Prezentacja sukcesja

Sukcesja
aspekty prawne i znaczenie
Sukcesja to następstwo prawne — jest to wstąpienie w ogół praw i
obowiązków przez nabywcę ogółu praw zbywającego.
Wyróżniane są dwa typy sukcesji:
 sukcesja uniwersalna – wstąpienie w ogół praw i obowiązków
 sukcesja singularna – wstąpienie w część praw i obowiązków
Główne formy prowadzenia
działalności gospodarczej
Prawo cywilne:

Spółka cywilna

Indywidualna
działalność
gospodarcza
Spółki osobowe:
Spółki kapitałowe:

Spółka jawna

Spółka z ograniczoną

Spółka partnerska
odpowiedzialnością

Spółka komandytowa  Spółka akcyjna
Skutki śmierci przedsiębiorcy prowadzącego
jednoosobową działalność gospodarczą
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Utrata zdolności prawnej, czyli bycia podmiotem praw i
obowiązków prawnych
Wygaśnięcie posiadanych koncesji, licencji, uprawnień
wynikających z decyzji administracyjnych i zezwoleń
Przejście zobowiązań przedsiębiorcy na jego spadkobierców
Wygaśniecie umów przedsiębiorcy z kontrahentami (umowa
leasingu, kredytu, współpracy, dostawy)
Konieczność przeprowadzenia postępowań spadkowych
Wygaśnięcie udzielonych pełnomocnictw
Skutki śmierci wspólnika spółki osobowej
1. Konieczność przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego
spółki lub kontynuowanie działalności przez pozostałych
wspólników
2. Konieczność przeprowadzenia postepowań spadkowych
3. Obowiązek spłaty spadkobierców
4. Konieczność sporządzenia bilansu spółki na dzień śmierci
wspólnika
Skutki śmierci udziałowca spółki kapitałowej
1. W przypadku spółki jednoosobowej - konieczność powołania przez
Sąd kuratora, który prowadzi spółkę do czasu zakończenia
postepowań spadkowych i wyboru nowych władz
2. Wejście do spółki spadkobierców zmarłego, chyba że umowa stanowi
inaczej
3. Obowiązek spłaty spadkobierców niewstępujących do spółki zgodnie
z warunkami spłaty określonymi w umowie
Skutki śmierci przedsiębiorcy prowadzącego
jednoosobową działalność gospodarczą – przykład
STAN FAKTYCZNY
• Przedsiębiorca prowadzi SKLEP SPOŻYWCZY, w którym prowadzona jest
sprzedaż alkoholu
• Stan towaru 150.000 zł, w tym alkohol i napoje 60% tj. 90.000 zł
• Zatrudnienie:
 5 osób zatrudnionych na umowę o pracę
 1 osoba nieuregulowany stosunek pracy
Skutki śmierci przedsiębiorcy prowadzącego
jednoosobową działalność gospodarczą - przykład
LIKWIDACJA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
VAT
• do celów podatku VAT należy sporządzić wykaz towarów wg ceny sprzedaży (rynkowej), od
których był odliczony podatek VAT = 24.360 zł.
• podatek VAT od alkoholi 90.000 zł x 23% = 20.700 zł = 21.000 zł.
• podatek VAT od pozostałych towarów (60.000 zł- 18.000 zł zepsute = 42.000 zł) 42.000 zł x8% =
3360 zł.
Skutki śmierci przedsiębiorcy prowadzącego
jednoosobową działalność gospodarczą - przykład
LIKWIDACJA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
PRACOWNICY
• wynagrodzenie bieżące i urlopy 10.250 zł.. w tym:
 5 osób x 1.850 zł = 9.250 zł.
 1 osoba x 1.000 zł = 1.000 zł.
• Odprawy pracownikom 9 250 zł:
 5 osób x 1.850 zł (zatrudnione do 2 lat u danego pracodawcy) = 9250 zł.
Skutki śmierci przedsiębiorcy prowadzącego
jednoosobową działalność gospodarczą - przykład
Suma wydatków związanych z likwidacją sklepu spożywczego
43 860,00 zł
MORTIS CAUSA
Czynności prawne na wypadek śmierci (łac. mortis causa) – czynność jest
skuteczna dopiero po śmierci osoby, która jej dokonała.
Prawo polskie dopuszcza możliwość dokonania dwóch takich czynności:
 testament – art. 941 KC
 zrzeczenie się dziedziczenia – art. 1048 KC
Postępowanie Spadkowe

Dziedziczenie testamentowe

Dziedziczenie ustawowe
Rodzaje Testamentów
Testamenty zwykłe:

Własnoręczny

Notarialny

Allograficzny
Testamenty szczególne:

Ustny

Podróżny

Wojskowy
Testament jest nieważny, jeżeli został sporządzony:

w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i
wyrażenie woli;

pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby
spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby
testamentu tej treści;

pod wpływem groźby.
Rozporządzenia Testamentowe



Spadkodawca może powołać do całości lub części spadku jedną lub
kilka osób
Można powołać spadkobiercę testamentowego na wypadek, gdyby
inna osoba powołana jako spadkobierca ustawowy lub testamentowy
nie chciała lub nie mogła być spadkobiercą (podstawienie)
Możliwość poczynienia zapisów i poleceń
ZAPIS
Zapis jest rozrządzeniem testamentowym na wypadek śmierci.
Umożliwia zobowiązanie spadkobiercy do spełnienia określonego
świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby. Za jego pomocą
można więc przekazać po swojej śmierci konkretny składnik spadku
określonej osobie. Należy jednak pamiętać, że przedmiot zapisu nie
przechodzi automatycznie na zapisobiorcę. Spadkobierca ustawowy
lub testamentowy zostaje obciążony wykonaniem zapisu i to od niego
zapisobiorca może domagać się jego wykonania, tj. przekazania
własności i wydania zapisanego przedmiotu.
ZAPIS WINDYKACYJNY
W testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego
spadkodawca może postanowić, że oznaczona osoba nabywa
przedmiot zapisu z chwilą otwarcia spadku (zapis windykacyjny)
Przedmiotem zapisu windykacyjnego może być:

rzecz oznaczona co do tożsamości;

zbywalne prawo majątkowe;

przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne;

ustanowienie na rzecz zapisobiercy użytkowania lub służebności.
POLECENIE



Spadkodawca może w testamencie nałożyć na spadkobiercę lub na zapisobiercę
obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo
wierzycielem
Zapisobierca obciążony poleceniem może powstrzymać się z jego wykonaniem, aż
do chwili wykonania zapisu przez spadkobiercę. Przepis ten stosuje się
odpowiednio w wypadku, gdy polecenie obciąża dalszego zapisobiercę.
Jeżeli osoba, na rzecz której został uczyniony zapis z obowiązkiem wykonania
polecenia, nie chce lub nie może być zapisobiercą, spadkobierca zwolniony od
obowiązku wykonania zapisu powinien w braku odmiennej woli spadkodawcy
polecenie wykonać. Przepis ten stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy
polecenie obciąża dalszego zapisobiercę.
ZACHOWEK
Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby
powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale
niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni - dwie
trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy
dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach - połowa wartości
tego udziału (zachowek).
Postępowanie Spadkowe
Typowe elementy postępowania spadkowego :
 Stwierdzenie nabycia spadku lub poświadczenie dziedziczenia
 Dział spadku
Stwierdzenie nabycia spadku


Sąd, na wniosek osoby mającej w tym interes, stwierdza nabycie
spadku przez spadkobiercę. Notariusz na zasadach określonych w
przepisach odrębnych sporządza akt poświadczenia dziedziczenia.
Domniemywa się, że osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia
spadku albo poświadczenie dziedziczenia, jest spadkobiercą.
Przyjęcie i odrzucenie spadku


Spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia
odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z
ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem
inwentarza), bądź też spadek odrzucić.
Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może zostać
złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca
dowiedział się o tytule swego powołania.
Odpowiedzialność za długi spadkowe



Do chwili przyjęcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi
spadkowe tylko ze spadku. Od chwili przyjęcia spadku ponosi odpowiedzialność
za te długi z całego swego majątku.
W razie prostego przyjęcia spadku, po złożeniu stosownego oświadczenia
spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe całym swoim
majątkiem obecnym i przyszłym (bez ograniczenia)
Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza - spadkobierca ponosi
odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w wykazie
inwentarza albo spisie inwentarza stanu czynnego spadku.
Wspólność majątku spadkowego i dział spadku



Jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku
spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy
o współwłasności w częściach ułamkowych, z zachowaniem przepisów
w zakresie dziedziczenia
Dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi
spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie
któregokolwiek ze spadkobierców.
Jeżeli do spadku należy nieruchomość, umowa o dział musi być
zawarta w formie aktu notarialnego, pod rygorem nieważności
Wady postepowania spadkowego
 Czas trwania postępowania sądowego
 Możliwość podważania autentyczności dokumentów
 Możliwość powstania konfliktów rodzinnych co do sposobu
działu spadku
 Wysokie koszty postępowania (opinie biegłych)
Wpływ procesu dziedziczenia
na działalność przedsiębiorstwa
Paraliż w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa
Ograniczony dostęp do środków finansowych
Możliwość powstania długów i zobowiązań
Możliwość wszczęcie postępowań likwidacyjnych i zakończenia
działalności
 Konflikty rodzinne




Zalety
prawidłowo przygotowanej sukcesji
 Zachowanie ciągłości firmy
 Zabezpieczenie interesów spadkobierców, bytu rodziny
 Wyeliminowanie sytuacji konfliktogennych
 Zaplanowane nabycie praw i obowiązków przez sukcesorów
zmarłego
Dziękuję za uwagę