docpobrać - Bridge
download 
Reklamacja Transkrypt
pobrać - Bridge
Raport z metodologii Projekt Bridge Magdalena Zadworna-Cieślak, Howie Firth, Kennet Lindquist, Izabela Łapińska Projekt ten został sfinansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej. Publikacja ta odzwierciedla stanowisko autorów i Komisja nie odpowiada za wykorzystanie treści w niej zawartych. SPIS TREŚCI Wstęp ....................................................................................................................................3 Wnioski z badań przeprowadzonych wśród seniorów ......................................................3 Słowenia ............................................................................................................................4 Szkocja ..............................................................................................................................4 Polska ................................................................................................................................5 Austria ...............................................................................................................................5 Włochy ...............................................................................................................................6 Wnioski z badań przeprowadzonych wśród trenerów .......................................................7 Zawartość szkolenia dla trenerów........................................... ............................................8 Metody nauczania ..............................................................................................................18 Metodologia kursów z zakresu ICT dla osób starszych – obraz kursu……….…..……22 Główne zasady nauczania seniorów .................................................................................29 Źródła .................................................................................................................................32 Projekt ten został sfinansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej. Publikacja ta odzwierciedla stanowisko autorów i Komisja nie odpowiada za wykorzystanie treści w niej zawartych. 2 WSTĘP Wynikiem projektu jest lepsze rozumienie przeszkód, którym muszą stawić czoła osoby starsze, które pragną opanować technologie informacyjno- komunikacyjne, a także znalezienie rozwiązania, zwłaszcza stworzenie zaleceń dotyczących form i treści kursów komputerowych dla starszych osób. Głównym celem jest dotarcie do starszych osób, dla których istniejące kursy nie są odpowiednie ze względu na ich kształt i metodologię, i które nie biorą pod uwagę konkretnej grupy wiekowej naszych klientów. Projekt został przeprowadzony w krajach partnerskich w grupach złożonych z seniorów i trenerów pracujących z osobami starszymi. WNIOSKI Z BADAŃ PRZEPROWADZONYCH WŚRÓD SENIORÓW Podsumowując wnioski z badań można zauważyć pewne wspólne cechy. Badanie zostało przeprowadzone za pomocą sondaży, kwestionariuszy oraz wywiadów (twarzą w twarz) w pięciu krajach. Ludzie starsi stanowią wielce zindywidualizowaną grupę wiekową i niemożliwe jest zaproponowanie jednej metody prowadzenia szkolenia z zakresu obsługi komputera, generalizującej ich potrzeby i zakres umiejętności. Nie istnieje jeden typowy model osoby starszej. Im osoba starsza, tym bardziej dojrzała i zróżnicowana dzięki indywidualnym i zróżnicowanym doświadczeniom życiowym. Dlatego konieczne jest elastyczne podejście do tego tematu. Każdy senior posiada bardzo konkretne i zindywidualizowane potrzeby, umiejętności oraz warunki życiowe wynikające ze społecznych, ekonomicznych, rodzinnych i emocjonalnych sytuacji związanych z osobowością kształtowaną przez lata. Kluczowe dane pochodzące z kwestionariuszy i wywiadów w każdym kraju: Projekt ten został sfinansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej. Publikacja ta odzwierciedla stanowisko autorów i Komisja nie odpowiada za wykorzystanie treści w niej zawartych. 3 Słowenia Całkiem duża część seniorów posiada w gospodarstwie komputer, ale tylko nieliczni z niego korzystają. Czasami część z nich korzysta z komputera przy pomocy innych członków rodziny, ale pozostali nie korzystają z niego w ogóle. Starsi ludzie, którzy mieszkają daleko od swoich krewnych mają ograniczony dostęp do komputera i wiedzy związanej z jego obsługą, a jednocześnie posiadają dużą potrzebę komunikacji z dziećmi. Ta potrzeba może być jednym z czynników wywołujących potrzebę zaznajomienia sie z nowym urządzeniem i jego możliwościami. Wielu z ankietowanych seniorów nigdy nie używała komputera, ani w domu, ani u znajomych czy w kafejce internetowej. Utrudniony dostęp do nowoczesnych technologii nie dał im szansy zapoznania się z możliwościami oferowanymi przez komputer. Badani seniorzy są bardzo zainteresowani kursami i większość z nich proponuje te z obsługi komputera. Szkocja Większość starszych osób posiada komputer, ale bez pomocy przyjaciół czy rodziny jest on zazwyczaj bezużyteczny. Wielka chęć oraz potrzeba korzystania z komputera bez niczyjej pomocy nie są niestety wystarczające. Niektórzy seniorzy wykazują dużą motywację podczas nauki obsługi komputera z synem lub wnuczkiem. Niektórzy czuja potrzebę zapisania się na kurs komputerowy. Seniorzy są zainteresowani komputerami w czysto praktycznym aspekcie. Według nich komputer służy konkretnym celom. Niektórzy mają już zidentyfikowane potrzeby, jak np. wysyłanie maili, by podtrzymać rodzinne relacje. Projekt ten został sfinansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej. Publikacja ta odzwierciedla stanowisko autorów i Komisja nie odpowiada za wykorzystanie treści w niej zawartych. 4 Polska Niektórzy seniorzy znają już podstawy obsługi komputera i potrzebują wiedzy i umiejętności dla bardziej konkretnych celów. Niestety są tacy, którzy są wycofani życiowo i nie wykazują żadnych potrzeb czy oczekiwań. W takiej sytuacji i przy takiej postawie życiowej, możliwość posiadania komputera oraz wsparcia w zdobywaniu nowych umiejętności jak choćby obsługa Internetu może być bardzo pomocna. Ambitni, niezależni seniorzy nie są zainteresowani ogólnymi kursami, ale tymi z zakresu obsługi komputera. Są bardzo dociekliwi i entuzjastyczni. Austria Podobnie jak w przypadku polskich seniorów, Austriacy znają podstawy obsługi komputera i wykazują chęć do dalszej nauki. Ponownie podnosi sie kwestię doskonalenia ich podstawowych umiejętności oraz potrzebę zapoznania się z bardziej konkretnymi i sprecyzowanymi możliwościami. Seniorzy chcą się uczyć obsługi komputera bez poświęcania temu wiele czasu. Jeśli mieliby taka szansę, to uczestniczyliby w kursie. Włochy We Włoszech, w kontekście przeprowadzonego badania, istnieją 2 jasno zarysowane grupy. Pierwsza grupa, w której znajdują się seniorzy posiadający Projekt ten został sfinansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej. Publikacja ta odzwierciedla stanowisko autorów i Komisja nie odpowiada za wykorzystanie treści w niej zawartych. 5 komputer w domu i często go używający, w drugiej Ci, którzy nie mają komputera i w ogóle go nie używają. Starsi ludzie są bardzo komunikatywni, społecznie aktywni, korzystają z telefonu do 5 razy dziennie, ale nie wykazują większej chęci do pogłębiania wiedzy związanej z obsługą komputera. Aby w sposób właściwy odnieść się do wniosków z badań warto wiedzieć, że: • Statystyki nie mogą być zupełnie obiektywne, gdyż przebadano od 10 do 20 osób w każdym kraju • Istnieją widoczne różnice w postrzeganiu zjawiska naszego zainteresowania pomiędzy krajami, w których badanie przeprowadzono, co prowadzi do wniosku, iż niemożliwe jest stworzenie ogólnego standardu czy wzoru. • Istnieje tyle różnic, że słusznym jest stwierdzenie, iż w naszym przypadku indywidualne podejście do problemu jest znaczące. Stworzenie obrazu potencjalnego odbiorcy kursu opiera się na kilku etapach: 1. Szczegółowa analiza uczestnika- zarys użytkownika ze specjalnym uwzględnieniem jego potrzeb w procesie uczenia sie o nowych technologiach. 2. Definicja głównych celów kursu, a także właściwe i najbardziej korzystne połączenie dwóch aspektów (np. kurs powinien być krótki, tematy powinny być konkretne i dostosowane do uczestników w elastyczny sposób, tak, aby w każdym momencie w zależności od odnotowanych problemów, istniała możliwość zmiany). Program kursu musi być w stanie rozwijać się niezależnie od poziomu i potrzeb uczestników. WNIOSKI Z BADAŃ PRZEPROWADZONYCH WŚRÓD TRENERÓW Projekt ten został sfinansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej. Publikacja ta odzwierciedla stanowisko autorów i Komisja nie odpowiada za wykorzystanie treści w niej zawartych. 6 • Zwróciliśmy uwagę jak zazwyczaj starsi ludzie postrzegają komputer (to był cel naszych sondaży i wywiadów). Bardzo ostrożnie rozpoczęliśmy proces przyswajania obsługi komputera w taki sposób, by uniknąć zbyt trudnych zagadnień, które mogłyby jedynie zniechęcić do dalszej nauki. • Na początku zajęć konieczne jest porozumienie w zakresie zakresu zainteresowań uczestników kursu ( konieczne sprawdzenie zdolności i kluczowych umiejętności). • Musisz wsłuchać się w potrzeby drugiej osoby, zająć się nią, dać poczucie bezpieczeństwa i świadomość, że nawet, gdy popełni błąd, nic złego się nie stanie i nie ulegnie bezpowrotnie zniszczeniu. • Mówienie zbyt wiele o czysto technicznych aspektach może być zniechęcające. • Nowe treści muszą być zawsze zilustrowane praktycznymi przykładami. • Musisz pokazywać kolejne etapy krok po kroku, zwłaszcza podczas zajęć praktycznych, używając konkretnych poleceń • Warto jest komunikować się z uczestnikami pomiędzy zajęciami za pośrednictwem poczty elektronicznej, a także zachęcać ich do wspólnej komunikacji. Takie działania nie tylko budują więź pomiędzy uczestnikami, ale także sprawiają, że uczestnicy uczą się od siebie wzajemnie. • Zajęcia powinny być zabawne i na pewien sposób relaksujące. Im mniej czysto teoretycznej wiedzy tym lepiej. • Interesującą propozycją jest zachęcenie młodych ludzi do pomocy w procesie przyswajania umiejętności z zakresu obsługi komputera przez osoby starsze. • Powinny istnieć technologie specjalnie uproszczone na potrzeby osób starszych (np. specjalne telefony komórkowe dla seniorów). Każdy kraj posiada wiele przykładów dobrych praktyk z zakresu nauczania osób starszych obsługi nowych technologii. Projekt Bridge jest swoistą interakcją, mostem Projekt ten został sfinansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej. Publikacja ta odzwierciedla stanowisko autorów i Komisja nie odpowiada za wykorzystanie treści w niej zawartych. 7 wypełniającym lukę, która w niektórych krajach zdaje sie być większa (Polska) niż w innych (Szwecja). ZAWARTOŚĆ SZKOLENIA DLA TRENERÓW* Szkolenie dla trenerów może zawierać treści wymienione poniżej ( pozycje opracowane podczas spotkania projektowego w Szwecji): 1. Wsparcie metodologiczne A – Przygotowania Moduł 1 – Ułatwianie (koordynowanie) nauki Moduł 2 – Projekt nauki opartej na uczestnictwie B – Podejścia Moduł 1 – Społeczne uczenie się Moduł 2 – Konstruktywistyczne uczenie się Moduł 3 – Interakcjonizm/ społeczność uczniów 2. Wsparcie komunikacyjno-informacyjne A – Problemy Moduł 1 – technologie informacyjno-komunikacyjne dla seniorów Moduł 2 – eUsługi dla seniorów Moduł 3 – Internetowe serwisy informacyjne dla seniorów * Źródłem tej części jest ”Program szkoleniowy nauczyciela” projektu Bridge Projekt ten został sfinansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej. Publikacja ta odzwierciedla stanowisko autorów i Komisja nie odpowiada za wykorzystanie treści w niej zawartych. 8 B – Rozwiązania ICT Moduł 1 – technologiczne wsparcie ICT Moduł 2 – Urządzenia ICT / technologie wspomagające Moduł 3 – telefon komórkowy i usługi sieciowe 3. urządzenia ICT /rozwiązania A – Użycie urządzeń ICT Moduł 1 – Telefony komórkowe/SMS Moduł 2 – Pady i czytniki Moduł 3 – PDA i aplikacje B – Działanie urządzeń ICT Moduł 1 – telefon /Skype /pliki/video Moduł 2 – Wyszukiwanie/Google Moduł 3 – Video&Zdjęcia/youtube Wszystkie wyżej wymienione kwestie zostały opracowane w ramach projektu przez poszczególne kraje partnerskie. Ich szerszy opis jest zawarty w osobnym opracowaniu. Pierwsza część- „Wsparcie metodologiczne” jest stworzone by dać tło metodologiczne dla kursu. Ułatwianie uczenia się (koordynowanie) Moduł wprowadzający do zagadnienia ułatwiania procesu uczenia się prezentuje jego zalety oraz wady oraz zachęca uczestników do zastosowania tego podejścia na Projekt ten został sfinansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej. Publikacja ta odzwierciedla stanowisko autorów i Komisja nie odpowiada za wykorzystanie treści w niej zawartych. 9 ich zawodowym polu. Podstawą dla ułatwiania uczenia się jest wiara w równość, wspólne podejmowanie decyzji, równe szanse, dzielenie władzy i osobistej odpowiedzialności. Postawy, jakie okazują się skuteczne w promowaniu uczenia to widoczna autentyczność koordynatora oraz chęć bycia osobą. Celem tej części jest: ● rozwinięcie świadomości na temat ułatwiania uczenia się oraz rozpoznanie korzyści płynących z jego zastosowania. ● zachęcenie trenerów do odniesienia sie do tego zagadnienia w ich zawodowej praktyce oraz zidentyfikowania szans na zastosowanie tego podejścia w ich zawodowym kontekście. ● rozwinięcie krytycznego rozumienia na temat tego jak to podejście może zostać zaadaptowane do pracy z grupa docelową (starszymi ludźmi) oraz zidentyfikowanie jego zalet i wad. ● uświadomienie sobie realności i autentyczności koordynatora i zachęcenie trenerów do podchodzenia do uczących się na bardziej osobistym poziomie. ● zachęcenie trenerów, jako koordynatorów do rozwijania więzi z uczniami oraz empatycznego zrozumienia ich obaw, potrzeb i uczuć związanych z zagadnieniem. ● opracowanie strategii ewaluacji skuteczności i odpowiedniości procesu koordynowania uczenia się przez osoby starsze dla ich własnych potrzeb. Uczestnicy powinni: ● umieć odróżnić prezentera od koordynatora oraz umieć koordynować uczenie się; ● rozwinąć i zwiększyć swoje kompetencje koordynatorskie; ● rozwinąć krytyczne rozumienie potrzeb swoich studentów oraz zrozumieć jak przetwarzają informacje; Projekt ten został sfinansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej. Publikacja ta odzwierciedla stanowisko autorów i Komisja nie odpowiada za wykorzystanie treści w niej zawartych. 10 ● umieć stworzyć środowisko stymulujące do nauki; ● umieć wybrać odpowiednie dla swojej grupy ćwiczenia oraz przeprowadzić je; ● znać techniki ułatwiania uczenia się oraz być świadomymi czynników, od których ten proces zależy i umieć je zastosować w zależności od grupy. Model uczenia się przez uczestnictwo Moduł składa się z podstawowych zasad modelu uczenia się przez uczestnictwo. Znaczące i skuteczne uczenie się jest uczeniem się właśnie przez uczestniczenie. Uczenie musi się skupić na uczniu go doświadczającym, a nie na prostym oddziaływaniu z doświadczeniem. Istnieje różnorodność form uczestniczenia w uczeniu się, włączając w to formy, gdy uczestnictwo wymaga od uczniów konstruowania własnych rozwiązań problemu. Model ten popiera i ceni wkład uczniów, dostarczając im środków do komentowania, krytykowania i wyjaśniania. Uczestnictwo polega na wkładzie ucznia, spersonalizowaniu jego doświadczenia oraz okazaniu zrozumienia. Im bardziej skomplikowana jest wiedza tym istotniejsze jest, aby angażować uczniów w to podejście do uczenia się. W założeniu, projekt kursu powinien umożliwiać uczniom dostosowanie ich doświadczenia do osiągnięcia celów i uzupełnienia osobistego stylu uczenia się. Uczenie się jest działaniem społecznym: działania grupowe i społeczności pomagają w skutecznym uczeniu się, ze względu na pierwotną naturę człowieka jako istoty społecznej. Uczestnictwo: aby miał miejsce proces uczenia się, osoba musi zinternalizować informację; patrzenie i słuchanie nie jest wystarczające. Dlatego też uczenie się wymaga aktywności. Aktywne uczestnictwo jest lepsze od długiego, ale biernego słuchania czy oglądania. Uczestnictwo oznacza zaangażowanie w umysłowe lub fizyczne aktywności, które pomagają lepiej zrozumieć i przyswoić prezentowane informacje. Celem tego modułu jest zapoznanie uczestników z głównymi zasadami uczenia sie poprzez uczestnictwo, koordynowania takiej metody i poznania metod i technik, które Projekt ten został sfinansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej. Publikacja ta odzwierciedla stanowisko autorów i Komisja nie odpowiada za wykorzystanie treści w niej zawartych. 11 używane są na zajęciach, takich jak analizy przypadku, odgrywanie ról, dyskusje, symulacje, rozwiązywanie problemów oraz uczenie sie w grupie. Wyniki będą następujące: ● uczestnik zna podstawowe zasady modelu uczenia sie przez uczestnictwo; ● uczestnik rozumie znaczenie i rolę uczestnictwa w procesie edukacji dorosłych; ● uczestnik wie jak w praktyce zastosować podstawowe zasady uczenia sie przez uczestnictwo ; ● uczestnik umie użyć różnych technik i metod jak analizy przypadku, odgrywanie ról, dyskusje, symulacje, rozwiązywanie problemów oraz uczenie sie w grupie. ● uczestnik opracowuje opartą na uczestnictwie lekcję związaną z ICT. Andragogika / Nauka dla Starszych Osób Andragogika jest poddziedziną pedagogiki, która zajmuje się procesami edukacji, wychowania, samokształcenia i samokształcenia się dorosłych. Bada, opisuje i analizuje zagadnienia, treści, systemy, formy i metody tych procesów, a także ich społeczne, ekonomiczne, kulturowe, cywilizacyjne i biologiczne uwarunkowania. Andragogika dostarcza odpowiedzi na pytanie: kim może być dorosły i jaki poziom rozwoju może osiągnąć przy zapewnieniu mu optymalnych warunków edukacji i założeniu, że rozważy proces samorealizacji? Rozwój oraz zróżnicowany proces andragogiki spowodował jej podział na różne poddyscypliny. Jedna z nich proponuje następujące działy: historia edukacji dorosłych oraz jej idea, nauczanie dorosłych, teoria edukacji dorosłych, szczegółowa andragogika oraz inne, np. andragogika szkolnictwa wyższego. Ten moduł zawiera w szczególności wiedzę na temat uczenia dorosłych w późnej dorosłości. Uczenie ludzi w tym wieku wymaga wiedzy na temat prawidłowości rządzących ich rozwojem, a także konkretnych kompetencji nauczycielskich związanych z przekazywaniem wiedzy. Szczególnie ważny jest wybór odpowiednich Projekt ten został sfinansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej. Publikacja ta odzwierciedla stanowisko autorów i Komisja nie odpowiada za wykorzystanie treści w niej zawartych. 12 środków i metod nauczania. Zasady pracy z dorosłymi są zróżnicowane w zależności od teoretycznego podejścia. Najważniejsze zasady wywodzące się z teoretycznych założeń wiedzy z tego zakresu związane są z warunkami i metodami uczenia się, które gwarantują największa skuteczność edukacji. Nauczyciel powinien wziąć po uwagę świadomość uczniów, odnieść ją do doświadczenia, jako dorosłego i użyć tej wiedzy w procesie nauczania. Kolejna zasadą rządzącą edukacją dorosłych jest poruszanie się od tego, co jest bliżej do tego, co jest dalej, od tego co jest łatwiejsze dla studentów do tego co jest trudniejsze i od tego co jest znane do tego co obce. Należy wziąć pod uwagę różnice w tempie pracy i poziomach zaawansowania w nauce indywidualnych uczniów. Inne zasady to systematyczne i aktywne uczestnictwo, rozwój umiejętności, łączenie teorii z praktyką, indywidualizm lub kolektywność (w zależności od potrzeb) oraz trwałość i rozwój edukacji. Moduł ten jest częścią metodologicznej podstawy dla stworzenia szkolenia dla trenerów, którzy prowadzą kursy z zakresu nowych technologii dla osób starszych. Podstawowa znajomość andragogiki jest kluczowa w połączeniu z wiedzą na temat innych kwestii związanych z edukacją, a opisanych w innych modułach części pierwszej. Cele szkolenia oparte na tym module zakładają nabycie wiedzy i umiejętności: ● Rozwój systematyczności w okresie późnej dorosłości ● Wybór metod nauczania do pracy z osobami starszymi ● Zastosowanie zasad edukacji dorosłych ● Planowanie samokształcenia z grupą seniorów ● Rozwiązywanie problemów w procesie nauczania w celu przeniesienia skuteczności nowego materiału na osoby starsze Wyniki będą następujące: ● Zrozumienie rozwojowej prawidłowości osób starszych Projekt ten został sfinansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej. Publikacja ta odzwierciedla stanowisko autorów i Komisja nie odpowiada za wykorzystanie treści w niej zawartych. 13 ● Świadomość umiejętności poznawczych osób starszych, które pod pewnymi względami mogą być wadliwe, np. w kwestii bycia skupionym czy problemów z pamięcią krótkotrwałą. ● Dopasowanie formy i treści do zdolności i poziomu zmęczenia osób starszych. • Wykorzystanie zasad edukacji dorosłych • Połączenie źródeł i metod nauczania w zależności od celu, tematu i potrzeb szkoleniowych uczestników • Przeprowadzenie efektywnego procesu nauczania grupy osób starszych. Społeczne uczenie się Klasyczna teoria uczenia sie jest oparta na uczeniu się poprzez obserwację (społeczny model). Następuje poprzez obserwowanie zachowania innych i konsekwencji tych zachowań. To podstawowa forma uczenia się, dzięki temu zdobywa się wiedzę o świecie w aspekcie społecznym, o wartościach i standardach oraz nabywa różnorodność zachowań. W uczeniu się zachodzą procesy skupiania uwagi, magazynowania informacji w pamięci, symbolicznego obrazowania. Jedynie najprostsze rozwojowo wczesne odwzorowywanie jest właściwym zachowaniem. Następnie odwzorowywanie i rozwój jest procesem, który czasami dotyczy całości ludzkiej aktywności i ma charakter działalności kreatywnej. Proces odwzorowywania jest zindywidualizowany- różni ludzie podporządkowani tym samym procesom będą przedstawiać różne komponenty wzorów zachowań i przekształcać je, aby wykonać swoje własne programy. W procesie tworzenia zachowań, ważne są nie tylko nagrody i kary, które ludzie otrzymują od innych, ale też te, których sami dostarczają. Następstwo działania może być ważnym elementem procesów samoregulacji. Bandura rozpoznał oczekiwanie na wynik- samoocenę, że konkretne zachowanie wiedzie do konkretnych rezultatów, oczekiwania względem własnej skuteczności, wiarę, że będę w stanie odegrać pewne zachowanie prowadzące do oczekiwanych rezultatów. Oczekiwanie własnej skuteczności jest kluczowe w nauce nowych zachowań. Projekt ten został sfinansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej. Publikacja ta odzwierciedla stanowisko autorów i Komisja nie odpowiada za wykorzystanie treści w niej zawartych. 14 Czułość na wzorcowe wskazówki zależy od cech wzorca, obserwatora oraz konsekwencji odczuwanych przez obserwatora podążającego za wzorcem. Cechy wzorca, które wiodą do skutecznego odwzorowywania to podobny do obserwatora status wzorca oraz wysoki poziom kompetencji. W nauczaniu osób dorosłych, ważne jest by być świadomym jak wykorzystać proces odwzorowywania w uczeniu nowego materiału. Cele szkolenia oparte na tym module zakładają nabycie wiedzy i umiejętności: ● Cechy procesu uczenia się oparte na odwzorowywaniu. ● Cechy wzorca i obserwatora sprzyjające nauce ● Opracować do dyspozycji proces sprzyjający społecznemu uczeniu się ● Wydanie odpowiednich wzmocnień sprzyjających nauce ● Pobudzanie w uczestnikach poczucia własnej skuteczności w zdobywaniu nowych umiejętności Uczestnicy powinni być w stanie: ● Rozumieć proces społecznego uczenia się ● Zweryfikować teorię z samym sobą. Zadać sobie pytanie- czy jestem rzetelny? ● Stymulować proces wzajemnego uczenia się ● Wykorzystać metody pokazowe oraz ćwiczenia oparte na społecznym uczeniu się ● Docenić postępy w nauce używając pozytywnych komentarzy i informacji zwrotnych ● Wspierać w uczestnikach poczucie własnej skuteczności Konstruktywistyczne Uczenie się Projekt ten został sfinansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej. Publikacja ta odzwierciedla stanowisko autorów i Komisja nie odpowiada za wykorzystanie treści w niej zawartych. 15 Moduł prezentuje podejście konstruktywistycznego uczenia się, metody jego implementacji oraz wady i zalety. Podkreśla różnice względem tradycyjnego podejścia i łączy je z grupa docelową, jaką są osoby starsze. Uczenie sie konstruktywistyczne jest postrzegane jako tworzone przez ucznia w procesie uczenia się. Wiedza nie jest przenoszona z jednej osoby do drugiej, ale musi zostać zbudowana przez jednostkę. Celem nauczyciela nie jest zatem wypełnienie programu, ale włączenie uczniów w aktywne budowanie ich własnej wiedzy oraz wiary w zakres treści. Nauczyciel daje szansę na powiązanie ich dotychczasowej wiedzy i doświadczeń z nowymi kwestiami do nauczenia. ● Zaprezentowanie konstruktywistycznego uczenia się, jego zalet i wad. ● Zachęcenie uczestników (trenerów) do odniesienia tego podejścia do ich praktyki zawodowej oraz do rozważenia ich osobistej historii doświadczenia nauki oraz do rozważenia poprzednich praktyk. ● Zachęcenie uczestników (trenerów) do wspierania różnorakich opinii i zachęcania uczniów do wyrażania swoich opinii. ● Zachęcenie uczestników (trenerów) do tworzenia środowiska do nauki, które da uczniom szansę na doświadczanie uczenia się jako procesu pozwalającego im na rozwiązywanie problemów, które osobiście uważają za trudne, i które wzmacnia własna skuteczność w konkretnych dziedzinach, np. poprzez proponowanie odpowiednich zadań czy poprzez opracowanie skutecznej strategii nauczania i rozwiązywanie problemów. Opracowanie ● strategii ewaluacji skuteczności i odpowiedniości konstruktywistycznego uczenia się przez dorosłych dla ich własnych potrzeb. Uczestnik powinien być w stanie: • Zdawać sobie sprawę z istoty konstruktywistycznego podejścia; • Dostosować to podejście w planowaniu lekcji Projekt ten został sfinansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej. Publikacja ta odzwierciedla stanowisko autorów i Komisja nie odpowiada za wykorzystanie treści w niej zawartych. 16 Interakcjonizm / Społeczność Uczniów Moduł składa się z podstawowych założeń interakcjonizmu w edukacji dorosłych. Uczenie się jest aktywnym, społecznym procesem, gdzie uczniowie powinni sie uczyć odkrywania zasad, koncepcji i faktów dla samych siebie. Instruktor i uczniowie są po równo włączeni w proces uczenia się od siebie nawzajem. Dlatego zadanie lub problem jest obszarem wspólnego oddziaływania zarówno instruktora jak i ucznia. Tworzy to dynamiczna interakcję pomiędzy zadaniem, instruktorem i uczniem. Niektóre podejścia do uczenia się, zawierają wzajemne nauczanie, wzajemną współpracę, praktykę poznawczą, instrukcje oparte na problemie, zapytania internetowe i inne podejścia, które dotyczą nauki z innymi. Uczestnik zaznajomi się z zasadami wzajemnego oddziaływania oraz różnymi metodami i technikami budowania dynamicznych społeczności uczniów, takich jak okrągły stół (roundtable), grupy dyskusyjne, grupy rozwiązujące problemy, odgrywanie ról, uczenie się poprzez współpracę czy gry itp. Uczestnicy powinni: ● znać podstawowe zasady interakcjonizmu; ● rozumieć znaczenie i rolę zbiorowości uczniów w procesie nauczania i uczenia się; ● znać różne sposoby zastosowania interakcjonistycznego podejścia w edukacji dorosłych; ● umieć zastosować różne metody i techniki w procesie nauczania, takich jak okrągły stół (roundtable), grupy dyskusyjne, grupy rozwiązujące problemy, odgrywanie ról, uczenie się poprzez współpracę czy gry itp. METODY EDUKACJI Projekt ten został sfinansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej. Publikacja ta odzwierciedla stanowisko autorów i Komisja nie odpowiada za wykorzystanie treści w niej zawartych. 17 Przeprowadzając szkolenie trenerów, którego celem jest następnie przeprowadzenie kursów dla osób starszych w ramach projektu Bridge, można zastosować następujące metody: • Oparte na słowie: wykłady, opowiadanie, rozmowy, opisy, dyskusje, pracę z książką; • Oparte na obserwacji: prezentacje; • Oparte na praktycznych zajęciach dla studentów: zajęcia praktyczne; • Metody aktywizujące Szczególnie polecane są metody aktywizujące pracę w grupie, jako, że człowiek zapamiętuję 90% tego co zrobił i tylko 10% tego co usłyszał. Najważniejsze są: o Burza mózgów Każdy członek grupy może wyrazić każde słowo związane z tematem Wzmocnienie wcześniejszej wiedzy Rozwiązywanie problemów Umysłowa rozgrzewka o Metoda przypadków Analiza i dyskusja na temat wydarzenia przedstawionego przez nauczyciela (Jakie może być inne rozwiązanie danego problemu? Co innego można zrobić, aby ukończyć zadanie? Na miejscu bohatera jaką decyzje byś podjął/podjęła?) Umocnienie wcześniej zdobytej wiedzy Ćwiczenie konkretnych umiejętności o Dyskusja dydaktyczna Projekt ten został sfinansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej. Publikacja ta odzwierciedla stanowisko autorów i Komisja nie odpowiada za wykorzystanie treści w niej zawartych. 18 Zawiera wprowadzenie, główna część oraz podsumowanie wyników Rady: - tematy łatwe do zrozumienia - ustal reguły - upewnij się, że każdy może wziąć udział w dyskusji - długość dyskusji - zadbaj o atmosferę w czasie dyskusji - dyscyplina - dawaj okazję do zabrania głosu o Metoda projektowa Samoposzukiwanie Niezależne działanie Założenia: - Konkretne cele i metody pracy - Ustalone terminy całości projektu oraz poszczególnych jego etapów - Ustalona osoba odpowiedzialna za realizację - Kryteria oceny są znane - Praca w grupie - Uczestnicy pracują niezależnie - Projekt trwa przez kilka dni, tygodni Inne metody nauczania wykorzystują narzędzia ICT: Projekt ten został sfinansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej. Publikacja ta odzwierciedla stanowisko autorów i Komisja nie odpowiada za wykorzystanie treści w niej zawartych. 19 o Uczenie mieszane (Blended learning) – opiera sie na połączeniu lub zmieszaniu dwóch lub więcej strategii edukacji, takich jak e-learning I nauczanie bezpośrednie (tradycyjne). o e-learning – komunikacja wyłącznie za pośrednictwem Internetu o VLE (Virtual Learning Environment- Wirtualne Środowisko Uczenia się) – techniki szkoleniowe wykorzystujące wszystkie dostępne media elektroniczne, włączając Internet, telewizję interaktywną, audio/video, multimedia i e-learning. Przygotowując szkolenie trenerów, a potem seniorów, możesz rozważyć następujące sposoby zorganizowania grupy: • Uczenie się wzajemnie od siebie • Uczenie się by podejmować niezależne decyzje, uzgodnione podczas negocjacji • Ustanowienie współpracy i wspólnej odpowiedzialności • Ulepszenie kultury interakcji społecznej • Przeciwdziałanie izolacji • Stworzenie okazji do pokonania niesmiałości • Zachęcanie do twórczych odkryć podczas rozwiązywania błędów • Integracja grupy Grupa pracuje skutecznie, gdy: • Cel jest osiągalny i jasno sprecyzowany • Uczestnicy wspólnie podejmują decyzje Projekt ten został sfinansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej. Publikacja ta odzwierciedla stanowisko autorów i Komisja nie odpowiada za wykorzystanie treści w niej zawartych. 20 • Każdy ma prawo wyrażenia swojej opinii • Każdy wie co ma robić • Zaangażowani są studenci • Zadanie jest zrozumiałe • Wszyscy respektują zastosowane zasady • W grupie panuje przyjacielska atmosfera Aktywne metody, takie jak burza mózgów, dyskusja dydaktyczna, przypadki oraz metoda projektowa (omawiana podczas spotkania w Nykoping) mogą być szczególnie wartościowe. Możesz także użyć metod opartych na nowych technologiach- uczenie mieszane, tzw. blended learning, który polega na równoczesnym połączeniu dwóch lub więcej strategii nauczania, takich jak elearning i uczenie tradycyjne oraz Wirtualnego Środowiska Uczenia się (Virtual Learning Environment), które jest techniką szkoleniową wykorzystującą wszystkie dostępne elektroniczne media, włączając w to Internet, telewizję interaktywną, audio/video, multimedia i e-learning. Metody te mogą mieć charakter uzupełniający i mogą uatrakcyjnić tradycyjne nauczanie. METODOLOGIA KURSÓW ICT DLA STARSZYCH OSÓB – OBRAZ KURSU (oparty na analizie potrzeb użytkowników)∗ 1. Celem projektu jest pomoc starszym osobom, które do tej pory nie miały do czynienia z technologiami informacyjno-komunikacyjnymi pomimo różnych szans dostępu do nich za pośrednictwem pracy, rodziny czy instytucji edukacyjnych. Istnieje wiele powodów, dla których nigdy nie uczestniczyli w żadnym kursie i dlatego ∗ Autorem tej części jest Howie Firth Projekt ten został sfinansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej. Publikacja ta odzwierciedla stanowisko autorów i Komisja nie odpowiada za wykorzystanie treści w niej zawartych. 21 należy znaleźć sposób na wsparcie ich w prosty sposób, który nie będzie wymagał formalnej obecności w szkole. Materiały szkoleniowe musza być samodzielne, dostępne bezpośrednio i niezależne od wkładu trenera. Jednym z odpowiednich formatów jest krótkie `video pomocnicze` i na stronie BBC można znaleźć wiele dobrych przykładów tego typu. Podstawy obsługi myszki: http://www.bbc.co.uk/webwise/courses/computerbasics/lessons/the-mouse Podstawy obsługi klawiatury: http://www.bbc.co.uk/webwise/courses/computerbasics/lessons/the-keyboard Gra myszką: http://www.bbc.co.uk/webwise/courses/computer-basics/lessons/clickymouse-game Te metody rozwiązują bezpośrednio kluczowe problemy, takie jak nauka koordynowania dłoni i oka do pracy z myszką. 2. Przeglądanie Analizy Potrzeb Użytkowników, ankiet i wywiadów przeprowadzonych ze starszymi osobami oraz trenerami prowadzi do jednego wniosku: starsi ludzie są jednostkami. Niektórzy z nich mogą być nerwowi jeśli chodzi o technologie. Inni w tym samym wieku mieli z nimi do czynienia przez całe zawodowe życie i chcą się zająć czymś innym na emeryturze. Głównym czynnikiem jest często pytanie: jakie praktyczne korzyści mogą osiągnąć z korzystania z komputera? Jeśli ktoś jest zainteresowany wysyłaniem maili, nie będzie zainteresowany fotografią cyfrową czy arkuszami kalkulacyjnymi. Nie możemy zatem mówić o typowym użytkowniku i musimy spróbować stworzyć kurs dla przeciętnego użytkownika. Jedynym wyjściem jest wykorzystanie modułowej struktury, gdzie każdy moduł będzie stanowił odrębną całość. Będą istniały powiązania między poszczególnymi częściami, które stopniowo będą rozwijały zainteresowanie ucznia, ale żaden moduł nie może zależeć od innego. Projekt ten został sfinansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej. Publikacja ta odzwierciedla stanowisko autorów i Komisja nie odpowiada za wykorzystanie treści w niej zawartych. 22 Ponownie idea krótkich `filmów pomocniczych` odpowiada kryteriom, gdyż mogą być skonstruowane tak, aby każdy mówił za siebie- tak jak jest to zrobione na stronie BBC. 3. Trudności jakie osoby starsze mają z obsługą komputera nie są zazwyczaj spowodowane fizyczną bądź mentalną nieudolnością, ale kwestią czasu jaka jest potrzebna, aby przyzwyczaić się do podstawowych zmian w odbiorze. Jednym z przykładów jest rozwój umiejętności koniecznych do obsługi myszki, które są bardzo intuicyjne i wymagają praktyki. Dlatego tez dobry kurs dla osób starszych wymaga poświęcenia na początku czasu na wyćwiczenie umiejętności koordynowania oka i dłoni i powinien zapewniać różnorodność form upewnienia się, że student posiadł te podstawowe umiejętności. 4. Ważne jest, aby w metodologii wziąć pod uwagę sposób w jaki potrzeby różnią się w poszczególnych wiele starszych osób krajach. W niektórych krajach, komputer nie jest jeszcze powszechnie dostępny na rynku i nawet młodzi ludzie stoją jeszcze przed jego zakupem. Tak więc, w tych krajach istnieje duże zapotrzebowanie na konwencjonalne szkolenia ICT. Pozostali starsi ludzie, to ci, którzy nie mogli normalnie korzystać z ICT ze względu na szczególne trudności i dla nich konwencjonalny kurs nie będzie satysfakcjonujący. Zamiast tego, metodologia musi zostać stworzona tak, aby ich wspierać ich w sposób bardziej elastyczny i indywidualny. Sytuacja ta może być podsumowana zasadą Pareto '20:80'. W każdym kraju rozwój związany z komputerami i technologiami informacyjno-komunikacyjnymi może być dostarczony do 80% populacji standardowymi środkami, pozostałe 20% jest znacznie trudniejsze do osiągnięcia i w zasadzie wymaga 80% wysiłków. W tym projekcie, pracujemy z końcową grupą 20% w każdym kraju i musimy być bardzo ostrożni opracowując metodologię, gdyż w niektórych krajach nadal będzie istniał popyt ze strony osób z grupy 80%, co może komplikować całą sytuację. Projekt ten został sfinansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej. Publikacja ta odzwierciedla stanowisko autorów i Komisja nie odpowiada za wykorzystanie treści w niej zawartych. 23 Konsultacje przeprowadzone dla Analizy Potrzeb Użtkowników prowadzą do różnych wymogów dla kursu dla grupy docelowej: • Musi mieć budowę modułową, tak by można wybrać jakąkolwiek część w każdym czasie i uczyć się tylko tych umiejętności, które są właściwe w danej sytuacji. • Musi być dostępny z domu czy jakiegokolwiek innego miejsca, kiedy tylko dana osoba ma czas na szkolenie • Musi być prosty i praktyczny- pokazywać ludziom jak robić pewne rzeczy, a nie skupiać się na teorii Ponownie, wymagania te zostaną spełnione przez koncept rozbudowanego pakietu krótkich filmików prezentujących jak przeprowadzać różne działania. 5. Chociaż kurs ten podkreśla kursy szkoleniowe, to jednak wiele osób uczy sie obsługi komputera samodzielnie lub przy pomocy przyjaciół. Pewne badania przeprowadzone w Szkocji pokazały, że jedynie niecała połowa osób uczy się obsługi komputera na kursach, a około jedna czwarta uczy się od przyjaciół lub członków rodziny. W przypadku niektórych osób badanych w Analizie Potrzeb Użytkowników okazało się, że jedyna możliwością użycia komputera jest przy pomocy przyjaciół. Na przykład dla osób w domach opieki, zwłaszcza jeżeli mają jakieś formy niepełnosprawności psychicznej, oczywiste jest, że nie będzie łatwo uczestniczyć im w cotygodniowym szkoleniu w centrum komputerowym. Dlatego musimy o tym szkoleniu pomyśleć w inny sposób. Jeżeli ci ludzie nie mogą przyjść na kurs to my musimy im ten kurs dostarczyć. Musimy także przemyśleć kogo mamy na myśli jako trenera. Wiele osób starszych ma opiekę wykwalifikowanego personelu pod postacią pracowników socjalnych czy pracowników domów opieki. Ci ludzie są zazwyczaj biegli w obsłudze komputera. Nie są zawodowymi szkoleniowcami z obsługi ICT, ale posiadają umiejętność komunikowania sie ze starszymi osobami i rozumienia jak widzą oni świat. Na dodatek, mają oni regularny kontakt z seniorami w czasie, który Projekt ten został sfinansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej. Publikacja ta odzwierciedla stanowisko autorów i Komisja nie odpowiada za wykorzystanie treści w niej zawartych. 24 tym osobą odpowiada i mają głęboką potrzebę i zawodowe zobowiązanie do polepszania jakości ich życia. W zasadzie są często kluczowym przekaźnikiem nowych pomysłów i umiejętności dla ludzi starszych. Takie osoby mogą być idealnym dojściem dla osób starszych do komputera. Oczywiście, nadal będzie istniało zapotrzebowanie na innych fachowców, w przypadku, gdy komputer się zepsuje lub gdy senior będzie chciał się nauczyć czegoś więcej niż jedynie podstawy, ale zgodnie z troską rządów europejskich i tego projektu, byłoby wielka szkoda nie wykorzystać do tych celów osób, które posiadają zawodowe umiejętności komunikowania się z osobami starszymi. Dlatego też jedną z cech, która powinna być wbudowana niejako w strukturę nowego kursu jest zakres jego wykorzystania poprzez takich zawodowców. Jeżeli mamy do dyspozycji kogoś zaznajomionego z obsługą komputera, kto jest przeszkolony do wspierania osób starszych i myślenia empatycznego, a także ma z nimi regularny kontakt, to łatwiej jest taką osobę zaangażować w zorganizowanie szkolenia twarzą w twarz niż organizować cały kurs w standardowym kształcie. Zadaniem pracowników domów opieki jest często pomoc w kontaktach z rodziną oraz tworzenie swego rodzaju dzienników. Działania te można zatem w naturalny sposób rozszerzyć o zastosowanie technologii informacyjno-komunikacyjnych, zwłaszcza jeśli materiały szkoleniowe mogą być stworzone w formacie znacznie je ułatwiającym. 6. Przy pomocy kwestionariusza, znaleźliśmy osoby, które często korzystaja z telefonów komórkowych do wysyłania wiadomości tekstowych czy nawigacji satelitarnej w aucie, ale nadal uważają komputer za trudny w użyciu. Uważają, że to ich wina, ale w rzeczywistości od dawna istnieją głosy, że projekt systemu jest bardzo ubogi, grafika zagracona, a system operacyjny intuicyjny i nie zawsze logiczny. Niektórzy czołowi projektanci komputerów argumentują, że trudności jakie użytkownicy mają z ICT są w znacznej mierze wynikiem źle zaprojektowanego systemu. Twierdzą, że w dłuższej perspektywie, zarówno ludzie młodzi jak i starsi, Projekt ten został sfinansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej. Publikacja ta odzwierciedla stanowisko autorów i Komisja nie odpowiada za wykorzystanie treści w niej zawartych. 25 zrezygnują z komputerów na rzecz przenośnych urządzeń informacyjnych (jak smart fony i iPady). Wskazują, że przedmioty codziennego użytku mogą być używane bez specjalnego szkolenia na temat ich obsługi. Sposób ich użytkowania jest wbudowany w strukturę, więc jesteśmy w stanie z nich korzystać od razu. Istnieją wynalazki, które biorą pod uwagę te pomysły, takie jak system ELDY i komputer SimplicITy (http://news.bbc.co.uk/1/hi/8352606.stm). Istnieje więc, okazja na stworzenie kursu z ich uwzględnieniem i przekroczenie starych barier. 7. W kwestionariuszach odkryliśmy, że osoby zainteresowane korzystaniem z komputerów są często zniechęcane na samym początku, przez rozpoczęcie pracy ze sprzętem. Mogą nawet zakupić już komputer, ale mieć trudności ze znalezieniem pomocy. Pomoc jakiej szukają jest bardzo prosta i podstawowa- `zrób to`, `kliknij tu`. Potrzebują pomocy w rozwiązywaniu problemów na samym początku. Jeśli jej nie otrzymają, ich frustracja wynikająca z poszukiwania pomocy w rozwiązaniu podstawowych problemów może prowadzić do tego, że zrezygnują z dalszych starań, nawet jeśli są bardzo zainteresowani obsługą Internetu. W Wielkiej Brytanii dostawcy usług Internetowych działają na odległość, a pomoc świadczą za pomocą telefonów. W Szwecji, operatorzy wzięli na siebie odpowiedzialność za upewnienie się, że sprzęt komputerowy jest zainstalowany poprawnie, a użytkownik wie jak go obsługiwać. Firmy zdaja sobie sprawę, że osoba, której pomoże się poruszać online, będzie to robiła w przyszłości i tym samy stanie się dla nich długoterminowym klientem. Szwedzkie firmy korzystają z usług młodych ludzi do organizowania domowych wizyt. Zapewniają tym samym prace dla młodych ludzi oraz mają pewność, że pomoc jest dostarczana przez ludzi ze świeżym spojrzeniem i wolnym czasem, a nie starszych usługodawców w pośpiechu. Prowadzi to do dwóch zaleceń metodologicznych: Po pierwsze, szkoły powinny szukać sposobów na zachęcenie młodych ludzi do pomocy rodzicom i dziadkom w obsłudze komputera. Poza społecznymi Projekt ten został sfinansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej. Publikacja ta odzwierciedla stanowisko autorów i Komisja nie odpowiada za wykorzystanie treści w niej zawartych. 26 korzyściami, istnieją również edukacyjne z pomocy uczniom w lepszym zrozumieniu kwestii poznawczych i dawaniu im praktycznych ćwiczeń z umiejętności komunikowania się. Taki rozwój jest oczywiście poza mocą projektu i partnerów, ale możemy przynajmniej unaocznić te ideę i zachęcić starszych ludzi do angażowania młodszych członków rodziny do pomocy. Po drugie, w kursie staramy się wypracować system dostarczania bardziej ogólnej pomocy jak wykrywanie i usuwanie błędów. Na przykład, moduły powinny zawierać tak podstawowe informacje, jak wyjmowanie z pudełka. Pomoc i wsparcie powinny być udzielane na żądanie, idealnie byłoby gdyby odbywały się w formie wizyt domowych, a na pewno przez telefon. Dlatego trener dostarcza lekcji na żądanie, a nie w formie cotygodniowych grupowych spotkań. To znowu wskazuje na koncepcję samodzielnych kursów (np. przez pomocnicze filmiki) oraz wykorzystanie ludzi, którzy już mają kontakt z seniorami poprzez szkolenie ich w podstawowym rozwiązywaniu problemów. Obraz kursu na podstawie analizy potrzeb użytkowników Każdy moduł z krótkim video będzie dostępny online, a kopie całego pakietu szkoleniowego będą dostępne u różnych osób w otoczeniu- w lokalnych szkołach I instytutach, bibliotece, domach kultury, odpowiednich nauczycieli, szkoleniowców, pracowników socjalnych i pracowników domów opieki. Każdy zainteresowany zakupem komputera będzie miał dostęp do modułów w różnych lokalnych instytucjach, a także będzie mógł skorzystać z pomocy lub wsparcia przez telefon. Moduły będą mogły być wykorzystane w dowolnej kolejności i ich zakres będzie obejmował zagadnienia od wskazówek na temat zakupu komputera po korzystanie z myszki, od robienia cyfrowych zdjęć po zakupy przez Internet. Projekt ten został sfinansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej. Publikacja ta odzwierciedla stanowisko autorów i Komisja nie odpowiada za wykorzystanie treści w niej zawartych. 27 Po przejściu przez moduły użytkownik będzie w stanie uczestniczyć w lokalnych kursach, które zintegrują język i wprowadzą poziom początkujący, tak by kontynuować naukę z pakietu. Projekt ten został sfinansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej. Publikacja ta odzwierciedla stanowisko autorów i Komisja nie odpowiada za wykorzystanie treści w niej zawartych. 28 GŁÓWNE ZASADY NAUCZANIA SENIORÓW W kwestii relacji pomiędzy `uczniem` a `nauczycielem/instruktorem/koordynatorem` oczywiste jest, sektor że usług edukacyjnych doświadcza nowego podziału ról i często różni sie od tradycyjnego `wertykalnego` opartego i na autorytecie nauczyciela modelu na rzecz relacji bardziej `horyzontalnych` i zmianie podziału ról pomiędzy uczniem a nauczycielem∗. Starsi uczniowie muszą być delikatnie przekształceni w bardziej dojrzałych i współdzielić odpowiedzialność, a także być przyzwyczajeni do tej nowej roli i nowego podejścia do uczenia się. Nauczyciele osób starszych maja za zadanie dopasować sie i być profesjonalnie przygotowanymi do wejścia w proces edukacyjny, zaprojektowany inaczej niż tradycyjne lekcje i skupionym bardziej na budowaniu wiedzy niż jej transferze. Nowe metodologie będą wymagały nowych kompetencji od nauczycieli. By nauczyciel umiał wybrać narzędzia dla danego kontekstu naukowego, ważne jest by nauczyciel czuł się swobodnie w innych kontekstach, tak by metodologie nie były wybierane z uwzględnieniem ograniczeń w umiejętnościach nauczyciela, ale z uwzględnieniem potrzeb ucznia. ∗ Autorem tego materiału jest Kennet Lindquist Projekt ten został sfinansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej. Publikacja ta odzwierciedla stanowisko autorów i Komisja nie odpowiada za wykorzystanie treści w niej zawartych. 29 Po przeanalizowaniu danych z kwestionariuszy, wywiadów z trenerami, innych źródeł wiedzy oraz praktycznego doświadczenia można wysnuć jeszcze inne zasady uczenia seniorów: • Zawsze zaczynaj pozytywnie- od pochwały, nagrody i wsparcia • Podczas pierwszego spotkania zbierz informacje na temat uczestników, ich umiejętności i potrzeb, a następnie odnoś się do nich podczas kursu • Jasno prezentuj tematy • Zaczynaj od najłatwiejszych zadań- takich, co do których masz pewność, że każdy będzie w stanie je wykonać • Unikaj żargonu i wyspecjalizowanego słownictwa • Weź pod uwagę informacje zwrotne po każdym spotkaniu • Bądź cierpliwy i dostosuj tempo pracy do najwolniejszych uczestników • Okaż szacunek i zrozumienie- wiele starszych osób nie wierzy, że jest się w stanie nauczyć nowych rzeczy. Poprzez zachętę i rozmowę o ich obawach pomóż im zrozumieć, że jest to możliwe • Powtarzaj często instrukcje i polecenia, mów wolno i wyraźnie, pokazuj jak należy wykonywać zadania i wspieraj uczestników w ich samodzielnej realizacji • Pamiętaj, że proces uczenia sie u ludzi starszych jest inny niż u młodych i wymaga znacznie bardzie indywidualnego podejścia • Wyprzedzaj pytania i upewniaj sie, że jesteś zrozumiały- wiele osób starszych wstydzi sie swojej niewiedzy i nie będzie pytać nawet pomimo pewnych niejasności • Traktuj błędy jako punkt wyjściowy do nauki i pokonania strachu przed działaniem Projekt ten został sfinansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej. Publikacja ta odzwierciedla stanowisko autorów i Komisja nie odpowiada za wykorzystanie treści w niej zawartych. 30 • Słuchaj historii ich życia- oni maja wiele do powiedzenia, a Ty możesz sie wiele od nich nauczyć • Zaplanuj częste przerwy- co 45-60 minut • Zadbaj o dobre warunki- oświetlenie, umeblowanie, a także ciche miejsce Co więcej, w kwestii nauczania ICT trener musi być świadomy następujących kwestii:: • Skupienie sie na praktycznym aspekcie- seniorzy nie potrzebują technicznych informacji • Pomóż pokonać strach przed komputerem- pokaż i wyjaśnij pokrótce jak działają różne części komputera • Wskaż korzyści ze znajomości nowych technologii przez seniorów (np. częstszy kontakt z rodziną i przyjaciółmi) • Stwórz listę najważniejszych poleceń, funkcji, kodów razem z informacją jak ich użyć, a następnie daj listę każdemu uczestnikowi • Podczas wyjaśniania nowych rzeczy używaj analogii i metafor, jak np. podwójne kliknięcie myszką musi być tak szybkie jak pukanie do drzwi (pukpuk) • Zachęcaj do ćwiczeń w domu jeżeli seniorzy posiadają komputer ŹRÓDŁA: 1. 1. Analiza Potrzeb Użytkowników dla projektu Bridge 2. Program Szkolenia dla Trenerów dla projektu Bridge Projekt ten został sfinansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej. Publikacja ta odzwierciedla stanowisko autorów i Komisja nie odpowiada za wykorzystanie treści w niej zawartych. 31 3. Rau E., Ziętkiewicz E. (2000), Jak aktywizować uczniów, Wyd. G&P. 4. Pencheva A., Petrova T., Rashkova I., Kuukka M., Tuominen R. (2009), Metodologiczny przewodnik dla kursów nauki międzypokoleniowej (Methodological guide for intergenerational learning circles), Eks Press. 5. www.andragogika.pl 6. www.teknologiradet.no/ICT%20for%20elderly%20people_wNGky.pdf.file 7. http://www.slideshare.net/romolo/elderly-people-and-ict 8. http://www.upclive.pl/Akademia_e_Seniora/ 9. http://news.bbc.co.uk/1/hi/8352606.stm 10. http://www.bbc.co.uk/webwise/courses/computer-basics/lessons/the-mouse 11. http://www.bbc.co.uk/webwise/courses/computer-basics/lessons/the-keyboard 12. http://www.bbc.co.uk/webwise/courses/computer-basics/lessons/clicky-mousegame Projekt ten został sfinansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej. Publikacja ta odzwierciedla stanowisko autorów i Komisja nie odpowiada za wykorzystanie treści w niej zawartych. 32
