Streszczenie - ZSTI Gliwice
Transkrypt
Streszczenie - ZSTI Gliwice
Streszczenie Jerzy Bartmiński, Stanisława Niebrzegowska – Bartmińska: Tekstologia, Warszawa 2009 Streszczenie to derywacja tekstowa „Streszczanie polega na takim przekształcaniu tekstu, że radykalnie zostaje zmniejszona jego objętość (standardowo do pół stronicy, tj. ok 200 słów) przy zachowaniu zasadniczej myśli.” Niezbędne elementy streszczenia: • temat – to, o czym mowa w tekście • remat (gr. rhema: orzekanie) – to, co się na dany temat mówi Fakultatywne elementy streszczenia: • Kto napisał tekst? NADAWCA/AUTOR • Do jakiego odbiorcy tekst jest adresowany? ODBIORCA/ADRESAT • Co robi (jakie operacje wykonuje) autor w płaszczyźnie: badawczej, poznawczej, logicznej, językowo – informacyjnej, kompozycyjnej? OPERACJE Fakultatywne elementy streszczenia: • Na jakiej podstawie materiałowej, empirycznej opiera autor swoje stwierdzenia? MATERIAŁ • Na jakich założeniach (teoretycznych) opiera autor swoje stwierdzenia? ZAŁOŻENIA • Jakimi metodami posługuje się autor w dochodzeniu do stwierdzeń? METODA Fakultatywne elementy streszczenia: • Z jaką intencją (celem) wypowiada się autor? INTENCJE • Jaka jest ogólna idea (koncepcja, myśl przewodnia) tekstu? IDEA Kolejność pytań • • • • • • • Kto? O czym? Do kogo? Po co? – pisze Co przyjmuje za podstawę? Jaką metodą? Co robi? AUTOR • Określenie aktów poznawczych: autor bada, analizuje i przeprowadza analizę, porównuje, dokonuje przeglądu. • Określanie operacji logicznych: dowodzi i uzasadnia, wnioskuje, wysuwa wnioski i dochodzi do wniosków, klasyfikuje i dzieli. AUTOR • Określenia aktów mownych i komunikatywnych: autor omawia, stwierdza, konstatuje, zgłasza uwagi, krytykuje, dyskutuje, przedstawia, pokazuje, charakteryzuje, opisuje, wyszczególnia cechy, proponuje, uściśla, wykazuje, informuje, objaśnia, wyjaśnia, przypomina, wychodzi z założenia, przyjmuje za punkt wyjścia, akcentuje, podkreśla, odpowiada AUTOR • Określenia operacji komponowania wypowiedzi: autor porządkuje, uzupełnia, wylicza, ilustruje przykładami itd. Schemat streszczenia { TEMAT, REMAT + (AUTOR, ODBIORCA, OPERACJE, METODA, MATERIAŁ, ZAŁOŻENIE, INTENCJE, IDEA)} Błędne streszczenie • Jeżeli zawiera informacje inne niż zawarte w temacie lub remacie • np. opinie czytającego tekst, polemikę czytającego z jakimś stwierdzeniem z tekstu, dialogi…. Punktacja: 3/2/1/0 • O – jeśli nie dotyczy wskazanego tekstu, jeśli ma formę planu lub konspektu • Odejmujemy 1 punkt (tylko od 3) jeśli jest za mało lub za dużo słów – to znaczy, że wszystkie inne kryteria zostały spełnione. Punktacja:3/2/1/0 • 3 punkty Ze streszczenia wynika, jaki jest temat tekstu i co na ten temat powiedziano w tekście; adekwatny poziom uogólnień; streszczenie logiczne, spójne, właściwa liczba słów Punktacja:3/2/1/0 • 2 punkty • Ze streszczenia wynika, jaki jest temat tekstu i co na ten temat powiedziano w tekście, ale pojawiły się zaburzenia dotyczące poziomu uogólnień oraz logicznej spójności streszczenia Punktacja:3/2/1/0 • Poziom uogólnień jest nieadekwatny, jeśli w streszczeniu jest mowa o tematach szczegółowych z pominięciem tematu nadrzędnego Punktacja:3,2,1,0 • 1 punkt • Ze streszczenia wynika, jaki jest temat tekstu i co na ten temat powiedziano w tekście, ale zaburzenia dotyczące poziomu uogólnień oraz logicznej spójności streszczenia są poważne Uwaga • Nie wymaga się w streszczeniu użycia frazy: „tematem tekstu jest…” Obowiązują ogólne zasady stylistyczne oraz normy dotyczące spójności lokalnej i kompozycyjnej. Może być zapis ciągły oraz podział na akapity. Sugestie metodyczne Nie proponować streszczania literatury pięknej, to jest zły wzorzec (bryki). Dominuje (wątpliwy) cel użytkowy. Takie streszczenie pozbawia tekst literacki walorów artystycznych. Sugestie metodyczne • Streszczać (praca domowa) wybrane prace popularnonaukowe, związane z tematem lekcji. Odczytać streszczenia w ogniwie wstępnym zajęć. • Streszczać własne prace, np. rozprawki argumentacyjne (praca klasowa). To dobra forma autokorekty. Przygotowuje do pisania abstraktu. Sugestie metodyczne • Zaproponować pracę klasową (20 min.) • Polecenie: napisz streszczenie (2 grupy) ze wskazaną liczbą słów – np. od 20 do 40. Uwaga. Wyrażenia przyimkowe liczymy jako 2 słowa. Rok zapisany cyframi – jako 1 słowo. Liczebniki powinny być zapisane wyrazem.