Spotkanie Ministrów Środowiska krajów UE. Dlaczego Polska

Warszawa, 16.06.2015
Spotkanie Ministrów Środowiska krajów UE. Dlaczego Polska apeluje
o mniej ambitną walkę z zanieczyszczeniami powietrza?
Podczas gdy Polsce trwa ogłoszony przez Ministra Grabowskiego „rok powietrza”,
przedstawiciele Ministerstwa Środowiska na spotkaniu w Brukseli proponują najmniej ambitne rozwiązania
walki z jego zanieczyszczeniami.
Wczoraj w Brukseli przedstawiciele Ministerstw Środowiska krajów członkowskich UE spotkali się,
by debatować m.in. nad dyrektywą o Krajowych Pułapach Emisji (National Emission Ceilings).
Dyrektywa ta jest dokumentem, który ma szansę zobowiązać wszystkie kraje UE do nie przekraczania
określonych poziomów zanieczyszczeń powietrza oraz może przyczynić się do zmniejszenia
występowania tzw. zanieczyszczeń transgranicznych.
„Problemy z zanieczyszczeniem powietrza ma większość krajów UE. Ale to Polska jest w niechlubnej
czołówce – aż sześć z dziesięciu najbardziej zanieczyszczonych miast znajduje się na terenie naszego
kraju. Jesteśmy na pierwszym miejscu pod względem stężeń rakotwórczego benzo(a)pirenu i na drugim
pod względem zanieczyszczenia pyłami – mówi Weronika Piestrzyńska z organizacji HEAL,
zajmującej się m.in. wpływem zanieczyszczeń powietrza na zdrowie. Szkodliwe substancje znajdujące
się w powietrzu przyczyniają się do powstawania wielu chorób przewlekłych, w tym układu
oddechowego, krążenia, nerwowego, co z kolei prowadzi do zawałów, udarów czy nowotworów,
skutkując przedwczesnymi zgonami. Wedle raportów UE zanieczyszczenia powietrza generują
zewnętrzne koszty zdrowotne wysokości od 40 do 120 mld euro rocznie, w samej tylko Polsce” - dodaje
Łukasz Adamkiewicz z HEAL.
Ale emitowane zanieczyszczenia to nie tylko „sprawa” danego kraju. Część szkodliwych związków
nie pozostaje w miejscu, gdzie zostały wyemitowane. Zanieczyszczenia nie znają granic i są
transportowane nad Europą na dalekie odległości - to tzw. zanieczyszczenia transgraniczne. Wedle
szacunków HEAL oraz EEB 48% zanieczyszczeń powietrza w Polsce pochodzi spoza naszego kraju,
a my „eksportujemy” aż 67% „naszych” zanieczyszczeń do krajów ościennych[1]. Dlatego tak ważne
jest wprowadzenie jednolitych przepisów zobowiązujących wszystkie kraje do wspólnej walki
z zanieczyszczeniami powietrza poprzez zapisy nakładające obowiązek redukcji emisji szkodliwych
związków. Narzędziem pozwalającym na rozwiązanie tego problemu ma być właśnie dyrektywa
o Krajowych Pułapach Emisji.
Jednak podczas wczorajszego spotkania sekretarz stanu Ministerstwa Środowiska Marcin Korolec
zaapelował o łagodniejsze przepisy. Proponował m.in. by cele określone w dyrektywie zaczęły
obowiązywać od 2040, a nie 2030 roku, a kraje członkowskie nie były prawnie zobowiązane
do wprowadzania limitów. Powoływał się na bezpieczeństwo energetyczne oraz możliwe
zahamowanie wzrostu gospodarczego w przypadku wprowadzenia proponowanych limitów[2].
Propozycja Polski jest mocno zaskakująca w momencie, gdy to właśnie polski rząd wychodzi ostatnio
z inicjatywą walki z zanieczyszczeniami, przynajmniej w kontekście krajowym. Minister Środowiska
Maciej Grabowski ogłosił 2015 „rokiem powietrza”[3]. W kwietniu br. zaprezentowano także projekt
HEAL Polska - Health and Environment Alliance
Biuro lokalne: ul. Koszykowa 59/3, 00-660, Warszawa / Tel: 22 213 94 56 / E-mail: [email protected] / Web: www.healpolska.pl
Krajowego Programu Ochrony Powietrza, wedle którego zmniejszenie emisji zanieczyszczeń nie
wpływa negatywnie na wzrost gospodarczy[4].
Polska była – obok Rumunii - jednym z dwóch krajów, który podczas wczorajszego spotkania
apelował o mniej ambitne zapisy dyrektywy i zniesienie zapisu o obowiązujących limitach emisji.
Podczas gdy trwają negocjacje nad ustaleniem deklarowanych limitów emisji zanieczyszczeń dla
krajów UE, każdego roku zanieczyszczenia powietrza powodują 430 tys. przedwczesnych zgonów
w Europie, w tym ponad 40 tys. w Polsce[5]. Wedle Światowej Organizacji Zdrowia stanowią one
największe środowiskowe zagrożenie zdrowia publicznego współcześnie żyjących ludzi.
Kontakt:
Weronika Piestrzyńska, HEAL
[email protected]
+ 48 782 466 881
O HEAL:
Health and Environment Alliance jest wiodącą europejską organizacją typu non-profit analizującą wpływ środowiska na
zdrowie obywateli Unii Europejskiej. Przy wsparciu ponad 70 organizacji członkowskich uczestniczy w różnorodnych
procesach decyzyjnych, przedstawiając niezależne ekspertyzy i dowody naukowe opracowane przez podmioty zajmujące
się ochroną zdrowia. Członkowie HEAL to międzynarodowe i europejskie organizacje, a także grupy krajowe i lokalne z
25 krajów – zarówno w państwach członkowskich UE, jak i szerszym regionie europejskim, zgodnie z definicją Światowej
Organizacji Zdrowia.
Linki:
[1] Infografika Health and Environment Alliance [HEAL] i European Environmental Bureau [EEB]
http://healpolska.pl/wp-content/uploads/2015/06/Zanieczyszczenia-transgraniczne-infografika.png
[2] Link do wystąpienia Sekretarza Stanu w Ministerstwie Środowiska, Marcina Korolca w dn. 15.06.2015 [1.09.00]
http://video.consilium.europa.eu/webcast.aspx?ticket=775-979-15909
[3]https://www.premier.gov.pl/blog/maciej-h-grabowski/2015-rokiem-powietrza.html
[4] Dotyczy lat 1988-2013, projekt Krajowego Programu Ochrony Powietrza, Ministerstwo Środowiska, 2015, s. 18
https://www.mos.gov.pl/g2/big/2015_03/a3c37385dab33035ed9b1c3d6a32c391.pdf
[5] Cost-benefit Analysis of Final Policy Scenarios for the EU Clean Air Package
HEAL Polska - Health and Environment Alliance
Biuro lokalne: ul. Koszykowa 59/3, 00-660, Warszawa / Tel: 22 213 94 56 / E-mail: [email protected] / Web: www.healpolska.pl