Econmicus 2014. Nominacje

A2
W poniedziałek:
Szkoła prywatna
nie znaczy lepsza
VAT po zmianach
Marcin Wroński znów
w przedwojennym Lublinie
SHUTTERSTOCK
Dla ambitnych rodziców
posłanie dzieci do niepublicznej
szkoły było oczywiste. Teraz
chwalą sobie rejonówki
DUSAN RELJIN/UNIVERSAL
Emmanuelle Seigner: Bycie
muzykiem to nie kaprys
Gwiazdy „Gry o tron”
opowiadają o swoich rolach
rozliczenia w praktyce
przykłady
interpretacje
podatkowe
gazetaprawna.pl
DZIENNIK.PL
FORSAL.PL
P A T R Z Y M Y
O B I E K T Y W N I E .
P I S Z E M Y
O D P O W I E D Z I A L N I E
na weekend
Piątek – niedziela
3,90 zł
4–6 kwietnia 2014
NR 66 (3707 W2) ROK 20 ISSN 2080-6744, NR INDEKSU 348 066
CENA GAZETY (W TYM 8% VAT)
Nic nie robić,
Słoiki PRL-u
A15
GETTY IMAGES
Nazwijmy rzecz po imieniu.
Czy złodziejstwo można
uzasadnić? Czy dawanie
łapówek można uzasadnić?
– pyta Marcin Klimczak
podatkowy poniedziałek
„Wiosna, lato,
jesień, zima i tak
w koło. Ciasno tu jest,
rozumiesz?”
– mówi główny
bohater serialu
„Daleko od szosy”.
Tak jak on ciasnotę
rodzinnych wsi
odczuwały w PRL-u
miliony ludzi. Uciekli
więc do miasta,
kształtując w ten
sposób kraj, jakim
znamy go dzisiaj
A12
Bać się Rosji?
A kto się boi
peryferii
A4
Przekręt na pożar
Był dom i nie ma domu. Dlatego
niemal zawsze, kiedy ktoś
chce popełnić przestępstwo
ubezpieczeniowe na dużą skalę,
rozważa użycie ognia
przedsiębiorczy wtorek
samorządowa środa
Zachód to centrum,
a my jesteśmy dla
niego zapleczem
surowcowym. Choć
już wielokrotnie się
wydawało, że Rosja
jest na najlepszej
drodze, by Zachód
dogonić, to zawsze się
podczas tego pościgu
wywracamy – mówi
Borys Kagarlicki
Zbyt trudna
sztuka myślenia
Politycy uważają tak:
jeśli prawda jest przeciwko
nam, tym gorzej dla prawdy
A6
GETTY IMAGES
Szefowie kradną,
bo mogą
A10
kadrowy czwartek
PAP/CTK
W wielkich projektach infrastrukturalnych nie chodzi
o to, by zbudować, ale by budować jak najdłużej
THINKSTOCK
A8
a zarobić
PRAWNICZY
PIĄTEK
Dziennik Gazeta Prawna, 4–6 kwietnia 2014 nr 66 (3707)
A27
gazetaprawna.pl
BIZNES, EKONOMIA I KSIĄŻKI
książka składa się z 11 pogłębionych wywiadów
z twórcami sukcesu takich firm, jak Getin Holding, LPP, Maspex czy Selena. Bo oni już osiągnęli
sukces w kraju, a teraz biją się o to, by prześcignąć
globalną konkurencję. Jak to robią? Jakich używają
strategii? I czego się obawiają?
Mateusz Machaj, „Kapitalizm, socjalizm
i prawa własności”, Instytut Ludwiga von Misesa,
Warszawa 2013
Rozpoczynamy
prezentację książek
nominowanych
do Economicusa
2014. Dziś tytuły,
spośród których
kapituła konkursu
wybierze najlepszą
polską książkę
ekonomiczno-biznesową
minionych
dwunastu miesięcy.
Przedstawiona
tu dziesiątka to
ciekawa mieszanka
różnych punktów
widzenia. Od
pozycji skrajnie
liberalnych po
ewidentnie
lewicowe, socjalne
i etatystyczne.
Szeroki jest
również wachlarz
poruszanych
w nich tematów: od
(skrajnie różnych)
ocen polskiej
transformacji
ustrojowej, przez
odsłanianie
sekretów
przywództwa
i przedsiębiorczości,
po problemy
administracji
publicznej.
Wszystkie książki
łączy jedno:
to po prostu
dobrze napisane
i zajmujące
lektury. Ogłoszenie
zwycięzców
tegorocznych
Economicusów
nastąpi podczas
Warszawskich
Targów Książki
23 maja
Janusz Beksiak, Magda Ciżkowicz, Jakub Karnowski,
„Falowanie aktywności gospodarczej. Przypadek
polski”, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2013
To pierwsza z nominowanych
w tym roku do „Economicusa” książek, które mierzą się
z dorobkiem naszej transformacji. Zawarta w niej ocena
przemian jest bardzo łaskawa.
Jeśli coś można zarzucić transformacji, to najwyżej zbytnią
opieszałość w ułatwianiu aktywności gospodarczej. Autorem „Falowania…” jest Janusz
Beksiak, na przełomie lat 80. i 90. niezwykle wpływowy ekonomista, którego w 1989 r. przymierzano do roli twarzy polskich przemian. Ostatecznie
stał się nią Leszek Balcerowicz, zaś Beksiak został
doradcą prezydenta Lecha Wałęsy i premiera Jana
Krzysztofa Bieleckiego. Dał się wówczas poznać
jako zwolennik liberalnych reform śmielszych niż
balcerowiczowskie oraz jako krytyk „pełzającej reetatyzacji”. „Falowanie aktywności gospodarczej” to
dowód, że nie porzucił swoich przekonań. Beksiakowi w przygotowaniu tej książki pomogli ekonomiści młodszego pokolenia: Jakub Karnowski (który
działalność naukową łączy z menedżerską, pełniąc
funkcję prezesa PKP) i Magda Ciżkowicz z NBP.
Roman Batko, „Golem, awatar, Midas, złoty cielec”,
Wydawnictwo Sedno, Warszawa 2013
Jaka jest polska administracja publiczna? Dobra? Zła? Nowoczesna? Zapyziała? A może
wszystkie odpowiedzi są poprawne? Roman Batko z Uniwersytetu Jagiellońskiego
podjął brawurową próbę opisania rodzimej administracji
publicznej w jednej spójnej
opowieści. Posłużyło mu do
tego kilka efektownych metafor. Bo administracja – według Batki – z każdej strony wygląda trochę inaczej. Czasem jest
Golemem, przerażającym stworem, który – jak
w średniowiecznej legendzie – miał służyć żydowskim mieszkańcom Pragi, ale wymknął się
spod kontroli i zaczął ich prześladować. Czasem bywa awatarem, głoszącym naiwną wiarę,
że e-urząd to odpowiedź na nasze wszystkie bolączki. Inna jej twarz to wizerunek Midasa, administracji publicznej imitującej biznes, co prowadzi do zgubnej utraty tożsamości i skutków
odwrotnych do tych pierwotnie zamierzonych.
Jest jeszcze oblicze złotego cielca, który domaga
się od nas pokory i kultu. Czy da się uciec od tych
czterech gęb? W swojej książce Batko próbuje odpowiedzieć również i na to pytanie.
Krzysztof Rybiński, „Go Global!”, OnePress/Helion,
Gliwice 2014
Polskie autobusy na ulicach
Berlina, nasz bank rozpychający się na rosyjskim rynku
lub produkowane w Grodzisku Mazowieckim detektory
podczerwieni w łazikach Curiosity eksplorujących Marsa.
Niewiele jest rzeczy równie
mocno rozpalających wyobraźnię mediów (nie tylko
ekonomicznych), co ekspansja rodzimego biznesu na zagranicznych rynkach.
W „Go Global!” zagadnieniu temu przygląda się
Krzysztof Rybiński, jeden z najbardziej aktywnych publicystycznie polskich ekonomistów. Jego
Sekretarze: Łukasz Bąk – szef sekretariatu,
Rafał Drzewiecki, Anna Godlewska, Leszek Majkut,
Mirosław Mazanec, Mira Suchodolska
Redakcja:
ul. Okopowa 58/72
01-042 Warszawa
tel. 22 530 40 40
faks 22 482 40 39; e-mail: [email protected]
Redaktor naczelna:
Jadwiga Sztabińska
Zastępcy redaktora naczelnego:
Andrzej Andrysiak, Paweł Nowacki,
Dominika Sikora
Redaguje zespół:
Dział „Dziennik”: Marcin Hadaj – szef działu,
zastępcy: Piotr Buczek, Zbigniew Parafianowicz,
Michał Potocki
Dział „Gazeta Prawna”: Krzysztof Jedlak – szef działu,
zastępcy: Łukasz Guza, Katarzyna Jędrzejewska,
Barbara Kasprzycka
Opinie: Łukasz Wilkowicz
Magazyn: Anna Masłoń
Kultura i dodatek TV: Jakub Demiańczuk
Dodatki poradnicze i wydawnictwa specjalne:
Marta Gadomska-Byrska
GazetaPrawna.pl: Artur Bartkiewicz
Forsal.pl: Daniel Rząsa
„Socjalizm jest ze swej natury nieefektywnym systemem
gospodarczym”. Łatwo powiedzieć, trudniej jednak to twierdzenie w sposób przekonujący
udowodnić. Takiego zadania
podjął się Mateusz Machaj, jeden z najciekawszych polskich
ekonomistów młodszego pokolenia, związany z Uniwersytetem Wrocławskim oraz Instytutem Ludwiga von Misesa. Machaj przedstawia
się w swojej książce jako zdecydowany zwolennik
szkoły austriackiej – związanej z tradycją myśli
takich ekonomistów, jak Friedrich von Hayek czy
Mises. Na koniec Machaj dochodzi do wniosku, że
o niższości socjalizmu decyduje brak szacunku dla
własności prywatnej. Nie jest to może teza szczególnie przełomowa, jednak tekst Machaja trzeba
docenić z powodu dużej erudycji i niezależności intelektualnej, z którą do swoich wniosków dochodzi.
Leokadia Oręziak, „OFE. Katastrofa prywatyzacji
emerytur w Polsce”, Książka i Prasa, Warszawa 2014
Niewiele było dotąd w Polsce
tak gorących oraz ożywczych
sporów gospodarczych, jak ten
o OFE. Trwająca od miesięcy
dyskusja na temat reformy
emerytalnej z roku 1999 r. podzieliła Polaków (w tym również ekonomistów), jak żadna
inna. „OFE. Katastrofa prywatyzacji emerytur w Polsce”
Oręziak z SGH to jeden z najmocniejszych głosów w dyskusji. Napisana z polotem książka jest jednym wielkim oskarżeniem wobec polskich elit, które najpierw stworzyły, a potem
przez lata broniły prywatyzacji emerytur. Autorka
uważa, że Polska była nieprzygotowana na przyjęcie takiego rozwiązania i że od początku najlepiej
służyło ono interesom sektora finansowego, a nie
obywatelom czy finansom publicznym państwa.
Czytanie Oręziak to gwarancja podwyższonego
pulsu. Tak dla przeciwników, jak i obrońców systemu OFE.
Andrzej K. Koźmiński, „Ograniczone przywództwo”,
Poltext, Warszawa 2013
Andrzej K. Koźmiński cieszy
się w Polsce opinią niekwestionowanego guru w dziedzinie zarządzania. Jego „Ograniczone przywództwo” to
efekt badania przeprowadzonego przez autora na grupie
29 polskich liderów. Są wśród
nich przywódcy polityczni
(Leszek Miller, Lech Wałęsa)
oraz lokalni, są liderzy biznesu (Henryka Bochniarz, Adam Góral), a nawet
duchowni (abp. Kazimierz Nycz), wojskowi (gen.
Andrzej Ekiert) oraz społecznicy (Jurek Owsiak).
Z badania wyłonił się bardzo intrygujący obraz
przywódcy polskiego. Lidera ograniczonego. Przez
naszą specyfikę, historię i warunki, w jakich działa
się tu i teraz nad Wisłą.
Tadeusz Kowalik, „O lepszy ład społeczno-ekonomiczny”, PTE, Warszawa 2013
Dziennik.pl: Magdalena Birecka
Szef działu foto: Krzysztof Cieślewicz
Szef studia DTP: Jacek Obrusiewicz
Główny grafik: Cezary Cichocki
Biuro reklamy
(tel. 22 530 44 44, faks 22 530 41 10)
Dyrektor Rozwoju Biznesu:
Monika Szulc-Wąsikowska
Dyrektor ds. Sprzedaży Reklam:
Katarzyna Jasińska-Szulc
Dyrektor ds. reklamy internetowej:
Tomasz Niewiński, tel: 22 530 41 96
Dyrektor Projektów Specjalnych:
Łukasz Korycki
Komunikaty, ogłoszenia:
Beata Witkowska, tel. 22 530 43 94
Tadeusz Kowalik był jednym
z najważniejszych polskich
ekonomistów powojennych
i bez wątpienia jednym z najbardziej niepokornych. Z powodu dużego publicystycznego temperamentu (mówił, że
wolałby być dziennikarzem
niż ekonomistą) pozostawił
po sobie wiele rozproszonych tekstów. Na tyle do-
Nekrologi i kondolencje:
Mariusz Zarzycki, tel. 22 482 42 06
Dyrektor marketingu i sprzedaży:
Anna Dąbrowska,
tel. 22 530 41 91
Rzecznik prasowy, PR:
Agata Broda, tel. 22 531 49 81
Biuro obsługi klienta:
03-308 Warszawa,
ul. Batalionu Platerówek 3
tel. 22 761 30 30
0 801 626 666
e-mail: [email protected]
Partnerskie biura ogłoszeń:
Mariusz Zarzycki, tel. 22 482 42 06
Produkcja: Elżbieta Stamler, tel. 22 530 42 24
Druk: Agora SA (Warszawa, Piła)
Agora Poligrafia Sp. z o.o (Tychy)
brze i przystępnie napisanych, że po zebraniu
ich powstał gruby tom „O lepszy ład społeczno-ekonomiczny”, dobrze oddający nastawienie Kowalika do problemów trapiących polską
gospodarkę. Motywem przewodnim tej książki
jest temat transformacji ekonomicznej. Kowalik
wystawia jej rachunek niezwykle gorzki. „Jak to
możliwe, że w kraju, gdzie wielki ruch społeczny >>Solidarność<< dokonał epokowych przemian, zaszczepiony został jeden z najbardziej
antyspołecznych ustrojów gospodarczych, jakie
zna współczesna Europa?” – to słynne zdanie
Kowalika powraca również w tej książce. I to
niejeden raz.
Witold Kieżun, „Patologia transformacji”,
Poltext, Warszawa 2013
Porachunków z transformacją ciąg dalszy. Gigant
polskiej ekonomii Witold
Kieżun zmaga się z tym tematem po swojemu, kładąc
nacisk na patologie towarzyszące przemianom. Na rażącą
niekompetencję, którą ówcześni decydenci ukrywali
pod maską neofickiej prorynkowości; na otwarcie drogi
do wielu nieuczciwych i nieefektywnych ekonomicznie praktyk (nieprzemyślana prywatyzacja
i niefrasobliwa dezindustrializacja); na bezkrytyczne łykanie „lekarstw” przepisywanych przez
zachodnie instytucje finansowe; czy wreszcie
na bezrefleksyjne uleganie zagranicznym grupom interesu. Książka Kieżuna zwraca uwagę
na ten nieapetyczny aspekt polskich przemian,
którego wielu komentatorów wolałoby nie dostrzegać. By nie psuć pięknej – choć zdaniem
Kieżuna – nieprawdziwej legendy o wielkim
sukcesie nadwiślańskiej transformacji.
Dawid Sześciło, „Rynek – prywatyzacja – interes
publiczny”, Scholar, Warszawa 2014
Czy prywatyzacja lub urynkowienie usług publicznych to
dobry lek na wiele polskich
patologii? Takich jak chroniczna niewydolność służby
zdrowia, kulejące inwestycje
infrastrukturalne albo samowola urzędników. Przez wiele
ostatnich lat święcie wierzono, że tak. Tymczasem młody
prawnik Dawid Sześciło stawia to przekonanie pod dużym znakiem zapytania. Wskazując, że wprowadzanie rynkowej
logiki do dziedzin związanych z realizacją interesu publicznego może się źle skończyć. I że
w wielu miejscach już tak się dzieje. Bo eksplodują koszty, a obywatel staje się konsumentem.
A to wbrew pozorom wcale nie gwarantuje mu
lepszej ochrony jego interesów.
Adam Leszczyński, „Skok w nowoczesność”,
Wydawnictwo Krytyki Politycznej,
Warszawa 2013
„Skok w nowoczesność” jest
fascynującą wyprawą w (nie
tak znów odległą) historię. Również naszą. Dziennikarz „Gazety Wyborczej”
Adam Leszczyński opisuje
w książce pewien szczególny
rozdział w dziejach państw
leżących od wieków – tak jak
Polska – na peryferiach kapitalistycznego świata. Kraje
te z powodu swojej peryferyjności nie miały nigdy łatwego życia, częściej będąc przedmiotem,
a rzadziej podmiotem międzynarodowej gry
sił. Większość próbowała wyrwać się z tej roli,
przyjmując podobną strategię: poprzez kosztowną politykę przebudowy gospodarki polegającą
zazwyczaj na forsownej industrializacji. W większości przypadków rozpoczętej jeszcze przed
II wojną światową, a kontynuowanej do końca lat
80. Jak udał im się ten „skok w nowoczesność”?
Leszczyński udziela w tej książce kilku bardzo
przekonujących wyjaśnień.
Opracował Rafał Woś
Wydawca Dziennika Gazety Prawnej:
Infor BIZNES Sp. z o.o.
01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72
tel. 22 530 40 40.
Prezes zarządu: Ewa Świstuniuk
Członek zarządu: Marcin Malinowski
Grupa INFOR PL
Prezes zarządu: Ryszard Pieńkowski
Zamówienia na
prenumeratę przyjmują:
RUCH SA,
Kolporter SA,
Garmond Press,
GLM, AS Press
oraz urzędy pocztowe.
Redakcja zastrzega sobie prawo do redagowania i skracania
tekstów. Rozpowszechnianie materiałów redakcyjnych
zarówno w formie elektronicznej, jak i papierowej
bez zgody wydawcy jest zabronione.
Informacje
o prenumeracie:
tel. 22 761 31 27,
gazetaprawna.pl/prenumerata