finansowanie projektów filmowych dla

FINANSOWANIE PROJEKTÓW FILMOWYCH DLA DEBIUTANTÓW.
CASE STUDY MIKROBUDŻETOWEGO SYSTEMU FINANSOWANIA Z WIELKIEJ BRYTANII. Na Plenerach Film Spring Open 2013 zdobywca Oskara i nominowana do nagród BAFTA, producentka Mia Bays, zaprezentowała mikrobudżetowy system finansowania filmów pełnometrażowych o nazwie Microwave, który powstał w 2006 roku w Wielkiej Brytanii. Omawiała całkowicie inną formę zarządzania ryzykiem zupełnie nietypową dla pełnometrażowych produkcji. Schemat dużo bardziej efektywny finansowo, który praktycznie eliminuje ryzyko przeinwestowania. Celem mikrobudżetowego finansowania jest zwrot zainwestowanych środków w produkcję filmów, ponieważ budżet produkcji jest bardzo niski. Poniżej znajduje się krótka relacja z jej wystąpienia. Twórcy schematu Microwave chcieli sprowokować filmowców, żeby robili fabuły za takie same budżety, jakie wykorzystuje się w filmach krótkometrażowych. Skierowany jest on tylko do projektów pełnometrażowych, mających potencjał wyprodukowania w budżecie nie przekraczającym kwoty 120 000 £. Podstawą finansowania Microwave jest partnerska współpraca podmiotów publicznych (Film London), nadawcy telewizyjnego i koproducenta (BBC Films) oraz funduszu szkoleniowego (Creative Skillset). Ponadto współpracują z finansjerami prywatnymi, agentami sprzedaży oraz dystrybutorami. Taki schemat pracy (podobnie jak Plenery Film Spring Open) nie jest szkołą filmową. Jest to profesjonalny warsztat przy wsparciu najlepszych mentorów, aby znaleźć utalentowanych twórców i wyszkolić ich w „pełnometrażowym systemie praktyki zawodowej: szkolenie-­‐nauka poprzez produkcję”. Wsparcie debiutantów od rozwoju scenariusza aż po samą realizację i późniejszą dystrybucję. Warto podkreślić, że schemat mikrobudżetowej produkcji za 120 000 £ jest to tzw. budżet techniczny, co oznacza, że w jego ramach realizuje się podstawową kopię cyfrową do pokazu w kinie i/lub telewizji w oparciu o zasadę studia „made, shot, fully delivered”. Co więcej wszelkie prawa muszą być rozliczone do celów dalszej sprzedaży międzynarodowej też w ramach tego budżetu. Zachęcając, aby młodzi producenci myśleli bardziej biznesowo, mikrobudżetowanie nie zapewnia całkowitego finansowania produkcji (Microwave finansuje koszty produkcji do 70%). Tym sposobem twórcy uczą się, jak gromadzić fundusze, uczestniczą w pitchingach, negocjują. Nabywają niezbędnych umiejętności, aby rzeczywiście mogli poradzić sobie w pracy zawodowej. Również w trakcie warsztatów finansowych dla producenta bierze w nich udział reżyser. A w warsztatach kreatywnych dla reżyserów jest obecny producent. Reżyser musi mieć świadomość, z jakimi problemami styka się producent, aby zrozumieć, na czym polega praca producent i dlaczego pewnych rzeczy nie można zrobić z powodów finansowych. Reżyser uczy się na czym polega ekonomika filmu. Inna metoda zarządzania ryzykiem polega również na ogromnej dysproporcji budżetowej różnych zasad finansowania i jego konsekwencji. Średni budżet na debiut (w Wielkiej Brytanii 1 mln £, w Polsce 2 mln zł) oznacza ogromną presję dla twórcy, aby film miał wartość komercyjną jak i artystyczną (dostał nagrody na festiwalach). W razie niepowodzenia debiutu ludzie często utalentowani przeżywają klęskę w tym zawodzie.
W mikrobudżetowym systemie nie przekraczającym kwoty 120 000 £ znacznie łatwiej jest wygenerować zyski, aby zwróciły się koszty produkcji filmu. Co oznacza znacznie mniejsze ciśnienie zarówno dla producenta jak i samego twórcy. Jeszcze inna metoda zarządzania ryzykiem reprezentuje także podejście egalitarne: -­‐ W mikrobudżetowych systemach każdy pracuje za minimalne wynagrodzenie, (przykładowo krajowa stawka w Wielkiej Brytanii wynosi 65 £ brutto dziennie). Nie ma hierarchii, tyle samo otrzymuje oświetlacz, reżyser, aktor, elektryk czy operator. Każdy zostaje opłacony, nikt nie pracuje za darmo (jest to podkreślmy poziom pracy zawodowej, nie jest to produkcja studencka). -­‐ Ponieważ nie zarabia się dużo każdy ma swój wkład w film i jeśli film cokolwiek wypracuje, to twórcy też na tym zarabiają. Jest to nietypowe podejście w stosunku do innych modeli finansowych. W większości przypadków tego po prostu nie ma. Jest to bardzo rzadki układ zasady finansowania filmów niezależnych (podkreślmy wspieranych środkami publicznymi). Zazwyczaj filmowcy nie dostają pieniędzy z innych źródeł niż z budżetu filmu. Chyba, że ich filmy osiągną gigantyczny sukces. Dlatego zazwyczaj budżety produkcyjne są „rozdmuchane”. Wydaje się, że większe budżety produkcyjne to jedyna metoda, aby coś na filmie zarobić. Nie prawda. Dla przykładu w systemie Microwave od pierwszego funta zysku 40% idzie do producenta filmu (z czego wcześniej ustala się jaki procent otrzymuje reżyser i/lub scenarzysta, główny zespół i obsada filmu, czy inni zatrudnieni w produkcji), 60% idzie do innych podmiotów finansujących. Każdy zarabia, każdy ma swój wkład, przysłowiową „cegiełkę” w filmie. Podsumowując metodę zarządzania ryzykiem, zarówno Microwave jak i Film Spring Open reprezentują podobne stanowisko, zachęcając, aby twórcy podejmowali ryzyko w mikrobudżetowych małych produkcjach. Co warto podkreślić w systemie mikrobudżetowym nie chodzi o wynagrodzenie, ale przede wszystkim o powołanie artystyczne, chęć nauki obiecujących utalentowanych debiutantów przez starsze pokolenie. Ważnym jest wtedy dla wszystkich wyprodukowanie filmu dobrego o wartości zarówno komercyjnej jak i artystycznej, dającego debiutantom możliwość wejścia na rynek, a podmiotom finansującym efektywne wykorzystanie środków oraz zwrot zainwestowanych środków. Systemy mikrobudżetowe realizują następujące cele: -­‐ Poszukiwania i wspierania twórczości obiecujących debiutantów, oraz pomocy w rozwoju przyszłej kariery poprzez zdobycie doświadczenia zawodowego, które będzie rzutować na ich całej karierze, -­‐ Umożliwienie utalentowanym twórcom wyprodukowania (całkowitą realizację) ich pierwszych pełnometrażowych filmów, zapewnienie twórcy wsparcie mentorów i profesjonalny warsztat zachęcając starsze pokolenie bardziej doświadczonych filmowców, aby dzielili się swoją wiedzą, -­‐ Skupienie się na wszystkich etapach produkcji -­‐ od rozwoju pomysłu (development i przygotowanie do produkcji), zdjęcia, aż po profesjonalne przygotowanie filmu do sprzedaży i dystrybucji. System okazał się sukcesem. Do dzisiaj w systemie Microwave wyprodukowano 8 pełnometrażowych debiutów (7 filmów fabularnych i 1 dokument). Filmy debiutantów wyprodukowane za dużo niższy budżet niż realizowane w Polsce mają na swym koncie sukcesy dystrybucji festiwalowej, kinowej jak i pierwsze pokazy międzynarodowe z nagrodami BIFA oraz nominacjami do BAFTY włącznie, konkurując z filmami, których budżety były 10 razy wyższe. System mikrobudżetowania przyczynił się do zmiany w sposobie myślenia i kultury filmowej w Wielkiej Brytanii, stymulując rynek do poszukiwania nowych talentów i mniejszego ryzyka finansowania produkcji. Mia Bays, twórca Microwave, wyraziła duże zainteresowanie działalnością Fundacji Film Spring Open. Planuje się rozszerzyć współpracę, aby móc wymienić się doświadczeniami w budowaniu nowego modelu małych produkcji dla debiutantów. Więcej informacji o Microwave na stronie: http://microwave.filmlondon.org.uk/