą sytuację na
rynku budownictwa mieszkaniowego. Nie zważając na to, że w lipcu-wrześniu 2015 r. ww.
developerzy sprzedali nieco więcej mieszkań, niż w trzecim kwartale 2014 r. (460,5 tys. m2
za 37,8 mld RUR w stosunku do 462 tys. m2 za 37 mld RUR), to jednak nie wyrównało
spadku odnotowanego w 1 półroczu 2015 r. Sytuacja tych spółek nie odbiega od ogólnej
tendencji na rynku: liczba transakcji kupna-sprzedaży nieruchomości mieszkaniowych
w Rosji w pierwszym półroczu spadła o 15,6% do 1,56 mln, w Moskwie – o 32% do 54,5
tys., w obwodzie Moskiewskim o 8,2% do 82,6 tys. Tempo sprzedaży nowych nieruchomości
mieszkaniowych w Rosji także spada. Wzrost odnotowany w pierwszej połowie roku o 6,9%
zastąpił spadek o 6,3% w trzecim kwartale (w ujęciu rocznym). Dynamikę ujemną w Rosji
notowano od czerwca – w każdym kolejnym miesiącu sprzedawano o 5-8,8% mniej
nieruchomości mieszkaniowych niż w analogicznych okresach 2014 r. Wg danych Rosstat
(Urzędu Statystycznego Federacji Rosyjskiej) wartość prac w budownictwie w styczniusierpniu 2015 r. wyniosła 3,32 bilionów RUR (47 mld EUR), czyli o 8,1% mniej niż
w analogicznym okresie ubiegłego roku.
Ogólny spadek w branży budownictwa powoduje, że nasila się konkurencja pomiędzy
producentami materiałów budowlanych, producenci zmniejszają narzut, zależy im na każdym
kliencie, szczególnie w dziedzinie materiałów izolacyjnych. Z tego też względu większość
producentów stara się zachować ceny na poziomie ubiegłego roku.
Jednym z podstawowych wskaźników zmian na rynku materiałów budowlanych jest
cement, który jest najważniejszym składnikiem do mieszanek budowlanych
i wykończeniowych oraz materiałów i konstrukcji budowlanych. Do głównych towarów
w Rosji zaliczamy także cegłę ceramiczną i silikatową. Rynek cementu w 2015 r.
charakteryzuje się zmianą udziałów poszczególnych firm: niektórzy najważniejsi gracze
zmniejszają udział wielkość produkcji cementu, inni zwiększają. Jednocześnie odnotowano
spadek produkcji cementu o 10-12% w stosunku do wskaźników z drugiego półrocza
ubiegłego roku. Redukcja jest spowodowana zmniejszeniem wartości importu i eksportu oraz
wskaźników popytu krajowego (-12% rok do roku). Podczas kryzysu w 2008 r. podobnie
odnotowano spadek produkcji cementu, który jednak był związany z wwozem tańszych
surowców zagranicznych, natomiast sytuację obecną wywołuje przede wszystkim
zmniejszenie popytu na rynku krajowym. Poza tym ogólna destabilizacja geopolityczna
obniża atrakcyjność sektora pod względem inwestycji. Spadek wielkości inwestycji,
obniżenie popytu na cement, wzrost taryf na źródła energii spowodowały wzrost cen cementu
w pierwszym półroczu 2015 r. o 1,5% miesięcznie. Eksperci zakładają, że do końca 2015 r.
cena cementu wzrośnie o 15-17% w stosunku do grudnia 2014 r.
Interesujące zmiany zachodzą również w sektorze produkcji cegły. W pierwszym
półroczu 2015 r. odnotowano spadek produkcji czerwonej cegły ceramicznej o 1,5% w ujęciu
rocznym, szczególnie potężny spadek nastąpił w Centralnym okręgu Federacji Rosyjskiej
(-4%). Z tego powodu przez sześć miesięcy ceny producentów cegły ceramicznej wzrosły
o 4,5% (w całym 2014 r. przyrost wyniósł 5%). Z drugiej strony, produkcja tańszej cegły
silikatowej w styczniu-czerwcu 2015 wzrosła o 10% w stosunku do wyników odnotowanych
w pierwszym półroczu 2014 r. Ceny cegły silikatowej jak na razie nie uległy zmianom.
Udział importu cegły i cementu, spadł pięciokrotnie w pierwszym kwartale 2015 r.
w ujęciu rocznym (z 10-12% do 2-3%). Najważniejszymi dostawcami cementu są Białoruś
(29%) oraz Litwa (22%), cegły – Białoruś (42%) oraz Chiny (14%). Pod koniec bieżącego
roku import cegły i cementu może oscylować wokół zera. Wielkość importu obniża się
z powodu niekorzystnych dla firm rosyjskich kursów USD i EUR. Jednocześnie firmy
budowlane zaczęły poszukiwać towarów wyprodukowanych w Rosji. Analogiczna sytuacja
występuje w segmencie wyrobów żelbetonowych.
Koszty własne w budownictwie ogólnym wzrosły o 8%, w budownictwie
podmiejskim o 11%, koszty własne instalacji inżynieryjnych wzrosły aż o 15%. Różnica
w dynamice jest związana z udziałem importu w każdym z tych segmentów: im większy
udział, tym większa dynamika. Największy udział materiałów i komponentów
importowanych jest odnotowywany w dziedzinie materiałów wykończeniowych
i instalacyjnych i właśnie te elementy wywierają największy wpływ na wzrost kosztów
własnych w budownictwie. Dla obiektów niższej i średniej klasy udział importu nie
przekracza 10-20%, dla obiektów luksusowych ten udział wynosi około 25%. Jednak nawet
tak niewielki udział importu w sytuacji spadku rubla zmusza developerów do przygotowania
planów zastąpienia importu. Niektóre materiały są produkowane przez firmy zagraniczne na
terenie Rosji. Pozostałe materiały mogą być produkowane przez producentów rosyjskich.
Towary produkcji krajowej raczej nie będą tańsze niż towary importowane (uwzględniając
obecne ceny). Można będzie jednak ograniczyć wzrost kosztów własnych poprzez
ograniczenie uzależnienia od kosztów importu. Natomiast nie w każdej dziedzinie uda się
zastąpić import wyrobami krajowymi.
Na rynku instalacji (zaopatrzenie w prąd, wodę, kanalizacja, instalacje słaboprądowe)
nasila się tendencja odrzucania znanych marek europejskich na rzecz producentów
azjatyckich. Niemało marek „rosyjskich” tak naprawdę pochodzi z Chin.
W branży stolarki otworowej i konstrukcji aluminiowych wielu producentów
zagranicznych otwiera w Rosji własne zakłady. Prawie każdy z najważniejszych producentów
materiałów izolacyjnych i wykończeniowych posiada zakład w Rosji. Firmy zagraniczne
starają się zorganizować w kraju produkcję materiałów ciężkich i tanich, aby zredukować
koszty transportu, jednak materiały wysokotechnologiczne i drogie nadal są importowane.
Większości materiałów wykończeniowych wysokiej jakości, sprzętu do zabudowy
oraz mebli nie uda się zastąpić miejscową produkcją. Poważne problemy powstają
z zastąpieniem importu w dziedzinie maszyn budowlanych – przede wszystkim dla sprzętu
hydraulicznego oraz elektrycznego. Udział importu w tej dziedzinie sięga 70%, utworzenie
jakościowych analogów rosyjskich może potrwać kilka lat, do tego są potrzebne nowe moce
produkcyjne oraz modernizacja całych zakładów. Poza tym importowane maszyny budowalne
zostały objęte restrykcjami i ograniczono możliwość ich udziału w przetargach publicznych.
Uwzględniając spadek liczby projektów inwestycyjnych, oraz rozpatrując czynniki
makroekonomiczne oraz geopolityczne, wzrost cen materiałów budowlanych w wyrażeniu
rublowym pod koniec 2015 r. może wynieść ponad 12%.
Źródło: na podst. danych statystycznych ROSSTAT, RBK, VIEDOMOSTI.