Hipotermia i odmrożenia - Pierwsza pomoc z WOPR-OS

„Nikt nie jest naprawdę martwy
dopóki nie jest ciepły i martwy ”
Opracował:
Instruktor WOPR 1107
Ratownik medyczny
Jakub Sekuła
Hipotermia
Definicja:
- dolegliwość medyczna, w wyniku której temperatura
ciała spada poniżej 35°C
- stan organizmu, w którym temperatura ciała jest niższa
od bezwzględnego minimum normy fizjologicznej (36 C),
spowodowany zbyt szybkim ochładzaniem organizmu w
stosunku do jego zdolności wytwarzania ciepła
Hipotermia
Przyczyny:
- jest najczęściej skutkiem działania zimnego powietrza
lub wody na organizm
- wychłodzenie organizmu
Reakcja fizjologiczna:
- zahamowanie procesów przemiany materii (np.
zmniejsza się zużycie tlenu w procesach
biochemicznych, a tym samym maleje
zapotrzebowanie na tlen) i następuje obniżenie
efektywności działania
- jeśli temperatura ciała spada poniżej 25°C, istnieje
uzasadnione ryzyko zgonu
Hipotermia –spadek temperatury ciała
przy ekspozycji organizmu na niską
temperaturę otoczenia (mróz, śnieg,
woda) i niewłaściwej ochronie cieplnej.
O hipotermii można mówić, gdy
temperatura narządów wewnętrznych
spada poniżej fizjologicznej osobniczej
Czynniki zwiększające
prawdopodobieństwo wystąpienia:
warunki atmosferyczne
2. wiek
3. noworodki – nie posiadają
wykształconych mechanizmów
wewnętrznej regulacji temperatury
(dreszcze)
4. osoby starsze – czynniki społeczne złe odżywianie i ubranie, niedogrzanie
mieszkań
1.
Czynniki zwiększające
prawdopodobieństwo wystąpienia:
brak treningu przy intensywnym wysiłku
fizycznym
6. brak doświadczenia przy turystyce
wysokogórskiej
7. głód, wyczerpanie, stosowanie leków
8. nadużycie alkoholu (rozszerzenie naczyń
krwionośnych)
9. podtopienie w zimnej wodzie
5.
Cztery fazy hipotermii
Objawy – faza pierwsza

Temperatura ciała 37-32oC
 uczucie marznięcia
 zimne ręce i stopy
 dreszcze
 drżenie mięśni
 osłabienie ramion i nóg
 zawroty głowy
 lekki niepokój
 tachypnoe
(większa częstotliwość oddechu < 40/min)
 hipertensja
(wzrost ciśnienia krwi < 150/90 mmHg)
 tachykardia
(przyspieszenie akcji serca < 100/min)
Objawy – faza druga

Temperatura – 32-28oC
 ból z zimna
 wrażliwości na bodźce
 apatyczne zachowanie
 utrata poczucia czasu i zachowania energii
 ustanie drżenia mięśniowego
 oddech wolny i płytki
 hipotensja (>100/60 mmHg)
 bradykardia (>50/min)
 zaburzenia świadomości
Objawy – faza trzecia

Temperatura ciała – 28-24OC
 minimalizacja metabolizmu
 poszkodowany przypomina pijanego:
○ bardzo niezgrabne zachowanie, bełkot, może nie
pozwolić sobie pomóc, nieprzytomny
 bradypnoe (< 10/min)
 ciśnienie nieoznaczalne
 ciężka bradykardia
 utrata przytomności
Objawy – faza czwarta

Temperatura poniżej 24OC
 stan ogólny przypominający śmierć
 brak reakcji źrenic na światło
spowodowany niedotlenieniem mózgu
 zimna skóra, przyjmująca sino-zielony
kolor
 brak tętna
 brak oddechu
Postępowanie ogólne
ewakuować w miejsce osłonięte od
wiatru, do suchych i ciepłych warunków
 stopniowo ogrzewać
 zdjąć przemoczone ubranie lub nie
 łagodnie ogrzewać plecy, szyję, głowę
 okryć poszkodowanego śpiworem lub
kocami (folia życia), odizolować od
zimna

Podczas opieki nad wychłodzonym
człowiekiem
unikaj wszelkich zbędnych ruchów
poszkodowanego
Postępowanie (objawy łagodne)
bez zbędnego poruszania rozebrać,
ułożyć w śpiworze, zawinąć dodatkowo w
folię życia,
 ciepłe ale nie gorące, słodkie napoje
(alkohol-niw! Uwaga cukrzycy!!)
 ostrożnie wysuszyć (nie nacierać, nie
masować)
 ułożyć w pozycji bocznej ustalonej na
izolowanym podłożu
 nie wolno pozwolić temperaturze na
opadanie, lecz trzeba unikać gwałtownego
ogrzewania


Postępowanie (objawy
umiarkowane)






nie należy rozbierać poszkodowanego
postępować tak, jak przy pierwszej fazie
hipotermii
ułożyć ofiarę z podkurczonymi kończynami,
co może zapobiec spadkowi temperatury
ciała o kolejne stopnie
podczas transportu unikać ułożenia w pionie,
bezpieczna jest tylko pozycja leżąca
można podawać ciepły płyn, jedynie gdy
poszkodowany jest przytomny i jest w stanie
go wypić
należy wezwać lekarza
Postępowanie
(objawy ostre i krytyczne)





postępować tak, jak przy umiarkowanych objawach
z uwagi na utratę przytomności nie wlewać do ust żadnych
płynów i nie podawać jedzenia
tylko pomoc medyczna i kliniczna może zapewnić przeżycie
jeżeli nastąpi zatrzymanie oddechu (ustanie krążenia krwi)
rozpocznij reanimację
jeżeli możliwe podłącz AED (wcześniej wykonaj 2 minuty RKO)
ZALECANA 3X DEFIBRYLACJA
Człowieka w skrajnej hipotermii często trudno odróżnić od
martwego. Bardzo istotne jest, aby nie rozpoczynać reanimacji
zbyt wcześnie, to znaczy, zanim nie stwierdzi się zatrzymania
oddechu lub krążenia.
„Nikt nie jest naprawdę martwy
dopóki nie jest ciepły i martwy”
Temperatura
Skafander
Skafander
mokry
Inne
wody
suchy
+15 C
ponad 6h
4h
2h
+10 C
6h
2h
1h
+5 C
3h
1h
30 min.
-1 C
niecałe 2h
30 min.
15 min.
(neopren)
ubranie
ODMROŻENIA
Odmrożenia – I stopnia
Stopień pierwszy – powierzchowne:
 Rumień, obrzęk miejscowe przekrwienie
 Parzący ból, pieczenie, pulsowaie, tępy
ból
 Nadmierna potliwość

Odmrożenia – II stopnia
Zamarznięcie pełnej grubości skóry
 Rumień, znaczny obrzęk
 Pęcherzyki z płynem surowiczym
 Zdrętwienie, tępy, pulsujący ból,
 W ciężkich przypadkach zaburzenia
wazomotoryczne

Odmrożenia – III stopnia
Zamarznięcie pełnej grubości skóry i
tkanki podskórnej
 Sine lub krwiste pęcherze
 Martwica, sinoniebieskie zabarwienie
skóry
 Początkowo brak odczuć bólowych
 Później ”strzelające” bóle, pulsowanie,
tępy ból

Odmrożenia – IV stopnia
zgorzel - odmrożenie mięśni, kości. Tkanki
są sine, czarne
 Pełne zamarznięcie skóry, tkanki
podskórnej, mięśni, ścięgien i kości
 Początkowo skóra sucha, plamista
 Potem ciemnoczerwona, sina, czarna
„zmumifikowana”
Rokowania
I i II stopniu – rokowania dobre
 III stopień – złe
 IV - bardzo złe

Złe rokowania najczęściej dotyczą
odsłoniętych części ciała, części
dystalnych
Najbardziej podatne są okolice wcześniej
odmrażane
Postępowanie






szybkie osuszenie i ogrzanie (ciepłą wodą),
w razie potrzeby leczenie hipotermii,
zapewnić komfort termiczny i psychiczny
jałowy opatrunek
wysokie ułożenie
miejscowo – preparaty z aloesem
hospitalizacja, opracowanie chirurgiczne,
farmakoterapia
PODSUMOWNIE
Układ oddechowy
-początkowo hiperwentylacja (34°C)
-stopniowe zmniejszenie częstości i głębokości oddechu (<34°C)
-niekardiogenny obrzęk płuc (25°C)
Układ krążenia
-bradykardia zatokowa
-migotanie przedsionków (30°C)
-stopniowy spadek ciśnienia tętniczego (29°C)
-stopniowe osłabienie tętna (29°C)
-zwiększona pobudliwość komór serca (28°C)
-hipotonia (24°C)
Układ nerwowy
-amnezja, dyzartria, zmniejszona zdolność krytycznej oceny sytuacji (34°C)
-zaburzenia koordynacji, chory wydaje się „pijany" (33°C)
-ustanie dreszczy (32°C)
-postępujące zaburzenia świadomości (29°C)
-poszerzenie źrenic (29°C)
-zanik głębokich odruchów ścięgnistych (27°C)
Układ pokarmowy
-niedrożność porażenna
Nerki, krew, elektrolity
-diureza prowokowana zimnem prowadząca do hipowolemii i zagęszczenia krwi
-kwasica mleczanowa i hiperglikemia
uwagi…
…pytania
wątpliwości…
Dziękuję za uwagę!