119 Szabert_Layout 1

119 Szabert:Layout 1 2013-02-21 14:01 Strona 1
Fizjoterapia Polska
ARTYKUŁ ORYGINALNY / ORIGINAL ARTICLE
Zaangażowanie Autorów
A – Przygotowanie projektu
badawczego
B – Zbieranie danych
C – Analiza statystyczna
D – Interpretacja danych
E – Przygotowanie manuskryptu
F – Opracowanie piśmiennictwa
G – Pozyskanie funduszy
Author’s Contribution
A – Study Design
B – Data Collection
C – Statistical Analysis
D – Data Interpretation
E – Manuscript Preparation
F – Literature Search
G – Funds Collection
© MEDSPORTPRESS, 2012; 4(4); Vol. 12, 389-396
Aleksandra Szabert1(A,B,C,D,E,F,G), Paweł Targosiński2(A,D,E,F),
Marta Sidaway2(E,F)
1
Studia doktoranckie, AWF, Warszawa
Katedra Fizjoterapii, Wydział Rehabilitacji AWF, Warszawa
1
PhD studies, University of Physical Education, Warsaw, Poland
2
Department of Physiotheraphy, Faculty of Rehabilitation, University of Physical Education, Warsaw, Poland
2
Metoda MORY w diagnostyce zaburzeń
postawy ciała u dzieci. Badanie pilotażowe
Moiré technique in diagnosing of postural defects
in children. Pilot study
Słowa kluczowe: postawa ciała, wady postawy, metoda fotogrametryczna
Key words: body posture, postural defects, photogrammetric method
STRESZCZENIE
Wstęp. Celem badań było porównanie postawy ciała dziewcząt i chłopców w wieku 7-12 lat, ponadto wczesne wykrycie zaburzeń postawy ciała w badanej populacji.
Materiał i metody. Badania zostały przeprowadzone w szkole podstawowej w Łącku, w województwie mazowieckim.
Badaniami objęto 220 dzieci w wieku 7-12 lat (119 dziewcząt i 101 chłopców). Do oceny postawy ciała wykorzystano metodę fotogrametryczną wykorzystującą efekt mory.
Wyniki. Asymetrie w płaszczyźnie czołowej u badanych dziewcząt i chłopców kształtowały się różnie. Stwierdzone różnice w położeniu jednoimiennych punktów kostnych dotyczyły oddalenia dolnych kątów łopatek, położenia barków i asymetrii trójkątów talii.
Wnioski. Analiza postawy ciała w płaszczyźnie czołowej i poprzecznej wykazała, że asymetrie są zjawiskiem powszechnym w badanej populacji. Częstość i wielkość występowania asymetrii w obrębie tułowia ulega zmianie wraz z wiekiem.
Większe różnice pomiędzy płciami zaobserwowano w młodszej grupie wiekowej. W badanej populacji dominującym było lewostronne odchylenie kręgosłupa od linii C7-S1. Monitorowanie postawy ciała, wczesne wykrywanie zaburzeń rozwojowych
i ich różnicowanie stanowi podstawę do podejmowanie działań profilaktycznych dla dzieci i młodzieży.
SUMMARY
Background. The aim of this study was to compare the body posture in girls and boys aged 7-12 years.
Material and methods. The examination was carried out in the primary school in Łąck, Mazovian Province. The research was carried out among 220 children (119 girls and 101 boys). They were pupils at the lower stage (forms1-6). Body
posture evaluation was carried out by means of photogrammetric method based on the moirè technique.
Results. Asymmetries in the frontal area were different in the studied sample. There was, however, a considerable
percentage of asymmetries in both groups. The differences were found in the position of synonymous osseous points and
the alignment of shoulder-blades, shoulders and waist triangles.
Conclusions. The analysis of body posture in the frontal area has shown that asymmetries are very common. It was
found that the occurrence of trunk asymmetry changed with the age.
Liczba słów/Word count: 4704
Tabele/Tables: 5
Adres do korespondencji / Address for correspondence
Aleksandra Szabert
09-520 Łąck, ul. Wierzbowa 6,
tel./fax: (24) 384-12-74, e-mail: [email protected]
Ryciny/Figures: 0
Piśmiennictwo/References: 26
Otrzymano / Received
Zaakceptowano / Accepted
28.05.2012 r.
10.12.2012 r.
389
119 Szabert:Layout 1 2013-02-21 14:01 Strona 2
Szabert A. i wsp., Metoda MORY w diagnostyce zaburzeń postawy ciała u dzieci
WSTĘP
BACKGROUND
Postawa ciała człowieka obrazowana jego sylwetką
jest jednym z wykładników jego stanu zdrowia. Ma ona
wpływ na sprawność intelektualną i fizyczną, która pozwala na rozwój zawodowy i społeczny w różnych dziedzinach
naszego życia [1,2,3].
Coraz częściej zwraca się uwagę na duży procent występowania wad postawy, zaburzeń morfologicznych budowy ciała wśród dzieci i młodzieży [4,5]. Analizując literaturę
przedmiotu z ostatnich kilku dekad zauważyć można tendencje wzrostową procentowego występowania wad postawy w badanych populacjach [6,7,8,9,10]. Pierwszym objawem nieprawidłowej postawy ciała jest asymetryczne ustawienie między innymi barków, łopatek, trójkątów talii, czy
miednicy. W związku z tym, symetryczne rozłożenie poszczególnych części ciała jest podstawowym kryterium oceny postawy ciała w płaszczyźnie czołowej [7,11,12]. Często początkowe stadia szeroko pojętych wad postawy zostają
przeoczone, przez co dzieci późno trafiają do specjalistów.
Nie wychwycone w odpowiednim czasie zaburzenia postawy ciała stają się przyczyną powstania wad postawy, które
mogą spowodować wiele dolegliwości bólowych i ograniczenie ogólnej sprawności organizmu w późniejszym czasie [13,14,15,16].
Okres dorastania w życiu ludzkim ma znaczący wpływ
na zdrowie w wieku dorosłym, dlatego, wczesne wykrywanie odchyleń w budowie ciała człowieka oraz natychmiastowe wdrożenie odpowiednich działań terapeutycznych
przynosi najlepsze efekty i często prowadzi do pełnego wyleczenia [17].
W związku z powyższym, masowe badania przesiewowe, pozwalające ocenić postawę ciała w dużych populacjach
i wychwycić ewentualne jej zaburzenia u poszczególnych
badanych, są tak ważne i przydatne dla naszego społeczeństwa. Pomagają one określić nasilenie tego zjawiska.
Podnoszą świadomość rodziców, wychowawców, jak również propagują znaczenie działań profilaktycznych [5,17].
Celem badań było porównanie postawy ciała dziewcząt
i chłopców w wieku 7-12 lat. Ponadto wczesne wykrycie
zaburzeń postawy ciała w badanej populacji.
W celu uszczegółowienia celów pracy postawiono następujące pytania badawcze:
Jak powyższy problem przedstawia się w dwóch grupach wiekowych, 7-9 lat i 10-12 lat?
Czy i jakie różnice występują w badanym zakresie
z uwagi na płeć?
Body posture influencing human silhouette is one of the
determinants essential for health. It affects intellectual and
physical abilities, allowing the development of professional
and social skills in many fields of human life [1,2,3]. Nowadays, attention is increasingly focused on the high percentage of postural deformities – morphological disorders of
body constitution among children and youth [4,5]. The
literature review from the last several decades indicates an
incremental tendency in the percentage of postural deformities among studied populations [6,7,8,9,10]. The first
symptom of bad posture is asymmetry of shoulders, scapulae,
waist triangles or pelvis. Therefore, symmetric alignment of
various body parts is the basic criterion for body posture
assessment in the frontal plane [7,11,12]. Often the initial
stages of widely understood postural deformities are not
noticed and this is the reason why children are diagnosed
too late. Postural defects, if neglected, lead to postural deformities which result in many pain ailments and limitation
of general body fitness later in life [13,14,15,16].
The adolescence stage has a significant effect on
health in our adult life, therefore, early detection of postural
defects and immediate therapeutic measures bring about
the best results and enable full recovery [17].
Due to the above problems, mass screening allowing to
assess body posture in large populations and detect possible defects in each patient are essential for our community. They help doctors diagnose the incidence of such abnormalities. They raise parents’ and tutors’ awareness of
this phenomenon and allow to propagate preventive measures [5, 17].
The aim of the study was to compare body posture in
girls and boys aged 7-12 years and to detect early postural
abnormalities in the studied population.
In order to present the detailed goals of the study the
following research questions were posed:
How can this problem be represented by the two age
groups: 7-9 and 10 - 12 years old children?
Are there any gender-related differences in the incidence of postural defects?
MATERIAŁ I METODA
MATERIAL AND METHOD
Badaniami objęto 220 dzieci w wieku 7-12 lat. Byli to
uczniowie wszystkich klas (1-6) Szkoły Podstawowej w Łącku. Wśród nich było 119 dziewcząt i 101 chłopców. Badani
zostali podzieleni według płci oraz wieku (w podziale na poszczególne roczniki), które następnie pogrupowano w dwóch
przedziałach wiekowych 7-9 (młodszy wiek szkolny) oraz
10-12 lat (starszy wiek szkolny). Dokonując tego podziału
kierowano się etapami szkolnictwa zgodnymi z wytycznymi
Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Mianowicie,
czas nauki w szkole podstawowej został podzielony na
220 aged 7-12 years participated in the study. They
were pupils from the primary school in Łąck. The sample
included 119 girls and 101 boys. The subjects were divided
according to gender. The subjects were divided by gender
and age (according to the year of birth) and then assigned
to one of two age groups 7-9 (junior school age) and 10-12
years (older school age). The division was consistent with
the guidelines of the Ministry of Science and Higher Education. Primary education was divided into two stages,
namely: early education, covering the first three years of
390
119 Szabert:Layout 1 2013-02-21 14:01 Strona 3
Szabert A. et al., Moiré technique in diagnosing of postural defects in children
dwa etapy. Edukacja wczesnoszkolna, obejmująca pierwsze trzy lata nauki, czyli wiek 7-9 lat oraz drugi etap edukacyjny, klasy IV-VI – wiek 10-12 lat. Charakterystyka grupy
badanej została przedstawiona w Tabeli 1. Badane dzieci
nie były wcześniej selekcjonowane. Warunkiem wykonania
badania było wyrażenie zgody pisemnej przez rodzica lub
opiekuna.
Do przeprowadzenia badań wykorzystano zestaw do
Komputerowego Badania Postawy Ciała i Stóp pracującego w oparciu o metodę Moire’y projekcyjnej. Technika Moire’y polega na załamywaniu się wiązki światła za pomocą
rastra – interferencja fal świetlnych – w rezultacie czego
uzyskuje się obraz w układzie warstwicowym, który można
poddać analizie [18,19]. Główne badanie ucznia poprzedzone jest oznaczeniem na ciele punktów charakterystycznych, które po zrobieniu komputerowej fotografii będą na
niej widoczne. W powyższych punktach umieszcza się kursory. Na podstawie ich położenia wyliczane są wszystkie
parametry [19,20].
Badania przeprowadzone zostały w dwóch połączonych ze sobą gabinetach pielęgniarskich, które mieszczą
się na terenie Szkoły Podstawowej (jeden widny, drugi zacieniony). W pomieszczeniu oświetlonym zapisywano podstawowe dane osobowe: imię, nazwisko i rok urodzenia.
Ponadto, za pomocą wagi lekarskiej ze wzrostomierzem
mierzono wysokość ciała (z dokładnością do 1 mm) i masę
ciała ucznia (z dokładnością do 20/50g). Następnie zgodnie z instrukcją firmy CQ Elektronik System, zmywalnym
czarnym markerem zaznaczono wskaźniki na plecach badanego. Rozmieszczenie markerów na ciele ucznia zostało zawarte w Tabeli 2.
W pomieszczeniu ciemnym, badany uczeń ustawiany
był w odległości 2 m na wysokości takiej, aby kamera obejmowała swym „widzeniem” cały interesujący nas obszar
ciała – plecy. W płaszczyźnie czołowej i porzecznej rejestracja obejmowała:
• przebieg linii wyrostków kolczystych w stosunku do
prostej C7-S1 [mm] (UK)
education or the age of 7-9 years, and the second stage of
education, class IV-VI – age 10-12 years. Characteristics of
the study group are presented in Table 1 The children were
not previously selected. The inclusion criterion was the
parent’s or carer’s written consent for a child to participate
in the study.
A Computer Posture Check based on projection moiré
was used for the study. Moiré technique involves refraction
of the light beam using a raster – light wave interference to
produce deep contour projection which can be subjected to
analysis [18,19].
The main examination was preceded by marking
specific points on the body to be seen in computer images.
Cursors are placed in the above points. Based on their
location all parameters are calculated [19,20].
The study was conducted in two interconnected nursing offices, which are located in the Primary School (one
airy, the other one shaded). In the lit room basic personal
information was recorded including: the first and last name
and the year of birth. In addition, body height and body
mass were measured using the height- meter and medical
scales (with an accuracy of 1 mm and 20/50 g respectively). Then, according to the instructions of CQ Elektronic
System, markers were drawn on the subject’s back using a
washable black marker. The distribution of markers on the
subjects’ bodies is presented in Table 2.
In the dark room the child stood at 2m distance at
a height enabling the camera to record the whole studied
body area – the back. The recording in the frontal and
sagittal plane encompassed:
• the alignment of spinous processes as related to the
straight line: C7-S1 [mm] (UK)
• the alignment of shoulders assessed based on their
symmetric reciprocal positioning [mm];( KLB and LBW);
• the alignment of the scapulae assesed by their reciprocal symmetry [mm] horizontally (UL),with shoulders rounded forward (UB) and symmetry towards the
spine (OL);
Tab. 1. Liczbowo-procentowy rozkład badanych ze względu na płeć i wiek
Tab. 1. Number and percentage distribution of the examined according to age and gender
Tab. 2. Zaznaczane wskaźniki
Tab. 2. Marked indices
391
119 Szabert:Layout 1 2013-02-21 14:01 Strona 4
Szabert A. i wsp., Metoda MORY w diagnostyce zaburzeń postawy ciała u dzieci
•
ustawienie barków ocenione ich symetrycznym ustawieniem względem siebie [mm]; (KLB i LBW);
• ustawienie łopatek ocenione ich symetrią [mm] względem siebie w poziomie (UL), w odstawieniu (UB) oraz
symetrią względem kręgosłupa (OL);
• ustawienie trójkątów talii oceniane ich symetrią [mm]
względem pionu (TT) i poziomu (TS);
• ustawienie miednicy określone wielkością [mm] jej nachylenia (płaszczyzna czołowa; KNM) i skręcenia (płaszczyzna poprzeczna; KSM).
Znak poszczególnych wartości odchyleń od prawidłowej wartości zero (oznaczającej brak odchylenia) w płaszczyźnie czołowej i poprzecznej świadczy o kierunku odchylenia. Wartości dodatnie informują o odchyleniu w prawo,
natomiast wartości ujemne o odchyleniu w stronę przeciwną – lewą.
Określając położenie jednoimiennych punktów kostnych przyjęto umownie, że dla parametrów liniowych (mierzonych w milimetrach):
• różnica 0-5 [mm] świadczy o asymetrii małej,
• różnica 5-10 [mm] świadczy o asymetrii umiarkowanej,
• różnica > 10 [mm] świadczy o asymetrii znacznej.
Wartości badanych parametrów wprowadzone zostały
do programu komputerowego Microsoft Excel. Następnie
analizę statystyczną przeprowadzono z wykorzystaniem
następujących metod:
Statystyki opisowej (średnie i odchylenia stand.).
Porównania wyliczono przy użyciu programu STATISTICA 6. Skorzystano z testu t-Studenta dla niezależnych
próbek, przy poziomie istotności równym p=0,05.
•
the alignment of waist triangles assessed based on
their symmetry [mm] towards the vertical (TT) and
horizontal plane (TS);
• the alignment of the pelvis, based on the angle [mm] of
inclination (frontal plane; KNM) and torsion (transverse
plane; KSM).
The mark of each deviation from the correct „0” value
(corresponding to the lack of abnormality) in the frontal and
transverse plane signifies the direction of change. Positive
values correspond to right sided deviation while the
negative ones indicate a left-sided deviation.
While determining the location of homonymous bone
point, the following criteria were accepted for the linear
parameters (measured in mm):
• the difference o from 0 to 5 mm indicated small asymmetry,
• the difference from 5 to 10 mm indicated moderate
asymmetry,
• the difference > 10 mm indicated significant asymmetry.
The parameter values were introduced to Microsoft
Excel calculation sheet. Next, statistical analysis was carried out using the following methods:
Descriptive statistics (mean values and standard
deviations).
The comparisons were calculated using STATISTICA 6
program. Student’s-t test for independent samples was
used and the significance level was set at p=0.05.
WYNIKI
RESULTS
Wyniki analizy statystycznej dotyczących wielkości asymetrii badanych parametrów przedstawiono w Tabelach 3-5.
Wartości oczekiwane wynosiły zero dla wszystkich badanych parametrów. Niestety średnie wartości ocenianych
zmiennych różniły się od wartości oczekiwanej. Ukształtowanie kręgosłupa w płaszczyźnie czołowej oceniane przebiegiem linii wyrostków kolczystych C7-S1 (UK) pokazało,
że badana asymetria mieści się w granicy asymetrii małej.
Dodatkowo stwierdzono, iż częściej ukierunkowana jest
The results of the statistical analysis reflecting the
degree of asymmetry in the parameters are presented in
Tables 3-5. For all the tested parameters the expected
values were zero. Unfortunately, the mean values of the
assessed variables were different from the expected value.
The positioning of the spine in the frontal plane according
to the alignment of spinous processes C7-S1 (UK) showed
that the asymmetry did not exceed the limit of small
asymmetry. Additionally, it was found that asymmetry was
Tab. 3. Statystyczna charakterystyka parametru opisującego położenie lewego barku (LBW) oraz kąta linii barków (KLB)
Tab. 3. Statistical characteristic of the parameter reflecting left shoulder positioning LBW – left shoulder – higher and KLB – shoulders line triangle
392
119 Szabert:Layout 1 2013-02-21 14:01 Strona 5
Szabert A. et al., Moiré technique in diagnosing of postural defects in children
Tab. 4. Statystyczna charakterystyka asymetrii barków i łopatek u chłopców i dziewcząt w dwóch grupach wiekowych w płaszczyźnie
czołowej
Tab. 4. Statistical characteristics of shoulder and scapular asymmetry in the frontal plane in the boys and girls from the two age
group
Tab. 5. Statystyczna charakterystyka asymetrii trójkątów talii i położenia miednicy u chłopców i dziewcząt w dwóch grupach wiekowych w płaszczyźnie czołowej
Tab. 5. Statistical characteristics of waist triangles and pelvis asymmetry in frontal plane in the boys and girls from two age group
w stronę lewą oraz stopień nasilenia tych asymetrii zwiększa się wraz z wiekiem. Ocena symetrii elementów postawy ciała (barków, łopatek, trójkątów talii, miednicy) w płaszczyźnie czołowej i poprzecznej wykazała, że asymetrie
mieszczą się w przedziale asymetrii umiarkowanych. Dodatkowo zaobserwowano, że dziewczęta i chłopcy z przedziału wiekowego 10-12 lat cechują większe odchylenia jednoimiennych punktów kostnych / analizowanych parametrów
w stosunku do grupy młodszej.
Największe różnice zbliżające się do poziomu asymetrii znacznej zaobserwowano w ułożeniu trójkątów talii (różnicy wysokości trójkątów talii (TT)) w starszej grupie wiekowej dziewcząt i chłopców. Najwięcej odchyleń od symetrii zauważono w ustawieniu łopatek w płaszczyźnie poprzecznej (UB), które najprawdopodobniej wynikają ze skręcenia tułowia w postawie habitualnej. Natomiast asymetrie
łopatek w płaszczyźnie czołowej (UL) i (OL) były rzadziej
spotykane. Najmniejsze różnice, asymetrię małą, zaobserwowano w położeniu barków i miednicy. Analizując parametry określające położenie barków w całej badanej populacji stwierdzono różnicę istotną statystycznie pomiędzy
chłopcami i dziewczynkami (p<0,05). Średnie wartości badanych parametrów u dziewcząt w obu grupach wiekowych
uzyskują większe wartości niż u chłopców. Dziewczęta
w obu przedziałach wiekowych mają lewy bark (LBW) wyżej położony od prawego. Analiza kąta nachylenia linii barków (KLB) w obydwu przedziałach wiekowych uzyskuje
najmniejszą asymetrie z pośród badanych parametrów.
more often left-sided and that the severity of asymmetry
increased with age. Assessment of the symmetry of body
posture elements (shoulders, shoulder blades, triangles
waist, pelvis) in the frontal plane and the transverse showed that the asymmetries were within the range of moderate
asymmetry. Additionally, it was found that girls and boys
aged 10-12 years were characterized by greater deviations
in homonymous bone points / parameters analyzed in relation to the younger group.
The biggest differences, close to significant asymmetry
level were noted in waist triangle alignment [the diference
in waist triangles (TT)] in the older group of boys and girls.
The biggest number of deviations from symmetry were
noted in the transverse plane (UB), which most probably
resulted from trunk torsion when assuming a habitual posture. Asymmetries of shoulder blades in the frontal plane
(UL) and (OL) were less often noted. The smallest differences indicating small asymmetry were noted in shoulder
and pelvis alignment. Analysis of the parameters determining shoulder alignment in the whole studied population
revealed a statistically significant difference between the
studied boys and girls (p<0.05). The mean values of the
studied parameters were higher in girls from both age
groups than in boys. In the girls from both age compartments the left shoulder (LBW) is usually higher than the
right one. Analysis of the shoulder line inclination angle
(KLB) in both age compartments showed the smallest
asymmetry among all the studied parameters.
393
119 Szabert:Layout 1 2013-02-21 14:01 Strona 6
Szabert A. i wsp., Metoda MORY w diagnostyce zaburzeń postawy ciała u dzieci
Wartości odchyleń standardowych badanych parametrów świadczyły o bardzo dużym zróżnicowaniu pomiędzy
płciami oraz grupami wiekowymi w płaszczyźnie czołowej
i porzecznej badanej populacji.
The values of standard deviation (SD) obtained from
the studied population indicated a significant age and gender related differences in the frontal and transverse plane.
DYSKUSJA
DISCUSSION
Oceniając postawę ciała w płaszczyźnie czołowej i poprzecznej należy się kierować jasno określonymi kryteriami
symetrii względem linii pionowych i poziomych. Oceniane
elementy postawy ciała powinny być ułożone symetrycznie
względem osi pośrodkowej ciała i znajdować się na tej samej wysokości względem podłoża [8,21].
Nie wychwycone w odpowiednim czasie asymetrie
wcześniej czy później spowodują powstanie wad postawy,
które jak wiadomo nie leczone w okresie dorastania prowadzą do utrwalonych zniekształceń narządu ruchu. W konsekwencji wady postawy wpływają na upośledzenie funkcji
innych narządów i całych układów ciała, co ostatecznie
prowadzi do spadku ogólnej wydolności tych osób [22].
Przeglądając literaturę zagraniczną coraz częściej spotkać
można doniesienia, że zespoły bólowe kręgosłupa są coraz większym problemem osób młodych [13,14,15]. Autorzy podają, że najważniejszymi czynnikami powodującymi
bóle kręgosłupa jest siedzący tryb życia i niesymetryczna postawa ciała. Dla tego jest tak ważne wczesne ich wykrywanie i jak najszybsze zastosowanie odpowiednich działań profilaktycznych, czy terapeutycznych.
Wyniki badań własnych potwierdziły wielokrotnie opisywany w literaturze fakt, że symetria człowieka nigdy nie
jest idealna. Największe różnice w położeniu jednoimiennych punktów kostnych dotyczyły asymetrii liniowych. Najmniejsze zaś zanotowano w asymetrii położenia barków.
Dodatkowo, analiza wyników własnych ukazała tendencje
do występowania lewostronnych odchyleń kręgosłupa
od linii C7-S1. Mrozowiak, prowadząc szerokie badania
u ponad 10 tysięcy dzieci i młodzieży w wieku 7-15 lat, wykazał, że najczęstszą wadą była postawa ciała o znamionach skoliozy lewostronnej [23]. Wyniki Badania Barczyka
przeprowadzone wśród dzieci w wieku 7-9 lat również potwierdziły częstszą asymetrię lewostronną oddalenia linii
wyrostków kolczystych od linii C7-S1, (UK), asymetrię oddalenia dolnych kątów łopatek od linii wyrostków kolczystych łopatek (OL), różnicy wysokości trójkątów talii (TT)
oraz różnicy położenia barków (KLB) [24]. Prace badawcza
Bibrowicza i Skolimowskiego badająca występowanie asymetrii postawy ciała w płaszczyźnie czołowej u dzieci od 6
do 9 lat jest kolejnym potwierdzeniem na częste występowanie asymetrii ustawienia trójkątów talii i odchylenia lewostronnego wyrostków kolczystych od linii C7-S1 [8]. Janiszewska podaje, że wady postawy występują z podobną
częstotliwością u obu płci. Zaobserwowała, że najczęstsze
zaburzenia w postawie ciała dotyczą wad stóp, skolioz
piersiowych i lędźwiowych i wadliwego ustawienia łopatek
[4]. Grabara prowadząc badania postawy ciała wśród dzieci z domów dziecka w wieku 8-13 lat wykazała, że odsetek
wad postawy w płaszczyźnie czołowej jest porównywalny
z dziećmi pochodzącymi z normalnych rodzin [21]. Analizy
wyników badań dotyczących postawy ciała dzieci i młodzieży, przeprowadzonych przez Bibrowicza i Skolimow-
The assessment of body posture in the frontal and
transverse planes should be based on clearly defined
criteria, concerning the vertical and horizontal lines. The
assessed body posture elements should be symmetrically
aligned towards the midline of the body and at the same
level relative to the floor [8,21].
Postural asymmetries, if not detected early enough,
sooner or later will result in postural deformities which, if
untreated during the adolescence stage, lead to irreversible distortions of the motor organ. In consequence, postural deformities may cause the impairment of other organs
and the whole body systems, leading to a decline in the
overall efficiency of these persons [22]. In foreign literature
there are frequent reports indicating that back pain syndromes are increasingly common in young population [13,
14,15]. The authors state that the most important factors
contributing to back pain are a sedentary lifestyle and an
asymmetric posture. Therefore, early detection of postural
abnormalities and immediate application of appropriate
preventive or therapeutic measures are so important.
The results have confirmed the fact reported many
times in literature – that human body symmetry is never
ideal. The biggest differences in the location of synonymous osseous points were found in linear asymmetries
while the smallest ones were found in shoulder alignment
asymmetry. Additionally, the analysis of our study results
showed the tendency to right-sided deviations of the spine
from C7-S1 line. Mrozowiak, in his study of over 10 000
children aged 7-15 years, showed that the body posture
with features of left-sided scoliosis was most frequent in
this population [23]. The results obtained by Barczyk in his
study among children aged 7-9 also confirmed a more
frequent left-sided asymmetry in the distance between the
spinous processes and C7-S1line, (UK), asymmetry of the
distance between shoulder blade angles and the height of
waist triangles (TT) and the difference in shoulder alignment (KLB) [24]. The study conducted by Bibrowicz and
Skolimowski on the occurrence of body posture asymmetry
in the frontal plane in children aged 6-9 also confirms
frequent asymmetry in waist triangle alignment and leftsided deviation from C7-S1 line [8]. Janiszewska reports
that postural deformities are equally frequent in both sexes.
She also noted the highest incidence of feet deformities,
thoracic and lumbar scoliosis and incorrect alignment of
shoulder blades [4]. Grabara studying the posture in children from orphanages at the age of 8-13 years, showed that
the percentage of faulty posture in the frontal plane is
comparable to that of children coming from normal families
[21]. Analysis of test results reflecting the body posture of
children and adolescents, conducted by Bibrowicz and
Skolimowski, showed that postural abnormalities are
common in this population. The most common defects are
asymmetries within the body, especially the shoulders,
394
119 Szabert:Layout 1 2013-02-21 14:01 Strona 7
Szabert A. et al., Moiré technique in diagnosing of postural defects in children
skiego ukazały, że zaburzenia w postawie ciała są powszechnym zjawiskiem. Najczęstszymi wadami są asymetrie w obrębie tułowia, głównie barków, łopatek i trójkątów
talii. Jak również odchylenia wyrostków kolczystych od pionu są częstym zjawiskiem [8]. Wyniki badań powyższych
autorów w dużym stopniu potwierdzają zbieżność z wynikami badań własnych. Prawidłowa i dokładna ocena postawy ciała nie należy do najprostszych zadań. Często wymaga dodatkowego wyposażenia technicznego. Większość
metod oceny postawy ciała opiera się na subiektywnej ocenie wzrokowej badającego [7,26]. Do nowoczesnych metod badania postawy ciała zalicza się między innymi technikę Moire’y projekcyjnej, opierającej się na fotogrametrii.
Fugiel i Krynicka dowiedli, że powyższa metoda jest skuteczna oraz doskonale nadaje się do prowadzenia badań
przesiewowych w celu wykrycia wstępnego wad postawy
[5]. Adair, Nissieni i współpracownicy udowodnili, że jest to
nieszkodliwa i całkowicie bezpieczna metoda dla badanego. Dodatkowo powyższa metoda pozwala na przeprowadzenie w dość łatwy sposób badań przesiewowych i masowych. Do wykonania ich wystarczy odpowiednio zaadoptowane pomieszczenie takie jak sala lekcyjna czy gabinet
pielęgniarski. Wyniki badań uzyskane za pomocą aparatury do Komputerowego Badania Postawy Ciała i Stóp wykorzystującej metodę Moire’y są powtarzalne i porównywalne
[18, 20,26].
shoulder blades and waist triangles. Deviations from the
vertical spinous processes are common as well [8]. The
results obtained by these authors largely confirm the results of our study. A proper and accurate assessment of
body posture is not a simple task. It often requires additional equipment. Most body posture assessment methods
are based on subjective visual assessment by the investigator [7,26]. The modern methods of posture testing include, inter alia moiré projection technique, which is based
on photogrammetry. Fugiel and Krynicka have proved that
this method is effective and well-suited for screening which
allows to detect the initial postural defects [5]. Adair, Nissieni and colleagues have shown that this approach is
harmless and completely safe for the subjects. Additionally,
it enables relatively easy screening and mass tests. The
examinations can be carried out in a properly adopted
room, such as a classroom or nurse’s office. The results
obtained with the apparatus for the Computer Tests of Body
Posture and Feet using moiré technique are reproducible
and comparable [18,20,26].
WNIOSKI
CONCLUSION
1. Analiza postawy ciała w płaszczyźnie czołowej i poprzecznej wykazała, że asymetrie są zjawiskiem powszechnym w badanej populacji.
2. Częstość i wielkość występowania asymetrii w obrębie
tułowia ulega zmianie wraz z wiekiem.
3. Większe różnice pomiędzy płciami zaobserwowano
w młodszej grupie wiekowej.
4. W badanej populacji dominującym było lewostronne
odchylenie kręgosłupa od linii C7-S1.
5. Monitorowanie postawy ciała, wczesne wykrywanie zaburzeń rozwojowych i ich różnicowanie stanowi podstawę do podejmowanie działań profilaktycznych dla dzieci i młodzieży.
1. Analysis of body posture in the frontal and transverse
plane showed that asymmetries are common in the
studied population.
2. The incidence and prevalence of asymmetry in the size
of the trunk changes with age.
3. Larger between gender differences were noted in the
younger group.
4. The studied population was a characterised by a dominant left-sided deviation of the spine from C7-S1 line.
5. Monitoring body posture, early detection of developmental disorders and their differentiation are basic preventive measures which should be implemented in
children and adolescents.
PIŚMIENNICTWO / REFERENCES
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Bąk S. Postawa ciała, jej wady i leczenie. Warszawa: PZWL; 1995.
Milanowska K, Dega W. Wady postawy. W: Rehabilitacja medyczna. Warszawa: PZWL; 1999.
Dega W. Wady postawy. W: Ortopedia i rehabilitacja. Warszawa: PZWL; 2006.
Janiszewska R, Tuzinek S, Nowak S, Ratyńska A, Biniaszewski T. Nieprawidłowości postawy ciała u dzieci 6-12letnich-uczniów
szkół podstawowych z Radomia – badania pilotażowe. Probl High Epidemiol 2009; 90(3): 342-346.
Fugiel J, Krynicka I. Wykorzystanie zjawiska mory do oceny kształtu kręgosłupa w płaszczyźnie czołowej. Fizjoterapia 2010;
18(1): 26-31.
Wilczyński J. Korekcja wad postawy człowieka. Starachowice: Anthropods; 2005.
Kasperczyk T. Metody oceny postawy ciała. Kraków: Wydawnictwo Skryptowe AWF; 2000.
Bibrowicz K, Skolimowski T. Występowanie zaburzeń postawy w płaszczyźnie czołowej u dzieci od 6 do 9 lat. Fizjoterapia 1995;
(2): 26-29.
Król J, Pycher A. Skrzywienie kręgosłupa. W: Dega W, Snger A, red. Ortopedia i Rehabilitacja. Warszawa: 1996. str. 477-510.
Reamy BV, Slakey JB. Adolescent idiopathic scoliosis: review and current concepts. Am-Fam-Physician 2001; 64(1):111-116.
Zeyland-Malawka E. Ćwiczenia korekcyjne. Gdańsk: AWF; 1994.
Kutzner-Kozińska M, Olszewska E, Popiel M, Trzcińska D. Proces korygowania wad postawy. Warszawa: AWF; 2001.
Phelip X. Why the back of the child. Eur Spine J 1999; (8): 426-428.
395
119 Szabert:Layout 1 2013-02-21 14:01 Strona 8
Szabert A. i wsp., Metoda MORY w diagnostyce zaburzeń postawy ciała u dzieci
14. Sato T. Low back pain in childhood and adolescence: a cross-sectional study in Nijgate City. Eur Spine J 2008; (17): 1441–1447.
15. Nerlich A, Boos N, Paesold G. Biological treatment strategies fir disc degenerating – potential and shortcomings. Eur Spine
J 2007; (16): 447–468.
16. Stępień A, Seyfried A, Krawczyk M, Graff K. Wpływ deformacji kręgosłupa na sposób obciążania stóp w czasie chodu u osób
ze skoliozą idiopatyczną. Postępy Rehabilitacji 2007; 2(13-29): 13–20.
17. Kasperczyk T. Wady postawy ciała - diagnostyka i leczenie. Kraków: AWF; 1997.
18. Adair I. Moire topography in scoliosis screaming. Clin Ortop 1977; (129): 165–171.
19. Adler NS, Csongradi J, Blenck EE. School Screening for Scoliosis - One Experience in California Using Clinical Examination
and Moire Photography. West J Med 1984;5(141):631–633.
20. Nowotny J, Zawieska D, Saulicz E. Fototopografia z wykorzystaniem rastra optycznego i komputer jako sposób oceny postawy.
Postępy Rehabilitacji. 1992; (1): 15–26.
21. Grabara M. Postawa ciała dzieci z domów dziecka w wieku 8-13 lat. Fizjoterapia 2009; 17: 40-47.
22. Kiwerski J. Choroba dyskowa dolnego odcinka kręgosłupa u osób młodych. Postępy Rehabilitacji 2011 (1): 19–22.
23. Mrozowiak M. Uwarunkowania wybranych parametrów postawy ciała dzieci i młodzieży oraz ich zmienność w świetle mory
projekcyjnej. Sonar: Gorzów Wielkopolski; 2007.
24. Barczyk K, Skolimowski T, Hawrylak A. Kształtowanie się asymetrii tułowia u dzieci w młodszym wieku szkolnym. Fizjoterapia
Polska 2004; 4(3): 203–208.
25. Szczygieł A. Zaawansowana ocena postawy ciała i funkcji kręgosłupa, jako istotne aspekty skojarzonego leczenia fizjoterapeutycznego i manualnego u pacjentów z „postawą skoliotyczną”. Medycyna manualna 2000; IV (3-4): 18-22.
26. Nowotny J, Podlasiak P, Zawieska D. System analizy wad postawy. Warszawa: PW; 2003.
396