Link do prezentacji

WOJNA DOMOWA W HISZPANII
1936-1939
Wiek XIX i pierwsze dekady XX były dla Hiszpanii bardzo
trudnym okresem licznych wojen domowych i rewolt. Z
olbrzymiego niegdyś imperium kolonialnego pozostały
jedynie skrawki w Afryce. Kraj był zacofany, ze słabą
gospodarką i podzielonym społeczeństwem. 14 kwietnia
1931 roku pozbawiono tronu panującego od 1887 roku
króla Alfonsa XIII i proklamowano II Republikę Hiszpańską
(pierwsza istniała w latach 1873-1874).
Palacio Real de El Pardo
Władze Republiki Hiszpańskiej przeprowadziły wiele
głębokich zmian ustrojowych, takich jak: powszechne
prawo wyborcze, reforma rolna, całkowity rozdział
kościoła od państwa, śluby cywilne i rozwody, swoboda
stowarzyszeń czy ośmiogodzinny dzień pracy.
Zachodzące przemiany spowodowały gwałtowny opór sfer
prawicowo-konserwatywnych i kościoła katolickiego,
będących podporami obalonej monarchii.
Hiszpański dyktator- Francisco Franco
Sytuację w Hiszpanii zaostrzyło zwycięstwo wyborcze
(16 lutego 1936 r.) Frontu Ludowego - koalicji ugrupowań
socjalistycznych, komunistycznych i partii regionalnych.
Radykałowie z obu stron sceny politycznej zaczęli
stosować terror w walce politycznej, zaś konserwatywni
oficerowie podjęli przygotowania do zamachu stanu. Od
lutego do lipca 1936 roku z przyczyn politycznych zginęło
330 osób a 1511 zostało rannych.
Impulsem do wybuchu wojny było zamordowanie 12 lipca
1936 roku przez prawicową bojówkę oficera policji José
Castillo. W odpowiedzi, dzień później zamordowany został
przywódca konserwatywnej opozycji Jose Calvo Sotelo.
Wojskowi spiskowcy wyznaczyli datę przewrotu na 17 lipca
1936 roku. Dowódcą puczu miał być przebywający na
emigracji gen. Jose Sanjurjo. Główną siłą na którą liczyli
spiskowcy były wojska hiszpańskie w Maroku, liczące ok. 40
tysięcy żołnierzy, które miano następnie przerzucić do Europy.
17 lipca 1936 roku spiskowcom udało się szybko opanować
Maroko, Baleary, Wyspy Kanaryjskie, Sewillę, Kadyks oraz
północną część Hiszpanii (bez Asturii i Kraju Basków). Próby
przewrotu w Madrycie i innych większych miastach zostały
stłumione.
Czołgi wojsk hiszpańskich
20 lipca 1936 roku w katastrofie lotniczej zginął przywódca
powstania, gen. Jose Sanjurjo. Przywództwo rebelii zostało
czasowo podzielone pomiędzy gen. Emilio Molę (na północy) i
gen. Francisco Franco (na południu). W sierpniu rebeliantom
udało się zdobyć Badajoz i połączyć swe terytoria w jedną
całość.
Od sierpnia do października trwała nieudana ofensywa
nacjonalistów (rebeliantów) na Madryt. 21 września 1936 roku
gen. Francisco Franco został szefem rządu
nacjonalistycznego i naczelnym wodzem wojsk powstańczych.
Pomiędzy styczniem a marcem 1937 roku nacjonaliści podjęli
trzy kolejne próby zdobycia Madrytu, jednak w wyniku ciężkich
walk wszystkie one zostały odparte.
SIERPIEŃ- WRZESIEŃ 1936
Tereny w posiadaniu nacjonalistów
Tereny w posiadaniu republikanów
Postępy nacjonalistów
31 marca 1937 roku nacjonaliści rozpoczęli ofensywę
przeciwko Asturii i Krajowi Basków - enklawie republikańskiej
nad Zatoką Biskajską. W trakcie ofensywy, na szeroką skalę
nacjonaliści stosowali naloty bombowe na obiekty cywilne.
Najsłynniejszym z nich stało się zbombardowanie 26 kwietnia
1937 roku miasta Guernica, w którym zginęło około tysiąca
cywilów. Wydarzenie to stało się tematem sławnego obrazu
Pabla Picassa "Guernica".
5 lipca 1937 roku wojska republikańskie podjęły ofensywę pod
Brunete a następnie pod Saragossą, które miały na celu
odciągnięcie sił nacjonalistów z Asturii. Republikanie zostali
jednak po kilku tygodniach powstrzymani, a Asturia i Kraj
Basków zostały ostatecznie zajęte do października 1937 roku
przez nacjonalistów.
PAŹDZIERNIK 1937
Tereny w posiadaniu nacjonalistów
Tereny w posiadaniu republikanów
Od 15 grudnia 1937 roku do 20 lutego 1938 roku trwały
ciężkie walki o Teruel, które zakończyły się porażką wojsk
republikańskich. 7 marca 1938 roku nacjonaliści
rozpoczęli ofensywę w Aragoni, która w połowie kwietnia
1938 roku doprowadziła do odcięcia Katalonii od reszty
terytorium Republiki Hiszpańskiej.
Próby zdobycia przez nacjonalistów Walencji zostały
powstrzymane w lipcu, a 25 lipca 1938 republikanie
rozpoczęli ofensywę nad Ebro, mającą przywrócić
połączenie między Katalonią a resztą Kraju. Bitwa nad
Ebro, będąca największą bitwą wojny domowej w
Hiszpanii, trwała do 26 listopada 1938 i zakończyła się
klęską republikanów.
LISTOPAD 1938
Tereny w posiadaniu nacjonalistów
Tereny w posiadaniu republikanów
23 grudnia 1938 roku nacjonaliści rozpoczęli ofensywę w
Katalonii, która doprowadziła do upadku Barcelony 26
stycznia 1939 roku i zajęcia całej prowincji na początku
lutego. 5 lutego 1939 roku rząd Republiki Hiszpańskiej
udał się na emigrację do Francji. 27 lutego rządy Wielkiej
Brytanii i Francji uznały rząd gen. Francisco Franco za
legalne władze Hiszpanii. 28 marca 1939 roku w wyniku
zdrady skapitulował Madryt, a dzień później Walencja.
Ostatnie oddziały republikańskie skapitulowały 1 kwietnia
1939 roku.
W wyniku wojny domowej w Hiszpanii zginęło 200 tysięcy żołnierzy
(90 tysięcy nacjonalistów i 110 tysięcy republikanów). 400 tysięcy
cywilów zmarło z głodu, chorób lub zostało zamordowanych, w tym
ok. 50 tysięcy już po wojnie. Około pół miliona zwolenników
Republiki Hiszpańskiej udało się na emigrację. Ponadto Włosi
stracili 4 tysiące a Niemcy około 300 żołnierzy. Spośród członków
Brygad Międzynarodowych poległo ok. 10 tysięcy.
Działania wojenne prowadzone były przez obie strony w skrajnie
brutalny sposób i pozostawiły Hiszpanię spustoszoną. Zarówno
nacjonaliści jak i republikanie nie wahali się przed stosowaniem
terroru przeciwko ludności cywilnej, zwłaszcza osobom
postrzeganym jako zwolennicy strony przeciwnej. Ofiarą
nacjonalistów padali często nauczyciele i działacze związkowi, zaś
lewicowi radykałowie zamordowali ok. 7 tysięcy księży, zakonników
i zakonnic oraz zniszczyli wiele obiektów kultu religijnego.
XIII Brygada Międzynarodowa im. Jarosława Dąbrowskiego - grupa
polskich uczestników wojny domowej w Hiszpanii
Wojna domowa w Hiszpanii
rozpoczęła trwającą do 1975
roku prawicowokonserwatywną dyktaturę
gen. Francisco Franco.
Wojna dostarczyła bogatych
doświadczeń z zakresu
sztuki wojennej, które
zostały z powodzeniem
wykorzystane, zwłaszcza
przez Niemcy, podczas II
wojny światowej.
Oświadczenie gen. Francisco Franco
o zakończeniu wojny domowej.
1939 - 1975
1975 -
Bibliografia:
 ngopole.pl
 wikipedia.org
 gazeta.pl
WYKONAŁA: PAULA SOBOLEWSKA KLASA III B