Zapalenie ucha środkowego

Zapalenie
ucha
środkowego
Poradnik dla pacjenta
Dr Maciej Starachowski
www.swiatzdrowia.pl
Ostre zapalenie
ucha środkowego.
Co to jest?
Ostre zapalenie ucha środkowego jest rozpoznawane
w przypadku zmian zapalnych w uchu środkowym
przebiegających z objawami klinicznymi. Jest najczęstszą
przyczyną bólu ucha. W uchu środkowym gromadzi
się ropa, co w krótkim czasie prowadzi do wystąpienia
jednego lub więcej objawów: ból ucha, rozpychanie
w uchu, krwawienie z ucha, gorączka, drażliwość,
jadłowstręt, wymioty lub biegunka.
www.swiatzdrowia.pl
Jak często występuje
zapalenie ucha środkowego?
Ponad połowa (około 60 proc.) wszystkich dzieci
przebywa co najmniej jeden epizod ostrego zapalenia
ucha środkowego do trzeciego roku życia. Do siódmego
roku życia co najmniej raz choruje ponad 90 proc. dzieci.
Ostre zapalenie ucha środkowego występuje rzadko
u osób w okresie dojrzewania i u młodych dorosłych,
a także u dorosłych starszych.
Warto zauważyć, że w okresie ostatnich lat częstość
nawracającego zapalenia ucha środkowego zwiększyła
się o kilkadziesiąt procent. Wydaje się, że wzrost ten jest
następstwem większej chorobowości z powodu alergii
wieku dziecięcego.
www.swiatzdrowia.pl
Jak dochodzi do rozwoju
zapalenia ucha środkowego?
Ostre zapalenie ucha środkowego jest zwykle
następstwem dysfunkcji trąbki Eustachiusza (to cienki
kanalik łączący gardło z jamą bębenkową), co wiąże się
z zaburzeniem drenażu płynu z ucha środkowego.
Do dysfunkcji trąbki Eustachiusza przeważnie dochodzi
w mechanizmie infekcji. Najczęściej zakażenie wirusowe
górnych dróg oddechowych lub alergiczny nieżyt
nosa wywołują zastój, zapalenie i niedrożność trąbki
Eustachiusza, co uniemożliwia drenaż płynu z ucha
środkowego do nosogardła.
Płyn gromadzi się w uchu środkowym i staje
się podłożem dla rozmnażania bakterii i wirusów.
www.swiatzdrowia.pl
Kto jest szczególnie narażony
na rozwój ostrego zapalenia
ucha środkowego?
Ryzyko wystąpienia ostrego zapalenia ucha środkowego
u niemowląt jest większe przy karmieniu w pozycji twarzą
w dół, szczególnie w trakcie pierwszych czterech
miesięcy życia.
Innymi czynnikami ryzyka są: alergia w rodzinie, płeć męska
oraz nawracające zapalenie ucha środkowego u rodzeństwa.
Podatność dziecka na ostre zapalenie ucha środkowego
zwiększa także ekspozycja na dym tytoniowy.
www.swiatzdrowia.pl
Jak lekarz rozpoznaje ostre
zapalenie ucha środkowego?
Zapalenie ucha środkowego zwykle manifestuje się jako
ostra, rozlana infekcja. Częstymi objawami są: świąd,
tkliwość i ból ucha. Ponadto, niektórzy pacjenci skarżą
się na utratę słuchu i uczucie zatkania ucha.
Najczęściej do postawienia rozpoznania wystarczą
typowe objawy i wziernikowanie ucha. Podczas
wziernikowania stwierdza się błonę bębenkową,
uwypukloną lub wklęśniętą. Ponadto, błona
bębenkowa w przebiegu zapalenia ucha środkowego
z wysiękiem jest zwykle matowa lub przezroczysta.
www.swiatzdrowia.pl
Zapalenie ucha
środkowego z wysiękiem
Zapalenie ucha środkowego z wysiękiem, wcześniej znane
jako surowicze zapalenie ucha środkowego, jest definiowane
jako obecność surowiczego płynu w uchu środkowym, ale bez
klinicznych objawów zakażenia. Jeśli wysięk utrzymuje się dłużej
niż przez dwa do trzech miesięcy, stan określany jest mianem
przewlekłego. Wśród objawów występują: zapalenie, ból ucha,
drażliwość, problemy z karmieniem i bezsenność. Zapalenie
ucha środkowego z wysiękiem może występować u zdrowych
dzieci, ale zwykle pojawia się po wcześniejszym epizodzie
ostrego zapalenia ucha środkowego. Po trzech miesiącach od
leczenia ostrego zapalenia ucha środkowego, u około jednej
trzeciej dzieci utrzymuje się surowiczy wysięk. Zapalenie ucha
środkowego z wysiękiem występuje częściej u dzieci w wieku
od roku do trzech lat.
www.swiatzdrowia.pl
W jaki sposób leczy się ostre
zapalenie ucha środkowego?
Ostre zapalenie ucha środkowego często przebiega z bólem
i gorączką. Dlatego postępowaniem z wyboru jest stosowanie
leków przeciwgorączkowych i przeciwbólowych. Najczęściej
podaje się niesteroidowe leki przeciwzapalne.
U dzieci, z uwagi na ryzyko zespołu Reye’a (gwałtownie postępująca
ciężka niewydolność wątroby), przeciwwskazana jest aspiryna.
Lekarze często przepisują leki przeciwhistaminowe i zmniejszające
przekrwienie, jednak nie ma przekonujących dowodów na ich
skuteczność w leczeniu ostrego zapalenia ucha środkowego.
Często choroba ma przebieg samoograniczający, dlatego odchodzi
się obecnie od rutynowego stosowania antybiotyków w leczeniu
typowego i niepowikłanego ostrego zapalenia ucha środkowego.
www.swiatzdrowia.pl
Jakie mogą być powikłania
zapalenia ucha środkowego?
• Okresowe osłabienie słuchu - zdarza się często
w ostrym zapaleniu ucha środkowego.
Utrzymujący się wysięk bywa przyczyną długotrwałej utraty
słuchu. U bardzo małych dzieci utrata słuchu może być
przyczyną opóźnienia rozwoju mowy. U starszych dzieci
manifestuje się zwykle zmianami w zachowaniu, często
mylonymi z zespołem nadpobudliwości.
• Uszkodzenie błony bębenkowej i łańcucha kosteczek
słuchowych
Niekiedy dochodzi do przewlekłej perforacji błony
bębenkowej. Jest ona przyczyną głuchoty przewodzeniowej
i może prowadzić do powstania perlaka, który zwykle wymaga
www.swiatzdrowia.pl
interwencji chirurgicznej. Zapalenie ucha środkowego może
być również przyczyną rozerwania lub unieruchomienia
łańcucha kosteczek słuchowych, co prowadzi do głuchoty
przewodzeniowej.
• Zapalenie wyrostka sutkowatego
Zapalenie ucha środkowego może rozprzestrzeniać się na komórki
powietrzne wyrostka sutkowatego, co prowadzi do jego zapalenia.
Zapalenie wyrostka sutkowatego jest dość rzadkie, głównie
z powodu częstego stosowania antybiotyków w infekcjach ucha.
Występuje najczęściej u dzieci poniżej szóstego roku życia.
Zazwyczaj stwierdza się gorączkę związaną z przedłużającym
się ropnym epizodem ostrego zapalenia ucha środkowego,
ból i tkliwość w okolicy za uchem .
www.swiatzdrowia.pl