Program merytoryczny Konkursu Geograficznego dla uczniów gimnazjów

Program merytoryczny Konkursu Geograficznego
dla uczniów gimnazjów
rok szkolny 2008/2009
Celem konkursu jest poszerzanie zainteresowania uczniów przestrzenia geograficzną –
własnym regionem, terytorium Polski, Europy, kształtowanie w uczniach poszanowania
innych narodów, systemów wartości i sposobów życia.
Temat przewodni konkursu – „Góry Polski i Świata” – będzie inspiracją do opracowania
zadań konkursowych
Do każdego etapu konkursu obowiązują treści nauczania i umiejętności
wynikające z podstawy programowej kształcenia ogólnego uczniów gimnazjum uczniów
zakresie geografii oraz standardy wymagań egzaminu gimnazjalnego w części
matematyczno-przyrodniczej, ze szczególnym uwzględnieniem geografii.
Wymagane umiejętności
• Odczytywanie współrzędnych geograficznych
• Sporządzanie i analiza wykresów i diagramów
• Odczytywanie azymutu
• Obliczanie średnich, amplitud temperatury, gradienty temperatury
• Określanie wysokości względnych i bezwzględnych
• Obliczanie spadku terenu
• Określanie rozciągłości równoleżnikowej i południkowej
• Analiza mapy poziomicowej, hipsometrycznej i tematycznej
• Analiza przekroju geologicznego
• Sporządzanie rysunku poziomicowego
• Posługiwanie się skalą mapy
• Wyjaśnianie przyczyn i skutków występowania zjawisk przyrodniczych i problemów
społeczno-ekonomicznych oraz zależności między nimi
I etap szkolny – czas trwania 60 minut
Uczestnicy powinni wykazać się wiedzą i umiejętnościami w zakresie:
• Rodzajów gór (zrębowe, fałdowe i wulkaniczne)
• Budowy geologicznej i geomorfologicznej gór (układ warstw skalnych)
• Rozmieszczenie łańcuchów górskich Afryki, Eurazji
• Rodzajów skał budujących góry
• Klimatu i pogody w górach
• Góry jako czynnik klimatotwórczy
• Szaty roślinnej w Alpach i Karpatach
• Lodowców w górach-warunki powstawania, lokalizacja, skutki działalności lodowców
II etap rejonowy – czas trwania 90 minut
Zakres wiedzy i umiejętności jak na etap szkolny oraz:
• Rozmieszczenie łańcuchów górskich-Ameryka Północna i Południowa, Australia,
Antarktyda
• Geologii historycznej gór-czas i warunki powstawania łańcuchów górskich
• Współczesnych procesów geologicznych w górach (występowanie, powstawanie,
znaczenie dla człowieka)
• Działalność wód podziemnych w górach, zjawiska krasowe
• Rolnictwo w górach
• Bogactwa mineralne – złoża położone na terenie łańcuchów górskich
• Mieszkańcy gór – warunki życia i gospodarowania, osadnictwo
• Turystyka w górach – rodzaje turystyki, uwarunkowanie, ważne ośrodki turystyki
górskiej
• Wulkanizm jako proces powstawania gór (występowanie, rodzaje wulkanów, budowa
wulkanów, rozmieszczenie, najwyższe czynne wulkany na kontynentach)
III etap - wojewódzki – czas trwania 120 minut
Zakres wiedzy i umiejętności jak na etap szkolny i rejonowy oraz:
• Góry w Polsce – podział łańcuchów górskich, życie mieszkańców, ośrodki turystyczne
• Grzbiety oceaniczne (powstawanie i rozmieszenie, wyspy)
• Zbiorniki wodne w górach (geneza, funkcje)
• Rzeki górskie – górne odcinki rzek, rzeki wypływające z gór, reżimy rzeczne,
wykorzystanie rzek, źródła, góry Polski jako obszar źródliskowy (szczegółowo)
• Kartograficzne metody przedstawiania obszarów górskich
• Alpinizm – zdobywcy najwyższych szczytów
• Najwyższe szczyty wybranych łańcuchów górskich (Karpaty, Alpy, Apeniny, Karakorum,
Himalaje, Kaukaz, Ałtaj, Wielkie Góry Wododziałowe, Tien Szan, Ural. Atlas, G.
Transantarktyczne, Andy, Kordyliery, 2 najwyższe szczyty Afryki) – lokalizacja, wysokości
• Korona Gór Polski (lokalizacja, szczyty)
Literatura podstawowa:
Podręczniki i zeszyty ćwiczeń zatwierdzone przez MEN do nauczania geografii w gimnazjum
Atlasy geograficzne zatwierdzone przez MEN do nauczania geografii w gimnazjum
Flis J., Słownik Szkolny. Terminy geograficzne, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1999 (lub
inne wydania)
http:// pl.wikipedia.org/Wiki/Korona_G%C3%B3r_Polskich (Korona Gór Polski)
Literatura uzupełniająca:
Świat w liczbach 2007/2008, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2007
Geografia regionalna świata, red. Makowski J., PWN , 2006
Geografia regionalna Polski, Jerzy Kondracki, PWN, 2000
Encyklopedia geograficzna Świata, Wydawnictwo Opres, 1998
Góry Polski. Przewodnik, opracowanie zbiorowe, wyd. Kluszczyński, 2006
Zatwierdzam
Mazowiecki Kurator Oświaty
/-/
Karol Semik