docInstytut Wymiaru SprawiedliwoĞci - Instytut Wymiaru Sprawiedliwości
download 
Reklamacja Transkrypt
Instytut Wymiaru SprawiedliwoĞci - Instytut Wymiaru Sprawiedliwości
Ins INSTYTUT WYMIARU SPRAWIEDLIWO CI ut tyt m Wy dr Piotr Rylski iar Funkcjonowanie w praktyce przepisów o elektronicznym uS post powaniu upominawczym na etapie po wniesieniu sprzeciwu lub po przekazaniu sprawy s dowi ciwo ci ogólnej wo dli wie pra Warszawa 2015 ci Ins Spis tre ci Wprowadzenie ........................................................................................................ 1 tyt 1. Ogólna charakterystyka elektronicznego post powania upominawczego........... 3 enia i metodologia bada ......................................................................... 12 ut 2. Za 3. Charakterystyka post powania przed e-s dem ................................................ 14 m Wy 3.1. Strony post powania .................................................................................. 14 3.2. Przedmiot post powania ............................................................................ 21 3.3. Sposoby zako czenia post powania przed e-s dem ................................. 30 4. Przekazanie sprawy do s du w ciwo ci ogólnej ............................................ 33 iar 4.1. Postanowienie o przekazaniu sprawy......................................................... 36 4.2. Przyczyny przekazania sprawy................................................................... 40 uS 5. Post powanie po przekazaniu sprawy s dowi w ciwo ci ogólnej (art. 50537 k.p.c.) .................................................................................................................... 64 5.1. Uzupe nienie pozwu ................................................................................... 64 pra 5.2. Kwestia uzupe nienia op aty od pozwu ....................................................... 75 5.3. Umorzenie post powania przed s dem w ciwo ci ogólnej ..................... 77 5.4. Uzupe nienie sprzeciwu .............................................................................. 81 wie 5.5. Dalszy tok post powania przed s dem w ciwo ci ogólnej ...................... 84 Wnioski ko cowe .................................................................................................. 96 Bibliografia ...........................................................................................................101 dli ZA CZNIK .........................................................................................................105 wo ci Ins Wprowadzenie tyt Z dniem 1 stycznia 2010 r. wprowadzono do kodeksu post powania cywilnego elektroniczne post powanie upominawcze (dalej jako EPU). Przepisy te obejmuj ut zarówno sam przebieg tego post powania od chwili wniesienia pozwu a do wydania nakazu zap aty, jak równie zasady i sposób wniesienia sprzeciwu oraz post powanie przed s dem, któremu sprawa zosta a przekazana. W doktrynie i w m Wy praktyce wymiaru sprawiedliwo ci po wi cono wiele miejsca omówieniu funkcjonowania samego elektronicznego post powania upominawczego przed e-s dem. Powsta y ju tak e opracowania maj ce na celu ocen praktyki s dowej w tym post powaniu.1 W mniejszym stopniu zajmowano si za post powaniem na etapie po przekazaniu iar sprawy s dowi w ciwo ci ogólnej. Zagadnienie to za ma podstawowe znaczenie dla praktyki post powania cywilnego, gdy nie dotyczy, tak jak post powanie uS w ramach EPU, jednego s du w kraju, lecz wszystkich s dów rozpoznaj cych sprawy cywilne w Polsce w pierwszej instancji. Jest to wi c zagadnienie niezwykle praktyczne, dotycz ce wszystkich s dów orzekaj cych w pierwszej instancji (s dy rejonowe i okr gowe) w ró nych pionach s downictwa (gospodarcze, pracownicze). pra Ujednostajnienie praktyki w zakresie funkcjonowania przepisów dotycz cych post powania po przekazaniu sprawy z elektronicznego post powania upominawczego jest wi c zadaniem zdecydowanie trudniejszym ni dokonanie tego wie w ramach jednego wydzia u S du Rejonowego, kompetentnym do rozpoznawania spraw w elektronicznym post powaniu upominawczym. Jest to tym bardziej istotne, e ju od pocz tku obowi zywania przepisów o EPU pojawia y si w tpliwo ci co do wyk adni przepisów dotycz cych post powania na etapie po wydaniu nakazu zap aty ciwo ci ogólnej 1 wo dli w razie wniesienia sprzeciwu lub przekazania sprawy s dowi w Opracowania te maj jednak charakter niezwykle ogólny. Bazuj tak e z regu y na danych pochodz cych z wczesnych etapów funkcjonowania EPU. Por. m.in. G. Tylec, P. Telusiewicz, Elektroniczne post powanie upominawcze – pierwsze 3 miesi ce. Uwagi dotycz ce praktyki funkcjonowania, MoP 2010, nr 14, s. 811 i n.; J. Pawliczak, A. Pietryka, Elektroniczne post powanie upominawcze – ocena skutków regulacji, Krajowa Rada S downictwa 2011, nr 4, s. 28-31. Wyj tek pod tym wzgl dem stanowi artyku A. Brenk, Elektroniczne post powanie upominawcze – kilka uwag na temat e-s du, Krajowa Rada S downictwa 2014, nr 3, s. 10 i n. ci Ins z innej przyczyny2. Wynika o to z do niejasnej i wyj tkowo lakonicznej formu y ustawowej. Ustawodawca ca e zagadnienie post powania przed s dem w ciwo ci ogólnej po przekazaniu mu sprawy z post powania elektronicznego uregulowa tyt w jednym przepisie – art. 50537 k.p.c. W zwi zku z tym powstawa y liczne tpliwo ci dotycz ce takich kwestii jak m.in. rygor nie uzupe nienia braków ut formalnych sprzeciwu w terminie, znaczenia sprzeciwu wniesionego przez jednego ze wspó uczestników dla losów ca ego nakazu, czy zakresu wezwania do uzupe nienia braków formalnych pozwu przez s d w ciwo ci ogólnej. m Wy Wspominane zagadnienie zosta o dostrze one tak e przez ustawodawc , który regulacj z art. 50537 k.p.c. podda nowelizacji. niektóre ze wskazanych zagadnie Zamiarem jego by o, aby cho wyja ni a ustawa z dnia 10 maja 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks post powania cywilnego (Dz. U. poz. 654). Wydaje si jednak, e nie rozwia a ona wszystkich w tpliwo ci pojawiaj cych si w praktyce. iar Uzasadnia o to wi c potrzeb przeprowadzenia badania akt praktyki orzeczniczej dów powszechnych, do których trafi y sprawy przekazane z elektronicznego uS post powania upominawczego pod k tem oceny funkcjonowania tych przepisów i oceny zasadno ci oraz skuteczno ci przeprowadzonej nowelizacji. dli wie pra 2 wo Por. m.in. A. Mi , B. Dolata, M. Uliasz, Post powanie po przekazaniu sprawy przez e-s d, Iustitia 2011, nr 4, s. 220 i n.; J. Wid o, A. Wróbel, Post powanie przed s dem w ciwo ci ogólnej po przekazaniu sprawy z elektronicznego post powania upominawczego w wietle art. 50537 k.p.c., Uwagi de lege lata i de lege ferenda, PS 2012, nr 4, s. 59 i n. J. Antoniuk, Post powanie s du ciwego po przekazaniu mu sprawy wniesionej w elektronicznym post powaniu upominawczym (uwagi na tle art. 50537k.p.c.), MoP 2012, nr 20, s. 1069 i n. 2 ci Ins 1. Ogólna charakterystyka elektronicznego post powania tyt upominawczego Elektroniczne post powanie upominawcze zosta o wprowadzone do kodeksu ut post powania cywilnego ustaw z dnia 9 stycznia 2009 r., o zmianie ustawy – Kodeks post powania cywilnego oraz niektórych innych ustaw3, która wesz a w ycie ci z dniem 1 stycznia 2010 r. W rezultacie zosta o utworzone m Wy w zasadniczej cz nowe post powanie odr bne, w którym czynno ci mia y by dokonywane w przewa aj cej mierze drog si elektroniczn co mia o przyczyni usprawnienia post powania s dowego, obni enia jego kosztów i odci m.in. do enia s dów rozpoznaj cych sprawy w tradycyjnym post powaniu s dowym.4 Jednym z za ustawy by o oparcie modelu tego post powania na post powaniu upominawczym, dzia u VIII ksi gi I cz za iar którego przepisy stosuje si w EPU z odr bno ciami wynikaj cymi z rozdzia u 1 ci I k.p.c. (art. 50528 k.p.c.).5 Post powanie to w swoim eniu zosta o oparte na wzorcach funkcjonuj cych post powa elektronicznych uS w innych pa stwach Unii Europejskiej.6 Post powanie to ju od chwili wprowadzenia cieszy o zainteresowaniem i wi zano z nim du e nadzieje. Ju si ogromnym w pierwszym roku pra funkcjonowania (2010) liczba spraw w ramach EPU wynios a 660.000.7 Ju w 2011 r. 3 4 Dz. U. Nr 26, poz. 156 ze zm. wie Por. Uzasadnienie projektu, druk sejmowy Sejmu VI kadencji nr 859.Trafnie jednak wskazano w doktrynie, e okre lenie to jest niezbyt cis e, gdy EPU nie stanowi post powania pozas dowego. Efektem jego wprowadzenia b dzie wi c jedynie odci enie tylko „niektórych s dów i przekazania tych zada innemu s dowi”, por. S. Cie lak, Elektroniczne post powanie upominawcze, MoP 2010, nr 7, s. 359. 5 wo dli Uzasadnienie. Zasadnicza cz regulacji elektronicznego post powania upominawczego zosta a ulokowana w cz ci pierwszej ksi dze pierwszej w tytule VII w nowym dziale VIII (art. 50528 -50537), jednak ustawodawca za enia tego nie zrealizowa w sposób konsekwentny, gdy - wbrew przyj tej dot d technice regulacji post powa odr bnych - zamie ci niektóre postanowienia dotycz ce elektronicznego post powania upominawczego w przepisach ogólnych o procesie, m.in. w art. 17, 46, 89 k.p.c. i n.). 6 A. Harast, Elektroniczne post powanie upominawcze (s dowe) w wybranych pa stwach Unii Europejskiej, MoP 2009, nr 20, s. 1087 i n. 7 Por. Opis statystyczny dzia alno ci s dów powszechnych w 2010 r., http://bip.ms.gov.pl/pl/dzialalnosc/statystyki/statystyki-2010. Po trzech miesi cach funkcjonowania EPU statystyki mówi y o 101.000 spraw, por. G. Tylec, P. Telusiewicz, Elektroniczne…, s. 813. 3 ci Ins wp yw ten osi gn 1 614 435 spraw8, w 2012 r. 2 190 794 spraw, w 2013 r. 2 730 815 spraw9. Jak wida post powanie to sta o si niezwykle atrakcyjnym dla powodów sposobem dochodzenia roszcze . Warto jednak podkre li , e w 2014 r. zosta tyt zanotowany po raz pierwszy spadek wp ywu spraw do EPU, bowiem w tym roku wp yn o 1 918 407 spraw10. Wydaje si , e spadek ten, który liczony rok do roku ut wynosi a 29,7% nale y wi za z nowelizacj post powania, która wesz a w dniu 7 lipca 2013 r. i znacz co ograniczy a mo liwo dochodzenia roszcze w ramach EPU. Ponadto wp yw roku 2013 nale y uzna za rekordowo wysoki. pra uS iar m Wy wie Wykres 1. Wp yw spraw do EPU w latach 2010-2014 dli W uzasadnieniu projektu ustawy przewidywano, e w pierwszym roku funkcjonowania e-s d rozpozna 400.000 spraw. Jak wida praktyka przeros a zak adane cele. 8 wo Por. Informacja statystyczna o ewidencji spraw i orzecznictwie w s dach powszechnych oraz wi ziennictwie, cz. IV – sprawy cywilne w 2011 r., http://bip.ms.gov.pl/pl/dzialalnosc/statystyki/statystyki-2011/ 9 Por. Ewidencja spraw wed ug dzia ów prawa w s dach powszechnych – 2012 i 2013 r., http://isws.ms.gov.pl/pl/baza-statystyczna/opracowania-jednoroczne/rok-2014/ 10 Por. Ewidencja spraw wed ug dzia ów prawa w s dach powszechnych – 2014 r., http://isws.ms.gov.pl/pl/baza-statystyczna/opracowania-jednoroczne/rok-2014/ 4 ci Ins Zamierzeniem niektórych ustawodawcy spraw by o cywilnych niew tpliwie wraz z przyspieszenie jednoczesnym rozpoznania obni eniem post powania. Chodzi tu g ównie o sprawy o roszczenia pieni kosztów ne, w których stan tyt faktyczny nie jest skomplikowany i nie wymaga przeprowadzenia post powania dowodowego.11 Obecne statystyki wskazuj , e cel ten jest realizowany, gdy czas ut oczekiwania na wydanie nakazu zap aty w tym post powaniu jest krótki. redni czas oczekiwania na wydanie nakazu zap aty w grudniu 2012 r. wynosi 12 dni, w 2013 r. oko o miesi ca, a w po owie 2014 r. pi m Wy oczekuje si dni. Na uzyskanie tytu u wykonawczego za oko o 60 dni od chwili zarejestrowania sprawy w systemie teleinformatycznym.12 wie pra uS iar Wykres 2. redni czas rozpoznania sprawy w EPU w latach 2010-2014 Post powanie to zosta o ukszta towane jako fakultatywne, co oznacza, e powód uczyni na równi z innymi elektroniczny. Z tego te rodkami13. Mo e wi c z dli nie ma obowi zku korzystania z tego sposobu dochodzenia roszczenia, lecz mo e to pozew tradycyjny lub wzgl du w doktrynie mo na znale S. Cie lak, Elektroniczne…, s. 360. 12 Por. dane powo ane przez A. Brenk, Elektroniczne…, s. 14. 13 S. Cie lak, Elektroniczne… , s. 361. wo 11 okre lenie tego 5 ci Ins post powania jako „wnioskowego”.14 Fakultatywno wprowadzenie szczególnych regu i na tego post powania umo liwi a dotycz cych formy dokonywania czynno ci enia na powoda dalej id cych wymaga ni dzieje si to w zwyk ym tyt postepowaniu, w tym zobligowania powoda do dokonywania czynno ci jedynie w drodze elektronicznej. Zgodnie z tym za ut powoda niewniesione drog ustawa wi elektroniczn eniem przyj to, e pisma procesowe nie wywo uj skutków prawnych, jakie e z wniesieniem pisma do s du (art. 50531 § 2 k.p.c. w brzmieniu do dnia 7 wrze nia 2016 r.15). m Wy Post powanie to zosta o ukszta towane jako szczególny rodzaj post powania upominawczego z modyfikacjami wynikaj cymi ze szczególnych przepisów o tym post powaniu (art. 50528 k.p.c.).16 Niektórzy mówi tu wr cz o szczególnej odmianie post powania upominawczego17, co oznacza, e nie powinno doznawa odmienno ci tam, gdzie nie uzasadnia tego istota post powania. Przepisy o zwyk ym iar post powaniu upominawczym stosuje si post powania a nie jak w doktrynie mo na spotka uS „odpowiednio”.18 upominawczego, w zasadzie wprost do elektronicznego Elektroniczne post powanie upominawcze zosta o tak e ukszta towane na zasadzie wy czno ci, w tym znaczeniu, e poza przepisami o post powaniu upominawczym, pra wie 14 . Go dziaszek, Elektroniczne post powanie upominawcze, Warszawa 2014, s. 31. Autor trafnie zwraca jednak uwag , e w post powaniu tym odmiennie ni np. w post powaniu nakazowym nie ma obowi zku zg oszenia formalnego wniosku o rozpoznanie sprawy. Funkcj t pe ni z enie pozwu drog elektroniczn , co stanowi wyraz woli powoda prowadzenia post powania w tym szczególnym trybie, . Go dziaszek, Elektroniczne…. , s. 33. W doktrynie okre la si to wr cz jako dorozumiany wybór tego postepowania, por. S. Cie lak, Elektroniczne…, s. 361. Odmiennie jednak T. Zembrzuski, Elektroniczne post powanie upominawcze a skuteczno ochrony prawnej w post powaniu cywilnym, [w:] Skuteczno prawa. X Konferencja Wydzia u Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, 27 luty 2009 r., Warszawa 2009, s. 73, który uwa a, e postepowanie to wobec braku wniosku jest wszczynane z urz du. Z pogl dem tym nie sposób si jednak zgodzi . 15 dli Od dnia 8 wrze nia 2016 r. w art. 50531 § 2 k.p.c. uregulowano, e je li pozwany dokona wyboru wnoszenia pism procesowych za po rednictwem systemu teleinformatycznego, dalsze pisma w sprawie wnosi wy cznie za po rednictwem tego systemu.. 16 S. Cie lak, Elektroniczne…, s. 360; B. Draniewicz, Elektroniczne post powanie upominawcze, Edukacja Prawnicza 2010, nr 5, s. 7. 17 wo Por. J. Go aczy ski, [w:] Elektroniczne post powanie upominawcze. Komentarz, red. J. Go aczy ski, Warszawa 2010, uw. 1 do art. 50528, s. 161. T. Zembrzuski pos uguje si poj ciem post powania „pod-odr bnego” por. T. Zembrzuski, Elektroniczne…, s. 73. 18 Odmienny pogl d reprezentuje K. Franczak, Elektroniczne post powanie upominawcze – zalety i wady dla stron post powania, PPH 2011, nr 7, s. 48. 6 ci Ins którego jest ono podrodzajem, nie stosuje si w nim przepisów o innych post powaniach odr bnych (art. 50529 k.p.c.).19 tyt Najwa niejsz odr bno ci elektronicznego post powania upominawczego jest forma czynno ci w nim dokonywanych. Post powanie to jest bowiem pierwszym w Polsce post powaniem, w którym zdecydowana wi kszo ut dokonywana drog elektroniczna. Cho mo liwo czynno ci ma by dokonywania czynno ci za po rednictwem systemu teleinformatycznego (drog elektroniczn ) zostanie nied ugo m Wy w post powaniu cywilnym wydatnie poszerzona20, to wci EPU pozostanie tym post powaniem, w którym czynno ci dokonywane w tej formie maj by zasad . O czym ju mówiono zasada ta bezwzgl dnie dotyczy powoda, który nie mo e dokonywa czynno ci w innej formie ni za po rednictwem systemu teleinformatycznego (art. 50531 § 1 k.p.c.).21 W przypadku pozwanego wybór takiego sposobu wnoszenia pism zale y jedynie od jego woli (art. 50531 § 2 k.p.c.)22. Nie ma iar natomiast wyj tków co do elektronicznej formy czynno ci organów s dowych. Zgodnie z art. 50530 § 2 k.p.c. czynno ci s du, referendarza i przewodnicz cego uS utrwalane s wy cznie w systemie teleinformatycznym, a wytworzone w ich wyniku dane w postaci elektronicznej opatrywane s bezpiecznym podpisem elektronicznym w rozumieniu art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 18 wrze nia 2001 r. o podpisie elektronicznym. pra Post powanie to zosta o w swoim fundamentalnym za w jednym s dzie w kraju, co ma zapewni jednolito post powania. Wynika o to tak e z za 19 mo liwe jest w i sprawno prowadzonego enia, e szybkie utworzenie infrastruktury stosunku K. Franczak, Elektroniczne…, s. 48. 20 do wie technicznej eniu skoncentrowane jednego okre lonego o rodka23. dli Por. przepisy ustawy z 10 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks post powania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1311), która wejdzie w ycie z dniem 8 wrze nia 2016 r. 21 Dotyczy to zarówno obecnego brzmienia tego przepisu jak i nowego brzmienia nadanego ustaw z dnia 10 lipca 2015 r. Od 8 wrze nia 2016 r. b dzie to wynika o wprost z art. 50531 § 2 k.p.c. W obecnym stanie prawnym wynika to z art. 50531 § 3 k.p.c., który zak ada, e na skutek wniesienia pierwszego pisma przez pozwanego drog elektroniczn by on zobowi zany do dalszego dokonywania czynno ci w ten sposób. Przepis ten utraci moc z dniem 8 wrze nia 2016 r. 23 wo 22 . Go dziaszek, [w:] Elektroniczne …, red. J. Go aczy ski, uw. 1 do art. 17 pkt 4 k.p.c., s. 82. 7 ci Ins Jednocze nie ze wzgl du na dokonywanie przyt aczaj cej wi kszo czynno ci drog elektroniczn ulokowanie wszystkich spraw w jednym s dzie w kraju nie jest specjalnie dolegliwe dla stron post powania. W omawianym post powaniu tyt ciwym rzeczowo jest s d rejonowy niezale nie od warto ci przedmiotu sporu (art. 17 pkt 4 in fine k.p.c.). Odr bno ci dotycz ce s du jako organu elektronicznego ut post powania upominawczego odnosz rzeczowej, ale tak e do w si nie tylko do kwestii w ciwo ci ciwo ci miejscowej s du rejonowego. Zgodnie z art. 20 pkt 7 ustawy z 27.7.2001 r. – Prawo o ustroju s dów powszechnych Minister m Wy Sprawiedliwo ci, po zasi gni ciu opinii Krajowej Rady S downictwa, mo e przekaza jednemu s dowi rejonowemu rozpoznawanie spraw w elektronicznym post powaniu upominawczym nale cych do innych s dów rejonowych. W ten sposób prawn wprowadzono podstaw dla utworzenia przez Ministra Sprawiedliwo ci tzw. e-s du24. Zgodnie z rozporz dzeniem Ministra Sprawiedliwo ci iar z 29.11.2012 r.25, od 1 stycznia 2013 r. jest nim Wydzia Cywilny S du Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie. Analogiczne rozwi zanie przewidziano w odniesieniu do du w ciwego do rozpoznawania rodków odwo awczych w elektronicznym uS post powaniu odwo awczym. W dodanym § 6 w art. 16 p.u.s.p. zawarto delegacj ustawow dla Ministra Sprawiedliwo ci do wskazania w drodze zarz dzenia wydzia u du okr gowego, do którego w ciwo ci funkcyjnej nale y rozpoznawanie rodków odwo awczych w omawianym post powaniu. Jest nim Wydzia Cywilny Odwo awczy pra du Okr gowego w Lublinie, który w II instancji b dzie rozpoznawa odwo awcze od orzecze upominawczym. Celem odci rodki e-s du, wydanych w elektronicznym post powaniu enia s dziów od dokonywania czynno ci w ramach wie e.p.u. uprawnienie to, jak w zwyk ym post powaniu upominawczym, przys uguje referendarzom s dowym.26 24 dli W takim znaczeniu operuje si poj ciem e-s du w uzasadnieniu projektu ustawy nowelizuj cej, pomimo e nie jest ono poj ciem ustawowym; zob. Uzasadnienie..., s. 1. 25 Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z 29.11.2012 r. w sprawie przekazania rozpoznawania spraw w elektronicznym post powaniu upominawczym, Dz.U. poz. 1348. Od 8 wrze nia 2016 r. wynika to b dzie wprost z art. 4971 § 3 w zw. z art. 50528 k.p.c. W obecnym stanie prawnym regulacja jest nieprecyzyjna bo o ile w EPU referendarz jest uprawniony do dokonywania czynno ci w post powaniu, o tyle w zwyk ym post powaniu upominawczym jedynie do wydawania nakazów zap aty (art. 3531 § 2 k.p.c.) oraz zarz dze (art. 4971 § 3 k.p.c. w brzmieniu do dnia 7 wrze nia 2016 r.). W tej kwestii por. P. Rylski, Pozycja ustrojowa i procesowa referendarza dowego w post powaniu cywilnym, Prawo w dzia aniu 2011, nr 10, s. 147. wo 26 8 ci Ins Przepisy k.p.c. reguluj przede wszystkim post powanie przed s dem rozpoznaj cym spraw w ramach EPU, w tym przede wszystkim w odniesieniu do zakresu post powania, jego relacji do innych post powa odr bnych, sposobu tyt wnoszenia pism procesowych i ich wymaga , a tak e skutki odmowy wydania nakazu i jego uchylenia. ut W art. 50537 k.p.c. jako jedynym przepisie uregulowano za dem w ciwo ci ogólnej po przekazaniu mu sprawy przez s d rozpoznaj cy w ramach EPU. Jest to wi c przepis, który nie dotyczy bezpo rednio m Wy spraw post powanie przed post powania w ramach EPU, a s y jedynie wskazaniu zasad procedowania przed dem, któremu zosta a przekazana sprawa pierwotnie prowadzona w ramach EPU. Regulacja ta budzi a sporo w tpliwo ci w praktyce st d te jej po wi cone b dzie w przewa aj cej mierze niniejsze opracowanie. iar Elektroniczne post powanie upominawcze od chwili wej cia w ycie podlega o istotnym zmianom. Chodzi tu o dwie kluczowe nowelizacje. Pierwsz z nich jest ustawa z dnia 10 maja 2013 r., o zmianie ustawy – Kodeks post powania uS cywilnego.27 Ustawa ta wesz a w ycie w dniu 7 lipca 2013 r. i jak mo na przypuszcza stanowi a odpowied legislatora na podnoszone w doktrynie i praktyce zarzuty co do nadu ywania EPU, jako instrumentu, który mo e prowadzi wszystkim: - na pra fikcyjno ci post powania cywilnego. Zmiany dokonane t do ustaw dotyczy y przede enia na powoda obowi zku szczegó owego oznaczenia pozwanego w pozwie wie przez podanie numeru PESEL lub NIP w przypadku osoby fizycznej lub innego numeru identyfikacyjnego, co mia o doprowadzi do precyzyjnego oznaczenia strony pozwanej (art. 50532 § 2 k.p.c.); warto przy tym wskaza , e w przypadku braku stosownego numeru pozwanego nie jest mo liwe wszcz cie post powania dli elektronicznego i konieczne jest skorzystanie z ogólnego trybu dochodzenia roszcze ; wo 27 Dz. U. z 2013 r., poz. 654. 9 ci Ins - przeciwdzia ania nadu ywaniu EPU przez mo liwo na enia grzywny na powoda, który w z ej wierze lub wskutek niezachowania nale ytej staranno ci b dnie oznaczy dane identyfikacyjne pozwanego (art. 50532 § 3 k.p.c.) oraz przez zakaz tyt dochodzenia w tym post powaniu roszcze , które sta y si wymagalne wcze niej ni trzy lata przed dniem wniesienia pozwu (art. 50529a k.p.c.); ut - po trzecie, chodzi o o doprecyzowanie, jakie braki formalne i fiskalne powinny by uzupe nione na skutek przekazania sprawy z post powania elektronicznego do m Wy post powania zwyk ego (art. 50537 § 1 k.p.c.). Przeprowadzona analiza aktowa mia a m.in. na celu ustalenie, czy w rzeczywisto ci istnia y realne podstawy do wprowadzenia zmian ustaw z dnia 10 maja 2013 r. oraz jak wprowadzone zmiany zosta y przyj te w praktyce s dowej. Z tego te wzgl du analiza aktowa obj a zarówno sprawy wszcz te przed jak i po 7 lipca 2013 r. po iar Ju przeprowadzeniu badania aktowego elektroniczne upominawcze zosta o ponownie znowelizowane ustaw post powanie z dnia 10 lipca 2015 r., uS w wyniku której z dniem 8 wrze nia 2015 r. wprowadzono co do zasady zmiany wynikaj ce z rozszerzenia w post powaniu cywilnym dopuszczalno ci dokonywania czynno ci w formie elektronicznej. Z istotnych zmian merytorycznych warto zwróci szczególnie uwag na dwie: pra - po pierwsze powód uzyska uprawnienie do z enia ju w pozwie wniosku o umorzenie post powania w razie, gdy brak jest podstaw do wydania nakazu zap aty lub uchylenia nakazu zap aty, co obliguje w takim przypadku s d do wie umorzenia post powania (art. 50532 § 4, art. 50533 § 3 zd. 2, art. 50534 zd. 2 k.p.c.); - po drugie szczegó owo uregulowano wymagania formalne sprzeciwu, a tak e okre lono, jakie braki formalne i fiskalne powinny by uzupe nione w razie wniesienia dli sprzeciwu przez przedstawiciela ustawowego, organ albo osob okre lon w art. 67 k.p.c.; doprecyzowano te , e w takim wypadku nieuzupe nienie braków nie mo e Przeprowadzona analiza aktowa powinna pozwoli na wo by podstaw odrzucenia sprzeciwu (art. 50537 § 2 zd. 2 k.p.c.). ocen zasadno ci wprowadzonej nowelizacji i jej wp ywu na ukszta towan ju praktyk . 10 ci Ins ut tyt wo dli wie pra uS iar m Wy 11 ci Ins 2. Za enia i metodologia bada tyt Przeprowadzone badanie polega o na zwróceniu si wybranych s dów okr gowych z pro do prezesów siedmiu losowo o nades anie 20 akt prawomocnie ut zako czonych spraw, w których dosz o do przekazania sprawy z elektronicznego post powania upominawczego (sprawy przekazane z XVI Wydzia u Cywilnego S du Rejonowego w Lublinie lub od 1 stycznia 2013 r. z VI Wydzia u Cywilnego S du m Wy Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie). Badaniem obj to sprawy nale ce do ciwo ci wydzia ów cywilnych, gospodarczych lub pracy zako czonych w danym dzie okr gowym lub podleg ych s dach rejonowych. Ze wzgl du na wspominan ju zmian regulacji prawnych w pro bie o akta wskazano, aby w ród przes anych spraw znajdowa o si co najmniej 10 spraw, iar w których pozew wniesiono po dniu 7 lipca 2013 r. Z pytaniem tym wyst piono do prezesów nast puj cych s dów okr gowych: Opolu, Tarnobrzegu, P ocku, Zielonej odzi, Olsztynie i S upsku. Wszystkie s dy nades uS Górze, y akta, cho w zró nicowanej liczbie (P ock – 25, Zielona Góra – 21, Olsztyn – 20, ód – 20, Tarnobrzeg – 20, S upsk – 19, Opole – 21). Wszystkie sprawy poddano analizie, cho cznie nades ano akta 146 spraw. w jednym przypadku (sprawa 73) pra przys ano akta sprawy, która nie zosta a jeszcze prawomocnie zako czona. ównym celem badania by a analiza post powania przed s dem w ciwo ci ogólnej po przekazaniu mu sprawy przez e-s d. Chodzi o tu o ocen praktyki s dów wie rejonowych i okr gowych w zakresie stosowania przepisów s cych dostosowaniu wymaga formalnych czynno ci procesowych stron dokonanych w ramach EPU do post powania zwyk ego oraz ocen sposobów zako czenia post powa zainicjowanych w ramach EPU. Zasadniczym celem opracowania nie by a za dli analiza samego post powania przed e-s dem. Ze wzgl du jednak na zgromadzony w tym opracowaniu materia badawczy mo liwe by o tak e scharakteryzowanie od wo strony praktycznej przebiegu post powania elektronicznego (rozdzia 3). Jest to jednak dodatkowy element przeprowadzonej analizy i nie mo e by on uznany za w pe ni miarodajny dla ca ego post powania elektronicznego. Dobór spraw by 12 ci Ins bowiem uzale niony od tego, czy dosz o do przekazania sprawy z EPU do s du ciwo ci ogólnej. W badaniu nie poddano wi c analizie spraw, które zako czy y si ostatecznie w e-s dzie, np. na skutek niedopuszczalno ci post powania, tyt cofni cia na tym etapie pozwu lub uprawomocnienia si nakazu zap aty. Jak b dzie jeszcze o tym mowa zdecydowana wi kszo spraw wszcz tych przed e-s dem tam nie b ut te ulega a prawomocnemu zako czeniu. Podane w tym zakresie dane statystyczne wi c mog y by uznane za w pe ni reprezentatywne dla wszystkich spraw rozpoznawanych w ramach EPU. Istotniejsza z tego punktu widzenia b dzie analiza m Wy jako ciowa prowadzonego przed e-s dem post powania i na t szczególny nacisk w tej cz analiz po ono ci opracowania. wo dli wie pra uS iar 13 ci Ins 3. Charakterystyka post powania przed e-s dem tyt 3.1. Strony post powania ut Ustawodawca w aden szczególny sposób nie okre li stron elektronicznego post powania upominawczego. Strona podmiotowa nie jest wi c kryterium m Wy dopuszczalno ci tego post powania, a zakres podmiotowy nie zosta wyra nie okre lony28. Ka dy podmiot jest wi c uprawniony do wyst powania w tym post powaniu jako powód lub pozwany na ogólnych zasadach post powania cywilnego. Od pocz tku jednak wprowadzania tego post powania do systemu prawnego podkre lano, tzw. powodom masowym29, czyli podmiotom dochodz cym iar dochodzenie roszcze e EPU b dzie przydatnym instrumentem u atwiaj cym swych roszcze wieloma pozwami, jako dostawcy ró nego rodzaju us ug lub mediów. Elektroniczna forma dokonywania czynno ci mia a u atwi im przygotowanie uS i przes anie pozwu do s du. Z tego te wzgl du umo liwiono takim podmiotom atwione sk adanie pozwów w formie tzw. paczek pozwów. Jak wskazano w doktrynie generalnie jedyne ograniczenia w dost pie do EPU wynikaj z okoliczno ci faktycznych. Konieczne jest bowiem posiadanie dost pu do Internetu pra i za enie stosownego konta. Z tego te wzgl du zdecydowan wi kszo stanowi pozwów pozwy wnoszone przez powodów masowych lub przez podmioty indywidualne ale reprezentowane przez pe nomocników specjalizuj cych si wie 28 dli D. Segit, Elektroniczne post powanie upominawcze – zakres podmiotowy i przedmiotowy, [w:] Model polskiego elektronicznego post powania upominawczego, red. P. Telusiewicz, Kraków 2012, s. 17. 29 wo Poj ciem tym pos uguje si uzasadnienie projektu, por. tak e D. Segit, Elektroniczne…, s. 17; A. Harast, Elektroniczne…, s. 1093; G. Tylec, P. Telusiewicz, Elektroniczne…, s. 814. W rozporz dzeniu MS z 28 grudnia 2009 r. w sprawie sposobu wnoszenia pism procesowych drog elektroniczn w elektronicznym post powaniu upominawczym (Dz. U. Nr 226, poz. 1832 ze zm.) pojawia si za poj cie „u ytkownika masowego”, przez którego rozumie si u ytkownika komunikuj cego si z s dem za pomoc przeznaczonego do tego celu w asnego oprogramowania (§ 1 pkt 4 rozporz dzenia). 14 ci Ins w post powaniu przed e-s dem.30 Pierwsze do wiadczenia praktyczne odnotowane w doktrynie tak e potwierdzaj , e funkcjonowanie e-s du zdecydowanie u atwia dochodzenie roszcze maj tkowych powodom masowym, którzy przy wykorzystaniu tyt odpowiednich technik i programów komputerowych maj mo liwo szybkiego enia nawet kilku tysi cy pozwów w ci gu jednego dnia.31 ut Wyniki przeprowadzonego badania potwierdzaj , podmioty, prowadz ce dzia alno m Wy wierzytelno ci. Warto jednak zauwa e powodami z regu y by y gospodarcz , którym przys uguj , e w praktyce nie byli to najcz liczne ciej sami dostawcy mediów lub us ug ile podmioty, które naby y w drodze cesji stosowne wierzytelno ci. Najliczniejsz grup które by y powodami w a okaza y si bowiem fundusze sekurytyzacyjne, 75 sprawach, co daje ponad po ow wszystkich przenalizowanych spraw (51,4%). e fundusz sekurytyzacyjny nale y do grupy funduszy iar Nale y przypomnie , inwestycyjnych zamkni tych i mo e dzia jako fundusz standaryzowany oraz niestandaryzowany (art. 185 i 187 ustawy o funduszach inwestycyjnych32).33 funduszu uS Dzia alno sekurytyzacyjnego polega na emisji certyfikatów inwestycyjnych w celu zgromadzenia rodków na nabycie wierzytelno ci lub praw do wiadcze z tytu u okre lonych wierzytelno ci (art. 183 ust. 1 ustawy o funduszach pra inwestycyjnych). Procedura ta jest elementem szerszego procesu sekurytuzacji polegaj cego na emitowaniu papierów warto ciowych, których zabezpieczeniem ekonomicznym s okre lone wierzytelno ci.34 W zale no ci od rodzaju transakcji, je eli sekurytyzowane s wierzytelno ci bankowe, bank zawiera z funduszem wie 30 D. Segit, Elektroniczne…, s. 18. Autor stwierdza tak e, e udzia podmiotów indywidualnych wnosz cych pozwy w ramach EPU zaczyna stopniowo male w zwi zku ze wzrostem zainteresowania tym post powaniem ze strony powodów masowych. G. Tylec, P. Telusiewicz, Elektroniczne…, s. 814; A. Brenk, Elektroniczne…, s. 14. 32 Ustawa z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych – t.j. Dz. U. z 2014, poz.157 ze zm. 33 Szczegó owo o funkcji i sposobach dzia ania funduszy sekurytyzacyjnych por. I.A. Raczkowska, Sekurytyzacja wierzytelno ci bankowych, Warszawa 2001, s. 13-18; A. Zwoli ska – Doboszy ska, Sekurytyzacja wierzytelno ci z udzia em funduszy sekurytyzacyjnych na tle innych uregulowa dotycz cych sekurytyzacji, PPH 2005, nr 2, s. 17-19. Por. tak e uzasadnienie uchwa y III CZP 101/07. 34 Por. M. B czyk, [w:] M. B czyk, E. Fojcik – Mastalska, L. Góral, J. Pisuli ski, W. Pyzio , Prawo bankowe. Komentarz, Warszawa 2007, s. 434. wo dli 31 15 ci Ins sekurytyzacyjnym umow przelewu wierzytelno ci (art. 92a ust. 1 pkt 1 pr. bank.) w nast pstwie czego staje si wierzycielem w miejsce banku, b umow o subpartycj , w konsekwencji której nie przechodzi do przej cia wierzytelno ci, lecz tyt jedynie zwi zanego z nimi ryzyka ekonomicznego.35 W ramach EPU roszcze z tytu u nabytych wierzytelno ci dochodz tylko fundusze, które zawar y wcze niej ut umow przelewu wierzytelno ci. Powodowie masowi, którym pierwotnie przys ugiwa y wierzytelno ci nie byli wcale grup . Banki by y powodami w 17 sprawach (11,6 %), towarzystwa m Wy liczn ubezpieczeniowe w 10 sprawach (6,8 %), operatorzy telekomunikacyjni w 6 sprawach (4,1 %). Wskazuje to na fakt, e wierzyciele masowi z regu y uciekali si do zbycia wierzytelno ci celem przekazania jej windykacji wyspecjalizowanym w tym zakresie podmiotom. Poza powodami masowymi i funduszami sekurytyzacyjnymi pozostali powodowie nie stanowili znacz cej grupy. Ciekawe, e tylko w 6 sprawach iar (4,1 %) powodami by y osoby fizyczne, które dochodzi y przys uguj cych im wierzytelno ci. W ród innych podmiotów by y spó ki kapita owe, szko y wy sze, wyj tki w ród analizowanej próby. Powodowie wed ug kategorii: Fundusze sekurytyzacyjne – 75 (51,4%) Banki – 17 (11,6%) pra uS a tak e organizacje zbiorowego zarzadzania, cho sprawy takie mo na uzna za Towarzystwa ubezpieczeniowe – 10 (6,8 %) Operatorzy telekomunikacyjni – 6 (4,1 %) Osoby fizyczne – 6 (4,1 %) Dostawcy mediów – 4 (2,7 %) Inne jednostki organizacyjne (m.in. szko y wy sze, spó ki kapita owe) – 19 (13,1 %) wo 35 dli wie Firmy finansowe i SKOK-i – 9 (6,2 %) I. A. Raczkowska, Sekurytyzacja..., s. 17, J. Kole nik, M. Rewie ski, Sekurytyzacja wierzytelno ci bankowych – wybrane aspekty, Pr. Bank. 2000, nr 7-8, s. 88, P. Jaro ski, Sekurytyzacja wierzytelno ci bankowych. Cz. I, MoP (Biul. Bankowy), 2000, nr 1, s. 5-6. 16 ci Ins ut tyt iar m Wy Wykres 3. Powodowie w ramach EPU uS W odró nieniu do powodów zupe nie inaczej prezentowa a si pozwanych w tym post powaniu. Przyt aczaj wi kszo charakterystyka stanowi y bowiem osoby fizyczne, które by y pozwanymi w 137 sprawach, co daje ponad 90 % ca ci pra przeanalizowanych spraw. Z regu y pozwani nie prowadzili tak e dzia alno ci gospodarczej. wie Pozwani wed ug kategorii Osoby fizyczne – 137 (93,9 %) Jednostki organizacyjne – 9 (6,1 %) wo dli 17 ci Ins ut tyt iar m Wy Wykres 4. Pozwani w ramach EPU Jeszcze bardziej widoczna jest ró nica mi dzy powodami a pozwanymi uS w odniesieniu do reprezentacji w post powaniu i chodzi tu nie tylko o post powanie elektroniczne ale tak e o post powanie przed s dem w ciwo ci ogólnej. wo dli wie pra Wykres 5. Udzia pe nomocnika po stronie powoda w ramach EPU 18 ci Ins Powodowie byli z regu y reprezentowani przez pe nomocnika. Jedynie w 16 sprawach (11 %) dzia ali osobi cie lub przez organy reprezentuj ce. W pozosta ych przypadkach byli za zast powani przez pe nomocnika, przy czym w a 117 tyt sprawach (80 %) przez pe nomocnika zawodowego, czyli adwokata (15 spraw) lub radc prawnego (102 sprawy). ut uS iar m Wy Wykres 6. Udzia pe nomocnika po stronie pozwanego w ramach EPU pra Odmiennie sytuacja wygl da z pozwanymi, którzy w zasadzie nie wyst powali z pe nomocnikami. Zdarzy o si to tylko w 5 sprawach, przy czym tylko w 4 (2,7 %) osobi cie. Nale y podkre li , wie by nim adwokat lub radca prawny. W pozosta ych sprawach pozwani wyst powali e wszystkie 4 sprawy, w których pozwani byli reprezentowani przez zawodowych pe nomocników by y prowadzone po przekazaniu przez s d okr gowy. Jak mo na przypuszcza , pozwani ustanawiali w nich warto przedmiotu sporu (w sprawie 50 – dli pe nomocnika ze wzgl du na wysok 190.000 z ; w sprawie 56 – 96.213,08 z ; w sprawie 62 – 307.500 z ; w sprawie 63 – 80.005,92 z ). wo 19 ci Ins Udzia pe nomocnika po stronie powoda: Adwokat, radca prawny – 117 (80 %) tyt Pracownik – 9 (6,2 %) Osoba pozostaj ca w sta ym stosunku zlecenia – 4 (2,8 %) ut Brak pe nomocnika – 16 (11 %) Udzia pe nomocnika po stronie pozwanego: m Wy Adwokat, radca prawny – 4 (2,7 %) Inny pe nomocnik (syn) – 1 (0,7 %) Brak pe nomocnika – 141 (96,6 %) w do strona podmiotowa post powania przed e-s dem z regu y uk ada si iar Jak wida charakterystyczny model, w którym po stronie powodowej wyst puje powód masowy, najcz ciej fundusz, który naby wierzytelno a po stronie pozwanej uS nik, którym jest osoba fizyczna, cz sto jest ni konsument. Powód z regu y te korzysta z pomocy wyspecjalizowanego pe nomocnika, przy czym pozwany pozostaje do ko ca post powania, tak e przed s dem w ciwo ci ogólnej niereprezentowany. Tak specyficzny uk ad podmiotowy post powania powinien mie pra istotne znaczenie przy wyk adni przepisów o EPU i powinien znajdowa odzwierciedlenie w praktyce e-s du. Zadaniem bowiem tego organu musi by zapewnienie ochrony prawa do obrony wszystkich uczestników post powania przy Warto tak e wskaza , e liczba za wie wiadomo ci specyfiki rozpoznawanych spraw. onych kont w systemie teleinformatycznym wskazuje, e powodowie masowi maj znacz cy udzia w ród stron post powania. ono ju 5430 kont pe nomocników zawodowych, 2217 kont dli Do po owy 2014 r. za powodów masowych, 1592 kont komorników, 54.213 kont powodów o profilu podstawowym oraz 1327 kont pracowników s dów.36 Bior c pod uwag , e konta wo o profilu podstawowym s zak adane nie tylko przez powodów indywidualnych, ale 36 A. Brenk, Elektroniczne…, s. 14. 20 ci Ins przede wszystkim przez pozwanych, którzy czyni to w celu wniesienia sprzeciwu od nakazu zap aty, liczba u ytkowników masowych i pe nomocników zawodowych wskazuje na du e ich zainteresowanie udzia em w tym post powaniu. tyt 3.2. Przedmiot post powania ut Jeszcze ciekawsze wnioski p yn z analizy przedmiotu post powania dochodzonego m Wy w ramach EPU. Chodzi tu zarówno o ocen warto ci przedmiotowych roszcze , jak i tego, czy przedmiotem roszczenia by y wierzytelno ci pochodz ce z cesji wierzytelno ci. Jak bowiem wiadomo przepisy o EPU i zwyk ym post powaniu upominawczym nie wprowadzaj tak e ogranicze przedmiotowych w odniesieniu do rodzaju dochodzonych roszcze . Jedynym ograniczeniem jest to, aby dochodzone roszczenie by o roszczeniem pieni podlegaj ce iar sprawy nym (art. 498 § 1 k.p.c.). Mog to by wi c tak e rozpoznaniu w post powaniu odr bnym w sprawach uproszczonych, gospodarczych lub pracowniczych37. Charakter sprawy i mo liwo uS jego rozpoznania w innym post powaniu odr bnym nie ujawnia si w toku post powania przed e-s dem, lecz dopiero w post powaniu przed s dem ciwo ci ogólnej. Wynika to z ju wskazywanej zasady wy czno ci post powania elektronicznego. Ocena tego, czy post powanie mog o by przeprowadzone w innym sprawy do w ciwego s du. ród przeanalizowanych spraw du pra post powaniu odr bnym jest wi c dokonywana dopiero w razie potrzeby przekazania cz stanowi y sprawy, które by y wie rozpoznawane w post powaniu uproszczonym, Stanowi y one a 41 spraw (28 %). Nie mo e to dziwi , skoro by y to g ównie roszczenia umowne. Sprawy gospodarcze stanowi y za jedynie 9 % ogó u przebadanych spraw – 13 spraw. W ród przeanalizowanych spraw nie by o adnej sprawy, która podlega aby rozpoznaniu w dli post powaniu odr bnym w sprawach pracowniczych. Jest to zgodne z ogólnymi statystykami dotycz cymi wp ywu do e-s du, gdzie sprawy pracownicze wyst puj 37 wo najrzadziej. D. Segit, Elektroniczne…, s. 18. 21 ci Ins Z danych Ministerstwa Sprawiedliwo ci wynika, e w 2012 r. w ramach EPU rozpoznano 292 169 spraw gospodarczych, co stanowi o jedynie 13,3% ogó u spraw rozpoznanych w tym post powaniu i jedynie 106 spraw z zakresu prawa pracy co tyt stanowi o 4,84%. Dane te w nast pnych latach uk ada y si nast puj co: w 2013 r. 307 136 spraw gospodarczych (11,2% ogó u spraw w EPU) i 317 spraw ut pracowniczych (1,16% ogó u spraw w EPU), w 2014 r. za 271 679 spraw gospodarczych (14,2% ogó u spraw w EPU) i 222 spraw pracowniczych (1,16% ogó u spraw w EPU). m Wy Rodzaje spraw rozpoznawanych w ramach EPU iar 9% uS Sprawy gospodarcze 28% 63% Sprawy uproszczone wie pra Sprawy "zwyk e" Wykres 7. Rodzaje spraw rozpoznawanych w ramach EPU dli Rodzaj spraw: Sprawy gospodarcze – 13 (9 %) wo Sprawy uproszczone – 41 (28 %) Sprawy „zwyk e” – 92 (63%) 22 ci Ins W literaturze mo na spotka pogl d, e post powanie elektroniczne mia o s ównie dochodzeniu spraw drobnych38. Cho nale y wskaza , poj cie to jest wyj tkowo nieostre e rzeczywi cie wiele z dochodzonych roszcze tyt roszczenia oscyluj ce w okolicach kilkuset z otych. W a warto stanowi y 99 sprawach (67,8 %) dochodzonego roszczenia nie przekroczy a 5.000 z otych, w tym w a 39 ut sprawach (26,7 %) nie przekroczy a 500 z . Sprawy powy ej 50.000 z stanowi y za jedynie 20,2 %, wszystkich przebadanych spraw, czyli by o ich 35. m Wy Nale y przy tym jednak zaznaczy , e w próbie znalaz y si tylko 32 sprawy rozpoznawane w pierwszej instancji przez s dy okr gowe, do których trafia y sprawy, w których warto przedmiotu sporu przekracza a 75.000 z (ewentualnie 100.000 z w sprawach gospodarczych). Je li sprawy te wyeliminowa z analizy okaza oby si , e ze spraw nale warto cych do w przedmiotu sporu przekroczy a 50 tysi cy z otych, co stanowi o jedynie 2,7% iar przeanalizowanych spraw nale te ciwo ci s dów rejonowych jedynie w 3 przypadkach cych do w ciwo ci sadów rejonowych. W takim przypadku procentowy udzia spraw o niskiej warto ci przedmiotu sporu, wzrasta. ciwo ci s du rejonowego zdecydowanie uS rozpatrywanych tylko z punktu widzenia w Podane dane odpowiadaj informacjom powo ywanym w doktrynie, gdzie wskazuje dochodzonego roszczenia z wszystkich pra si , e do po owy 2014 r. rednia warto spraw, które wp yn y od 2010 r. wynios a 3000 z otych.39 Jak wi c wida jednostkowe wierzytelno ci dochodzone w ramach EPU nie s cho mo e wysokie to, bior c pod uwag poziom wp ywu tego typu spraw oscyluj cy w okolicach 2 milionów wie rocznie, post powanie to ma bardzo istotne znaczenie praktyczne i stanowi istotny sposób dochodzenia roszcze . A. Brenk, Elektroniczne…., s. 14. 39 A. Brenk, Elektroniczne…., s. 14. wo dli 38 23 ci Ins ut tyt iar m Wy Wykres 8. Udzia spraw wed ug warto ci przedmiotu sporu spraw wed ug uS Udzia warto ci Do 500 z – 39 (26,7 %) 500 – 1000 z – 20 (13,7%) sporu w ród wszystkich wie pra przeanalizowanych spraw: przedmiotu 1000 – 5000 z – 40 (27,4%) 5000 z – 10.000 z – 6 (4%) dli 10.000 – 50.000 z – 6 (4%) powy ej 50.000 – 35 (20,2%) wo 24 ci Ins ut tyt iar m Wy Wykres 9. Udzia spraw wed ug warto ci przedmiotu sporu w ród spraw rozpoznanych uS przez s dy rejonowe Udzia spraw wed ug warto ci przedmiotu sporu w ród spraw rozpoznawanych Do 500 z – 39 (34,2 %) wie 500 – 1000 z – 20 (17,5%) pra w pierwszej instancji przez s dy rejonowe (n = 114): 1000 – 5000 z – 40 (35%) 5000 z – 10.000 z – 6 (5,3%) dli 10.000 – 50.000 z – 6 (5,3%) wo powy ej 50.000 – 3 (2,7%) 25 ci Ins Istotnym zagadnieniem w praktyce sta a si kwestia dochodzenia roszcze w EPU przez firmy specjalizuj ce si w nabywaniu wierzytelno ci od wierzycieli masowych. W doktrynie mo na by o spotka wr cz zarzuty dotycz ce tego, e post powanie tyt elektroniczne sprzyja dochodzeniu roszcze nieudowodnionych. Warto wskaza , e z pewno ci ju analiza podmiotowa du y udzia w ród badanych spraw by y sprawy wszczynane przez ut wykaza a, i fikcyjnych, przedawnionych lub fundusze sekurytyzacyjne, które specjalizuj si w nabywaniu i dochodzeniu wierzytelno ci. Analiza aktowa potwierdza tak e, e du y udzia spraw stanowi y m Wy sprawy, w których powód wyra nie wskaza na okoliczno , e dochodzona przez niego wierzytelno by a obj ta uprzedni analizowanych spraw by o ich a cesj wierzytelno ci. W ogólnej liczbie 84, co stanowi o a 57,5%. Oprócz funduszy sekurytyzacyjnych, które wnosi y jedynie pozwy oparte o nabyte wcze niej wierzytelno ci, by y to tak e inne firmy finansowe specjalizuj ce si w nabywaniu W celu ograniczenia iar wierzytelno ci dzia aj ce w formie m.in. spó ek z ograniczon odpowiedzialno ci . zjawiska dochodzenia wierzytelno ci przedawnionych uS ustawodawca z dniem 7 lipca 2013 r. wprowadzi zakaz dochodzenia w ramach EPU wierzytelno ci, których data wymagalno ci przypada wcze niej ni trzy lata przed dniem wniesienia pozwu (art. 50529a k.p.c.). W zwi zku z tym od dnia 7 lipca 2013 r. na ono na powoda obowi zek wskazania w pozwie daty wymagalno ci roszczenia wp yn pra (art. 50532 § 1 pkt 3 k.p.c.). Wydaje si , e regulacja ta mia a w sposób znacz cy na podmioty, które trudni si zawodowo nabywaniem wierzytelno ci, aby nie nadu ywa y post powania przed e-s dem dla dochodzenia wierzytelno ci, które ju w chwili wnoszenia powództwa by y przedawnione. Cz sto bowiem podmioty wie takie nabywaj wierzytelno ci niemal e hurtowo, gdzie termin wymagalno ci móg by nawet do odleg y. W zwi zku z tym w badaniu zwrócono szczególn uwag na sprawy, w których data dli wymagalno ci przypada a wcze niej ni trzy lata przed dniem wniesienia pozwu. W sposób szczególny jest to interesuj ce w odniesieniu do spraw wynikaj cych wo z cesji wierzytelno ci. Warto przy tym wskaza , e na 84 sprawy wynikaj ce z cesji 43 zosta y wszcz te do dnia 7 lipca 2013 r., a wi c przed obowi zywaniem zakazu dochodzenia roszcze starszych ni 3 lata, za 41 ju po 7 lipca 2013 r. Jak wi c 26 ci Ins wida liczba spraw, które zosta y wniesione w oparciu o nabyt wierzytelno drog cesji nie zmieni a si szczególnie zaraz w wyniku wej cia w ycie ustawy z 10 maja 2013 r. Oczywi cie trzeba mie na uwadze, e w analizie badano sprawy, tyt spo ród których ostatnia zosta a wniesiona do e-s du w dniu 24 lipca 2014 r. Trudno wi c jednoznacznie oceni na ile wprowadzona nowelizacja wp yn a na ut ograniczenie wp ywu do e-s du spraw wynikaj cych z cesji wierzytelno ci. uS iar m Wy pra Wykres 10. Sprawy wynikaj ce z roszcze obj tych cesj wierzytelno ci wie Udzia spraw wynikaj cych z cesji wierzytelno ci – 84 sprawy (57,5%) Sprawy z cesji wszcz te do dnia 7 lipca 2013 r. - 43 sprawy Sprawy z cesji wierzytelno ci wszcz te po 7 lipca 2013 r. - 41 spraw dli wo Je li chodzi o sprawy wszcz te przed dniem 7 lipca 2013 r. to w zwi zku z brakiem obowi zku wskazania w pozwie daty wymagalno ci roszczenia trudno jest precyzyjnie okre li , w jak wielu sprawach dochodzone roszczenia dotyczy y 27 ci Ins wierzytelno ci starszych ni wi kszo 3 lata. Analiza tych spraw wskazuje jednak, e wierzytelno ci nie stanowi y wcale wierzytelno ci, które mo naby uzna za wyj tkowo stare. Tam gdzie by o to mo liwe data umów pierwotnych, z których tyt wywodzono roszczenie nie by a na tyle odleg a, aby móc z ca e dochodzona wierzytelno pewno ci przyj , by a przedawniona. W ród pozwów wniesionych ut w latach 2011-2012 z regu y dochodzone by y roszczenia, w których powodowie, je li w ogóle to czynili, to wskazywali na stosunki umowne powsta e po 2007 r. m Wy Najstarsz ze wskazanych w pozwie przez powoda wierzytelno ci by a dochodzona w sprawie 93 wierzytelno w kwocie 319,20 z . By a to jednak sprawa zainicjowana w dniu 18 marca 2013 r. , a wi c ju na podstawie nowej regulacji. Powód wskaza w pozwie jako dat wymagalno ci okres mi dzy 22 listopada 2005 r. a 22 listopada 2006 r., czyli najstarsze roszczenie zg oszone w analizowanej próbie w chwili wniesienia pozwu liczy o niespe na 8 lat. W tej jednak sprawie ze wzgl du na now iar regulacj dosz o do przekazania sprawy wed ug w ogólnej. Interesuj ce jest jednak, ciwo ci e post powanie przed s dem zako czy o si pozwany w toku post powania ui ci nale no uS oddaleniem powództwa, gdy ciwo ci s dowi w zamiast powo si na przedawnienie roszczenia. Najstarsz z wierzytelno ci dochodzonych przed 7 lipca 2013 r., w których za bankowa z weksla, pra powód wyra nie wskaza dat wymagalno ci by a wierzytelno która nie by a obj ta cesj . Data wymagalno ci tego roszczenia zosta a wskazana przez powodowy bank na 26 sierpnia 2009 r. podczas, gdy pozew zosta wniesiony w dniu 17 listopada 2012 r. Wierzytelno W wietle powy szego wydaje si wie okres, o którym mowa w art. 50529a k.p.c. ta nieznacznie wi c przekroczy a 3 letni konieczne stwierdzenie, e w wietle zgromadzonego materia u badawczego brak podstaw do przyj cia tezy, e sprawy dli inicjowane przed dniem 7 lipca 2013 r. by y cz sto sprawami, w których powodowie dochodzili roszcze , których okres przedawnienia ju min . Nie oznacza to jednak, daty wymagalno ci i ograniczenie dochodzenia roszcze wo e nale y uzna , i wprowadzenie ustaw 10 maja 2013 r. wymaganie wskazania jedynie do wierzytelno ci nie starszych ni 3 letnie by o bezcelowe. Nale y uzna , e wprowadzona zmiana by a ze wszech miar s uszna. Rezultatem jej sta o si bowiem, e powodowie 28 ci Ins w ko cu zacz li wskazywa w pozwie dat wymagalno ci roszczenia, co w zasadzie nie mia o miejsca w poprzednim stanie prawnym. Lakoniczno daleko posuni ta, pozwów by a tak e ustalenie daty wymagalno ci by o niezwykle trudne. Dzi ki tyt wspomnianej nowelizacji e-s d uzyska tak e instrument do dania od powoda oznaczenia daty wymagalno ci i odmowy wydania nakazu w sytuacji, gdy ut twierdzenia powoda w tym zakresie budzi y w tpliwo ci. Bior c pod uwag , e tylko niewielka cz nakazów zap aty wydanych w ramach EPU jest zaskar ana sprzeciwem40 zmiana ta mia a tak e znaczenie dla pozwanych, którzy ze wzgl du na wysoko m Wy nisk dochodzonego roszczenia mogli nie podj si obrony nawet w razie, gdy dosz o do oczywistego przedawnienia. Konieczne jest jednak podkre lenie, e mimo wprowadzenia stosownego obowi zku w sprawach wniesionych ju po 7 lipca 2013 r. da o si zauwa wskazywanie przez powodów na dat zupe nie dowolne wymagalno ci roszczenia. Zagadnienie to iar dzie jeszcze przedmiotem analizy w ramach omawiania podstaw odmowy wydania nakazu zap aty. W tym miejscu mo na jedynie wskaza , art. 50529a k.p.c. by o podawanie uS obchodzenia ograniczenia z e cz st praktyk jako daty wymagalno ci roszczenia np. daty cesji wierzytelno ci, a nie wymagalno ci zbytej wierzytelno ci, czy podawanie daty wypowiedzenia umowy kredytowej, w sytuacji, gdy powód dochodzi tak e wierzytelno ci poprzedzaj cych dat e e-s d musia wykazywa pra Taka praktyka powodów sprawia a, wypowiedzenia. si odpowiedni czujno ci na etapie podejmowania decyzji o wydaniu nakazu zap aty. Warto tak e wskaza , e w doktrynie podnosi si , i w post powaniu przed e-s dem wie w zasadzie nie ma mo liwo ci powstania sytuacji, w której wniesiony pozew by by dotkni ty brakami formalnymi, gdy korzystanie z systemu informatycznego sprawia, e powód jest zobowi zany do wype nienia wszystkich koniecznych pól formularza41. W przeciwnym razie pozew nie b dzie móg by dli w przeanalizowanych sprawach zdarzy si skutecznie wniesiony. Otó przypadek konieczno ci wezwania jeszcze przez e-s d w drodze elektronicznej powoda do uzupe nienia pozwu. wo 40 Wed ug statystyk w okresie od 2010 r. do po owy 2014 r. sprzeciw zosta wniesiony jedynie w stosunku do 4,2 % wydanych nakazów, por. A. Brenk, Elektroniczne…, s. 12. 41 Oczywi cie nie dotyczy to u ytkowników masowych, którzy korzystaj z w asnego oprogramowania, por. . Go dziaszek, Elektroniczne…., s. 149. 29 ci Ins Dotyczy o to konieczno ci wskazania daty wymagalno ci dochodzonego roszczenia, które to wymaganie zosta o wprowadzone nowelizacj z dnia 10 maja 2013 r. (art. 50532 § 2 pkt 3 k.p.c.). Tymczasem wersja formularza pozwu zawarta w systemie tyt informatycznym jeszcze pewien czas po wej ciu w ycie nowelizacji nie przewidywa a odr bnego pola, w które powód mia wpisa dat wymagalno ci swojej ut wierzytelno ci. Ponadto powodowie masowi nie uaktualnili zapewne posiadanego przez siebie oprogramowania w zwi zku z wej ciem w ycie tej nowelizacji. W zwi zku z tym w sprawach 31, 119, 123 i 136 referendarz w e-s dzie wyda m Wy zarz dzenia wzywaj ce powoda do podania daty wymagalno ci roszczenia pod rygorem zwrotu pozwu. Ze wzgl du na uzupe nienie pozwu s d nada tym sprawom bieg. Jedynie na marginesie nale y wskaza , e w sprawie 119 podana przez powoda data wymagalno ci roszczenia (17.09.2010 r.) nie wynika a w aden sposób z okoliczno ci uzasadniaj cych pozew. Powo ywano si bowiem na umow za iar kredytow z 2008 r., z której roszczenia zosta y obj te cesj z 2012 r. Nie podano adnych okoliczno ci w odniesieniu do chwili powstania wierzytelno ci. Niestety praktyka taka by a spotykana stosunkowo cz sto. uS 3.3. Sposoby zako czenia post powania przed e-s dem uprawomocnienia si w doktrynie do zako czenia EPU dochodzi albo z chwil pra Jak trafnie wskazuje si nakazu zap aty, albo z chwil przekazania sprawy do s du ciwo ci ogólnej.42 Warto jednak podkre li , e do zako czenia EPU mo e doj tak e w wyniku niemerytorycznego rozstrzygni cia jak zwrot pozwu, odrzucenie wie pozwu lub umorzenie post powania. W zwi zku z celem opracowania nie poddano badaniu spraw, które zako czy y si przekazania sprawy do s du w przed e-s dem w inny sposób ni na skutek ciwo ci ogólnej. W szczególno ci nie analizowano zap aty. Nie mo e jednak budzi w tpliwo ci, dli tych wypadków, gdy dosz o do uprawomocnienia si zapad ego w sprawie nakazu e w praktyce przypadki takie by y bardzo cz ste. Z dost pnych danych statystycznych Ministerstwa Sprawiedliwo ci wo wynika, e w 2014 r. struktura za atwie w e-s dzie wygl da a w ten sposób, e w a 42 . Go dziaszek, Elektroniczne…, s. 101-103. 30 ci Ins 80,5% spraw powództwo zosta o uwzgl dnione w ca ci lub w cz ci, co nale y uzna za wydanie w tym zakresie nakazu zap aty43. Jedynie w 11,5% przypadków dosz o do zakre lenia sprawy na podstawie art. 498 § 2 k.p.c. W tym wypadku nale y tyt zapewne uzna , i chodzi o o przekazanie sprawy s dowi w ciwemu ze wzgl du na brak podstaw do wydania nakazu zap aty. Pozosta e rozstrzygni cia by y ut marginalne. Pozew zwrócono w 1,75% spraw, a odrzucono w 1,9% spraw. Do umorzenia post powania dosz o za a w 4,4% spraw. m Wy Rozstrzygni cia e-s du w 2014 r. Nakaz zap aty – 80,5% Przekazanie sprawy s dowi w ciwo ci ogólnej, w zwi zku z brakiem podstaw do iar wydania nakazu zap aty – 11,5% Umorzenie post powania – 4,4% Zwrot pozwu – 1,75% wo dli wie pra uS Odrzucenie pozwu – 1,9% 43 Por. Rocznik statystyczny s downictwa powszechnego i wojskowego 2010-2014, Warszawa 2015, dost pny na stronie http://isws.ms.gov.pl/pl/baza-statystyczna/publikacje/. Wskazuje si , e w ca ym okresie funkcjonowania EPU od 2010 r. do po owy 2014 r. wydano a 7.622.965 nakazów co stanowi o 89 % zainicjowanych spraw, a do przekazania sprawy s dowi w ciwo ci ogólnej dosz o w 443.630 sprawach (5,2%), por. A. Brenk, Elektroniczne…, s. 14. 31 ci Ins ut tyt iar m Wy Wykres 11. Rozstrzygni cia e-s du w 2014 r. uS Ze wskazanych statystyk wynika, e przedmiotem badania obj to istotny, cho nie najliczniejszy wycinek spraw rozpoznawanych w ramach EPU. Nale y jednak podkre li , e nie chodzi tu tylko o wykazane w tej statystyce przypadki przekazania pra sprawy na skutek braku podstaw do wydania nakazu zap aty ale tak e wypadki uchylenia nakazu z urz du lub wniesienia sprzeciwu. wo dli wie 32 ci Ins 4. Przekazanie sprawy do s du w tyt Przekazanie sprawy s dowi w nale y mówi ciwo ci ogólnej ciwo ci ogólnej stanowi niew tpliwie chwil , z któr o zako czeniu elektronicznego post powania upominawczego. ut Oznacza to, e od tej chwili nie stosuje si szczególnych przepisów przewidzianych dla tego post powania, w tym w szczególno ci przepisów dotycz cych formy dokonywanych czynno ci.44 Warto jednak wskaza , e zako czenia EPU nie nale y m Wy uto samia z zako czeniem post powania jako ca ci, gdy w takich przypadkach przekazanie sprawy stanowi kontynuacj post powania zapocz tkowanego pozwem elektronicznym. W przekazaniu sprawy s dowi w ciwo ci ogólnej ujawnia si specyfika post powania elektronicznego, które zosta o oparte na zasadzie kontynuacji45. Regu a ta oznacza, e przeszkody w prowadzeniu EPU nie ko cz e sprawa b dzie rozpoznawana iar definitywnie post powania, lecz sprawiaj w dalszym ci gu z pomini ciem przepisów o tym post powaniu46. Prowadzi to w konsekwencji do regu y, e w razie gdy post powanie elektroniczne post powanie uS nie mo e ju by prowadzone, np. na skutek braku podstaw do wydania nakazu lub jego upadku e-s d ma obowi zek przekazania sprawy s dowi w przepisów o w ciwemu wed ug ciwo ci ogólnej. Jest to rezultat ukszta towania EPU jako podst powania rozpoznawanego przez jeden s d w kraju.47 W post powaniu tym pra kwestia prowadzenia post powania w EPU czy si bowiem, ci le z w ciwo ci e-s du. Przekazanie sprawy z tego post powania jest z regu y tak e przekazaniem sprawy z w enia takie doprowadzi musia y do stworzenia wie 44 ciwo ci e-s du.48 Za . Go dziaszek, Elektroniczne…, s. 102. 45 46 wo dli A. Wróbel, Post powanie przed s dem w ciwo ci ogólnej po przekazaniu sprawy z elektronicznego post powania upominawczego, [w:] Model polskiego elektronicznego post powania upominawczego, red. P. Telusiewicz, Kraków 2012, s. 60. W doktrynie wskazuje si , e ustawodawca móg uregulowa post powanie po zako czeniu EPU na zasadzie dyskontynuacji, zasadzie mieszanej, lub zasadzie (pe nej) kontynuacji. Wybrano model ostatni, cho zg asza si pod jego adresem zastrze enia, por. J. Wid o, A. Wróbel, Post powanie…, s. 61, J. A. Antoniuk, Post powanie…, s. 1077. S. Cie lak, Elektroniczne …, s. 368; K. Weitz, [w:] Kodeks post powania cywilnego. Komentarz, Warszawa 2012, t. 2, red. T. Ereci ski, uw. 2 do art. 50537, s. 1034. 47 48 . Go dziaszek, Elektroniczne…, s. 111. Trafnie wskazuje na to . Go dziaszek, Elektroniczne…, s. 112. 33 ci Ins autonomicznych wzgl dem regulacji ogólnych przyczyn przekazania sprawy do s du ciwo ci ogólnej. tyt Wedle przepisów kodeksu post powania cywilnego do przekazania sprawy z EPU dowi w ciwo ci ogólnej mo e doj w trzech wypadkach. ut Po pierwsze w sytuacji, gdy brak jest podstaw do wydania nakazu zap aty (art. 50533 § 1 k.p.c.). Od dnia 8 wrze nia 2016 r. zostanie wprowadzona regulacja, przekazania nie dochodzi je eli powód wraz z pozwem z e do y wniosek o umorzenie m Wy post powania. W takim przypadku e-s d umorzy post powanie orzekaj c o kosztach jak przy cofni ciu pozwu (art. 50533 § 3 k.p.c.). Przepis ten nie mia jednak zastosowania w sprawach, które by y przedmiotem badania. Pozosta e przypadki przekazania dotycz sytuacji, gdy e-s d wyda ju nakaz zap aty. Chodzi tu po pierwsze o przypadek, gdy s d jest obowi zany uchyli iar z urz du nakaz zap aty w zwi zku z tym, e dor czenie nakazu zap aty nie mo e nast pi , gdy miejsce pobytu pozwanego nie jest znane albo nie mo e nast pi uS w kraju, chyba e powód w wyznaczonym terminie usunie przeszkod w dor czeniu nakazu zap aty albo te je eli po wydaniu nakazu zap aty oka e si , e pozwany w chwili wniesienia pozwu nie mia zdolno ci s dowej, zdolno ci procesowej albo organu powo anego do jego reprezentowania (art. 50534 § 1 w zw. z art. 5021 i art. pra 499 pkt 4 k.p.c.). Równie w tym przypadku od dnia 8 wrze nia 2016 r. zostanie wprowadzona regulacja, z pozwem z e do przekazania nie dochodzi, je eli powód wraz y wniosek o umorzenie post powania. W takim przypadku e-s d wie umarza post powanie orzekaj c o kosztach jak przy cofni ciu pozwu (art. 50534 § 3 k.p.c.). Regulacja ta oczywi cie nie mog a mie zastosowania w badanych sprawach. Trzecim wypadkiem przekazania sprawy przez e-s d do s du w ciwo ci ogólnej bowiem przypadku nakaz zap aty traci moc w ca dowi w ciwo ci ogólnej (art. 50536 zd. 1 k.p.c.). dli jest wypadek, gdy pozwany skutecznie wniós sprzeciw od nakazu zap aty. W takim ci, a s d przekazuje spraw wo Analiza ilo ciowa prowadzi do wniosku, e spo ród trzech powo anych tu podstaw przekazania sprawy do s du w ciwo ci ogólnej zdecydowanie dominuj cym 34 ci Ins ilo ciowo by a podstawa okre lona jako brak podstaw do wydania nakazu zap aty. Jest to bowiem, jak zostanie szczegó owo najobszerniejsza znaczeniowo, obejmuj ca do wskazane dalej, podstawa ró norodne przypadki, w których tyt wydanie nakazu zap aty jest niedopuszczalne. W ród przeanalizowanych spraw a na t wniesienie sprzeciwu stanowi o podstaw przekazania sprawy s dowi w ut w 85 przypadkach (58,2%) powo ano si podstaw przekazania. Skuteczne ciwo ci ogólnej w 49 sprawach (33,6%), a uchylenie nakazu zap aty z urz du jedynie w 12 sprawach (8,2%). m Wy Przyczyny przekazania sprawy do s du ciwo ci ogólnej Wniesienie sprzeciwu uS 34% iar 8% Brak podstaw do wydania nakazu zap aty 58% wie pra Wykres 12. Przyczyny przekazania sprawy do s du w Przyczyny przekazania sprawy do s du w wo dli Uchylenie nakazu zap aty z urz du – 12 (8,2%) ciwo ci ogólnej ciwo ci ogólnej Brak podstaw do wydania nakazu zap aty – 85 (58,2%) Wniesienie sprzeciwu – 49 (33,6%) Uchylenie nakazu zap aty z urz du 35 ci Ins 4.1. Postanowienie o przekazaniu sprawy tyt Interesuj cym zagadnieniem z zakresu praktyki e-s du jest kwestia postanowienia o przekazaniu sprawy. Jak daje si bowiem zauwa stanowi klasycznego ut upominawczego do przypadku postepowania przekazanie sprawy z EPU nie przekazania zwyk ego, sprawy gdy postanowienie o przekazaniu sprawy wed ug w z jest post powania to jednocze nie ciwo ci. W zwi zku z tym rozstrzygni cia e-s du by y tu w rozmaity sposób formu owane w zale no ci od m Wy podstawy przekazania sprawy. Chodzi o tu g ównie o dyskutowany w doktrynie problem, czy e-s d powinien wyda jakiekolwiek rozstrzygni cie w przedmiocie braku podstaw do wydania nakazu zap aty49. Powy sze w tpliwo ci mo na w pe ni odnale w praktyce s dowej. W najliczniejszej grupie spraw, w których do przekazania dosz o na skutek stwierdzenia braku iar podstaw do wydania nakazu zap aty da y si zauwa uj cia tego zagadnienia. uS Najcz zupe nie odmienne sposoby ciej e-s d wydawa jedynie postanowienie o przekazaniu sprawy s dowi ciwo ci ogólnej wskazuj c jednak w sentencji, e dosz o do tego, „wobec stwierdzenia braku podstaw do wydania nakazu zap aty”50. Postanowienie takie obszerne, w którym e-s d g ównie wyja nia pra zawiera o uzasadnienie, niekiedy do przyczyny stwierdzenia braku podstaw do wydania nakazu zap aty. Jako podstaw prawn rozstrzygni cia wskazywano za art. 50533 § 1 k.p.c. (np. sprawy 2, 4, 14, 15, 16, 17, 21, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 30, 31, 33, 34, 36, 42, 44, 45, 46, 47). praktyka polega a na wydaniu wie Odmienna dwóch odr bnych rozstrzygni . W pierwszej kolejno ci referendarz w e-s dzie wydawa samodzielne zarz dzenie o stwierdzeniu braku podstaw do wydania nakazu zap aty. Zarz dzenie to z regu y 49 dli nie zawiera o uzasadnienia. Nast pnie wydawano za odr bne postanowienie wo J. Wid o, Elektroniczne post powanie upominawcze, uw. 4 do art. 50533, s. 80-81; P. Telenga, [w:] M. Tchórzewski, P. Telenga, Elektroniczne post powanie upominawcze. Komentarz, uw. 6 do art. 50533, s. 49-50. 50 Przyczyny przyj cia si takiej formu y w praktyce mo na poszukiwa w dost pnym pi miennictwie. Zacytowany tu zwrot proponuje P. Telenga, [w:] M. Tchórzewski, P. Telenega, Elektroniczne post powanie upominawcze. Komentarz, Warszawa 2010, uw. 2 do art. 50537, SIP LEX. 36 ci Ins o przekazaniu sprawy s dowi ogólnie w równie wskazuj ce z regu y do ciwemu, które zawiera o uzasadnienie, szczegó owo przyczyny stwierdzenia odmowy wydania nakazu zap aty (np. sprawy 3, 29, 37).51 tyt Niezwykle rzadko zdarza y si za przypadki, gdy e-s d wydawa postanowienie o przekazaniu sprawy wed ug w jedynie ciwo ci bez wskazania w sentencji ut dosz o do tego wskutek stwierdzenia braku podstaw do wydania nakazu zap aty lub poprzedzaj cego zarz dzenia (np. sprawa 9, 114). Przyczyny przekazania m Wy wynika y jednak z uzasadnienia postanowienia. W sprawach, w których dosz o do wniesienia sprzeciwu z regu y e-s d wydawa jedno wspólne postanowienie, w którym w punkcie 1 stwierdza skuteczne wniesienie sprzeciwu, a w punkcie 2 przekazywa spraw s dowi w ciwo ci ogólnej (por. m.in. sprawy 1, 5, 6, 7, 10, 11, 12, 13, 18, 19, 20, 22, 38, 40, 41, 43, 48,50, 51, 52, 53). iar Podobnie sytuacja wygl da a w przypadku uchylenia nakazu zap aty z urz du. W takim przypadku s d z regu y wydawa czne postanowienie, w którym spraw do s du w uS w pierwszym punkcie wskazywa na uchylenie nakazu, a w drugim przekazywa ciwo ci ogólnej (sprawy 8, 32, 35, 39, 49, 60). Warto jednak wskaza , e w tym wypadku wydanie oddzielnego postanowienia o uchyleniu jest niezb dne w zwi zku z tym, e jest to samoistna podstawa do wyeliminowania pra z obrotu wydanego postanowienia. Nale y podzieli pogl d, e w wietle wyra nej regulacji procesowej prawid owe jest ciwemu52. Podanie jedynie wydanie postanowienia o przekazaniu sprawy s dowi w wie przyczyn tego rozstrzygni cia, jak równie podstawy prawnej powinno znale si w uzasadnieniu postanowienia, które w zwi zku z jego zaskar alno ci zawsze by o w analizowanych sprawach sporz dzane53. Wydawanie wi c jakichkolwiek dli 51 Odmiennie jednak w sprawie 120, gdzie e-s d wydaj c odr bnie zarz dzenie i postanowienie sporz dzi dwa odr bne uzasadnienia. 52 wo W ten sposób jednoznacznie K. Weitz, [w:] Kodeks…, uw. 8 do art. 50533 , s. 1028. Por. tak e uzasadnienie uchwa y SN z 12 lutego 2009 r., III CZP 143/08, OSNC 2009, nr 12, poz.164. Odmiennie P. Telenga, który dopuszcza wpisanie do sentencji przyczyny przekazania sprawy, por. P. Telenga, [w:] Kodeks…, red. A. Jakubecki, uw. 2 do art. 50533, s. 670. 53 Warto jednak wskaza , e w zwi zku tym, e postanowienie o przekazaniu sprawy nie b dzie zaskar alne za aleniem w sytuacji, gdy s dem w ciwym ogólnie b dzie inny wydzia S du 37 ci Ins zarz dze , a tym bardziej postanowie poprzedzaj cych, które wskazuj na przyczyn podj tego rozstrzygni cia jest ca kowicie zb dne. W zwi zku z faktem, e jest ono niezaskar alne mo e powodowa liczne komplikacje praktyczne zwi zane tyt m.in. z konieczno ci odrzucenia skargi na orzeczenia referendarza wniesionej w tym zakresie.54 Dostrzegaj c zapewne to zagro enie e-s d w przypadkach, ut w których wydawa dwa rozstrzygni cia zawarte w jednym postanowieniu w pouczeniu kierowanym do powoda wskazywa , e zaskar alne za aleniem jest jedynie rozstrzygni cie o przekazaniu sprawy s dowi ogólnie w m Wy sprawa 48). ciwemu (por. Jedynie na marginesie mo na wskaza , e w doktrynie wyra any jest pogl d, e postanowienie o przekazaniu sprawy s dowi w specialis do art. 200 k.p.c., co powoduje ciwo ci ogólnej stanowi lex e s d przekazany nie jest zwi zany przekazaniem.55 Pogl d ten zosta jednak trafnie zakwestionowany przez wskazanie, iar e zakres zwi zania zale y od tego czy dosz o do przekazania s dowi równorz dnemu, czy te wy szego rz du56. uS W analizowanych sprawach tak e uznano, stosuje si e do postanowienia o przekazaniu przepisy o przekazaniu sprawy s dowi w ciwemu. Przyk adowo w sprawie 58 s d rejonowy odrzuci wniesion skarg na postanowienie referendarza pra dowego w przedmiocie przekazania sprawy s dowi w ciwo ci ogólnej z tego wzgl du, e przekazanie nast pi o do s du okr gowego jako s du wy szego rz du, na które nie przys uguje za alenie (art. 394 § 1 pkt 1 k.p.c.). Warto jednak wskaza , e post powanie e-s du tak e nie by o do ko ca w ciwe, gdy w pouczeniu wie skierowanym do powoda wraz z dor czeniem mu postanowienia o przekazaniu pouczono go o mo liwo ci wniesienia za alenia. Wydaje si , e wynika o to z pewnego automatyzmu poucze do czanych do postanowie w ramach systemu dli Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie w takim wypadku nie b dzie podstaw do sporz dzenia uzasadnienia (por. P. Telenga, [w:] Kodeks…, red. A. Jakubecki, uw. 2 do art. 50533, s. 670). wo 54 Por. rozwa ania . Go dziaszka, Elektroniczne…, s. 113-114 i cytowane tam orzecznictwo S du Okr gowego w Lublinie, który równie uznaje zb dno wydawania takich rozstrzygni . 55 D. Zawistowski, [w:] Kodeks…, uw. 4 do art. 50533, s. 739. 56 K. Weitz, [w:] Kodeks…, uw. 11 do art. 50537, s. 1029. 38 ci Ins komputerowego, który nie ró nicowa ich tre ci w zale no ci od tego, czy przekazanie nast powa o do s du rejonowego czy te s du okr gowego. tyt Warto przy tym wskaza , e w sprawie 102 powód z referendarza s dowego, w której kwestionowa skarg na postanowienie przekazanie sprawy s dowi ciwo ci ogólnej ze wzgl du na b dny adres pozwanego w bazie PESEL ut i powo uj c si na posiadany dokument to samo ci pozwanego. S d rejonowy uzna w tej sprawie, e ocena podstaw wydania nakazu zap aty w post powaniu si m Wy upominawczym nale y do kompetencji s du (referendarza s dowego) i nie poddaje kontroli instancyjnej. Pogl d ten nie mo e przekonywa zwa ywszy, e post powanie ze skargi na orzeczenie referendarza nie jest post powaniem drugoinstancyjnym, a obowi zkiem s du by o ponowne zbadanie sprawy w zwi zku z utrat mocy przez postanowienie referendarza s dowego. Zagadnienie tu wskazane nie dotyczy o bowiem tego, czy rozstrzygni cie o odmowie wydania iar nakazu zap aty poddaje si kontroli57 ale tego jaka jest funkcja s du w ramach rozpoznawania skargi na orzeczenie referendarza s dowego. Upadek postanowienia e ca a kwestia, która by a przedmiotem jego uS referendarza s dowego oznacza, badania zostaje poddana kognicji s du rejonowego. S d ten jest wi c w ramach post powania skargowego uprawniony do wszelkich rozstrzygni , jakie mo e wyda e-s d. Nie wyklucza to wi c tak e wydania nakazu zap aty. pra Trafnie zatem s d w sprawie 71 w ramach rozpoznania skargi na orzeczenie referendarza, którym odrzucono pozew, przekaza spraw ogólnej wyja niaj c, e uznaje i s dowi w ciwo ci zg oszone roszczenie budzi w tpliwo ci. Uzna wie zatem, e s d w ramach rozpoznania skargi na orzeczenie referendarza s dowego jest uprawniony do oceny przes anek wydania nakazu zap aty. wo dli 57 Na zakaz kontroli w drodze za alenia na postanowienie o przekazaniu sprawy motywów braku podstaw do wydania nakazu zap aty wskazywa D. Zawistowski, [w:] Kodeks…, uw. 5 do art. 50533, s. 740. 39 ci Ins 4.2. Przyczyny przekazania sprawy tyt 4.2.1. Brak podstaw do wydania nakazu zap aty (art. 50533 k.p.c.) ut Wydaje si , e o braku podstaw do wydania nakazu zap aty na gruncie art. 50533 k.p.c nale y mówi pojawiaj cym si w mo liwie najszerszym sensie. Oznacza to, e wbrew sugestiom nie chodzi tu tylko o wyst pienie negatywnych m Wy przes anek wydania nakazu, o których mowa w art. 499 k.p.c.58 ale tak e o przypadek, gdy prowadzenie w danej sprawie elektronicznego post powania upominawczego jest niedopuszczalne. tpliwo ci dotycz tego, czy podstaw przekazania sprawy przez e-s d powinna by niedopuszczalno post powania w sprawie. Na gruncie post powania przed iar e-s dem wyra ono pogl d, e braki przes anek procesowych nie stanowi podstawy do przekazania sprawy s dowi w ciwo ci ogólnej, lecz zachodzi konieczno uS odrzucenia pozwu; w niektórych sytuacjach s d powinien podj czynno ci zmierzaj ce do usuni cia braku przes anki procesowej (art. 199 § 1 i 2 k.p.c.).59 Warto wskaza , e nieco odmiennie ujmuje si to zagadnienie w zwyk ym post powaniu upominawczym, gdzie wskazuje si , e przyczyny stanowi ce pra podstaw odmowy wydania nakazu zap aty na gruncie art. 499 k.p.c. mog dotyczy samej zasadno ci roszczenia, jak równie dopuszczalno ci jego dochodzenia w procesie cywilnym w ogóle lub w danym przypadku60. W zwi zku z tym, brak wie podstaw do wydania nakazu zap aty zachodzi w ka dym wypadku, w którym nie mo na w sposób niebudz cy w tpliwo ci przyj - na podstawie dost pnego w pozwie materia u - zasadno ci dochodzonego roszczenia i dopuszczalno ci jego dochodzenia w s dowym procesie cywilnym61. W zwyk ym post powaniu . Go dziaszek, Elektroniczne…, s. 200. wo 58 dli upominawczym nie wchodzi jednak problem zwi zany z konieczno ci przekazania 59 K. Weitz, [w:] Kodeks…, uw. 2 do art. 50533, s. 1025. 60 M. J drzejewska (aktualizacja K. Weitz), [w:] Kodeks…, red. T. Ereci ski, uw. 1 do art. 499, s. 924. 61 M. J drzejewska (aktualizacja K. Weitz), [w:] Kodeks…, red. T. Ereci ski, uw. 4 do art. 499, s. 925. 40 ci Ins sprawy innemu s dowi, gdy ujawni si brak podstaw do wydania nakazu zap aty. Równie jednak na tle tej regulacji wskazywano, e s d powinien w takim wypadku pozew odrzuci , a nie ograniczy si do odmowy wydania nakazu zap aty.62 tyt Nie ma podstaw, aby odmiennie traktowa w elektronicznym post powaniu ut odpowiedzie si za pogl dem, brak przes anek procesowych upominawczym. Nale y zdecydowanie e przekazanie sprawy przez e-s d jest mo liwe jedynie w sytuacji, gdy s d ten nie stwierdzi niedopuszczalno ci post powania m Wy w sprawie. W odmiennym przypadku nie mo na mówi o braku podstaw do wydania nakazu ale o konieczno ci odrzucenia pozwu, ewentualnie podj cia wcze niej kroków celem uzupe nienia zasta ego braku. Za b dn nale y uzna odmienn praktyk , która ujawni a si w orzeczeniach e-s du. W sprawie 14 e-s d wyda postanowienie o przekazaniu sprawy s dowi ciwemu z powo aniem jako podstawy art. 50533 k.p.c. uznaj c, e brak iar ogólnie w by o podstaw do wydania nakazu zap aty. S d wskaza w uzasadnieniu postanowienia, e przyczyn odmowy wydania nakazu by a okoliczno , e „system uS elektroniczny obs uguj cy elektroniczne post powanie upominawcze zasygnalizowa , pozwany zmar ”. W zwi zku z tym, zdaniem s du, nie jest mo liwe dor czenie pozwanemu nakazu zap aty, a wi c zachodzi przeszkoda z art. 499 pkt 4 k.p.c. e w EPU nie przeprowadza si pra Ponadto e-s d wskaza , postepowania dowodowego, a wyja nienie kwestii mierci pozwanego wymaga oby zwrócenia si do w ciwego urz du stanu cywilnego o nades anie skróconego odpisu aktu zgonu niezale nie od tego, czy mier pozwanego nast pi a przed wniesieniem pozwu czy wie te ju po jego wniesieniu. Z tego wzgl du uznano, e stosowne czynno ci powinien podj s dw ciwo ci ogólnej. Wskazany sposób post powania by nieprawid owy. Po pierwsze nie mo na zgodzi dli si ze stwierdzeniem, e podstaw odmowy wydania nakazu zap aty w przypadku domniemanej mierci strony jest brak mo liwo ci dor czenia nakazu pozwanemu. wo Stosowanie przes anek negatywnych wydania nakazu zap aty z art. 499 k.p.c. mo e 62 Por. A. Thon, System post powania upominawczego wed ug k.p.c. w zarysie, Warszawa 1935, s. 16. 41 ci Ins wchodzi w gr jedynie w przypadku dopuszczalno ci post powania w sprawie, a w niniejszej sprawie zachodzi a co do tego w tpliwo . Nie przekonuje tak e stwierdzenie s du, e kwestia mierci pozwanego nie jest pewna. Zachowanie s du tyt by o bowiem niekonsekwentne. Je li ju s d chcia oprze si na przes ance z art. 499 pkt 4 k.p.c. przyjmuj c, e mie ci si w niej tak e mier strony powinien by ut w sposób niebudz cy ustali ten fakt, a nie opiera si jedynie na podejrzeniu tego faktu. Nie jest te prawid owe stwierdzenie s du, e w EPU nie przeprowadza si post powania dowodowego, gdy ustawa takiego ograniczenia nie wprowadza, m Wy a jedynie wyklucza za czanie dowodów do pozwu (art. 50532 § 1 zd. 2 k.p.c.) i sprzeciwu (art. 50535 k.p.c.). Nie ulega w tpliwo ci, e w sytuacji ustalenia przez e-s d, e w gr wchodzi brak przes anki procesowej, s d ten powinien samodzielnie wyja ni t kwesti i post pi zgodnie z przepisami kodeksu. Przekazanie tej kwestii s dowi w ciwo ci ogólnej iar niepotrzebnie tylko anga uje ten s d do dokonywania dodatkowych czynno ci w post powaniu, które by mo e oka e si niedopuszczalne. Wymaga oby to jednak ni jedynie oparcie si uS od e-s du poczynienia dalej id cych ustale na informacji z systemu komputerowego. Uzyskanie stosownego odpisu z urz du stanu cywilnego mog oby te oceni , czy do ewentualnej mierci pozwanego dosz o przed wniesieniem czy te po wniesieniu pozwu.63 Wydaje si , e by o to obowi zkiem marginesie warto jednak wskaza , post powania przed s dem w ciwo ci ogólnej. Jedynie na pra du rozpoznaj cego spraw w EPU, a nie s du w e w omawianej tu sprawie 14 w toku ciwo ci ogólnej po przekazaniu mu sprawy tak e nie wyja niono kwestii mierci pozwanego, bowiem s d umorzy post powanie na skutek wie nieuzupe nienia przez powoda pozwu zgodnie z wezwaniem wystosowanym na podstawie art. 50537 § 1 k.p.c. dli 63 wo W doktrynie wskazuje si , e cho e-s d ma obowi zek kontrolowania istnienia przes anek procesowych z urz du to w obecnym kszta cie systemu teleinformatycznego nie przewidziano narz dzi informatycznych pozwalaj cych na zawieszenie post powania na jakiejkolwiek podstawie przewidzianej w ustawie, tak e z powodu mierci pozwanego po dacie wniesienia pozwu przez powoda. Z tego wzgl du proponuje si w przypadku ujawnienia okoliczno ci, wskazuj cej na konieczno zawieszenia post powania cywilnego na podstawie art. 174 § 1 pkt 1 k.p.c., aby sprawa zostanie przekazana do s du w ciwo ci ogólnej na podstawie art. 50534 § 1 k.p.c. celem podj cia decyzji w przedmiocie zawieszenia post powania cywilnego (por. P. Telenga, [w:] M. Tchórzewski, P. Telenga, Elektroniczne…, uw. 5 do art. 50533, SIP LEX). 42 ci Ins Reasumuj c nale y przyj , e przez brak podstaw do wydania nakazu zap aty w ramach EPU nale y rozumie wyst pienie negatywnych przes anek wydania nakazu okre lonych w art. 499 k.p.c. jak równie tyt dopuszczalne post powanie przed e-s dem. Poj cie niedopuszczalno ci post powania w sprawie, gdy ce na e-s dzie s ut ci to dotyczy za w takim przypadku obowi zki e niedopuszczalno taka lub w tpliwo kwestii uzasadnia by przekazanie sprawy s dowi w co do tej ciwo ci ogólnej nale m Wy za zb dne przed nie to same z obowi zkami spoczywaj cymi na wszystkich dach w kraju. Przyj cie, uzna przypadek, gdy nie jest oby anie post powania i nieefektywne anga owanie w to innego s du. Jak wskazuje powo ywana ju statystyka rozstrzygni e-s du w 2014 r. wydawa on postanowienia o odrzuceniu pozwu, a wi c przyjmowa konieczno samodzielnego rozstrzygania o dopuszczalno ci post powania.64 Nie wydaje si trafne, aby czyni tu wy om dla tych wypadków niedopuszczalno ci post powania, co potrzeba zawieszenia post powania. Brak odpowiedniej iar do których mo e zaj funkcjonalno ci w ramach systemu informatycznego nie mo e tu by argumentem przes dzaj cym. uS 4.2.1.1. Negatywne przes anki wydania nakazu zap aty z art. 499 k.p.c. tre ci pozwu: pra Zgodnie z art. art. 499 § 1 k.p.c. nakaz zap aty nie mo e by wydany, je eli wed ug 1) roszczenie jest oczywi cie bezzasadne; 2) przytoczone okoliczno ci budz w tpliwo ; wie 3) zaspokojenie roszczenia zale y od wiadczenia wzajemnego; 4) miejsce pobytu pozwanego nie jest znane albo gdyby dor czenie mu nakazu nie mog o nast pi w kraju. wo dli 64 Trafnie zatem w sprawie 71 e-s d odrzuci pozew skierowany przeciwko spó ce cywilnej jako niemaj cej zdolno ci sadowej. Co prawda na skutek skargi na to orzeczenie referendarza dosz o ostatecznie do przekazania sprawy w zwi zku z odmienn wyk adni tre ci pozwu. Samo postanowienie o niedopuszczalno ci post powania by o jednak wydane w ramach kompetencji e-s du. 43 ci Ins ród przeanalizowanych spraw ani razu nie powo ano si bezzasadno powództwa. Nie mo e to specjalnie dziwi , gdy w praktyce s dowej trudno si na oczywist z sytuacj tak spotka . Dotyczy to zw aszcza sytuacji, gdy tyt dochodzone w ramach EPU roszczenia by y roszczeniami pieni nymi wynikaj cymi z wierzytelno ci masowych, które by y nast pnie przenoszone w drodze cesji. Trudno oczywist ut by o wi c na podstawie takich twierdze w sposób jednoznaczny przyj bezzasadno powództwa. du w m Wy ród przeanalizowanych spraw nie by o tak e takich, w których przekazanie do ciwo ci ogólnej wynika oby z faktu, e roszczenie zale y od wiadczenia wzajemnego (art. 499 pkt 3 k.p.c.). W praktyce najszerzej stosowan przez e-s d podstaw by a tpliwo co do przytoczonych okoliczno ci (art. 499 pkt 2 k.p.c.). Jak wy ej wskazywano e-s d iar zawsze uzasadnia swoje rozstrzygni cie z podaniem podstawy prawnej. Widoczne by y tu jednak dwie odmiennie praktyki. Z jednej strony e-s d bardzo szczegó owo odnosi si do okoliczno ci powo anych w pozwie z wyja nieniem, w czym upatruje uS swoich w tpliwo ci, z drugiej powo ywa jedynie brzmienie art. 499 pkt 2 k.p.c. Warto podkre li , e druga metoda by a stosowana rzadziej. Dzi ki uzasadnieniom przygotowywanym w e-s dzie mo liwe jest szczegó owe odtworzenie przyczyn takich . pra rozstrzygni Stosowanie podstawy odmowy wydania nakazu zap aty okre lonej w art. 499 pkt 2 k.p.c. ma istotne znaczenie, gdy w doktrynie mo na by o spotka zarzuty, e e-s d wie dzia a automatycznie, co prowadzi do wydawania pochopnych nakazów na podstawie zg oszonego powództwa i fikcji wymiaru sprawiedliwo ci65. Cho zarzuty te zosta y w doktrynie racjonalnie odparte66 daje si odczu pewn nieufno wzgl dem aktywno ci e-s du na etapie podejmowania decyzji o wydaniu nakazu jednak, e nieufno ta nie jest uzasadniona, gdy kognicji e-s du w ramach EPU nie ró ni si dli zap aty. Wydaje si zakres znacznie w stosunku do zwyk ego wo 65 P. Potejko, Elektroniczne post powanie upominawcze - fikcja wymiaru sprawiedliwo ci, MoP 2010, nr 1, s. 17. 44 ci Ins post powania upominawczego. Okoliczno , e do pozwu nie do cza si dowodów nie ma adnego znaczenia, gdy tak e w zwyk ym post powaniu upominawczym dla wydania nakazu zap aty w post powaniu upominawczym do czenie jakichkolwiek tyt dokumentów nie jest konieczne67. Jedyny za automatyzm w dzia aniu e-s du wynika z uproszczonego i elektronicznego sposobu przygotowywania nakazów ut zap aty i innych decyzji procesowych. Nie bez znaczenia jest tak e, e mimo i mechanizm prawny funkcjonowania EPU jest identyczny ze zwyk ym post powaniem upominawczym, to jest on szczególnie uwa nie obserwowany i dyskutowany ze m Wy wzgl du na olbrzymi wolumen spraw, które s w tym post powaniu rozpoznawane. Analiza zbadanych akt prowadzi do wniosku, e e-s d z regu y skrupulatnie bada tre wniesionego pozwu i w razie odmowy wydania nakazu zap aty informowa o przyczynach takiego rozstrzygni cia. Nie mo na jednak zapomina , e przedmiotem analizy by y tylko sprawy, które zosta y przekazane do s du iar ciwo ci ogólnej, a wi c w du ej mierze nie badano tej najliczniejszej kategorii, w której po wydaniu nakazu dosz o do jego uprawomocnienia. Niemniej analiza ta e w wi kszo ci przypadków udawa o si uS potwierdza, e-s dowi wychwyci wadliwo ci sformu owania pozwu, które uznawa za podstaw odmowy wydania nakazu zap aty w oparciu o art. 499 pkt 2 k.p.c.68 wadliwo ci w sformu owaniu pra W wielu przypadkach odmowy wydania nakazu zap aty e-s d wskazywa na dania g ównego lub odsetkowego. Cz sto by a to kwestia b dnego wskazania daty pocz tkowej roszczenia odsetkowego, w sytuacji gdy z tre ci pozwu wynika a pó niejsza data wymagalno ci, ni data, od której wie dano zap aty odsetek (sprawy 30, 73). W jednej za sprawie e-s d uzna , e pocz tkowa data, od której powód liczy odsetki budzi w tpliwo ci, gdy by to dzie ustawowo wolny od pracy (sprawa 107). W sprawie 117 odmowa nast pi a za z dli 66 G. Tylec, P. Telusiewicz, Elektroniczne…, s. 813; B. Kaczmarek – Templin B., . Go dziaszek, Mechanizm rozpoznania sprawy w elektronicznym post powaniu upominawczym – polemika, MoP 2010, nr 16., s. 896 i n. 67 wo Por. M. Sadowski, Co oznacza zakaz do czania dowodów oraz obowi zek ich wskazania w tre ci pozwu wniesionego w elektronicznym post powaniu upominawczym (art. 50532 §, 1 k.p.c.)?, PPC 2011, nr 2, s. 126. 68 Wskazywali na to w doktrynie G. Tylec, P. Telusiewicz, Elektroniczne… , s. 813, a tak e A. Brenk, Elektroniczne…, s. 12. 45 ci Ins tego powodu, e powód wskaza jako dat zobowi zania, mimo e d naliczenia odsetek dat wymagalno ci nik popad w zw ok , dopiero z dniem nast pnym (art. 481 § 1 i 2 k.c.). Wed ug s du niezasadno nawet cz ci dochodzonego roszczenia tyt w ramach EPU uzasadnia brak podstaw do wydania nakazu zap aty. Cz stym powód odmowy wydania nakazu zap aty by a zbytnia lakoniczno ut w którym powód jako cesjonariusz powo ywa si wierzytelno ci bez podania pozwu, w zasadzie wy cznie na cesj adnych okoliczno ci powstania roszczenia g ównego praktyk uzasadnieniu na uchybienia. m Wy z wyj tkiem sumy zobowi zania. E-s d wyra nie pi tnowa tak postanowie o przekazaniu sprawy wskazywa i w zaistnia e Przyk adowo w sprawie 54 e-s d w niezwykle obszernym uzasadnieniu wskaza , e powód nawet nie okre li rodzaju umowy, z której wynika o zobowi zanie, stopy iar procentowej dochodzonych odsetek, daty zawarcia umowy podstawowej. To wszystko wp yn o zdaniem e-s du na rozstrzygniecie o przekazaniu sprawy s dowi ciwo ci ogólnej. Podobnie w sprawie 90 wskazano na zbytni lakoniczno uS powództwa i zawartych w pozwie motywów. W sprawie 141 wskazano za , e z tre ci powództwa w ogóle nie wynika co by o przedmiotem wierzytelno ci, któr naby powód. pra Powy sza praktyka e-s du musi by uznana za prawid ow . Mimo bowiem, e post powanie przed e-s dem z natury rzeczy jest post powaniem uproszczonym co do formy i tre ci zg oszonych da , to nie mo e prowadzi do fikcji. W przypadku wierzytelno ci nie jest wie w którym roszczenie jest dochodzone przez nabywc wystarczaj ce, aby wskaza on na umow cesji bez odniesienia si do okoliczno ci powstania wierzytelno ci pierwotnej. W doktrynie trafnie wskazano bowiem, pozwany zawsze musi mie mo liwo odniesienia si do dania. Tre e powództwa dli musi wi c pozwanemu umo liwi identyfikacj zobowi zania (umowy), z której jest dochodzone roszczenie69. Niestety cz sto nie by o to mo liwe ze wzgl du na bardzo jako podstaw do odmowy wydania nakazu zap aty. 69 A. Brenk, Elektroniczne…, s. 11. wo ogólnikowe opisanie roszczenia. Trafnie zatem e-s d kwalifikowa taki przypadek 46 ci Ins Warto jednak wskaza , e w sprawie 75 powód wniós niezwykle lakoniczny pozew w dniu 1 sierpnia 2013 r. Obawiaj c si zapewne odmowy wydania nakazu zap aty pismem z dnia 16 wrze nia 2013 r. uzupe ni swój pozew przez wyja nienie podstawy tyt faktycznej i kwot sk adaj cych si na dochodzone roszczenie. E-s d jak si okaza o uzna takie uzupe nienie pozwu za dopuszczalne, gdy wyda w dniu 27 listopada ut 2013 r. nakaz zap aty. Warto wskaza , e ustawa nie reguluje zagadnienia dopuszczalno ci uzupe nienia pozwu przez powoda. Dokonanie takiego uzupe nienia przez powoda z w asnej inicjatywy wydaje si wi c dopuszczalne dopóki nie dosz o m Wy do wydania nakazu zap aty. Za sytuacj , w której dochodzone roszczenie budzi w tpliwo ci e-s d uznawa tak e przypadek, gdy ogólny koszt po yczki lub kredytu, której zwrot by przedmiotem post powania by zdecydowanie wy szy ni limit okre lony w art. 359 § 21 k.c. (sprawy 23, 100, 133). W jednej ze spraw wskazano za , e roszczenie powoda iar budzi w tpliwo ci z punktu widzenia nieobowi zuj cej ju ustawy z 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim70, a konkretnie jej art. 7a, wedle którego czna kwota uS wszystkich op at, prowizji oraz innych kosztów zwi zanych z zawarciem umowy o kredyt konsumencki, z wy czeniem udokumentowanych lub wynikaj cych z innych przepisów prawa kosztów, zwi zanych z ustanowieniem, zmian lub wyga ni ciem zabezpiecze i ubezpiecze (w tym kosztów ubezpieczenia sp aty kredytu, o którym pra mowa w art. 7 ust. 1 pkt 4), nie mo e przekroczy 5 % kwoty udzielonego kredytu konsumenckiego (95). Warto wskaza , e w tpliwo ci e-s du budzi y tak e powo ywane dowody. wie W jednej ze spraw wyra nie wskazano, e powód powo uje w uzasadnieniu pozwu te same numery dokumentów pos uguj c si w odniesieniu do nich inn kwot , na jak maj opiewa (sprawa 96). podanych w pozwie mog nie tylko z samej tre ci zawartych w pozwie co do okoliczno ci sprawy ale tak e maj cych te twierdzenia wykaza wo twierdze wynika w tpliwo ci co do okoliczno ci dli Tak e wy ej wskazana praktyka by a trafna, gdy dowodów. Zakaz do czania do pozwu dowodów nie wyklucza wi c mo liwo ci 70 Dz. U. z 2001 r., Nr 100, poz. 1081 ze zm. 47 ci Ins wzi cia pod uwag w kontek cie przes anek wydania nakazu zap aty zg oszonych wniosków dowodów. tyt Drug spotykan w ród przeanalizowanych spraw podstaw odmowy wydania nakazu zap aty by a okre lona w art. 499 pkt 4 k.p.c. okoliczno , e miejsce pobytu pozwanego nie jest znane. ut E-s d wskazuj c na t podstaw stosunkowo cz sto uzasadnia , i dane pozwanego wskazane w pozwie nie odpowiada y danym widniej cym w bazie PESEL, z któr e- m Wy d weryfikowa wi kszo wniesionych pozwów. Dotyczy o to zarówno rozbie no ci co do adresu pozwanego (np. sprawa 24, 36, 78, 128) , jak i b dnie podanego numeru PESEL (sprawa 2671, 29). Warto wskaza , e system teleinformatyczny obs uguj cy e-s d ju 2013 r. uzyska funkcjonalno pozwalaj na weryfikacj od 20 marca danych osobowych iar pozwanego w bazie PESEL. Us uga ta zapewnia automatyczn weryfikacj danych pozwanego w zakresie dotycz cym spraw wniesionych od s du.72 Brak by o jednak uS podstaw prawnych do weryfikowania danych wskazanych przez powoda ze wskazan baz , a tak e nie by o jasne, jakie konsekwencje wynikaj z rozbie no ci mi dzy danymi z pozwu a zawartymi w bazie. Wydaje si , e podstaw do kontroli numeru PESEL, a w szerszym zakresie porównania danych zawartych w pozwie pra z danymi zawartymi w tej bazie da a dopiero nowelizacja k.p.c. z dnia 10 maja 2013 r., która jedynie w ramach EPU wprowadzi a obowi zek podania numeru PESEL pozwanego (lub innego numeru) ju w samym pozwie. W pozosta ych wie post powaniach cywilnych wprowadzono jedynie obowi zek s du ustalenia tego numeru z urz du (art. 2081 k.p.c.). Z porównanie tych przepisów wynika jednak, e e-s d ma obowi zek ka dorazowej weryfikacji numeru PESEL pozwanego podanego w pozwie73. Prawid owa wydaje si wi c praktyka, która uznaje, i w ramach EPU do wydania nakazu dli dnie podany numer PESEL w pozwie stanowi przeszkod zap aty w zwi zku z w tpliwo ciami co do identyfikacji pozwanego. wo 71 Warto wskaza , e w sprawie 26 s d w ciwo ci ogólnej wezwa powoda na podstawie art. 50537 k.p.c. do podania prawid owego numeru PESEL pozwanego i po uzupe nieniu wyda wyrok zaoczny. 72 A. Brenk, Elektroniczne…, s. 12. 48 ci Ins Warto wskaza , e e-s d odmawia wydania nakazu zap aty jednak tak e w sprawach, które zosta y wniesione przed dniem 7 lipca 2013 r., w sytuacji, gdy w bazie PESEL nie zosta y odnotowane adne dane osobowe pozwanego (sprawa tyt 29). Wydaje si jednak, e sam brak ujawnienia osoby pozwanej w bazie PESEL nie stanowi dostatecznej podstawy odmowy wydania nakazu zap aty w oparciu o tre ut art. 499 pkt 4 k.p.c.74 Od sytuacji, gdy podany numer PESEL pozwanego nie zgadza si z numerem m Wy w bazie lub z danymi osobowymi wskazanej osoby nale y odró ni przypadek, gdy dosz o do wskazania odmiennego adresu pozwanego ni zawarty w bazie PESEL. Wydaje si , e je li z pozwu lub okoliczno ci sprawy nie wynika, e podany adres nie jest lub nie powinien by prawid owy trudno przyjmowa automatycznie, i brak dzie podstaw do wydania nakazu i dor czenia mu wraz z nim odpisu pozwu pozwanemu75. W bazie PESEL figuruje bowiem jedynie adres, który wynika iar z zameldowania pozwanego, co nie musi by równowa ne z miejscem jego faktycznego zamieszkania. Mimo bowiem istnienia wci obowi zku meldunkowego uS faktem powszechnie znanym jest, e wiele osób zamieszkuje w innym miejscu ni dane meldunkowe76. Naruszenie bowiem przepisów o obowi zku meldunkowym nie ma co do zasady wp ywu na przebieg post powania cywilnego. Jest to tym bardziej dziwne, e e-s d jako podstaw odmowy wydania nakazu zap aty w tych pra przypadkach wskazywa art. 499 pkt 4 k.p.c., podczas, gdy nie podj to nawet próby dor czenia nakazu (je li nie istnia y inne przeszkody do jego wydania). Nie jest wykluczone, e w przypadku podj cia takiej próby dosz oby do dor czenia ciwego adresatowi. Wiele spraw przeanalizowanych w badaniu, o których b dzie wie jeszcze mowa wskazywa o, e próba dor czenia odpisu pozwu przez s d ciwo ci ogólnej pozwanemu na adres, który wcze niej zdaniem e-s du by niezgodny z danymi z bazy PESEL okazywa si prawid owy. E-s d móg by wykaza ostro no ci , gdy pod tym e adresem dosz o do awizacji przesy ki lub 73 W ten sposób . Go dziaszek, Elektroniczne…, s. 196-197. 74 Odmiennie A. Brenk, Elektroniczne…, s. 12. 75 Na problem ten wskazuje tak e . Go dziaszek, Elektroniczne…, s. 196. 76 wo dli si dalej id Obowi zek zameldowania si obywateli polskich wynika z art. 24 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 24 wrze nia 2010 r. o ewidencji ludno ci, t.j. Dz. U. 2015, poz. 388. 49 ci Ins dor czenia zast pczego budz cego w tpliwo i zawsze w efekcie uchyli nakaz zap aty z urz du. Odmowa wydania nakazu zap aty w takim przypadku, uzasadniona jedynie odmiennym adresem pozwanego zawartym w bazie PESEL wydaje si zbyt tyt daleko posuni Zupe nie inn ostro no ci s du i nie znajduje potwierdzenia w art. 499 k.p.c. spraw jest, e niekiedy daleko id ca ostro no e-s du na etapie ut odmowy wydania nakazu zap aty nie dawa a skutków ze wzgl du na post powanie du w ciwo ci ogólnej. m Wy W sprawie 36 e-s d przekaza spraw powo uj c si na b dne dane adresowe pozwanego zawarte w pozwie w stosunku do tych zawartych w ewidencji PESEL. Po uzupe nieniu pozwu przez powoda s d w ciwo ci ogólnej wyda nakaz zap aty w post powaniu upominawczym i dor czy go na adres z pozwu, czyli ten sam, który budzi w tpliwo ci e-s du. W wyniku dwukrotnego awizowania przesy ki s d uprawomocni 77. przez e-s d, ciwo ci ogólnej po przekazaniu mu sprawy na skutek uznania uS W sprawie 44 s d w iar ciwo ci ogólnej uzna dor czenie nakazu zap aty za prawid owe, a nakaz si e zg oszone roszczenie „budzi w tpliwo ci” wyda nakaz zap aty i dor czy go na adres pozwanego z pozwu, mimo e w aktach znajdowa si wydruk z bazy PESEL wskazuj cy, na odmienny adres pozwanego. S d uzna jednak pra dor czenie przez awizo za skuteczne i nada nakazowi klauzul wykonalno ci. W wietle powy szego nie mo na nie zwróci uwagi, e e-s d zachowywa z regu y daleko id ostro no przy wydawaniu nakazu zap aty w sytuacji pojawiaj cych si wie tpliwo ci wynikaj cych z systemu PESEL. Praktyka taka nie mo e by uznana za jednoznacznie wadliw , cho budzi w tpliwo w tym zakresie. Nie mo na uzna , brak spójnego post powania e-s du e jedynie dyskrecjonalny charakter decyzji dowolno w tym zakresie78. Tym bardziej, e jak si nakazu w takim przypadku nie gwarantuje wcale, ca kowit okazuje odmowa wydania e wy szy standard ochrony wo 77 dli e-s du w przedmiocie wydania nakazu zap aty mo e uzasadnia W podobnych okoliczno ciach sprawy 17 s d w ciwo ci ogólnej uzna nakaz za dor czony prawid owo, gdy pod wskazanym w pozwie adresem przesy odebra a ona pozwanego. 78 Odmiennie jak si wydaje A. Brenk, Elektroniczne…, s. 12-13. 50 ci Ins pozwany uzyska przed s dem w ciwo ci ogólnej. Rozbie no ci w danych adresowych pozwanego mi dzy tym co znalaz o si w pozwie a tym co znajduje si w bazie PESEL mog stanowi jedn z okoliczno ci, która doprowadzi s d do tyt przekonania, e miejsce pobytu pozwanego nie jest znane lub e dor czenie mu nakazu nie mog o nast pi w kraju. Nie powinna to by jednak okoliczno wy czna. dat ut Tytu em przyk adu okoliczno ci te mo e stanowi dodatkowo up yw czasu mi dzy zawarcia umowy a dochodzeniem roszczenia, czy informacja z systemu, e pozwany mia adres zameldowania taki jak okre lony w pozwie ale przed dniem m Wy wniesienia pozwu si z niego wymeldowa . 4.2.1.2. Niedopuszczalno elektronicznego post powania upominawczego Poprzednio wskazane podstawy przekazania sprawy s dowi w ciwo ci ogólnej iar zosta y ukszta towane jako negatywne przes anki wydania nakazu zap aty, które zosta y wyra nie uregulowane w kodeksie. Tymczasem, w praktyce zaistnia y tak e uS dalsze przypadki takiego przekazania, które wynika y z niew ciwo ci e-s du lub niedopuszczalno ci samego post powania w ramach EPU. W pierwszej kolejno ci dotyczy to spraw, w których ze wzgl du na przedmiot niew pra dochodzonego roszczenia maj cego charakter pieni ciwy, gdy sprawa bez wzgl du na warto ny e-s d uzna si za przedmiotu sporu kwalifikowa a si do rozpoznania przez s d okr gowy. Dotyczy o to w praktyce roszcze , o których mowa w art. 17 pkt 2 k.p.c. z zakresu prawa autorskiego. Konieczno wie takich spraw do s du w przekazania ciwo ci ogólnej nie budzi a w praktyce w tpliwo ci. Bardziej problematyczne by o ustalenie podstawy i formy prawnej przekazania sprawy. dli W dwóch sprawach 55 i 89 powodem by a organizacja zbiorowego zarz dzania prawami autorskimi (ZPAV), która dochodzi a od pozwanych zap aty z tytu u tantiem czne postanowienie wo nale nych artystom wykonawcom. W sprawie 55 e-s d wyda o braku podstaw do wydania nakazu zap aty i postanowienie o przekazaniu sprawy, stwierdzaj c przy tym swoj niew ciwo . Jako podstaw prawn przekazania wskazano za art. 50533 k.p.c. W sprawie 89 za e-s d wyda postanowienie, bez 51 ci Ins uzasadnienia, o przekazaniu sprawy s dowi w ciwemu powo uj c jako podstaw art. 17 § 2 w zw. z art. 200 § 2 k.p.c. tyt Nie mo e budzi w tpliwo ci, e prawid owe by o w obu przypadkach przekazanie sprawy w ciwemu s dowi okr gowemu. Artyku 17 pkt 4 k.p.c. powinien by interpretowany w ten sposób, e s d rejonowy jest w ciwy do rozpoznawania ut spraw w ramach EPU, ale tylko wtedy, gdy chodzi o sprawy o roszczenia maj tkowe z tego przepisu, a nie pozosta e, w których w ciwo przedmiotu sporu jest podkre li , e m Wy uzale niona od innego kryterium (art. 17 pkt 1-3 oraz 41-43 k.p.c.)79. Nale y jednak cho kwestia w ciwo ci e-s du (s du rejonowego) jest zagadnieniem odr bnym od dopuszczalno ci samego post powania elektronicznego ze wzgl dów przedmiotowych to oba wskazane przypadki prowadz do konieczno ci uznania, e post powanie w ramach EPU jest niedopuszczalne.80 Rozpoznanie sprawy w ramach EPU jest bowiem bezwzgl dnie zwi zane z w ciwo ci e-s du. iar Nie wydaje si wi c prawid owa praktyka ograniczenia si e-s du do postanowienia o stwierdzeniu swojej niew ciwo ci i przekazania sprawy do s du w ciwego. wskazuj c jako podstaw uS Bardziej prawid owa jest praktyka, która zosta a przyj ta w sprawie 55, gdy e-s d rozstrzygni cia art. 50533 k.p.c. przekaza spraw rozpoznania s dowi okr gowemu w ciwo ci ogólnej. Nale y podzieli do pogl d doktryny, e o braku podstaw do wydania nakazu zap aty, o którym mowa w art. zarówno w sytuacji, gdy sprawa nie nadaje si pra 50533 k.p.c. nale y mówi rozpoznania w ramach EPU, jak i gdy wyst pi do przes anki negatywne wydania nakazu okre lone w art. 498 § 1 w zw. z art. 50528 k.p.c.81. Niedopuszczalno post powania w ramach EPU dotyczy za warto przedmiotu sporu. ciwy do wie rozpoznania danego roszczenia pieni tak e przypadku, gdy w nego jest s d okr gowy bez wzgl du na aden bowiem s d okr gowy nie dysponuje na chwil dli 79 wo W ten sposób w doktrynie J. Wid o, Elektroniczne…., s. 13; . Go dziaszek, [w:] Elektroniczne…, red. J. Go aczy ski, uw. 7 do art. 17 pkt 4, s. 84-85; K. Weitz, [w:] Kodeks…, red. T. Ereci ski [2012], uw. 7 do art. 50528, s. 1015-1016. 80 W ten sposób jednoznacznie J. Wid o, Elektroniczne…., s. 13; D. Segit, Elektroniczne…, s. 19; K. Weitz, [w:] Kodeks…, red. T. Ereci ski, uw. 7 do art. 50528, s. 1015-1016. 81 J. Wid o, Elektroniczne…, s. 13; K. Weitz, [w:] Kodeks…, red. T. Ereci ski, uw. 5-6 do art. 50533, s. 1026. 52 ci Ins obecn odpowiedni infrastruktur techniczn do prowadzenia post powania w ramach EPU.82 tyt Je li by przyj , jak uczyniono to w sprawie 89, e do przekazania sprawy w takim wypadku dochodzi nie na podstawie art. 50533 k.p.c., lecz art. 200 k.p.c. to prowadzi oby to do do powa nych komplikacji. Po pierwsze ustawa nie ut wskazywa aby, jakiemu miejscowo w ciwemu s dowi okr gowemu powinno doj do przekazania sprawy. W analizowanych tu przypadkach przekazano sprawy do ciwo ci ogólnej, cho m Wy dów wed ug w kwestia nie jest bezdyskusyjna w razie przekazania sprawy na podstawie art. 200 k.p.c. Skoro bowiem podstaw przekazania nie jest art. 50533 k.p.c., który wyra nie wskazuje na konieczno przekazania sprawy s dowi w ciwo ci ogólnej e-s d móg by przekaza innemu s dowi okr gowemu, np. nad nim prze spraw onemu (S d Okr gowy w Lublinie). Zarówno bowiem e-s d jak i przekazany s d okr gowy nie maj prawa bada swojej iar niew ciwo ci nieusuwalnej bez zarzutu pozwanego (art. 202 zd. 1 k.p.c.). Pogl d taki jest jednak niezwykle kontrowersyjny. Po drugie za nie by oby jasne, w jaki uS sposób s d, któremu sprawa zosta a przekazana mia by dokona uzupe nienia pozwu, skoro art. 50537 k.p.c. odnosi si jedynie do podstaw przekazania z art. 50533 – 50536 k.p.c. W obu analizowanych tu sprawach s dy okr gowe wezwa y do uzupe nienia braków powoda na podstawie art. 50537 k.p.c. Powy sze argumenty musi zosta skutkowa pra prowadz do wniosku, e dochodzenie roszcze z art. 17 pkt 2 k.p.c. w ramach EPU uznane w ogóle za niedopuszczalne, a w zwi zku z tym powinno odmow wydania nakazu i zastosowaniem art. 50533 k.p.c. jako lex specialis do art. 200 k.p.c. wie Drugim wyra nym ju ograniczeniem w prowadzeniu elektronicznego post powania upominawczego jest dopuszczalno rozpoznania w tym post powaniu roszcze , które sta y si wymagalne nie pó niej ni 3 lata przed dat wniesienia pozwu (art. dli 50529a k.p.c.). Ograniczenie to zosta o jednak wprowadzone dopiero ustaw z 10 maja 2013 r. i ma zastosowanie do pozwów wniesionych od 7 lipca 2013 r. W ród 82 wo przeanalizowanych spraw zdarzy o si 7 przypadków wyra nego przekazania sprawy . Go dziaszek, [w:] Elektroniczne…, red. J. Go aczy ski, uw. 7 do art. 17 pkt 4, s. 85. 53 ci Ins z tej przyczyny. S dy trafnie, wbrew pewnym wahaniom doktryny83, kwalifikowa y tak sytuacj jako przyczyn przekazania sprawy do s du w ciwo ci ogólnej z art. 50533 k.p.c. (por. m.in. sprawa 65)84. tyt Warto jednak wskaza , e ocena tej przes anki nie by a atwa w praktyce, st d nie zawsze 50529a k.p.c. art. by powo ywany w uzasadnieniu postanowienia ut o przekazaniu sprawy. Poza 7 sprawami, w których wyra nie na to wskazano podstawa do przekazania z tej przyczyny ujawni a si te w innych. Ustawodawca co na powoda obowi zek wskazania daty wymagalno ci dochodzonego m Wy prawda na roszczenia ju w pozwie, to jednak, jak by a ju o tym mowa, niejednokrotnie tre uzasadnienia pozwu budzi a w tpliwo co do zasadno ci wskazanej daty. Cz stym przypadkiem by o wpisanie w dacie wymagalno ci roszczenia daty z umowy cesji wierzytelno ci bez wskazania, kiedy wymagalna sta a si przelewem (sprawa 80, 85). Niekiedy za i niewynikaj a jednocze nie iar niezrozumia wierzytelno obj ta powodowie wskazywali zupe nie z okoliczno ci podanych w pozwie dat wymagalno ci dali zap aty odsetek za okres d danie w pozwie odsetek od zaleg ych odsetek uS by o tak e kumulowanie odsetek i szy ni 3 lata. Cz st praktyk od daty wniesienia pozwu bez podania, za jaki okres odsetki zosta y skumulowane. Uniemo liwia o to ocen , czy dochodzone przez powoda roszczenie nie narusza ograniczenia z art. 50529a k.p.c. E-s d w sytuacjach, w których powy sze dane nie roszczenia. pra by y dostatecznie jasne z regu y odmawia wydania nakazu zap aty z powo aniem si Wydaje si , e w sytuacji, gdy e-s d ma w tpliwo ci co do tego, czy wskazana na art. 499 pkt 2 k.p.c., a nie na art. 50529a k.p.c., gdy brak by o co do tego wyra nych podstaw w wietle twierdzenia powoda co do innej daty wymagalno ci wie w pozwie data wymagalno ci roszczenia nie narusza ograniczenia okre lonego w art. 50529a k.p.c. podstaw , e na powodzie spoczywa nie tylko ci dli bowiem przyj odmowy wydania nakazu jest art. 499 pkt 2 k.p.c. Trzeba ar podania jakiejkolwiek daty wymagalno ci roszczenia ale tak e takie jej uzasadnienie okoliczno ciami wo 83 . Go dziaszek, Elektroniczne…, s. 200. 84 Wprost na istnienie w tym wypadku podstawy do przekazania sprawy sadowi w wskaza a A. Brenk, Elektroniczne…, s. 12. ciwo ci ogólnej 54 ci Ins powo anymi w pozwie, aby nie budzi o to w tpliwo ci s du. W tpliwo ci e-s du w tym zakresie uzasadniaj tpliwo . Mimo e s stwierdzenie, e przytoczone okoliczno ci budz to okoliczno ci powo ane na potrzeby okre lenia tyt dopuszczalno ci post powania przed e-s dem, s sprawy gdy dotycz okoliczno ciami istotnymi dla podstawowej okoliczno ci, od której zale y uwzgl dnienie ut roszczenia pozwu (kwestia wymagalno ci roszczenia). Z tego te wzgl du trafnie e-s d w sprawie 85 wskaza , e okoliczno ci budz w tpliwo ci, gdy powód poda jako dat wymagalno ci dat cesji, a dodatkowo data ta by a to sama z dat m Wy której powód za niedwuznaczny, da od skumulowanych odsetek. Wskazywa o to w sposób e wymagalno roszczenia by a wcze niejsza, skoro dosz o do kumulacji przez powoda nale no ci odsetkowej. Okre lenie daty wymagalno ci w wietle ca okszta tu powództwa by o jednak niemo liwe. Powstaj w tpliwo ci, czy e-s d na etapie badania warunków formalnych pozwu jest iar uprawniony do wyja nienia tej kwestii. W jednej ze spraw (65) e-s d zastosowa do ciekaw praktyk , gdy wezwa powoda do uzupe nienia braku formalnego pozwu uS przez wskazanie okresów, za które pierwotny wierzyciel naliczy skapitalizowane w pozwie odsetki. Po wyja nieniu tej kwestii przez powoda i ocenie, e roszczenie to nie spe nia wymagania okre lonego w art. 50529a k.p.c. s d przekaza spraw s dowi ciwo ci ogólnej. pra Wydaje si jednak, e co do zasady brak podstaw do si gania w drodze art. 130 k.p.c. do wyja nienia przez powoda kwestii wymagalno ci roszczenia, gdy e-s d w ka dym przypadku gdy ma w tpliwo ci co do powo anych twierdze wie przekaza spraw do s du w powinien ciwo ci ogólnej. Uzupe nianie pozwu w ten sposób nie wydaje si prawid owe ze wzgl du na funkcj i cele post powania naprawczego z art. 130 k.p.c. Jak wskazywano podanie daty wymagalno ci roszczenia nie stanowi jedynie przes anki dopuszczalno ci post powania przed e-s dem ale wskazuje tak e dli na materialnoprawn przes ank uwzgl dnienia powództwa. wo Stosowanie art. 130 k.p.c. powinno mie miejsce w sytuacji pomini cia przez powoda obowi zkowego podania daty wymagalno ci roszczenia. Jak wskazywano ju wcze niej sytuacje takie mia y miejsce w sprawach wniesionych po 7 lipca 2013 r. 55 ci Ins W interesuj cej sprawie 122 e-s d nie wezwa powoda do uzupe nienia pozwu przez powo anie daty wymagalno ci roszczenia, mimo e pozew by z ony ju po 7 lipca 2013 r (w dniu 6 wrze nia 2013 r.). Mimo tego odmówi wydania nakazu zap aty tyt powo uj c si na naruszenie art. 50529a k.p.c. Niezwykle trudno jednak oceni , w jaki sposób e-s d doszed do takich wniosków. Z uzasadnienia pozwu wynika o jedynie, da zap aty skumulowanych odsetek od dnia 6 wrze nia 2013 r., do cesji ut e powód wierzytelno ci dosz o w czerwcu 2013 r., a pierwotna umowa zosta a zawarta w 2010 r. W tej w nie sprawie zastosowanie art. 130 k.p.c. mog oby rozwia w tpliwo ci m Wy du, gdy przedstawione przez powoda okoliczno ci kwestii tej nie wyja ni y. W wyniku wy ej wskazanych okoliczno ci sytuacja, w której powód w pozwie wniesionym ju po 7 lipca 2013 r. wyra nie wskaza by dat wymagalno ci roszczenia sprzeczn z art. 50529a k.p.c. nie by a cz sta. Sytuacje takie zdarza y si jednak w praktyce w szczególno ci w sprawach wszcz tych nied ugo po wej cie w yciu iar tej e nowelizacji (np. w sprawie 101). Takie za w których podstaw sprawy mo na uzna przekazania by o naruszenie art. 50529a k.p.c. Zdarza o si uS jednak, e i w takich sprawach e-s d uznawa za podstaw do odmowy wydania nakazu zap aty art. 499 pkt 2 k.p.c. Przyk adowo w sprawie 93 mimo wyra nie wskaza , za te, e wymagalno e powód roszcze , które zg asza nast powa a od 22.11.2005 r. do 22.11.2006 r. a sam pozew wniós 18 pa dziernika 2013 r. E-s d s dowi w ciwo ci ogólnej na podstawie art. 499 pkt 2 k.p.c., pra przekaza spraw podczas gdy trudno uzna , aby te okoliczno ci budzi y w tpliwo ci. Sytuacja ta uzasadnia a przekazanie ze wzgl du na niedopuszczalno sprawy w ramach EPU. przeprowadzenia tej wie Oczywi cie powo anie w uzasadnieniu postanowienia o przekazaniu sprawy s dowi ciwo ci ogólnej podstawy prawnej odmowy wydania nakazu zap aty nie ma istotnego znaczenia praktycznego z punktu widzenia skutków takiego postanowienia. dli Wskazanie tej podstawy nie wi e ani s du, któremu spraw przekazano, ani stron post powania. Jak b dzie jeszcze jednak o tym mowa mo e mie wp yw na dalsze pkt 4 k.p.c. W przypadku za wo post powanie e-s du, zw aszcza w kontek cie odmowy wydania nakazu z art. 499 podstawy z art. 50529a k.p.c. wskazanie na dat wymagalno ci roszczenia mo e by pomocne pozwanemu w powo aniu si w swej 56 ci Ins linii obrony na zarzut przedawnienia. Niezale nie bowiem od tego, e s d uwzgl dnia przedawnienie jedynie na zarzut to jedynie w sytuacji przekazania sprawy z EPU do du w ciwo ci ogólnej pozwany otrzymuje czyteln sugesti tyt rozwa enia takiego zarzutu. Ze wszech miar wydaje si co do mo liwo ci wi c potrzebne nale yte uzasadnienia stanowiska e-s du w tym zakresie. ut 4.2.2. Uchylenie nakazu zap aty z urz du (art. 50534 k.p.c.) m Wy Uchylenie nakazu z urz du nie by o cz st przyczyn przekazania sprawy do s du ciwo ci ogólnej, gdy mia o miejsce jedynie w 12 przeanalizowanych sprawach. Wynika o to zapewne z faktu, e e-s d do skrupulatnie kontrolowa prawid owo danych adresowych i numeru PESEL pozwanego z posiadanymi bazami ju na etapie podejmowania decyzji o wydaniu nakazu zap aty. Jak za wiadomo podstawy iar do uchylenia nakazu z urz du w du ej mierze dotycz okoliczno ci, stanowi cych o dopuszczalno ci post powania lub negatywnych podstaw do wydania nakazu, uS których s d w post powaniu upominawczym nie by w stanie zweryfikowa . Zmiana praktyki e-s du i przeniesienie punktu ci ko ci badania prawid owo ci dor czenia nakazu w miejsce odmowy wydania nakazu zap aty w sytuacji niezgodno ci danych adresowych w bazie PESEL z pewno ci prowadzi aby do wzrostu praktycznego Przyczyn ciwo ci ogólnej. pra znaczenia tej podstawy przekazania sprawy s dowi w uchylenia nakazu zap aty i przekazania sprawy by a najcz ciej otrzymana od dor czyciela informacja zawarta w zwrotnym potwierdzeniu odbioru wie przesy ki dotycz ca problemów z jej dor czeniem. Nie zdarza o si zatem, aby e-s d z w asnej inicjatywy w sytuacji, gdy dosz o do dor czenia przez awizo odmawia skuteczno ci temu sposobowi dor czenia. Potwierdza to zreszt statystyczne. Wskazuje si bowiem, praktyka i dane e w okresie od 2010 r. do po owy 2014 r. dli w 30% spraw, w których dosz o do wydania nakazu przez e-s d dosz o do uznania skutecznego dor czenia na podstawie art. 139 k.p.c.85 Za enie to by o zgodne z tym o czym tu by a ju mowa. Nieprawid owo wo danych w bazie PESEL stanowi a dla e-s du podstaw jedynie do odmowy wydania nakazu zap aty, a tym samym nie 85 A. Brenk, Elektroniczne…, s. 13. 57 ci Ins ujawnia a si ju w razie dor czenia nakazu na ten adres. Jedyn podstaw do uchylenia stanowi a wi c adnotacja dor czyciela. tyt W pierwszej kolejno ci informacj tak by o, e pozwany zmar . Tak sta o si w sprawie 32, w której e-s d wskaza w uzasadnieniu postanowienia, podstawie takiej informacji zachodzi konieczno ut Niezale nie bowiem od tego, czy mier e na uchylenia nakazu zap aty. pozwanego nast pi a przed czy po wniesieniu pozwu w gr wchodzi przes anka 5021 § 2 k.p.c. (brak zdolno ci s dowej m Wy pozwanego w chwili wniesienia pozwu) lub z art. 499 pkt 4 k.p.c. (brak mo liwo ci dor czenia nakazu w kraju). E-s d wskaza tak e w uzasadnieniu, post powania nie wydaje si postanowienia a niezb dne czynno ci powinien podj s dw o zawieszeniu e w ramach post powania, ciwo ci ogólnej. Wydaje si jednak, e stanowisko e-s du nie jest tu prawid owe. Sama informacja od iar dor czyciela nie stanowi bowiem dostatecznej podstawy do stwierdzenia mierci strony. E-s d powinien wi c samodzielnie ustali , czy pozwany nie yje i w jakiej dacie nast pi zgon, tym bardziej, mier uS PESEL. e dysponuje w tym zakresie danymi z bazy pozwanego nie stanowi w przekazania sprawy s dowi w adnym wypadku podstawy do ciwo ci ogólnej, podobnie jak by a o tym mowa w ramach podstawy do odmowy wydania nakazu zap aty. Je li brak zdolno ci s dowej w chwili wniesienia pozwu e-s d powinien uchyli pra pozwanego zaistnia ju nakaz zap aty i pozew odrzuci , gdy post powanie w sprawie by o niedopuszczalne od samego pocz tku. W razie za ustalenia, e mier pozwanego nast pi a po wniesieniu pozwu brak b dzie podstaw do uchylenia nakazu zap aty. Art. 50534 § 1 wie k.p.c. przewiduje, e uchylenie nakazu zap aty i przekazanie sprawy s dowi ciwo ci ogólnej nast puje jedynie w razie zaistnienia przes anek z art. 5021 § 1 i 2 k.p.c. Maj cy w tym wypadku zastosowanie art. 5021 § 2 k.p.c. dotyczy braku zdolno ci s dowej strony w chwili wniesienia pozwu. Jest to wi c procesowy dli odpowiednik obowi zku odrzucenia pozwu, je li o braku tym e-s d dowiedzia by si przed wydaniem nakazu zap aty. W razie za , gdy do mierci pozwanego dosz o ju wo po wniesieniu pozwu konieczne jest ustalenie kwestii nast pstwa procesowego lub odrzucenie pozwu. Brak w takim przypadku w kodeksie podstawy dla e-s du do przekazania sprawy do s du w ciwo ci ogólnej. Nie jest ni z pewno ci art. 499 58 ci Ins pkt 4 z zw. z art. 5021 § 1 k.p.c., gdy przepis ten dotyczy kwestii dor czenia nakazu zap aty pozwanemu, który obiektywnie istnieje. tyt Podobnie wi c jak w omówionej ju sprawie 14 e-s d zbyt szeroko zinterpretowa przes ank z art. 499 pkt 4 k.p.c. rozci gaj c j tak e na mier strony. Wydaje si jednak, e regulacja okre lona w art. 50534 § 1 k.p.c. zosta a zakre lona zbyt w sko, ut gdy sugeruje, e nawet w sytuacji gdy mier strony nast pi a przed wniesieniem pozwu powinno doj do przekazania sprawy s dowi w m Wy jednak podstaw do uchylania si z ustaleniem chwili ciwo ci ogólnej. Nie ma przez e-s d od obowi zków zwi zanych mierci strony a w razie potrzeby przeprowadzeniem wszystkich czynno ci zwi zanych z doprowadzeniem do nast pstwa procesowego. Brak odpowiedniej funkcjonalno ci systemu informatycznego nie mo e tu stanowi adnego wyt umaczenia. ciej jednak podstaw dor czyciela wskazywa a, uchylenia by y przypadki, w których adnotacja iar Cz e adres pozwanego z pozwu by nieprawid owy. Przyk adowo dor czyciel wskazywa , e „brak lokalu mieszkalnego” (sprawa 60), uS „b dny adres” (sprawa 69), „adresat wyprowadzi si ” (sprawy 113 i 132)86. E-s d z regu y prawid owo wzywa powoda do poprawienia lub uzupe nienia danych adresowych pozwanego przed podj ciem decyzji o przekazaniu sprawy s dowi pra ciwo ci ogólnej (art. 50534 § 1 k.p.c.). Wyznaczany termin wynosi tu zazwyczaj 7 dni. Skuteczno tego wezwania by a jednak nieznaczna. Z regu y powód nie reagowa na wezwanie lub te wzgl dów dochodzi o do przekazania sprawy s dowi ciwo ci ogólnej. Warto wskaza , e nie dysponuje innym adresem wie pozwanego. Z tych te wskazywa , e dotyczy o to tak e spraw przeciwko podmiotom ujawnionym dli w Krajowym Rejestrze S dowym. W sprawie 69 e-s d wezwa powoda, w zwi zku z brakiem mo liwo ci dor czenia nakazu, aby poda , czy wskazany przez niego adres pozwanej spó ki z ograniczon odpowiedzialno ci by „ostatnim ujawnionym wo 86 Co do znaczenia wskazanej przez dor czyciela przyczyny niedor czenia przesy ki na zwrotnym potwierdzeniu odbioru por. P. Rylski, Skuteczno dor cze w procesie cywilnym, Prawo w dzia aniu 2013, nr 15, s. 72. 59 ci Ins adresem w KRS”. Rozwi zanie takie umo liwi oby bowiem e-s dowi przyj cie, skuteczno ci dor czenia na zasadzie art. 139 § 3 k.p.c. W zwi zku z brakiem reakcji powoda w wyznaczonym terminie e-s d przekaza spraw s dowi w ciwemu. tyt Warto jednak wskaza , e sprawa zosta a wniesiona przed dniem 7 lipca 2013 r. st d powód nie by zobowi zany do wskazania numeru KRS pozwanego. Obecnie wydaje ut si , e e-s d powinien samodzielnie sprawdzi , czy adres podany przez powoda by ostatnim ujawnionym adresem w ewidencji. W zwi zku z ograniczeniami dowodowymi w EPU powód nie mo e przedstawi aktualnego odpisu z KRS. E-s d m Wy powinien wi c wyja ni to samodzielnie, bez konieczno ci wzywania do tego powoda. Nawet bowiem je li powód z by takie o wiadczenie e-s d by by zobowi zany do jego weryfikacji. Wzywanie powoda do tej czynno ci wydaje si wi c obecnie zb dne. iar 4.2.3. Wniesienie sprzeciwu (art. 50535 k.p.c.) przekazania sprawy do s du w uS Wniesienie sprzeciwu przez pozwanego stanowi o drug ciwo ci ogólnej, gdy najcz stsz podstaw mia o miejsce w a 49 sprawach. W ogóle spraw rozpoznawanych przez e-s d nie by y to jednak przypadki szczególnie liczne, gdy w okresie 4,5 roku funkcjonowania e-s du (2010-po owa nakazów zap aty.87 pra 2014 r.) sprzeciwy zosta y wniesione jedynie w stosunku do 4,2% wydanych Warto podkre li , e analiza wniesionych przez pozwanych sprzeciwów prowadzi do wie wniosku, e w przyt aczaj cej wi kszo powodowie nie korzystali z mo liwo ci elektronicznego wniesienia takiego pisma. Pozwani skorzystali z elektronicznej drogi wniesienia sprzeciwu jedynie w dwóch sprawach. Trudno jednoznacznie oceni przyczyny takiego zjawiska. By mo e by o to efektem pojawiaj cego si w doktrynie dli zjawiska tzw. wykluczenia informatycznego88, czyli braku dost pu do odpowiedniej infrastruktury lub braku umiej tno ci z niej skorzystania. Bior c pod uwag , e 87 A. Brenk, Elektroniczne…, s. 12. 88 Por. G. Tylec, P. Telusiewicz, Elektroniczne…, s. 815. wo pozwanymi by y przewa nie osoby fizyczne pogl d taki nie jest bezpodstawny. By 60 ci Ins mo e jednak forma pisemna by a dla wi kszo ci pozwanych, którzy decydowali si na wniesienie sprzeciwu dogodniejsza i prostsza ni konieczno za enia konta w systemie, jedynie celem wniesienia sprzeciwu. tyt Nagminne wnoszenie sprzeciwu w formie papierowej sprawia o, e ju e-s d musia kontrolowa jego wymagania formalne, gdy nie by o mo liwo ci oparcia si jedynie ut na funkcjonalno ci systemu. W sprawach 105 i 139 musia wi c wezwa pozwanego do poprawienia sprzeciwu przez jego podpisanie, a w sprawie 136 za dano m Wy podpisania sprzeciwu i do czenia odpisu sprzeciwu dla powoda. Wydaje si , danie odpisu sprzeciwu dla powoda by o ca kowicie zb dne, gdy zapoznaje si e powód z aktami sprawy w drodze elektronicznej. Pisemny sprzeciw po uzupe nieniu podpisu zostaje za zeskanowany i powinien zosta dor czony powodowi w drodze elektronicznej. Nie ma podstaw do dor czenia odpisu sprzeciwu w formie papierowej.89 iar Warto wskaza , e zdarzy y si przypadki, w których e-s d uznawa skuteczno wniesionego sprzeciwu w zwi zku z b dnym dor czeniem nakazu ju po up ywie uS terminu do jego wniesienia. Wynika o to ze znanego problemu dor czenia nakazu zap aty na adres pozwanego w trybie awizo, mimo e adres ten by w chwili dor czenia nieprawid owy. S dy jak wiadomo w takim przypadku maj rozbie pra praktyk .90 Niektóre z nich uznaj , e w takim przypadku powinien zosta z wniosek o przywrócenie terminu, inne uznaj nieskuteczne st d ponownie dor czaj ony dor czenie na b dny adres za orzeczenie pozwanemu umo liwiaj c mu wniesienie rodka zaskar enia. W doktrynie przewa a pogl d, e trafny jest drugi wie sposób dzia ania s du.91 W sposób wr cz wzorcowy rozwi za ten problem e-s d w sprawach 63 i 83. W pierwszej z nich dor czenie nakazu zap aty pozwanemu nast pi o w drodze awizo dli w dniu 12 marca 2013 r. Dzie pó niej e-s d nada nakazowi klauzul wykonalno ci. 90 Por. P. Rylski, Skuteczno 91 P. Rylski, Skuteczno wo 89 W doktrynie wskazano, e s d w ciwo ci ogólnej dor cza odpis sprzeciwu je li nim dysponuje lub kopie sprzeciwu (por. A. Mi , Post powanie…, s. 223). Praktyka taka nie ma jednak podstaw normatywnych. …, s. 73-74. …, s. 74. 61 ci Ins W dniu 23 maja 2015 r. wp yn o do e-s du pismo pozwanego z wnioskiem o ponowne dor czenie nakazu zap aty oraz uchylenie postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalno ci w zwi zku z wykazaniem, e adres pod który dor czono nakaz tyt nie by aktualny w chwili dor czenia. Nakaz zosta ponownie dor czony pozwanemu, który w terminie ustawowym wniós skutecznie sprzeciw. E-s d uchyli tak e ut postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalno ci i przes o tym informacj do komornika. e w tym wypadku reakcja strony m Wy Podobnie wygl da o to w sprawie 83, z tym pozwanej zosta a zapocz tkowana skarg na postanowienie referendarza o nadaniu nakazowi klauzuli wykonalno ci z powo aniem si na b dny adres podany w pozwie. E-s d w pe ni trafnie uchyli postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalno ci nakazowi, ponownie dor czy pozwanemu nakaz oraz przyj w wyniku tego wniesiony sprzeciw. Post powanie e-s du musi by uznane za prawid owe. Warto iar jednak podkre li prawid owo czynno ci pozwanych, reprezentowanych przez fachowych pe nomocników, którzy zamiast b dnie wnosi o przywrócenie terminu dali ponownego dor czenia nakazu lub wnie li skarg o nadaniu klauzuli wykonalno ci. uS za na postanowienie Odmiennie zachowa si pozwany w sprawie 143 sk adaj c wniosek o przywrócenie pra terminu do wniesienia sprzeciwu wraz ze sprzeciwem. E-s d trafnie wniosek pozwanego odrzuci i jednocze nie uzna za skuteczne wniesienie sprzeciwu. E-s d uzna bowiem, e wniesienie sprzeciwu jest dopuszczalne jeszcze przed rozpocz ciem biegu do jego wniesienia. Wydaje si jednak, e e-s d powinien by wie w pierwszej kolejno ci dor czy pozwanemu nakaz zap aty na adres przez niego wskazany. Nie mo na bowiem uzna , e wniesienie sprzeciwu przed skutecznym dor czeniem nakazu jest podstaw do przekazania sprawy s dowi w ciwo ci ogólnej.92 Niezwykle pozytywnie nale y za oceni praktyk e-s du, który tak e w tej dli sprawie przes do komornika postanowienie stwierdzaj ce skuteczne wniesienie sprzeciwu. Wydaje si , e sta o si to swoist dobr praktyk e-s du93 i powinno by 92 Odmiennie A. Brenk, Elektroniczne…, s. 13. 93 Por. A. Brenk, Elektroniczne…, s. 13. e w sytuacji gdy wo stosowane tak e przez inne s dy. Warto bowiem pami ta , 62 ci Ins komornik powe mie wiadomo wykonawczego utraci , e nakaz, który sta si podstaw tytu u moc w zwi zku z wniesieniem sprzeciwu powinien poinformowa o tym wierzyciela, gdy jest to podstawa do umorzenia post powania tyt egzekucyjnego na podstawie art. 825 pkt 2 k.p.c. ut wo dli wie pra uS iar m Wy 63 ci Ins ciwo ci ogólnej (art. 50537 5. Post powanie po przekazaniu sprawy s dowi w k.p.c.) tyt Kluczowym zagadnieniem z zakresu post powania przed s dem w ciwo ci ogólnej ut po przekazaniu sprawy z EPU jest okre lenie, w jaki sposób powinno doj dostosowania czynno ci procesowych stron, które by y do podejmowane w post powaniu elektronicznym do zwyk ego post powania cywilnego. Z tego m Wy wzgl du ustawodawca w art. 50537 k.p.c. uregulowa obowi zki s du w ciwo ci ogólnej w zakresie tego dostosowania. Chodzi tu po pierwsze o kwesti uzupe nienia pozwu, op aty od pozwu oraz sprzeciwu. Regulacja ta od pocz tku jednak obowi zywania budzi a powa ne w tpliwo ci w doktrynie i dezorientacj w praktyce. St d sta a si przedmiotem nowelizacji. Poni sze uwagi zostan po wi cone iar ównym problem praktycznym powstaj cym na tle omawianej regulacji i wskazane zostan sposoby rozwi zywania tych kwestii w orzecznictwie s dów powszechnych. uS Kwestia ta nie wyczerpuje jednak zagadnienia post powania s du w ogólnej po przekazaniu sprawy z e-s du. Mimo ciwo ci e brak w tym zakresie regulacji normatywnej konieczna b dzie ocena, w jaki sposób s dy w ciwo ci ogólnej mog procedowa , zwyk e post powanie w tym w szczególno ci czy mog prowadzi rozstrzyga y spraw s dy w pra upominawcze. W niniejszym rozdziale zostanie tak e zaprezentowane, w jaki sposób ciwo ci ogólnej po przekazaniu sprawy przez e-s d. Kwesti wie 5.1. Uzupe nienie pozwu uzupe nienia braków pozwu po przekazaniu sprawy s dowi w ciwo ci ogólnej reguluje art. 50537 § 1 k.p.c. Jest to przepis, który budzi najwi cej dli tpliwo ci, prowadz c do ca kowicie rozbie nej praktyki s dów powszechnych. W konsekwencji sta si on prawdziw komplikacj dla pe nomocników powodów, wo którzy nie mogli by pewni, do jakich braków zostan wezwani. St d przepis ten by przedmiotem wypowiedzi S du Najwy szego, nowelizowany. a tak e by ju dwukrotnie 64 ci Ins Zgodnie z art. 50537 § 1 k.p.c. w brzmieniu pierwotnym (do 7 lipca 2013 r.) po przekazaniu sprawy w przypadkach wskazanych w art. 50533, 50534 oraz 50536 przewodnicz cy wzywa powoda do usuni cia braków formalnych pozwu oraz tyt uzupe nienia pozwu, w sposób odpowiedni dla post powania, w którym sprawa dzie rozpoznana - w terminie dwutygodniowym od daty dor czenia wezwania.94 ut W przypadku nieusuni cia braków formalnych pozwu s d umarza post powanie. Regulacja ta by a t umaczona obowi zywaniem zasady kontynuacji. W celu bowiem pozwu (a ewentualnie tak e sprzeciwu w razie jego m Wy dostosowania wymaga wniesienia) do post powania zwyk ego (a nie elektronicznego) ustawodawca przewidzia konieczno usuni cia braków formalnych pozwu lub jego uzupe nienia w sposób odpowiedni dla post powania, w którym sprawa b dzie rozpoznana.95 Celem tego przepisu jest wi c doprowadzenie do tego, by pozew spe nia wymagania to same z tymi, które powinien spe nia od pocz tku, gdyby by wniesiony w zwyk ej iar formie pisemnej. Jak wida art. 50537 § 1 k.p.c. w pierwotnym brzmieniu rozró nia tu dwa rodzaje uS uchybie . Po pierwsze wskazywa na konieczno wezwania powoda do usuni cia braków formalnych pozwu, po drugie za na konieczno uzupe nienia pozwu w sposób odpowiedni dla post powania, w którym sprawa b dzie rozpoznana96 pra Termin, jaki przewodnicz cy wyznacza powodowi by terminem ustawowym i wynosi dwa tygodnie od daty dor czenia wezwania. W razie nieusuni cia braków formalnych pozwu s d umarza post powanie. Jak wi c wida jedynie nieusuni cie braków formalnych skutkowa o umorzeniem post powania, w przypadku nieuzupe nienia wie pozwu nast powa y inne skutki procesowe, w zale no ci od rodzaju post powania, 94 95 dli W doktrynie na tle tej regulacji krytycznie oceniono, i wszystkie trzy podstawy przekazania sprawy do s du w ciwo ci ogólnej podlegaj tym samym skutkom, mimo ró nej ich specyfiki (A. Mi , Post powanie…, s. 220). K. Weitz, [w:] Kodeks…, red. T. Ereci ski, uw. 3 do art. 50537, s. 1034. 96 wo Od pocz tku obowi zywania przepisów o EPU uzupe nienie, o którym tu mowa czono z przepisami o prekluzji procesowej, a w szczególno ci z art. 47912 § 1 k.p.c. który nak ada na powoda obowi zek podania w pozwie wszystkich twierdze i dowodów na ich poparcie (por. np. M. Tchórzewski, [w:] M. Tchórzewski, P. Telenga, Elektroniczne post powanie upominawcze. Komentarz, Warszawa 2010, SIP LEX, uw. 3 do art. 50537). Z tego wzgl du po uchyleniu w k.p.c. przepisów o prekluzji wskazano, e przepis ten utraci swoje uzasadnienie i powinien zosta zmieniony (por. K. Weitz, [w:] Kodeks…, red. T. Ereci ski, uw. 6 do art. 50537, s. 1036). 65 ci Ins w którym do tego dosz o.97 Jak ju powiedziano sankcja umorzenia post powania w wyniku nieusuni cia braków formalnych, a nie zwrotu pozwu by a uzasadniana przyj przez ustawodawc tyt w ramach EPU by o ju wzgl du na nast pcz kontynuacji, gdy post powanie przed s dem prowadzone prawid owo, a do umorzenia dochodzi o ze pasywno powoda w zakresie dostosowania pozwu do zwyk ego (nieelektronicznego) post powania.98 W miejsce wi c zwrotu ut wymaga zasad pozwu, który powinien zwykle nast pi w razie nieusuni cia braków formalnych zdecydowano si na sankcj umorzenia post powania99. m Wy Zagadnienie jak rozumie zobowi zany wezwa poj cie „braków formalnych”, do usuni cia których jest powoda przewodnicz cy na gruncie art. 50537 § 1 k.p.c. budzi o pewne w tpliwo ci w doktrynie. G ówny spór oscylowa tu wokó kwestii, czy obowi zek ten dotyczy wszystkich wymaga formalnych okre lonych w art. 126, 1261, 128 i 187 k.p.c., czy tylko wymaga dotycz cych tre ci pisma.100 Wskazywano iar bowiem, e nie ma potrzeby uzupe nienia braku podpisu pod pozwem, który ze wzgl dów formy post powania elektronicznego nie móg by z e ponowne wnoszenie pozwu w formie uS pozwu. W doktrynie dominowa pogl d, ony przy wnoszeniu papierowej z w asnor cznym podpisem powoda jest zb dne i sprzeczne z zasad kontynuacji.101 Drugi spór dostrzegany w doktrynie dotyczy za tego, czy przewodnicz cy powinien wzywa powoda do do czenia do pozwu dowodów, które pra zosta y jedynie opisane w pozwie wniesionym w ramach EPU.102 Przegl d ró nych stanowisk doktryny prowadzi do wniosku, e pe na zgoda panowa a co do tego, i na gruncie art. 50537 § 1 k.p.c. w brzmieniu obwi zuj cym do dnia 7 lipca 2013 r. konieczno wezwania dotyczy dokumentu pe nomocnictwa (art. 126 § 3 i 31 k.p.c.) wie 97 Por. D. Zawistowski, [w:] Kodeks post powania cywilnego. Komentarz, red. H. Dolecki, T. Wi niewski, t. II, Warszawa 2013, uw. 7 do art. 50537, s. 744; K. Weitz, [w:] Kodeks…, red. T. Ereci ski, uw. 3 do art. 50537, s. 1036. J. R. Antoniuk, Post powanie…, s. 1071. 99 A. Mi , Post powanie…, s. 220. 100 dli 98 Spór ten referuje szczegó owo J. Misztal-Konecka, Umorzenie post powania…, s. 732-734. K. Weitz, [w:] Kodeks…, red. T. Ereci ski, uw. 5 do art. 50537, s. 1035, A, Mi , Post powanie…, s. 221; odmiennie J. Go aczy ski, [w:] Elektroniczne post powanie upominawcze. Komentarz, Warszawa 2010, uw. 1 do art. 50537 , s. 202; J. Misztal-Konecka, Umorzenie post powania…, s. 733. wo 101 102 Za konieczno ci wezwania opowiadali si m.in. J. Wid o, A. Wróbel, Post powanie…, s. 60; odmiennie K. Weitz, [w:] Kodeks…, red. T. Ereci ski, uw. 5 do art. 50537, s. 1035. 66 ci Ins i innych dokumentów wykazuj cych uprawnienie osoby wnosz cej pozew do dzia ania za stron (art. 68 zd. 2 k.p.c.)103. Wskazywano, e nie b dzie mo liwe wzywanie do uzupe nienia innych braków formalnych z art. 126 lub 187 k.p.c., gdy tyt gdyby pozew nie spe nia tych elementów na etapie EPU to post powanie to nie mog oby w ogóle by wszcz te. Wynika to bowiem z wykorzystania w tym ut post powaniu specjalnego oprogramowania, które automatycznie kontroluje braki formalne pisma i uniemo liwia jego wniesienie w razie ich wyst pienia. Ponadto, wszelkie braki powinny by usuni te przez przewodnicz cego w ramach m Wy prowadzenia EPU104. Wskazane wy ej uwagi prowadz do wniosku, e przez wymagania formalne na gruncie art. 50537 k.p.c. ju w pierwotnej wersji nale formalne, jakie musi spe nia o rozumie takie wymagania pozew zgodnie z art. 126, 1261, 128 i 187 k.p.c. z wy czeniem obowi zku w asnor cznego podpisania pozwu, gdy wymaganie to iar zast pi podpis elektroniczny z ony przez powoda przy wnoszeniu pozwu w formie elektronicznej.105 W doktrynie wskazywano wi c, na zbie no tego poj cia z tym, uS w jakim u ywa go kodeks w post powaniu „zwyk ym”. Na etapie po przekazaniu sprawy z EPU do post powania zwyk ego nale y bowiem doprowadzi jedynie do usuni cia braków, które wyst pi y w zwi zku z elektroniczn post powania. Brakiem tym za z pewno ci form wszcz cia by brak mo liwo ci do czenia pra pe nomocnictwa i innych dokumentów wykazuj cych uprawnienie do dzia ania za stron , gdy ustawa z obowi zku do czenia tych dokumentów zwalnia i nakazuje jedynie wskaza te dokumenty (art. 68 zd. 2 , art. 89 § 1 zd. 3 k.p.c.)106. wie Ostatecznie stanowisko takie zaj S d Najwy szy w uzasadnieniu uchwa y z 18 pa dziernika 2013 r., III CZP 63/13 107, przyjmuj c, e zakres kontroli przewidzianej w art. 50537 § 1 k.p.c. nie jest to samy z zakresem badania okre lonego w art. 130 dli 103 J. Go aczy ski, [w:] Elektroniczne…, uw. 1 do art. 50537 , s. 202; K. Weitz, [w:] Kodeks…, red. T. Ereci ski, uw. 5 do art. 50537, s. 1035-1036; A. Wróbel, Post powanie…, s. 60. Por. szczegó owo J. Wid o, A. Wróbel, Post powanie…, s. 63. 105 Por. D. Szostek, [w:] Elektroniczne…, red. J. Go aczy ski, s. 72-73. 106 wo 104 Nale y wi c odrzuci pogl d, e wzywanie do dokumentu pe nomocnictwa na tle art. 50537 § 1 w pierwotnej wersji by o zb dne, odmiennie A. Mi , Post powanie…, s. 221. 107 OSNC 2014, nr 7-8, poz. 69. 67 ci Ins k.p.c. W szczególno ci wskazano tu na brak potrzeby wzywania powoda od podania adresu pozwanego w sytuacji, w której do przekazania dochodzi na skutek uchylenia nakazu zap aty (art. 50534 § 1 k.p.c.). S d Najwy szy uzna , e s d, któremu sprawa tyt zosta a przekazana jest uprawniony do zawieszenia post powania na podstawie art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c. bez konieczno ci ponownego wzywania powoda108. ut Za powy sz przemawia tak e nowelizacja art. 50537 § 1 k.p.c., która wyk adni nast pi a z dniem 7 lipca 2013 r. W wyniku jej wej cia w ycie art. 50537 k.p.c. tre . W jej wyniku przyj to, m Wy uzyska ca kiem inn e w zakresie braków pisma przewodnicz cy wzywa powoda jedynie do wykazania umocowania zgodnie z art. 68 zdanie pierwsze oraz do czenia pe nomocnictwa zgodnie z art. 89 § 1 zdanie pierwsze i drugie k.p.c. Ustawodawca nie wskaza motywów zmiany, cho mo na przypuszcza , e by a ona wynikiem krytyki pod adresem tego przepisu i niejasno ci tego do usuni cia, jakich braków formalnych powinien wezwa przewodnicz cy. iar Ustawodawca trafnie zrezygnowa wi c z pos ugiwania si w tym przepisie poj ciem „wymaga formalnych” i wyra nie wskaza , jakie braki powinny by uzupe nione uS przez powoda (i pozwanego) po przekazaniu sprawy do s du ogólnie w ciwego. Na tle obecnej redakcji tego przepisu nie ma ju raczej w tpliwo ci, e s d, któremu przekazano spraw po uchyleniu nakazu w elektronicznym post powaniu upominawczym nie ma podstaw do wzywania powoda do innych braków ni w nim pra okre lonych. Taki stan prawny zostanie utrzymany tak e w wyniku wej cia w ycie ustawy z dnia 10 lipca 2015 r. Ustawodawca doprecyzowuj c jedynie brzmienie art. 50537 § 1 k.p.c. wie wskaza jedynie, e wezwanie do wykazania umocowania jest konieczne jedynie wtedy, gdy stwierdzenie umocowania przez s d nie jest mo liwe na podstawie wykazu lub innego rejestru, do którego s d ma dost p drog elektroniczn . dli Trzeba jednak podkre li , e nowe i nie pozostawiaj ce ju w tpliwo ci brzmienie art. 50537 k.p.c. nie mia o zastosowania w sprawach, w których pozew zosta wo zg oszony przed 7 lipca 2013 r. Wynika to z przepisów przej ciowych ustawy z dnia 10 maja 2013 r., która z nielicznymi tylko wyj tkami stan a na zasadzie jednolito ci 108 Pogl d taki ju wcze niej wyrazi J.R. Antoniuk, Post powanie…, s. 1072. 68 ci Ins post powania przyjmuj c, e do post powa wszcz tych i niezako czonych przed dniem wej cia w ycie niniejszej ustawy stosuje si przepisy dotychczasowe (por. art. 2 tej e ustawy). Poniewa post powanie po przekazaniu sprawy przez tzw. e-s d do tyt du ogólnie w ciwego stanowi kontynuacj tego post powania to za dat jego wszcz cia nale y uzna wniesienie pozwu w formie elektronicznej. ut Analiza praktyki s dowej wskazuje, e s dy cz sto wzywa y do uzupe nia tak e innych braków ni okre lone w art. 50537 § 1 k.p.c. w brzmieniu po dniu 7 lipca 2013 m Wy r. Dotyczy o to jednak zarówno spraw wszcz tych przed jak i po 7 lipca 2013 r. Podstawow kwesti by o nagminne wzywanie powoda do ponownego wniesienia pozwu z w asnor cznym podpisem powoda lub jego pe nomocnika. W stosunku do tak sformu owanego starali si dania powodowie w sposób zró nicowany z niego wywi za . Powodowie z jednej strony sk adali jedynie wydruk iar z systemu teleinformatycznego EPU, czyli pierwotn tre pozwu odpowiadaj dok adnie zawarto ci jak i uk adowi pozwu elektronicznego jedynie opatruj c go uS asnor cznym podpisem (np. w sprawie 99). W wielu niestety wypadkach powodowie sk adali ca kiem nowe pisma procesowe, które w wi kszym lub mniejszym stopniu odpowiada y tre ciowo pierwotnemu pozwowi z elektroniczn . Jak wy ej by a mowa Akceptacja jednak przez s d w s du wymagaj ca podpisu pra i ponownego pozwu by a w tpliwa ju praktyka onemu drog w stanie prawnym przed 7 lipca 2013 r. ciwo ci ogólnej, niezale nie od daty wszcz cia post powania, sk adania pozwu odbiegaj cego tre ciowo od pozwu pierwotnie pojawia si wiele w tpliwo ci co do chwili wszcz cia post powania i mo liwo ci rozpoznania sprawy w innym zakresie ni przypadku wie wniesionego musia a by uznana za wyj tkowo nieprawid ow . W tej bowiem sytuacji zostaje ca kowicie zerwana dokona tego e-s d. W takim te wi post powania przed e-s dem dli z post powaniem nast puj cym po przekazaniu sprawy. Praktyka taka zaprzecza wi c przyj tej w kodeksie zasadzie kontynuacji post powania. wo Do szczególnie kuriozalnej sytuacji dosz o w sprawie 141. W sprawie tej e-s d przekaza spraw i nieprecyzyjno s dowi w ciwo ci ogólnej ze wzgl du na lakoniczno pozwu i powo anych w nim okoliczno ci. S d w ciwo ci ogólnej 69 ci Ins wezwa powoda do z enia podpisanych odpisów pozwów. W odpowiedzi na to wezwanie powód, zapewne omy kowo, z nowy pozew, który by skierowany przeciwko tej samej pozwanej, ale dotyczy zupe nie innej kwoty pieni tyt i wskazywa zupe nie inny numer umowy po yczki. Wskutek tego s d w nej ciwo ci ogólnej umorzy post powanie. Pogl d ten podzieli s d drugiej instancji, który oddali oczywi cie ut za alenie strony powodowej. Dzia anie powoda w tej sprawie, cho wadliwe, by o po cz ci wynikiem wadliwego wezwania go do ponownego z enia pozwu przez s d. Ograniczenie tego wezwania jedynie do braków okre lonych w art. m Wy 50537 § 1 k.p.c. spowodowa oby, e mo naby takiej sytuacji unikn . Praktyka do s dów prowadzi a tak e do wzywania powoda uzupe nienia wymienione w art. 50537 § 1 k.p.c. dodatkowych braków formalnych ni w brzmieniu obowi zuj cym po 7 lipca 2013 r. iar W sprawie 72 s d odmiennie ni przyj to w uchwale III CZP 63/13 wezwa powoda do podania prawid owego adresu pozwanego, mimo e wezwania takiego dokonywa ju wcze niej e-s d, a powód na nie nie zareagowa . S d umorzy w tej uS sprawie post powanie na skutek cofni cia pozwu przez powoda109. W sprawie 113 s d równie mimo wezwa do podania aktualnego adresu pozwanego, e w tej sprawie e-s d ju raz bezskutecznie to uczyni . Ze wzgl du na pra niewywi zanie si z tego zarz dzenia s d post powanie w sprawie umorzy 110. Na skutek jednak za alenia powoda postanowienie s du o umorzeniu post powania zosta o zmienione. S d pierwszej instancji ponownie wezwa powoda do wskazania braku post powanie zako czy o si wie prawid owego adresu pod rygorem zawieszenia post powania. Po uzupe nieniu tego wyrokiem uwzgl dniaj cym powództwo. Ponowne wzywanie powoda do podania prawid owego adres powoda w wskazanej ju uchwa y III CZP 63/13 by o zb dne i s d w wietle ciwo ci ogólnej by dli uprawniony do zawieszenia post powania z tej przyczyny bez konieczno ci ponownego wzywania powoda, ani uprzedniego podejmowania próby dor czenia. wo 109 Por. tak e postanowienie S du Okr gowego w S upsku z dnia 27 marca 2013 r., IV Cz 125/13 dost pne na stronie http://orzeczenia.ms.gov.pl/ 110 W ten sam sposób wygl da o post powanie s du w sprawie 132. 70 ci Ins W sprawie 64 s d za prowadzi dzia alno da od powoda podania numeru PESEL pozwanego, który gospodarcz . W post powaniu przed e-s dem powód wskaza jedynie numer NIP pozwanego. Wydaje si , e dzia anie s du by o wadliwe, gdy tyt wskazanie numeru NIP by o zupe nie wystarczaj ce dla potrzeb EPU, gdzie numer ten podaje si alternatywnie z numerem PESEL (por. art. 50532 § 2 pkt 1 k.p.c.), a w ut post powaniu przed s dem w PESEL pozwanego b Przerzucanie tego ci ciwo ci ogólnej zachodzi potrzeba ustalenia numeru cego osob z urz du (art. 2081 k.p.c.). fizyczn aru na powoda tylko z tego powodu, e post powanie to by o m Wy prowadzone wcze niej w ramach EPU jest niedopuszczalne. Cz stym b dem by o wzywanie powoda do ponownego wniesienia pozwu na formularzu, je li sprawa przed s dem w ciwo ci ogólnej mia a by prowadzona w post powaniu uproszczonym (sprawa 78, 86). Podobnie jak w przypadku dania ponownego wniesienia pozwu z w asnor cznym podpisem praktyka taka nie iar znajdowa a podstaw zarówno w pierwotnym brzmieniu ustawy, jak i po jej nowelizacji z dniem 7 lipca 2013 r. Mog a ona prowadzi do sformu owania odmiennej tre ci uS dania przez powoda lub zmiany okoliczno ci faktycznych pozwu. Praktyka ta by a szczególnie wadliwa, gdy w sprawie dosz o do wniesienia sprzeciwu, gdy w takim przypadku pozwany otrzymywa dwukrotnie odpis pozwu. Raz w ramach EPU, a drugi raz na skutek wniesionego sprzeciwu, przy czym za drugim razem pra otrzymywa pozew o innym uk adzie graficznym lub tre ci.111 Wr cz nagminne by o tak e wyzywanie powoda do przedstawienia w s dzie dowodów, na które powód powo ywa si w pozwie (sprawa 84, 88). S dy wie zapomina y, e kwestia przedstawienia dowodów przez powoda stanowi jego w asn decyzj , która wi e si z ci cym na powodzie ci arem dowodu i nie powinna by przedmiotem wezwania s du, zw aszcza w sytuacji, gdy wezwanie to jest opatrywane rygorem umorzenia post powania. Podobna sytuacja dotyczy a dli wzywania powoda w ramach uzupe nienia braków formalnych do „skonkretyzowania podstawy faktycznej powództwa”, gdy s d uznawa , pozwu by a zbyt wo lakoniczna (sprawy 138 i 139). e tre 111 Na kwesti t zwraca uwag M. Uliasz, Kontrola pism po przekazaniu sprawy przez e-s d – de lege ferenda, Iustita 2011, nr 4, s. 224. 71 ci Ins Powy sze zarz dzenia mog yby by dokonane ale z pewno ci nie mog yby by oparte o art. 50537 § 1 k.p.c. ale o przepisy dotycz ce przygotowania rozprawy. Przewodnicz cy ma bowiem prawo wezwa strony przed rozpraw do tyt przedstawienia powo anych dowodów (art. 208 § 1 pkt 5 k.p.c.) lub zarz dza enie pisma przygotowawczego, w którym s d okre li, jakie okoliczno ci powinny ut by w nim wyja nione (art. 207 § 3 k.p.c.). W analizowanych sprawach brak by o jednak wskazania na te przepisy. z g ównych wadliwo ci w post powaniu s dów by o za obj cie wszystkich zarz dze m Wy Jedn skierowanych do powoda w zwi zku z dostrze onymi uchybieniami rygorem umorzenia post powania, o którym mowa w art. 50537 § 1 k.p.c., mimo e rygor ten mo e dotyczy jedynie okre lonych w tym przepisie braków pozwu. Nie mo e by za procesowego. rozci gany post powania, lecz praktyk pos regulacje iar Warto wskaza , e inn na dotycz ce koncentracji materia u by o niewskazywanie w ogóle rygoru umorzenia enie si bardzo ogólnym sformu owaniem, i uS nieuzupe nienie braków b dzie skutkowa o „ujemnymi skutkami procesowymi” (np. w sprawie 76). Dzia anie takie by o jednak w tpliwe w wietle art. 50537 § 1 który wyra nie wskazuje, e wezwanie do wymienionych w nim braków powinna nast pi Niejednokrotnie zdarza o si powoda ca kowicie pra „pod rygorem umorzenia post powania”. tak e powo ywanie w zarz dzeniu skierowanym do wadliwej sankcji W jednej ze spraw (83) s d w niewykonanie wie przewodnicz cego do uzupe nienia pozwu. za ciwo ci ogólnej nie wezwa zarz dzenia na pocz tku post powania do uzupe nienia braku przez przedstawienie orygina u pe nomocnictwa w toku post powania przed s dem w dli i innych dokumentów wykazuj cych umocowanie organu do dzia ania. Uczyni to ju ciwo ci ogólnej, z tym e nie zagrozi rygorem z art. 50537 k.p.c. (umorzenie post powania), lecz zawieszeniem wo post powania. Wydaje si , e s d uzna i zastosowanie sankcji z art. 50537 § 1 k.p.c. jest dopuszczalne jedynie we wst pnej fazie post powania. 72 ci Ins W sprawie 85 s d wezwa powoda do uzupe nienia pozwu w terminie tygodniowym, a jako podstaw rozstrzygni cia wskaza art. 130 k.p.c. tyt Zdarzy o si te , e s d wezwa do uzupe nienia braków w terminie tygodnia pod rygorem umorzenia post powania (sprawa 89), zamiast ustawowego terminu dwutygodniowego. ut Zdarza y si te przypadki, gdy s dy wzywa y powoda do przedstawienia wszystkich okoliczno ci faktycznych i dowodów w terminie 2 tygodni pod rygorem ich pomini cia m Wy (sprawa 77). Zupe nie niezrozumia a by a za przedstawienie dowodów powo anych praktyka nakazuj ca powodowi w pozwie pod rygorem zawieszenia post powania z art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c. (sprawa 104). dy w ró nym zakresie egzekwowa y zakre lony rygor. Zdarza o si mimo i s d nakaza powodowi ponowne z bowiem, e enie pozwu na formularzu, a ten iar w ramach uzupe nienia pozwu przes same za czniki powo ane w pozwie oraz orygina pe nomocnictwa, to s d uzna uzupe nienie za prawid owe (sprawa 108). w uS Warto jednak wskaza , e w sprawach wszcz tych ju pewien czas po wej ciu ycie nowelizacji z 10 maja 2013 r. zacz a kszta towa si trafna praktyka ró nicowania rygoru w zale no ci od okre lonego braku. Przyk adowo s d do ponownego wniesienia pozwu z podpisem pra ciwo ci ogólnej wzywa i za cznikami w terminie tygodniowym pod rygorem zawieszenia post powania, a do uzupe nienia braku przez przedstawienie dokumentu pe nomocnictwa i innych dokumentów wykazuj cych umocowanie w terminie 2 tygodni pod rygorem wie umorzenia. Wskazany przyk ad by jednak wadliwy nie tylko z powodu, i ponowne wniesienie pozwu nie by o brakiem uzasadniaj cym wezwanie ale tak e ze wzgl du na rozbie ne zakre lenie terminów. Skoro s d podstawy wezwania upatrywa w art. braków. W przeciwnym razie nara stron dli 177 § 1 pkt 6 k.p.c. powinien by zakre li dwutygodniowy termin do uzupe nienia na konieczno uzupe niania ró nych braków w ró nych terminach, co wcale nie sprzyja o sprawno ci post powania. wo Analiza rozbie no ci praktyki s dowej w zakresie wzywania do uzupe nienia braków pozwu w sprawach przekazanych z post powania elektronicznego wskazuje na 73 ci Ins potrzeb stworzenia jednolitych formularzy zarz dze wydzia ów. Praktyk tak wdro dla przewodnicz cych y niektóre s dy i okazywa a si pomocna. Pos ugiwanie si bowiem formularzami s ona niezwykle cymi do uzupe nienia braków tyt formalnych pozwu nie by o rozwi zaniem prawid owym i cz sto stanowi o rzeczywist przyczyn b dnych zarz dze . Formularze te zawiera y bowiem zagro enie b dn procesow lub niew ciwym terminem. W specjalnie przygotowanym ut sankcj formularzu powinno uwzgl dni si wezwanie powoda tylko do braków, o których mowa w art. 50537 k.p.c. i okre li dwutygodniowy termin na uzupe nienie oraz rygor m Wy umorzenia post powania. Mimo generalnie niejednolitej praktyki s dów w zakresie wzywania do uzupe niania braków pozwu warto podkre li , zainicjowane ju uzupe nienia e zdarza y si równie sprawy, które by y po 7 lipca 2013 r., a w których s dy wzywa y jedynie do braków okre lonych w art. 50537 §1 k.p.c. rygorystycznie iar przestrzegaj c, aby powód w wykonaniu tego zobowi zania nie doprowadzi do zg oszenia nowych okoliczno ci lub nie doprowadzi do przekszta cenia podstawy uwag uS pierwotnego powództwa. Na szczególn zas uguje tu post powanie s du w sprawie 119. Powód, mimo e zosta wezwany jedynie do uzupe nienia pozwu przez dostarczenie orygina u pe nomocnictwa i dokumentu wykazuj cego umocowanie organu do dzia ania wniós pismo procesowe (pismo przewodnie), na nowe okoliczno ci faktyczne oraz cz pra w którym uzupe niono powo ane w pozwie dowody o nowe za czniki, powo ano si ciowo ograniczono powództwo. S d trafnie potraktowa to pismo jako niedopuszczalne na tym etapie pismo przygotowawcze i zarz dzeniem opartym na art. 207 § 6 k.p.c. nakaza jego zwrot pozostawiaj c wie w aktach sprawy samo pe nomocnictwo112. S d w wyroku uwzgl dni tak e zawarte w zwróconym pi mie ograniczenie powództwa. W sprawie 138 powód wykonuj c wezwanie do uzupe nienia braków z art. 50537 § 1 czynno dli wniós pismo, w którym powo nowe rodki dowodowe. Przewiduj c jednak, e jego mo e nie by skuteczna z wniosek o dopuszczenie wniesionego pisma wo 112 Warto jednak wskaza , e praktyka ta nie by a jednorodna, gdy w zbli onych okoliczno ciach w sprawie 123 ten sam s d uzna nowe powództwo za wniesione skutecznie i wyda uwzgl dniaj cy powództwo wyrok zaoczny. 74 ci Ins przygotowawczego na podstawie art. 207 § 3 k.p.c. S d przychyli si do wniosku powoda i dopu ci wniesione pismo. tyt Warto tak e wskaza , e w kilku sprawach zarz dzenia dotycz ce uzupe nienia braków pozwu z art. 50537 k.p.c. wydawali referendarze s dowi w s dzie w ciwo ci ogólnej (sprawy 100, 101, 102). By o to przewa nie w tych sprawach, w których po ut przekazaniu ich z EPU przewodnicz cy kierowa upominawczego. Abstrahuj c od faktu, do zwyk ego post powania e prowadzenie post powania w ramach m Wy zwyk ego post powania upominawczego jest ju niedopuszczalne po przekazaniu sprawy z EPU to referendarz s dowy nie ma kompetencji do wydawania zarz dze z art. 50537 k.p.c. Jak wiadomo kompetencje referendarza zosta y okre lone w sposób enumeratywny113, a w k.p.c. brak podstawy do prowadzenia post powania naprawczego po przekazaniu sprawy do s du w nie stanowi z pewno ci ciwo ci ogólnej. Podstawy takiej art. 4971 §3 w zw. z art. 50528 k.p.c, gdy uzupe nienie iar braków pozwu przed s dem w ciwo ci ogólnej nie stanowi ju w ramach EPU. Nawet je li dopu ci zwyk e post powanie upominawcze po ciwo ci ogólnej to uzupe nienie braków pozwu z art. uS przekazaniu sprawy s dowi w za 50537 k.p.c. nie jest elementem tego post powania, gdy uzupe nienia warunkuje dopiero mo liwo upominawczym. Podstaw t post powania dokonanie tego rozpoznania sprawy w post powaniu nie mo e by tak e art. 1305 k.p.c., który odnosi si Nale y wi c uzna , pra jedynie do zarz dze przewodnicz cego, o których mowa w art. 130 – 1304 k.p.c. e czynno ci uzupe nienia pozwu, (a tak e uzupe nienia sprzeciwu) z art. 50537 k.p.c. mo e wykonywa jedynie s dzia, a nie referendarz. Odmienna praktyka wymaga aby od ustawodawcy 5.2. Kwestia uzupe nienia op aty od pozwu dli Od pocz tku wej cia w przyznania wie kompetencji w tym zakresie. wyra nego ycie przepisów o EPU w tpliwo ci budzi kwestia, czy wo w razie przekazania sprawy na podstawie art. 50533, 50534 lub 50536 k.p.c. pobierana jest op ata uzupe niaj ca od pozwu w zwi zku z tym, e powód, wnosz c pozew 113 Por. szczegó owo P. Rylski, Pozycja …, s. 146-157. 75 ci Ins w elektronicznym post powaniu upominawczym, uiszcza jedynie czwart cz op aty (por. art. 19 ust. 2 pkt 2 u.k.s.c.). Zagadnienie to budzi o najwi cej w tpliwo ci na gruncie pierwotnego brzmienia art. 50537 k.p.c., który nie wskazywa w adnym tyt przypadku przekazania obowi zku uiszczenia op aty uzupe niaj cej. Brak by o tak e stosownej regulacji w ustawie o kosztach s dowych. Z tego wzgl du na tle pierwotnej pobiera ut regulacji dominowa pogl d, e nie ma podstaw do tego, aby op at uzupe niaj w którejkolwiek z wymienionych sytuacji.114 St d te taka decyzja ustawodawcy by a oceniana krytycznie. Wskazywano bowiem, e mo e to zach ca m Wy powoda do kierowania spraw do e-s du, nawet w wypadku, gdy roszczenie nie nadaje si do rozpoznania w ramach EPU jedynie w celu obni enia wysoko ci op aty.115 Mo na tak e by o spotka odosobnione jednak g osy w doktrynie na tle stanu prawnego obowi zuj cego do dnia 7 lipca 2013 r., e op aty uzupe niaj cej nie pobiera si od powoda jedynie w razie wniesienia sprzeciwu przez pozwanego iar i przekazania z tego powodu sprawy s dowi wed ug w ciwo ci ogólnej, a pobiera si j w pozosta ych wypadkach przekazania sprawy temu s dowi.116 uS Równie S d Najwy szy w uzasadnieniu uchwa y z dnia 10 pa dziernika 2013 r., III CZP 56/13117 potwierdzi , e na gruncie przepisów obowi zuj cych do dnia 7 lipca 2013 r. brak by o podstaw do pobierania op aty uzupe niaj cej od pozwu w razie przekazania sprawy do s du w Kwesti t zaj pra przekazania. ciwo ci ogólnej, bez wzgl du na podstaw si ostatecznie ustawodawca, który ustaw nowelizacyjn z dnia 10 maja 2013 r. przes dzi , e s d po przekazaniu mu sprawy na podstawie art. 50533 § wie 1 oraz 50534 § 1 k.p.c. ma wezwa powoda dodatkowo do uiszczenia op aty od pozwu w terminie dwutygodniowym od daty dor czenia wezwania pod rygorem umorzenia post powania. Uzna wi c, e jedynie w wypadku, gdy do przekazania dli 114 K. Weitz, [w:] Kodeks…, red. T. Ereci ski, uw. 14 do art. 50537, s. 1039; A, Mi . Post powanie…, s. 221. wo 115 D. Zawistowski, [w:] Kodeks…, red. H. Dolecki, T. Wi niewski, uw. 6 do art. 50532, s. 738; M. Tchórzewski, [w:] M. Tchórzewski, P. Telenga, Elektroniczne …, uw. 1art. 9, , SIP LEX. 116 J. Go aczy ski, . Go dziaszek, [w:] Elektroniczne…, red. J. Go aczy ski, uw. 7-14 do art. 19 u.k.s.c., s. 340-344. 117 OSNC 2014, nr 6, poz. 57. 76 ci Ins sprawy dosz o w wyniku wniesienia sprzeciwu powód nie powinien uiszcza brakuj cej cz ci op aty. Stan ten zostanie utrzymany po wej ciu w ycie ustawy z dnia 10 lipca 2015 r., gdy tyt wskazuje na to, ustawodawca w art. 50536 zd. 2 k.p.c. wyra nie e nie pobiera si op aty uzupe niaj cej od pozwu w razie przekazania sprawy na skutek wniesienia sprzeciwu. ut Analiza aktowa prowadzi do wniosku, e s dy z regu y nie wzywa y powoda do uiszczenia op aty uzupe niaj cej od pozwu. Dotyczy to praktycznie wszystkich spraw, m Wy w których pozew by wniesiony przed 7 lipca 2013 r. Rozwi zanie to by o w tym stanie prawnym prawid owe, gdy jak by a o tym mowa, brak by o wówczas podstawy normatywnej do takiego dania. W sprawach, w których pozew by wnoszony ju po 7 lipca 2013 r. s dy tak e z regu y nie wzywa y do uiszczenia op aty uzupe niaj cej od pozwu w ramach iar zarz dzenia z art. 50537 § 1 k.p.c., mimo e do przekazania dochodzi o na innej podstawie ni wniesienie sprzeciwu przez pozwanego. By o to najcz ciej wynikiem niskich warto ci dochodzonych roszcze , co sprawia o, e uiszczona przez powoda uS op ata minimalna 30 z wyczerpywa a ca w których op ata ta by a nale w sprawie op at . Przypadki, dana by y za stosunkowo rzadkie (np. sprawa 125 – op ata uzupe niaj ca 70 z , sprawa 142 – op ata uzupe niaj ca 39 z , sprawa 144 – wida pra op ata uzupe niaj ca 67 z , sprawa 145 – op ata uzupe niaj ca 535 z ). Jak wi c problem pobierania op aty uzupe niaj cej w przypadku realiów spraw rozpoznawanych w ramach EPU nie by znacz cy, gdy niska warto sporu nie uzasadnia a jej pobrania. wie 5.3. Umorzenie post powania przed s dem w przedmiotu ciwo ci ogólnej dli Ogó em w ród wszystkich przeanalizowanych spraw do umorzenia post powania na skutek nieuzupe nienia braków pozwu przez powoda dosz o w 40 dów w ciwo ci ogólnej, które nie doprowadzi y wo przypadkach, czyli w a 27,4%. By a to wi c wyj tkowo liczna grupa rozstrzygni do merytorycznego rozstrzygni cia sprawy. Z regu y przyczyn umorzenia by brak reakcji powoda na wezwanie przewodnicz cego do uzupe nienia braków. W jednym wypadku powód 77 ci Ins spó ni si z uzupe nieniem braku, a w trzech przypadkach s d uzna , e zakres uzupe nienia by niezgodny z zakre lonym wezwaniem. Oznacza to, e powodowie celow decyzj nie uzupe niali braków pozwu, aby doprowadzi do umorzenia tyt post powania, które przesta o z jakich przyczyn by dla nich interesuj ce. W jednej sprawie dosz o do umorzenia post powania na skutek zawarcia ugody w toku ut post powania. Warto zauwa , e poza przypadkami umorzenia post powania przez s d m Wy ciwo ci ogólnej ze wzgl du na nieuzupe nienie lub b dne uzupe nienie braków pozwu zdarza y si przypadki, e powód cofa pozew po przekazaniu sprawy. Sytuacje takie wcale nie by y rzadkie, gdy nast pi o to w a 14 sprawach (9,6% spraw). Dotyczy o to zarówno sytuacji, w której do przekazania dosz o na skutek braku podstaw do wydania nakazu zap aty (sprawy 85, 137), jak równie w sytuacji, w której e-s d uchyli nakaz zap aty (sprawa 60), czy te pozwany wniós sprzeciw iar (sprawa 61). Cho w wi kszo ci przypadków powód nie podawa przyczyn cofni cia pozwu mo na jedynie si domy la , e najcz ciej wynika o to z faktu, i nie by on uS zainteresowany kontynuowaniem post powania z pomini ciem regu EPU, które by y dla niego dogodniejsze od regu ogólnych118. Przyczyn t zapewne by tak e, w sprawach wszcz tych po 7 lipca 2013 r., obowi zek uiszczenia op aty uzupe niaj cej od pozwu w razie przekazania sprawy na podstawie art. 50533 § 1 lub dem w pra art. 50534 § 1 k.p.c. Do cofni cia pozwu dochodzi o ju na etapie post powania przed ciwo ci ogólnej, gdy powód zosta wezwany do uzupe nienia pozwu. W takich wypadkach zdarza o si , e s dy umarza y post powanie wskutek cofni cia mimo, e pismo powoda w tym przedmiocie wp yn o ju po up ywie wie dwutygodniowego terminu na uzupe nienie pozwu zgodnie z art. 50537 § 1 k.p.c. (np. w sprawie 61, 85, 89). Prawid owe powinno by za w tym wypadku umorzenie na podstawie art. 50537 § 1 k.p.c. ze wzgl du na nieuzupe nienie braków pozwu. pogl d, e umorzenie z art. 50537 § 1 k.p.c. dli W doktrynie mo na wr cz spotka zawsze wyprzedza umorzenie na podstawie skutecznego cofni cia pozwu.119 Pogl d wo 118 W jednej ze spraw powód wyra nie wskaza , e przyczyn cofni cia pozwu jest ch powództwa wed ug przepisów o w ciwo ci umownej. 119 Por. B. Dolata, Post powanie po przekazaniu sprawy z e-s du do s du w 2010, nr 4, s. 223. wniesienia ciwo ci ogólnej, Iustitia 78 ci Ins ten jest jednak niezasadny, gdy powód ma prawo cofn pozew, je li nie up yn ze skutkiem prawnym jeszcze termin do uzupe nienia braków formalnych pozwu. d powinien jednak sprawdzi , czy cofni cie takie spe nia wymagania z art. 203 § 4 tyt k.p.c. Warto wskaza , e powodowie w pi mie cofaj cym pozew dali jednocze nie ut zwrotu po owy ju uiszczonej op aty z powo aniem si na art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. a u.k.s.c. Przepis ten nakazuje zwrot po owy op aty od pisma cofni tego przed m Wy rozpocz ciem posiedzenia, na które sprawa zosta a skierowana. Praktyka s dów by a tu niejednolita. W sprawie 137 s d dokona takiego zwrotu. Trafniejsze wydaje si jednak rozstrzygni cie zapad e w sprawie 140, gdzie s d oddali wniosek powoda o zwrot uiszczonej op aty wskazuj c, e pozew zosta cofni ty ju po wydaniu nakazu zap aty, które nast pi o na posiedzeniu niejawnym120. Pogl d ten koresponduje z zasad kontynuacji. Przez poj cie posiedzenia, na które sprawa zosta a skierowana iar nie nale y rozumie rozprawy przed s dem w ciwo ci ogólnej, lecz posiedzenie, którego przedmiotem by o zbadanie podstaw do wydania nakazu w ramach EPU. jedynie po ow czwartej cz uS W przeciwnym razie powód skorzysta by z post powania w ramach EPU uiszczaj c ci op aty od pozwu, co wydaje si zbyt daleko posuni tym u atwieniem dochodzenia roszczenia. pra Ujawnienie praktyki cofania pozwu po jej przekazaniu sprawi o, e ustaw z dnia 10 lipca 2015 r. wprowadzono zmian , która dopuszcza, aby powód ju w pozwie zg osi wniosek o umorzenie post powania w razie przekazania sprawy do s du w ciwo ci ogólnej na skutek stwierdzenia braku podstaw do wydania nakazu lub jego uchylenia wie (art. 50532 § 4 k.p.c. w brzmieniu od dnia 8 wrze nia 2016 r.). W takim wypadku ed ma umarza post powanie orzekaj c jak przy cofni ciu pozwu (por. art. 50533 §3, art. 50534 § 3 k.p.c. w brzmieniu od dnia 8 wrze nia 2016 r.). Nale y liczy si z tym, e zmiana przepisów sprawi, i s dy w ciwo ci ogólnej zostan odci one od dli dokonywania zb dnych czynno ci po przekazaniu im sprawy, je li powód z góry nie zak ada kontynuowania post powania. W ten sposób post powanie zostanie Bior c pod uwag , 120 wo zako czone ju przed e-s dem bez konieczno ci anga owania w to innych s dów. e sprawy, w których dosz o do umorzenia post powania ze W ten sposób A. Mi , Post powanie…, s. 221 oraz A. Brenk, Elektroniczne…, s. 14. 79 ci Ins wzgl du na cofni cie pozwu po przekazaniu sprawy s dowi w ciwo ci ogólnej nie wcale rzadkie rozwi zanie to nale y uzna za krok w dobrym kierunku. Zobliguje to jednak e-s d do konieczno ci podj cia dodatkowej czynno ci w postaci wydania tyt postanowienia o umorzeniu post powania. Trafnie ustawodawca nie przewidzia jednak mo liwo ci z enia wniosku ut o umorzenie post powania na wypadek wniesienia przez pozwanego sprzeciwu od nakazu zap aty. Skoro bowiem obecnie sprzeciw ma stanowi pismo m Wy przygotowawcze, w którym pozwany jest obowi zany zawrze twierdzenia i wskaza dowody na ich poparcie, to wadliwym rozwi zaniem by oby umo liwienie powodowi za dania umorzenia post powania. Powód móg by w ten sposób chcie pozna lini obrony pozwanego i posiadane przez niego rodki dowodowe, aby ponownie wnie pozew w pó niejszym terminie, odpowiednio go modyfikuj c. Umorzenie post powania na podstawie art. 50537 k.p.c. nie powoduje bowiem powagi rzeczy iar os dzonej, a jednocze nie zdaniem orzecznictwa jest wyj tkowo korzystne, gdy nie niweluje skutku w postaci przerwania biegu terminu przedawnienia.121 uS Warto przy okazji wskaza , e z enie przez powoda wniosku ju w pozwie o umorzenie post powania na wypadek przekazania sprawy do s du w ciwo ci ogólnej ze wzgl du na brak podstaw do wydania nakazu zap aty lub uchylenie pra nakazu z urz du jest dla powoda korzystniejsze ni cofni cie pozwu ju po przekazaniu. Cofni cie pozwu powoduje bowiem upadek wszelkich skutków, jakie ustawa wi e z wniesieniem pozwu (art. 203 § 2 k.p.c.), a tak e podlega kontroli du (art. 203 § 4 k.p.c.). Powód w razie wniesienia sprzeciwu nie b dzie jednak post powania przed s dem w wie obecnie mia innego wyj cia jak cofn pozew, je li nie zamierza kontynuowa ciwo ci ogólnej. Wydaje si jednak, e ró nicowanie sytuacji powoda w zale no ci od tego, czy zg osi wniosek o umorzenie ju w pozwie, czy te cofn pozew w toku post powania nie wydaje si do ko ca trafne. W istocie dli rzeczy wniosek o umorzenie post powania zawarty w pozwie stanowi bowiem równie cofni cie pozwu i powinien wywo ywa to same skutki procesowe. wo 121 Por. uchwa a SN z 21 listopada 2013 r., III CZP 66/13, OSNC 2014, nr 7-8, poz. 72. 80 ci Ins 5.4. Uzupe nienie sprzeciwu tyt Kwestia uzupe nienia sprzeciwu budzi w doktrynie podobne problemy jak uzupe nienie pozwu. Wynika to z faktu, e art. 50537 § 3 k.p.c. dotycz cy tej kwestii nie uleg zmianie w wyniku nowelizacji z dnia 10 maja 2013 r. Stanowi on za , e ut je eli powód uzupe ni pozew zgodnie z wymogami § 1, przewodnicz cy wzywa pozwanego do uzupe nienia sprzeciwu w sposób odpowiedni dla post powania, w którym sprawa b dzie rozpoznana - w terminie dwutygodniowym od daty m Wy dor czenia wezwania. Jak trafnie zauwa ono w doktrynie przepis ten ma zastosowanie jedynie w wypadku, w którym zosta wydany nakaz zap aty i pozwany wniós prawid owo sprzeciw, wobec czego nakaz zap aty utraci moc i sprawa zosta a przekazana do s du wed ug ciwo ci ogólnej (art. 50536 k.p.c.), a ponadto tylko wówczas, gdy uprzednio iar powód usun braki formalne pozwu zgodnie z art. 50537 § 1 k.p.c.122, a wi c nie dosz o do umorzenia post powania z tej przyczyny. uS Praktyka s dów w ciwo ci ogólnej wzywania pozwanego do uzupe nienia braków sprzeciwu, podobnie jak braków pozwu by a niejednolita. Wynika o to zapewne z w tpliwo ci co do regulacji procesowej w tym zakresie i braku jasno ci, do by pra uzupe nienia jakich braków pozwany powinien zosta wezwany i jaki rygor powinien wzgl dem pozwanego zastosowany, gdy do zarz dzenia si nie zastosuje. Podobnie jak w przypadku pozwu s dy cz sto wzywa y do ponownego wniesienia sprzeciwu. Jest to o tyle zaskakuj ce, e sprzeciw z regu y by ju wniesiony w formie wie pisemnej (sprawa 79, 99, 103, 105, 106, 111). Wydaje si , e by o to wynikiem braku dysponowania przez s d w ciwo ci ogólnej orygina em sprzeciwu, a jedynie jego skanem wykonanym na potrzeby e-s du. Nie wszystkie s dy mia y, jak si wydaje , e przys uguje im uprawnienie do dania od e-s du dor czenia dli wiadomo pomocniczego zbioru dokumentów, które zak ada si w e-s dzie w chwili wp yni cia K. Weitz, [w:] Kodeks…, red. T. Ereci ski, uw. 10 do art. 50537, s. 1037. wo 122 81 ci Ins pierwszego pisma w innej drodze ni elektronicznej123. W praktyce z regu y tym pierwszym pismem by w nie sprzeciw pozwanego. Pomocniczy zbiór dokumentów po przes aniu do s du w ciwo ci ogólnej zostaje w czony do akt sprawy i nie tyt podlega ju odes aniu do e-s du124. W ten sposób s d jest uprawniony do zapoznania si z orygina em sprzeciwu. W niewielu sprawach, gdy do przekazania ut sprawy dosz o na skutek wniesienia sprzeciwu w formie pisemnej (papierowej) jedn z pierwszych czynno ci s du ogólnie w ciwego by o zarz dzenie o sprowadzeniu z e-s du pomocniczego zbioru dokumentów. Tymczasem umo liwia o to zapoznanie m Wy si z orygina em sprzeciwu a niekiedy i z dowodami, które do sprzeciwu do czy pozwany. Przyk adowo tak uczyni s d w sprawie 82, w której pozwany nie tylko wniós sprzeciw w formie pisemnej ale do czy do niego dowód w postaci potwierdzenia uiszczenia kwoty obj tej sporem125. Wymaganie ponownego wniesienia sprzeciwu wi za o si te z faktem, e iar w niektórych sprawach s dy wzywa y do wniesienia sprzeciwu na formularzu (77, 79, 103, 106) lub czy y wraz z tym zarz dzenie nakazuj ce zg oszenie wszystkich uS wniosków dowodowych pod rygorem pomini cia (99, 105). Znacz ce k opoty s dy napotyka y przy okre laniu w zarz dzeniu wzywaj cym do uzupe nienia sprzeciwu sankcji za jej niewype nienie126. St d te s d cz sto mimo 79, 105), albo okre la j pra wezwania w terminie dwutygodniowym sankcji takiej wyra nie nie okre la (sprawa niezwykle ogólnie jako „rygor niekorzystnych skutków procesowych” (sprawa 103). W jednej sprawie s d zarz dzi obowi zek ponownego wniesienia sprzeciwu pod rygorem wydania wyroku zaocznego (sprawa 111). wie 123 Por. § 248 ust. 3 zd. 1 rozporz dzenia Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 25 czerwca 2015 r. – Regulamin urz dowania s dów powszechnych, Dz. U. poz. 925 (dalej regulamin s dowy). Przepis ten w regulaminie z 2007 r. by zawarty w § 272a ust. 3 zd. 1. 124 dli § 248 ust. 3 zd. 2 regulaminu s dowego. 125 wo Warto wskaza , e w niektórych s dach da o si zauwa automatyczne danie przekazania podr cznego zbioru dokumentów w ka dej sprawie, tak e w przypadku gdy nie by o wniesionego sprzeciwu w formie papierowej. Prowadzi o to do kuriozalnej sytuacji, e e-s d przesy pomocniczy zbiór dokumentów, w którym jedynym pismem wniesionym w drodze papierowej by o danie przes ania tego zbioru wys ane przez s d w ciwo ci ogólnej. W doktrynie wskazuje si na okoliczno , e automatyczne danie pomocniczego zbioru dokumentów w ka dej sprawie nie jest trafne. Warto jednak pami ta , e za danie tego zbioru sprawia, i s d w ciwo ci ogólnej nie ma ju obowi zku informowa e-s du o zako czeniu post powania (por. B. Dolata, Post powanie…, s. 223). 82 ci Ins Warto wskaza na problem zwi zany z zarz dzenia z art. 50537 k.p.c. z daniem od pozwanego w ramach enia odpowiedzi na pozew i powo ania w nim okoliczno ci faktycznych pod rygorem ujemnych skutków procesowych w sytuacji, tyt gdy pozwany zg osi sam sprzeciw (sprawa 94). Wydaje si , stanowi a w pewnym sensie odpowied e praktyka taka na regulacj , która nie wymaga a od ut pozwanego uzasadnienia sprzeciwu. W takiej sytuacji s d nie dysponowa bowiem stanowiskiem pozwanego poza jego ogólnym sprzeciwem wzgl dem nakazu zap aty. za danie od pozwanego z enia odpowiedzi na pozew w sytuacji, gdy wniós on jedynie sam sprzeciw bez uzasadnienia jest dopuszczalne m Wy Z pewno ci w aktualnym stanie prawnym. Sprzeciw taki nie mo e by bowiem uznany za pismo przygotowawcze pozwanego, skoro nie ustosunkowuje si on w nim do okoliczno ci zg oszonych przez powoda (vide art. 127 k.p.c.). Z pewno ci jednak zarz dzenie takie nie mo e by wydane w ramach art. 50537 k.p.c., lecz na podstawie ogólnych iar przepisów dotycz cych przygotowania rozprawy (art. 207 – 208 k.p.c.), w cznie z okre lonymi w tych przepisach skutkami. Warto jednak wskaza , e je li pozwany w sprzeciwie poda , mimo braku takiego obowi zku, pewne twierdzenia lub wskaza rodki dowodowe, to wniesienie pó niejszej odpowiedzi na pozew wydaje si uS na zb dne, a ka de kolejne pismo przygotowawcze wymaga oceny zg oszonego materia u w ramach art. 6 k.p.c. e kwestia uzupe nienia sprzeciwu przez pozwanego zosta a pra Warto wskaza , ostatecznie wyja niona ustaw z 10 lipca 2015 r. w zbli ony sposób co uzupe nienie pozwu w art. 50537 § 2 k.p.c.. Od 8 wrze nia 2016 r. obowi zek uzupe nienia sprzeciwu powstaje jedynie w razie, gdy sprzeciw zostanie wniesiony przez wie przedstawiciela ustawowego, organ albo osob wymienion w art. 67 k.p.c. lub pe nomocnika. W takim przypadku przewodnicz cy b dzie wzywa pozwanego wy cznie do wykazania umocowania, o ile stwierdzenie umocowania przez s d nie drog elektroniczn , lub przed dli jest mo liwe na podstawie wykazu lub innego rejestru, do którego s d ma dost p enia pe nomocnictwa w terminie dwutygodniowym od dnia dor czenia wezwania. Ustawodawca wskaza te wyra nie, e nieusuni cie 126 Por. B. Dolata, Post powanie…, s. 223. wo powy szych braków nie uzasadnia odrzucenia sprzeciwu. 83 ci Ins W zwi zku z powy szym powstanie ten sam problem co w poprzednim stanie prawnym, jak ma zachowa si s d w razie nieuzupe nienia wspominanych braków. Trafnie przyj to w doktrynie, e w przypadku nieprzedstawienia pe nomocnictwa s d tyt powinien traktowa stron pozwan w dalszym post powaniu tak jak gdyby nie by a zast powana127. Nie daje to jednak prawid owych rezultatów w przypadku ut niewykazania uprawnienia do dzia ania przez organ jednostki organizacyjnej lub przedstawiciela ustawowego osoby, która nie ma zdolno ci procesowej. m Wy 5.5. Dalszy tok post powania przed s dem w ciwo ci ogólnej Jak by a ju o tym mowa elektroniczne post powanie upominawcze zosta o oparte na zasadzie wy czno ci, w wietle której w ramach tego post powania nie stosuje si przepisów o innych post powaniach odr bnych, z wy czeniem post powania iar upominawczego. Zasada ta nie dotyczy jednak post powania przed s dem ciwo ci ogólnej po przekazaniu sprawy przez e-s d. W post powaniu tym ogólne zasady dotycz ce w ciwego rodzaju post powania. Wiele uS stosuje si tpliwo ci budzi jednak, czy po przekazaniu sprawy s dowi w ciwo ci ogólnej jest mo liwe wydanie nakazu zap aty w post powaniu upominawczym lub nakazowym. EPU nale y uzna bowiem pewn pra Wydaje si , e stosowanie post powania upominawczego po przekazaniu sprawy z za niedopuszczalne128. Post powanie elektroniczne stanowi szczególn posta post powania upominawczego co wyklucza ponawiania go w tej samej sprawie. Dotyczy to przy tym ka dej z podstaw wie przekazania sprawy. W szczególno ci niedopuszczalno wydania ponownego nakazu zap aty w post powaniu upominawczym „zwyk ym” ujawnia si , gdy podstaw przekazania by o uchylenie nakazu zap aty przez e-s d z urz du lub utrata mocy tego nakazu w wyniku wniesienia sprzeciwu. W pierwszym przypadku dli okoliczno ci uchylenia s z regu y tak e aktualne w post powaniu upominawczym (art. 5021 k.p.c.), w drugim sprzeciw pozwanego czyni niedopuszczalnym ponowne wo 127 A. Mi , Post powanie…, s. 222. 128 K. Weitz, [w:] Kodeks…, uw. 4 do art. 50537 , s. 1034; odmiennie . Go dziaszek, Elektroniczne…, s. 129. 84 ci Ins wydanie nakazu. Post powanie upominawcze opiera si bowiem na za eniu, e wydany nakaz stanowi swoist propozycj rozstrzygni cia, której pozwany mo e nie zaakceptowa . Do tych samych konkluzji nale y doj w sytuacji, gdy e-s d stwierdzi tyt brak podstaw do wydania nakazu zap aty. Podstawy odmowy wydania nakazu w ramach EPU pokrywaj si z regu y z podstawami, które stanowi przyczyn ut odmowy wydania nakazu zap aty w „zwyk ym post powaniu upominawczym”. Wydanie w takim wypadku nakazu zap aty przez s d w ciwo ci ogólnej stanowi oby cz sto wyraz odmiennej oceny tej samej sytuacji procesowej co musi m Wy by uznane za zdecydowanie niedopuszczalne z punktu widzenia spójno ci systemu wymiaru sprawiedliwo ci. Ma to tak e bardzo niekorzystny wp yw na postrzeganie dów przez uczestników post powania. Ponadto takie dublowanie post powa upominawczych stanowi oby zupe nie nieuzasadnion „premi ” dla powoda, który móg by liczy na podwójne zbadanie podstaw wydania nakazu zap aty, mimo referendarza. poddane kontroli w ramach skargi na czynno ci iar zagadnienie to mo e by e uS Bardziej celowe wydaje si wi c przyj cie, e skoro post powanie w ramach EPU jest fakultatywne to powód decyduj c si na skorzystanie z drogi elektronicznej traci mo liwo uzna , przeprowadzenia tego post powania przed innym s dem. Nie mo na e brak w ustawie wyra nego wy czenia stosowania w dalszym toku zd. 2 i 50537 § 1 k.p.c. mo e tu by pra post powania przepisów o post powaniu upominawczym jak jest to w art. 50519 § 1 argumentem rozstrzygaj cym129. Wr cz przeciwnie wydaje si , e wskazane regulacje, a zw aszcza art. 50519 § 1 zd. 2 k.p.c. dotycz cy europejskiego post powania nakazowego i wykluczaj cy po przekazaniu wie sprawy z tego post powania rozpoznania sprawy w post powaniu upominawczym i nakazowym stanowi potwierdzenie ogólnej regu y, e inicjowanie dwóch post powa przyspieszonych zmierzaj cych do dochodzenia roszcze bezspornych Odmiennie . Go dziaszek, Elektroniczne…, s. 130. wo 129 dli jest niedopuszczalne. 85 ci Ins ród przeanalizowanych spraw wyst pi y liczne przypadki, gdy sprawa po przekazaniu jej do s du w ciwo ci ogólnej by a rejestrowana w repertorium Nc130 i wydawano w niej upominawczy nakaz zap aty, mimo e e-s d wskaza precyzyjnie tyt w uzasadnieniu na w tpliwo ci w stosunku do zg oszonego roszczenia. By o to szczególnie powszechne w tych s dach, w których funkcjonowali referendarze ut dowi i którym, jak mo na przypuszcza , przewodnicz cy przekazywa wszystkie sprawy o roszczenia pieni ne celem rozwa enia wydania nakazu zap aty w post powaniu upominawczym. Jak ju jednak wskazywano praktyka taka by a m Wy niedopuszczalna tak e z tego wzgl du, e referendarz w s dzie w ciwo ci ogólnej nie jest uprawniony do wydawania zarz dze , o których mowa w art. 50537 k.p.c. cznie spo ród wszystkich przeanalizowanych spraw a 14 zako czy o si prawomocnym nakazem zap aty zapad ym w post powaniu upominawczym, co stanowi o 9,6% wszystkich rozstrzygni . iar Przyk adowo w sprawie 34 dosz o do przekazania sprawy s dowi w ogólnej w wyniku uznania przez e-s d, e w tpliwo ci wynikaj ciwo ci z b dnego uS wyliczenia przez powoda kwoty odsetek. Po uzupe nieniu przez powoda braków pozwu, przez ponowne wniesienie pozwu o tej samej tre ci, s d w wyda nakaz zap aty uwzgl dniaj cy pozew w ca jedynie wskaza , ciwo ci ogólnej ci131. Na marginesie mo na e nakaz ten zosta w dalszym toku post powania uchylony pra a pozew odrzucony, gdy okaza o si , e pozwany w chwili wniesienia pozwu ju nie . Jeszcze bardziej w tpliwa sytuacja zaistnia a w sprawie 100, gdzie odmowa wydania wie nakazu zap aty przez e-s d wynika a z w tpliwo ci, czy ogólna suma kosztów oko okredytowych nie narusza przepisów kodeksu cywilnego. Kwestia ta nie budzi a ju w tpliwo ci referendarza w s dzie w pozwu wyda upominawczy nakaz zap aty. ciwo ci ogólnej, który po uzupe nieniu dli Zbli ona do wskazanych wy ej sytuacji mia a miejsce w sprawie 44, cho tu e-s d 130 ogólnie stwierdzi , e zg oszone roszczenie budzi w tpliwo ci. W wyniku W repertorium Nc zarejestrowano spraw wydania nakazu zap aty w sprawie 35. 131 wo do po przekazaniu z EPU, mimo braku pó niejszego Podobne okoliczno ci mia y miejsce w sprawie 45, 46, 102. 86 ci Ins uzupe nienia pozwu s d w ciwo ci ogólnej za da do czenia tak e dowodów wymienionych w pozwie i wyda nakaz zap aty132. Trudno przes dzi na ile do czenie przez powoda do pozwu dowodów wp yn o na odmienn ocen co do tyt wiarygodno ci zg oszonego roszczenia ale rozstrzygniecie to nie by o prawid owe. Jak by a ju o tym mowa ocena tego, czy zg oszone roszczenie budzi w tpliwo czy ut nie, jest dokonywana w ten sam sposób w ramach zwyk ego post powania upominawczego jak i w ramach EPU133. Do czenie dowodów do pozwu nie powinno tu mie znaczenia decyduj cego. m Wy W omawianej ju za sprawie 35 s d w ciwo ci ogólnej wyda nakaz w zwyk ym post powaniu upominawczym i uzna za skutecznie dor czony w drodze awizo po tym, jak e-s d odmówi wydania nakazu zap aty ze wzgl du na nieprawid owy adres pozwanego zawarty w pozwie. e ewentualnie odmienny pogl d uprawniaj cy do prowadzenia iar Wydaje si , post powania upominawczego po przekazaniu sprawy przez e-s d móg by by rozwa any w przypadku, gdy podstaw odmowy by a przyczyna wynikaj ca jedynie uS ze specyfiki post powania elektronicznego. W takim bowiem przypadku mo na twierdzi , e e-s d nie bada przes anek dopuszczalno ci wydania nakazu zap aty okre lonych w art. 499 k.p.c. Przyk adowo, gdy by o to wynikiem wniesienia pra powództw o roszczenie, którego data wymagalno ci jest wcze niejsza ni trzy lata od wniesienia pozwu (art. 50529 k.p.c.) lub w gr w sprawach o roszczenia pieni ne nale wchodzi a niew ce do w ciwo e-s du ciwo ci s du okr gowego na innej podstawie ni okre lona wart. 17 pkt 4 k.p.c. wie Sytuacja taka zaistnia a w sprawie 27, gdy powód z a jego wierzytelno pozew 25 marca 2014 r. by a wymagalna ju od 2007 r. E-s d odmówi wydania nakazu zap aty wskazuj c na naruszenie art. 50529a k.p.c. S d w ciwo ci ogólnej po 132 To sama sytuacja mia a miejsce w sprawie 70, 87. 133 K. Weitz, [w:] Kodeks…, uw. 6 do art. 50533, s. 1027. wo dli wezwaniu powoda do „do czenia dokumentów powo anych w pozwie” i uzupe nieniu 87 ci Ins przez niego tego braku wyda nakaz zap aty uwzgl dniaj c w ca ci wniesione powództwo. Nakaz w tej sprawie si uprawomocni 134. tyt W sprawie 91, w której roszczenia z zakresu prawa autorskiego dochodzi a organizacja zbiorowego zarz dzania dosz o do przekazania sprawy do s dów ciwo ci ogólnej ze wzgl du na niedopuszczalno ut przed e-s dem. S d w prowadzenia post powania ciwo ci ogólnej uzna , e nie ma jednak przeszkód wyda w takim przypadku nakaz zap aty w post powaniu upominawczym, który si m Wy uprawomocni . Wydaje si , jednak e tak e w przypadku, gdy podstawy odmowy wydania nakazu w EPU wynikaj jedynie ze specyfiki tego post powania nie jest zasadne wszczynanie kolejnego post powania upominawczego w tej samej sprawie. Przemawiaj za tym to same argumenty, które powo ano powy ej z wy czeniem iar tych, które odnosi y si do ponownego badania tych samych przes anek przez dwa ró ne s dy. W tym za przypadku podkre lenia wymaga, e do przekazania sprawy z EPU dochodzi na skutek b du powoda, który skierowa pozew do e-s du, mimo e uS ze wzgl du na dat wymagalno ci roszczenia lub jego niew niedopuszczalne. Nie wida ciwo by o to wi c podstaw dla których mia by uzyskiwa niejako drug szans na uzyskanie nakazu zap aty. pra Wydaje si , e po przekazaniu sprawy z post powania przed e-s dem nie ma ju tak e podstaw do przeprowadzenia post powania nakazowego.135 W pozwie sk adanym w ramach EPU zg oszenie wniosku o wydanie nakazu zap aty kumulacji post powa wie w post powaniu nakazowym jest bezprzedmiotowe wobec wyra nego zakazu (art. 50528 k.p.c.). Wniosek taki nie mo e by uwzgl dniony. Zg oszenie wniosku za przekazania sprawy do s du w wi c w formie ewentualnej na wypadek ciwo ci ogólnej nie wchodzi w gr z tego powodu, dli e powód nie mo e do czy do pozwu wymaganych dowodów (art. 485 § 1 k.p.c.). Zg oszenie takiego wniosku dopiero po przekazaniu sprawy nale y uzna To sama sytuacja mia a miejsce w sprawie 37 i 101. 135 wo 134 za W ten sposób K. Weitz, [w:] Kodeks…, uw. 6 do art. 50533, s. 1027; odmiennie . Go dziaszek, Elektroniczne…, 123, który dopuszcza na podstawie art. 50537 k.p.c. uzupe nienie pozwu o wniosek o rozpoznanie sprawy w post powaniu nakazowym ze stosownymi dowodami. 88 ci Ins sprzeczne z art. 4841 §2 k.p.c., który wymaga pisemnego wniosku powoda ju w pozwie. Jak by a o tym mowa uzupe nienie pozwu nie mo e i za tak daleko, aby zmierza o do zmiany tre ci pozwu na etapie post powania przed s dem w ciwo ci tyt ogólnej. W analizowanych sprawach mo na jednak zauwa przypadek, w którym s d ut ciwo ci ogólnej wadliwie dopu ci w ramach uzupe nienia pozwu zmodyfikowanie dania przez zg oszenie wniosku o wydanie nakazu zap aty w post powaniu m Wy nakazowym wraz z do czeniem stosownych dowodów (sprawa 57). Co dodaje szczególnej istotno ci to fakt, e pogl d ten wyrazi S d Apelacyjny w Bia ymstoku, który na skutek za alenia powoda uchyli postanowienia o umorzeniu post powania i przyj , e tre pozwu zg oszona w ramach EPU mo e odbiega uzupe nionego w wyniku przekazania sprawy do s du w od pozwu ciwo ci ogólnej w nie przez dodanie pewnych wniosków procesowych. Z pogl dem tym jak ju by a o tym iar mowa nie sposób jednak si zgodzi . W wielu wypadkach post powanie przed s dem w ciwo ci ogólnej ko czy o si uS wydaniem wyroku zaocznego. Przypadków takich w ród przeanalizowanych spraw by o 29, co stanowi a dopuszczalno 19,9 % rozstrzygni . Nie mo e by w tpliwo ci wydania takiego wyroku w dalszym toku post powania po ciwo ci ogólnej. Przed wydaniem takiego wyroku pra przekazaniu sprawy s dowi w konieczne jest jednak szczegó owe ustalenie, jaka by a przyczyna odmowy wydania nakazu zap aty przez e-s d. ogólnie w wie tpliwo ci budzi, czy dopuszczalne jest wydanie wyroku zaocznego przez s d ciwy w przypadku, gdy podstaw przekazania by o skuteczne wniesienie sprzeciwu. Ma to o tyle znaczenie, e do dnia 7 wrze nia 2016 r. obowi zuje jeszcze regulacja, i sprzeciw w ramach EPU nie wymaga uzasadnienia (por. brzmienie art. wniesienie sprzeciwu bez uzasadnienia mo e by negatywn uznane za wykluczaj ce wydania wyroku zaocznego. Nale y bowiem pami ta , podstaw wydania wyroku zaocznego jest z pozwanego, niebior cego udzia u w rozprawie, wyja nie wo dopuszczalno dli 50535 k.p.c. w brzmieniu do dnia 7 wrze nia 2016 r.). Nie jest wi c jasne, czy samo e enie wcze niej przez ustnie lub pisemnie (art. 340 k.p.c.) Za wyja nienia takie nie mo e by za uznane stwierdzenie, e pozwany 89 ci Ins sk ada sprzeciw od nakazu zap aty, bez dodatkowego wyja nienia. W takim te wypadku wydanie wyroku zaocznego wydaje si dopuszczalne, je li tylko zosta y spe nione wszystkie pozosta e warunki dla wydania takiego orzeczenia (tak te tyt w sprawach 88, 112)136. Nie mo na bowiem dopu ci , aby pozwany, który nie stawia si na rozpraw jedynie z tego powodu, ut korzy i nie zajmuje merytorycznego stanowiska w sprawie uzyskiwa e powód skorzysta na pewnym etapie post powania z EPU, jako formy dochodzenia roszczenia. m Wy Odmiennie jednak nale y oceni sytuacj , gdy pozwany wniós sprzeciw, w którym, mimo braku do dnia 7 wrze nia 2016 r. takiego obowi zku, odniós si zg oszonego do dania. W takim wypadku sprzeciw pozwanego nale y uzna za jego pisemne wyja nienia137, nawet je li uczyni to w sposób niezwykle zwi y. Z tego wzgl du nale y uzna za nieprawid ow praktyk s dów, które w kilku sprawach (53, 111 ) mimo wniesienia sprzeciwu z uzasadnieniem, wyda y wyroki zaoczne. W takiej iar sytuacji wydany wyrok nie móg by zaoczny, nawet je li pozwany nie bra udzia u w post powaniu przed s dem w ciwo ci ogólnej.138 Od dnia 8 wrze nia 2016 r. uS wskutek zmiany art. 50535 k.p.c. sytuacja taka powinny by regu , bowiem sprzeciw, który nie zawiera obligatoryjnych elementów z art. 503 § 1 zd. 2 k.p.c. w szczególno ci w odniesieniu do okoliczno ci faktycznych nie b dzie móg mie nadanego biegu139. pra Powy sze uwagi prowadz do wniosku, e zmiana tre ci art. 50535 k.p.c. ustaw z 10 lipca 2015 r. by a trafna. Wy czenie obowi zku uzasadnienia sprzeciwu w ramach 136 dli 137 wie Pogl d taki prezentowano jednomy lnie w okresie mi dzywojennym na gruncie przepisów o post powaniu upominawczym, gdy wówczas równie sprzeciw od nakazu zap aty nie wymaga „przytoczenia podstaw, faktów i dowodów” (art. 471 § 1 d. k.p.c.); por. A. Thon, System…, s. 25; . Kruszelnicki, Kodeks post powania cywilnego z komentarzem, Pozna 1938, uw. 4 do art. 471, s. 618; C. Glanz, Czy w post powaniu tocz cym si na skutek sprzeciwu od nakazu upominawczego, mo e by wydany wyrok zaoczny?, [w:] Kodeks post powania cywilnego. Zbiór aktualnych pyta prawnych rozstrzygni tych przez Komitet Redakcyjny „Polskiego Procesu Cywilnego, oprac. J.J. Litauer, W. wi cicki, ód 1949, s. 289-290. A. Thon, System…, s. 25. 138 wo Prawid owe wi c by o post powanie s du w sprawie 138, w której pozwany w sprzeciwie zaj stanowisko co do roszczenia (powo si na brak rodków finansowych i da oddalenia powództwa) a s d mimo bezczynno ci pozwanego na dalszych etapach post powania oddali powództwo wyrokiem kontradyktoryjnym wskazuj c na niewykazanie zasadno ci roszczenia. 139 Pogl d taki dominuje na gruncie art. 503 § 1 k.p.c., por. M. Manowska, Post powanie…, s. 165166. 90 ci Ins EPU by o nieuzasadnione. Sprawia o bowiem, e pozwany móg odroczy chwil obowi zkowego wdania si w spór lub podniesienia zarzutów formalnych dopiero na etap post powania przed s dem w ciwo ci ogólnej, co nie sprzyja o sprawno ci tyt post powania. Obecnie wymagania formalne sprzeciwu zosta y zrównane z tymi, jakie dotycz zwyk ego post powania upominawczego (art. 503 k.p.c.). ut Co do zasady dopuszczalno wydania wyroku zaocznego w sytuacji, gdy dosz o do stwierdzenia braku podstaw do wydania nakazu zap aty lub uchylenia nakazu zap aty m Wy nie budzi w tpliwo ci. W tych bowiem przypadkach brak by o jeszcze jakiegokolwiek stanowiska pozwanego. Wydaje si wykazywa si tu szczególn jednak, e s dy w ciwo ci ogólnej powinny ostro no ci , je li chodzi o przyjmowanie twierdze zawartych w pozwie za prawdziwe (art. 339 § 2 k.p.c.) w sytuacji, gdy e-s d wskaza na oczywist bezzasadno podana w pozwie wysoko kosztów oko okredytowych przekracza iar wskazywa , i powództwa. Dotyczy to zw aszcza wypadków, gdy e-s d daleko id ce ograniczenie zawarte art. 359 § 21 k.c. Bezkrytyczne wydanie w takim wypadku wyroku zaocznego uwzgl dniaj cego powództwo musi budzi uS tpliwo ci (sprawa 133). Równie w sytuacji, gdy ju prima facie wyliczenie odsetek przez pozwanego budzi w tpliwo ci i z tego wzgl du przekazano spraw ciwo ci ogólnej s d nie powinien uwzgl dnia powództwa w ca zaocznym (sprawa 109). pra tpliwo ci musi budzi tak e rozstrzygni cie, w którym s d w s dowi ci wyrokiem ciwo ci ogólnej wydaje wyrok zaoczny uwzgl dniaj cy powództwo, mimo e powód nie przedstawi w toku post powania adnego nowego materia u procesowego, ni rozbie no wie dysponowa e-s d. Ten za ten, którym w postanowieniu o przekazaniu sprawy wskaza na mi dzy wskazanym w pozwie limitem „linii kredytowej” udzielonej pozwanemu, a wysoko ci dochodzonego roszczenia z tytu u po yczki (sprawa 118). dny adres pozwanego s dy w prawid owo ciwo ci ogólnej powinny w sposób szczególnie danych adresowych pozwanego. Dor czenie wo wnikliwy kontrolowa dli Równie gdy e-s d odmówi wydania nakazu zap aty lub go uchyli ze wzgl du na odpisu pozwu pozwanemu w takim wypadku na ten sam adres, a nast pnie wydanie wyroku zaocznego i dor czenie go pod tym samym adresem w drodze awizo musi by uznane za nieprawid owe. 91 ci Ins Tak te sta o si w sprawie 43, gdzie na skutek rozbie no ci z adresem w bazie PESEL e-s d uchyli wydany przez siebie nakaz zap aty, gdy dokonane dor czenie nast pi o w trybie awizo. Przed uchyleniem nakazu powód na wezwanie e-s du tyt poda nowy adres pozwanego, który tak e okaza si w ocenie e-s du b dny (pismo by o awizowane). Okoliczno ci te w aden sposób nie przeszkodzi y s dowi ut ciwo ci ogólnej w dor czeniu odpisu pozwu pozwanemu na adres podany w pozwie (a nie adres, który powód poda na wezwanie do poprawienia) i tam te dor czono wyrok zaoczny, który si uprawomocni . m Wy Wy ej wskazana kwestia nie powinna budzi w tpliwo ci, je li powód na potrzeby post powania przed s dem w ciwo ci ogólnej poprawi adres pozwanego (tak w sprawie 39). Dotyczy to tak e sytuacji, gdy w toku post powania przed s dem ciwo ci ogólnej dosz o do niebudz cego w tpliwo ci ustalenia miejsca zamieszkania pozwanego. W kilku sprawach mimo przekazania przez e-s d iar w zwi zku z w tpliwo ciami co do danych adresowych pozwanego s d dor czy zawiadomienie o rozprawie na adres podany w pozwie. Dor czenie to nast pi o do uS k adresata (np. w sprawie 130). W tej sytuacji nie mia o ju znaczenia, e wyrok zaoczny zosta dor czony poprzez awizo. Wskazany przyk ad stanowi dodatkowo dowód, e zbyt pochopne odmawianie wydania nakazu zap aty przez e-s d w zwi zku z rozbie no ci w adresie zawartym w bazie PESEL, bez próby pra dor czenia nakazu, nie jest zasadne. Warto podkre li , e w wielu wypadkach s d w ciwo ci ogólnej w razie wydania orzeczenia w stosunku do pozwanego bez jego udzia u (nakaz zap aty, wyrok wie zaoczny), podobnie jak czyni to e-s d przed nadaniem klauzuli wykonalno ci konsultowa dane adresowe zawarte w bazie PESEL z danymi podanymi w pozwie (sprawy 44, 45, 109, 118, 124) ju na etapie oceny skuteczno ci dor czenia orzeczenia w sytuacji, gdy dosz o do awizacji. Zapewnia o to w toku post powania dli przed s dem w ciwo ci ogólnej podobny standard bezpiecze stwa, co przed e-s dem. Jedynie wyj tkowo mo na by o zaobserwowa odmienn praktyk , w nadania klauzuli wykonalno ci (sprawa 81, 133, 145). wo wietle której uzyskanie informacji z bazy PESEL nast powa o jedynie w celu 92 ci Ins Jednocze nie mo na wskaza , zawsze czy o si e wydanie wyroku zaocznego przez e-s d nie z uwzgl dnieniem powództwa. Przyk adem jest tu sprawa 92, w której dosz o do przekazania sprawy do s du w ciwo ci ogólnej, gdy powód tyt powo si jedynie ogólnie na przys uguj ce mu prawo z cesji oraz w sposób tpliwy uzasadni dochodzone roszczenie odsetkowe. S d w ciwo ci ogólnej po ut uzupe nieniu braku pozwu przez powoda wyda w sprawie oddalaj cy powództwo wyrok zaoczny. Jak wskaza do czone do pozwu dowody jak równie twierdzenia powoda wykaza y jedynie, i obci m Wy przys uguj naby on od poprzednika prawnego wierzytelno w stosunku do pozwanego. Powo ane za dokumenty w postaci noty eniowej oraz „abonamentu” nie wskazuj na istnienie adnej wierzytelno ci przys uguj cej powodowi. S d wskaza , e niezwykle lakoniczne uzasadnienie pozwu nie wskazuje ani na tre cz cej pierwotnego wierzyciela z pozwanym umowy ani daty jego powstania czy wymagalno ci. W zwi zku z tym s d oddali powództwo na iar zasadzie art. 6 k.c.140 Wskazana sprawa jest dobrym przyk adem tego, e same ogólne twierdzenia uzasadniaj na dokumenty nie uS powoda o przys ugiwaniu mu wierzytelno ci i powo anie si uwzgl dnienia powództwa nakazem zap aty, ani nawet wyrokiem zaocznym. Istnienie bowiem art. 339 § 2 k.p.c. nie zwalnia powoda od konieczno ci takiego sformu owania pozwu, które w sposób czytelny wska e na przys ugiwanie mu pra wierzytelno ci, której dochodzi. Cesjonariusz je li nie wska e konkretnie na tre zobowi zania , z którego wynika nabyta przez niego wierzytelno nie mo e liczy na to, e s d da wiar jego go os ownym twierdzeniom. wie Sposób zako czenia post powania przed s dem w ciwo ci ogólnej Umorzenie (brak uzupe nienia pozwu) – 40 (27,4%) Umorzenie (cofni cie pozwu) – 14 (9,6%) dli Umorzenie (ugoda) – 1 (1%) Nakaz zap aty w post powaniu upominawczym – 14 (9,6%) 140 wo Nakaz zap aty w post powaniu nakazowym – 1 (1%) Podobne okoliczno ci uzasadnia y oddalenie wyrokiem zaocznym powództwa w sprawie 96. 93 ci Ins Wyrok zaoczny uwzgl dniaj cy powództwo – 27 (18,5%) Wyrok zaoczny oddalaj cy powództwo – 2 (1,4%) tyt Wyrok zwyk y oddalaj cy powództwo – 15 (10,3%) Wyrok zwyk y uwzgl dniaj cy powództwo – 32 (21,2%) ut pra uS iar m Wy Wykres 13. Sposób zako czenia post powania przed s dem w Reasumuj c analiz post powania przed s dem w rozstrzygni ciwo ci ogólnej warto wskaza , wie e najliczniejsz grup ciwo ci ogólnej stanowi y omawiane ju przypadki umorzenia post powania ze wzgl du na brak uzupe nienia przez powoda braków pozwu. Przy uwzgl dnieniu cofni pozwu okazuje si , e w blisko 40% przypadków powodowie przekazania sprawy do s du w dli nie byli zainteresowani dalszym kontynuowaniem post powania gdy dosz o do ciwo ci ogólnej. Trudno oceni , czy by o to wynikiem jedynie zamiaru wyst pienia na drog s dow od pocz tku z pomi ciem wo e-s du, czy te wynika o z oceny, i szanse powodzenia w post powaniu zwyk ym s zdecydowanie mniejsze. 94 ci Ins Warto zauwa stanowi y , e spo ród rozstrzygni orzeczenia Najliczniejsz grup uwzgl dniaj ce w merytorycznych najliczniejsz ostatecznym rezultacie grup powództwo. by y tu co prawda wyroki kontradyktoryjne (21,2%) ale du y tyt udzia mia y te orzeczenia wydane bez udzia u pozwanego, jak nakazy zap aty w post powaniu upominawczym (9,6%), nakazowym (1%) oraz uwzgl dniaj ce wyroki ut powództwo zaoczne uwzgl dniaj cych powództwo (18,5%). zapad o Blisko przy wi c 30 % rozstrzygni pasywnej postawie pozwanego. Abstrahuj c od faktu, e dzia anie s du na etapie wydawania tych rozstrzygni m Wy zawsze by a prawid owa i w niedostatecznym stopniu s tak wysoki udzia tych rozstrzygni a ochronie pozwanego by wynikiem charakteru spraw, które by y w nim rozpoznawane. Z regu y niedu a warto stopnia bezsporno nie dochodzonego roszczenia i do pewnego roszczenia sprawia y, e pozwani nie decydowali si na e w stosunku do z zapad ych w ród analizowanych spraw orzecze uwzgl dniaj cych powództwo iar kwestionowanie rozstrzygni cia. Znamienne jest, adnego pozwani nie wnie li rodka zaskar enia. uS Niedu y by udzia spraw, które zako czy y si oddaleniem powództwa wyrokiem kontradyktoryjnym (10,3%), czy wyrokiem zaocznym (1,4%). Wydaje si , e wynika o to z faktu, e sprawy w których powodowie dysponowali materia em dowodowym, który nie by przekonuj cy ko czy y si z regu y cofni ciem pozwu lub umorzeniem post powanie przed s dem w dowody, które s pra na skutek nieuzupe nienia pozwu przez powoda. Powodowie z regu y kontynuowali ciwo ci ogólnej, gdy posiadali dostatecznie silne y wykazaniu ich roszcze lub pozwani nie podnie li np. zarzutu przedawnienia ju w sprzeciwie od nakazu zap aty. wo dli wie 95 ci Ins Wnioski ko cowe tyt 1. Analiza aktowa s dowi w ca ocenie praktyki s dów na etapie po przekazaniu sprawy ciwemu z elektronicznego post powania upominawczego prowadzi do ut wniosku, e wraz z biegiem czasu dochodzi do ujednolicenia stosowania przepisów kodeksu post powania cywilnego. Niestety zadanie to nie jest atwe i cz sto nie mo e to si obej bez zmian normatywnych lub wypowiedzi S du Najwy szego. m Wy Nale y bowiem pami ta , e liczba spraw przekazywanych z e-s du jest ogromna ze wzgl du na znacz cy wolumen spraw wp ywaj cych do tego s du. Z konieczno ci rozpoznania sprawy po jej przekazaniu musz si za zmierzy wszystkie s dy rejonowe i okr gowe w kraju co utrudnia ujednolicenie ich post powania. 2. Analiza spraw rozpoznawanych w EPU prowadzi do wniosku, e s to g ównie Warto wiadczenia pieni ne dochodzone przez powodów masowych. dochodzonych roszcze rzadko przekracza kilka tysi cy z otych, z regu y oscyluje oko o kilkuset z otych. Koniecznie trzeba jednak podkre li , zdecydowan wi kszo wierzycielami, lecz uS za iar sprawy o drobne spraw inicjuj przedsi biorcy e podmioty, które nie by y pierwotnymi zajmuj cy si zawodowo nabywaniem i windykacj wierzytelno ci. W zdecydowanej wi kszo ci przypadków powodowie s pra reprezentowani w post powaniu przez zawodowych pe nomocników. Pozwanymi w post powaniu przed e-s dem s w zdecydowanej wi kszo ci osoby fizyczne, nie prowadz ce dzia alno ci gospodarczej, które nie wyst puj wie pe nomocnika. w sprawie z udzia em 3. Wy ej wskazany charakter spraw rozpoznawanych w e-s dzie powinien rzutowa na wyk adni przepisów i praktyk ich stosowania. Niew tpliwie przejawem takiego e e-s d stosunkowo skrupulatnie bada dli dzia ania jest zaobserwowana praktyka, przes anki wydania nakazu zap aty. Skutkuje to tym, przekazania sprawy s dowi w e g ówn przyczyn ciwo ci ogólnej jest stwierdzenie braku podstaw do wo wydania nakazu zap aty. Najszerzej stosown podstaw wskazanie, w tpliwo ci s du. E-s d trafnie uznaje, e przytoczone okoliczno ci budz e zbytnia lakoniczno w praktyce jest za pozwu, zw aszcza w sytuacji, gdy powód jest 96 ci Ins nabywc dochodzonej wierzytelno ci nie uzasadnia wydania nakazu zap aty. Brak odniesienia si w pozwie do okoliczno ci powstania roszczenia uniemo liwia bowiem pozwanemu obron i odniesienie si merytoryczne do tyt podkre li , e ze wzgl du na metodologi dania pozwu. Nale y jednak badania nie analizowano przypadków, w których post powanie przed e-s dem zako czy o si ut zap aty. 4. Drugim przejawem szczególnej dba prawomocnym nakazem ci e-s du o ochron interesów pozwanego m Wy by a natychmiastowa reakcja na informacj od pozwanego, e nakaz zap aty zosta pozwanemu dor czony przez awizo pod adresem, który by Wypracowany w tym zakresie schemat post powania ju nieaktualny. e-s du zas uguje zdecydowanie na aprobat i powinien by uznany za wzór post powania dla innych sadów. E-s d po potwierdzeniu tej informacji nie tylko uchyla postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalno ci iar i uznawa skuteczno ale tak e ponownie dor cza nakaz zap aty wniesionego sprzeciwu oraz tak e z urz du przesy do komornika odpis postanowienia o skutecznym wniesieniu sprzeciwu i utracie mocy uS przez nakaz zap aty. Stosowana przez e-s d dobra praktyka powinna by stosowana na szersz skal . 5. W tpliwo ci budzi praktyka e-s du prowadz ca do odmowy wydania nakazu pra zap aty w sytuacji, gdy dane adresowe pozwanego s pochodz cymi z ewidencji ludno ci. Cho ostro no niezgodne z danymi taka mo e by zrozumia a ze wzgl du na charakter dochodzonych roszcze i sytuacj stron post powania przed e-s dem, to jednak trudno si samodzieln przes ank powinna wie stanowi zgodzi z pogl dem, e taka rozbie no odmowy wydania nakazu zap aty. Trafniejsze wydaje si bowiem umo liwienie powodowi poprawienia podanego adresu w ramach kontroli dokonywanej przed s d na etapie decydowania o zaistnieniu podstaw do uchylenia wydanego nakazu. Praktyka s dów w ciwo ci ogólnej równie wskazuje dli bowiem, e same w tpliwo ci e-s du co do danych adresowych pozwanego w bazie ciwego w sprawie. 6. braku Trafnie w praktyce e-s du uznano, mimo wo nie wykluczaj mo liwo ci skutecznego dor czenia w wyra nych podstaw normatywnych, e wniesienie pozwu przez powoda co do roszczenia, które sta o si wymagalne ponad 3 lata od dnia wniesienia pozwu stanowi samoistn podstaw 97 ci Ins przekazania sprawy do s du w ciwo ci ogólnej. Jednocze nie konieczne jest wykszta cenie praktyki, która b dzie eliminowa a obchodzenie wspomnianego zakazu przez odmow wydania nakazu, gdy podana przez powoda data wymagalno ci nie tyt wynika z adnych okoliczno ci podanych w pozwie i wydaje si w tpliwa. Pierwsze do wiadczenia z praktyki e-s du daj ca kowicie dowolne ut wyeliminowa umo liwienia z nadziej , powo ywanie e uda si daty w ten sposób wymagalno ci celem enia pozwu w ramach EPU. m Wy 7. Warto wskaza , e przeprowadzona analiza nie potwierdzi a tezy, i przed dniem wprowadzenia ograniczenia w mo liwo ci dochodzenia roszcze wymagalnych wcze niej ni 3 lata od daty wniesienia pozwu, nagminnie dochodzi o do wnoszenia powództw ju przedawnionych w dacie z wynika y jednak z okoliczno ci, enia pozwu. Ograniczenia takiej analizy e powodowie do dnia 7 lipca 2013 r. nie byli wyra nie zobowi zani do podania daty wymagalno ci dochodzonego roszczenia. iar Niemniej spraw, w których przed tym dniem powód dochodzi by wierzytelno ci wynikaj cych ze stosunków prawnych powsta ych wcze niej ni 3 lata nie by o du o. jednak, roszczenia ju e wprowadzenie wymogu oznaczenia daty wymagalno ci uS Wydaje si w pozwie powi zane ze wspominanym zakazem u atwi e-s dowi kontrol przes anek podstaw do wydania nakazu zap aty w kontek cie wiarygodno ci zg oszonego roszczenia. Przypadków bowiem, gdy powód z za enia wyst puje pra z pozwem, którym dochodzi wierzytelno ci naruszaj cej ograniczenie z art. 50529a k.p.c. nie odnotowano wielu. zas uguje praktyka e-s du w postaci do szczegó owego wie 8. Na aprobat ciwo ci ogólnej ze motywowania postanowienia o przekazaniu sprawy s dowi w wskazaniem przyczyn przekazania. Uzasadnienie takie, cho niezb dne stanowi dobr praktyk , która umo liwia s dowi w nie jest zawsze ciwo ci ogólnej podj cie dalszych decyzji procesowych. Niestety analiza aktowa prowadzi do e nie wszystkie s dy dostatecznie dli wniosku, korzystaj ze wskazanych w uzasadnieniu e-s du podstaw odmowy wydania nakazu zap aty. wo 9. Praktyka s dów w ciwo ci ogólnej po przekazaniu im sprawy przez s d ciwo ci ogólnej nie jest niestety wci jednorodna. Dotyczy to przed wszystkim zakresu braków pozwu, do których uzupe niania wzywaj s dy. Niestety zakres tego 98 ci Ins wezwania wci jest zbyt szeroki, mimo e kwestia ta zosta a wyja niona nowelizacj z 10 maja 2013 r. i orzecznictwem S du Najwy szego. Wci jednak w sprawach wszcz tych ju po 7 lipca 2013 r. zdarza y si przypadki wzywania do ponownego tyt enia pozwu przez powoda, czy te Wydaje si , e wci wniesienia go na urz dowym formularzu. jeszcze niedostatecznie u wiadomiona w ród s dziów jest ca ut obowi zuj ca w ramach EPU zasada kontynuacji post powania. Wymaga ona ciowego spojrzenia na post powanie zainicjowane pozwem w ramach EPU i jego dalsze stadium po przekazaniu s dowi w ciwo ci ogólnej. Zak ada ona m Wy skuteczno czynno ci stron i s du podj tych w post powaniu poprzedzaj cym przekazanie sprawy. St d te spotykano ponowne wezwania powoda do podania prawid owego adresu pozwanego, podczas, gdy wezwanie takie ju bezskutecznie przes e-s d. 10. Niedostatecznie tak e rozró niana przez s dy w ciwo ci ogólnej jest ich iar dzia alno wcze niej zmierzaj ca do uzupe niania pozwu lub sprzeciwu (art. 50537 k.p.c.) od zarz dze s cych przygotowaniu rozprawy. Konieczne jest wyra ne rozró nienie uS w zarz dzeniach kierowanych do stron, które obowi zki wynikaj z konieczno ci dostosowania pism procesowych do odmiennej formy post powania, a które z konieczno ci zgromadzenia materia u procesowego jeszcze przed rozpraw . Powinno to znale odzwierciedlenie we wskazanej przez s d w wezwaniu sankcji braków okre lonych w art. 50537 k.p.c. 11. Konieczne jest odnotowanie, jedynie przy nieuzupe nieniu pra procesowej. Umorzenie post powania wchodzi w gr e najcz stszym rozstrzygni ciem s dów wie ciwo ci ogólnej w sprawach przekazanych przez e-s d by o umorzenie post powania na skutek nieuzupe nienia pozwu przez powoda. Istotne znaczenie odgrywa y tak e przypadki cofni cia pozwu ju po przekazaniu sprawy. Wskazuje to w sposób jednoznaczny, e dla wielu powodów istotne znaczenie mia a mo liwo dli uzyskania nakazu zap aty w ramach EPU i nie byli oni zainteresowani dalszym prowadzeniem post powania wed ug regu ogólnych. Fakt ten mo e by uznany za jego szybko si odnie wo przejaw docenienia przez powodów post powania przed e-s dem ze wzgl du na , odformalizowanie i ni sze koszty. W zwi zku z tym z aprobat nale y do wprowadzonej ustaw z 10 lipca 2015 r. mo liwo ci zg oszenia ju 99 ci Ins w pozwie z enia wniosku o umorzenie post powania, gdy dojdzie do przekazania sprawy na skutek braku podstaw do wydania nakazu lub na skutek jego uchylenia. tpliwo ci budzi jednak, e umorzenie to nie wywo uje skutków to samych tyt z cofni ciem pozwu, w tym w szczególno ci, e nie powoduje upadku wszelkich skutków wniesionego powództwa. ut 12. Niedostateczne zrozumienie istoty post powania elektronicznego i obowi zuj cej w nim zasady kontynuacji sprawia, mo liwo ciwo ci ogólnej zako czenia post powania po przekazaniu sprawy m Wy wykszta cono e w praktyce s dów w nakazem zap aty. Ca kowicie b dne jest wszczynanie ponownego post powania upominawczego, gdy dosz o do przekazania sprawy s dowi w ciwo ci ogólnej. Nie ma przy tym znaczenia podstawa tego przekazania. Umo liwienie powodowi skorzystania z dwukrotnego post powania upominawczego, przy za materia , którym dysponuje s d w eniu, e ciwo ci ogólnej nie odbiega od tego, jaki mia do iar dyspozycji e-s d jest niedopuszczalne. Prowadzi to tak e do sytuacji, w których s d ciwo ci ogólnej odmiennie ocenia przes anki do wydania nakazu zap aty przy uS niezmienionym stanie faktycznym. Niestety w wielu sprawach poddanych analizie dosz o nie tylko do rozpoznania sprawy w zwyk ym post powaniu upominawczym ale tak e w konsekwencji do wydania prawomocnego nakazu zap aty. e wi cej uwagi s dy powinny przywi zywa pra 13. Wydaje si , do wydawanych wyroków zaocznych. Cho wydanie wyroku zaocznego po przekazaniu sprawy jest dopuszczalne, nawet w wypadku gdy wniesiono sprzeciw niezawieraj cy adnego uzasadnienia to jednak s dy powinny mo liwie szczegó owo przyjrze si motywom wie zawartym w przekazaniu sprawy. Dotyczy do w pierwszej kolejno ci przypadków, gdy do odmowy wydania nakazu dosz o na skutek w tpliwych twierdze powoda, których nie uzupe niono na etapie post powania przed s dem w to tak e wstrzymania si ciwo ci ogólnej. Dotyczy z wydaniem wyroku zaocznego do czasu wskazania dli nowego adresu pozwanego przez powoda w sytuacji, gdy e-s d uchyli nakaz zap aty ze wzgl du na niemo no prawid owego dor czenia nakazu pozwanemu. wo 100 ci Ins Bibliografia tyt Antoniuk J.R., Post powanie s du w ciwego po przekazaniu mu sprawy wniesionej w elektronicznym post powaniu upominawczym (uwagi na tle art. 50537k.p.c., MoP ut 2012, nr 20. Antoniuk J.,R., Pozew i sprzeciw od nakazu zap aty wniesione w elektronicznym m Wy post powaniu upominawczym po przekazaniu sprawy do s du w ciwego (uwagi na tle znowelizowanego art. 50537 k.p.c.), PPC 2015, nr 4. Arkuszewska A.M., Charakter sprzeciwu od nakazu zap aty - post powanie upominawcze, europejskie post powanie nakazowe, elektroniczne post powanie upominawcze, MoP 2011, nr 17. iar Brenk A., Elektroniczne post powanie upominawcze – kilka uwag na temat e-s du, Krajowa Rada S downictwa 2014, nr 3. uS Cie lak S., Elektroniczne post powanie upominawcze, MoP 2010, nr 7. Dolata B., Post powanie po przekazaniu sprawy z e-s du do s du w ogólnej, Iustitia 2010, nr 4. ciwo ci pra Draniewicz B., Elektroniczne post powanie upominawcze, Edukacja Prawnicza 2010, nr 5. wie Franczak K., Elektroniczne post powanie upominawcze - zalety i wady dla stron post powania, PPH 2011, nr 7. Gapska E., Wykorzystanie technologii informatycznych w cywilnym post powaniu dli dowym, [w:] P. Pogonowski, P. Cioch, E. Gapska, J. Nowi ska (red.), Wspó czesne przemiany post powania cywilnego, Warszawa 2010. wo Garlacz A., Money Claim on Line - sk adanie pozwów przez Internet w Anglii i Walii, CBKE 2006, nr 3, www.cbke.prawo.uni.wroc.pl. 101 ci Ins Go aczy ski J., Elektroniczne czynno ci procesowe, CBKE 2003, nr 3, www.cbke.prawo.uni.wroc.pl. tyt Go aczy ski J., Go dziaszek ., Elektroniczne post powanie upominawcze, w: M. Barczewski, K. Grajewski, J. Warylewski (red.), Prawne problemy wykorzystywania nowych technologii w administracji i wymiarze sprawiedliwo ci, Warszawa 2009. ut Go aczy ski J., Kotecka S., Klikaj c temid@, PME 2011, nr 3. Go dziaszek m Wy Go dziaszek ., Elektroniczne post powanie upominawcze, Warszawa 2014. ., Europejskie post powanie nakazowe. Informatyzacja na wzór EPU?, NW 2011, nr 2, numer specjalny 1. Go dziaszek ., Informatyczny prze om w post powaniu cywilnym? Rozwa ania nad iar elektronicznym post powaniem upominawczym, Pal. 2009, nr 9-10. Go dziaszek ., Kierunki zmian elektronicznego post powania upominawczego, [w:] E. Galewska, S. Kotecka, Ksi ga pami tkowa z okazji dziesi ciolecia Centrum Problemów Prawnych uS Bada i Ekonomicznych Komunikacji Elektronicznej i Studenckiego Ko a Naukowego - Blok Prawa Komputerowego, Wroc aw 2012. Go dziaszek ., Rozwój elektronicznego post powania upominawczego - postulaty pra de lege ferenda, NW 2011, nr 2, numer specjalny 1. Go dziaszek ., Spó ka jako strona w elektronicznym post powaniu upominawczym, wie Pr.Sp. 2010, nr 7-8. Harast A., Elektroniczne post powanie upominawcze (s dowe) w wybranych pa stwach Unii Europejskiej, MoP 2009, nr 20. dli Kaczmarek – Templin B., Go dziaszek ., Mechanizm rozpoznania sprawy w elektronicznym post powaniu upominawczym – polemika, MoP 2010, nr 16. wo Kaczy ski M., Sprzeciw od nakazu zap aty w elektronicznym post powaniu upominawczym, RPr. 2011, nr 1. 102 ci Ins Ko ció ek A., Sprzeciw w elektronicznym post powaniu upominawczym - uwagi na tle obowi zuj cych oraz projektowanych rozwi za legislacyjnych, MoP 2013, nr 13. tyt Misztal-Konecka J., Umorzenie post powania po przekazaniu sprawy z elektronicznego post powania upominawczego - uwag kilka, MoP 2012, nr 14. ut Mi A., Post powanie po przekazaniu sprawy przez e-s d, Iustitia 2011, nr 4. Pasi ski M., Leszczy ska A., Post powanie elektroniczne, RPr 2009, nr 6. m Wy Pawliczak J., Pietryka A., Elektroniczne post powanie upominawcze - ocena skutków regulacji, „Krajowa Rada S downictwa” 2011, nr 4. Potejko P., Elektroniczne post powanie upominawcze - fikcja wymiaru sprawiedliwo ci, MoP 2010, nr 1. iar Prus M., Zalesi ska A., Koncepcja teoretyczna elektronicznego post powania upominawczego a jej wdro enie (konkluzje prawnika - praktyka w pierwsz rocznic funkcjonowania portalu), PME 2011, nr 1. uS Sadowski M., Co oznacza zakaz do czania dowodów oraz obowi zek ich wskazania w tre ci pozwu wniesionego w elektronicznym post powaniu upominawczym (art. 50532§ 1 k.p.c.), PPC 2011, nr 2. pra Sadowski K., Piaskowska O.M., Kot owski D., Kilka uwag w zakresie praktycznego stosowania art. 50537§ 1 k.p.c., MoP 2011, nr 23. P., Projekt elektronicznego wie Telusiewicz post powania upominawczego, w: Elektroniczne aspekty wymiaru sprawiedliwo ci, red. G. Tylec, J. Misztal-Konecka, Bydgoszcz-Lublin 2009. dli Tylec G., Telusiewicz P., Elektroniczne post powanie upominawcze - pierwsze 3 miesi ce. Uwagi dotycz ce praktyki funkcjonowania, MoP 2010, nr 14. wo Uliasz M., Kontrola pism po przekazaniu sprawy przez e-s d – de lege ferenda, Iustita 2011, nr 4. 103 ci Ins Wid o J., Elektroniczne post powanie upominawcze, Warszawa 2010. Wid o J., Wróbel A., Post powanie przed s dem w ciwo ci ogólnej po przekazaniu tyt sprawy z elektronicznego post powania upominawczego w wietle art. 50537 k.p.c. Uwagi de lege lata i de lege ferenda, PS 2012, nr 4. ut Wróbel A., Dost p stron post powania do akt s dowych w elektronicznym post powaniu upominawczym - problemy praktyczne, MoP 2011, nr 15. m Wy Zembrzuski T., Elektroniczne post powanie upominawcze a skuteczno prawnej w post powaniu cywilnym, [w:] Skuteczno ochrony prawa. X Konferencja Wydzia u Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, 27 luty 2009 r., Warszawa 2009. wo dli wie pra uS iar 104 ci Ins ZA 2 3 4 cych przedmiotem analizy Sygnatura Data wniesienia pozwu ock I C 760/14 30-09-2013 ock I C 2298/13 05-07-2013 ock I C 951/13 11-03-2013 ock I C 63/14 15-11-2013 yrardów I C 1364/13 15-07-2013 yrardów I C 1072/13 upr. 20-05-2013 d Okr gowy d Rejonowy ock 6 ock 7 ock yrardów I C 194/14 upr. 08-11-2013 8 ock Sochaczew I C 234/13 upr. 23-10-2012 9 ock Sochaczew I C 329/14 upr 17-12-2013 10 11 12 ock ock ock Sochaczew sk sk I C 335/14 upr I C 135/14 upr I C 815/13 21-10-2013 05-11-2013 29-05-2013 13 ock sk I C 633/13 upr 14-02-2013 14 ock ock I C 3001/13 upr 18-07-2013 15 ock ock I C 3432/12 19-09-2013 16 ock ock I C 292/12 17 ock awa IX C 871/13 18 19 20 ock ock ock uS 5 pra iar m Wy 1 ut tyt Nr Wykaz spraw b CZNIK 20-09-2013 wo IX C 874/13 upr I C 66/14 upr I C 488/13 upr dli wie awa awa Gostynin 12-10-2011 27-06-2013 02-01-2013 20-03-2013 105 ci Ins 21 ock Gostynin I Cupr 761/13 20-09-2013 22 ock Gostynin I Cupr 557/13 20-07-2012 ock tyt Ciechanów I Cupr 124/14 26-11-2013 24 ock Ciechanów I Cupr 149/14 22-11-2013 25 Ciechanów I Cupr 111/14 25-10-2013 I C 22/14 08-08-2013 ut 23 ock Zielona Góra 27 Zielona Góra I NC 40/14 25-03-2014 28 Zielona Góra I C 73/14 26-10-2013 29 Zielona Góra I C 397/13 upr 10-04-2014 30 Zielona Góra I C 1134/13 19-09-2013 31 Zielona Góra I C 1216/13 24-09-2013 32 Zielona Góra I C 140/13 30-01-2013 33 Zielona Góra Nowa Sól I NC 1406/13 25-06-2013 34 Zielona Góra Nowa Sól I NC 118/14 12-10-2013 35 Zielona Góra wiebodzin I NC 2482/13 36 Zielona Góra wiebodzin I NC 58/14 23-09-2013 37 Zielona Góra wiebodzin pra 03-04-2013 I NC 655/14 14-11-2013 38 Zielona Góra Zielona Góra I C 1496/13 05-02-2013 39 Zielona Góra Zielona Góra I C 374/14 30-10-2013 40 Zielona Góra Zielona Góra I C 517/14 10-06-2013 41 Zielona Góra aga I C 227/13 27-11-2012 42 Zielona Góra aga I C 1288/13 43 Zielona Góra aga I C 126/14 25-06-2013 44 Zielona Góra ary I NC 1317/13 upr 22-05-2013 m Wy 26 iar Krosno Odrza skie Krosno Odrza skie Krosno Odrza skie Nowa Sól uS dli wie 20-09-2013 wo 106 ci Ins 45 Zielona Góra ary I NC 323/14 19-09-2013 46 Zielona Góra ary I NC 1059/14 03-01-2014 tyt Olsztyn I C 258/13 06-03-2013 48 Olsztyn I C 409/13 03-04-2013 Olsztyn I C 281/13 16-01-2013 Olsztyn Olsztyn Olsztyn Olsztyn I C 257/13 I C 164/13 I C 37/13 V GC 108/13 15-12-2012 25-10-2011 17-09-2013 11-01-2013 54 Olsztyn V GC 190/13 24-07-2013 55 Olsztyn V GC 110/13 08-05-2013 56 Olsztyn I C 455/11 23-03-2011 57 Olsztyn I C 508/13 19-05-2013 58 Olsztyn I C 55/14 05-06-2013 59 Olsztyn I C 503/13 29-03-2013 60 Olsztyn I C 355/13 21-01-2013 61 Olsztyn I C 256/13 17-11-2012 62 Olsztyn I C 39/13 14-12-2012 63 Olsztyn 64 Olsztyn 65 Olsztyn 66 Olsztyn 67 ód 68 ód 69 ód 70 ód 71 ód 49 18-12-2012 V GC 4/14 29-10-2013 V GC 69/14 03-12-2013 I C 105/14 29-01-2014 I Nc 1769/14 18-07-2014 XVII C 1750/14 XII GC 1229/13 dli 23-08-2013 04-01-2013 wo ód ródmie cie ód ródmie cie ód ródmie cie ód ródmie cie I C 560/13 wie Kutno pra uS iar m Wy 50 51 52 53 ut 47 I Nc 375/14 17-03-2014 I Nc 307/13 21-09-2012 107 ci Ins 72 ód 73 ód ód ródmie cie XII GC 934/14 08-04-2014 Zgierz I C 2566/13 10-10-2013 ód ód tyt Kutno Kutno I C 466/13 I C 165/14 25-01-2013 01-08-2013 76 ód Pabianice I C 113/14 13-06-2013 77 ód Pabianice I C 1024/13 13-02-2013 ód Skierniewice VII Nc 73/14 23-12-2013 78 80 ód Skierniewice VII C 137/13 28-09-2012 ód Skierniewice I C 673/14 upr 25-06-2014 ód ód ód ód Skierniewice owicz owicz I C 310/13 upr I C 284/14 I C 407/12 XGC 703/13 30-03-2013 07-11-2013 02-09-2012 21-02-2013 XGC 657/14 08-07-2014 ód 87 Tarnobrzeg 88 Tarnobrzeg 89 Tarnobrzeg 90 Tarnobrzeg 91 Tarnobrzeg 92 Tarnobrzeg 93 Zgierz Mielec I C 2494/13 20-09-2013 I Nc 91/14 26-03-2014 VIC 211/13 upr 14-02-2013 I Nc 9/13 28-11-2012 I Nc 38/13 24-01-2013 wie 86 pra ód uS 85 iar 81 82 83 84 m Wy 79 ut 74 75 08-05-2013 Mielec I C 1206/13 upr 17-09-2013 Tarnobrzeg Mielec I C 1319/13 upr 94 Tarnobrzeg Kolbuszowa (SR w Mielcu wydz. zam.) VI C 551/13 24-07-2014 95 Tarnobrzeg Stalowa Wola VII NC 221/13 26-06-2013 dli I Nc 106/13 18-10-2013 wo 108 ci Ins 96 Tarnobrzeg Stalowa Wola VII C 288/13 09-05-2013 97 Tarnobrzeg Stalowa Wola I C 185/14 20-12-2013 tyt Tarnobrzeg Stalowa Wola I Nc 833/14 20-12-2013 99 Tarnobrzeg Tarnobrzeg I C 420/13 20-05-2013 Tarnobrzeg Tarnobrzeg I Nc 119/14 04-12-2015 101 Tarnobrzeg Tarnobrzeg I Nc 163/14 21-10-2013 102 Tarnobrzeg Tarnobrzeg I Nc 449/14 25-06-2013 103 Tarnobrzeg Tarnobrzeg V GC 506/13 18-06-2013 104 Tarnobrzeg Tarnobrzeg V GC 17/14 04-09-2013 105 Tarnobrzeg Tarnobrzeg V GC 298/13 20-12-2012 106 Tarnobrzeg Tarnobrzeg V GC 563/13 24-06-2013 100 ut 98 upsk I C 1719/13 28-05-2013 108 upsk upsk I C 2942/13 upr 24-06-2013 109 upsk upsk I C 2667/13 05-07-2013 110 upsk upsk I C 2485/13 upr 24-05-2013 111 upsk upsk I C 1728/13 upr 04-04-2013 112 upsk upsk I C 1726/13 upr 22-05-2013 113 upsk upsk I C 1723/13 30-08-2012 114 upsk upsk I C 1706/13 upr 115 upsk upsk I C 1698/13 upr 10-05-2013 116 upsk upsk I C 385/14 upr 15-10-2013 dli wie upsk pra uS iar m Wy 107 07-05-2013 wo 109 ci Ins 117 upsk upsk I C 268/14 upr 17-09-2013 118 upsk upsk I C 262/14 upr 12-11-2013 tyt upsk upsk I C 51/14 28-08-2013 120 upsk upsk I C 43/14 17-10-2013 upsk upsk I C 3163/13 18-09-2013 upsk upsk I C 3252/13 upr 06-09-2013 121 122 m Wy 123 ut 119 upsk I C 3238/13 upr 12-08-2013 upsk upsk I C 3199/13 03-10-2013 upsk upsk I C 403/14 16-12-2013 126 Opole Opole I C 2099/13 06-04-2013 127 Opole I C 2186/13 21-06-2013 128 Opole Opole I C 216/13 14-06-2013 129 Opole Opole I C 2293/13 22-05-2013 130 Opole Opole I C 2162/13 17-06-2013 131 Opole Opole 132 Opole Opole 133 Opole Opole 134 135 136 Opole Opole Opole Opole Opole Opole 137 Opole Opole IX C 1470/14 upr 27-09-2012 138 139 140 Opole Opole Opole Opole Opole Opole IX C 828/14 IX C 496/14 IX C 779/14 141 Opole Opole IX C 1459/14 upr 29-10-2013 142 Opole Opole IX C 1639/14 upr 11-07-2013 143 Opole Opole IX C 1830/14 upr 110 24-06-2013 124 125 iar upsk Opole 11-04-2013 I C 18/13 14-06-2012 I C 196/13 21-12-2012 I C 210/13 IX C 1835/14 upr IX C 1401/14 upr 01-08-2012 27-03-2014 25-07-2013 dli wie pra uS I C 2170/13 29-05-2013 24-06-2013 21-06-2013 wo ci Ins Opole Opole IX C 1796/14 upr 04-04-2014 145 Opole Opole IX C 1572/14 12-02-2014 Opole I C 113/13 29-08-2012 tyt 144 146 Opole ut wo dli wie pra uS iar m Wy 111 ci
