Przegląd legislacyjny 2014 - Wielkopolska Izba

Przegląd legislacyjny 2014
Nowości ważne (niekoniecznie tylko) dla Stomatologów
Lek.dent.Andrzej Cisło*
Rok się kończy, warto zatem przejrzeć notatki i podsumować co nam ten rok przyniósł i co zapewne
zostanie, gdyż uchwalone ustawy i podpisane rozporządzenia to bagaż, który (niestety) zostaje na jakiś
czas.
Najważniejsze nowości legislacyjne w mijającym roku:
Luty:
Poprzez wydanie rozporządzenia określającego wzór dokumentu potwierdzającego utylizację
odpadów zakaźnych Minister "aktywował" nasz zapisany w ustawie o odpadach obowiązek
gromadzenia potwierdzeń o utylizacji. Na mocy art.27 ustawy nasza odpowiedzialność za
gospodarowanie odpadami zakaźnymi kończy się nie w momencie zdania tych odpadów a w momencie
ich utylizacji. Jest to z pewnością ponadmiarowe obciążenie, gdyż w większości przypadków w kraju
firmy z zbierające i utylizujące to dwie różne firmy a umowę (a więc i jakąś kontrolę) mamy tylko z
firmą zbierającą. Do tego firmy zbierające i utylizujące życzą sobie za wydanie tego dokumentu ok 18zł.
Wielkopolska Izba Lekarska stoi na stanowisku , że opłata ta za wydanie tego dokumentu się nie
należy. Jest w tej sprawie znaczący sukces- W indywidualnej sprawie lekarza-przedsiębiorcy
(symbolicznie- niżej podpisanego przewodniczącego KS) wystosowany został wniosek do
Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o zajęcie stanowiska w tej sprawie. 17 grudnia
nadeszła odpowiedź: Mamy rację- opłaty za ten dokument się nie należą.
Kwiecień:
Duża , nawet bardzo duża nowelizacja ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej. Do ustawy
wprowadzono cały pakiet onkologiczny . Dalej, rozszerzono zakres prac AOTM na sprawy jednolitej
wyceny świadczeń. Owa jednolita wycena nie jest pojęciem zupełnie jasnym gdyż sama ustawa
definiuje Taryfę jako "tabelę wartości względnych" przypisanych procedurom.
Poza tym w tej części ustawy, która reguluje postępowania konkursowe utrzymano cenę jako
kryterium oceny ofert.
Skoro jesteśmy przy ocenie ofert- kryteria oceny będą teraz ustalane przez ministra zdrowia w drodze
rozporządzenia a nie jak dotąd przez prezesa NFZ . Nowości w tym względzie jest więcej: przy
porównaniu ofert będzie brało się pod uwagę czy oferent jest podmiotem, który powstał przed
30.06.2016r . Powstałe po tej dacie podmioty winny mieć opinię wojewody o celowości powstania
tegoż podmiotu na podstawie mapy potrzeb zdrowotnych. Warto odnotować pewien chaos w tym
przepisie , gdyż pierwotny projekt ustawy miał zupełnie inną wymowę niż zapis w ostatecznej wersji.
• Brane też będzie pod uwagę czy podmiot ma umowę z Agencją Oceny Technologii Medycznych i
Taryfikacji na udział w procesie liczenia kosztów . Trudno było nie zauważyć ryzyka- dodatkowe
punkty w konkursie dla współpracujących podmiotów to niesłychana furtka dla potajemnej
promocji.
Wielkopolska Izba zabiegała (zgłoszenie w trybie ustawy lobbingowej) o doprecyzowanie w ustawie
kryteriów podjęcia tej współpracy oraz o zmianę statusu wytycznych do rachunku kosztów z
obwieszczenia MZ na rozporządzenie . Te postulaty zostały uwzględnione[!] w ostatecznej wersji
ustawy ( jak to bywa w takich razach- nie wiemy na ile to nasza zasługa ale warto zawsze stanąć po
stronie lepszego rozwiązania).
• Wprowadzono zasadę 5- letnich kontraktów dla lecznictwa ambulatoryjnego.
• Wprowadzono też obostrzenie dla podmiotów , które w poprzedzających konkurs 5 latach miały
rozwiązaną umowę z NFZ z przyczyn leżących po stronie świadczeniodawcy - oferta takiego
podmiotu (w tym zakresie, którego dotyczyło to zerwanie umowy przez NFZ ) będzie z mocy prawa
odrzucona. Takie wypowiedzenie umowy przez NFZ to swoisty "wilczy bilet" (rzecz wcale nie nowa
w naszym systemie NFZ ) - zapewne podmioty takie będą to obchodzić poprzez zmianę formy
prawnej.
Ustawa wprowadziła też nowe regulacje jak chodzi o listy oczekujących . Nie umieszcza się na nich od
1.01.2015 osób kontynuujących leczenie w danej placówce . Dalej, zapisy na listę przyjmowane mają
być w każdy dzień udzielania świadczeń. Raporty z list oczekujących zawierać mają imiona , nazwiska i
pesele oczekujących pacjentów . Raz w tygodniu świadczeniodawca musi powiadomić NFZ w formie
raportu o "pierwszym możliwym terminie przyjęcia" . Co do tego ostatniego - naprawdę proszę mnie
zwolnić z obowiązku komentarza z uwagi na cokolwiek już przedświąteczny nastrój . To są jakieś
"kosmiczne” pomysły mające wywrzeć chyba wrażenie troski o pacjenta ze strony władz publicznych.
• Nie będzie możliwe ponowne zażalenie do prezesa NFZ na czynności dyrektora oddziału .
• No i wreszcie udało sie Funduszowi dopiąć swego i za którymś podejściem wstawić do ustawy zapis
wyłączający obowiązek powiadamiania przedsiębiorców o zamiarze przeprowadzenia kontroli. Od
1.01.2015 (to jest data wejścia w życie ustawy) kontrola NFZ może być nam oznajmiona w momencie
jej rozpoczęcia .
Lipiec
Zakończyły się prace nad nowelizacją ustawy Prawo atomowe. Nowelizacja spowodowana była
wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego w sprawie ograniczania prawa do wykonywania testów
specjalistycznych fizykom medycznym. Przy okazji odbyła się na forum Komisji Zdrowia i specjalnej
podkomisji debata nad racjonalnością niektórych obowiązków dotyczących przeprowadzania testów
aparatów rtg w stomatologii. Posłowie byli zdania, że należy to od razu ująć w ustawie, ale Biuro
Legislacyjne Sejmu sprzeciwiło się wychodzeniu w nowelizacji poza jej ścisłe określony przez wyrok
TK przedmiot. Sprawa bynajmniej nie została odłożona ad acta .
Porozumienie Stomatologów, którego mam przyjemność być pełnomocnikiem wystosowało we
wrześniu do Ministra Zdrowia pismo nakreślające propozycje koniecznych zmian, jeśli nie w samej
ustawie, to w rozporządzeniu o bezpiecznym stosowaniu promieniowania jonizującego. Zwróciliśmy
też uwagę na zapisy nowej Dyrektywy Euroatom, która ma wejść w życie w lutym 2018r - zapisy
nakazujące państwom Unii wprowadzenie procedur nadzoru proporcjonalnych do stopnia narażenia
pacjentów na niebezpieczeństwo. Przywołaliśmy w tym miejscu opinię Konsultanta Krajowego w
dziedzinie radiologii stwierdzającą, że wskutek dość prostej budowy generatorów X w aparatach do
zdjęć punktowych trudno spodziewać się, że coroczne testy wykażą jakieś odchylenia. W tym sensie
powtórzyliśmy całą argumentację, jaką w lipcu w Sejmie przedstawiła Komisja Stomatologiczna
NRL.10 listopada przyszła odpowiedź- tak: MZ podziela pogląd o konieczności redukcji
obowiązków związanych z obsługą rtg , podziela też pogląd, że ważne w tym zakresie są
wskazane przez nas zapisy Dyrektywy i zapowiada pierwsze prace nad dostosowaniem
polskich przepisów do niej na pierwszy kwartał 2015r.
Sierpień
Sejm przesunął obowiązek wprowadzenia elektronicznej dokumentacji medycznej (EDM) na 1 sierpnia
2017r. W Wielkopolskiej Izbie Lekarskiej powołany został Zespół ds EDM . Naszym celem nie jest
bynajmniej wskazanie lekarzom konkretnego produktu, jaki mają kupić. Broń Boże- program musi
"pasować" użytkownikowi. Nakreśliliśmy jednak dwie podstawowe cechy, których spełniania lub
niespełniania lekarz kupujący program musi być świadom w momencie zakupu:

1/ czy program ma potwierdzoną testami zdolność komunikowania się z Platformą
Gromadzenia Danych o Zdarzeniach Medycznych (wysyłanie i przyjmowanie komunikatów
xml)?
2/ czy program umożliwia zrzut dokumentacji w określonym przez Centrum Systemów Inf.MZ
porządku ? Umożliwiłoby to w dowolnym momencie przejście na inne oprogramowanie i przez
to brak ryzyka związania się "na amen" z jednym programem kupionym w zawierusze , jaka
zapewne powstanie tuż przed 1.08.2017
Prace w tym dziele trwają. Są trochę utrudnione poprzez zwlekanie przez Centrum Systemów w MZ z
realizacją kluczowych decyzji. Z pewnością też trzeba zewrzeć szyki i wzmocnić koordynację działań
izb ws EDM , która teraz w zasadzie nie istnieje.
Ostatnie listopadowe propozycje MZ będą niezłym testem dla obecnych programów rozliczających
usługi na rzecz NFZ. Od stycznia (jak wspomniałem omawiając nowelizację ustawy) mamy raporty z
kolejek wraz z danymi pacjenta , co więcej- na protezy i aparaty ortodontyczne kolejki i raporty z
kolejek mają być osobne. W kontraktach ogólnych będziemy mieli więc 2 kolejki.

Wrzesień
Naczelna Rada Lekarska podjęła uchwałę o podniesieniu składki członkowskiej do 60 zł miesięcznie z
jednoczesnym uproszczeniem sytemu zwolnień. Sprawa odbiła się bardzo szerokim echem w mediach
nie tylko lekarskich. Wielu lekarzy nie widzi przełożenia dotychczasowych wydatków na korporację
lekarską na właściwe warunki wykonywania przez nich zawodu lekarza i lekarza dentysty . Artykuł
ten jest przeglądem legislacyjnym więc pominę kwestię dyskusji nad odczuciami zasadności czy braku
zasadności podniesienia składki. Jako członek NRL i komisji legislacyjnej NRL powtórzyć mogę jedynie
złożone oficjalnie zastrzeżenia co do prawidłowości procedowania nad ta uchwałą. Analizując sprawę
racjonalności czy też konieczności podniesienia składki trzeba cofnąć się do odbytego w marcu
Krajowego Zjazdu Lekarzy i jego uchwały o zmianie sposobu obliczania składki przekazywanej przez
okręgowe izby do NIL. Powstaje bowiem pytanie czy Delegaci zostali zaznajomieni z konsekwencjami
finansowymi tej uchwały. Tę sprawę może jednak rozpatrzyć tylko następny Krajowy Zjazd Lekarzy.
Gdzieś i kiedyś ta dyskusja musi znaleźć swój finał.
Listopad:
Minister Finansów wydał rozporządzenie ws zwolnienia z obowiązku dokumentowania obrotu za
pomocą kas rejestrujących (fiskalnych) . Od razu warto zaznaczyć, że obowiązek nie dotyczył i nie
dotyczy osób , które nie prowadzą sprzedaży konsumenckiej (mają np tylko kontrakt z NFZ lub z
podmiotem leczniczym) .Sprawa szeroko omawiana wiec tylko z obowiązku wspomnę, że w par. 4
minister raczył skonstruować katalog profesji, których wykonywanie nie może być związane ze
zwolnieniem niezależnie od obrotu . Jako lekarze znaleźliśmy sie na tej liście w towarzystwie
prawników , doradców podatkowych, taksówkarzy, wulkanizatorów i fryzjerów. Naturalny odruch
sprzeciwu, jakiego doświadczyłem czytając konstrukcję tego przepisu znalazł potwierdzenie w
lekturze artykułu w Rzeczpospolitej , która piórem wicenaczelnej red.E.Usowicz łaskawa była
zasugerować, że "po grubych rybach oszukujących na paliwie i stali rząd zabrał się za mniejsze ryby
oszukujące na podatkach" . Tak więc jak widać poważna gazeta potrafi postawić nas w jednym rzędzie
jak chodzi o sposób zarabiania pieniędzy z pospolitymi wyłudzaczami i przestępcami często
obstawionymi najzwyklejszą mafią.
Dlatego dbajmy i spierajmy się o zasady fair play w aktach stanowiących o prawach i obowiązkach nas
jako lekarzy i obywateli. I to zarówno tych stanowionych przez Sejm czy Rząd , jak i tych stanowionych
przez organa własnego opłacanego przez podwyższoną właśnie składkę samorządu . Skutki złej
legislacji- jak widać na ostatnim przykładzie dot. kas fiskalnych- mogą iść dużo dalej niżby to można
przypuszczać.
Grudzień:
Minister Zdrowia przedstawił do konsultacji projekt bardzo ważnego rozporządzenia- w sprawie
sposobu ogłaszania o postępowaniu w sprawie zawarcia umowy o udzielanie świadczeń opieki
zdrowotnej, składania ofert, powoływania i odwoływania komisji konkursowej, jej zadań oraz trybu
pracy. Dlaczego to takie ważne? Otóż projektowane rozporządzenie zastąpi rozporządzenie z
15.12.2004r , częściowo wchodzi w zakres zarządzenia prezesa NFZ ws przeprowadzania postępowań
konkursowych (57/2013) a także zastąpi w całości uchwałę36/2005 Rady NFZ ws regulaminu pracy
komisji konkursowych. Słowem- wszystko co istotne w postępowaniu konkursowym będzie a
przynajmniej powinno być opisane w tym akcie. Minister niestety poszedł w projekcie trochę na
łatwiznę . Choćby z uwag, jakie słaliśmy do Ministerstwa powinien wiedzieć jak bogate jest życie i jak
nieprzewidywalne są czasem decyzje komisji konkursowych i wypada to jakoś uregulować. Złożyłem
do tego projektu kilkustronicowe uwagi z uzasadnieniem i –co z pewnością wynagradza jakoś pracęPrezydium NRL 12 grudnia włączyło wszystkie moje uwagi wraz z argumentacją do swego
Stanowiska w tej sprawie.
Na 19 grudnia Prezes NFZ z kolei zażyczył sobie w trybie konsultacji zaopiniowanie swego projektu
zmian w kryteriach oceny ofert i warunkach wykonywania kontraktów stomatologicznych
(obowiązywać miałoby to od następnych konkursów) . Czas pracy personelu pomocniczego z 50%
podniesiony ma być do 100% czasu pracy poradni. Większe zmiany są w kryteriach dostępności do
świadczeń . Dotąd podmiot chcący otrzymać punkty z tytułu pracy w soboty musi zapewnić liczbę
godzin w sobotę proporcjonalną do liczby etatów przeliczeniowych . Propozycja Prezesa NFZ idzie w
kierunku zniesienia tej proporcjonalności . Uważam ten ruch za niekorzystny przede wszystkim wobec
zasady równego traktowania oferentów . Praktykom lekarskim z mocy ustawy nie wolno zatrudniać
innych lekarzy. To co w przypadku podmiotu leczniczego jest "pracą przynajmniej jednego lekarza" , w
przypadku praktyk jest "pracą 100% lekarzy". Projekt stoi więc w sprzeczności z ustawową zasadą
równego traktowania oferentów , gdyż forma prawna podmiotu wykonującego działalność leczniczą
choć jest swobodną decyzją lekarza dentysty w dużym stopniu zależy od tradycji i skomplikowanych
mechanizmów rynkowych, na które pojedynczy lekarze- właściciele praktyk nie mają wpływu . Poza
tym chyba już pora wyjść otwarcie z dość powszechnym żądaniem usunięcia w ogóle pracy w
soboty z kryteriów rankingujących. W żadnym innym rodzaju świadczeń udzielanych
ambulatoryjnie takie kryterium nie występuje.
I taki był ten 2014 rok- ani lepszy ani gorszy. Po tylu latach zajmowania się tą działką człowiek
traci nieco ochotę do wyrokowania czy lepiej już było, czy może jeszcze będzie.
---------------------*autor jest wiceprezesem Okręgowej Rady Lekarskiej w Poznaniu, członkiem Naczelnej Rady
Lekarskiej i wydawcą serwisu www.autonomia-dent.pl